VBB_5253-2015

Bloemister캐 Vakblad voor de

52/53 70e jaargang 24 december 2015

Samen voor een betere samenleving 8

12 LEI: 2015 was

14 Financiering

32 Jaaroverzicht

40 Meer rendement

goed jaar voor veel glassiertelers

FloraHolland gaat op de schop

2015: feiten en interviews

aardwarmte met warmtepomp

Cover-nw.indd 1

21-12-15 15:50

746286_.indd 2

21-12-2015 13:26:57

Bloemisterij Vakblad voor de

4 ’Weg naar inhoudsstoffen is

uitdagend, lang en onzeker’

Opinie 4

Interview: ’Weg naar inhoudsstoffen is uitdagend, lang en onzeker’

4

Commentaar: Een mes dat aan drie kanten snijdt

5

Stelling: Sierteelt kan meer doen aan goede-doelenmarketing

Nieuws 6

Een selectie uit het meest recente nieuws

Thema

14 Financiering FloraHolland gaat op de schop

8

Samen voor een betere wereld

10

’Voor een goed doel wil men graag iets meer betalen’

11

’Om de paar jaar wisselen van goed doel’

30

’Ik heb een boerenwinkel met Arabische inslag’

31

’Alpe d’HuZes was in eerste instantie een sportieve uitdaging’

38

’WK KassieBouwen is uitgegroeid tot sociaal platform’

39

’Ik wil zo transparant mogelijk zijn richting mijn afnemers’

Bedrijf en afzet

16 ’Gaan we wel snel genoeg met FloraHolland 2020?’

12

Ondernemen: ’2015 was goed jaar om schulden af te lossen’

13

Column: Victor van Dijk, Ecuador

14

Afzet: Financiering FloraHolland gaat op de schop

16

Afzet: Vos over FloraHolland 2020: ’Gaan we wel snel genoeg?’

17

Vragen: Waar moet u op letten bij het werken met asielzoekers?

18

Export: Stijging export op Polen zet weer stevig door

Markt 22

Prijsvorming ilex stabieler maar niet op topniveau

22

Wisselvallig seizoen voor skimmia

23

Twijfel of kerstweken hippeastrumseizoen rechttrekken

24

Stephanotis wordt niet warm of koud van kerst

25

Goede kersthandel zorgde voor vroege piek dwergspar

Teelt

40 Nieuwe toepassingen voor warmtepomp

26

In beeld: Cyclamen anders bekeken

28

Gewasbescherming: Kasgeluiden

32

Jaaroverzicht: 2015 in feiten en interviews

40

Energie: Nieuwe toepassingen voor warmtepomp

42

Teelttips: agapanthus,chrysant, gerbera, alstroemeria, freesia

43

Column: Kees van Egmond

Nieuws 44

Bedrijfsinformatie

Service 45

Kasgenoot: Paul Schouten Agenda Voorplaat: Foto: Quincy von Banniseht

Vakblad voor de Bloemisterij 52/53 (2015)

Inhoud.indd 3

3

21-12-15 15:09

Opinie Herman de Boon, Kenniscentrum Plantenstoffen:

’De weg naar inhoudsstoffen is uitdagend, lang en onzeker’

Foto: Joef Sleegers

Onlangs stond in het Vakblad de stelling dat planteninhoudsstoffen het nieuwe goud zouden zijn voor de tuinbouw. „Tijd om iets aan verwachtingsmanagement te doen”, vindt Herman de Boon, voorzitter van het Kenniscentrum Plantenstoffen. „Inhoudsstoffen kunnen een nieuwe tuinbouwtak worden, maar de weg er naartoe is lang en de uitkomst onzeker.”

Joef Sleegers jsleegers@hortipoint.nl

Hoe staat het met de ontwikkeling van inhoudsstoffen? „Op 14 december hebben we de extractenbibliotheek opengesteld voor de industrie.

Die bevat nu bijna 2.300 monsters van plantenstoffen. De industrie kan daarin zoeken naar stoffen die ze kan gebruiken.

We mikken op groene gewasbescherming, cosmetica, farmacie, geur- en kleurstoffen.”

Is er interesse bij de industrie? „Er is een toenemende vraag naar natuurlijke grondstoffen. Bij onze zoektocht naar interesse zijn we op Cosmetic Valley in Frankrijk gestuit. Daar werken zevenhonderd cosmetische bedrijven samen aan onderzoek, onder meer hoe ze terug kunnen naar natuurlijke grondstoffen. Met deze bedrijven hebben we contact gemaakt.

Verder is er DSM, dat een middel tegen bloedstolling uit tomaten haalt, en het farmaceutisch bedrijf Boehringer. De interesse is er dus, maar we moeten wel oppassen.

Straks steekt de tuinbouw er veel geld in en haakt de industrie af omdat ze de grondstof

Commentaar Joef Sleegers vakredacteur jsleegers@hortipoint.nl

4

Opinie.indd 4

elders een cent goedkoper kan krijgen. Het is een gezamenlijke opgave en we moeten er samen in investeren.”

Zet de trend naar duurzaam door? „Ik verwacht het wel. De discussie over duurzaamheid is vijftig jaar geleden al aangezwengeld door de Club van Rome.

Tot voor kort is er echter weinig concreet mee gedaan. Dat beschouw ik als de fase van bewustwording. Nu ontstaat er ineens beweging; de fase van actie. Nieuwe kolencentrales worden gesloten, financiële instellingen gaan leningen beoordelen op CO2-uitstoot.

De industrie krijgt interesse in natuurlijke grondstoffen. We gaan weer terug naar waar we 250 jaar geleden gestopt zijn.”

Hoezo, 250 jaar geleden? „Biobased economy is een nieuw begrip, maar in feite werd 250 jaar geleden, voor het fossiele tijdperk, alles gedaan met natuurlijke grondstoffen. Toen olie werd ontdekt is de industrialisatie op gang gekomen, met fossiele brandstoffen en synthetische grond-

stoffen. De ontwikkeling van ’biobased’ is helemaal stilgevallen. Onze economie heeft enorm kunnen profiteren van de olie, maar helaas hebben we ook moeten vaststellen dat we onze omgeving daarmee vervuilen.”

Welke rol ligt daar voor de tuinbouw? „Het leveren van grondstoffen, speciaal daarvoor geteeld of uit reststromen, kan een nieuwe loot worden aan de tuinbouwtak.

De sector levert jaarlijks 1,2 miljoen ton plantenafval. Overigens is dat niet zo veel.

Tomatenstengels kun je bijvoorbeeld bijmengen in karton. Als alle stengels daarvoor zouden worden gebruikt, is dat voldoende om een papierfabriek een of twee dagen te laten draaien. Dan is het op. Om reststromen te verwaarden heb je volume nodig.”

Is de dierlijke sector verder met het verwaarden van reststromen? „Ik denk het wel. Uit zwoerd wordt bijvoorbeeld gelatine gehaald, van de huiden wordt leer gemaakt. In plantaardige sectoren blijft dat beperkt tot laagwaardige toepassingen,

Een mes dat aan drie kanten snijdt

A

anvankelijk hadden we op de redactie het idee om een kerstnummer te schrijven over ’idealisme’. Over bedrijven die – naast de eigen business – aan een betere wereld werken. Onbaatzuchtig en in stilte. Want als ze zichzelf op de borst kloppen, dan is het geen idealisme meer, vonden we. De moeilijkheid die zich meteen aandiende was: hoe vind je bedrijven die in stilte goed doen?

Inmiddels weten we beter. Met een goed doel kun je geld verdienen en het imago van het bedrijf versterken. Als je het heel handig aanpakt, wordt de wereld een stukje beter, laat je de consument daarvoor betalen en ga je zelf met de eer strijken.

Het is een mes dat aan drie kanten snijdt. En daar is natuurlijk niets mis mee, zolang het maar op een eerlijke manier gebeurt.

Want bij goede doelen is er altijd een stemmetje in het achterhoofd dat zich afvraagt: hoeveel blijft er eigenlijk aan de strijkstok hangen? Waar gaat het geld precies naar toe? Als een klant gewoon een product in de winkel koopt, heeft hij precies in handen wat hij wil hebben. Maar als hij extra moet betalen voor een goed doel, dan geeft hij ook een stukje vertrouwen. Het vertrouwen dat het geld op de juiste plek terechtkomt.

Er zijn tal van voorbeelden waarbij het mis is geVakblad voor de Bloemisterij 52/53 (2015)

21-12-15 15:09

Wilt u uw mening geven? Stuur een brief naar postbus 9324, 2300 PH Leiden of naar bloemisterij@hortipoint.nl.

Reacties moeten maandag voor 9:00 uur binnen zijn.

De redactie kan brieven inkorten of weigeren.

zoals vergisting en compostering. We willen kijken of we hier meer uit kunnen halen.”

Waarom tempert u de verwachtingen? „Innovatie is geen rechte lijn naar succes.

Het begint altijd met veel investeren. Er moet geld bij, en nog meer geld. Elk moment verwacht je een doorbraak, maar die blijft uit. Geldbronnen raken uitgeput. Zo ga je door een diep dal zonder zicht op succes.

Dat wordt de Valley of Death genoemd. De kunst is om daar doorheen te komen. Soms lukt dat, vaak ook niet. Het is een lange weg met een onzekere uitkomst.”

Dat hoort toch bij ondernemerschap? „Zeker, en ik wil tuinders niet hun enthousiasme ontnemen. Maar ik wil wel voorkomen dat ze in de wilde weg beginnen en vervolgens gefrustreerd raken. We moeten oppassen dat er niet overal ontwikkelingen worden gestart met plukjes subsidie. Het is efficiënter om het centraal te houden bij de Greenports, Wageningen UR, de universiteiten van Leiden en Amsterdam, en de overheid, in samenwerking met een platform van pionierende tuinders.”

