Hydro! Nummer 10 / Jaargang 6 / Voorjaar 2013

NUMMER 3 JAARGANG 2013 Hydro! is een uitgave van hydroscope en verschijnt 2 keer per jaar

Drinkwatertappunten verplicht bij evenementen Constructieve Samenwerking tussen Kuijpers en Hydroscope Trots op het resultaat van thermisch beheer

Download de gratis legionella-app in de App Store

Nieuwe detectiemethode voor legionellabacteriĂŤn

Leegstand?

Voorwoord Deze keer

geen nieuwe huisstijl,

maar wel een nieuw gezicht Deze keer geen nieuwe huisstijl, maar wel een nieuw gezicht.

Wel bekend voor de meesten, maar niet in de hoedanigheid zoals u me voortaan in de HYDRO! zult aantreffen. Hiernaast stel ik mezelf kort aan u voor.

Waar we erg trots op zijn, is onze nieuwe app. U kunt deze downloaden, zodat u altijd de meest recente informatie aangaande legionellapreventie bij de hand heeft. Meer hierover ook verderop in deze HYDRO! Daarnaast informeren wij u over wat te doen als u te maken krijgt met leegstand van uw gebouw, hoe u waterveiligheid tijdens evenementen regelt en welke resultaten er behaald worden/zijn bij thermisch beheer en hoe dat kan worden verwerkt in Watertotaalbeheer. Ook komt er zoals u van ons gewend bent een klant aan het woord. Deze keer vertelt een installateur hoe hij de samenwerking met Hydroscope ervaren heeft en er in de samenwerking voor beide partijen een win-winsituatie ontstaat.

Tot slot wil ik uw aandacht vragen voor het artikel over een nieuwe detectiemethode voor legionellabacteriën. Binnen één uur kan het legionellamonster worden geanalyseerd, weet u hoeveel levende legionellabacteriën in het water zitten

Inhoud 02

Voorwoord

03

Leegstand?

03

Even voorstellen

04

Kuijpers en Hydroscope

06

Legionella- en waterveiligheid bij evenementen

Geen nieuwe huisstijl, maar wel een nieuw gezicht

Leegstand of laten verweren?

Kevin Kanters, bedrijfsleider bij Hydroscope

Beheren

Een constructieve samenwerking

Drinkwatertappunten verplicht bij evenementen

07

of laten verweren?

Als uw pand leeg komt te staan, staat u er waarschijnlijk niet bij stil wat

gebruik is. Vaak wordt er ook geklaagd over stankoverlast door

Legionella-app

er allemaal kapot kan gaan. Zonder beheer daalt de vastgoedwaarde,

droogstaande rioolbuizen.

Download de gratis legionella-app in de App Store

blijft waterschade vaak onopgemerkt, kunnen stankproblemen ontstaan en laten schimmel en ongedierte hun sporen achter. Revitaliseren is een

Samenwerken

oplossing, maar kan het niet slimmer?

Wolter & Dros, Aquador en Hydroscope hebben de handen ineen

08

Thermisch beheer

Van alles tegengekomen

beoordeeld en er wordt bepaald wat de beste strategie is. Gedacht

10

Ontwikkeling nieuwe detectietechniek

Michael van Gool (Wolter & Dros) is in de praktijk al het nodige

moet worden aan tijdelijk strippen, conserveren, beheren of niks doen.

tegengekomen. Plafondplaten die doorhangen, aanslag op de

Gekeken wordt van drinkwaterinstallatie tot klimaatbeheersing en

Samenwerking met Innosieve Diagnostics

bestrating en gevels, lekkages en niet meer schoon te krijgen

van gevelreiniging tot brandpreventie. Naar wens kunnen de partijen

toiletpotten. Niet alleen bij volledige leegstand is het een probleem,

gezamenlijk de monitoring, aanpassingen en het beheer op zich nemen.

geslagen. Samen hebben ze een checklist gemaakt. Het pand wordt

Trots op resultaat

NUMMER 3 JAARGANG 2013 Hydro! is een uitgave van Hydroscope en verscHijnt 2 keer per jaar

12

Nieuwsfeiten en Colofon

dRiNkwAtERtAppUNtEN verplicHt bij evenementen SAMENwERkiNG kuijpers en Hydroscope tRotS op hEt RESUltAAt van tHermiscH beHeer

DownloaD De gratis legionella app in De app store

NiEUwE dEtEctiEMEthodE vooR lEGioNEllAbActERiëN

en beschikt u over de foto’s. Deze methode is tot stand gekomen door een samenwerkingsverband met Innosieve Diagnostics.

