Toen werd alles anders - Harens Lyceum

Toen werd alles anders Verhalen verzameld door leerlingen van het Harens Lyceum, over gebeurtenissen die het leven van senioren veranderden.

Toen werd alles anders...

Iedereen maakt wel iets mee dat zijn of haar leven voorgoed verandert. Dat kan verwacht zijn of niet. Mooi of verdrietig.

Senioren hebben al veel veranderingen meegemaakt in hun leven. Hoe kijken ze daarop terug?

In de afgelopen weken gingen leerlingen van het Harens Lyceum in gesprek met senioren over een belangrijke verandering. Wat zorgde ervoor dat hun leven veranderde? Was dit het resultaat van een eigen keuze? En zouden ze nu nog iets willen veranderen?

Deze gesprekken vormden Deel 1 van MDT Cultuur & Kunst. Bij dit programma oefenen jongeren om meer te leren van mensen dan je van tevoren verwacht. Hiervoor gingen de leerlingen allereerst in gesprek met senioren (die wij vertellers noemen) om te speuren naar niet voor de hand liggende kennis en verhalen.

Na het gesprek hebben de leerlingen een schrijf- en fotografieworkshop gevolgd, om het verhaal mooi vast te leggen.

In dit magazine vind je de verhalen die de jongeren op het spoor zijn gekomen en de beelden die ze daarbij gemaakt hebben.

Er komt nog meer. Tijdens Deel 2 van het programma gaan de jongeren namelijk korte films maken over de verhalen. We zijn nu al benieuwd naar het eindresultaat en zien uit naar de eindpresentatie waar ook weer alle vertellers voor worden uitgenodigd.

Maar voordat het zover is...Toen werd alles anders!

Marlies van Gils 'Geniet van alles dat goed gaat.'

Marlies van Gils, 82 jaar en geboren

Maar na dit alles ging ze toch voor

in Amstelveen, dat toen nog

haar hobby en heeft ze een

Nieuwer-Amstel heette.

opleiding gevolgd voor het maken en bespelen van bamboefluiten. Dat

Sinds haar 37ste maakt ze zelf

is een creatieve opleiding waar je

bamboefluiten en speelt erop. Hier

bamboefluiten maakt en erop leert

haalde ze haar troost uit vanwege

te spelen.

haar verleden.

In 1964 ging Marlies trouwen met Marlies had nooit een echte baan,

Maarten. Ze waren heel gelukkig en

ze wou altijd al een arts worden,

kregen 4 kinderen (helaas is er een

maar haar moeder pushte haar

overleden). In 1976 werd Maarten

altijd waardoor ze het niet meer

professor in Groningen. Maar toen,

wou worden. Later ging ze

zonder dat iemand het zag

natuurkunde studeren, dat deed ze

aankomen, veranderde hun leven.

voor 4 jaar, daarna is ze gestopt. Ze

Marlies haar man kreeg dementie,

ging daarna een cursus volgen om

ze heeft alles moeten laten vallen.

les te mogen geven. Zij heeft dat

Ze moesten voor een diagnose

diploma behaald en ze gaf ook nog

strijden en de mantelzorg voor haar

eens bijles.

man was erg zwaar.

'Het was leuk en Ik heb geleerd over iemand anders haar verleden en om Betere verhalen te schrijven.'

Door DANIA & HUGO

Er werd een PET-scan gemaakt,

Ze had het er wel moeilijk mee,

maar de neuroloog wilde de

maar ze heeft nu geen last meer

diagnose niet stellen. Ze werden

van wat er allemaal is gebeurd.

doorverwezen naar het UMCG en daar werd het wel vastgesteld.

Met de jaren heeft Marlies haar hobby weer opgepakt (bamboe-

Al hun toekomstplannen waren

fluiten bespelen en maken).

veranderd. Ze hebben 4 jaar lang

Ze kwam zelfs in een orkestgroep

gestreden voor de diagnose van

waar de beste bamboemuzikanten

1994 t/m 1998. Het bleef maar de

van Nederland in zaten!

verkeerde kant op gaan. Haar man maakte een zooi van de

'Geniet van alles dat goed gaat.' Dat

belastingdienst en ze wist niet waar

zijn de woorden van Marlies

ze de administratie papieren

van Gils.

vandaan moest halen.

Het zette het leven van Marlies helemaal op z'n kop. Haar man wou niks aannemen van Marlies. Hij luisterde steeds niet en snapte veel dingen niet meer. De laatste 4 jaren van zijn leven heeft haar man in een verpleeghuis gewoond. Na al die zware en moeilijke jaren overleed haar man in 2010 en was 74 jaar oud geworden.

'Geniet van alles dat goed gaat.'

MEVR. van gils

Hugo: 'Ik heb deze foto gemaakt omdat het een foto van een pop is die alleen is, en zij is ook alleen.'

Karin Mennenga Kleurrijk pensioen.