Hoe lang duurt het nog voordat de tuinbouw er een nieuwe tak bij heeft? „Het kan nog wel 20 tot 25 jaar duren voordat we kunnen concluderen of het geslaagd is. Het gaat met veel experimenteren, vallen en opstaan. Er zijn grote consortia nodig met diepe zakken. Dan pas kan het een nieuwe loot worden aan de tuinbouwtak.

Dat zou zeer welkom zijn, want de Nederlandse tuinbouw heeft het best lastig.” <

gaan, zoals een penningmeester die een greep uit de kas heeft gedaan, of een schooltje in de rimboe dat nooit een cent heeft gezien. Zulke voorbeelden blijven vaak lange tijd hangen in het collectieve geheugen. Dat kan zeer schadelijk zijn, niet alleen voor de hele goede-doelensector, maar ook voor de bedrijven die zich daarvoor inzetten. Daarom is het zo belangrijk om een goed doel te kiezen dat past bij het bedrijf en een smetteloze reputatie heeft.

Stelling

Sierteelt kan meer doen aan goede-doelenmarketing Als er één product te combineren is met idealisme en goede doelen, dan zijn het bloemen en planten. Want die hebben altijd een positieve uitstraling. Zo’n combinatie kan bovendien een positief effect hebben op de verkoop. De sierteeltsector maakt daar veel te weinig gebruik van.

John van der Hulst, alstroemeriateler in Wervershoof „Ik zou hier toch maar even goed over nadenken voordat je je idealen als sector gaat uitventen. Er zijn nou eenmaal mensen die een iets ander wereldbeeld hebben dan wij Nederlanders. Van Berlijn tot Moskou denken ze heel anders over een Amsterdamse bootoptocht dan van Londen tot Berlijn.

De boot van Sinterklaas heeft ook wat averij opgelopen met al die (’gekleurde’)

Pieten erop. ’Neem vaker een bloemetje mee’ en ’Bloemen houden van mensen’ zijn wat dat aangaat fantastische slogans om er ik weet niet wat aan te hangen, maar laat dit vooral aan de consument zelf over. Het scheidslijntje met de goede doelen is ook best wel ’uitdagend’. De sociale media maken direct gehakt van je als er ook maar iets van een commercieel sausje overheen ligt.

Laat de dominee zich maar niet te veel bemoeien met de koopman.”

Gerard Heemskerk, vasteplantenkweker in Noordwijk „In marketing doet de sector al lang te kort.

Veel partijen met verschillende belangen maken het moeilijk om substantieel marketingbudget te generen. Veredeling en retail zijn partijen

die de sleutelrol in marketing moeten spelen. Alles ertussen is gerommel in de marge. Elke marketingtool is relevant, ook marketing op ’schuldgevoel’. Of risicovol als een goed doel wederom negatief in het nieuws komt.”

Peter van der Plas, perkplantenteler in Maasdijk „Helaas moet ik zeggen dat ik het met de stelling eens ben. Inderdaad helaas ,want de slimme koppen in ons vak hadden dit allang voor elkaar moeten hebben. Verkoop van ons product gezamenlijk met het steunen van een goed doel maakt onze producten waardevoller, iets wat we met z’n allen goed kunnen gebruiken. Maar ach wat

heeft het eigenlijk voor zin om een goed doel te steunen terwijl wij in de tuinbouw elkaar niets gunnen. Volgens mij kan het alleen maar een succes worden als wij de menselijkheid weer terug brengen in ons vak. Zolang dat niet gebeurt, het idealisme niet terugkeert en wij nog geen positieve uitstraling hebben, dan zijn wij waarschijnlijk zelf het goede doel.”

De redactie van het Vakblad wenst iedereen fijne feestdagen toe en een heel mooi nieuw jaar.

Vakblad voor de Bloemisterij 52/53 (2015)

Opinie.indd 5

5

21-12-15 15:09

Nieuws Lees meer op de website Op deze pagina’s vindt u een selectie uit het nieuws.

Een uitgebreide versie van deze berichten maar ook ander nieuws vindt u op www.vakbladvoordebloemisterij.nl.

n Vervolg Blooming The Future Blooming The Future gaat aan de slag om de ideeën die tijdens de congressen en andere bijeenkomsten zijn geopperd te concretiseren.

De uitvoering komt bij de sector zelf te liggen.

De onderwerpen van de ideeën raken alle schakels in de keten. Zoals de aansluiting van het onderwijs op de behoefte van de sierteeltsector en cross-overs met andere sectoren.

Voor de zomer van 2016 wil Blooming Breeders de eerste resultaten al bekend maken.

n Internationaal transport samen tegen overlast Calais TLN heeft 18 december met koepelorganisatie IRU en EuroTunnel overeenstemming bereikt over een actie tegen de overlast van vluchtelingen bij de kanaaltunnel. Er gaat een gezamenlijke brandbrief naar alle betrokken overheden in de diverse landen over de acute economische schade die dit probleem in Europa veroorzaakt en een urgente oproep voor meer veiligheid op de toegangswegen naar de terminal.

IRU en Eurotunnel ondersteunen het idee Fastlane om de doorstroming te verbeteren door een snellere afhandeling van geaccrediteerde bedrijven op de terminal. Dit vermindert de mogelijkheden voor migranten om een vrachtauto binnen te dringen.

n FloraHolland start FLOW FloraHolland wil de kosten van de aanvoer van bloemen en planten naar de veiling verlagen. Ze start daarom op 2 januari 2016 het programma FLOW. Het programma gaat over het efficiënt en effectief inrichten van huidige en toekomstige logistieke stromen voor bloemen en planten van productiegebieden naar de marktplaats. De doelstelling voor 2020 is 15% kostenbesparing door coördinatie op aanvoerstromen vanuit productiegebieden naar de marktplaats te realiseren. Dit staat gelijk aan een kostendaling van € 64 miljoen in de aanvoerketen.

n ’Tuinbouw moet zich voorberei-

den op deelname Warmterotonde’ De glastuinbouw moet zich goed voorbereiden op deelname aan de Warmterotonde, het nog aan te leggen warmtenetwerk voor zowel rest-

6

Nieuwskort2.indd 6

Kate-Lynn in de race voor Glazen Tulp Trosroos Kate-Lynn is een van de genomineerden voor de Glazen Tulp Awards 2016. Bij rozenkwekerij Semp in Kudelstaart zit deze roos sinds een jaartje in het assortiment. Het is een van de vijftien soorten die Semp heeft staan.

Trosroos Kate-Lynn onderscheidt zich volgens de teler in zijn kleuren en houdbaarheid. Op donderdag 19 december presenteerde Semp zijn roos voor de prominentenjury en nu is het wachten tot 21 januari, dan worden de awards voor de beste noviteiten uitgereikt. Kate-Lynn moet het in de categorie snijbloemen opnemen tegen ranonkel Pon-Pon Malva, hortensia Beautensia Dali, geplozen chrysant Aljonka Salmon en de dubbelbloemige bouvardia Diamond Serie.

warmte uit de Rotterdamse haven als (aard) warmte uit de tuinbouw. Dat zei Maya van der Steenhoven, directeur van het Programmabureau Warmte Koude Zuid-Holland op 16 december tijdens de Meet & Greet van Greenport Westland-Oostland in Pijnacker. „Fossiele brandstoffen worden steeds verder uitgefaseerd. De tuinbouw moet zich daarom voorbereiden op de gevolgen daarvan voor bijvoorbeeld de productie van elektriciteit”, zei Van der Steenhoven.

n Kabinet draait gaskraan verder dicht Het kabinet draait de gaskraan nog verder dicht. De gaswinning uit het Groningenveld wordt in het gasjaar 2015–2016 beperkt tot 27 miljard m3 gas, zo maakte minister Jeroen Dijsselbloem van Financiën op 18 december na afloop van de wekelijkse ministerraad bekend.

Het kabinet volgt daarmee de uitspraak die de Raad van State in november deed in een zaak die was aangespannen door Groningse overheden en een aantal particulieren.

n Europees Parlement tegen octrooien in plantenveredeling

Het Europees Parlement heeft de Europese Commissie opgeroepen om de octrooiering in de plantenveredeling een halt toe te roepen.

Op 17 december is een resolutie aangenomen waarmee de Europese commissie wordt aangespoord om de octrooiproblematiek op korte termijn op te lossen, en te garanderen dat kwekers toegang behouden tot biologisch uitgangsmateriaal.

Plantum, de belangenvereniging voor veredelaars, heeft afgelopen jaren sterk gelobbyd voor dit standpunt. De organisatie is blij dat de problematiek breed wordt onderkend.

n Illegale gewasbeschermingsmiddelen in beslag genomen De NVWA heeft vorige maand bij elf siertelers in verschillende delen van Nederland in totaal 6.000 liter van een illegaal gewasbeschermingsmiddel in beslag genomen dat volgens de documenten als onschuldige plantaardige olie de grens over was gekomen. Tegen de telers is proces-verbaal opgemaakt. De in beslag genomen illegale middelen zaten in elf zendingen die waren voorzien van vervalste documenten. Op papier leek het volgens de NVWA te gaan om een onschuldige plantaardige olie.

Vakblad voor de Bloemisterij 52/53 (2015)

21-12-15 16:11

FOTO: GERDIEN DE NOOY

Gelezen op Twitter Eric Moor (@eric_moor) Alleen de 80 mooiste boten op botenparade EuroPride - AMSTERDAM - PAROOL NVWA krijgen om watermonsters te nemen, gewassen te inspecteren en, als er symptomen van besmetting met ralstonia zichtbaar zijn, plantmonsters te nemen.