Kortom, ik hoop u ook deze keer weer voldoende stof tot lezen mee te geven, zodat u weer wat beter weet wat we u kunnen bieden en wat voor u de mogelijkheden zijn om uw installatie veilig te krijgen en te houden.

Kevin Kanters

ook bij deelleegstand wordt hinder ondervonden. Doordat de drinkwaterinstallatie niet gebruikt wordt, kan bijvoorbeeld

Voordelen

bacteriegroei ontstaan en kunnen terugstroombeveiligingen defect

Door het beheer over te laten aan gerenommeerde partijen wordt verval

raken. Dit kan leiden tot achteruitgang van de drinkwaterkwaliteit

voorkomen. Mogelijke schades worden eerder opgemerkt en het pand

in de gehele installatie. Dus ook het gedeelte dat nog wel in

behoudt meer zijn waarde.

Even voorstellen:

Kevin Kanters, bedrijfsleider Hydroscope Graag wil ik me aan u voorstellen. In het verleden schreef onze

Sinds 2004 voer ik werkzaamheden uit voor Hydroscope. Ik heb een

directeur Lars Kuipéri het voorwoord, maar vanaf heden heb ik dit

mooie uitdaging van Lars Kuipéri meegekregen. Naast het optimaliseren

stokje van hem overgenomen. Sinds eind vorig jaar ben ik bedrijfsleider

van de bedrijfsvoering zal Hydroscope zich gaan verbreden en hopen

bij Hydroscope. Ik ben afkomstig van moederbedrijf Brabant Water

we u in de toekomst waardevolle nieuwe diensten te kunnen leveren.

waar ik mij bezighield met marketing en productontwikkeling.

Voor velen ben ik al een bekend gezicht.

02 HYDRO!

HYDRO!

03

Kuijpers en Hydroscope Benni Schrurs, adviseur Hydroscope, heeft nauw contact met de heren

Inzoomen ter voorkoming van toekomstige problemen

Frank Engelen en Henk van Lier van Kuijpers. Frank en Henk ontmoeten

Benni Schrurs van Hydroscope vertelt: “Wij zoomen in op alle

elkaar op de locatie aan de Suytkade 2 en zijn in gesprek over de

installatieonderdelen tijdens de bouw. Wij kijken vooruit en hebben lering

voortgang van de werkzaamheden en de samenwerking op de bouw.

getrokken uit de ervaringen van honderden locatiebezoeken. Wij zoeken oplossingen die voor technisch dienstverlener Kuijpers en de beheerder

Geen restpunten bij oplevering

goed zijn”. Frank Engelen valt hem bij: “Bouwen doe je in één jaar, maar

Frank Engelen is als projectleider eindverantwoordelijk voor het project.

onderhouden doe je gedurende 50 jaar. De aanwezigheid van Hydroscope

Doel van de samenwerking met Hydroscope is dat Kuijpers bij oplevering

tijdens de bouw voorkomt dat er leidingdelen niet worden waargenomen

een goede installatie heeft gemaakt, die jarenlang zonder problemen

die bij de oplevering zijn weggewerkt. Vaak zijn het deze leidingen die

in bedrijf blijft. Dit wil zeggen dat alles bij oplevering af is, goed is

tijdens het onderhoud van een gebouw tot problemen leiden”.

aangelegd en dat er geen beschadigingen zijn.

Ieder z’n expertise

“

Frank Engelen, projectleider bij Kuijpers

Hydroscope is, als onafhankelijk adviesbureau, partner van Kuijpers.

De insteek van Kuijpers is dat we het in één keer goed willen doen.