Karin Mennenga is 64 jaar, geniet

Ook gaf ze les Nederlands en was ze

van haar pensioen en is nog volop

coördinator van klas 1. Ze heeft nog

actief in haar woonplaats Roden. Ze

jaren lesgegeven op het Harens

heeft geen kinderen en geen

lyceum, maar toen de

partner.

coronapandemie uitbrak was het klaar! Het lesgeven via Teams vond

Karin is begonnen als juf op een

ze niet bevredigend en dat heeft

basisschool. Ze hield van werken

haar besluit om met pensioen te

met kinderen. 'Maar soms ben je

gaan een jaar vervroegd. 'Hoezeer ik

uitgekeken en moet je iets nieuws

ook van mijn werk hield en nog

proberen.' Dus werd ze directeur.

steeds houd.'

Toen ze dat een poos had gedaan

Het voelde alsof er een deel van

merkte ze dat ze het contact met

haar wegviel, al die tijd die ze

kinderen in het onderwijs onwijs

normaal in het klaslokaal zou

miste. Ze wou niet terug naar het

doorbrengen zou ze zeker missen.

basisschoolonderwijs, dus brak ze

Lachen met de klas om situaties die

weer een nieuw hoofdstuk in haar

bij interactie en omgaan met

leven aan en begon met lesgeven

jeugdigen voorkomen. 'Dan gaat

op de middelbare school.

het om zaken als elkaar verkeerd

Ze koos les te geven in het vak

begrijpen, dubbelzinnige

geschiedenis, omdat ze het

opmerkingen, versprekingen. Ook

verleden heel interessant vindt en

van mijn kant.'

het enorm leuk vindt om te praten: 'Hoe wordt iets zoals het is? Veel gebeurtenissen in de wereld kunnen vanuit het verleden verklaard worden.'

Door Eline & Suzanne

'Ik neem mee van deze ervaring Dat je voor veranderingen flexibel van geest moet zijn.'

Maar inmiddels geniet ze volop van al haar vrije tijd. Laat opstaan en ontbijten in bed met klassieke muziek op en geen bergen met toetsen die nagekeken moeten worden. Ook kookt ze eens in de 2/3 weken in een woonvorm met mensen die niet meer zelfstandig kunnen wonen. Ze heeft bovendien nog een leuke gewoonte die ze deelt met vrienden: 'happen en wegwezen'. Eens in de zoveel tijd komen ze bij elkaar langs, eten ze een heerlijk zelfgemaakt maal en verorberen ze dat met een vol glas wijn. Is het eten op, dan vertrek je weer en heb je nog de hele avond voor jezelf.

Dit zijn maar een paar verhalen van haar kleurrijke pensioen en de rijke vriendengroep van Karin Mennenga.

'Hoe wordt iets zoals het is?

Veel in de wereld kan vanuit het verleden verklaard worden.'

MEVR. Mennenga

Suzanne : 'De persoon in de foto houdt een geschiedenisboek vast en de geïnterviewde persoon was een geschiedenisdocent, dus ik vond het wel passend.'

Alie Wouterse vroeger was beter dan nu Alie Wouterse is 63 jaar oud maar

Ik als interviewer kan mij daar goed

heeft nog steeds veel energie. Ze

in inleven, ik zou ook niet alles waar

woont in Roden in een knus huis

ik nu aan gewend ben willen

met haar hond en kat. Ze leeft mee

veranderen. Ze vindt dat alles

met de tijd maar vindt dat eigenlijk

eigenlijk terug moet naar hoe het

niet zo leuk, ze vertelt dat ze het

vroeger was. Ook vraagt ze zich af of

vroeger in haar jeugd veel leuker

Nederland minder vluchtelingen

had omdat ze veel meer dingen

zou moeten aannemen. Ze vindt

mocht doen. Tegenwoordig

het aardig dat we het doen, maar er

knutselt ze en ze maakt samen met

is gewoon niet genoeg ruimte voor

haar dochter een 'diamond

zoveel mensen. Al deze

painting' als leuke activiteit in haar

veranderingen zijn een dagelijks

vrije tijd. Ze houd van de jeugd en

praatje bij haar in de straat. Maar je

doet daarom mee aan dit interview.

loopt wel gewoon in één keer de

Vroeger deed ze andere dingen in

verandering in, je kunt je er niet

haar vrije tijd dan liep ze

echt op voorbereiden. Ze wil dat

bijvoorbeeld met haar vrienden een

alles terug wordt veranderd naar

weiland in en ging op jacht naar

vroeger want dat vond ze

wild, dat vindt ze leuk. Maar als je nu

simpelweg gewoon veel beter. Toen

een weiland inloopt dan is dat al iets

kon je ook veel meer kattenkwaad

wat niet mag. En dat vindt ze totaal

uithalen dan nu. In de toekomst wil

niet leuk, want ze houdt wel van het

ze niet zo strak in de schoenen

boerenleven. Maar zegt ze, je groeit

staan maar gewoon leuke dingen

er wel makkelijk in mee, het is

doen. Haar advies aan de jeugd:

alleen wel lastig aangezien de

'Wees blij, en blijf lachen.'

verandering in tijd niet altijd leuk is.

'IK neem van deze ervaring mee dat het leuk is om te schrijven.'