■ Inhoudsstof tegen fusarium tulp In een plant uit de Nederlandse tuinbouw is een stof aangetroffen die kan worden gebruikt om fusarium bij tulpen te bestrijden. Dit succes werd vermeld bij de opening van de Extractenbibliotheek van het Kenniscentrum Plantenstoffen, begin deze week in Kasteel Keukenhof.

Volgens het Kenniscentrum Plantenstoffen is er een grote hoeveelheid aan inhoudsstoffen die nog niet of nauwelijks worden gebruikt.

Alleen al in de gewassen die door Nederlandse tuinders worden geteeld, zitten 100.000 tot 200.000 stoffen.

In welke plant de actieve stof tegen fusarium is gevonden, wordt voorlopig niet bekend gemaakt.

■ Steeds vaker borg bij gasinkoop ■ Gewascoöperatie Lelie opgericht Leliebroeiers John van Ruijven en Paul Sonneveld ondertekenden donderdag 17 december 2015 de oprichtingsakte voor de gewascooperatie Lelie. De landelijke commissie Lelie van LTO Glaskracht Nederland nam afgelopen voorjaar het initiatief om de gewascoöperatie op te richten. Iets meer dan 106 ha heeft zich inmiddels aangesloten bij de gewascoöperatie Lelie. De deelnemende bedrijven betalen € 400 per ha per jaar. De focus in het onderzoek ligt het komend jaar vooral op de plagen trips en luis.

■ NVWA zoekt bruinrot bij Neder-

landse rozentelers De NVWA gaat bij alle snijrozentelers in Nederland onderzoek doen om de verspreiding van de bruinrotbacterie in kaart te brengen en besmettingen te elimineren. De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) heeft voor het onderzoek naar ralstonia tot nu toe ruim 2.500 monsters genomen bij 61 bedrijven. Ze breidt het onderzoek naar besmetting met deze bruinrotbacterie uit naar alle snijrozentelers in Nederland. Dit betekent dat de eerste weken van 2016 ook de overige bedrijven naast de 61 reeds bezochte bedrijven bezoek van de Vakblad voor de Bloemisterij 52/53 (2015)

Nieuwskort2.indd 7

Energiebedrijven vragen steeds vaker een borg aan telers die enkele jaren vooruit gas willen inkopen. Dat ziet adviesbureau NIFE in de energiemarkt. In het verleden gebeurde dat ook al, en nu komt dat weer terug, aldus Sander Zaat, Operational Manager bij NIFE Energieadvies. De gasprijs is op dit moment erg laag, daarom zijn er steeds meer klanten die serieus overwegen om nu al gas in te kopen voor de komende jaren.

■ Recordomzet export bloemen en planten export Tot en met november is de exportwaarde van bloemen en planten uit Nederland met iets meer dan 3% gestegen tot € 5,1 miljard. De vooruitzichten voor een goede slotmaand zijn dit jaar gunstig – het weer is zacht – waardoor mogelijk een omzetrecord van € 5,5 miljard wordt gevestigd. „Dat is geen doelstelling, wel een mooi resultaat”, stelt de VGB. Met een exportplus van 6% lag de omzet in de maand november twee keer zo hoog als het gemiddelde. De exportwaarde van snijbloemen ligt dit jaar structureel hoger dan die van de poten tuinplanten. In november pluste de bloemenwaarde 7% en komt uit op een waarde van € 3,2 miljard.

Buitelaar Metaal (@BuitelaarMetaal) @eric_moor Dan mogen die 79 andere wel extra hun best doen! ...als t aan ons ligt zijn we er weer bij!

Maria vd Heijden @MariavdHeijden @loukes @ConnyvdHijden vroeger...

Dat waren nog 'ns tijden ledenbetrokkenheid vraagt vernieuwing #coõperatie #fhalv

Sjaak Buijs @SjaakBuijs. #FHALV Gave zaal, gave leden, gave presentatie, om maar met de worden te stoppen wat bij Ons past!! Helemaal Goud.

Holland Strelitzia @RolandDuyv Veel interactie, arenaopstelling, presentatie nieuw logo kortom #fhalv @FloraHolland. Flowering the world together.

Kokoplant @Kokoplant Vorige week gepitcht voor de jury van de #GlazenTulp, 21 januari weten we wie de winnaar is! Spannend! #FH

Linda van der Slot (@lindavdslot) Is de tulpenhandel al massaal aan het downloaden geslagen? Kant en klare promo materialen Tulp & content in 4 talen: tulpenpromotie.nl/download/

Discussie op LinkedIn Klimaatakkoord biedt sector kansen Met het Klimaatakkoord van Parijs in de hand gaat de wereld de uitstoot van CO2 versneld afbouwen. Voor de Nederlandse sierteelt biedt dit volop kansen. Want als er één sector is die hier werk van maakt, dan is het de glastuinbouw. Wat vindt u ervan?

7

21-12-15 16:11

Commercie en idealisme goed te combineren

Samen voor een betere wereld

FOTO: J&P TEN HAVE

Voor bedrijven kan het lucratief zijn om zich aan een goed doel te verbinden.

Als het slim wordt aangepakt, plukken zowel de samenleving als het bedrijf zelf er vruchten van. Verspreid in dit nummer zes voorbeelden van bedrijven die zich inzetten voor het goede doel.

Joef Sleegers jsleegers@hortipoint.nl

Goede doelen steunen kan op allerlei manieren. Potplantenkwekerij J&P ten Have uit Honselersdijk heeft ter gelegenheid van haar 60-jarig bestaan geld ingezameld voor Stichting de Zaaier, voor de bouw van een groentekas in Congo.

A

rme kinderen, bedreigde diersoorten, oorlog, honger en ziekten; aan ellende is op deze aardbol geen gebrek. Dat geldt ook voor de vele ’goede doelen’ die de wereld een stukje mooier willen maken.

Alleen in Nederland zijn er meer dan 45.000 officieel geregistreerd. Geen wonder dat het een serieuze miljardenbusiness is geworden, met bijbehorende masterclasses, marketingstrategieën en cross-channelbenaderingen. De simpele collectebus heeft zijn langste tijd gehad.

Volgens cijfers van het onderzoek

’Geven in Nederland’, dat elke twee jaar wordt uitgevoerd, geven Nederlanders elk jaar meer dan vier miljard euro aan goede doelen. „En de Gouden Eeuw van de filantropie moet nog komen”, zegt Theo Schuyt, hoogleraar filantropie aan de Universiteit van Maastricht. „De overheid gaat steeds minder regelen, dus nemen mensen zelf het stokje over. Zij stichten fondsen om geld in te zamelen voor doelen die zij belangrijk vinden.”

Daarbij steunen mensen liever kleine lokale organisaties dan grote landelijke organisaties, constateert René Bekkers, bijzonder hoogleraar Filantropie aan de

Vrije Universiteit van Amsterdam, die het onderzoek leidt. Sport en recreatie mogen daarbij altijd op veel belangstelling rekenen. Daarna volgen gezondheid, onderwijs, internationale hulp en cultuur. Milieu en natuurbehoud staan ook in het rijtje, maar moeten het doorgaans met wat minder aandacht stellen.

Giften en sponsoring Er zijn verschillende manieren om met een goed doel aan de slag te gaan. Het meest eenvoudige is geld geven, in de vorm van giften of sponsoring. Bij spon-

Voordelen en valkuilen Commercie en idealisme kunnen prima samengaan in ’goede doelen-marketing’. Dick Hoogeboom, directeur van Fair Sales, heeft de voordelen en valkuilen op een rij gezet.

graag kopen bij een bedrijf dat maatschappelijk verantwoord onderneemt. Goede doelen zijn bij uitstek geschikt om deze behoefte in te vullen.

Goede doelen zijn bij uitstek geschikt voor actiemarketing.

Samenwerking met een goed doel kan tijdelijk de omzet verhogen.

MVO

Bedrijven willen ’iets’ met MVO doen en consumenten willen

8

Goede doelen Introverhaal.indd 8

moet komen. Uiteraard geldt dit lang niet voor ieder goed doel.

Er zijn uitstekende goede doelen die graag actief meewerken aan een joint promotion.

Zoveelste sponsor Internationaal netwerk

De omzet stijgt

rispelijke reputatie, die past bij uw bedrijf en product. Een ongelukkige keuze kan schadelijke gevolgen hebben.

Charitatieve organisaties beschikken vaak over een groot internationaal netwerk. Ze hebben uitstekende ingangen bij het bedrijfsleven en overheden.

Onberispelijke reputatie

Er zijn meer dan 45.000 goede doelen in Nederland. Kies dus een organisatie met een onbe-

Als u de zoveelste sponsor van een bekend goed doel bent, is dat niet onderscheidend voor de consument. Probeer dus creatief en origineel te zijn. En er moet een verband zijn tussen uw product en het goede doel.

Eenzijdige inspanning

Soms gebeurt het dat de marketinginspanning van één kant

Breng hele bedrijf op de hoogte

Als u een goed doel gaat steunen, zorg dan dat uw hele organisatie op de hoogte is.

Er kunnen vragen komen als: ’In welk land staat eigenlijk die school die jullie ondersteunen?’

Het is geen beste beurt als medewerkers het antwoord niet kennen.

Vakblad voor de Bloemisterij 52/53 (2015)

21-12-15 15:10

FOTO: RIDE FOR THE ROSES

Fietsen voor de bestrijding van kanker. Ride for the Roses heeft zijn wortels in de sierteelt, maar ook Alp d’HuZes kan op grote steun vanuit de tuinbouw rekenen.

soring krijg je er ook nog iets voor terug, namelijk reclame. Het geeft een warm gevoel, maar het heeft weinig effect op het bedrijfsresultaat. In het onderzoek ’Geven in Nederland’ gaf verreweg de grootste groep bedrijven (67%) aan dat er geen enkel effect is. Slechts 10% denkt dat het effect positief is.