”

Adviseurs zijn opgeleid en kennen de installatievoorschriften en wetgeving goed. De vertaalslag naar het toepassen van de theorie in de praktijk is een sterke eigenschap van elke adviseur. ‘Als Hydroscope willen we voorop blijven lopen als kennisinstituut binnen onze tak van

Frank Engelen schakelt de kennis van Hydroscope al jaren en altijd

sport. Deelname aan diverse ISO en NEN werkgroepen ondersteunt

in een vroeg stadium in. ‘De insteek van Kuijpers is dat we het in

deze doelstelling.’ Hydroscope verzorgt daarnaast trainingen voor

één keer goed willen doen. Als de voorlopige ontwerptekeningen

installateurs en training on the job, dus ook in specifieke gebouwen.

van de leidingen door ons zijn opgesteld, dan stuur ik ze meteen door naar Hydroscope. Zo ontvangt Kuijpers al in de ontwerpfase de eerste advisering tot optimalisatie van de nog te installeren drinkwaterinstallatie. Het eindresultaat is de oplevering met een kloppend beheersplan voor de klant, en een drinkwaterinstallatie die voldoet aan het Drinkwaterbesluit.‘ Frank Engelen is blij met Hydroscope

Constructieve

samenwerking

tussen Kuijpers en Hydroscope In de nieuwbouwwijk Suytkade in Helmond verrijst een nieuw vrijetijdscentrum: ‘Fitland XL Helmond Suytkade’.

Het behelst een multifunctioneel sport-, wellness- en vrijetijdscomplex. Inwoners uit Helmond en omliggende kernen gaan gebruikmaken van dit aantrekkelijke concept. Kuijpers verzorgt het installatiewerk en werkt voor de aanleg van een veilige en duurzame drinkwaterinstallatie samen met Hydroscope.

04 HYDRO!

als partner en ziet de samenwerking ‘als constructief partnership’.

“

Benni Schrurs, adviseur bij Hydroscope

Hydroscope wil voorop blijven lopen als kennisinstituut binnen onze tak van sport.

”

Kuijpers wil bij de beste in het bouwproces behoren. De expertises Tekeningen moeten goed zijn

en doelstellingen van Kuijpers en Hydroscope sluiten daarom in de

Hydroscope-adviseur Benni verduidelijkt dat Kuijpers op de locatie van

samenwerking naadloos op elkaar aan. Door de brede expertise die

het nieuwe vrijetijdscentrum niet alleen drinkwaterinstallaties aanlegt.

Kuijpers bezit, is de specifieke drinkwaterkennis van Hydroscope nodig.

Ook proceswaterinstallaties en uitgebreide werktuigbouwkundige

De aanhoudende veranderingen in regels en wetgeving zijn voor

installaties. ‘Dat klopt, Kuijpers doet het gehele werktuigbouwkundige

Kuijpers niet bij te houden. Ondanks dat leidt Kuijpers de monteurs op

gedeelte: de cv-installatie, gekoeldwaterinstallatie, luchtbehandeling,

het gebied van drinkwaterinstallaties op. Henk van Lier vult aan: “Er is

sanitair met afwatering, gasinstallatie en de parkeergarageventilatie.’

ieder halfjaar wel iets wat veranderd. Juist deze bewustwording is bij de

Henk van Lier voegt hier de voorbereidingen voor de bronnen ten

monteurs belangrijk. Uiteindelijk zijn zij het die de regels en voorschriften

behoeve van de warmte- en koudeopslag aan toe. Henk van Lier

in de praktijk moeten toepassen.” Daarom hebben alle monteurs een

zorgt er, als projectuitvoerder bij Kuijpers, voor dat het leidingwerk

door Hydroscope verzorgde in-companycursus bij Kuijpers gehad. ‘Zo

volgens de tekeningen wordt geïnstalleerd. Ook draagt hij de

maken we de mensen bewust en een bijkomend voordeel is dat er

eindverantwoordelijkheid voor de uitvoering door de 25 mensen die nu

meteen meer interesse ontstaat.’

op de bouw werkzaam zijn. ‘Iedereen moet vooruit kunnen en veilig kunnen werken. En het liefst ook nog op het juiste tempo en in de

Voorbereid op duurzame toekomst

juiste volgorde. ‘Als de tekeningen goed zijn, kunnen wij tijdens de

Het enorme vrijetijdscomplex in Helmond zal binnenkort met een

daadwerkelijke bouw goed plannen en door met de werkzaamheden.’

loopbrug verbonden worden met de naastgelegen Groene Campus.