Door Mette, Nathan & sven

Nathan : 'Ik heb van de workshop geleerd om betere foto's te maken.'

Mary Ritsema Mooie verandering.

Mary Ritsema (72): 'Ik beschouw

Zij waren gevlucht uit Azerbeidzjan.

hem als mijn kleinzoon. Ik zie hem

Ze kwamen op straat in gesprek

als familie.'

omdat Kenan en zijn ouders Russisch spraken, er was meteen

Wij, Julia Jamal en Anouk van Spijk,

een klik. Ze hadden steeds meer

gingen in gesprek met Mary

gesprekken en Kenan stelde zich

Ritsema, geboren in Leeuwarden en

meer open, hij vertelde Mary over

woont nu in Schipborg. Mary houdt

zijn leven. Wanneer Mary en haar

van artistieke dingen doen, zoals

man het gezin bezoeken in het AZC,

schilderen en theater bezoeken.

voelen ze veel medeleven met het

Mary heeft twee dochters, die 52 en

leven daar. Mary is een vrouw die de

48 zijn. Mary ging met ons in

problemen van anderen wil zien en

gesprek omdat het onderwerp

wanneer ze een band opbouwt met

'verandering in het leven' haar

de familie, besluit ze om te helpen.

aansprak.

Helpen met studeren, Nederlands leren, kosten en praten over

De ontmoeting

moeilijke dingen. Het vertrouwen

Mary en haar man hebben Russisch

dat ze hadden was niet normaal.

gestudeerd omdat Mary mede

Het ging heel snel zonder moeite, ze

initiator is van de stedenband

hadden gelijk een klik.

Groningen - Moermansk. Ze spreken beiden vlot Russisch. Ze hebben de toen 12-jarige Kenan en zijn ouders in 2002 ontmoet. Hij was toen net in Nederland met zijn ouders, oom, tante, neefje en grootouders .

Door Anouk & julia

'We vonden het leuk en interessant, en Ik Vond het verhelderend om het verhaal uit te schrijven.'

Hoe gaat het van een kleine ontmoeting naar iemand als kleinzoon beschouwen? Kenan vroeg zelf of ze zijn opa en oma wilden worden. Kenan heeft SPW gestudeerd en heeft bij het Nederlands Debat Instituut gewerkt. Helaas kan hij niet meer werken doordat hij MS heeft. Nu zien ze elkaar nog steeds vaak en hebben samen een stichting opgericht. Kenan wil graag korte filmpjes maken over maatschappelijke thema’s. Hij wil ertoe doen en Mary helpt hem daarbij.

We vroegen haar hoe ze hierop terugkijkt? Ze zei: 'Met vreugde en liefde.' Haar zicht op de wereld en vluchtelingen is veranderd. Ze heeft er moeite mee dat vluchtelingen vaak zo slecht behandeld worden.

We vroegen Mary of ze nog advies heeft voor de jongere generatie. Ze zei: 'Niet te snel over mensen oordelen en niet bang zijn voor verandering.' Het kan op een mooie manier eindigen. Het kan iedereen overkomen.

'oordeel Niet te snel over mensen en wees niet bang voor verandering.'

MEVR. RITSEMA

Anouk: 'De roos is het lichtpuntje. De mevrouw vertelde dat er zomaar iets kan gebeuren wat je leven kan veranderen - en dan op een goede manier.'

Maria de Haan Ria’s grote verandering Wij hadden als opdracht gekregen

Zelf vond ze dit een positieve

om Ria (71) te interviewen en zo te

verandering die haar veel heeft

horen over de grote verandering in

geleerd in het leven. Ria heeft

haar leven. Hier stelden we een paar

praktisch gezien overal in

vragen over en kwamen zo meer te

Nederland gewoond, maar na een

weten over de hele verandering en

vaststelling van ziekte leek het de

de dingen eromheen. Op maandag

dokters een beter idee om terug te

26 september gingen wij langs bij

keren naar Groningen, dicht bij het

Maria de Haan om haar te

ziekenhuis. Ria is opgegroeid met

interviewen over haar ‘grote

een ontzettend grote familie en een

verandering’. Toen we daar

ongelofelijk aantal broers en zussen.

binnenkwamen kregen we gelijk al

Helaas heeft ze geen contact meer

de ‘op bezoek bij oma’ sfeer. Toen

met ze. Kortom, Ria heeft veel

we begonnen was het al vrij snel

meegemaakt in haar jonge jaren.

duidelijk dat haar ‘grote

Van vele verhuizingen tot een

verandering’ onverwachts kinderen

onverwachte zwangerschap, maar

krijgen was. Dokters hadden

uiteindelijk is alles goed afgelopen.

namelijk vastgesteld dat

Wij zouden Ria bij deze nogmaals

zwangerschap geen optie was voor

willen bedanken voor dit interview

haar. Toch kreeg ze wonder boven

en ook voor het ijsje dat we na die

wonder 2 zoons. Deze verandering

tijd kregen.

had veel invloed aangezien ze het niet aan zag komen.