Crowdfunding Een andere manier om een goed doel te steunen is ’crowdfunding’. Een bedrijf stelt zijn netwerk ter beschikking om het goede doel bij zijn klanten onder de aandacht te brengen. Dit soort inzamelingsacties komt vooral op gang bij grote internationale catastrofes.

Cause related marketing Simpelweg geld doneren is geen kunst, meent Dick Hoogeboom, directeur van Fair Sales, een adviesbureau voor samenwerking tussen bedrijven en goede doelen. „Het is de uitdaging om wederzijds voordeel te bereiken. Effectieve goededoelen-marketing hoeft helemaal niet duur en ingewikkeld te zijn.”

Volgens hem kan het voor bedrijven behoorlijk lucratief zijn om zich in te zetten voor de goede zaak. Door het product te koppelen aan een aansprekend doel kan de verkoop sterk toenemen. Dat heet ’cause related marketing’.

Bijvoorbeeld: voor elk verkocht pak Pampers wordt een bedrag gedoneerd Vakblad voor de Bloemisterij 52/53 (2015)

Goede doelen Introverhaal.indd 9

aan Unicef, de VN-organisatie voor het welzijn van kinderen. Een sterk punt hierbij is dat er een logisch verband is tussen het product en het goede doel. „Een tijdelijke omzetstijging van 250% is dan niet abnormaal”, zegt Hoogeboom.

Professor René Bekkers wil echter waken voor al te hoge verwachtingen.

Volgens hem is zo’n enorme omzetstijging alleen weggelegd voor de meest succesvolle gevallen.

Strategisch partnerschap Nog een stapje verder gaat het strategisch partnerschap. Hierbij gaat een bedrijf een nauwe samenwerking aan met een goed doel, waar beide partners voordeel bij hebben. „Om een mooiere wereld te creëren zijn bedrijven nodig.

Zij kunnen hun kennis en capaciteiten inzetten om samen met ideële organisaties een gemeenschappelijk doel te bereiken”, zegt communicatiewetenschapper May-May Meijer, die onderzoek heeft gedaan naar ’Geven door Bedrijven’. „Dat heeft een positieve uitstraling op de omgeving, maar ook op het eigen personeel. De medewerkers voelen zich trots dat ze zich inzetten voor een goed doel.”

Mede daarom vindt ze het belangrijk dat een goed doel aansluit bij de missie van het bedrijf. „Het moet ’echt’ zijn, vanuit inhoudelijke drijfveren. Daarbij hoort een goede communicatie tussen

het bedrijf en het goede doel, en transparantie naar de consument, zodat die erop kan vertrouwen dat het geld goed wordt besteed. Want fouten kunnen grote schade toebrengen; aan het goede doel zelf, maar ook aan de hele sector en de bedrijven die zich daarvoor inzetten.”

Vrijwilligerswerk Wat de laatste jaren in opkomst is, is vrijwilligerswerk door bedrijven, ziet René Bekkers. „Met het jaarlijkse bedrijfsuitje gaat het hele personeel meehelpen aan een goed doel, zoals het opknappen van een speeltuin. Goed voor het positieve gevoel binnen het bedrijf.”

Sierteeltsector Bloemen en planten, die van zichzelf al een positief gevoel uitstralen, zijn goed te koppelen aan een goed doel. Zelf heeft May-May Meijer onlangs de vredesorganisatie Peace SOS opgericht, die onder meer tot doel heeft om de relaties tussen landen te verbeteren. Met name de betrekkingen van het Westen met Rusland ziet ze de laatste tijd verslechteren. Dat baart haar zorgen. „Ontspannen relaties zijn de beste garantie voor vrede. Ik denk dat ook de bloemenhandel daar belang bij heeft. Ik kan me dan ook heel goed een strategisch partnerschap tussen Peace SOS en de sierteeltsector voorstellen.” <

9

21-12-15 15:10

Willem van Strien, perkplantenkweker:

’Voor een goed doel wil men graag iets meer betalen’ Willem van Strien verkoopt perkplanten en zomerbloeiers aan organisaties die hun verenigingskas willen spekken. „Verenigingen moeten tegenwoordig zien te overleven, nu allerlei subsidies zijn teruggeschroefd.”

M FOTO: JOEF SLEEGERS

isschien zijn het geen ’goede’ doelen, maar het zijn wel doelen”, zegt Willem van Strien, kweker in DongenVaart. De organisaties die bij hem aankloppen zijn heel divers: de handbalvereniging, fanfares, scoutings, kerken, scholen, voetbalclubs. De meeste zijn afkomstig uit de omliggende plaatsen, maar

10

Goede doelen Willem van Strien.indd 10

er zijn er ook uit Haarlem of Nijmegen. Ze komen bij hem terecht via de website of mond-tot-mondreclame.

Bij het eerste contact legt Van Strien het verdienmodel uit. „Ik adviseer altijd om vooraf flyers uit te delen. Dan kunnen mensen intekenen hoeveel plantjes ze willen hebben. Door dat maatwerk kunnen we het risico uitslui-

ten. Het is namelijk makkelijk om te zeggen ’doe mij duizend plantjes’, maar zie ze maar eens kwijt te raken. Dan moet ik ze weer gaan ophalen. Ik wil dat elke actie slaagt, ook voor mijzelf, want dan komen de mensen terug.

Verder is het belangrijk om iets te verkopen dat iedereen kent en in de tuin wil zetten, zoals geranium of Spaanse

Joef Sleegers jsleegers@hortipoint.nl

margriet. Alleen in de gangbare kleuren. Geen bijzondere dingen, hou het lekker simpel. Mensen willen de club steunen of niet. Als de fanfare moet worden gesteund, wil men graag een kwartje meer betalen.”

Van Strien brengt de planten met zijn eigen vrachtauto en haalt de karren weer op als de actie is afgelopen. De verkoop moet de vereniging zelf regelen. „Als ze een potje erbij willen, dan probeer ik dat te regelen. Het hoofddoel is echter de plant. Daar zit de meeste marge op.

Ik vraag iets meer dan de handelsprijs. Een bedrag waarmee de vereniging iets kan verdienen en ik zelf ook. Dat is het voordeel: deze mensen gunnen jou ook wat. Ze proberen je niet tot de laatste cent uit te knijpen.”

Voor de teler is het ’leuke handel’. Hij schat dat het een procent of tien, twaalf van zijn omzet is. En het breidt zich langzaam uit. De meeste planten levert Van Strien rechtstreeks aan zijn afnemers.

Samen met twee collega’s belevert hij bijvoorbeeld zeventig Boerenbondwinkels.

Afgelopen weken begon het Radboudziekenhuis in Nijmegen met de verkoop van kerststerrren, gedurende drie of vier dagen. „We beginnen altijd met weinig. Eerst eens kijken hoe het loopt.” <

Vakblad voor de Bloemisterij 52/53 (2015)

21-12-15 15:10

Willem van der Voort, algemeen directeur Poplantenkwekerij Sjaloom:

’Om de paar jaar wisselen van goed doel’

Peter van Leth pvanleth@hortipoint.nl

FOTO’S: WIM SPIJKERVET/VAKBLAD VOOR DE BLOEMISTERIJ

Wat betreft goede doelen houdt Potplantenkwekerij Sjaloom uit Waddinxveen het bij steunen van voornamelijk regionale acties. Die sponsoren ze enkele jaren en dan richten ze hun vizier weer op andere.

V

orige week sponsorde Potplantenkwekerij Sjaloom voor de tweede keer de Santarun Waddinxveen georganiseerd door de plaatselijke Rotaryclub.

Voor hun bijdrage kregen ze drie pakken opgestuurd; niemand van het personeel voelde zich echter geroepen om mee te lopen. Heel anders ligt de betrokkenheid bij het twee keer per week leveren van rozenblad aan Diergaarde Blijdorp. „Bij wijze van spreken wijkt al het werk als de vrachtwagen van Blijdorp komt voorrijden”, schetst algemeen directeur Willem van der Voort.

Het ondersteunen van goede

Vakblad voor de Bloemisterij 52/53 (2015)

5215GoededoelSjaloom.indd 11

doelen is bedoeld voor een goed imago van het bedrijf, maar ook van de sector.

Rozenblad zinvol afvoeren naar Blijdorp is duurzaam in meerdere opzichten: het wordt zinvol gerecycled en dieren worden er niet ziek van. ,,Dus met die ’gifpraktijken in de sector’ valt het reuze mee’’, aldus Van der Voort.

Het potplantenbedrijf houdt het vooral bij regionale ondersteuning. Acties waar het bedrijf meer gevoel bij heeft waaraan het geld besteed wordt. „Eenzelfde gevoel dat we hebben als een medewerker aanklopt voor een bijdrage voor zijn of haar vereniging.

Dan niet in de vorm van geld

maar planten die dan verloot kunnen worden bij de bingo of rad van avontuur”, meldt Van der Voort.

Van deze regionale ondersteuning wordt alleen afgeweken bij de introductie van nieuwe producten, zoals einde 2012 bij de eerste potrozen van het potplantenbedrijf. Toen werd een klokactie gevoerd voor de CliniClowns. En een jaarlijkse uitzondering is ondersteuning van het bedrijfsteam dat meedoet aan de Ride for the Roses.

De naam Sjaloom suggereert een bedrijfsvoering gegrond op religieuze waarden, maar die komen niet tot uiting in de doelen die worden gesteund.

