Humanitas Jaarverslag 2012

Humanitas Jaarverslag 2012 www.humanitasjaarverslag2012.nl

1

Inhoud

VOORWOORD ..........................................................................................................................................4 HOOFDSTUK 1 WAT DOET HUMANITAS? .............................................................................................5 1.1 Onze activiteiten in het land: 5 programmalijnen .......................................................................................... 5 1.2 Onze missie en visie ..................................................................................................................................... 6 1.3 De 4 Humanitas-waarden ............................................................................................................................. 6 1.4 De organisatie............................................................................................................................................... 7 1.5 Humanitas werkt samen met andere organisaties ........................................................................................ 9 HOOFDSTUK 2 DOELEN EN RESULTATEN IN 2012 ...........................................................................11 2.1 Ontwikkelingen in de samenleving.............................................................................................................. 11 2.2 Strategische doelen en resultaten in 2012.................................................................................................. 12 2.2.1 Resultaten doelstelling 1: Focus op kwetsbare groepen ..................................................................... 12 2.2.2 Resultaten doelstelling 2: Versterken kwaliteit van vrijwilligers ........................................................... 13 2.2.3 Resultaten doelstelling 3: Effectiviteit beter zichtbaar maken.............................................................. 13 2.2.4 Resultaten doelstelling 4: Een sterke Humanitas-community.............................................................. 15 2.2.5 Resultaten doelstelling 5: Denken vanuit het ‘merk’ Humanitas.......................................................... 15 2.2.6 Resultaten doelstelling 6: Groei en diversiteit financiën ...................................................................... 16 2.2.7 Resultaten doelstelling 7: Digitalisering en inzet nieuwe media .......................................................... 17 2.2.8 Resultaten randvoorwaarde 1: Naar een heldere en eenvoudiger organisatie.................................... 18 2.2.9 Resultaten randvoorwaarde 2: Een blijvend gezonde financiële huishouding..................................... 19 HOOFDSTUK 3 RESULTATEN VAN ONZE ACTIVITEITEN IN 2012.....................................................23 3.1 Programmalijnen in 2012 ............................................................................................................................ 23 3.1.1 Gemiddelde kosten per deelnemer verschilden per programmalijn .................................................... 26 3.1.2 Aantal deelnemers per vrijwilliger verschilden per programmalijn....................................................... 27 3.2 Elk kind telt.................................................................................................................................................. 28 3.2.1 Begeleide OmgangsRegeling (BOR) Humanitas in 2012.................................................................... 29 3.2.2 Maatjes voor jongeren in 2012 ............................................................................................................ 29 3.2.3 Resultaten van de programma’s ......................................................................................................... 29 3.2.4 Humanitas & de samenleving.............................................................................................................. 30 3.2.5 Onderzoek naar de effecten................................................................................................................ 31 3.4 Vallen en opstaan ....................................................................................................................................... 32 3.4.1 Humanitas Thuisadministratie in 2012 ................................................................................................ 32 3.4.2 Humanitas Gezin in Balans in 2012 .................................................................................................... 32 3.4.3 Resultaten van de programma’s ......................................................................................................... 34 3.4.4 Humanitas & de samenleving.............................................................................................................. 35 3.5 Alleen en samen ......................................................................................................................................... 36 3.5.1 Humanitas Chat in 2012...................................................................................................................... 36 3.5.2 Humanitas Tandem in 2012 ................................................................................................................ 37 3.5.3 Resultaten van de programma’s ......................................................................................................... 37 3.5.4 Humanitas & de samenleving.............................................................................................................. 38 3.5.5 Onderzoek naar de noodzaak en relevantie........................................................................................ 39 3.6 Oud en redzaam ......................................................................................................................................... 39

2

3.6.1 Symposium ‘Actief ouder worden’ ....................................................................................................... 40 3.6.2 Steun aan mantelzorgers in 2012 ....................................................................................................... 40 3.6.3 Resultaten van de programma’s ......................................................................................................... 40 3.7 Verwerken en verder................................................................................................................................... 41 3.7.1 Theehuis Emmeloord in 2012 ............................................................................................................. 42 3.7.2 Lotgenotengroepen rouw en verlies in 2012 ....................................................................................... 42 3.7.3 Resultaten van de programma’s ......................................................................................................... 42 3.8 Samenlevingsopbouw en verenigingsopbouw ............................................................................................ 43 HOOFDSTUK 4 ONZE VRIJWILLIGERS ...............................................................................................45 4.1 Nieuwe nota vrijwilligersbeleid .................................................................................................................... 45 4.2 Aanbevelingen tevredenheidsonderzoek opgevolgd................................................................................... 45 4.3 Vrijwilligers konden een beroep doen op nazorg ........................................................................................ 46 4.4 Nieuw privacyreglement voor vrijwilligers en deelnemers........................................................................... 46 4.5 Humanitas Academie.................................................................................................................................. 46 4.5.1 Nieuwe trainingsmaterialen en ander aanbod van de Humanitas Academie ...................................... 46 4.5.2 E-learning en blended learning ........................................................................................................... 47 4.6 Innovatie van het vrijwilligerswerk............................................................................................................... 47 HOOFDSTUK 5 ONZE FONDSENWERVING.........................................................................................48 5.1 Subsidies van overheden............................................................................................................................ 48 5.2 Eigen fondsenwerving................................................................................................................................. 48 5.3 Nationale Postcode Loterij en VriendenLoterij: heel veel dank! .................................................................. 50 5.3.1 Extra publicitaire aandacht op tv en radio ........................................................................................... 50 5.3.2 Samenwerking met de loterij in aanloop naar Humanitas DichtbijDag ................................................ 50 5.3.3 Het belang van goede-doelen-loterijen................................................................................................ 51 5.4 Beleggingen ................................................................................................................................................ 51 5.5 Overige baten ............................................................................................................................................. 51 HOOFDSTUK 6 BESTUUR EN ORGANISATIE .....................................................................................52 6.1 Bestuur en directie ...................................................................................................................................... 52 6.1.1 Op de agenda van het hoofdbestuur in 2012 ...................................................................................... 52 6.1.2 Samenstelling van het hoofdbestuur ................................................................................................... 52 6.1.3 Goed bestuur ...................................................................................................................................... 54 6.1.4 Reflectie bestuurlijk functioneren: zelfevaluatie hoofdbestuur............................................................. 54 6.1.5 Actieve rol voor auditcommissies ........................................................................................................ 54 6.1.6 Klachtenreglement: 11 blijken van ongenoegen.................................................................................. 55 6.1.7 Bezoldiging van de directie ................................................................................................................. 56 6.2 Personeel en organisatie ............................................................................................................................ 57 6.3 Marketing, communicatie en fondsenwerving ............................................................................................. 57 6.3.1 Eenduidige merkstrategie voor Humanitas.......................................................................................... 57 6.3.2 Sterkere betrokkenheid van belanghebbenden bij Humanitas ............................................................ 58 6.3.3 Focus op ‘Elk kind telt’......................................................................................................................... 58 6.3.4 Humanitas DichtbijDag: meer bekendheid en saamhorigheid............................................................. 59 6.3.5. Ingezette communicatiemiddelen....................................................................................................... 60 HOOFDSTUK 7 HUMANITAS IN 2013 EN VERDER .............................................................................61

3

Voorwoord

2012 was een goed jaar voor Humanitas. Hierop blikken wij graag met u terug in dit jaarverslag. Met meer vrijwilligers hielpen we meer mensen die het tijdelijk niet alleen redden. Ook hebben we meer inkomsten verworven om dit waardevolle werk mogelijk te maken. 54.400 mensen – bijna 6% meer dan in 2011 – kregen weer zelfvertrouwen en toekomstperspectief dankzij de hulp van een vrijwilliger van Humanitas.

Meer hulp in moeilijke tijden De groei van het aantal mensen dat een beroep deed op Humanitas bevestigt dat het vooralsnog moeilijke tijden blijven. Steeds meer huishoudens houden nauwelijks het hoofd boven water. Niet alleen door de aanhoudende economische crisis, maar ook omdat armoede vaak niet hun enige probleem is.

Ouders die zich zorgen maken over de toekomst van hun kinderen en hulp kunnen gebruiken bij het opvoeden. Mensen, jong en oud, die graag willen meedoen in de maatschappij, maar dit niet zelf voor elkaar krijgen. Al deze mensen hebben Humanitas nodig. Het is een grote uitdaging om ervoor te zorgen dat we kunnen blijven voorzien in de deze groeiende vraag naar ondersteuning. Samen met onze publieke en private financiers zullen we daar zonder twijfel in slagen.

Naar een modern en slagvaardig Humanitas 2012 was voor Humanitas het eerste jaar met het Strategieplan 2012-2015 als leidraad. Dit is een ambitieus plan, waarmee we nog weer meer mensen willen bereiken die tijdelijk een steun in de rug nodig hebben van een vrijwilliger. We werken hard aan een modern en slagvaardig Humanitas, een belangrijke doelstelling in ons strategieplan. Dit proces hebben we in gang gezet in samenspraak met de afdelingen en districten, en zal naar in verwachting in 2013 leiden tot concreet beleid. Beleid dat Humanitas in staat stelt het hoofd te bieden aan alle vragen en uitdagingen die in deze zware tijden op ons afkomen.

We zijn trots op de resultaten die we in 2012 hebben geboekt. Dit was niet mogelijk zonder de hulp van onze bevlogen en betrokken vrijwilligers – uitvoerende, coördinerende en bestuurlijke – en niet te vergeten de financiële steun van onze leden en donateurs, de Nationale Postcode Loterij en al die andere gulle gevers. Samen zorgen we ervoor dat iedereen kan meedoen in deze maatschappij.

Marijke van Eck Voorzitter hoofdbestuur vereniging Humanitas

4

Hoofdstuk 1 Wat doet Humanitas?

Humanitas geeft een steuntje in de rug aan mensen die dit tijdelijk nodig hebben. Haar doelgroep is divers. Jonge gezinnen met opvoedingsvragen, ouderen die actief willen blijven, mensen met financiĂŤle problemen, nieuwkomers, mensen in een sociaal isolement: dankzij de ondersteuning door een Humanitas-vrijwilliger kunnen al deze mensen de toekomst met meer vertrouwen tegemoetzien. Dit is waar Humanitas al sinds haar oprichting in 1945 in gelooft: dat mensen actief vorm kunnen geven aan hun eigen leven. En dat we de verantwoordelijkheid hebben om elkaar daarbij af en toe een handje te helpen.

Al ruim 68 jaar midden in de samenleving De vereniging Humanitas is in mei 1945 opgericht om deze belangrijke humanistische uitgangspunten tot uitdrukking te brengen in het leven van alledag. Dit komt enerzijds tot uitdrukking in activiteiten voor maatschappelijke dienstverlening, veelal kleinschalig (maatjescontacten, huisbezoek), persoonlijk (van mens tot mens) en lokaal georganiseerd. En anderzijds in samenlevingsopbouw, waarbij Humanitas werkt aan een maatschappij van betrokken, zelfredzame en actieve burgers.

1.1 Onze activiteiten in het land: 5 programmalijnen Humanitas voert in heel het land 722 activiteiten uit. We hebben ze onderverdeeld in 5 thema’s, programmalijnen genoemd. Elke programmalijn heeft zijn eigen specifieke doelgroep: 1. Elk kind telt: gelukkige ouders en kinderen Hulp bij de opvoeding voor jonge gezinnen en een extra steuntje in de rug voor kinderen en jongeren, zodat zij zich beter kunnen ontwikkelen en gelukkig kunnen zijn. Bijvoorbeeld: Home-Start, Begeleide OmgangsRegeling Humanitas, Maatjes voor jongeren en Humanitas Kindervakantieweken.

2. Vallen en opstaan: weer meedoen in de maatschappij Hulp aan gezinnen en volwassenen die tijdelijk niet voor zichzelf kunnen zorgen. Met hulp van een vrijwilliger doen zij weer mee aan de maatschappij. Bijvoorbeeld Humanitas Thuisadministratie, Humanitas Gezin in Balans en andere activiteiten voor (ex-) gedetineerden.

3. Alleen en samen: einde aan eenzaamheid Mensen die zich eenzaam voelen of zich in een sociaal isolement bevinden, bouwen een sociaal netwerk op en voelen zich weer verbonden met de maatschappij. Bijvoorbeeld Humanitas Tandem, Humanitas Chat en Humanitas Taalmaatjes.

4. Oud en redzaam: actief oud worden Voor ouderen die actief en zelfstandig willen blijven. Bijvoorbeeld met hulp van een netwerkcoach of een andere vrijwilliger die hen weer in beweging krijgt, ontmoetingsactiviteiten, telefooncirkels en hulpdiensten.

5. Verwerken en verder: omgaan met verlies Omgaan met het verlies van een dierbare of een vertrouwde situatie is makkelijker als een vrijwilliger met je meevoelt en je weer op de been brengt. Individueel of in een lotgenotengroep.

5

En ook: samenlevingsopbouw en verenigingsopbouw Afdelingsbesturen zien ontwikkelingen en signaleren nieuwe hulpvragen die op Humanitas afkomen.

Lokaal spelen de afdelingen een belangrijke rol als ‘sociale ondernemers’, samen met andere (private en publieke) partners. Onder verenigingsopbouw verstaat Humanitas het versterken en ondersteunen van haar vrijwilligersapparaat en het soepel laten functioneren van de organisatie.

Over de resultaten van de 5 programmalijnen en samenlevings- en verenigingsopbouw leest u meer in hoofdstuk 3.

1.2 Onze missie en visie Onze missie Humanitas komt op voor een samenleving waarin mensen actief vormgeven aan hun eigen leven en verantwoordelijkheid nemen voor het samenleven met elkaar. Deze humanistische uitgangspunten vertaalt Humanitas in diensten van mens tot mens op de gebieden welzijn, wonen en zorg.

Onze visie Humanitas ontleent haar visie aan de uitgangspunten van het humanisme. Deze levensbeschouwing streeft naar een samenleving waarin vrijheid, gerechtigheid, verdraagzaamheid, eerbied voor de menselijke waardigheid en medemenselijkheid centraal staan.

1.3 De 4 Humanitas-waarden Humanitas heeft de uitgangspunten van het humanisme voor haar vrijwilligerswerk samengevat in 4 waarden. Deze waarden zijn zichtbaar in onze activiteiten. Niet alleen in wát we doen, maar ook in hóe we het doen.

De 4 Humanitas-waarden zijn: 1. Gelijkwaardigheid Onze vrijwilligers staan niet boven de hulpvrager, maar naast hem.

2. Verantwoordelijkheid In een samenleving ben je niet alleen verantwoordelijk voor jezelf, maar ook voor anderen.

3. Zelfbeschikking Zoveel mogelijk mensen die een beroep doen op onze diensten, moeten hun leven weer zelf vorm zien te geven.

4. Vraaggericht Onze vrijwilligers helpen zo snel mogelijk en bieden ondersteuning op maat binnen de doelstelling van de activiteit.

6

1.4 De organisatie Humanitas werkt dicht bij mensen. Het is een vereniging met 84 lokale afdelingen, verspreid over Nederland, waarin 11.700 bestuurlijke, coรถrdinerende en uitvoerende vrijwilligers tijdelijk ondersteuning bieden aan meer dan 54.400 deelnemers.

Figuur 1.1 Dit zijn onze 84 afdelingen

De afdelingen en hun vrijwilligers worden ondersteund door een beroepsorganisatie van ruim 300 beroepskrachten (210 fte), werkzaam in 5 districten en op het Landelijk Bureau.

7

Figuur 1.2

In de vereniging wordt het overgrote deel van alle activiteiten uitgevoerd en aangestuurd door de lokale afdelingsbesturen, soms vanuit een district.

8

Fig 1.3 Kerngegevens van de vereniging Humanitas

Peildatum gegevens: 31 december 2012

1.5 Humanitas werkt samen met andere organisaties Humanitas werkt op allerlei terreinen samen met andere (humanistische) organisaties, in Nederland en over de grens.

Werkstichtingen van Humanitas De grote Humanitas-community bestaat behalve de vereniging uit 6 werkstichtingen: • • • • • •

Stichting Humanitas Rotterdam: ouderenzorg en -huisvesting, thuiszorg en maatschappelijke dienstverlening Stichting Humanitas DMH in Nieuwegein: zorg voor en ondersteuning van mensen met een verstandelijke beperking Stichting Kinderopvang Humanitas in Heerlen Stichting Humanitas Financiële Hulpverlening in Purmerend Stichting Humanitas Onder Dak Groep in Hengelo: maatschappelijke opvang plus Stichting Humanitas Woonzorg in Den Haag: zorg en diensten voor ouderen

Nagenoeg alle werkstichtingen van Humanitas zijn voortgekomen uit de vereniging. Zij opereren als zelfstandige organisaties met een eigen werkveld en bestuursvorm, en inzet van beroepskrachten.

Statutair zijn de organisaties niet onderling verbonden, maar ze delen wel dezelfde humanistische waarden.

Met deze werkstichtingen overlegt Humanitas ten minste 3 keer per jaar in het zogenoemde Akropolisberaad.

Humanistische Alliantie Humanitas is aangesloten bij de Humanistische Alliantie en maakt deel uit van het bestuur.

9

Internationale samenwerking Humanitas is actief lid van 2 internationale netwerken: •

Solidar De meer dan 50 lidorganisaties van Solidar, in 25 landen in en buiten Europa, zijn actief op het gebied van zorg, gezondheidszorg, hulpverlening, welzijn en vrijwilligerswerk. Solidar is kort na de Tweede Wereldoorlog ontstaan uit de Europese sociaaldemocratie en vakbeweging.

Solidar doet mee aan INNOSERV. Dit project van de Europese Commissie heeft tot doel innovatieve activiteiten en/of werkwijzen op sociaal terrein te onderzoeken en voor het voetlicht te brengen. De Universiteit van Heidelberg voert de regie. Humanitas Thuisadministratie is een van de 20 geselecteerde projecten, onder andere vanwege de vernieuwende aanpak en de wijze waarop de resultaten zijn onderzocht door de Universiteit van Tilburg.

•

Volunteurope Volunteurope is een Europese NGO op het gebied van vrijwilligerswerk en actief burgerschap met 40 lidorganisaties. Humanitas levert een lid van het bestuur.

10

Hoofdstuk 2 Doelen en resultaten in 2012

In 2012 is het Humanitas Strategieplan 2012-2015 in uitvoering genomen. Hiermee speelt Humanitas in op de ontwikkelingen in de samenleving (paragraaf 2.1).