'Ik vond het een unieke ervaring en ga dit zeker vaker doen.'

Door Anemone & Chaya

Chaya: 'Het leek mij een perfect beeld, aangezien het verhaal van onze verteller was dat ze onverwachts kinderen kreeg en dat dit een positieve invloed op haar leven had. De foto symboliseert het licht in haar leven dat de kinderen haar brachten.'

Annie & Japie Slapen met een knuppel onder je bed, hoe ver ga je voor je eigen veiligheid?

Tijdens een burenruzie voelen

stukje van het hegje tussen hun

Annie (72) en Japie (73) zich niet

tuinen afknipte. De buurman was zo

meer veilig in hun eigen huis.

geobsedeerd met het krijgen van meer land, dat hij Japie en Annie

Voor de ruzie

ging bedreigen. Dit liep nog verder

Toen Annie en Japie 28 jaar geleden

uit de hand omdat Japie en Annie

hun huidige huis kochten, leek alles

'niet meewerkten'. Het escaleerde

nog normaal. De buren leken al wel

gelukkig niet, omdat de buurvrouw

apart, maar het was nog wel

de buurman kon tegenhouden.

gezellig. Ze gingen regelmatig bij

Toch bewaarde Annie voor de

elkaar op de koffie en daarbij waren

zekerheid een honkbalknuppel

nog geen opvallende dingen.

onder haar bed. Zij vonden het hebben van hun land niet extreem

Hoe het begon

belangrijk, maar het ging hun om

Het begon al bij de bouw van het

het principe.

huis van de buren. Ze hadden namelijk het huis op de erfgrens

De oplossing

gezet. Dit deden ze omdat de

Toen de buren uiteindelijk

buurman de gehele breedte van de

verhuisden vormde dat de

kavel wilde gebruiken. Ook had hij

oplossing voor hun problemen.

de regenpijp al op het terrein van

Achteraf vinden Japie en Annie niet

Annie en Japie bevestigd.

dat ze iets fout hebben gedaan en hebben ze geen spijt van hun acties.

Waardoor liep het uit de hand?

Japie en Annie kwamen er uiteindelijk achter dat de buurman elke keer dat ze weg waren een

Door Amélie, Lyne & Zoë

'Ik HEB geleerd Dat je een betere tekst kan schrijven als je de tekst wat vaker doorleest.'

Gert Los groningen plus Wij hebben Gert Los geïnterviewd.

opleiding volgen, wat in die tijd niet

Gert is 76 jaar en woont in Haren.

zo vanzelfsprekend was.

Gert woonde in Bolnes bij

Na ongeveer drie jaar was de eerste

Rotterdam aan de rivier Nieuwe

woongroep afgelopen. Op een

Maas. Hij werd hier erg vrij

gegeven moment begon hij met

opgevoed en na school deed hij

een nieuwe woongroep. Wat ook

alles buiten. Je hoefde nergens op

eindigde na drie jaar.

te letten, want er reden niet zoveel

Tijdens de woongroepen had Gert

auto's in die tijd. Hij roeide al op

meerdere banen: in het onderwijs

jonge leeftijd met een vriend op de

en in het ouderenwerk. Op 60-jarige

rivier. 'In die tijd was dat normaal,'

leeftijd ging Gert met pensioen. Hij

zei hij. 'Nu wordt je altijd verteld dat

richtte samen met anderen een

je moet uitkijken en oppassen.'

organisatie van actieve ouderen op,

Hij kreeg drie dochters.

met de naam ‘Groningen Plus’.

Op 26-jarige leeftijd besloot hij in

Voor Gert was het zo dat het leven

een woongroep te wonen, met zijn

pas begon als je klaar bent met

familie en met 2 andere families.

school. Hopelijk is dat voor

Samen hadden ze vijf kinderen. De

scholieren van nu heel anders. En hij

kinderen werden erg vrij opgevoed.

vertelde ons: 'Ga ervoor!'

Ze hadden samen een grote speelkamer waar ze hun gang konden gaan, want die kon heel makkelijk schoongemaakt worden.

Alle zes volwassenen, de mannen en de vrouwen, hadden een taak in de opvoeding van de kinderen en in de huishouding. Daardoor konden ook de vrouwen werken of een

Door Jule & Mirthe

'Ik Vond het Erg leuk en inspirerend.'

Jule: 'Deze quote van Gert was inspirerend voor Mirthe en mij.'

Frans Tijsterman Gepensioneerde vogelliefhebber blijft natuurman in hart en nieren Frans Tijsterman (75) gaat elke dag

Natuurstudie. Helaas mocht hij er

een stukje wandelen. Na al die jaren

niet bij.

is zijn liefde voor de natuur alleen maar sterker geworden. Maar

Rond zijn 12e kreeg hij het gevoel

waardoor is hij zo van de natuur

dat hij niet bij zijn

gaan houden? Frans kwam dinsdag

leeftijdsgenoten hoorde omdat

20 september bij ons langs in De

hij andere interesses had. Daarom

Biotoop. Enthousiast kwam hij

had hij weinig aansluiting. Hij

binnengelopen.

ging geneeskunde studeren en werd arts. Toen hij 22 was,

Frans heeft een vrouw en 3

ontmoette hij zijn vrouw op het ijs

kinderen: Fenna (47), Kieke (44) en

in de natuur.