„Die waarden en normen kloppen inderdaad, maar meer in het zaken doen. Wij willen vooral betrouwbaar en transparant zijn.” Toch speelt humaan gevoel ook buiten zaken doen soms op. Toen duidelijk werd dat de buren van de leverancier van groene halfwasproducten van Sjaloom in Guatemala onder erbarmelijke omstandigheden woonden met een hele familie, van grootouders tot kleinkinderen, is mede door het potplantenbedrijf geld ingezameld om daarin verandering te brengen.

Een soort ’Kerstproject’ dat eind 2009 startte en begin 2010 was afgerond. <

11

21-12-15 15:10

LEI: Hogere inkomens voor veel siertelers onder glas

’2015 was goed jaar om schulden af te lossen’ Gemiddeld zal 2015 voor veel siertelers onder glas de boeken in gaan als een goed jaar. Dat blijkt uit de jongste inkomensramingen van het LEI. Voor sommige teelten, zoals chrysant en phalaenopsis, was 2015 qua prijsvorming juist teleurstellend. Wie dit jaar wél een hoger inkomen had, kan dat gebruiken om schulden af te lossen, want liquiditeitsproblemen zijn er nog volop.

Quincy von Bannisseht qvb@hortipoint.nl

G

dan kan het totaalplaatje er toch ineens heel anders uitzien. Zo lijkt de halleluja-stemming in de glasgroenteteelt geen structurele ontwikkeling, maar eerder een gelukkige toevalstreffer te zijn. Vooral komkommer, maar ook paprika en tomaat brachten, met name in het najaar van 2015, veel op door de aanhoudende droogte in groentelanden als Spanje, Israël en Italië.

Gevolg was een inkomensstijging van meer dan € 150.000 per onbetaalde arbeidsjaareenheid (oaje) tot een inkomen van € 274.000, een voor de sector historisch hoog niveau. Daarbij liggen de energiekosten al een aantal jaren op een laag peil.

De productieproblemen van het buitenland hebben de Nederlandse glasgroenteteler waarschijnlijk echter een ’once-in-

Foto: Bedrijveninformatienet

emiddelden zijn altijd gevaarlijk.

Zo ook de gemiddelde cijfers die LEI Wageningen UR jaarlijks vlak voor het aanbreken van de kerstvakantie brengt in de Inkomensraming Land- en Tuinbouw 2015.

Wie de grafiek met de inkomenscijfers van de glastuinbouw over 2015 (zie figuur) bekijkt, zal al gauw minstens drie conclusies kunnen trekken: sinds de crisisperiode 2008–2010 is het inkomen van glastuinders boven de nul gebleven, glasgroentetelers hadden in 2015 een topjaar en voor snijbloementelers was het een iets minder goed jaar, maar nog altijd niet slecht.

Op zich is er niets mis met die conclusies, maar de cijfers moeten volgens het LEI wel in de juiste context worden geplaatst. En

Op een gemiddeld glastuinbouwbedrijf steeg het inkomen uit bedrijf per onbetaalde arbeidsjaareenheid (oaje) in 2015 met € 60.000 tot € 175.000. De verschillen tussen glasgroenten-, snijbloemen- en pot- en perkplantenbedrijven zijn echter groot, evenals die binnen de sectoren.

12

LEI inkomensontwikkeling 2015.indd 12

a-lifetime’ voordeel bezorgd, nuanceert LEI-econoom Harold van der Meulen. „Want het structurele probleem dat op de volatiele Europese groentemarkt speelt, heb je er niet mee opgelost. Het is een ’profiteren-van-de-problemen-van-anderen’.”

Pot- en perkplanten Noteerde de glasgroenteteelt dit jaar de opvallendste inkomensstijging in de glastuinbouw, de meeste pot- en perkplantenbedrijven hebben in dat opzicht eveneens geen reden tot klagen. De sector noteerde in 2015 gemiddeld een inkomensstijging van € 25.000 per oaje tot € 151.000. Dat is volgens het LEI met name het gevolg van een betere prijsvorming in een aantal producten en een toename in de bedrijfsomvang.

Ook hier is nuance op zijn plaats. „Met de groene kamerplanten ging het in 2015 bijvoorbeeld wat beter, hoewel de export op Duitsland terugliep. Dat kon gelukkig weer deels gecompenseerd worden door een aantrekkende Britse markt. Het is echter phalaenopsis die voor zeker een derde zijn stempel op deze sector drukt”, waarschuwt LEI-econoom Jan Benninga. „Juist in dat product viel de prijsvorming in 2015 tegen, wat je dan weer terugziet in de inkomens van die telers.”

Toch lijkt er volgens Benninga nog geen reden tot paniek. „Iedereen vraagt zich immers al jaren af wanneer de vraag naar phalaenopsis gaat instorten. En telkens lukt het telers weer om staande te blijven. Dat komt bijvoorbeeld omdat ze er in zijn geslaagd de teeltduur te verkorten, de productie te verhogen en omdat ze ook in kleinere potmaten zijn gaan telen. Ook worden kleuren en soorten voortdurend uitgebreid waarmee de Vakblad voor de Bloemisterij 52/53 (2015)

21-12-15 15:10

Column Victor van Dijk

Mening

vvandijk@fleurametz.com

Ecuador

Sierteelt onder glas relatief goed bezig in sector Binnen de land- en tuinbouw doen de snijbloemen- en pot- en perkplantenbedrijven het dit jaar relatief goed als wordt gekeken naar de gemiddelde inkomens- en liquiditeitcijfers. Met een gemiddeld inkomen per onbetaalde arbeidsjaareenheid (oaje) van € 151.000 staan pot- en perkplantentelers in 2015 op een tweede plek, na de glasgroenteteelt (€ 274.000). Snijbloementelers bezetten met € 103.000 plaats vijf.

Deze posities zijn veel beter dan die van de in zwaar weer verkerende varkenshouderij (– € 75.000) of die van de melkveehouderij (€ 20.000) die aan 2015 een slecht jaar

veredeling een enorme prestatie levert.”

Perkplantentelers hebben volgens Benninga in het voorjaar van 2015 van gunstige weersomstandigheden kunnen profiteren. „Daarnaast zie je dat telers steeds nauwkeuriger kijken naar voorgaande jaren en op basis daarvan hun momenten bepalen om op de markt te komen. Als gevolg daarvan zag je in 2015 gemiddeld 10% hogere prijzen en een lager aanbod.”

Snijbloemen Veel snijbloementelers zagen hun inkomen dit jaar licht dalen. Belangrijkste oorzaak daarvan zijn de iets hogere kosten bij nagenoeg gelijkblijvende opbrengsten.

Vergeleken met voorgaande jaren tekent zich de laatste twee jaar volgens het LEI een inkomensherstel af voor de meeste snijbloementelers en blijft het gemiddelde inkomen op een voor de sector hoog niveau.

Qua prijsvorming schiet freesia er met een stijging van 5% positief uit in 2015. Bij roos bleven de prijzen dit jaar stabiel. Alleen chrysant noteerde een duidelijke min van 6%. Veel chrysantentelers kampen met de problemen rond de export naar Rusland.

heeft vanwege lagere melkprijzen. In de plantaardige sectoren blijft de boomkwekerij dit jaar achter. Het inkomen loopt daar terug met € 20.000 per oaje tot € 37.000.

De sector kampt met matige prijsvorming en, evenals vorig jaar, vraaguitval vanuit Duitsland.

Ook qua liquiditeit kunnen de siertelers onder glas dit jaar relatief goed meekomen.

Zo’n 70% heeft geen liquiditeitsproblemen.

Alleen groentetelers scoren beter (84%).

Op dit gebied vallen de hardste klappen opnieuw in de varkenshouderij, waar slechts 21% een positieve netto kasstroom heeft.

jaar, toen nog 40% van de snijbloementelers met een negatieve netto kasstroom kampte.

Bij de pot- en perkplantentelers is de situatie echter nauwelijks veranderd. In 2014 liep 30% van hen tegen liquiditeitsproblemen aan.

Het LEI onderscheidt overigens drie gradaties van liquiditeitsproblemen: n telers die een negatieve netto kasstroom weten om te buigen naar een positieve door eigen spaargeld in te zetten of door met de bank afspraken te maken over halvering van de aflossingen; n telers die de bank moeten vragen om uitstel van meer dan de helft van de aflossingen; n telers voor wie grotere aanpassingen nodig zijn, zoals het zoeken van andere inkomensbronnen of het afstoten van bepaalde onderdelen van het bedrijf. „Voor telers met een negatieve netto kasstroom – dus: bij wie de uitgaven groter zijn dan de ontvangsten – zal een inkomensstijging zeer welkom zijn. Daarmee kunnen immers weer aflossingen worden gedaan die eerder waren gehalveerd of uitgesteld”, aldus Van der Meulen. <

In het kort

Liquiditeit Hoewel de sierteelt onder glas gemiddeld genomen dus qua inkomen een goed jaar achter de rug heeft, betekent dat niet voor iedereen: ’remmen los en investeren maar’.

Nog altijd kampt 28% van de snijbloementelers namelijk in meer of mindere mate met liquiditeitsproblemen, terwijl dat aandeel in de pot- en perkplantensector op 34% ligt. Dat is volgens Van der Meulen voor de snijbloementeelt al een stuk beter dan vorig Vakblad voor de Bloemisterij 52/53 (2015)

LEI inkomensontwikkeling 2015.indd 13

Inkomensverschillen tussen agrariërs lijken steeds verder toe te nemen. n Bedrijfsstrategie is volgens algemeen directeur Jack van der Vorst van het LEI daardoor van doorslaggevend belang. n De agrarisch ondernemer moet managementkwaliteiten hebben, bereid zijn tot ketensamenwerking en het toevoegen van waarde. n

Miami, het Mekka Welcome to Miami, Bienvenido a Miami.