2.1 Ontwikkelingen in de samenleving •

Crisis duurt voort Het einde van de economische en financiële crisis is nog lang niet in zicht. Er zijn wel tekenen van enig herstel, maar vermoedelijk loopt de werkloosheid, vooral onder jongeren, eerst nog behoorlijk op. En het gemiddelde besteedbaar inkomen daalt. Gevolg: toenemende maatschappelijke onzekerheid.

Armoede is een nadrukkelijker verschijnsel geworden. De schuldenlast van vele huishoudens is toegenomen. Het sociale vangnet is aangetast. Veel voedselbanken hebben wachtlijsten. Ook de werkgroepen van Humanitas Thuisadministratie kunnen de toenemende vraag maar nauwelijks bijbenen.

•

Meer mensen in Nederland zoeken hulp In 2012 klopten opnieuw meer mensen bij de lokale afdelingen en werkgroepen van Humanitas aan voor hulp. Vooral mensen met financiële problemen, gezinnen met opvoedingsvragen en mensen in sociaal isolement. Humanitas bereikte in 2012 ruim 54.000 mensen, een toename van 5,8%. Van deze deelnemers krijgen naar schatting 28.000 intensieve ondersteuning en 26.000 vooral voorlichting en eenmalige ondersteuning, zoals bij Humanitas Chat.

•

Decentralisatie leidt tot nieuwe rollen en taakverdelingen in (jeugd)zorg en -welzijn Het nieuwe kabinet pakt de draad op van de voorgenomen decentralisaties van rijkstaken naar gemeenten op het gebied van onder andere zorg en jeugdzorg. Dat heeft nogal wat voeten in de aarde, zowel conceptueel als organisatorisch.

Gemeenten krijgen een cruciale rol in de regie en planning van welzijn en zorg. De overheveling van taken gaat echter gepaard met forse besparingen: de budgetten die gemeenten hiervoor kunnen inzetten zullen beduidend lager zijn. Gemeenten zoeken daarom nu al naar nieuwe wegen en concepten om goede zorg tegen lagere kosten te kunnen leveren.

Gemeenten zoeken bijvoorbeeld naar manieren om formele (beroepsmatige) zorg en hulpverlening te verbinden met informele zorg en vrijwilligerswerk. Humanitas denkt dat hier – onder voorwaarden – veel te winnen valt. Vooral waar het gaat om kwaliteit en effectiviteit.

Reden om opnieuw de samenwerking ‘in huis’, dus tussen de vrijwilligers van de vereniging en de beroepskrachten van de werkstichtingen, te herdefiniëren. Onder de noemer ‘Humanitas BREED’ zoeken de vereniging en werkstichtingen in proeflocaties naar manieren waarop beroepsmatige hulp en ondersteuning door vrijwilligers elkaar kunnen versterken.

11

•

Grenzen van het vrijwilligerswerk verder onder druk De verschuiving van beroepszorg naar vrijwilligerswerk rekt de grenzen van het vrijwilligerswerk voortdurend op. Humanitas is steeds bezig met de vraag waar de grenzen liggen van de kwalitatieve en kwantitatieve ondersteuning. Het belang van adequate begeleiding en toerusting is evident. Het hoofdbestuur van Humanitas heeft een ‘grenzendocument’ opgesteld dat hiervoor handvatten biedt aan de bestuurders en coördinatoren in de afdelingen.

De Universiteit van Amsterdam doet onderzoek naar de verschuiving tussen professionals en vrijwilligers in de sociale sector. Meer weten? Ga naar http://bit.ly/Zq60Q9.

2.2 Strategische doelen en resultaten in 2012 In 2012 is het Humanitas Strategieplan 2012-2015 in uitvoering genomen. Een ambitieus plan met 7 hoofddoelstellingen en 2 belangrijke randvoorwaarden: 7 doelstellingen: 1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

Focus op kwetsbare groepen Versterken kwaliteit van vrijwilligers Resultaten zichtbaar maken: transparantie en effectiviteit Een sterke Humanitas-community Denken vanuit het ‘merk’ Humanitas Groei en diversiteit financiën Digitalisering en inzet nieuwe media

2 randvoorwaarden: 1. Naar een heldere en eenvoudiger organisatie 2. Een blijvend gezonde financiële huishouding Het Humanitas Strategieplan is uitgewerkt in een werkplan voor 2012 met bijbehorende begroting.

Terugblikkend kan worden gesteld dat Humanitas in 2012 goede voortgang heeft geboekt. De realisatie van nagenoeg alle hoofddoelstellingen ligt op schema en dit gebeurde binnen de financiële kaders.

2.2.1 Resultaten doelstelling 1: Focus op kwetsbare groepen In 2012 hielp Humanitas 5,8% meer ouders en kinderen (Elk kind telt), mensen in kwetsbare situaties (Vallen en opstaan) en mensen in sociaal isolement (Alleen en samen). De groeidoelstelling voor deze 3 programmalijnen werd hiermee gehaald. In de periode 2012-2015 richt Humanitas zich op deze 3 doelgroepen, aansluitend op de ontwikkelingen in de samenleving.

Veel behoefte aan hulp voor kwetsbare mensen Binnen de 3 focusprogrammalijnen groeit de hulpvraag uit de samenleving het snelst. Bovendien vindt hier de meeste innovatie plaats. Veel van deze kwetsbare mensen krijgen nog geen adequate ondersteuning. Met de hulp van de vrijwilligers van Humanitas kunnen zij weer meedoen in de maatschappij.

12

Humanitas Thuisadministratie, maatjesactiviteiten en kortdurende hulp groeiden Het aantal mensen dat Thuisadministratie nodig had, groeide fors in 2012. Veel werkgroepen moesten werken met een wachtlijst voor nieuwe deelnemers. Ook de animo voor maatjesactiviteiten voor jongeren en volwassenen nam opnieuw toe. Kortdurende ondersteuning, zoals die van Humanitas Chat, groepsactiviteiten en informatiepunten zagen eveneens een toename in het aantal deelnemers.

BOR Humanitas en Humanitas doorstart groeiden minder Intensieve begeleidingsprogramma’s als Begeleide OmgangsRegeling (BOR) Humanitas en Humanitas doorstart slaagden er met moeite in om hun groeiambities waar te maken. Gemeenten zijn overtuigd van hun kwaliteit en effectiviteit, maar kiezen in tijden van bezuinigingen minder makkelijk voor deze wat kostbaardere en arbeidsintensieve programma’s. Dat is jammer, want juist deze programma’s passen goed in het aanbod van gemeenten na de decentralisatie van de jeugdzorg.

2.2.2 Resultaten doelstelling 2: Versterken kwaliteit van vrijwilligers Humanitas wil haar vrijwilligers zo goed mogelijk toerusten. Dit vraagt voortdurend aandacht. Ten eerste omdat haar vrijwilligersapparaat in de afgelopen jaren sterk is gegroeid. Daarnaast worden de vragen om hulp steeds complexer. Het versterken van de kwaliteit van de vrijwilligers is een grote uitdaging.

Meer behoefte, minder geld Uit het tevredenheidsonderzoek in 2011 bleek dat vrijwilligers nog beter voorbereid willen worden op hun werk. Tegelijkertijd heeft Humanitas hiervoor minder geld beschikbaar, omdat een belangrijke financieringsbron (subsidie van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport) per 2012 wegvalt.

Meer e-learning, scholing op maat en ondersteuning door het Landelijk Bureau In 2012 hebben de districten een analyse gemaakt van de situatie in hun regio en een plan van aanpak gemaakt om deze te verbeteren. Humanitas heeft haar landelijke beleid voor deskundigheidsbevordering van vrijwilligers herijkt. Belangrijkste conclusie: • • •

meer inzet van e-learning meer scholing op maat een sterkere faciliterende rol voor het Landelijk Bureau

Trainingsmateriaal uitgebreid en online beschikbaar In 2012 is het trainingsmateriaal verder uitgebreid en herzien. Het trainingsaanbod zal in 2013 als een van de eerste onderdelen worden opgenomen op het Humanitas Intranet. Met al deze maatregelen wil Humanitas in 2013 een duidelijk meetbare verbetering in de organisatie van haar deskundigheidsbevordering inzetten.

Meer weten over hoe Humanitas in 2012 haar vrijwilligers schoolde? Ga naar paragraaf 4.5.

2.2.3 Resultaten doelstelling 3: Effectiviteit beter zichtbaar maken Transparantie en effectiviteit zijn belangrijk voor Humanitas. De vereniging wil inzichtelijk maken dat zij haar geld op verantwoorde wijze besteedt en dat haar ondersteuning werkt.

Weer 3 jaar CBF-Keur voor Humanitas Het Centraal Bureau Fondsenwerving toetst fondsenwervende instellingen regelmatig op goed bestuur en op doelmatigheid en effectiviteit van de bestedingen. In 2012 vond bij Humanitas een intensieve hertoetsing plaats. Het CBF-Keur voor Humanitas is per 2013 opnieuw voor een periode van 3 jaar verleend.

13

Vaker tevredenheid van deelnemers meten In 2012 heeft Humanitas een vragenlijst ontwikkeld voor het meten van de tevredenheid van deelnemers. Afdelingen, coördinatoren en beroepskrachten kunnen de vragenlijst verspreiden onder deelnemers. Deze gegevens werden tot nu toe niet centraal verzameld. In 2013 onderzoekt Humanitas hoe zij de uitkomsten kan digitaliseren en koppelen aan het Humanitas Registratie Systeem (HRS). Dit geeft de vereniging een landelijk inzicht in de resultaten van de ondersteuning in het land. De uitkomsten worden uiteraard ook teruggekoppeld naar de afdelingen.

Projectmatig werken leidde tot betere aanvragen De trainingsgroep Projectmatig Werken ontwikkelde een handleiding en checklist voor het maken van projectaanvragen volgens een duidelijke en heldere projectmatige aanpak. Dit leidde tot een verbetering in het projectmatig werken binnen Humanitas. Het managementteam buigt zich nog over verdere scholing van medewerkers en managers op dit gebied. In 2013 is projectmatig werken een programmaonderdeel tijdens de landelijke dag voor MA-consulenten. Projectleiders kunnen deelnemen aan een intervisietraject.

Lobby en signalering ‘Meedoen aan de maatschappij’ is een groot goed, waarvoor we niet alleen ons vrijwilligerswerk inzetten maar ook onze maatschappelijke invloed.

•

Lobby via brancheorganisaties In de aanloop naar de landelijke verkiezingen in mei heeft Humanitas haar stem laten horen om de positie en belangen van het vrijwilligerswerk te behartigen. Dit deed zij als lid van de vereniging Nederlandse Organisaties Vrijwilligerswerk en de MOgroep, de landelijke brancheorganisatie voor welzijn en maatschappelijke dienstverlening.

•

Lobby via Sociale Alliantie en Coalitie Erbij Humanitas is aangesloten bij de Sociale Alliantie en Coalitie Erbij. Via dit lidmaatschap vestigen we maatschappelijk en politiek de aandacht op thema’s zoals armoede, uitsluiting, isolement en eenzaamheid.

•

Eigen lobby bij gemeenten Ook heeft Humanitas contact gezocht met de Vereniging Nederlandse Gemeenten en het Transitiebureau AWBZ om deze te informeren over mantelzorg en vrijwilligerswerk. Ook op regionaal en lokaal niveau heeft Humanitas haar dienstverlening onder de aandacht gebracht.

Nationale ombudsman In 2012 bracht de Nationale ombudsman in kaart waar Nederlanders tegenaan lopen bij de overheid en wat het effect is van de bezuinigingen op de relatie tussen burger en overheid. Hiervoor riep hij de hulp in van maatschappelijke organisaties, waaronder Humanitas. 321 vrijwilligers van Humanitas Thuisadministratie vulden de enquête van de Nationale ombudsman in. Conclusie: de regelgeving van de overheid is te complex, de bureaucratie is te groot en het inlevingsvermogen van de medewerkers gebrekkig.

De Nationale ombudsman wil vaker de mening van de vrijwilligers van Thuisadministratie horen.

Humanitas onderzoekt de mogelijkheden.

Meer weten? Lees het jaarverslag ‘Mijn onbegrijpelijke overheid’ van de Nationale ombudsman: http://bit.ly/16JQsMW

14

2.2.4 Resultaten doelstelling 4: Een sterke Humanitas-community Humanitas heeft intensief nagedacht hoe zij de binding van bestuurders, coördinerende en uitvoerende vrijwilligers, leden en donateurs met Humanitas kan vergroten. In 2012 ondernam zij de volgende acties om dit doel te bereiken: Gratis lidmaatschap voor vrijwilligers Humanitas vindt het belangrijk dat haar vrijwilligers invloed kunnen uitoefenen op het verenigingsbeleid.

Daarom biedt zij hun de mogelijkheid (gratis) lid te worden.

Een mailing naar vrijwilligers met het aanbod lid te worden leverde circa 1.500 nieuwe leden op, een respons van 25%. De doelstelling om 5.000 vrijwilligers lid te maken bleek hiermee te ambitieus.

Humanitas zal nieuwe vrijwilligers consequent blijven benaderen met het aanbod. Hiermee hoopt Humanitas een instroom van nieuwe leden op gang te brengen, die ervoor zorgt dat de gestage terugloop van het ledenaantal wordt omgebogen in een geleidelijke toename.

Effectiever leden en donateurs werven Sinds 2011 besteedt Humanitas meer aandacht aan het bedanken van leden en donateurs voor hun gift. Ook krijgen zij van Humanitas vaker het verzoek om de vereniging te blijven steunen. Tot nu toe heeft dit ruim € 150.000 opgeleverd.

In 2012: • •

actualiseerde en verbeterde Humanitas de adressenbestanden die zij gebruikt om mailings te versturen; werkte Humanitas aan een landelijke fondsenwervingstrategie voor het Landelijk Bureau en de plaatselijke afdelingen. Strategieën om leden en particuliere donateurs te werven en bedrijven en sponsors te benaderen zullen in 2013 worden uitgewerkt.

Studiedag over kwaliteit en de 4 waarden van Humanitas In juni organiseerde het Akropolisberaad de studiedag ‘De kwaliteit van Humanitas’. Aan deze succesvolle dag namen meer dan 100 medewerkers en bestuurders van de vereniging en werkstichtingen deel. Naar aanleiding van deze dag hebben studenten van de Universiteit voor Humanistiek een verkennend onderzoek gedaan naar het werken met de 4 Humanitas-waarden in de praktijk. Humanitas bestudeert de uitkomsten om te zien of ze gevolgen zouden moeten hebben voor de formulering en het gebruik van de 4 waarden.

2.2.5 Resultaten doelstelling 5: Denken vanuit het ‘merk’ Humanitas Veel mensen hebben een positief gevoel bij Humanitas, maar weten eigenlijk niet wat Humanitas doet of kennen slechts één aspect van het werk. Humanitas zal nog meer moeten gaan werken aan haar positionering, identiteit en merkwaarde. Een sterke merkidentiteit zorgt voor samenhang en consistentie, dient als belangrijke bouwsteen voor het ‘richten’ van beleid, maar is ook een krachtig middel om stakeholders te boeien en te binden en nieuwe donateurs aan te trekken.

Merkdocument met kernbelofte opgesteld In 2012 heeft Humanitas een merkdocument ontwikkeld waarin de ‘kernbelofte’ vanuit het perspectief van de deelnemer is geformuleerd. Deze kernbelofte luidt: ‘Door het contact met de Humanitasvrijwilliger kan ik mijn leven snel weer zelf oppakken’. Het merkdocument is de basis voor het doorontwikkelen van het merk Humanitas. De uiterlijke verschijningsvorm (huisstijl) en

15

marketingcommunicatieactiviteiten worden gedefinieerd, geüniformeerd en gestroomlijnd voor een sterker merk en een betere profilering.

Meer lezen over de merkstrategie van Humanitas? Ga naar paragraaf 6.3.

Werken met focusprogramma’s Het werken met focusprogramma’s blijkt goed uit te pakken. In 2012 werd de Humanitas -programmalijn ‘Elk kind telt’ in de etalage gezet. Focus aanbrengen in de promotie van activiteiten draagt bij aan een eenduidiger en duidelijkere profilering van Humanitas. Media besteedden aandacht aan onze activiteiten voor ouders en kinderen, met name rond de conferentie ‘Elk kind telt’ en de lancering van ‘Wie let er op de kleintjes?’ van Humanitas Gezin in Balans.

In paragraaf 6.3.3 leest u meer over hoe onze focus op ‘Elk kind telt’ bijdroeg aan een betere profilering van Humanitas.

2.2.6 Resultaten doelstelling 6: Groei en diversiteit financiën Een gezonde financiële huishouding is een voorwaarde voor elke organisatie. Ook, en misschien wel juist, in tijden waarin het economisch klimaat guur is en de mogelijkheden bij financiers afnemen. Dat vraagt een scherp financieel beleid waarbij steeds opnieuw afwegingen en keuzes worden gemaakt: Gemeentelijke subsidies op peil houden Gemeentelijke subsidies blijven de belangrijkste inkomstenbron voor Humanitas. Landelijke en provinciale subsidies zijn ook belangrijk, maar in mindere mate.

In 2012 hebben we de inkomstenstroom uit gemeentesubsidies goed op peil weten te houden. Voor 2013 is eenzelfde volume aan (gemeentelijke) subsidieverzoeken uitgegaan. Deze hebben geleid tot een verhoging van het bedrag aan overheidssubsidie tot € 12.370.000.

Gemeenten vinden Humanitas in toenemende mate een interessante samenwerkingspartner vanwege haar visie, aanpak en activiteiten. Veel afdelingen krijgen dan ook regelmatig van gemeenten verzoeken tot samenwerking.

Inkomsten uit Nationale Postcode Loterij handhaven Eind 2012 liep het contract van Humanitas met de Nationale Postcode Loterij af. Na een grondige evaluatie heeft de Postcode Loterij de overeenkomst vanaf 2013 voortgezet met een periode van 5 jaar.

Voor de periode 2013-2017 had de nationale Postcode Loterij een jaarlijkse korting van 10% aangekondigd. Humanitas heeft toen passende efficiëntiemaatregelen genomen om ervoor te zorgen dat het naar beneden bijgestelde bedrag niet zou worden overschreden. Gelukkig heeft de Postcode Loterij deze korting uiteindelijk niet toegepast; Humanitas ontving zelfs een extra eenmalig bedrag van € 500.000. Met het geld dat hierdoor beschikbaar is gekomen, stimuleert Humanitas afdelingen om nieuwe activiteiten op te zetten. Ook kunnen zij hiermee (een deel van) de scholing van hun vrijwilligers bekostigen.