Beide heren van Kuijpers zijn ronduit tevreden over de samenwerking

Enkele honderden studenten zullen in de toekomst een leer- en

met Hydroscope. Samenwerken met een specialist zorgt ervoor dat

werkomgeving krijgen in één van de Fitland XL-productgroepen. Ook

eventuele installatiefouten vooraf gezien worden en niet achteraf

voor de vrijetijdsbesteding kunnen zij dan terecht in de verschillende

hersteld hoeven worden.

voorzieningen van het complex.

HYDRO!

05

waterveiligheid bij Evenementen

Besluit Publieke Gezondheid Uit hoofdstuk 2, artikel 2 van het Besluit Publieke Gezondheid valt af te leiden dat gemeenten bij een evenement moeten nagaan of er sprake is van waterverneveling. Zo ja, dan moet de gemeente vooraf controleren of er een legionellarisicoanalyse is uitgevoerd en of er tijdens het evenement beheersmaatregelen worden uitgevoerd.

Nul-situatie legionella: monsterneming aangeleverd water en vernevelend tappunt.

Nul-situatie waterkwaliteit: monsterneming aangeleverd water en consumptietappunt.

In Nederland zijn er steeds meer evenementen waar gebruik wordt gemaakt van uitgebreide drinkwatersystemen. Kunt u hier veilig gebruik van maken en worden deze installaties gekeurd? Het ontbreekt in Nederland aan toezicht op de richtlijnen die hier wel degelijk voor aanwezig zijn. Wellicht dat de vergunningverlener, veelal de gemeente, hier niet bij stilstaat. Zij zou deze verantwoording op zich moeten nemen als toezichthouder tijdens een evenement en als vergunningverlener.

Legionella

Waterveiligheid

Legionellaveiligheid komt in beeld als er water in vernevelde vorm uit

Waterveiligheid komt na legionellapreventie steeds vaker onder de

een installatie komt. Denk hierbij aan mobiele douche-units, decoratieve

aandacht. U heeft er immers niets aan dat op de tweede dag van een

waterpartijen en, steeds vaker, een verkoelende mist- of regeninstallatie.

evenement veel van de bezoekers met diarree thuis moeten blijven. Werk

De legionellaveiligheid is in deze situatie niet alleen afhankelijk van het

met veel schone drinkwaterleidingen en houdt deze duidelijk herkenbaar

water dat ter plaatse geleverd wordt. Ook het water op de plaatsen waar

en gescheiden van uw rioolaansluitingen. Gebruik drinkwaterleidingen bij

het systeem vóór het evenement is gebruikt heeft hier invloed op.

voorkeur eenmalig en sla de rioolwaterleidingen niet boven de nieuwe

Het beheer en de opslag van de installatie zijn van invloed op de

drinkwaterleidingen op. Zomaar enkele voorbeelden die in het verleden

waterkwaliteit tijdens het evenement dat u bezoekt. Het vaststellen van een

tot vervelende situaties hebben geleid. Ook hier geldt dat het vaststellen

nul-situatie voordat een evenement begint is dan ook een serieuze zaak.

van een nul-situatie voordat een evenement begint een serieuze zaak is.

Download de gratis

legionella-app in de App Store Legionella- en waterveiligheid bij Evenementen

“drinkwatertappunten verplicht bij evenementen” 06 HYDRO!

Alle belangrijke informatie over legionella heeft u met de legionellaapp bij de hand. De app voor de iPhone is gratis te downloaden via de App Store van Apple. Deze app is speciaal ontwikkeld voor vastgoedbeheerders, facilitair managers, technisch beheerders en installateurs. Ze bevat alle belangrijke informatie over de wet- en regelgeving. De nodige achtergrondinformatie over de legionella-bacterie is terug te vinden, zoals de leefomstandigheden en het gevaar voor de volksgezondheid. De app laat ook de mogelijkheden zien van alternatieve technieken. Er is een lijst te raadplegen met gevaarlijke toestellen en bijbehorende toestelbeveiliging. Alle contactgegevens van onze adviseurs zijn in de app te raadplegen.

HYDRO!