Kent u hem nog? Wat een heerlijke discokraker was dat eind jaren negentig van Will Smith. Volgens de tekst van het lied is het er één grote party, en moet je er geweest zijn! Voor Latijns-Amerika is dat ook werkelijk het geval. De ultieme droom! Wat Mekka is voor moslims, is Miami voor een latino. Voor je dood gaat, moet je er geweest zijn. Het is het op een na hoogst haalbare.

Alleen de ’dubbel’ gaat daar nog overheen: Miami en Disneyland samen. Maar dat is weinigen gegeven.

Miami dus. Zelf kom ik er ook geregeld, maar dan vanwege andere redenen. Het is de ‘port of entry’ voor alle bloemen die naar onze Noord-Amerikaanse vestigingen gaan. Importeurs en vrachtagenten, maar ook veel kwekers die er hun eigen voorraad aanhouden. De hele bloemenbranche bevindt zich er binnen een straal van 2 km van het vliegveld. Het is hét logistiek centrum van waaruit de hele wereld wordt beleverd. Ook FleuraMetz heeft er sinds kort een eigen importvestiging geopend. En dus een ideale plek om er afgelopen maand ons kwartaaloverleg met de Nederlandse directie te voeren. Niet geheel toevallig stond de Ecuador-bespreking voor Thanksgivings Day gepland, zodat onze Amerikaanse collega’s die dag konden genieten van hun kalkoen.

De volgende dag had ik vrij gepland om wat boodschappen te doen in de vele malls die Miami rijk is. Zeker nu alles in Ecuador onbetaalbaar is. Maar wat ik mij niet gerealiseerd had bij het plannen van de reis, was dat het die vrijdag uitgerekend ‘Black Friday’ was en dat er die dag nog meer uitverkoop en korting was. Man, wat een gekkenhuis.

Dat wat je op tv ziet, van mensen die elkaar de kledingstukken uit de handen rukken is nog echt waar ook! Zó druk en ook zo’n chaos. Na 14 uur heen en weer gesjouw, vele lege winkelschappen verder en nog steeds niet de helft van het boodschappenlijstje gekocht te hebben, heb ik er de brui aan gegeven. Het kon wel weer eens. Nu drie weken later rijst echter toch stiekem het besef van de unieke beleving: op Black Friday in Miami! Wie vertelt me dat hier na?

Ik kan in ieder geval nu rustig sterven...

Victor van Dijk is vestigingsmanager Zuid-Amerika voor FleuraMetz

13

21-12-15 15:10

ALV FloraHolland

Financiering FloraHolland gaat op de schop De financiering van FloraHolland gaat flink veranderen. Althans als het aan directie van de veiling ligt. In juni volgend jaar mogen leden er op de algemene ledenvergadering (alv) over stemmen. Wat gaat er mogelijk veranderen?

Arie-Frans Middelburg afmiddelburg@hortipoint.nl

H

et was niet het hoofdonderwerp op de alv van FloraHolland van vorige week donderdag in Naaldwijk: de plannen om de financiële structuur van FloraHolland te veranderen. Tijdens de regiovergaderingen was financieel directeur Rens Buchwaldt al uitgebreid op het onderwerp ingegaan. Op de alv vatte hij de belangrijkste veranderingen kernachtig samen: de liquiditeitsbijdrage wordt af­geschaft, er komt een systematiek voor de participatiereserve en de ledenlening en de ledenadministratie wordt vereenvoudigd.

Krimpstrategie De redenen om de financiering van FloraHolland aan te pakken zijn talloos, legde Buchwaldt tijdens de regiovergaderingen uit. De veiling hanteert een krimpstrategie:

investeringen, vastgoed en kosten nemen af.

Er is een moderne, eenvoudige en flexibele financiering nodig die daar op aansluit.

Behalve de strategie verandert ook de buitenwereld. Leden doen meer directe handel met afnemers en de veiling kent meer internationale aanvoerders. Buchwaldt: „Wij zijn heel Nederlands gefinancierd.

Voor buitenlandse partijen is dat fiscaal heel onhandig.”

En dan is er nog de financiële omgeving van de veiling die verandert. „De banken zitten tegenwoordig anders in de wedstrijd”, aldus Buchwaldt. „Ze kijken meer vanuit hun eigen bedrijfsvoering en vanuit toezichthouders. Ze willen minder risico, een minder grote balans en minder uitlenen.”

Banken gaan voor de kortlopende financiering, schetste Buchwaldt. De norm was vijf jaar of langer, nu is dat drie jaar of zelfs korter. En ze zetten druk op de aflossing.

FloraHolland doet zaken met vier banken: Rabobank, ABN, ING en Deutsche Bank.

EV en VV Momenteel is het eigen vermogen van FloraHolland opgebouwd uit de algemene reserve en de participatiereserve (€ 60 miljoen eind 2014). Het vreemde vermogen bestaat uit de ledenlening (€ 220 miljoen) en een bankfinanciering (€ 150 miljoen vaste financiering en maximaal € 100 miljoen rekening courant).

Volgens Buchwaldt staat er door de strengere eisen van de banken, eisen op ratio’s en doordat leden meer direct handelen en internationaler worden druk op het vermogen van FloraHolland. „De manier waarop ons vermogen in elkaar steekt, daar moeten we wat mee. Dat kan door een hoger resultaat te halen. Maar is dat verstandig? Het lijkt

Achtergrond

FloraHolland gaat voor +3,3%

F

loraHolland verwacht volgend jaar een omzetplus te halen van 3,3%. Financieel directeur Rens Buchwaldt verwacht de eerste resultaten van FloraHolland 2020.

Buchwaldt noemde de prognose voor 2016 vorige week donderdagavond op de algemene ledenvergadering van FloraHolland een heel uitdagende doelstelling. Niet eerder werd er gedurende zijn dienstverband met FloraHolland een dergelijke groei van de omzet gerealiseerd. „We verwachten volgend jaar de eerste resultaten van het bevorderen van de

14

fhalv1.indd 14

afzet te zien. Via Bloemenbureau Holland bijvoorbeeld. Verder voeren we commerciële vernieuwingen door waardoor we beter kunnen inspelen op onze leden en klanten en we verwachten daardoor extra omzet.”

FloraHolland verwacht dat de klokomzet in 2016 blijft dalen. Dit jaar zal ze uitkomen op € 2,14 miljard; volgend jaar is dat € 2,05 miljard. De veiling denkt dat de omzet via bemiddeling zal stijgen van € 2,27 naar € 2,50 miljard.

Van het exploitatieresultaat van € 20 miljoen zal komend jaar net als dit jaar € 20 miljoen

aangewend worden voor FloraHolland 2020. Het resultaat na belastingen komt in 2015 uit op € 4 miljoen; in 2016 is dat € 2 miljoen.

In 2015 zijn de inkomsten van FloraHolland niet toegenomen. Wel zijn veel kosten bespaard, vertelde Buchwaldt. In twee jaar tijd is de balans van de veiling € 105 miljoen kleiner geworden. Dat komt doordat er minder investeringen zijn gedaan dan afschrijvingen. Ook zijn er activa afgestoten. Over de verkoop van Bleiswijk wordt in januari meer bekend.

Vakblad voor de Bloemisterij 52/53 (2015)

21-12-15 15:10

FOTO: FLORAHOLLAND

Rens Buchwaldt (links) ging op de alv van FloraHolland niet uitgebreid in op het hoofdonderwerp van de regiovergaderingen: de plannen voor een andere financiering van FloraHolland. Hij vatte de veranderingen kernachtig samen.

ons niet verstandig te zoeken naar meer winst, maar te kijken naar de balans aan de vermogenskant.”

Met het belang van de drie ratio’s solvabiliteit, risicodragend vermogen en liquiditeit in het achterhoofd – zij vormen het fundament – stelt FloraHolland haar leden drie veranderingen voor.

Liquiditeitsbijdrage afschaffen Ten eerste wil FloraHolland de liquiditeitsbijdrage afschaffen. Nu wordt de 1% die de veiling inhoudt op de productafzet van de leden via Floraholland gebruikt om een eventueel verlies van de veiling te dekken.

Dit gebeurde in 2013. Pas na een jaar gaat de liquiditeitsbijdrage – als er geen verlies was – naar de ledenlening, na acht jaar wordt een jaarlaag uitgekeerd. Buchwaldt: „We willen de 1% die we inhouden meteen op de ledenlening zetten. Dit beperkt het financieel risico van de leden. Als we verlies hebben dan boeken we dat af van de algemene reserve.”

De veiling kijkt bij een verlies naar onder meer de ratio van het risicodragend vermogen. Die dient tussen de 45% en de 55% te liggen. Komt de ratio onder de 45% dan stelt de veiling aflossingen uit. Voor leden betekent de bandbreedte van de ratio dat er voor hen pas consequenties van een verlies zijn als dit verlies € 50 miljoen of meer is. „Dan keren we de achtste jaarlaag niet uit.

Vakblad voor de Bloemisterij 52/53 (2015)

fhalv1.indd 15

We houden hem aan tot we weer boven de 44% zitten en keren dan uit. We houden het vermogen op peil tot de ratio’s zijn hersteld.”

Winstverdeling Ten tweede wordt de winstverdeling gemoderniseerd. Nu gaat er als er winst gemaakt wordt een deel (vaak de helft) naar de algemene reserves. De andere helft wordt bijgeschreven bij het eigen vermogen als participatiereserve. Dit geld wordt twintig jaar later pas uitgekeerd. „Dat gaan we moderniseren. Als we een positief resultaat halen dan wordt dat in hetzelfde jaar nog uitbetaald. Dit doen we op basis van betaalde provisie”, verklaarde Buchwaldt.