Bart (40). Frans is Vogelaar en al snel begon hij vrolijk te vertellen

Nu is hij al een paar jaar met

over zijn grootste passie: Vogels en

pensioen en kan hij vogel-

de natuur. Jaren geleden ging hij

geluiden herkennen. Hij vindt de

mee op excursie met een

natuur en de vogels nog steeds

vogelringer: iemand die vogels een

geweldig en houdt van natuur-

ringetje met nummer geeft om ze

geweld. 'Dynamiek is leven,'

te volgen op hun vlucht en te tellen.

volgens hem. Hij vindt het fijn

De vogelringer was de vader van

om de meningen van deze

Hans, zijn vriend. Hij was zo onder

generatie te weten en hoopt

de indruk, dat hij bij de NJN wou; de

nog lang van de natuur te

Nederlandse Jeugdbond voor

kunnen genieten.

'Ik vond het heel leuk omdat ik zelf al veel met natuurfotografie doe.'

Door KATE, Lashawna & Roos

'Ik Vond het interessant om het verhaal uit te schrijven.'

'Dynamiek is leven.' dhr. tijsterman

Kate: 'Ik heb de foto gemaakt van een oude tennisbal in de natuur omdat de persoon die ik heb geïnterviewd zich heel erg bezighoudt met de natuur en de vervuiling ervan.'

Anne Hilhorst-Joosten Niet naar school 'Geloof in jezelf en wees voorbereid

Ze hield ervan om verhalen te horen

op teleurstellingen' -Anne Hilhorst-

van wat alle ouderen mee hadden

Joosten

gemaakt. Ze mocht graag naar de

Dit waren de prachtige woorden

levensverhalen luisteren. Ze vond

van Anne. Een sterke vrouw die heel

het belangrijk dat kinderen en

graag naar school wou om te leren.

ouderen contact met elkaar

Ze is geboren in Delft en 76 jaar. Als

hadden.

kind ging ze gewoon naar de lagere

Op haar 18e besloot ze dat ze toch

school, maar daarna moest ze naar

wilde studeren. Om de studie te

de huishoudschool, een school voor

bekostigen wilde ze weer thuis

alleen meisjes, waar je werd

gaan wonen, alleen haar vader zat

'klaargestoomd' voor het

daar niet zo op te wachten.

huishouden (meisjes gingen

Ze wou het te graag, dus ging ze

immers toch trouwen). Ze leerde er

dat doen. Ze ging studeren, iets wat

alleen koken en wassen etc. Dat

ze al heel graag wou. Ze wou geen

vond ze niet leuk. Ze ging liever,

huisvrouw zijn en heeft in haarzelf

zoals de jongens, naar school om

geloofd dat ze het kon veranderen.

echte dingen te leren en te gaan

Dat is haar gelukt.

studeren.

Haar plannen waren geslaagd en

Op haar 15e begon ze met werken.

tot op de dag van vandaag heeft ze

Ze werkte met ouderen, in een

nog steeds plannen. Niet de

bejaardenhuis. Ze woonde daar

grootste, zoals ze toen had. Maar ze

intern.

wil nog zeker dingen doen.

'Ik neem mee van het gesprek dat je gewoon moet doen wat goed voelt,' 'Anne heeft iets geweldigs en motiverends meegemaakt en het was leuk om dat verhaal uit te schrijven,'

Door Julia & khoshi

Julia: 'Ik heb deze foto gekozen omdat je er reflectie in ziet, en de verandering is een reflectie van iets.'

Francis Wijma Leef je leven en pak je kansen.

Stel je voor: je moet alles

in de hoop dat je daar hetzelfde

achterlaten; je huis, je vrienden, je

vertrouwde gevoel gaat krijgen als

kinderen en kleinkinderen. Een

je oude thuis. Ze houdt van

moeilijke keuze. Haar man was na

avontuur, maar vond dit nog best

17 jaar huwelijk van het ene op het

wel spannend. 'Je kan je leven niet

andere moment vertrokken, naar

plannen, maar er wel een draai aan

het buitenland en zij werd kort

geven.'

daarna ernstig ziek. De kinderen waren 9 en 12 jaar oud destijds. Die

Francis kijkt positief terug op de

heeft ze alleen opgevoed. 15 jaar

verandering. 'Het moeilijkste

later ontmoette ze haar huidige

moment vond ik toen ik vertrok en

man waardoor ze besloot alles

mijn kleinzoon van 1 jaar achter te

achter zich te laten en te verhuizen

laten. Mijn katten zaten miauwend

naar een nieuwe plek, nieuwe baan

achterin en ik reed hier huilend

en samen verder te gaan!

naartoe.' Ze heeft hier nieuwe hobby’s ontdekt zoals lezen, zingen

Francis Wijma, 67 jaar. Woont nu in

en theater. De tip die ze ons

Bedum en heeft 2 zonen van 38 en

meegaf: 'Pak je kansen en wees niet

35 jaar. Ze heeft een grote

bang om een sprong in het diepe te

verandering meegemaakt.

maken, want je kan altijd terug.'