Meer lezen hoe de Nationale Postcode Loterij ons helpt om meer mensen een kans te geven? Lees pararaaf 5.3.

Effectiever fondsen werven In 2012 heeft Humanitas een adviseur fondsenwerving aangesteld. Hiermee wil Humanitas onder andere meer grip krijgen op de kwaliteit en kwantiteit van de aanvragen die uitgaan naar de grote landelijke fondsen. Voor een aantal van deze fondsen coördineert de adviseur fondsenwerving de

16

aanvragen. Deze worden afgestemd met de verschillende afdelingen. Hierdoor ontstond meer eenheid en duidelijkheid in de aanvragen.

Meer lezen over hoe Humanitas in 2012 fondsen wierf? Ga naar hoofdstuk 5.

Fondsen overtuigen met cases for support In 2012 is Humanitas bij het aanvragen van fondsen gaan werken met cases for support. Een case for support is een helder document met een aansprekend en overtuigend verhaal, dat duidelijk maakt wie we zijn, wat we willen bereiken en waarom. Het stuk bevat een onderbouwing van de financiële behoefte en geeft aan hoe de donateur hieraan een bijdrage kan leveren. De case wordt opgesteld vanuit het oogpunt van de donateur en niet alleen vanuit de behoefte van Humanitas.

De case die Humanitas bij diverse fondsen indiende voor Delinkwentie & Samenleving werd helaas door geen enkel fonds gehonoreerd. In de 2e helft van 2012 stelde Humanitas nog 3 cases op. Voor: • • •

Humanitas Thuisadministratie Begeleide OmgangsRegeling Humanitas Humanitas doorstart

Met de case voor Thuisadministratie deed Humanitas een verzoek voor een bijdrage uit de 13e trekking van de Nationale Postcode Loterij. Deze case gebruikt Humanitas sindsdien als format voor de fondsenwerving voor andere activiteiten.

Pleidooi voor publiek-private samenwerking met fondsen In 2012 heeft Humanitas via de VFI, brancheorganisatie van goede doelen, de discussie met fondsen aangejaagd over publiek-private samenwerking. De overheid bezuinigt steeds meer op zorg en welzijn.

Humanitas vindt dat fondsen wel degelijk tot op zekere hoogte de plaats van de overheid kunnen innemen.

Toolkit fondsenwerving en workshops voor afdelingen In 2012 maakte Humanitas een toolkit fondsenwerving voor afdelingen. In 4 plaatsen werd een workshop fondsenwerving georganiseerd: in Groningen, Tilburg, Almere en Alkmaar. Lokale bestuurders, vrijwilligers en beroepskrachten kregen tips voor het werven van lokale fondsen. Op verzoek van de afdelingen zelf werden 2 onderwerpen behandeld: het vinden en benaderen van vermogensfondsen en van bedrijven.

2.2.7 Resultaten doelstelling 7: Digitalisering en inzet nieuwe media In 2012 ontwikkelde Humanitas een integrale visie op kennis- en informatiemanagement. Hiermee kan de vereniging prioriteiten stellen in de vele projecten met een ICT-component die in de steigers staan en de samenhang ertussen goed vasthouden.

In het najaar ging Humanitas in zee met een nieuwe ICT-beheerorganisatie. Sindsdien wordt hard gewerkt aan het op orde brengen van de basisinfrastructuur en worden bestaande problemen stap voor stap opgelost.

Humanitas Registratie Systeem (HRS) in gebruik genomen In april ging een eerste versie van het Humanitas Registratie Systeem (HRS) online. Hierin worden alle contacten tussen vrijwilligers en deelnemers vastgelegd. HRS is van groot belang voor de ondersteuning van het primaire proces. Er is dan ook lang aan gewerkt.

17

In juni traden problemen op waarop het systeem onvoldoende getest bleek te zijn. Dit was een flinke tegenvaller. Het duurde een paar maanden voordat deze problemen waren verholpen.

In het najaar is een verbeterde versie van HRS online gegaan. Sindsdien loopt de uitrol gestaag. Vóór het einde van 2012 waren alle activiteiten en al 5.000 vrijwilligers in het systeem geregistreerd. Om de paar maanden lanceert Humanitas een nieuwe versie met extra functionaliteiten. Deze worden ontwikkeld op basis van wensen en adviezen van gebruikers.

Vóór eind 2013 moeten alle vrijwilligers en deelnemers in HRS zijn opgenomen. Vanaf dan gebruikt de hele vereniging het systeem als rapportage-instrument.

Humanitas Intranet ontwikkeld In 2012 nam een testgroep de eerste versie van het Humanitas Intranet in gebruik. Het Intranet is voor bepaalde functionaliteiten afhankelijk van HRS. Daarom besloot Humanitas wat ruimer de tijd te nemen om het verder te ontwikkelen.

Het eerste deel van Humanitas Intranet zal in het najaar van 2013 gereed zijn. Deze versie bevat vooral statische informatie (een soort bibliotheek). Vrijwilligers en bestuurders kunnen hier onder andere trainingsmaterialen, toolkits en belangrijke documenten vinden.

Stelselmatig aan de slag met social media In 2012 maakte Humanitas voor het eerst stelselmatig gebruik van social media. Ruim 1.200 mensen volgen Humanitas inmiddels op Twitter. Onze Facebook-pagina heeft al meer dan 150 likes. Hier zijn fotoalbums van activiteiten te vinden, een tijdlijn met belangrijke momenten in de geschiedenis van Humanitas, nieuwtjes, vacatures en uiteraard een doneer-app.

2.2.8 Resultaten randvoorwaarde 1: Naar een heldere en eenvoudiger organisatie Humanitas werkt met afdelingsbesturen, districtsbesturen en een hoofdbestuur, ondersteund door een werkorganisatie van beroepskrachten. Dit democratische bestuursmodel past goed bij Humanitas, maar is in de praktijk soms behoorlijk gecompliceerd. Dat stelt (extra) eisen aan de communicatie en de afstemming tussen de verschillende besturen onderling en met de werkorganisatie. Ook zullen zaken eenvoudiger en beter met elkaar in lijn moeten worden gebracht. Hiermee kunnen soms ook kosten worden bespaard.

In 2012 voerde Humanitas de volgende verbeteringen door: •

Uniformering van de plan- en verslagcyclus In 2012 heeft Humanitas de verdere uniformering van de plan- en verslagcyclus voor de districten en het Landelijk Bureau ter hand genomen. Dit heeft geleid tot het werken met uniforme formats voor de jaarverslagen en de werkplannen.

Voor het eerst verscheen het jaarverslag van Humanitas (2011) niet meer op papier, maar alleen digitaal. Ook de 5 districtsjaarverslagen zijn digitaal gestroomlijnd.

De jury van De Transparant Prijs beoordeelde het Humanitas jaarverslag 2011 met een 6.3. Dat is een punt hoger dan de vorige keer en 0.4 punt boven het landelijk gemiddelde (5.9).

•

Op naar één financiële administratie De overgang van bijna 100 naar één financiële administratie is een feit. De activiteiten van alle afdelingen, districten, het Landelijk Bureau en de vereniging worden sinds 1 januari 2012 geadministreerd in één systeem. Hiermee krijgen alle afdelingen en andere

18

organisatieonderdelen op dezelfde wijze inzicht in hun baten en lasten. Ideeën en voorstellen voor verdere verbetering zijn besproken in het landelijk penningmeesteroverleg en met de auditcommissie Beheer & Financiën. Ook gaat Humanitas in 2013 over op een digitaal factureersysteem.

•

Nieuwe toerekeningssystematiek In 2012 heeft Humanitas haar toerekensystematiek herzien. Hiermee is de vereniging in haar kostentoerekening beter in de pas gaan lopen met die van andere organisaties in de sector.

Ten opzichte van 2011 is verhouding tussen de besteding aan de programmalijnen en de totale baten gestegen van 77% naar de 85%. Deze percentages zijn echter niet volledig vergelijkbaar omdat, als aangekondigd in het verslag van 2011, in overleg met de accountant een herijking van toerekeningssystematiek heeft plaatsgevonden. De nieuwe, aangepaste wijze van toerekenen voldoet aan Verslaggevingsrichtlijn RJ 650 Fondsenwervende Instellingen en sluit aan bij de gangbare praktijk in de sector waarin Humanitas werkzaam is. De percentages voor 2012 mogen daarom als representatief beschouwd worden. Als zodanig overtreffen zij royaal het gestelde doel van 75%.

•

Vereenvoudiging van de bestuurlijke organisatie In 2012 hebben het hoofdbestuur en de directie gebrainstormd over mogelijkheden ter vereenvoudiging van de bestuurlijke organisatie. De uitkomsten hebben zij vervolgens besproken met de districtsbesturen afzonderlijk.

500 afdelingsbestuurders en beroepskrachten gaven hun mening over de uitkomsten via een digitale enquête. De diversiteit van de antwoorden maakt een simpele oplossing niet zonder meer mogelijk, maar langzamerhand tekent zich wel een richting af.

De vereenvoudiging van de bestuurlijke organisatie zal gepaard gaan met substantiële verbeteringen in de dienstverlening aan en ondersteuning van onze vrijwilligers. Bovendien zullen op het gebied van ICT en communicatie verbeteringen worden doorgevoerd.

De voorstellen voor vereenvoudigingen zullen in 2013 worden besproken in alle districtsraden.

Naar verwachting zal de vereniging medio 2013 in een bijzondere Algemene Vergadering van Afgevaardigden besluiten nemen.

2.2.9 Resultaten randvoorwaarde 2: Een blijvend gezonde financiële huishouding Sluitende begroting Een sluitende begroting voor alle activiteiten: dat is het uitgangspunt van het financiële beleid van Humanitas. Ook in 2012 bleven de externe inkomsten voor activiteiten op niveau.

Diversiteit in financiers • •

• •

Gemeenten zijn een belangrijke samenwerkingspartner: gemeentelijke subsidies vormden 54% van onze inkomsten (in 2011: 59.%).

Inkomsten uit de Nationale Postcode Loterij en VriendenLoterij bedroegen 30% van de totale baten (in 2011 29%). Van de Nationale Postcode Loterij ontving Humanitas over 2012 een extra bijdrage van € 500.000. Humanitas sloot een nieuw contract af met de Nationale Postcode Loterij voor de komende 5 jaar (2013-2017).

Inkomsten uit beleggingen bedroegen 4% (in 2011: 2%).

Inkomsten uit particuliere fondsenwerving bedroegen 8% (in 2011: 2%).

19

•

Overige baten bedroegen 4% (in 2011 6%).

•

Het jaar is afgesloten met een positief exploitatieresultaat, na mutaties bestemmingsreserve en bestemmingsfondsen, van € 70.404.

Efficiënte uitvoering In 2012 ging Humanitas alleen structurele verplichtingen aan bij structurele inkomsten. Flexibele contracten werden gefinancierd uit niet-structurele middelen, zoals gemeentelijke subsidies. Deze contracten worden niet omgezet in een vast contract. Door deze maatregelen wist Humanitas de personeelskosten beter te beheersen. In lijn hiermee heeft Humanitas ook een nieuw en soberder sociaal plan afgesloten met de vakbonden.

Figuur 2.1

20

Figuur 2.2 Belangrijkste kerngegevens in 2012 en ontwikkeling ten opzichte van 2010 en 2011

2010

2011

2012

86

83

84

Aantal afdelingen Aantal activiteiten *

644

684

722

Aantal vrijwilligers

10.800

11.500

11.700

Aantal deelnemers**

39.610

51.441

54.400

Aantal leden***

12.126

10.886

12.230

1.459

1.040

957

Aantal fte

209

215

210

Aantal beroepskrachten

310

317

313

20.287.199

20.944.803

19.531.677

Aantal vaste donateurs

Totale lasten

Toelichting: *De activiteiten Humanitas Gezin in Balans en Humanitas Chat waren tot 2012 elk als ĂŠĂŠn activiteit geadministreerd. Nu zijn deze gesplitst in deelactiviteiten. Bovendien was er opnieuw een groei in vooral het aantal werkgroepen Thuisadministratie. **Van deze deelnemers kregen circa 28.000 intensieve ondersteuning. Circa 26.000 deelnemers woonden voorlichting bij of kregen eenmalig ondersteuning (bijvoorbeeld Humanitas Chat). ***Door natuurlijk verloop daalde de laatste jaren het ledental. De toename in dit jaar is te verklaren door het (gratis) lidmaatschap voor vrijwilligers.

Figuur 2.3 Inkomstenbronnen in 2012 in vergelijking met 2010 en 2011

Inkomstenbronnen Inkomsten uit eigen fondsenwerving: contributies, giften, nalatenschappen en vermogensfondsen Baten uit beleggingen Inkomsten uit activiteiten van derden: Nationale Postcode Loterij en VriendenLoterij Subsidies van overheden Overige baten Totaal

2010

2011

2012

1.295.817

1.238.797

1.539.506

687.158

336.824

724.689

5.932.322

5.543.554

5.939.845

10.408.587 11.276.743 10.894.041 1.017.554

867.567

786.684

19.341.449 19.263.484 19.884.765

21

Figuur 2.4 Doelmatigheidsverhoudingen in 2012 in vergelijking met 2010 en 2011 Doelmatigheidsverhoudingen

2010

2011

2012

Totale baten

19.341.449

19.263.484

19.884.765

Totaal besteed aan programmalijnen

13.441.093

14.819.598

16.857.140

69,49%

76,93%

84,77%

1.295.817

1.238.797

1.539.506

Totale wervingskosten fondsenwerving

203.889

298.960

279.007

Totale wervingskosten fondsenwerving in % van baten fondsenwerving

15,73%

24,13%

18,12%

Totaal besteed aan programmalijnen in % van totale baten Totale baten uit eigen fondsenwerving

22

Hoofdstuk 3 Resultaten van onze activiteiten in 2012 3.1 Programmalijnen in 2012 In 2012 wist Humanitas voor het 6e achtereenvolgende jaar weer meer mensen te ondersteunen dan in de jaren daarvoor. Humanitas hielp 54.400 mensen. Een groei van 5,8% ten opzichte van 2011, ondanks het feit dat Humanitas minder budget tot haar beschikking had en de lichte stijging van het aantal vrijwilligers. Deze 11.700 vrijwilligers zetten zich in voor 722 activiteiten op het gebied van maatschappelijke dienstverlening en samenlevingsopbouw.

Figuur 3.1 Ambities en resultaten totaal 2012: Resultaten 2010 Aantal vrijwilligers: Aantal deelnemers: Lasten:

Ambitie 2012

10.400

Resultaten 2011 11.500

Ambitie 2013

11.500

Realisatie 2012 11.700

39.600

51.400

52.900

54.400

54.700

13.441.093

14.819.598

16.747.136

16.857.140

16.662.000

12.800

De 722 activiteiten van Humanitas zijn onderverdeeld in 5 thema’s, ‘programmalijnen’ genoemd. Dit zijn: 1.

2.

3.

4.

5.

Elk kind telt Vallen en opstaan Alleen en samen Oud en redzaam Verwerken en verder

Verderop in dit hoofdstuk leest u welke resultaten Humanitas in 2012 hiermee boekte in 2012.

23

Figuur 3.2 Overzicht aantal vrijwilligers en deelnemers per activiteit in 2012:

Humanitas Thuisadministratie Humanitas Chat Humanitas Ondersteuning mantelzorgers Humanitas Sinterklaasactie Humanitas Vriendschappelijk Huisbezoek Humanitas Gevaarlijke Liefde (voorlichting over loverboys) Humanitas Maatschappelijk begeleiding (o.a. asielzoekers) Humanitas Ouderenontmoeting Humanitas Maatjes (ex-)gedetineerden Humanitas Kindervakantieweken Humanitas Home-Start (opvoedingsondersteuning) Humanitas Samenlevings- en verenigingsopbouw Humanitas Maatjes (voor volwassenen) Humanitas Taalmaatjes Humanitas Ruilwinkel Humanitas Gezin in Balans (voor moeders in detentie) Humanitas Hulpdienst (klussendiensten) Humanitas Steun bij Rouw (maatjes volwassenen) Humanitas Intensieve Vrijwillige Zorg Humanitas Vrijwillige Palliatieve Terminale Zorg Humanitas Telefooncirkel Humanitas Voorlezen Humanitas Jongerenmaatjes Humanitas Tandem (maatjes volwassenen) Humanitas Maatjes GGZ Humanitas Begeleide OmgangsRegeling (echtscheiding) Humanitas Vriendschapskringen voor autisten Humanitas Begeleiding artsenbezoek Humanitas Mentormaatjes (maatjes voor jongeren) Humanitas Levensbestendig wonen Humanitas Doorstart (opvoedingsondersteuning) Humanitas Jongeren in Rouw Humanitas Kerstactie Humanitas Een Nieuwe Start (voor ex-gedetineerden) Humanitas Logeren voor autistische jongeren Humanitas Lotgenotengroep Rouw Humanitas Vrijwillige Thuishulp Humanitas Internationaal (vrouwen)contact Humanitas Mentorschap bij bewindvoering Humanitas Steun aan ouders (opvoedingsondersteuning) Humanitas Zingeving Humanitas Lotgenotengroep Kinderen en echtscheiding Humanitas Netwerkcoaching (maatjesactiviteiten volwassenen) Humanitas Lotgenotengroep echtscheiding Humanitas Maatschappelijke stages

Aantal vrijwilligers 2.093 109 203 173 1.175 18 190 92 288 830 1.270 456 713 895 65 236 200 340 192 265 55 299 244 175 216 108 84 30 142 13 156 34 8 61 79 23 33 9 30 33 10 9 16 9 3

Aantal deelnemers 8.044 7.700 6.009 3.177 2.654 2.532 2.500 2.087 1.632 1.571 1.547 1.496 1.434 1.387 1300 1.207 1.113 969 781 605 601 494 357 333 314 286 272 272 262 223 175 166 157 147 134 125 81 68 43 42 41 29 24 19 15

24

Humanitas Kinderen in Rouw Humanitas Wereldwinkel Totaal

3 55 11.700

15 0 54.400

Toelichting: Voor dit overzicht is de categorisering gebruikt die afdelingen vanaf 2013 standaard toepassen om hun programma’s in te delen. Voor het overzicht per programmalijn is de oude categorisering gebruikt.

Hierdoor kunnen cijfers op onderdelen iets afwijken.