07

thermisch beheer

Legionellapreventie in Nederland is gestart met thermisch beheer als uitgangspunt. Het nieuwe Drinkwaterbesluit biedt ruimte voor fysisch, fotochemisch en elektrochemisch beheer als alternatief.

De adviseurs van Hydroscope komen bij veel bedrijven en Hydroscope is BRL6010 instellingen. Overal heeft u als klant vragen gesteld over gecertificeerd en UV-lampen, filters of ionisatieapparatuur. Is thermisch beheer mag dit daarom voor nog wel de juiste keuze?

“

u doen.

Tijdens eerste bezoek

g % din 23 schrij r e v mo nor lla % 77 gione e l n gee

9% 65%alig m een

26 %

”

ig kk ne d r ha

inc ide nte el

Na opvolging advies

Hydroscope geeft advies op zo’n 3.500 locaties. Ons advies richt zich op het voorkomen van bacteriegroei door te voldoen aan de installatieeisen, voldoende verversing en het voorkomen van ongewenste opwarming of afkoeling. Van alle locaties die u samen met Hydroscope beheert, is daarna in 9% van gevallen nog sprake van regelmatig terugkerende normoverschrijdingen legionella. Thermisch beheer is dus in de meeste gevallen effectief in het voorkomen van legionellagroei.

Veruit het grootste deel van de normoverschrijdingen is van het type Legionella non-pneumoplila in aantallen tussen 100 en 1.000 kve/l.

Trots op het resultaat van thermisch beheer 08 HYDRO!

Duidelijk is dat hier in Nederland geen legionellose door veroorzaakt is bij mensen met een “normaal tot sterk afgenomen” afweersysteem.

Hydroscope raadt u aan om gezamenlijk met de overheid het gezondheidsrisico in te schatten alvorens u aanvullende investeringen doet.

Er zijn situaties waar thermisch beheer niet afdoende is of teveel inspanning vergt. In die situaties kunnen alternatieve technieken een oplossing bieden. Elke techniek heeft z’n eigen toepassingsbereik,

Thermisch beheer heeft een aantal grote voordelen:

voor- en nadelen. Bij uw keuze voor de juiste techniek spelen veel

• Geen verhoogde frequentie monsterneming

factoren een rol, zoals kosten, kwaliteit van het inkomende water,

• Geen extra onderhoudskosten

temperatuur, effectiviteit, beheerslast en certificering. U kunt Hydroscope

• Regelmatige aandacht voor de drink- en warmtapwaterinstallatie

wel vragen u hierin onafhankelijk te adviseren. Hydroscope is immers

• Optimalisatie van energieverbruik van de warmtapwaterinstallatie

BRL6010 gecertificeerd en mag dit daarom voor u doen.

• Beheer zoals uw toezichthouder dit het liefst ziet

HYDRO!

09

Legionellafoto

legionellagroei in uw drinkwaterleidingen?

Heeft u regelmatig legionellagroei in uw drinkwaterleidingen? Een foto zegt soms meer dan duizend woorden. Hoe meer u weet over uw legionellabacteriën en hun leefomstandigheden, des te gerichter u ze kunt bestrijden. Zijn de legionellabacteriën vitaal? Bevinden ze zich alleen of klonteren ze samen? Zijn ze samengeknepen of staafvormig? Hoe staat het met de totale microflora in mijn water? Dit zijn vragen die wij met een eenvoudige legionellafoto beter kunnen beantwoorden. Dus: legionella? Neem een foto.

Legionellafoto met Sieve-ID

‘Help ons met het valideren van de legionellafoto’

Samen met Innosieve Diagnostics heeft Hydroscope een nieuwe

Wilt u ook een legionella foto? Hydroscope kan deze kosteloos

detectietechniek ontwikkeld. Wij nemen een monster van uw

en geheel vrijblijvend leveren. We zijn immers voor onze validatie

drinkwater. Het water wordt door een membraan geleid, waarbij

op zoek naar watermonsters. Wij nemen voor u één monster dat

de bacteriën op de zeef achterblijven. Aan de bacteriën wordt een

we in het laboratorium analyseren. Eén werkdag later krijgt u van

legionellaspecifieke kleurstof en vitaliteitskleurstof toegevoegd.

ons de uitslag en de foto’s. Verder houden we u uiteraard op de

Met een geautomatiseerde microscoop worden vervolgens twee

hoogte van de ontwikkelingen in het onderzoek.

type foto’s gemaakt van: • de levende en dode legionellabacteriën; • alle levende micro-organismen.