Ze kon zich er niet goed op voorbereiden. Verhuizen van je vertrouwde plek naar iets nieuws,

'het was een erg bijzonder verhaal dat erg veel invloed op mij heeft gehad.'

Door LOTTE JULIE, SOpHIE & Zahra

Sophie: 'Ik heb geleerd dat je met lichtinval hele mooie foto’s kan maken.'

Gerrit Heuvel 'Het begon met een epileptische aanval.'

Gerrit Heuvel verloor zijn oudste

Na een tijdje zag Gerrit een meisje

dochter aan een hersentumor: 'Het

staan, hij besloot een gesprek aan

is nu eenmaal gebeurd, ik accepteer

te gaan. Ze hebben nu nog een

mijn verlies.'

gelukkig huwelijk.. Ze hadden 2 dochters en een zoon. Hun oudste

Wij hebben Gerrit Heuvel (76)

dochter kreeg op een dag een

geïnterviewd via FaceTime, hij nam

epileptische aanval en verloor 5

enthousiast op.

voortanden. Na onderzoek bleek ze een hersentumor te hebben. Na 3

'Kunt u ons wat vertellen over uw

operaties en 5 lange jaren is ze

jeugd?'

overleden.

Gerrit woonde met zijn moeder en

'Ze is nu in een betere plek, de

stiefvader in huis, zijn biologische

Hemel, in de handen van God.'

vader heeft hij nooit gekend. Hij is altijd naar een kostschool geweest, daarnaast heeft hij het super leuk gehad thuis.

Gerrit ontmoette zijn vrouw tijdens carnaval. Hij was daar samen met een mooi meisje. Ze ging even weg en kwam terug met een grote lach op haar gezicht: 'Het is weer aan met mijn vriendje!'

'het was leuk en ik heb geleerd hoe ik een interview uitschrijf.'

Door Melody & Sanne

Sanne: 'Ik heb gekozen voor dit beeld, omdat hij gelooft in de hemel en dit is het licht daarnaartoe.'

Rob & Rolina Verschut 'Beleef alles en behoud het goede.'

Wij spraken Rob Verschut via Face-

Na hun pensioen, konden ze nog

Time. Het viel ons op dat hij veel

meer reizen. Ze konden

over zijn vrouw (Rolina, 74 jaar)

bijvoorbeeld naar Rob’s

vertelde, waarmee hij al sinds 1970

geboortedorp, in Indonesië.

getrouwd is.

Wij vroegen hem wat anderen Wij vroegen aan hem welke

zouden kunnen leren van hem met

verandering invloed had op zijn

de verandering. 'Beleef alles en

leven, waarop hij antwoordde: 'De

behoud het goede,' antwoordde hij

ontmoeting met mijn partner,

hierop. Hij gaf ook nog advies aan

omdat je op dat moment alles met

de jeugd. 'Je moet elkaar

een ander moet delen.'

respecteren. Je mág alles zeggen, maar je hóéft niet alles te zeggen.'

Voordat hij getrouwd was met Rolina, werkte hij als zeevaarder, waar je vaak alleen bent. Na het werken als zeevaarder werd hij politie te water.

Rob vertelt ook dat hij en zijn vrouw samen veel reizen maken met hun vouwwagen. Ze vinden het vooral leuk om naar Curaçao te gaan.

'ik heb hiervan geleerd om meer aantekeningen te maken tijdens het gesprek.'

Door Indy & Maud

'het gesprek ging heel goed en het was heel leuk om te doen!'

Maud: 'Dit is een foto van mijn opa & oma in Indonesië.'

Rob Hanou Liever zwemmen dan schaatsen tijdens ijsvrij Toen wij Rob Hanou mochten

Toen zijn kinderen uit huis gingen

interviewen was hij een vrolijke

was hij begonnen met masters-

man. Rob is wedstrijdzwemmer en

zwemmen; zwemmen voor

wint nog steeds medailles op 78-

ouderen.

jarige leeftijd. In totaal heeft hij rond de 3000 medailles en 500 bekers.

Rob heeft grote veranderingen meegemaakt. Zijn 'zwemavontuur'

Rob vertelde dat hij vroeger naar

had hij nooit verwacht, maar zijn

het zwembad ging toen hij op een

echtscheiding zag hij wat meer

dag ijsvrij had. Iedereen ging

aankomen. Ondanks alles is Rob

schaatsen, maar Rob niet. In het

nog steeds zwemmer en een hele

zwembad kwam hij 1 jongen tegen.

aardige man.

Die vroeg hem of hij lid wou worden van een zwemclub. Toen Rob lid werd trainde hij gelijk mee op hoog niveau en het bleek dat hij veel talent had voor zwemmen. Rob heeft ook een echtscheiding meegemaakt waarbij zijn (ex)vrouw iemand anders had gevonden. Hun kinderen bleven bij Rob, dat leek hun het best.