Figuur 3.3 Totaaloverzicht resultaten van de 5 programmalijnen in 2012: Elk kind telt

Vallen en opstaan

Alleen en samen

Oud en redzaam

Verwerken en verder

Deelnemers

10.646

11.539

16.240

13.173

1.525

Samenlevin gs- en verenigings opbouw 1.310

Vrijwilligers

3.378

3.009

2.398

1.875

611

385

Realisatie

7.327.380

4.427.380

2.934.575

1.731.875

435.930

-

Kosten per deelnemer Deelnemers per vrijwilliger

€ 688

€ 384

€ 181

€ 131

€ 286

-

3,2

3,8

6,8

7,0

2,5

3,4

Figuur 3.4 Verdeling deelnemers over de programmalijnen:

Toelichting: Humanitas hanteert in principe een vaststaande categorisering van activiteiten. Soms zien afdelingen aanleiding om een activiteit in te delen onder een andere programmalijn, bijvoorbeeld omdat de opzet of doelgroep net even anders is dan de landelijke. Hierdoor kan een vertekend beeld ontstaan van de groei die een activiteit doormaakt over de jaren. Ook kunnen grote verschillen ontstaan tussen begrote en gerealiseerde cijfers.

25

3.1.1 Gemiddelde kosten per deelnemer verschilden per programmalijn Onze deelnemers betalen niets voor de hulp die zij krijgen. Dit is een van de sterke punten van onze dienstverlening. De ondersteuning is echter niet kosteloos. Het opleiden en begeleiden van de vrijwilligers kost geld. Ook het gebruik van faciliteiten als een kantoor is niet gratis.

In 2012 kostte de ondersteuning gemiddeld tussen de € 130 en € 700 per deelnemer per jaar, afhankelijk van de programmalijn.

Activiteiten voor ouders en kinderen en andere kwetsbare groepen het ‘duurst’ Binnen de programmalijnen ‘Elk kind telt’ en ‘Vallen en opstaan’ zijn de kosten per deelnemer het hoogst. De vrijwilligers werken met kwetsbare groepen, zoals kinderen, mensen met schulden en (ex)gedetineerden. Aan de opleiding van deze vrijwilligers en de kwaliteitsbewaking worden over het algemeen hogere eisen gesteld. Bovendien worden deze activiteiten vaker gecoördineerd door een betaalde kracht. Bij zeer intensieve begeleidingtrajecten, zoals van Home-Start, Humanitas doorstart en Begeleide OmgangsRegeling Humanitas, kunnen de kosten per deelnemer oplopen tot € 2.000 per jaar.

Activiteiten voor ouderen het ‘goedkoopst’ Aan het uitvoeren van de activiteiten voor ouderen (Oud en redzaam) zijn relatief de minste kosten verbonden. Vrijwel al deze activiteiten worden gecoördineerd door vrijwilligers.

Figuur 3.5 Gemiddelde kosten per deelnemer 2012:

Gemiddelde kosten per deelnemer

800 700 600 500 400 300 200 100 0

688

384 286 181

Elk kind telt

Vallen en opstaan

Alleen en samen

131

Oud en redzaam

Verwerken en verder

26

3.1.2 Aantal deelnemers per vrijwilliger verschilden per programmalijn Aan de hand van het aantal deelnemers per vrijwilliger kan worden opgemaakt of het hier gaat om intensieve individuele begeleiding (meestal maatjescontact) of om minder intensieve ondersteuning, zoals groepsactiviteiten, informatiepunten en chatcontact.

Onder de programmalijnen ‘Alleen en samen’ en ‘Oud en redzaam’ vallen relatief veel activiteiten waarmee Humanitas grote aantallen deelnemers bereikt. Bijvoorbeeld: Humanitas Chat en ondersteuning aan mantelzorgers. Bij deze lichtere vormen van ondersteuning (korte trajecten en eenmalig contact) bereikt Humanitas veel deelnemers met relatief weinig vrijwilligers.

Figuur 3.6 Gemiddeld aantal deelnemers per vrijwilliger 2012:

Deelnem ers per vrijw illiger 8 6,8

7

7,0

6 5 3,8 4

3,4

3,2 2,5

3 2 1 0 Elk kind telt

Vallen en opstaan Alleen en sam en

Oud en redzaam

Verw erken en verder

Sam enlevingsopbouw

27

Figuur 3.7 Activiteiten in 2012: stijgers en dalers ten opzichte van 2011 Programmalijn

Gegroeid

Gelijk gebleven

Gedaald

Elk kind telt

Maatjes voor jongeren Speelgoedacties

Begeleide Omgangsregeling Opvoedingsondersteuning (o.a. Home-Start en doorstart), Gezin in Balans, Steun aan ouders

Kindervakanties

Vallen en opstaan

Voorleesactiviteiten Thuisadministratie

Armoedebestrijding (wereldwinkels en ruilwinkels) Maatschappelijke begeleiding (o.a. asielzoekers) Activerend en vriendschappelijk huisbezoek

Begeleiding (ex-) gedetineerden Alleen en samen

Oud en redzaam

Verwerken en verder

Maatjesactiviteiten volwassenen (waaronder Humanitas Tandem) Humanitas Chat Taalmaatjes en taalcoaching Steunpunt vrijwillige thuishulp en mantelzorg Groepsactiviteiten voor ouderen (buurtkamers, ontmoeting) Praten over verlies

Overige ouderenactiviteiten (vervoer, ziekenhuisbegeleiding, klussendiensten)

Individuele ondersteuning en lotgenotengroepen Overige activiteiten rouw en verlies (levensboek, etc.)

Terminale thuishulp en hospice

3.2 Elk kind telt Doelgroep: Ouders en kinderen die vragen of problemen hebben en tijdelijk een steuntje in de rug nodig hebben Doelstelling: Zelfredzaamheid van ouders en kinderen versterken (empowerment) en voorkomen dat zware hulp nodig is Methodiek: Een-op-eenondersteuning van een vrijwilliger aan een gezin of kind. De ondersteuning is tijdelijk: 0,5 tot 2 jaar. Ook groepsactiviteiten en voorlichting

28

3.2.1 Begeleide OmgangsRegeling (BOR) Humanitas in 2012 Begeleide OmgangsRegeling (BOR) Humanitas helpt gescheiden ouders met kinderen tot 12 jaar die niet zelf tot een omgangsregeling tussen kind en uitwonende ouder kunnen komen of van wie de omgang is vastgelopen. Getrainde vrijwilligers bieden steun aan de ouders gedurende 3 tot 6 maanden.

Het doel is dat ouders zelf tot een regeling komen en deze uitvoeren.

Welke resultaten boekte BOR Humanitas in 2012?

In 2012 startte BOR Humanitas in de regio Zutphen en Apeldoorn. In Twente kreeg BOR extra coördinatie-uren.

In april 2012 werd het groeiprogramma van BOR Humanitas afgerond. Dankzij een extra subsidie van het ZonMw-programma ‘Vrijwillige inzet voor en door jeugd en gezin’ kon Humanitas de laatste producten ontwikkelen die zij nog nodig had voor het versterken van de kwaliteit van het programma: • • •

basistraining voor vrijwilligers Handreiking BOR Humanitas posters, banners en ander pr-materiaal

Tijdens de jaarconferentie van Volunteurope in Florence gaf BOR Humanitas een workshop over begeleide omgangsregeling aan andere Europese vrijwilligersorganisaties.

3.2.2 Maatjes voor jongeren in 2012 Vrijwilligers van maatjes voor jongeren helpen scholieren bij het behalen van hun startkwalificatie voor het middelbaar onderwijs en bij het voorkomen van schooluitval.

Welke resultaten boekte Maatjes voor jongeren in 2012?

Het programma groeide met: • • •

een nieuwe locatie in de Bommelerwaard een flink aantal nieuwe deelnemers aan de maatjesactiviteiten in Overijssel een toename van het aantal gemeenten en scholen (inmiddels 45) dat in Noord-Brabant een beroep doet op de activiteit Mentormaatjes (45 scholen)

3.2.3 Resultaten van de programma’s Behalve Begeleide OmgangsRegeling Humanitas en Maatjes voor jongeren boekten ook andere programma’s van Humanitas voor ouders en kinderen resultaat: • •

• • •

5% meer gezinnen en jongeren deed in 2012 een beroep op Humanitas. Hiermee voldeed de programmalijn aan zijn groeidoelstelling.

Met name in district Noord liep het aantal aanmeldingen iets terug. Vermoedelijke oorzaak: voldoende mogelijkheden in de de professionele hulpverlening (de Omgangscentra van Bureau Jeugdzorg).

De vrijwilligers van Home-Start en doorstart gaven opvoedingsondersteuning aan ongeveer 1.800 gezinnen. Dit is ongeveer gelijk aan vorig jaar.

Steun aan ouders (opvoedingsondersteuning die in tegenstelling tot Home-Start en doorstart wordt gecoördineerd door vrijwilligers) bereikte 74 gezinnen (51 in 2012).

Ruim 3.100 jongeren kregen hulp van een maatje van Humanitas.

29

• • •

19 afdelingen organiseerden een voorleesactiviteit voor kinderen met een taalachterstand. Aan 370 kinderen werd voorgelezen, 67 meer dan in 2011.

Ook het aantal speelgoedacties nam toe, onder meer als gevolg van de toenemende armoede: 3.200 kinderen kregen een cadeau, ruim 600 kinderen meer dan vorig jaar.

1.596 kinderen gingen met Humanitas op vakantie, 329 minder dan in 2011. Niet alle districten van Humanitas organiseren deze activiteit nog.

Figuur 3.8 Elk kind telt: resultaten in 2012:

Elk Kind Telt 14000 12000 2010 realisatie 2011 realisatie

10000 8000 6000

2012 begroting 2012 realisatie

4000

2013 begroting

2000 0

vrijwilligers

deelnemers

budget *1000

2010 realisatie

3118

12904

4423

2011 realisatie

3467

10126

5095

2012 begroting

3640

10631

6990

2012 realisatie

3378

10646

7327

2013 begroting

3725

11363

7490

Toelichting: • De uitvoeringskosten van de programmalijn ‘Elk kind telt’ zijn in 2012 gestegen als gevolg van de groei in het aantal maatjesactiviteiten voor jongeren. Deze vorm van ondersteuning (een-opeen) is vrij intensief en hierdoor relatief kostbaar.

• Het budget voor deze programmalijn is ook gestegen, doordat in de nieuwe toerekensystematiek de kosten van samenlevings- en verenigingsopbouw zijn verdeeld over de programmalijnen ‘Elk kind telt’, ‘Vallen en opstaan’ en ‘Alleen en samen’.

3.2.4 Humanitas & de samenleving In 2015 wordt de decentralisatie van de jeugdzorg voltooid. De programma’s van Humanitas voor ouders en kinderen vervullen een rol van betekenis in de pedagogische civil society waarop de overheid dan een beroep doet.

Decentralisatie en inhoudelijke vernieuwing Het huidige jeugdzorgstelsel is te versnipperd. Daarom wordt de hele jeugdzorg overgeheveld naar gemeenten. Deze decentralisatie wordt in 2015 voltooid. De transformatie van de jeugdzorg gaat ook gepaard met een inhoudelijke vernieuwing. De voorzieningen en hulpverleners zouden zich bijvoorbeeld meer moeten richten op de versterking van de eigen kracht van kinderen, jongeren en opvoeders (de pedagogische civil society) en het verminderen van de inzet van gespecialiseerde zorg.

30

Onze vrijwilligers versterken de eigen kracht van ouders en kinderen De programma’s van Humanitas voor ouders en kinderen kunnen in de pedagogische civil society een rol van betekenis vervullen. Humanitas is een van de grotere aanbieders van vrijwilligerswerk voor en door jeugd en gezin in de preventieve sfeer, blijkt uit onderzoek van het Verwey-Jonker Instituut (http://bit.ly/YpGejJ). Onze vrijwilligers ondersteunen en versterken de eigen kracht van gezinnen en geven hun net dat duwtje dat zij nodig hebben om verder te kunnen. Daarmee zijn zij een belangrijke bron van steun in de leefomgeving van kinderen en ouders.

Meer weten over de rol van Humanitas na de decentralisatie van de jeugdzorg?

Lees de basisnotitie ‘Transitie jeugdzorg: Elk kind telt. De betekenis van professioneel georganiseerd vrijwilligerswerk voor opvoeden en opgroeien’ die Humanitas opstelde samen met Van MontfoortCollegio (http://bit.ly/10vdO1Y).

Humanitas organiseerde een conferentie over de decentralisatie van de jeugdzorg. Hierover leest u meer in hoofdstuk 6.3.3.

3.2.5 Onderzoek naar de effecten Mentorprojecten voor jongeren hebben effect De Rijksuniversiteit Groningen voerde in opdracht van het Oranje Fonds een evaluatieonderzoek uit onder de mentorprojecten die meedoen aan het stimuleringsprogramma van het Oranje Fonds. De maatjesactiviteit Face2Face van Humanitas Twente was één van de onderzochte projecten. Conclusie: dankzij de begeleiding van een maatje ontwikkelen de jongeren meer zelfvertrouwen en betere cognitieve en sociale vaardigheden. Bovendien doen de jongeren bij tegenspoed vaker een beroep op hun eigen sociaal netwerk. Meer weten? Lees het evaluatieonderzoeksrapport (http://bit.ly/Zq8VrY).

Humanitas en andere organisaties werken al redelijk goed samen Het Verwey-Jonker Instituut deed in opdracht van ZonMw onderzoek naar de samenwerking tussen vrijwilligers en professionals in de jeugd- en gezinszorg in de pedagogische civil society. Humanitas Gezin in Balans, Home-Start, BOR Humanitas, Match en Humanitas doorstart deden hieraan mee.

Conclusie: in de keten van zorg voor jeugd werken de organisaties al redelijk goed samen, maar het kan nog veel beter. Meer weten? Lees het onderzoeksrapport (http://bit.ly/YpGejJ).

BOR Humanitas draagt bij aan succesvol verloop van scheiding en omgang Uit onderzoek van een student van Saxion Enschede bleek dat de begeleide omgangsregeling van BOR Humanitas bijdraagt aan een succesvol verloop van scheidings- en omgangsprocedures bij de rechtbank Almelo.

Instanties wijzen graag door naar BOR Humanitas Studenten van Saxion Enschede onderzochten waarom maatschappelijk werkers bij conflictueuze (echt)scheidingssituaties wel of niet doorverwijzen naar BOR Humanitas. Conclusie: maatschappelijk werkers kiezen voor de specifieke en intensieve begeleiding die BOR Humanitas biedt en haar kennis van zaken. Ook waarderen zij de laagdrempelige communicatie met BOR Humanitas.

31

3.4 Vallen en opstaan Doelgroepen: Mensen die (tijdelijk) niet in hun primaire bestaansmogelijkheden kunnen voorzien, zoals gezinnen met financiële vragen en problemen, en (ex-)gedetineerden Doelstelling: Mensen ondersteunen, zodat zij hun leven (weer) op orde krijgen en weer meedoen in de samenleving, en zwaardere problemen (zoals armoede, sociaal isolement en recidive) voorkomen Methodiek: Maatjescontact, hulp bij het krijgen van regie over de financiën, gezinsondersteuning, bezinningsbijeenkomsten, groepsactiviteiten, voorlichtingsbijeenkomsten en trainingen. De ondersteuning is tijdelijk

3.4.1 Humanitas Thuisadministratie in 2012 Vrijwilligers van Humanitas Thuisadministratie helpen mensen bij het op orde brengen en houden van hun financiële administratie, zodat zij zelfstandig verder kunnen. De ondersteuning voorkomt dat zij dieper in de schulden raken en in de schuldhulpverlening terechtkomen. En zorgt ervoor dat zij wat meer vertrouwen krijgen in hun financiële toekomst en meer rust ervaren.

Welke resultaten boekte Humanitas Thuisadministratie in 2012?

•

•

•

•

In 2012 groeide het aantal mensen dat een beroep doet op Thuisadministratie van 7.500 naar 8.000. De coördinatoren in het land signaleerden dat bij veel deelnemers de nood hoog is, bijvoorbeeld vanwege baanverlies of dubbele woonlasten.

De toename van de vraag naar Thuisadministratie en het aantal werkgroepen brengt nieuwe vragen en uitdagingen met zich mee. Humanitas heeft nieuw beleid ontwikkeld voor kwaliteitszorg ter ondersteuning van de afdelingsbesturen en werkgroepen.

In 2012 stond het uitgangspunt ‘tijdelijke ondersteuning’ ter discussie. Het hoofdbestuur van Humanitas ziet in dat er redenen zijn om de ondersteuning langer te laten duren dan de periode van 1 à 1,5 jaar die ervoor staat, maar alleen in situaties waar geen andere ondersteuning mogelijk is. De hulp wordt dan voortgezet in de vorm van ‘jaarlijkse contacten’ of ‘onderhoudsbeurten’. Hiermee blijven deelnemers uit de schulden.

Thuisadministratie was één van de 20 innovatieve projecten op het gebied van zorg, welzijn en educatie die hebben meegedaan aan evaluatieonderzoek door INNOSERV (http://bit.ly/13Q1bmo).

Bekijk het filmpje van INNOSERV over Thuisadministratie: http://bit.ly/YhLjZi.

3.4.2 Humanitas Gezin in Balans in 2012 Met de ondersteuning van Gezin in Balans versterkt de relatie en verbetert de communicatie tussen (ex-) gedetineerde moeders en hun kinderen. De vrijwilliger verbetert de opvoedingsvaardigheden van de moeder en maakt haar bekend en vertrouwd met regelingen en instanties. Het maatschappelijk isolement van de kinderen neemt af, het sociale netwerk en de maatschappelijke positie van moeder en kind worden versterkt.

32

Welke resultaten boekte Humanitas Gezin in Balans in 2012?

In 2012 bood Gezin in Balans opvoedingsondersteuning en gezinsbegeleiding, binnen en buiten de gevangenismuren, aan 450 moeders en hun 875 minderjarige kinderen.

Nieuw: Wie let er op de kleintjes?

Sinds 2012 biedt Gezin in Balans ook hulp aan minderjarige kinderen die achterblijven als hun moeder de gevangenis in moet. Het project, Wie let er op de kleintjes? genaamd, ging in mei van start.

Resultaat: 51 kinderen kregen ondersteuning van 40 gezinsmaatjes. Deze vrijwilligers bleken een waardevolle aanvulling op de professionele hulpverlening aan het gezin: de kaders en methodieken van het project laten ruimte voor eventueel noodzakelijk maatwerk.

Wie let er op de kleintjes?