De participatiereserve en de ledenlening worden omgezet in certificaten. Certificaat A bouwt een lid op met 1% productomzet per jaar. Dit certificaat blijft gedurende het lidmaatschap staan bij de veiling en geeft recht op winstuitkering. Als certificaat A vol is met € 20.000 dan komt de rest op certificaat B te staan. Certificaat B gaat lopen als de oude ledenlening, na acht jaar gaat uitgekeerd worden. Komt de ratio van het risicodragend vermogen bijvoorbeeld boven de 55% dan gaat de veiling vervroegd uitkeren. „Dan gaan we zeggen: we keren jaarlaag 7 en 8 uit”, verduidelijkte Buchwaldt.

De participatiereserve van niet actieve leden bedroeg eind 2014 € 20 miljoen, dat is een derde. „Dat is niet gezond, we willen dat

afbouwen. Per 1 januari gaan we dat bevriezen en keren we het bedrag in acht jaar uit.

We versterken ons eigen vermogen door het weghalen van het geld van de niet-actieve leden en de € 20.000 van actieve leden als basis te nemen. Het geeft ons flexibiliteit, het is eenvoudiger en past bij de tijd”, stelde Buchwaldt.

Ledenadministratie FloraHolland wil ten derde de ledenadministratie vereenvoudigen. Ze wil de ledenfinanciering niet langer meer bijhouden op basis van vof’s of maatschappen, maar op basis van bedrijven. Een reden is dat de huidige inrichting veel werk met zich meebrengt. Daarnaast komt het voor dat als firmanten uiteen gaan FloraHolland in de discussie wordt betrokken. Ook maakt het de financiering van FloraHolland zo uniek dat er nergens ICT te koop is die het kan bijhouden. VOF’s, maatschappen, NV’s, BV’s gaan op dezelfde manier behandeld worden. Consequentie hiervan is dat er nog maar een stem per bedrijf is. Volgens Buchwaldt is dit niet het uitgangspunt van de verandering geweest.

In juni 2016 dient er op de alv gestemd te worden over de plannen van de veiling. Als de alv met tweederde meerderheid instemt gaan de plannen per 1 januari 2017 in. <

15

21-12-15 15:10

Lucas Vos bezorgd over FloraHolland 2020:

’Gaan we wel snel genoeg?’ foto: FloraHolland

Een hoog ziekteverzuim, verouderde ICT en een erg ambitieuze doelstelling wat betreft de bestedingen van de consument aan bloemen en planten. Directeur Lucas Vos vroeg zich op de alv hardop af of FloraHolland 2020 wel hard genoeg gaat.

Arie-Frans Middelburg afmiddelburg@hortipoint.nl

F

loraHolland 2020 is nogal een ambitie. Betere marges voor leden en klanten en meer consumenten ” die meer bloemen en planten afnemen. Ik heb het gevoel dat we aan het versnellen zijn, maar gaan we wel snel genoeg?” Deze bezorgdheid sprak algemeen directeur van FloraHolland Lucas Vos vorige week donderdag uit op de algemene ledenvergadering van de veiling.

ICT Op het gebied van ICT heeft de veiling een achterstand opgelopen, vertelde Vos. Na de fusie is ’the best of both worlds’ van de ICT bij elkaar gevoegd. Dat is volgens Vos niet verstandig geweest. We hadden beter kunnen kiezen voor een systeem.” In totaal heeft FloraHolland 175 systemen. Er moeten er veel uit.

Een andere zorg van Vos is de gezondheid van de veilingmedewerkers. „Het verzuim ligt op 5,3%. Het is lager dan vorig jaar, maar te hoog, het zou 4,5% moeten zijn.

Veel medewerkers hebben moeite het tempo bij te houden.”

Een van de pijlers van FloraHolland 2020 - het nieuwe veilen - ligt wel op koers. Helder is dat er een ontkoppeling komt tussen de prijsvorming en logistieke stromen. 95% van de klanten staat hier achter.

Vos: „Af-tuin veilen lijkt een eerste logi-

16

fhalv2.indd 16

Lucas Vos op de alv in Naaldwijk: „Af-tuin veilen lijkt me een eerste logische stap.”

sche stap. Daarbij komt ook een geavanceerd transactiesysteem. Nu is dat de klok.

Is dat op den duur het beste systeem of moeten we naar wat anders kijken? Het is een openhartoperatie. Snelheid is geboden, maar we moeten er zeer zorgvuldig mee omgaan.”

In het voorjaar van 2016 komt er een blauwdruk van een toekomstig scenario. Het is in ieder geval een systeem dat moet leiden tot een stabiele en goede prijsvorming en lagere kosten.

WFE heel snel De ontwikkeling van de World Flower Exchange (WFE) - het virtuele platform voor bloemen en planten - gaat heel snel, schetste Vos. Hij ziet kansen in China. Er zijn veel rijke Chinezen, die Nederlandse bloemen willen kopen, e-commerce is sterk ontwikkeld in China, de komende vijf jaar wordt er $ 85 miljard geïnvesteerd in de koelketen en Nederland is als agrarisch land heel populair bij Chinezen, somde Vos op. Komend jaar beginnen de eerste pilots op China.

In tegenstelling tot de ontwikkeling van WFE staat de consumentenmarketing van FloraHolland pas in de eerste versnelling.

Een groei van de consumentenbesteding aan bloemen en planten van 20% betekent een groei van € 5,7 miljard, rekende Vos voor. „Die uitdaging is ontzettend groot. Ik denk

dat we daar het juiste recept nog niet voor hebben gevonden.”

Versnelling 2016 dient het jaar van de versnelling van FloraHolland 2020 te worden. De nadruk komt te liggen op het nieuwe veilen en coöperatie 2020. Ook bekijkt de veiling hoe het transport van bloemen en planten naar de veiling en tussen de marktplaatsen slimmer ingericht kunnen worden om kosten te besparen. „Coöperatie 2020 houdt in dat de coöperatie gaat transformeren naar iets mooiers en iets beters. We kunnen niet alles voor iedereen zijn, maar wel waardevol voor u specifiek. U hebt allemaal andere behoeftes en daar willen we op inspelen.” Tot nu toe vonden al de nodige interviews plaats met leden. Diensten waar geen behoefte aan is, worden gestopt, de kwaliteit van bestaande diensten verbeterd en wellicht worden nieuwe diensten gestart.

Coöperatie 2020 gaat er dus om hoe de coöperatie er in 2020 uit ziet. Het gaat ook over governance en lidmaatschap. Vos zei dat FloraHolland een club moet worden waar iedereen bij wilt horen, waar iedereen graag samen komt. Volgens Vos is dat nu niet zo. De magere opkomst op de alv bevestigde dat. Er waren 254 leden - 4,35% van het totaal - aanwezig. < Vakblad voor de Bloemisterij 52/53 (2015)

21-12-15 15:10

Vragen Stuur uw vragen naar Postbus 9324, 2300 PH Leiden.

U kunt ook bellen, faxen of mailen: Peter van Leth, 071-56 59 688, pvanleth@hortipoint.nl

Waar moet u op letten bij het werken met asielzoekers?

Vlak bij mij zit een asielzoekercentrum. Een vrijwilliger vroeg mij laatst of ze geen werk bij mij konden verrichten. Enerzijds om iets bij te verdienen, anderzijds om verveling tegen te gaan. Als ik hiermee aan de slag ga, wat komt er dan bij kijken?

Illustratie: Peter moorman

A

sielzoekers mogen tijdens hun asielaanvraag maximaal 24 weken per jaar werken in Nederland. Wanneer u asielzoekers in dienst wilt nemen, dan mag dit alleen onder strikte voorwaarden.

Verklaringen COA Het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) of de gemeente moet verklaren dat de asielaanvraag minstens zes maanden in behandeling is. Het eerste half jaar kan een asielzoeker dus niet werken. Ook moet het COA verklaren dat uitzetting van de asielzoeker niet aan de orde is en dat hij aan het werk kan. Met deze verklaringen is het mogelijk om een tewerkstellingsvergunning (TWV) aan te vragen.

TWV, geen GVVA Vanaf 1 april 2014 geldt dat buitenlandse werknemers van buiten de EER en ZwitserVakblad voor de Bloemisterij 52/53 (2015)

5215vraag.indd 17

land een gecombineerde vergunning voor verblijf en arbeid (GVVA) nodig hebben wanneer zij langer dan drie maanden naar Nederland komen om te werken. Enkele groepen vreemdelingen hoeven echter geen GVVA aan te vragen, maar zij moeten wel een tewerkstellingsvergunning (TWV) aanvragen bij UWV. Bij de IND vragen zij namelijk een verblijfsvergunning aan.

Dit geldt ook voor asielzoekers. Voor asielzoekers dient u een TWV aan te vragen, ongeacht of u ze voor meer of minder dan drie maanden in dienst wilt nemen. Hiervoor vult u via het werkgeversportaal van UWV een formulier in. In de toelichting leest u welke bewijsstukken u met de aanvraag mee moet sturen. UWV zal bij het COA en de IND nagaan of de asielaanvraag minstens zes maanden in behandeling is en of de asielzoeker aan het werk kan. Vervolgens beslist UWV binnen vijf weken of u voor uw werknemer een werkvergunning krijgt.

Toepassen cao Wanneer u gaat werken met asielzoekers, dan gelden voor hen dezelfde rechten en plichten als voor andere werknemers. Hierin gaat het om zaken zoals naleving van de cao, de Arbeidstijdenwet en de Arbeidsomstandighedenwet. U dient dus ook schriftelijk een arbeidsovereenkomst aan te gaan.