'Ik neem mee van het gesprek Dat je van iets kleins heel groot kan worden.'

Door Annemarij & Elise

'Ik heb geleerd Hoe je kan spelen met licht en kleur.'

Elise: 'We hebben deze foto gekozen want Rob was gescheiden met zijn vrouw, dus we hebben een gouden en een zilveren ring omdat hij goud is, want hij was wereldkampioen en zij zilver want ze zijn gescheiden en passen niet bij elkaar. Daarom twee verschillende soorten ringen.'

Jake Roos De wereld ging voor hem open in Amerika Jake Roos, 80 jaar, woonde in een

Hij wil daarom als tip

gezin dat erg op zichzelf was. Hij

meegeven dat je na je

had niet veel kennissen en niet veel

schoolstudie niet altijd

vrienden. Naar Amerika gaan voor 1

hetzelfde moet blijven

jaar was daarom een grote

doen, maar ook

verandering. 'Het was erg spannend

andere dingen moet

om voor het eerst in een vliegtuig te

proberen in het leven.

stappen met mensen die je niet kent.'

Na zijn ervaringen in Amerika heeft hij nog

In Amerika keek Jake zijn ogen uit;

veel gereisd met zijn

binnenzwembaden, indoor

vrouw. Nu houdt hij

atletiekbaan, wat allemaal bij de

zich vooral bezig met

school hoorde. Het was erg leuk dat

timmeren in de tuin

hij een fotoboek liet zien van de tijd

en fietsen door de

in Amerika. In Amerika werd hij erg

noordelijke provincies.

hecht met zijn gastgezin, hij heeft

Verder doet hij nog

hun hele leven contact met hen

werk voor de

gehouden.

Dorpskerk.

Hij heeft er erg veel van geleerd en nieuwe dingen ontdekt.

'je kijkt nu heel anders op tegen ouderen, omdat de meeste veel dingen hebben meegemaakt.'

Door Kim & Melissa

'Het was erg spannend om voor het eerst in een vliegtuig te stappen met mensen die je niet kent.' dhr. Roos

Kim: 'Jake ging voor een jaar school naar Amerika.

In mijn beeld heeft Amerika veel motoren en zo, dus leek het mij een passend beeld.'

Nico Herwig Nico (76 jaar) over de grote verandering in zijn leven.

Nico heeft lang gewerkt bij de KPN.

Nu woont hij in Bedum. Nico houdt

Hij kwam steeds hoger in dienst,

van wandelen, fietsen en

maar door reorganisatie raakte hij

zwemmen. Hij helpt graag mensen.

zijn baan kwijt. Hij was toen

Zoals met dingen maken als

ongeveer 50 jaar. Nico wou niet

verlichting in de tuin. Dan zoekt hij

meer wachten op een volgende

uit hoe dat dan moet en zo. Hij

reorganisatie, dus hij begon voor

helpt ook een demente vrouw met

zichzelf. Hij heeft het verteltheater

haar financiën.

'de Vertelplantage' opgericht. Daar kreeg hij opdrachten en dan trad hij of een van de andere vertellers ergens op. Hij werd een professioneel verteller. Hij vond het super leuk om te doen, maar hij verdiende er niet veel aan. Ook na zijn pensionering gaf hij leiding aan de theatergroep.

Momenteel heeft hij een theaterimprovisatiegroep en is hij buurtbemiddelaar.

Nico is geboren in Den Haag.

Daarna woonde hij in Scheveningen.

'ik weet nu: het is niet ongemakkelijk om met een vreemde te praten.'

'Ik heb van de fotografie workshop geleerd Hoe je dingen positioneert.'

Door IRIS & TESSA

Tessa: 'Nico werd ZZP'er, dus hij loopt in de foto naar de vrijheid.'

Hanny Geerlings Hanny‘s grote verandering.

Met onze KCM groep op school

Ze is hier ook sterker van geworden

doen we mee aan MDT Cultuur &

en zit er niet veel meer mee, wat

Kunst. Na de introductie-workshop

natuurlijk hartstikke fijn is.

kregen we in de les te horen aan welke verteller wij gekoppeld

Voordat ze iets met muziek ging

waren. In ons geval was dat

doen had ze nog een andere baan,

mevrouw Geerlings (67 jaar). Zij

maar haar passie ligt bij muziek. In

woont in Haren en deed mee vanuit

haar vrije tijd houdt ze ook van TV

huis. Dus wij gingen er op de fiets

kijken en ze leest ook veel boeken.

naartoe.

We hebben haar nog gevraagd of Hanny's man is overleden op jonge

ze nog iets mee te geven had aan

leeftijd aan een ziekte. Ze heeft ook

ons en ze zei: 'Ook al gaat het wat

een zoon, die is nu 28 en was 2 jaar

minder, blijf altijd sterk en geef niet

toen zijn vader overleed. Ze zit nu bij

te snel op.'

het koor en leerde als muziekleraar

Dit was het einde.

mensen een instrument bespelen, en werd koordirigent. Toen haar man overleed had ze het natuurlijk zwaar. Ze was toen een alleenstaande moeder, maar had ook veel mensen om haar heen om haar te steunen en te helpen.