Als een moeder in de gevangenis zit, heeft dat ingrijpende gevolgen voor haar kinderen. Het project Wie let er op de kleintjes? van Humanitas Gezin in Balans biedt ondersteuning aan kinderen van wie de moeder in de gevangenis zit.

Moeder achter tralies is bijzonder ingrijpend Jaarlijks komen de moeders van 4.000 minderjarige kinderen in Nederland in detentie. Van het ene op het andere moment zijn ze niet meer in staat om voor hun kinderen te zorgen. Uit onderzoek blijkt dat kinderen van gedetineerde ouders grote risico’s lopen om (later) zelf in de problemen te komen.

De rol van moeders in de opvoeding en het feit dat ze er vaak alleen voor staan, maakt de detentie nóg ingrijpender.

Aandacht van moeder voor kinderen voorkomt isolement Tijdens de detentie worden de kinderen tijdelijk verzorgd door anderen, vaak in een andere omgeving. Dan is het belangrijk om het contact tussen de moeder en haar kinderen zo goed mogelijk in stand te houden. De moeder wil graag op de hoogte blijven, maar voelt zich buitenspel staan. Voor de kinderen is het belangrijk dat zij merken dat hun moeder er voor hen is, ook al is het op afstand.

Als ook in deze periode aandacht is voor hun vragen en emoties, raken ze minder snel in een isolement.

Vrijwilliger coacht het gezin Een gezinsmaatje van Humanitas inventariseert bij moeder en kinderen welke ondersteuning zij nodig hebben en welke knelpunten zij ondervinden. Deze vrijwilliger helpt bij het zoeken naar oplossingen. Zij maakt samen met de kinderen en hun verzorger een plan en helpt bij het vinden van de juiste personen uit het (directe) netwerk van het gezin die kunnen helpen bij de uitvoering van dit plan. Als de moeder achter dit plan staat, coacht de vrijwilligster de kinderen en hun verzorger bij de stappen die zij nemen.

Grotere betrokkenheid, sterkere band ‘Wie let er op de kleintjes?’ vergroot de betrokkenheid van de moeder bij de opvoeding van de kinderen en hun contact tijdens de detentie verbetert. Het project geeft de kinderen een stem, zodat zij zich gehoord weten en de verbondenheid met hun moeder blijven voelen. Zo wordt de moederkindrelatie in stand gehouden, versterkt of zelfs hersteld. Daarnaast leert het gezin hoe het zijn eigen netwerk kan inzetten.

Beluister de Radio 1-reportage over ‘Wie let er op de kleintjes’ van 8 mei 2012 (scrollen naar ‘Bajeskinderen niet meer aan hun lot overgelaten’): http://bit.ly/16uUSZw.

33

Onderzoek naar de effecten Met geld van het Anton Jurgens Fonds start Gezin in Balans in 2013 met een 3-jarig onderzoek naar de social return on investment van ‘Wie let er op de kleintjes?’.

3.4.3 Resultaten van de programma’s Behalve Humanitas Thuisadministratie en Humanitas Gezin in Balans boekten ook andere programma’s van Humanitas voor mensen die willen meedoen resultaat: •

•

• •

In 2012 bereikte Humanitas meer mensen die (weer) willen meedoen in de maatschappij: 3.000 deelnemers (1.700 in 2011), vooral dankzij grote aantallen deelnemers die een beroep deden op de ondersteuning van Delinkwentie & Samenleving en Humanitas Gezin in Balans.

In 2012 bezochten 7 bezoekgroepen van Humanitas gedetineerden in verschillende penitentiaire inrichtingen. De vrijwilligers bieden gezelschap en een goed gesprek, individueel of in een groep. Zo blijven gedetineerden in contact met de samenleving, wat de terugkeer naar de maatschappij minder moeilijk maakt.

In 4 afdelingen hielpen vrijwilligers ex-gedetineerden hun leven weer op de rit te krijgen.

De ex-gedetineerde vrijwilligers van Delinkwentie & Samenleving gaven in 2012 bijna 1.100 uur voorlichting over misdaad en straf en bereikten hiermee ruim 30.000 toehoorders. Het project Delinkwentie & Samenleving moest helaas worden beëindigd, omdat het niet meer gefinancierd kon worden.

Figuur 3.9 Vallen en opstaan: Resultaten in 2012

Vallen en Opstaan 20000 18000 16000 14000 12000 10000 8000 6000 4000 2000 0

2010 realisatie 2011 realisatie 2012 begroting 2012 realisatie 2013 begroting

vrijwilligers

deelnemers

budget *1000

2010 realisatie

2607

10427

4260

2011 realisatie

3223

17725

5146

2012 begroting

3384

18610

4552

2012 realisatie

3009 3047

11539 13272

4427 4302

2013 begroting

Toelichting: •

De daling van het aantal deelnemers in de programmalijn ‘Vallen en opstaan’ is grotendeels toe te schrijven aan de verbeterde registratiemethode: deelnemers aan de activiteit Humanitas Ruilwinkel zijn in 2012 geregistreerd als unieke deelnemer (en niet meer per

34

• •

bezoek). Daarnaast zijn de klanten van de wereldwinkels niet meer opgevoerd als deelnemer; hun relatie tot de activiteit heeft weinig te maken met ‘meedoen in de maatschappij’.

De afname van het aantal deelnemers heeft ook te maken met het beëindigen van Delinkwentie & Samenleving. Met dit project bereikte Humanitas zo’n 30.000 toehoorders.

Met de nieuwe toerekensystematiek zijn de kosten van samenlevings- en verengingsopbouw verdeeld over de programmalijnen ‘Elk kind telt’, ‘Vallen en opstaan’ en ‘Alleen en samen’. Dit leidde in 2012 tot een stijging van het budget. Deze stijging wordt echter gecompenseerd door een daling als gevolg van het wegvallen van het project FairWork, dat in 2011 nog wel onder deze programmalijn viel.

Einde aan Delinkwentie & Samenleving In 2012 beëindigde het ministerie van Veiligheid en Justitie haar subsidie voor Delinkwentie & Samenleving (D&S). D&S heeft alle mogelijke manieren geprobeerd voldoende andere fondsen te werven. Dit is helaas niet gelukt. Het Humanitas-project is daarom met ingang van 1 januari 2013 beëindigd.

Voorlichting over het voorkomen van criminaliteit Met D&S heeft Humanitas jarenlang een bijdrage geleverd aan het voorkomen van criminaliteit en het geven van maatschappelijk perspectief aan ex-gedetineerden. Scholieren hoorden uit eerste hand welke gevolgen criminaliteit heeft op je verdere leven. Gedetineerden werden voorgelicht over hoe zij zich goed kunnen voorbereiden op hun terugkeer in de maatschappij. Burgers leerden hoe zij hun huis beter kunnen beveiligen.

Aanzienlijk minder recidive De ex-gedetineerde vrijwilligers van D&S gaven in 2012 bijna 1.100 uur voorlichting over misdaad en straf, en bereikten hiermee ruim 30.000 toehoorders. Het recidivecijfer van de ex-gedetineerden die als voorlichter actief zijn geweest bij D&S, ligt onder de 20%. Dit is ruim onder het landelijk gemiddelde van meer dan 50%.

3.4.4 Humanitas & de samenleving Humanitas zorgt ervoor dat mensen die in de knel zitten weer kunnen meedoen in de maatschappij.

Door mensen die nauwelijks rondkomen te helpen bij hun financiële administratie en hiermee schulden te voorkomen. Maar ook door (ex-)gedetineerden weer toekomstperspectief te bieden.

Meer behoefte aan Thuisadministratie door crisis, bezuinigingen en armoede Met de hulp van Thuisadministratie krijgen mensen grip op hun financiële situatie en daarmee hun toekomst. Dat is hard nodig. De financiële crisis en de daarmee gepaard gaande bezuinigingen hebben ingrijpende gevolgen voor steeds grotere groepen Nederlanders. Steeds meer huishoudens hebben moeite de eindjes aan elkaar te knopen of hun financiën op orde te houden. Steeds meer kinderen groeien in (relatieve) armoede op. Dit is schadelijk voor hun ontwikkeling.

Armoede treft ook de middenklasse De Nederlandse Vereniging voor Volkskrediet signaleerde in 2012 voor het eerst meer werkenden met schulden, als gevolg van werkloosheid of scheiding. Ook het invorderregime van de overheid speelt hierin een rol. Dit concludeert de Nationale ombudsman in zijn rapport ‘In het krijt bij de overheid’ (http://bit.ly/11Cbgov ).

35

Humanitas steeds vaker partner van gemeenten in schuldhulpverlening In juli 2012 trad de nieuwe Wet gemeentelijke schuldhulpverlening in werking. Gemeenten krijgen expliciet de taak schuldhulpverlening uit te voeren. Deze wet geeft gemeenten ruimte voor het ontwikkelen van lokaal beleid, met als aandachtspunten: preventie, integrale schuldhulpverlening, brede toegankelijkheid en regels voor wacht- en doorlooptijden. Deze verantwoordelijkheid gekoppeld aan slinkende budgetten vraagt een nieuwe inrichting van de schuldhulpverlening. Steeds meer gemeenten betrekken Humanitas als partner voor preventie. Humanitas draagt haar steentje bij, denkt mee, werkt samen met lokale partners en organiseert ondersteuning.

Bezoekgroepen helpen gedetineerden te werken aan hun toekomst De Dienst Justitiële Inrichtingen heeft het programma ‘Modernisering gevangeniswezen’ ingevoerd. Dit heeft als doel recidive terug te dringen door gedetineerden dagprogramma’s aan te bieden.

Gedetineerden moeten actief werken aan hun toekomst. Humanitas heeft het accent van haar bezoekgroepen deels verlegd van ‘recreatief’ naar ‘educatief’ en levert zo haar bijdrage.

Humanitas blijft zich inzetten voor succesvolle re-integratie De verharding van de samenleving ten aanzien van ex-gedetineerden en de economische crisis maken een succesvolle re-integratie er niet gemakkelijker op. Humanitas blijft inzetten op deze ondersteuning, ook al is het vinden van financiering steeds lastiger.

3.5 Alleen en samen Doelgroep: Mensen die zich in een sociaal isolement bevinden of dreigen te raken, bijvoorbeeld nieuwkomers met een taalachterstand, mensen met een psychiatrisch verleden, gehandicapten en chronisch zieken Doelstelling: Sociaal isolement doorbreken, empowerment, mensen in staat stellen zelf een sociaal netwerk te ontwikkelen en te onderhouden Methodiek: Veelal maatjescontact met een activerend karakter, maar ook ondersteuning via chat

3.5.1 Humanitas Chat in 2012 De website van Humanitas Chat, www.hetluisterendoog.nl, is bedoeld voor iedereen die zich op een of andere manier geïsoleerd voelt en behoefte heeft aan contact. Mensen die zich eenzaam voelen, kunnen hier vertrouwelijk en anoniem chatten met een vrijwilliger van Humanitas, ongeacht levensverhaal, achtergrond, leeftijd of leefomstandigheid.

De website is het hele jaar door 45 uur per week bereikbaar. Rond de kerstdagen is er een speciale openstelling, juist omdat in deze periode gevoelens van eenzaamheid bij mensen schrijnend zijn.

Welke resultaten boekte Humanitas Chat in 2012?

• •

In 2012 voerden de vrijwilligers 7.700 gesprekken, een groei van 35%.

Enkele afdelingen van Humanitas maakten plannen om lokaal met Humanitas Chat aan de slag te gaan. Hiermee vindt Humanitas Chat, opgezet als landelijk project, aansluiting bij de verenigingsorganisatie waarvan het deel uitmaakt.

36

• •

•

Op pratenoververlies.nl, een samenwerkingsproject met uitvaartorganisatie Yarden, werden ruim 300 gesprekken gevoerd. Een mooi resultaat voor de activiteit, die in 2012 1 jaar bestond.

Ook E-maatjes, eveneens een initiatief van Humanitas Chat, beleefde haar eerste jaar.

Deelnemers hebben chatcontact met een vaste vrijwilliger (e-maatje) voor een langere periode.

Anonimiteit door communicatie via chat blijft gehandhaafd, maar door het regelmatige contact bestaat de mogelijkheid een band op te bouwen. In 2012 zijn 7 koppelingen tot stand gebracht.

Met uitdemin.nl boekte Humanitas minder succes. Op deze website kunnen jongeren anoniem en laagdrempelig praten met een deskundige vrijwilliger van Humanitas. De website was in 2012 populair onder verwijzers, maar er werd nog weinig gechat (66 gesprekken). Ondanks goede contacten met bijvoorbeeld roc's en Stichting LEF lijkt er veel meer nodig te zijn om de site onder de aandacht van jongeren te brengen. Daarnaast ervaren zij hun financiële situatie misschien minder als problematisch en hebben zij hierdoor minder behoefte aan contact.

3.5.2 Humanitas Tandem in 2012 Humanitas Tandem is een brede maatjesactiviteit voor mensen in een sociaal isolement. Het maatjescontact is bedoeld om dit isolement te doorbreken en/of verdere vereenzaming te voorkomen.

Welke resultaten boekte Humanitas Tandem in 2012?

Humanitas Tandem is gegroeid, maar niet in de mate die Humanitas had gehoopt. Mogelijk is dit te wijten aan het intensieve karakter van de Tandem-methodiek voor de deelnemers en de hiermee samenhangende relatief hoge kosten.

Steeds vaker wordt Humanitas Tandem benaderd door professionele hulpverleners, die een beroep willen doen op vrijwillige ondersteuning. Humanitas Tandem is voor hen belangrijk in de terugvalpreventie en signalering. Maar het vinden van financiering is moeilijk, omdat elke gemeente weer ander beleid hanteert. Voor de financiering, maar ook voor het toetsen van individuele aanvragen van aspirant-deelnemers. Hierdoor kan Humanitas Chat niet zo veel deelnemers ondersteunen als zij zou willen.

De overheid doet een steeds zwaarder beroep op het zelfoplossend vermogen van burgers en hun netwerken. Dit betekent voor Humanitas Tandem een nieuwe uitdaging. Samenwerking met strategische partners (bijvoorbeeld verslavingszorg, thuiszorg, huisartsen, GGZ, zorg voor licht verstandelijk gehandicapten, revalidatiecentra en sociale dienst) wordt hierdoor nog belangrijker.

Inhoudelijke erkenning van Oranje Fonds Humanitas Chat kreeg veel inhoudelijke erkenning van het Oranje Fonds. Het Oranje Fonds Groeiprogramma bood Humanitas Tandem een intensief trainings- en coachprogramma, en stelde subsidie beschikbaar voor landelijke uitbreiding van de activiteit.

Onderzoek naar de effecten In 2013 zal Tilburg University onderzoek doen naar de effectiviteit van Humanitas Tandem en de tevredenheid van deelnemers. Dit doen de onderzoekers op basis van bestaande verslaglegging van afgeronde koppelingen, aangevuld met interviews met deelnemers.

3.5.3 Resultaten van de programma’s Behalve Humanitas Chat en Humanitas Tandem boekten ook andere programma’s van Humanitas tegen eenzaamheid resultaat:

37

•

•

Meer mensen deden een beroep op de ondersteuning van Taalmaatjes. Deze groei is vooral te danken aan de taalcoach-activiteit van Humanitas in afdeling Groningen. Uit onderzoek in opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties blijkt dat de ontmoetingen tussen taalcoach en inburgeraars een positieve bijdrage leveren aan het zelfvertrouwen van de inburgeraar, de beeldvorming over migranten en de betrokkenheid van de vrijwilligers bij inburgering.

Het aantal mensen dat een beroep deed op de succesvolle activiteit Vriendschappelijk huisbezoek lijkt in 2012 te zijn gedaald. Dit komt echter doordat Humanitas de activiteiten opnieuw heeft gedefinieerd. Sommige initiatieven zijn nu binnen de programmalijn onder een andere categorie geschaard.

Figuur 3.10 Alleen en samen: resultaten in 2012

Alleen en Samen 18000 16000 14000 12000 10000 8000 6000 4000 2000 0

20 10 reallisatie 20 11 realisatie 20 12 begroting 20 12 realisatie 20 13 begroting

vrijwilligers

deelnemers

budget *1000

2010 reallisatie

2235

7887

2602

2011 realisatie

2236

10907

2153

2012 begroting

2325

11452

2945

2012 realisatie

2398

16240

2935

2013 begroting

2608

12974

2582

Toelichting: • De groei van het aantal deelnemers binnen de programmalijn ‘Alleen en samen’ is te verklaren door de toename van het aantal gesprekken van Humanitas Chat. Dat de taalcoach-activiteit van Humanitas in Groningen in 2012 voor het eerst onder deze programmalijn valt, draagt eveneens bij aan de toename van het aantal deelnemers (in 2011 nog ‘Vallen en opstaan’).

• Het budget voor de programmalijn ‘Alleen en samen’ is mede gegroeid door de nieuwe toerekensystematiek, waarmee de kosten van samenlevings- en verenigingsopbouw zijn verdeeld over de programmalijnen ‘Elk kind telt’, ‘Vallen en opstaan’ en ‘Alleen en samen’.

3.5.4 Humanitas & de samenleving Eenzaamheid is al jaren een onderschat probleem. 1 op de 3 Nederlanders zegt wel eens eenzaam te zijn. Voor ongeveer 10% geldt dit in ernstige mate. Voor Humanitas is eenzaamheid bestrijden een belangrijk thema. Reden om deel uit te maken van Coalitie Erbij.

38

Maatjesactiviteiten zijn laagdrempelig en relatief makkelijk uit te voeren Gemeentelijke overheden blijven maatjesactiviteiten, ondanks toenemende financiële druk, zien als een noodzakelijke aanvulling op (teruglopende) beroepsmatige ondersteuning. Met betrekkelijk weinig middelen dragen de maatjesactiviteiten bij aan de participatie van mensen die zich in een geïsoleerde positie bevinden.

Maatjesactiviteiten besparen de samenleving kosten Maatjesactiviteiten doorbreken sociaal isolement. Dit heeft een positief effect op de maatschappij.

Maatjes voorkomen dat sociale vaardigheden verdwijnen en helpen de deelnemer bij het versterken van zijn netwerk. Zo herstelt de verbinding met de maatschappij en wordt uitsluiting, uitval of terugval voorkomen. Dit levert zo veel rendement op dat beroepsmatige hulp in veel gevallen niet noodzakelijk is.

