OLIMP-prelom 22
4/27/07
19:36
Page 44
FILM I ©PORT
Neka dvoboj poËne Lik herojskog maËevaoca prvi se put pojavljuje 1920. u nijemom filmu „Znak Zoroa“ Douglasa Fairbanksa i od tog trenutka maËevanje se na filmu vezuje uz pustolovinu. U nas su snimljena samo dva filma koja sadræe spomena vrijedne, razraene scene maËevanja - „SeljaËka buna“ Vatroslava Mimice iz 1975. i „Okupacija u 26 slika“ Lordana ZafranoviÊa iz 1978. Piπe Ana PopovËiÊ
U Lijevo: Trener Henry Uyttenhove Dolje: Douglas Fairbanks u filmu Znak Zoroa, 1920.
44
naπoj svijesti maËevanje se najËeπÊe veæe uz plemenitu borbu, viteπtvo, dvoboje, a maË je simbol druπtvenog statusa. Ta Ëinjenica je zasigurno glavni razlog zaπto je maËevanje, od samih poËetaka igranog filma pa do danas, toliko atraktivno i samim time prisutno na filmu.
Prvi filmovi Lik herojskog maËevaoca prvi se put pojavljuje 1920. godine u nijemom filmu „Znak Zoroa“ (The Mark of Zorro) Douglasa Fairbanksa i od tog trenutka maËevanje se na filmu vezuje uz pustolovinu. Prije Fairbanksovog Zoroa, maËevanje na filmu nije vrijedno spomena i zaista
se svodilo na primitivno natezanje hladnim oruæjem. Fairbanks je prvi zatraæio pomoÊ uËitelja maËevanja u stvaranju filma i tako stvorio prvu filmsku scenu maËevanja koja stvarno i sliËi maËevanju. Nakon toga, Fairbanks je snimio joπ nekoliko filmova koji sadræe i maËevalaËke scene, a meu najbolje se svrstavaju „Tri muπketira“ (The Three Musketeers) 1921., „Don Q, sin Zoroa“ (Don Q, Son of Zorro) 1925., „Crni gusar“ (The Black Pirate) 1926., i „Æeljezna maska“ (The Iron Mask) 1929. U razdoblju nijemog filma, na platnu su, bolje ili loπije, maËevali i Ramon Novarro, John Barrymore i filmski zavodnik Rudolf Valentino, a vodeÊi uËitelji maËevanja na filmu u to doba bili su Henry Uttenhove i Fred Cavens.
Zoro i Don Juan SljedeÊi val maËevalaËkih filmova zapoËeo je 1935. filmom „Kapetan Krv“ (Captain Blood), u kojem je glumio Errol Flyn. Meu najpopularnije pustolovne filmove toga razdoblja, i glumce koji su glumili u njima, ubrajaju se Ronald Colman u filmu „ZatoËenik dvorca Zende“ (The Prisoner of Zenda) iz 1937.; Errol Flyn u filmovima „Pustolovine Robina Hooda“ (The Adventures of Robin Hood) 1938., „Morski vuk“ (The Sea Hawk) 1940. i „Pustolovine Don Juana“ (The Adventures of Don Juan) 1949; Tyrone Power u remakeu „Znak Zoroa“ 1940. i u filmu „Crni labud“ (The Black Swan) 1942. i Douglas Fairbanks mlai u filmu „Korzikanska braÊa“ (The Corsican Brothers) iz 1941. Najuspjeπniji hollywoodski uËitelji maËevanja u to vrijeme bili su Fred Cavens, Ralph Faulkner i Jean Heremans.
MaË treba dræati kao pticu Pedesetih i πezdesetih godina proπlog stoljeÊa Hollywood se viπe usmjerava na realizam i psiholoπke drame, tako da se manje snimaju visokobudæetni pustolovni filmovi sa scenama maËevanja. Ipak, u tom razdoblju snimljeni su neki od filmova s najkvalitetnijim scenama maËevanja, meu kojima se istiËe „Skaramuπ“ (Scaramouche) 1952. sa Stewartom Grangerom. Iz tog filma je i popularna i rado citirana reËenica o tome da maË treba dræati kao pticu - ne prejako, da ne ugine, niti preslabo, da ne odleti. Granger je glumio i u remakeu “ZatoËenika dvorca Zende“ iste godine. Ostali popularni maËevalaËki filmovi iz tog razdoblja su „Cyrano de Bergerac“ iz 1950. s Joséom Ferrerom i „Na oπtrici maËa“ (At Sword's Point) iz 1952. s Cor-