Door zahra & sophie

Hanny leest in haar vrije tijd graag boeken.

Wim Veerman 'Een goed boek, drinken en blijven bewegen helpt.'

Wij hebben Wim Veerman

Een andere grote verandering was

geïnterviewd. Wim is 78 jaar,

het trouwen met zijn vrouw. Hij

geboren in Gouda en woont

vond het ingewikkeld, 'want je kan

momenteel in Tiel. Hij heeft een

je er niet op voorbereiden'. Wim en

zoon en een dochter, die inmiddels

zijn vrouw zijn getrouwd in de kerk.

al lang uit huis zijn. Hij is

Ze waren er zenuwachtig voor. Zijn

opgegroeid met vier broers,

vrouw zei te vroeg 'ja', waarna

waarvan de drie oudste inmiddels

iedereen begon te lachen en alle

zijn overleden.

spanning wegviel. Ze zijn inmiddels

Wim heeft mulo A en B gedaan en

52 jaar getrouwd. Er was nooit een

daarna de Rijksarchiefschool. Hij is

lastig moment. Ze hebben zich op

directeur/streekarchivaris van het

een natuurlijke manier aangepast.

Regionaal Archief Rivierenland

Het is soepel en geleidelijk gegaan.

geworden. Hij zorgde voor de oude

Als hij terug zou kunnen in de tijd

archieven in de stad. Zijn hobby is

zou hij opnieuw streekarchivaris

boekbinden.

worden. Hij zou veel boeken binden

Over het thema verandering heeft

en modelboten bouwen.

meneer gesproken over een huis

Wim leerde ons dat je dankbaar

kopen. Hij had er voor gespaard om

moet zijn voor de momenten, met

het te kunnen kopen. Het was in die

alle positieve en negatieve delen.

tijd niet lastig, hij had een goed

'Blijf optimistisch, de zon schijnt

inkomen. Het lastigste deel was het

achter de wolken. Een goed boek,

zoeken van een huis. Hij heeft het

drinken en blijven bewegen helpt.'

huis gekocht en opgeknapt. Hij vond het fijn om weg te gaan bij zijn ouders en een nieuw leven op te bouwen.

Door JulIet & LIESE

Liese: 'Wim is al heel lang getrouwd en daar was hij heel blij mee, en rozen staan voor trouwen.'

Leerkrachten KCM Kunst is verandering Twee jaar geleden veranderde het

mensen in aanraking en worden

rooster op het Harens Lyceum. We

uitgedaagd uit hun comfortzone te

kregen een nieuw kunstvak op

stappen. Wij vinden het nieuwe vak

school; Kunst, Cultuur en Media.

een toevoeging voor de leerlingen.

Een kunstvak dat verder gaat dan

De meerwaarde van KCM is dat de

alleen drama, muziek of beeldend.

leerlingen hun eigen talenten

Een vak dat gericht is op crossovers

kunnen ontwikkelen. Leerlingen

en projecten voor leerlingen die van

kiezen zelf vanuit welke discipline

kunst houden.

ze willen werken, en worden uitgedaagd om (voor hen) nieuwe

Wij vinden het als docenten mooi

kunstvormen te ontdekken.

om te zien dat onze eerste lichting KCM’ers een hechte groep is

De leerlingen inspireren ons als

geworden. Leerlingen geven aan

docenten ook ontzettend; er komen

hun creativiteit de vrije loop te

vaak verrassende kunstwerken tot

kunnen laten gaan. Precies waar

stand. Hopelijk gaat het vak zich de

KCM voor staat, en wat kunst zo

komende jaren nog verder vormen

mooi maakt.

zodat nog meer leerlingen talenten kunnen ontdekken en ontwikkelen.

Vorig schooljaar hebben we,

En wie weet leiden de lessen KCM

grotendeels door de pandemie,

wel tot een nieuwe passie voor

helaas weinig met externen kunnen

kunst, en het begin van de

werken. Om te starten met dit

kunstprofessionals van de

mooie maatschappelijke project is

toekomst.

daarom fantastisch! De leerlingen komen met veel verschillende

Gea Koopman, Cesco Homminga & Kirsten Sterker

Schrijfster Christel (links op de foto) gaf de leerlingen een workshop voor het schrijven van de verhalen.

Toen werd alles anders is een publicatie van MDT Cultuur & Kunst. Deze uitgave presenteert de gesprekken die leerlingen van het Harens Lyceum hebben gevoerd met vertellers, als onderdeel van hun Maatschappelijke Diensttijd (MDT) programma.

Ontwerp, redactie en lay-out: HUMINT Solutions de foto op pagina 51 is gemaakt door Cecile Bok Met dank aan: Alle vertellers voor het delen van hun verhalen en leerkracht Kirsten voor de leuke samenwerking. .

Meer weten?

Ga naar www.mdtcultuurenkunst.nl

Copyright © 2022 HUMINT Solutions