Schaduwzijde: maatjes zijn geen hulpverleners De problematiek waarmee de vrijwilligers te maken krijgen, wordt complexer en diverser. Hierdoor neemt de druk op de maatjes toe en hiermee ook op de begeleiding vanuit Humanitas. Maatjesprojecten kunnen beroepsmatige zorg niet vervangen. Het blijft een voortdurende zorg om de grenzen van het vrijwilligerswerk te bewaken.

3.5.5 Onderzoek naar de noodzaak en relevantie Eenzaamheid is overal In 2012 deed TNS NIPO in opdracht van Coalitie Erbij onderzoek naar de staat van eenzaamheid in Nederland. De belangrijkste conclusies: • •

Eenzaamheid komt voor onder alle bevolkingsgroepen (man/vrouw, leeftijdsgroepen, sociale groepen).

De mate van eenzaamheid in Nederland is de afgelopen 5 jaar stabiel gebleven.

Conclusie: meer bekendheid nodig De onderzoekers adviseren meer bekendheid te geven aan de problematiek van eenzaamheid in Nederland. En de bekendheid te vergroten van de organisaties die ernaar streven eenzaamheid terug te dringen. Meer weten? Lees het onderzoeksrapport ‘Eenzaamheid in Nederland’ (http://bit.ly/ZYjqpF).

3.6 Oud en redzaam Doelgroep: Ouderen die zelfstandig (willen blijven) wonen en mensen die een familielid, kennis of andere naaste verzorgen Doelstelling: Ervoor zorgen dat ouderen hun zelfstandigheid bewaren en blijven meedoen in de maatschappij, en hun welbevinden verhogen. Mantelzorgers helpen zodat zij de zorg voor hun naaste volhouden Methodiek: Een-op-eenondersteuning in de vorm van huisbezoek en hulp bij het deelnemen aan activiteiten of het gebruikmaken van voorzieningen, en lotgenotencontact. De ondersteuning is in principe tijdelijk van aard

39

3.6.1 Symposium ‘Actief ouder worden’ Op 13 november vond in Groningen het symposium ‘Actief ouder worden’ plaats. District Noord organiseerde de dag met 5 ouderenorganisaties in het kader van het Europese Jaar van actief ouder worden en de solidariteit tussen generaties.

Prof. dr. Joris Slaets, hoofd van het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG), leidde het symposium in. Het UMCG stimuleert in het noorden van het land vernieuwende initiatieven voor ouderen in het kader van het nationaal programma Ouderenzorg. De inleiding van Slaets was getiteld ‘Genieten is een werkwoord’.

Tijdens het symposium werd een beroep gedaan op de kennis en ervaring van de deelnemers. Dit leidde tot een voorstel voor 4 nieuwe initiatieven voor vernieuwende ouderenzorg. Deze krijgen in 2013 een vervolg. Lees het verslag van het symposium ‘Actief ouder worden’ (http://bit.ly/121QFqQ ).

3.6.2 Steun aan mantelzorgers in 2012 Humanitas helpt mensen die zwaar belast zijn met de zorg voor een chronisch zieke of partner, ouder, kind of vriend met een handicap. 1 op de 4 Nederlanders houdt zich op een of andere manier bezig met mantelzorg. 1 op de 20 voelt zich hiermee zwaar tot zeer zwaar belast. Deze mensen zorgen langer dan 3 maanden en meer dan 8 uur per week voor een naaste.

Humanitas werkt bij de ondersteuning van mantelzorgers nauw samen met Mezzo, de landelijke vereniging van mantelzorgers en vrijwillige zorg.

Welke resultaten boekte Steun aan mantelzorgers in 2012?

Met 20 activiteiten met name in het noorden van het land (Groningen en omstreken) en NoordKennemerland heeft Humanitas in 2012 ruim 6.000 mantelzorgers bereikt. Zij hebben: • • • • • •

één of meer gesprekken gevoerd met de mantelzorgconsulenten of coördinatoren; zijn op bijeenkomsten geweest; hebben de Nieuwsbrief voor Mantelzorgers ontvangen; zijn bij mantelzorgsalons geweest; hebben een cursus gevolgd; hebben deelgenomen aan de jaarlijkse Dag van de Mantelzorg .

Op diverse plaatsen bood Humanitas hulp in de vorm van intensieve vrijwillige thuiszorg. Hiermee is Steun aan mantelzorgers een van de grotere programma’s van Humanitas geworden.

3.6.3 Resultaten van de programma’s Behalve met het Symposium ‘Actief ouder worden’ en Steun aan mantelzorgers boekte Humanitas ook met andere activiteiten voor en over ouderen resultaat: •

In vrijwel alle afdelingen van Humanitas hielpen vrijwilligers ouderen. Onder meer met Vriendschappelijk en/of Activerend huisbezoek en telefooncirkels, in buurtkamers voor ouderen en met ontmoetingsactiviteiten en hulpdiensten. Het aantal afdelingen dat Vriendschappelijk huisbezoek aanbiedt, lijkt te zijn gedaald. Dit beeld is vertekend; veel activiteiten voor ouderen zijn opnieuw gedefinieerd en gecategoriseerd.

40

•

10 oudere vrijwilligers die al heel lang actief zijn bij Humanitas hebben hun ervaringen met vrijwilligerswerk gedeeld in het boekje ‘10 gesprekken over Humanitas’ (http://bit.ly/18vQZQJ ).

Het boekje verscheen ter gelegenheid van het Europees Jaar van actief oud worden en de solidariteit tussen generaties.

In 2013 wil Humanitas haar activiteitenaanbod voor ouderen herzien. Steeds meer ouderen hebben hulp nodig, onder meer als gevolg van de toenemende vergrijzing, de groei van het aantal ‘krimpgebieden’ – dit zijn gebieden waar steeds minder mensen (willen) wonen – en het probleem van eenzaamheid in Nederland.

Figuur 3.11 Oud en redzaam: resultaten in 2012

Oud en Redzaam 14000 12000 Oud en Redzaam

10000

2011 realisatie 2012 begroting

8000 6000

2012 realisatie

4000

2013 begroting

2000 0

vrijwilligers

deelnemers

budget *1000

Oud en Redzaam

1403

7777

1730

2011 realisatie

1318

7676

1963

2012 begroting

1060

7694

1598

2012 realisatie

1875

13173

1732

2013 begroting

2187

12214

1814

Toelichting: De sterke groei van het aantal deelnemers in de programmalijn ‘Oud en redzaam’ komt door een grote toename van het aantal deelnemers aan de activiteit Ouderenontmoeting (bijeenkomsten voor ouderen) en doordat de steunpunten voor mantelzorgers steeds meer mensen ondersteunen.

3.7 Verwerken en verder Doelgroep: Mensen die een verlies te verwerken hebben, bijvoorbeeld als gevolg van overlijden of echtscheiding.

Kinderen en jongeren met rouwervaringen hebben hun eigen activiteiten Doelstelling: Mensen in staat te stellen het verlies te verwerken en de draad van het leven weer op te pakken Methodiek: Lotgenotencontact, individuele ondersteuning en (online) maatjescontact

41

3.7.1 Theehuis Emmeloord in 2012 In het Theehuis op Begraafplaats Emmeloord kunnen nabestaanden hun verdriet delen met lotgenoten of gewoon even stil zijn. De gastvrouwen- en -heren die dit mogelijk maken, zijn getraind door Humanitas.

Het Theehuis is een sfeervolle plek waar nabestaanden kunnen praten met lotgenoten, een luisterend oor vinden of gewoon even stil kunnen zijn. De meeste begraafplaatsen hebben hiervoor hooguit een paar bankjes op het terrein staan. Die bankjes zijn niet voor niets bijna altijd bezet.

Welke resultaten boekte Theehuis Emmeloord in 2012?

In september volgden 28 vrijwilligers een training en op 6 december werd het Theehuis officieel geopend. Het gebeurt niet vaak dat Humanitas de vrijwilligers van een andere organisatie traint.

Stichting Theehuis Begraafplaats Emmeloord benaderde Humanitas, omdat zij haar sporen heeft verdiend als het gaat om steun bij verlies door vrijwilligers.

3.7.2 Lotgenotengroepen rouw en verlies in 2012 Veel nabestaanden willen anderen niet te veel ‘belasten’ met hun verdriet en voelen zich hierdoor vaak op zichzelf aangewezen. Praten met mensen die hetzelfde hebben meegemaakt, kan dan steun geven bij het verwerken van het verdriet.

Welke resultaten boekten de Lotgenotengroep rouw en verlies in 2012?

In 4 afdelingen van Humanitas was de ondersteuning gericht op kinderen en jongeren die een dierbare hebben verloren. 9 afdelingen besteedden aandacht aan de emotionele gevolgen van een echtscheiding, zowel bij volwassenen als kinderen.

3.7.3 Resultaten van de programma’s Behalve met de trainingen voor Theehuis Emmeloord en de Lotgenotengroepen rouw en verlies behaalden ook andere activiteiten van Humanitas voor omgaan met verlies resultaat: •

• •

55 afdelingen van Humanitas boden ondersteuning aan mensen die rouwen om een dierbare of een ander verlies te verwerken hebben, bijvoorbeeld door echtscheiding. Ruim 600 vrijwilligers ondersteunden 1.500 deelnemers. Sinds enkele jaren zijn deze aantallen redelijk stabiel.

In 53 afdelingen gaven vrijwilligers individuele steun bij verlies.

In 18 afdelingen kwamen één of meer lotgenotengroepen bijeen.

42

Figuur 3.12 Verwerken en verder: resultaten in 2012

Verwerken en Verder 3000 2500

2010 realisatie 2011 realisatie 2012 begroting 2012 realisatie 2013 begroting

2000 1500 1000 500 0 2010 realisatie

vrijwilligers 791

deelnemers 1445

budget *1000 427

2011 realisatie

937

1465

462

2012 begroting 2012 realisatie

688 611

1693 1525

660 436

2013 begroting

783

2819

474

Toelichting: Door de toename van het aantal groepsactiviteiten, zoals lotgenotengroepen, had Humanitas minder vrijwilligers nodig voor het ondersteunen van mensen bij verlies.

Voor 2013 is een groei te verwachten in het aantal deelnemers en vrijwilligers.

3.8 Samenlevingsopbouw en verenigingsopbouw Wat is samenlevingsopbouw?

Afdelingsbesturen staan midden in de maatschappij: zij zien ontwikkelingen en signaleren nieuwe hulpvragen die op Humanitas afkomen. Lokaal spelen de afdelingen een belangrijke rol als ‘sociale ondernemers’. Samen met andere (private en publieke) partners: • • •

vergroten zij de leefbaarheid van de lokale samenleving; dragen zij bij aan goede verhoudingen tussen burgers; lossen zij maatschappelijke knelpunten op door initiatieven te ontwikkelen voor nieuwe voorzieningen of activiteiten.

Wat deden de afdelingen aan samenlevingsopbouw?

Activiteiten van afdelingen die in 2012 onder samenlevingsopbouw vielen, zijn: • • •

open bijeenkomsten organiseren over inhoudelijke thema’s die samenhangen met het werk van Humanitas debatavonden organiseren over maatschappelijke ontwikkelingen nieuwe knelpunten verkennen

Met deze activiteiten bereikten de afdelingen een behoorlijk aantal belangstellenden en lokale experts.

Dit werk bracht vrij veel bestuurlijke arbeid met zich mee met weinig directe kosten.

43

Wat is verenigingsopbouw?

Humanitas stelt haar vrijwilligers in staat hun werk te doen met plezier en met het beoogde effect. Bij verenigingsopbouw hoort ook de zorg voor een goede voortgang van het bestaande vrijwilligerswerk met de bijbehorende randvoorwaarden. Hiervoor is het belangrijk dat de organisatie naar behoren functioneert en dat de continuïteit en kwaliteit van het vrijwilligerswerk gegarandeerd zijn.

Wat deden de afdelingen aan verenigingsopbouw?

• • • • • •

Afdelingen organiseerden algemene leden- en vrijwilligersbijeenkomsten.

Besturen van afdelingen lobbyden bij gemeentepolitiek, subsidiegevers, lokale fondsen en bedrijfsleven.

Afdelingen betrokken de leden en vrijwilligers bij het beleid (ledenvergaderingen, vrijwilligersbijeenkomsten, themabijeenkomsten en eventueel een leden blad of -nieuwsbrief).

Afdelingen communiceerden met belanghebbenden (informatiebijeenkomsten, de Humanitas DichtbijDag, etc.).

Afdelingen organiseerden en namen deel aan acties en bijeenkomsten om nieuwe vrijwilligers te werven.

Afdelingen huurden locaties voor bijeenkomsten van vrijwilligers.

Kosten toegerekend aan drie programma’s De activiteiten voor samenlevingsopbouw en verenigingsopbouw dienen meerdere doelen en raken alle programma’s. De kosten kunnen dan ook niet rechtstreeks worden gekwantificeerd en toegerekend aan specifieke programmalijnen.

De kosten van samenlevingsopbouw (€ 3.790.000) zijn verdeeld over de programmalijnen ‘Elk kind telt’, ‘Vallen en opstaan’ en ‘Alleen en samen’. De kosten voor verenigingsopbouw zijn in de jaarrekening opgenomen onder ‘beheer en administratie’.

Figuur 3.13 Samenlevings- en verenigingsopbouw in de afdelingen in 2012

Aantal vrijwilligers: Aantal deelnemers:

Resultaten 2011 367 3.542

Resultaten 2012 385 1.310

Toelichting: De grote afname van het aantal deelnemers is te verklaren doordat in 2012 aanzienlijk minder groepsevenementen plaatsvonden dan in 2011.

44

Hoofdstuk 4 Onze vrijwilligers Zonder vrijwilligers geen Humanitas. De vrijwilligers vormen de kern en het kapitaal van de organisatie.

Ook in 2012 stelde Humanitas haar vrijwilligers in staat om goed toegerust en met plezier en voldoening hun werk te kunnen doen.

Ons vrijwilligerswerk ruim € 35 miljoen waard In 2012 zetten 11.700 vrijwilligers zich in voor Humanitas. Gemiddeld waren zij 42 weken lang 4 uur per week actief. Zij boden samen 1,97 miljoen uur aan ondersteuning. Op basis van de vervangingswaarde van de ondersteuning (een bedrag tussen de € 18 en € 20 per uur, volgens de Erasmus Universiteit) staan deze kleine 2 miljoen uren aan ondersteuning voor een geschatte economische waarde tussen de € 35,5 en € 39,4 miljoen.

Hoe imposant deze cijfers ook zijn: belangrijker dan de economische waarde zijn de maatschappelijke betrokkenheid en solidariteit die onze vrijwilligers hiermee aan de dag leggen. Deze zijn niet in geld uit te drukken.

4.1 Nieuwe nota vrijwilligersbeleid In 2012 actualiseerde Humanitas haar vrijwilligersbeleid. De laatste nota hierover dateerde uit 2009. Het hoofdbestuur stelt deze vernieuwde versie in 2013 vast. Daarna is het beleidsdocument te downloaden op de Humanitas-website.

Op welke punten heeft Humanitas haar vrijwilligersbeleid verbeterd?

• • •

De positie van vrijwillige coördinatoren wordt versterkt.

Vrijwilligers worden nog beter opgeleid en toegerust.

Specifieke onderdelen van het beleid krijgen hun eigen protocol of reglement.

4.2 Aanbevelingen tevredenheidsonderzoek opgevolgd In het najaar van 2011 deed MOVISIE in opdracht van Humanitas onderzoek naar de motivatie en tevredenheid van de vrijwilligers van Humanitas. Aan de aandachtspunten die hieruit naar voren kwamen gaf Humanitas in 2012 gehoor.

Aandachtspunten waren: •

•

De vrijwillige coördinatoren en bestuursleden (het ‘kader’) zijn gemiddeld ontevredener dan uitvoerende vrijwilligers over de werkbelasting, de mate van ingewerkt zijn, scholingsmogelijkheden, de informatievoorziening en medezeggenschap.

De deelname van vrijwilligers aan deskundigheidsbevordering (basistrainingen en terugkombijeenkomsten) blijft achter bij de doelen en ambities. Dit speelt niet overal in eenzelfde mate, maar geeft toch reden tot nadere analyse en stimulerende maatregelen.

Welke acties heeft Humanitas hierop in 2012 ondernomen?

45

• • • •

Humanitas heeft de interne communicatie verbeterd, onder meer door het ontwikkelen van het Humanitas Intranet.

De districten stelden de resultaten in brede kring aan de orde in bijeenkomsten met vrijwilligers, coördinatoren en bestuurders. Verbeteringen moeten vooral op lokaal niveau gestalte krijgen.

De positie van vrijwillige coördinatoren binnen de afdelingen was onderwerp van gesprek tussen hoofdbestuur en districtsbesturen.

In het nieuwe vrijwilligersbeleid (zie paragraaf 4.1 de positie van vrijwillige coördinatoren versterkt.

4.3 Vrijwilligers konden een beroep doen op nazorg Vrijwilligers die in hun werk iets ingrijpends hebben meegemaakt of moeilijk afstand nemen van de problemen van hun deelnemer, kunnen hun verhaal kwijt bij de coördinator van de activiteit, of bij een bestuurslid dan wel begeleidende beroepskracht van het district.

Als deze ‘eerste hulp’ niet beschikbaar is of als het beter is om de zaak te bespreken met iemand die wat meer op afstand staat, dan kan dat sinds 2010 ook bij de ‘Nazorggroep’ van Humanitas. Dit gebeurde in 2012 één keer. De groep bestaat uit (oud-)coördinatoren en/of -bestuursleden van Humanitas die op verzoek beschikbaar zijn voor gesprekken.

Mocht meer gespecialiseerde (na)zorg nodig zijn, dan kan in overleg met de vrijwilliger naar een andere vorm van specifieke, deskundige hulpverlening worden gezocht.

4.4 Nieuw privacyreglement voor vrijwilligers en deelnemers In 2012 stelde Humanitas een nieuw privacyreglement vast. Dit geeft aan hoe de vereniging omgaat met persoonsgegevens van deelnemers en vrijwilligers. Beroepskrachten krijgen in 2013 hun eigen reglement.

Het oude privacyreglement dateerde uit 2008. Met de introductie van het Humanitas Registratie Systeem (HRS) moest het worden geactualiseerd. In HRS worden gegevens van deelnemers en vrijwilligers op een nieuwe manier vastgelegd en bewaard.

4.5 Humanitas Academie De Humanitas Academie helpt de districten bij het uitvoeren van scholingsactiviteiten en organiseert landelijke trainingen. Uitvoerende, coördinerende en bestuurlijke vrijwilligers kunnen hiermee een beroep doen op een landelijk gespreid en samenhangend scholingsaanbod.