De foto’s worden softwarematig over elkaar heen gelegd, zodat de levende legionellabacteriën automatisch geteld kunnen worden.

Binnen één uur is het monster geanalyseerd, weet u hoeveel levende legionellabacteriën in het water zitten en beschikt u over de foto’s. legionellafoto Inmiddels zijn al honderden monsters genomen en vergeleken met de conventionele kweekmethode. De resultaten zijn goed. Er is een goede correlatie te zien tussen beide methoden qua aanwezigheid van legionella. We hebben echter nog te weinig monsters geanalyseerd om van een gevalideerde methode te kunnen spreken. Daarom zijn we op zoek naar drinkwaterinstallaties waar regelmatig normoverschrijdingen van legionella voorkomen, of installaties waar meer inzicht gewenst is in de waterkwaliteit.

10 HYDRO!

HYDRO!

11

Nieuwsfeiten Informatieblad legionellapreventie

Colofon

NUMMER 3 JAARGANG 2013 Hydro! is een uitgave van hydroscope en verschijnt 2 keer per jaar

Drinkwatertappunten verplicht bij evenementen

HYDRO! verschijnt twee keer per jaar

Samenwerking Kuijpers en Hydroscope Trots op het resultaat van thermisch beheer

ISSO en het Ministerie van Infrastructuur en Milieu hebben een nieuw informatieblad uitgegeven “Wet- en regelgeving legionellapreventie in

Wilt u reageren?

drink- en warmtapwater”.

U kunt uw reactie sturen naar:

Hydroscope en Innosieve op BNR Nieuwsradio Op 28 februari 2013 was op de radio te horen hoe Hydroscope en

Hydroscope BV

Download de gratis legionella app in de App Store

Nieuwe detectiemethode voor legionellabacteriën

Postbus 3238 4800 DE BREDA Of mail naar info@hydroscope.nl

Innosieve de revolutionaire detectietechniek voor legionella uitvoerden.

Redactie:

Accreditatie

Sylvia Kradolfer, Kevin Kanters, Henk Peelen, Bianca van Meerten en Anne Waas

Hydroscope is als één van de eerste adviesbureaus geaccrediteerd (L554) voor het nemen van legionellamonsters conform NEN 6265.

Nummer: Nummer 3, jaargang 2013

Infectiepreventie en water

Oplage: 2.800 stuks

De werkgroep Infectiepreventie heeft voor ziekenhuizen, verpleeghuizen,

Fotografie: Wim Roefs Fotografie/Arie Graus

tandartspraktijken, jeugdgezondheidszorg e.d. richtlijnen opgesteld voor

Ontwerp: Scheepens reclame adviseurs

infectiepreventie. Drinkwaterhygiëne is in veel van deze richtlijnen een

Drukwerk: Printadvise

onderwerp. Hydroscope is goed op de hoogte van de WIP-richtlijnen en kan u hierover nader adviseren. Voor meer informatie kunt u terecht op

HYDROSCOPE

de website van de werkgroep Infectiepreventie.

Hydroscope is Nederlands grootste adviesbureau op het gebied van

Legionellapreventie op scholen

waterkwaliteit en -veiligheid binnen gebouwen. Ons adviespakket is uitgegroeid van legionellapreventie tot breed advies over drink-, proces-

De normen “Gymnastieklokaal - kleed- en doucheruimte” en “Schoolge-

en bluswater. We geven persoonlijk, onafhankelijk en resultaatgericht

bouw - sanitaire voorzieningen” in de Arbocatalogus-VO zijn recentelijk

advies dat zich vertaalt in hoge klanttevredenheid en loyaliteit.

aangepast. Ze beschrijven welke praktische maatregelen genomen moeten worden om legionellagroei te voorkomen. De normen schrijven voor dat scholen moeten voldoen aan hun zorgplicht teneinde deugdelijk drinkwater beschikbaar te stellen. Onze adviseurs kunnen u helpen met het uitvoeren van bovenstaande maatregelen. Meer informatie kunt u terugvinden op www.arbocatalogus-vo.nl.