4.5.1 Nieuwe trainingsmaterialen en ander aanbod van de Humanitas Academie Ondanks dat de Humanitas Academie hiervoor minder budget tot haar beschikking had, ontwikkelde en actualiseerde zij in 2012 de volgende trainingsmaterialen: • • • •

e-learning-introductietraining voor nieuwe vrijwilligers blended learning-basistraining Humanitas Thuisadministratie basistraining BOR Humanitas basistraining Humanitas doorstart

46

• • • •

basistraining maatjesactiviteiten voor jongeren basistraining lotgenotencontact module interculturele communicatie module voor bezoekgroepen over de cultuur in de penitentiaire inrichtingen

In het land organiseerde de Humanitas Academie: • • •

3 masterclasses over maatschappelijke thema’s. Hieraan namen in totaal 270 vrijwilligers en beroepskrachten deel train-de-trainer-programma voor beroepskrachten. 86 medewerkers namen hieraan deel train-de-trainer-programma voor vrijwilligers. In 2 districten werden 22 vrijwilligers opgeleid om weer andere vrijwilligers te trainen. Als deze proef slaagt, zal de Humanitas Academie ook in andere districten vrijwilligers trainersvaardigheden gaan bijbrengen

4.5.2 E-learning en blended learning In 2012 heeft de Humanitas Academie e-learning-modules ontwikkeld voor: • •

introductietraining voor nieuwe vrijwilligers Humanitas Thuisadministratie. Voor het trainen van vrijwilligers Thuisadministratie heeft Humanitas gekozen voor blended learning: een combinatie van e-learning en fysieke trainingsbijeenkomsten

Met e-learning kunnen 250 vrijwilligers tegelijk een training volgen. De gebruikers zijn over het algemeen tevreden.

Een nadeel van e-learning is dat de Humanitas Academie onvoldoende inzicht in welke trainingen de vrijwilligers hebben gevolgd. Bij de ‘traditionele’ trainingen hebben afdelingen en districten dit overzicht wel.

Op basis van gebruikerservaringen onderzoekt Humanitas hoe zij e-learning nog breder kan inzetten. In 2013 zoekt Humanitas naar extra financiering hiervoor, nu de subsidie van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport hiervoor is weggevallen.

4.6 Innovatie van het vrijwilligerswerk Afdelingen gestimuleerd om nieuwe activiteiten te ontwikkelen In 2012 ontving Humanitas € 500.000 extra van de Nationale Postcode Loterij. Met dit geld wil Humanitas onder andere de afdelingen stimuleren om nieuwe activiteiten te ontwikkelen.

Fonds voor nieuwe taaloefenactiviteiten In november won de Taaloefenwerkplaats van de afdeling Midden-Drenthe de Helemaal Humanitas Prijs 2012. Deze vernieuwende activiteit won een geldbedrag van € 5.000. De jury stelde tevens € 5.000 beschikbaar voor een fonds om het ontwikkelen van vergelijkbare activiteiten op andere plekken in Nederland mogelijk te maken. Afdelingen met plannen voor een nieuwe taaloefenactiviteit of een vernieuwende insteek voor een bestaande activiteit kunnen hierop een beroep doen.

47

Hoofdstuk 5 Onze fondsenwerving

Humanitas wil voldoen aan de groeiende vraag naar ondersteuning. Hiervoor heeft de vereniging geld nodig. In 2012 heeft Humanitas gezocht naar nieuwe financieringsbronnen (financiers, sponsors en donateurs). Ook heeft zij geprobeerd hier meer diversiteit in aan te brengen omwille van risicospreiding.

In 2012 heeft Humanitas niet voor alle inkomstenbronnen de begrotingsdoelstelling voor groei gehaald.

Ten opzichte van 2011 was er een totale groei van circa € 600.000. De baten uit eigen fondsenwerving, baten uit beleggingen, baten uit acties derden en overige baten zijn gestegen met in totaal € 1,2 miljoen.

5.1 Subsidies van overheden De subsidie die Humanitas ontving van overheden nam af met circa € 400.000. Deze afname werd veroorzaakt door een afname van de subsidies van het rijk met € 1,2 miljoen, terwijl de subsidie van provincies en gemeenten met € 800.000 toenam. De gemeentesubsidies namen in 2012 toe met 5%.

Deze bleven voor Humanitas in vergelijking met andere organisaties in haar werkveld behoorlijk op peil, ondanks de nogal sombere stemming binnen gemeenten door de te verwachten rijksbezuinigingen.

5.2 Eigen fondsenwerving De inkomsten uit eigen fondsenwerving vielen € 170.000 hoger uit dan begroot.

• • • •

De baten die Humanitas ontving uit giften, donaties en schenkingen namen toe met € 120.000.

De baten uit nalatenschappen lieten een groei zien van € 50.000.

De baten uit particuliere en vermogensfondsen namen toe met € 30.000.

De baten uit contributies lieten een daling zien van € 30.000.

Figuur 5.1 Baten uit eigen fondsenwerving

48

Giften, donaties, schenkingen In 2012 verstuurde Humanitas 3 mailings naar al haar leden en donateurs met het verzoek om een extra gift voor de programmalijn ‘Elk kind telt’. Vooral de laatste mailing, waarin Humanitas een gift vroeg voor de Humanitas Kindervakantieweken, resulteerde in een hoge respons (8%). Een speciale mailing ter gelegenheid van de Humanitas DichtbijDag met als thema ‘Jij en ik’ leverde niet het gewenste resultaat op.

Nalatenschappen In de najaarseditie van het Humanitas-magazine Van Mens tot Mens schonk de redactie aandacht aan nalaten aan Humanitas. Dit leidde tot 17 verzoeken om meer informatie. Voortaan wordt met elke editie een flyer meegestuurd over nalaten aan Humanitas.

De baten uit nalatenschappen laten zich lastig begroten. In de meeste gevallen weet Humanitas van tevoren niet dat zij is opgenomen in een testament. Bovendien varieert de waarde per nalatenschap of legaat nogal. Het effect van een campagne over nalaten aan Humanitas onder leden en donateurs is pas na 5 tot 7 jaar terug te zien in de financiële resultaten.

Particuliere en vermogensfondsen De inkomsten uit particuliere en vermogensfondsen zijn in 2012 bijna verdubbeld ten opzichte van 2011.

Het gaat vaak om grote bedragen. Eén of enkele fondsen meer of minder zorgt meteen voor een groot verschil.

Een groot aantal fondsen heeft bijgedragen aan onze activiteiten: • • • • • • • • • • • • •

Stichting Charity Fund Yarden Anton Jurgens Fonds VSBfonds K.F. Hein Fonds Stichting Het R.C. Maagdenhuis Porticus Rabobank Delta Lloyd Monuta Charity Fund Fonds Schiedam Bijzonder Jeugdwerk Brabant en vele andere fondsen

Contributies In 2012 werden 2.203 mensen lid van Humanitas. 1.546 van hen waren vrijwilligers die gratis lid werden. 1.040 vrijwilligers werden betalend lid.

Het aantal betalende leden blijft stabiel: in 2012 droegen 8.804 leden samen € 263.592 bij aan contributie. Op 31 december 2012 telde Humanitas 12.230 leden, betalende en gratis. Dit is een duidelijke stijging ten opzichte van 2011 (10.886 leden).

49

5.3 Nationale Postcode Loterij en VriendenLoterij: heel veel dank!

Ook in 2012 ontving Humanitas substantiële bedragen van de Nationale Postcode Loterij en de VriendenLoterij. Deze loterijen keren aantrekkelijke prijzen uit aan de deelnemers, maar met de helft van de opbrengst geven zij ook vele honderden miljoenen aan goede doelen, waaronder Humanitas. De gesteunde goede doelen worden structureel door de loterijen gefinancierd. En dat is heel waardevol.

Uit de loterijopbrengsten van 2012 keerde de Postcode Loterij aan Humanitas een bedrag uit van € 5 miljoen. Vanaf volgend jaar participeren we met 10% van onze jaarlijkse bijdrage in het Droomfonds, en zal de bijdrage van de loterij € 4,5 miljoen bedragen.

Van de VriendenLoterij ontving Humanitas € 424.680.

Humanitas is bijzonder blij met deze bijdragen. Dankzij de Nationale Postcode Loterij en de VriendenLoterij kan de organisatie voortbestaan en vernieuwen, en kan zij haar maatschappelijk belangrijke werk blijven doen.

5.3.1 Extra publicitaire aandacht op tv en radio

De Nationale Postcode Loterij droeg in 2012 bij aan het voortbestaan van Humanitas in financieel én publicitair opzicht.

Humanitas te zien in veelbekeken tv-programma’s In de uitzendingen van veelbekeken programma’s als RTL4’s Koffietijd waren ‘nieuwsflitsen’ te zien van Humanitas en andere goede doelen die een bijdrage ontvangen van de loterij.

Radiocampagne ‘Nederland bedankt!’

Humanitas was ook te horen in radiospots van de loterij. Hierin werden lotenkopers bedankt voor hun financiële steun. Deze commercial werd uitgezonden in de periode rondom het Goed Geld Gala in februari en in het kader van de ‘Bedankt Nederland’-campagne. De radiocampagne werd ondersteund met tv-spots om het effect te maximaliseren.

Deze publicitaire aandacht was voor Humanitas een mooie gelegenheid om haar werk onder de aandacht te brengen en een duidelijke (bedank)boodschap aan de trouwe deelnemers van de loterij.

5.3.2 Samenwerking met de loterij in aanloop naar Humanitas DichtbijDag In het weekend van 22 september vond de 4e editie van de Humanitas DichtbijDag plaats. In Groningen en Wolvega mocht Humanitas namens de Postcode Loterij gratis 2.000 Ben & Jerry’s ijsjes uitdelen.

Ook stond er in een speciale editie van de Humanitas DichtbijDag Krant een prijsvraag waarmee de lezer een Postcode Loterij-fiets kon winnen. Via de social media van de loterij en Humanitas kreeg de Humanitas DichtbijDag uitgebreid aandacht.

Op 22 september waren directeur Eva Scholte en vrijwilliger Sylvia de Bree te gast in het RTL4programma Koffietijd. Ze vertelden er over de Humanitas Kindervakantieweken die in de zomer hadden plaatsgevonden. Bekijk de aflevering van Koffietijd: http://bit.ly/10vfEzK.

50

5.3.3 Het belang van goede-doelen-loterijen Met de flinke bezuinigingen waar het kabinet-Rutte II op inzet neemt het belang van particuliere fondsenwervers zoals de Nationale Postcode Loterij toe. De bijdrage van de loterij en haar deelnemers is uniek, want deze is niet alleen meerjarig, maar de goede doelen bepalen ook zelf de besteding ervan, op basis van hun expertise. Met het geld van de Postcode Loterij kan Humanitas de mensen blijven helpen die een beroep op haar doen.

Het huidige kabinet heeft aangegeven het kansspelbeleid te willen moderniseren. Wij hopen dat de voorgestelde wijzigingen in het kansspelbeleid de Postcode Loterij voldoende ruimte geven om de succesvolle fondsenwerving op dit niveau voort te zetten. Zonder de Postcode Loterij en haar deelnemers zouden wij een groot deel van onze initiatieven immers niet kunnen realiseren.

5.4 Beleggingen De baten uit beleggingen resulteerden in een bedrag van € 724.689. De begrotingsdoelstelling van € 369.682 werd ruimschoots gehaald door een gunstig beursklimaat. Met een rendement van 8,7% heeft Humanitas het redelijk goed gedaan in 2012.

5.5 Overige baten De overige baten resulteerden in een bedrag van € 786.684. De begrotingsdoelstelling van € 1.150.352 werd niet gehaald door tegenvallende opbrengsten uit projectactiviteiten, een toename van het aantal doorberekende externe uren, tegenvallende overige baten en enigszins door afnemende deelnemersbijdragen. Onder overige baten vallen ook de huurinkomsten en de vergoedingen voor facilitaire dienstverlening aan het Humanistisch Verbond.

51

Hoofdstuk 6 Bestuur en organisatie De vereniging met haar vrijwilligers wordt bestuurd door het hoofdbestuur. De vrijwilligers worden ondersteund door een beroepsorganisatie met betaalde medewerkers. Op bestuurlijk niveau en op het terrein van Personeel & organisatie, en Marketing, communicatie & fondsenwerving werden in 2012 de volgende resultaten geboekt:

6.1 Bestuur en directie 6.1.1 Op de agenda van het hoofdbestuur in 2012 Het hoofdbestuur kwam in 2012 7 keer bijeen. De belangrijkste bijzondere onderwerpen waren: • • • • • • • • • • • • •

het voorkomen van dubbelingen in het planvormingsproces: voorstellen voor een vereenvoudigde procedure de uitkomsten van het tevredenheidsonderzoek onder vrijwilligers in 2011: dit onderzoek wordt in 2014 herhaald het organisatiebeleid: de verhouding tussen vaste en flexibele contracten de nieuwe merkstrategie en strategie voor fondsenwerving de aard en kwaliteit van de financiële rapportages de ontwikkeling van een visie op kennis- en informatiemanagement het vereenvoudigen en moderniseren van de inrichting van de vereniging de toekomst van het landelijk project Delinkwentie & Samenleving tegen de achtergrond van teruglopende subsidies de actualiteit en relevantie van de Humanitas-waarden het ontwikkelen van beleid voor risicomanagement mogelijkheden ter versterking van de positie van vrijwillige coördinatoren het projectplan voor een bijdrage uit de opbrengst van de 13e trekking van de Nationale Postcode Loterij het proces dat moet leiden tot vereenvoudiging en modernisering van de (inrichting van de) vereniging

Interim-bestuurders en toezicht in de districten Niet altijd loop alles even gesmeerd: in de districten Oost en Zuidwest leidden bestuurlijke perikelen tot het terugtreden van enkele bestuursleden of het gehele bestuur. Dit had in district Oost te maken met onoverbrugbare verschillen van inzicht in de financiële relatie tussen afdelingen en district. In district Zuidwest was onvrede bij afdelingen over de dienstverlening door het district. In beide gevallen traden leden van het hoofdbestuur op als interim-bestuurder of toezichthouder.

6.1.2 Samenstelling van het hoofdbestuur Vanaf 1 januari 2012 is Marijke van Eck de nieuwe voorzitter van Humanitas. Zij maakte gedurende een inwerkperiode van 6 maanden kennis met de vereniging. Hans Wesseling trad om hem moverende redenen tijdens zijn 2e termijn af. Het hoofdbestuur besloot tijdens de jaarlijkse zelfevaluatie hoe het deze vacature wilde invullen. Hierdoor bestond het hoofdbestuur op 31 december 2012 uit 8 personen.

52

Figuur 6.1 Samenstelling van het hoofdbestuur (31 december 2012): Leden van het hoofdbestuur van de vereniging Humanitas Marijke van Eck, voorzitter Laatste hoofdfunctie (2002-2011): directeur Nationale Vereniging De Zonnebloem Nevenfuncties: - voorzitter Coalitie Erbij - voorzitter thematische begeleidingscommissie donatieprogramma 2012-2014 van de fondsen Roomsch Catholijk Oude Armen Kantoor en Fonds Sluyterman van Loo Jaap Dijkstra, penningmeester Hoofdfunctie: beleidsadviseur Stichting Hivos Nevenfunctie: - lid bestuur Universiteit voor Humanistiek - lid bestuur Zorgbelang Zuid-Holland Jan Schermer, secretaris Laatste hoofdfunctie (1998-2007): directeur personeel, organisatie en veiligheid GVB Amsterdam (per 2007: GVB Holding NV) Els Kuijper, vicevoorzitter Laatste hoofdfunctie (2009-2010): voorzitter en portefeuillehouder algemene bestuurlijke en juridische zaken, veiligheid, financiÍn, wijkaanpak, ruimtelijke ordening en jeugdbeleid in deelgemeente Hilligersberg-Schiebroek Rotterdam Nevenfuncties: - voorzitter kamer VI Algemene Bezwaarschriftencommissie gemeente Rotterdam - voorzitter raad van toezicht Stichting De Meeuw Rotterdam Marjoleine Beers Hoofdfunctie: national account manager & productmanager Refrigeration Hobart Nederland BV Nevenfuncties: - voorzitter Identiteitscommissie Erasmushiem Leeuwarden - lid bestuur Humanistisch Verbond Fryslân Mary Geurts Hoofdfunctie: manager Alliander College Tali Gefen Hoofdfunctie: Rhine Retail Transformation Lead BP Wil de Koning Laatste hoofdfunctie (1991-2002): wethouder en (vanaf 1994) locoburgemeester gemeente Papendrecht Hans Wesseling (tussentijds afgetreden) Laatste hoofdfunctie (1990-2006): bestuurder/adviseur raad van toezicht Gehandicaptenzorg

1e termijn: 2011-2015

2e termijn:

2007-2011

2011-2013

2011-2015

2006-2010

2010-2014

2005-2009

2009-2013

2009-2013

2011-2015

2005-2009

2009-2013

2007-2011

2011-2012

53

6.1.3 Goed bestuur Hoe Humanitas uiting geeft aan goed bestuur wordt jaarlijks vastgelegd in de Verantwoordingsverklaring. Hierin staat hoe Humanitas invulling geeft aan: • • •

de functiescheiding tussen uitvoeren, besturen en toezicht houden het continu verbeteren van de effectiviteit en efficiëntie van de bestedingen het optimaliseren van de omgang met belanghebbenden

6.1.4 Reflectie bestuurlijk functioneren: zelfevaluatie hoofdbestuur Begin 2013 vond de jaarlijkse zelfevaluatie van het hoofdbestuur plaats. Dit was een reflectie op het functioneren van het bestuur in 2012 conform het Humanitas Strategieplan 2012-2015. Naar aanleiding hiervan heeft het hoofdbestuur de volgende actie- en verbeterpunten geformuleerd: • • •

• •

uniformering van de aangeleverde hoofdbestuurstukken volgens een vast format, waarin ook de relatie met het Humanitas Strategieplan en het jaarplan is aangegeven meer bestuurlijke tijd en aandacht voor belangrijke inhoudelijke onderwerpen onderwerpen van geringer strategisch belang worden buiten de vergaderingen afgehandeld door de directeur met voorzitter, penningmeester, secretaris en/of het bestuurslid met het betreffende aandachtsgebied een duidelijkere accentuering van de aandachtspunten in het volgende jaarplan het volgen van de totstandkoming en implementatie van een instrument met stuurinformatie en kritische prestatie-indicatoren

6.1.5 Actieve rol voor auditcommissies Auditcommissie Beheer & Financiën De auditcommissie Beheer & Financiën van de Algemene Vergadering van Afgevaardigden (AVA) voerde in 2012 een aantal belangrijke inhoudelijke discussies met de penningmeester van het hoofdbestuur over: • • •

het reservebeleid het beleggingsbeleid de overgang van bijna 100 verschillende administraties naar één administratie en de daaruit voortvloeiende informatievoorziening aan penningmeesters

Op de AVA in 2012 kon de commissie het bestuur en de directie feliciteren met het bereikte financieel resultaat: het structureel tekort is nagenoeg weggewerkt en de begroting is sluitend.

De auditcommissie werd versterkt met Gert Kuit en Karel Rietdijk. Dick Vos trad aan het eind van zijn eerste termijn af. Voorzitter Rob Detiger werd herbenoemd voor een tweede termijn. Commissielid Frits Coenders was helaas als gevolg van een ernstig ongeluk niet meer in staat om deel te nemen. De commissie houdt hem als bijzonder lid op de hoogte van de vorderingen. De AVA ondersteunde dit van harte.

54

Auditcommissie Verenigingszaken & Beleid De AVA-auditcommissie Verenigingszaken & Beleid hield zich in 2012 intensief bezig met: • • • •

de vraag hoe de (transparantie van de) werkplannen en de jaarverslagen van de verschillende verenigingsonderdelen kunnen worden verbeterd hoe de samenhang ertussen kan worden versterkt hoe de verbinding tussen werkplan met begroting en het jaarverslag met jaarrekening kan worden versterkt plan- en verslagcyclus zelf

Leo Coenders trad eind 2012 af als voorzitter. De commissie benoemde uit haar midden Kiki Ehren als nieuwe voorzitter. Ingrid Banen werd door de AVA herbenoemd voor haar tweede termijn. De commissie wist de vacante plek door het vertrek van Leo in december op te vullen met een nieuw lid in de persoon van Dick Offringa. De commissie is hiermee weer op volle sterkte.

6.1.6 Klachtenreglement: 11 blijken van ongenoegen Het bestuur en de directie van Humanitas zien de klachtenprocedure als een instrument voor verbetering van de kwaliteit van de dienstverlening.

Humanitas informeert nieuwe vrijwilligers en beroepskrachten over de gedragscode en de reglementen, waaronder het klachtenreglement en de bezwaar- en beroepsprocedure voor vrijwilligers. Ook de mensen die een beroep op de hulp van Humanitas doen, kunnen een klacht indienen.

In 2012 zijn 17 nieuwe klachten of ‘blijken van ongenoegen’ geregistreerd. Hiervan hadden 11 klachten ook echt betrekking op de vereniging Humanitas. 9 hiervan zijn volgens de interne procedure afgehandeld. 1 klacht is niet in behandeling genomen, omdat de klager er bij nader inzien geen werk van wilde maken. 1 klacht, afkomstig van een beroepskracht van Humanitas, is behandeld door de adviescommissie.

Figuur 6.2 Wie dienden in 2012 een klacht in?

Deelnemers Vrijwilligers Beroepskrachten Overige belanghebbenden Totaal

2010 6 8 0 3

2011 6 5 0 2

2012 7 3 1 0

17

13

11

55

6.1.7 Bezoldiging van de directie Sinds 1 december 2010 is Eva Scholte directeur van de vereniging Humanitas. In 2012 heeft Human Capital Group Humanitas opnieuw geadviseerd over de inschaling van de directeur. Dit adviesbureau heeft zijn advies gebaseerd op de cao welzijn en maatschappelijke dienstverlening. De inschaling is ook getoetst aan de hand van de Adviesregeling beloning directeuren van goede doelen van de VFI. De honorering van de directeur is geheel conform de cao welzijn en maatschappelijke dienstverlening en valt binnen de richtlijnen van de Adviesregeling beloning directeuren van goede doelen van de VFI. De totale directiebezoldiging bedroeg in 2012 € 115.741.

Figuur 6.3 Bezoldiging van de directie in 2012:

Naam Functie

E. Scholte Algemeen directeur

Dienstverband/aard (looptijd) Aard (looptijd) Uren Part time-percentage Periode

bepaalde tijd 36 100 1 januari-31 december

Bezoldiging Jaarinkomen Brutosalaris Vakantiegeld Eindejaarsuitkering, 13e/14e maand Variabel jaarinkomen Totaal

77.962 6.237 6.989 0 91.188

Sociale-verzekerings-lasten (werkgeversdeel) Belastbare vergoeding/bijtellingen Pensioenlasten (werkgeversdeel) Overige beloningen op termijn Uitkeringen beëindiging dienstverband Totaal

8.693 5.825 10.035 0 0 24.553

€

Totaal bezoldiging 2012

115.741

Totaal bezoldiging 2011

105.885

56

6.2 Personeel en organisatie

Lichte stijging ziekteverzuim Het gemiddelde verzuim in 2012 bedroeg 6,3%, een stijging ten opzichte van 2011 (4,4%). Het gemiddeld verzuim van de sector was 6,1%. Humanitas heeft een analyse gemaakt van korte-, middellange- en langetermijnverzuim. Met een plan van aanpak wil Humanitas het verzuim terugdringen. In 2013 zullen leidinggevenden workshops volgen in het voeren van verzuimgesprekken.

Kleinere beroepsorganisatie De beroepsorganisatie is in 2012 gekrompen met 4,3 fte naar 210,1 fte (214,5 fte in 2011).

Figuur 6.4 Aantallen beroepskrachten per organisatie-eenheid op 31december 2012 Organisatie-eenheid Landelijk Bureau Landelijke projecten District Noord District Noordwest District Oost District Zuidwest District Zuid Totaal

Medewerkers 54 23 46 61 51 34 44 313

Fte’s 39,9 15,7 34,5 36,4 32,6 21,8 29,2 210,1

6.3 Marketing, communicatie en fondsenwerving In 2012 intensiveerde Humanitas haar inspanningen om de herkenbaarheid en de naamsbekendheid van Humanitas te vergroten. Ook onze zichtbaarheid in verschillende media willen we verbeteren.

Op de Charibarometer 2012 scoorde Humanitas 68 punten voor waardering en 56 voor bekendheid. In 2015 willen we hiervoor respectievelijk 71 en 65 punten scoren. Zichtbaarheid, naamsbekendheid en een helder merkprofiel zijn onmisbaar in het aantrekken van nieuwe financiers en doelgroepen, omdat: • • • •

de strijd onder goede doelen om de gunst van de gever toeneemt; de behoefte van mensen om zich te verbinden aan de organisaties achter de goede doelen afneemt; de eisen van financiers en andere belanghebbenden strenger worden; in het huidige economische klimaat meer mensen baat hebben bij de hulp van Humanitas en Humanitas moeten weten te vinden.

6.3.1 Eenduidige merkstrategie voor Humanitas In 2012 heeft Humanitas een merkdocument ontwikkeld. Hierin is de ‘kernbelofte’ vanuit het perspectief van de deelnemer geformuleerd. Deze kernbelofte luidt: ‘Door het contact met de Humanitas-vrijwilliger kan ik mijn leven snel weer zelf oppakken’.

Voor marketing, communicatie en fondsenwerving is het merkdocument de basis voor het verder doorontwikkelen van het merk Humanitas en een betere profilering. Met als doel: een zo sterk mogelijke bundeling van de communicatieve kracht van onderdelen (afdelingen, activiteiten) van Humanitas die

57

zichzelf nu als losstaand profileren. Alle ‘sublabels’ vervallen en worden vervangen door een strak en eenduidig merkprofiel voor Humanitas.

6.3.2 Sterkere betrokkenheid van belanghebbenden bij Humanitas Om te weten wat nodig is voor een betere positionering van het ‘merk’ Humanitas heeft Humanitas online onderzoek gedaan onder donateurs en leden. Belangrijkste conclusies: • •

Humanitas moet zich sterker profileren ten opzichte van andere goede doelen.

Humanitas moet zichtbaarder worden en haar informatievoorziening verbeteren.

Humanitas wil haar achterban (vrijwilligers) meer betrekken bij haar communicatie-, marketing- en fondsenwervingsactiviteiten. Hiervoor heeft zij 2 klankbordgroepen in het leven geroepen. Een groep waarin bestuurders van districten meedenken over pr, marketing en fondsenwerving. En een groep die meepraat over de ontwikkeling van de website, met name de pagina’s die afdelingen en projecten hierop bijhouden.

6.3.3 Focus op ‘Elk kind telt’ In 2012, 2013 en 2014 voert Humanitas een jaar lang campagne voor één specifieke programmalijn en de activiteiten die hieronder vallen: respectievelijk ‘Elk kind telt’, ‘Alleen en samen’ en ‘Vallen en opstaan’. Over deze 3 thema’s willen we inhoudelijk het debat aangaan en zo de kracht van onze programma’s benadrukken.

Het werken met focusprogramma’s pakte in 2012 goed uit. Focus aanbrengen in de promotie van onze activiteiten droeg bij aan een eenduidigere en duidelijkere profilering van Humanitas.

2012: het jaar van ‘Elk kind telt’ In 2012 werd de Humanitas-programmalijn ‘Elk kind telt’ in de etalage gezet. Diverse media besteedden aandacht aan onze activiteiten voor ouders en kinderen, met name rond de conferentie ‘Elk kind telt’ en de lancering van ‘Wie let er op de kleintjes?’ van Humanitas Gezin in Balans.

Deze conferenties brachten Humanitas goed voor het voetlicht. Beide bijeenkomsten werden bijgewoond door ruim 100 deelnemers. De contacten met Tweede Kamerleden die hier ontstonden, worden goed onderhouden. Enkelen zijn uitgenodigd voor een bezoek aan een afdeling.

Conferentie ‘Elk kind telt’ Wat zijn de gevolgen van de decentralisatie van de jeugdzorg? En wat betekent deze voor vrijwilligersorganisaties? Over deze en andere vragen werd op 29 maart gediscussieerd tijdens de Humanitas-conferentie ‘Elk kind telt’ in Den Haag. Bijna 150 politici, beleidsmakers en vertegenwoordigers vanuit de jeugdzorg en het welzijnswerk waren hierbij aanwezig. De conferentie werd mede mogelijk gemaakt door een bijdrage van ZonMw.

58

Conferentie ‘Wie let er op de kleintjes?’

De conferentie van Humanitas Gezin in Balans genereerde veel media-aandacht, onder andere in: • • • • •

Metro Parool Telegraaf het Radio 1-programma Dit is de dag Hart van Nederland

6.3.4 Humanitas DichtbijDag: meer bekendheid en saamhorigheid In het weekend van 22 september vond voor de 4e keer de Humanitas DichtbijDag plaats. Deze stond dit jaar in het teken van ‘Jij en ik’. ‘Jij en ik’ staat voor het werk dat Humanitas doet. We lieten zien dat er waardevolle relaties ontstaan bij Humanitas door simpelweg met elkaar iets te doen. Positief en gelijkwaardig.

Meer bekendheid en saamhorigheid Met de DichtbijDag wil Humanitas zich landelijk profileren en haar zichtbaarheid en bekendheid vergroten. Een ander doel was nieuwe vrijwilligers, deelnemers en leden werven. De ‘interne’ doelstelling was: meer saamhorigheidsgevoel creëren binnen de vereniging. Uit een evaluatie blijkt dat de interne doelstelling voor de aangehaakte afdelingen zeker is gerealiseerd.

40 afdelingen hielden ‘open huis’ 40 afdelingen hielden ‘open huis’ (doelstelling was 45 afdelingen). 2 afdelingen haakten aan bij initiatieven van Coalitie Erbij (zoals de Langste Eettafel van Nederland), 3 afdelingen bij de Burendag van het Oranje Fonds.

Mediacampagne Om de DichtbijDag tot een succes te maken is een mediacampagne opgezet. Deze campagne heeft bijgedragen aan het vergroten van de zichtbaarheid van Humanitas. De campagne bestond uit: • • • • • • • •

radiospot, regionaal ingezet (met Nationale Postcode Loterij) website met een overzicht van alle activiteiten in het land directeur Eva Scholte te gast in RTL4-programma Koffietijd (met Nationale Postcode Loterij) Ben & Jerry’s-prijsvraag (met Nationale Postcode Loterij) stopperadvertenties op aanvraag persberichten wervingsmailing ‘Nodig een relatie uit mee te gaan naar activiteit tijdens de DichtbijDag’ social media-campagne

De deelnemende afdelingen ontvingen een toolkit en pr-materialen met onder meer een persbericht, invulfolders, posters, vlaggen, buttons, vriendschapsarmbandjes en pennen.

Deze en andere media-aandacht leidde tot de volgende bezoekersaantallen: • • • •

op 22 locaties: tot 50 bezoekers op 7 locaties: 50- 100 bezoekers op 9 locaties: 100-500 bezoekers op 2 locaties: meer dan 500 bezoekers

59

6.3.5. Ingezette communicatiemiddelen In 2012 produceerde Humanitas deze interne en externe communicatiemiddelen: • • • • • • •

e-mailnieuwsbrief voor beroepskrachten (verscheen 23 keer) e-mailnieuwsbrief voor bestuurlijke en coördinerende vrijwilligers (verscheen 12 keer) magazine Van Mens tot Mens folders over Humanitas-activiteiten en voor het werven van leden en donateurs website factsheet jaarverslag

Humanitas écht op Facebook en Twitter In 2012 maakte Humanitas voor het eerst stelselmatig gebruik van social media (Facebook en Twitter) om de activiteiten van Humanitas onder de aandacht te brengen van het publiek. De geplande emailnieuwsbrief voor leden, donateurs en andere belanghebbenden is in 2012 niet gerealiseerd.

Betere monitoring van regionale publiciteit De afdelingen in het land en de grotere projecten van Humanitas genereren over het algemeen veel publiciteit in de regionale media. In 2012 is Humanitas begonnen met het stelselmatig monitoren van deze publiciteit. In 2013 kunnen we hierop gaan sturen.

Samenwerking met Barnfilms In 2012 ging Guilty movie in première, de eerste film van Barnfilms. Barnfilms steunt Humanitas in de strijd tegen eenzaamheid, Humanitas heeft haar naam verbonden aan Guilty movie. De film is gratis te zien via YouTube en Vimeo. De lancering van de film in december bezorgde Humanitas extra publiciteit via de social media. De samenwerking wordt in 2013 voortgezet.

Landelijke initiatieven met veel publiciteit Humanitas nam deel aan landelijke initiatieven, zoals: • • •

Week van het Geld Week van het Testament Week tegen Eenzaamheid

60

Hoofdstuk 7 Humanitas in 2013 en verder •

Steeds meer mensen die in de knel zitten, zullen een beroep doen op Humanitas. In 2013 zullen we naar verwachting circa 55.000 mensen ondersteunen. Onze hulp blijft gericht op kwetsbare groepen. In 2013 zullen we met name onze activiteiten tegen eenzaamheid en isolement in de etalage zetten.

•

Humanitas zal haar contacten met gemeentebesturen intensiveren, vooral als gevolg van de voorbereiding op de decentralisatie van zorg en jeugdzorg. Ook de samenwerking tussen beroepsmatige zorg en hulp enerzijds en anderzijds de informele zorg en hulp door vrijwilligers zal intensiever worden.

•

In meerdere regio’s onderzoekt de vereniging de mogelijkheden voor intensievere samenwerking met de werkstichtingen van Humanitas.

•

Bestuurders, vrijwillige coördinatoren en beroepskrachten zullen voortdurend aandacht moeten hebben voor het bewaken van de grenzen van het vrijwilligerswerk, in kwalitatief en kwantitatief opzicht. De kwaliteit van de geboden ondersteuning is hierbij doorslaggevend.

•

Humanitas zal veel aandacht besteden aan de kwaliteit van het werk, van vrijwilligers en de ondersteunende beroepskrachten. We zullen extra investeren in deskundigheidsbevordering en bijscholing. Het volgen van trainingen wordt gemakkelijker en aantrekkelijker door meer elearning en blended learning aan te bieden.

•

Met de extra € 500.000 van de Nationale Postcode Loterij stimuleert Humanitas afdelingen om nieuwe activiteiten op te zetten. Ook kunnen zij hiermee (een deel van) de scholing van hun vrijwilligers bekostigen.

•

Het meten en landelijk monitoren van de tevredenheid van de deelnemers van Humanitas wordt vergemakkelijkt. Ook zullen we voor 2 programma’s effectonderzoek laten uitvoeren.

•

Op basis van het merkdocument zal Humanitas haar profilering verder verbeteren. Met als doel: een zo sterk mogelijke bundeling van de communicatieve kracht van onderdelen (afdelingen, activiteiten) van Humanitas die zichzelf nu als losstaand profileren.

•

Medio 2013 is het Humanitas Intranet beschikbaar voor alle afdelingen en districten. Vooralsnog is het systeem vooral geschikt om documenten te delen. Op termijn wordt het dynamischer en interactiever. Dan kunnen gebruikers er bijvoorbeeld ook met elkaar chatten, meepraten op fora en fotomateriaal downloaden.

•

Eind 2013 zal het Humanitas Registratie Systeem (HRS) geheel zijn gevuld. Daarmee zijn we dan in staat actuele informatie te genereren inzake de aantallen deelnemers, vrijwilligers en de koppelingen daartussen. Deze informatie is van groot belang voor het primaire proces en voor het verantwoorden ervan. Het gaat om een verfijnd systeem dat staat of valt met de mate waarin het door alle betrokkenen wordt gevoed.

•

Humanitas bekijkt of de uitkomsten van het onderzoek naar de relevantie van de Humanitaswaarden gevolgen moet hebben voor de formulering en het gebruik van die waarden.

61

•

Het proces ‘Naar een modern en slagvaardig Humanitas’ zal medio 2013 leiden tot besluitvorming over de mogelijkheden tot vereenvoudiging van de organisatie.

•

Enkele afdelingen en districten doen ervaring op met het instrument dat Humanitas heeft ontwikkeld voor periodieke zelfevaluatie.

62

Colofon Tekst Vereniging Humanitas Els Meijers (eindredactie) en Jan van de Staaij (tekstcorrectie) Foto’s Roy Beusker (Humanitas-activiteiten) istockphoto/Birgt Sieckmann (Theehuis) istockphoto / Akurtz (Mantelzorg) istockphoto / Eurobanks (Chat) Illustraties Puck Bosch Technische realisatie en vormgeving Facetbase

63