Let op, een asielzoeker mag maximaal 24 weken in een periode van 52 weken werken.

Verder wordt de asielzoeker net als andere werknemers beloond op basis van de voor u van toepassing zijnde cao. Wel betaalt de asielzoeker het COA een eigen bijdrage voor onder meer de kosten van de opvang. COA mag 25% van de inkomsten inhouden, tot maximaal â&#x201A;Ź 185 per maand. De rest van de inkomsten mag de asielzoeker houden. <

Yara Peters, Werkgeverslijn land- en tuinbouw, ypeters@ltonoord.nl

17

21-12-15 15:10

Export

Stijging export op Polen zet weer stevig door Voor het tweede achtereenvolgende jaar stijgt de exportwaarde van bloemen en planten vanuit Nederland naar Polen met dubbele cijfers: plus 13% tot € 164 miljoen. En het perspectief op verdere groei lijkt blijvend.

Hermen de Graaf bloemisterij@hortipoint.nl

V

orig jaar was Polen met een stijging van 15% al de grootste groeier in de toptien afzetbestemmingen die de VGB maandelijks publiceert. Dit jaar neemt Engeland dat stokje over en staat Polen op een tweede plaats, met een toename van 13% tot € 164 miljoen (zie tabel). Volgens

Tabel. Toptien exportlanden bloemen en planten totaal

Jan t/m nov 2015

Waarde Mutatie

Duitsland

November 2015 Waarde Mutatie

aanvullende gegevens van de VGB is de groei op Polen vooral te danken aan de snijbloemen. De omzetwaarde daarvan overschreed dankzij een groei van 13% nipt € 100 miljoen.

Pot- en tuinplanten tekenden voor een bescheiden toename van 2% tot iets meer dan € 63 miljoen. Qua verhouding tussen bloemen en planten, respectievelijk 61% en 39% van de exportwaarde, is Polen een bijna exacte afspiegeling van de Nederlandse uitvoer. Maar de groei is fors boven het gemiddelde. De totale export steeg volgens de VGB, die zich baseert op de gegevens van de bij Floridata aangesloten groothandelaren, tot en met november met 3%.

€ 1.455.528

-4,1

€ 104.368

-2,6

Verenigd Koninkrijk

€ 847.538

14,9

€ 66.377

10,2

Frankrijk

€ 676.058

11,4

€ 62.617

12,5

Italië

€ 276.665

7,7

€ 27.299

7,9

België

€ 210.513

2,0

€ 17.152

10,7

Zwitserland

€ 166.881

2,9

€ 14.698

6,5

Polen

€ 163.864

12,8

€ 11.350

5,7

Toetreding EU

Zweden

€ 159.378

1,7

€ 15.555

9,0

Rusland

€ 157.481

-26,6

€ 11.000

-24,5

Oostenrijk

€ 120.508

-13,6

€ 11.833

12,4

Overig

€ 898.278

8,3

€ 75.020

14,4

€ 5.132.692

3,2

€ 417.269

6,1

Sinds de toetreding tot de EU in 2004 is de bloemen- en plantenexport naar Polen meer dan verdrievoudigd (zie grafiek). Van de dertiende plek op de ranglijst toen klom Polen naar de zevende positie nu. Het marktaandeel is gestegen tot meer dan 3%. Dat lijkt bescheiden, maar Nederlandse groothandelaren exporteren naar meer dan 120 landen. Exporteurs geven verder aan dat Polen een belangrijke transfermarkt is voor bloemen en planten vanuit Nederland naar andere OostEuropese bestemmingen. Daardoor zijn de statistieken vertekend.

Maar het groeiende verbruik van bloemen en planten in Polen staat vast. Alle supermarktketens verkopen inmiddels bloemen en planten. „Mede dankzij de supermarktverkopen zijn vooral bloemen door de Polen opgeschaald van feestdagen naar regulier gebruik”, stelt Gerjo Crielaard van supermarktleverancier

Totaal alle landen

Waarde x duizend euro. Mutaties t.o.v. dezelfde periode in 2014 (in %).

Bron: Floridata/publicatie VGB

Exportwaarde van bloemen en planten vanuit Nederland naar Polen vanaf 2000.

200.000 150.000 100.000

’00 ’01 ’02 ’03 ’04 ’05 ’06 ’07 ’08 ’09 ’10 ’11 ’12 ’13 ’14

Bloemen en planten (Exportwaarde x 1.000 euro) Bron: HBAG/Floridata

18

Export.indd 18

’13

0

t/m ’14 no t/m v ’15 n t/m ov no v

50.000

Bouquetnet vast. Niettemin blijven de bloemendagen belangrijk en in Polen zijn dat er relatief veel. „Het zijn minidagen, maar ze tellen wel mee”, meldt een verkoopster bij een van de retailleveranciers die niet met naam genoemd mag worden.

Verdere groei Crielaard verwacht dat de Poolse bloemenmarkt zowel in kwantitatief als kwalitatief opzicht kan groeien als supermarkten zich met hun assortiment meer van elkaar gaan onderscheiden. „Nu is er nog een sterke focus op monolijnen. Dat geeft kansen om door te ontwikkelen”, licht hij toe.

André Braspenning van Floribras Garden Plants in Zundert belevert de Poolse plantenmarkt via een cashand-carry vlakbij Poznan. „Zo’n 85% van de tuinplanten komt uit Nederland en de afzet daarvan neemt toe.

De Nederlandse kwaliteit en beschikbaarheid is goed en de logistieke service is een sterk punt”, is zijn ervaring.

Behalve de doorvoerhandel neemt ook de lokale productie in Polen toe, met vooral tulpen, anthuriums, lelies en chrysanten. En hoewel de koersverhouding met de zloty iets is verslechterd, rekenen groothandelaren erop dat Nederland voorlopig profiteert van de Poolse economie en de sinds de toetreding tot de EU sterk verbeterde infrastructuur. Het vertrouwen onder consumenten is groot en bloemen en planten zijn geliefd.

Handelaren baseren de groeiverwachting ook op de toegenomen aanvragen en de grotere belangstelling voor betere kwaliteit. Tegelijk blijven Polen kritisch op de prijs en dat is voor exporteurs een extra uitdaging. < Vakblad voor de Bloemisterij 52/53 (2015)

21-12-15 15:12

Markt Klok prijsbeelden Groene planten

Snijbloemen 2013

45

2014

2015

2013

2014

2015

25

Middenprijs in centen

Middenprijs in centen

30

130 120 110 100

41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 week

In week 51 werden 6,1% minder snijbloemen verkocht op de klok dan in dezelfde week vorig jaar. De prijs was met 34 cent hetzelfde.

80

2015

140 130 120 110 100 90

90

20

2014

150

140

35

2013

160

150

40 Middenprijs in centen

Bloeiende planten

80

41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 week

Ook van groene kamerplanten kwamen er minder voor de klok (-5,2%). De prijs kwam uit op € 1,23, 8 cent meer dan in 2014.

41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 week

Van bloeiende kamerplanten werden er iets (0,3%) meer verkocht. De prijs kwam met € 1,23 uit op hetzelfde niveau als vorig jaar.

Bron: FloraHolland

De week van de klokinkoper

Cor van Jaarsveld:

Foto: Vakblad voor de Bloemisterij

’Tulpen zijn eigenlijk nog moeilijk te verkopen’ Bedrijf: Lavendel Bloemen & Planten Veiling: Plantion Week: 51

Maandag

Donderdag

„Er staan vanochtend 900 karren voor de klok. Er staat leuk buitenspul als helleborus en hyacint. Dat is redelijk geprijsd, niet extreem duur. Het zijn normale prijzen voor veel kerstproducten. We merken wel dat rode en witte rozen en gerbera’s in prijs stijgen ten opzichte van de vrijdag ervoor, maar het is nog niet extreem.”

„Er staan 400 karren. Het is eigenlijk de goedkoopste dag van de week.

Aan het aantal handelaren op de tribunes ligt het niet. dat valt mee. Ik denk dat iedereen wat afwachtend is; het is immers nog een volle week voordat het kerst is. Daardoor is de animo niet heel hoog. Gerbera bijvoorbeeld is 10 tot 15 cent goedkoper dan afgelopen dagen.”

Dinsdag

Vrijdag

„Er staan 500 karren. Het is een beetje hetzelfde verhaal als maandag.

Sommige dingen zijn echter net wat goedkoper. Zware amaryllissen doen rond de euro, lichtere amaryllissen rond de 75 cent. Uiteraard heb ik het dan over de rode en witte. Wat ook opvalt is dat veel kerstgroen normaal geprijsd is.”

„Er staan vandaag 850 karren met nette handel. Het is duurder dan donderdag, we zien langzamerhand de prijzen stijgen. Dan heb ik het weer over rode en witte bloemen. Er staat een mooi sortiment waxrozen voor de klok. Ze worden beloond met 25 tot 50 cent. Zware rode en witte amaryllissen liggen weer rond de euro, lichte rond de 75 cent. Relatief gezien komen er nog weinig tulpen. Er wordt wel behoorlijk voor betaald.

Maar eigenlijk zijn ze moeilijk te verkopen. Door het warme weer zie je ze groeien op de vaas. Dat beeld hoort bij maart, niet bij december.”

Woensdag „Vandaag gaan er 1.000 karren onder de klok door. Qua prijsniveau is het een beetje hetzelfde als maandag. Relatief gezien zijn er weinig rode rozen. Wellicht houden telers ze toch een beetje vast voor de kerst, maar dat mag ik natuurlijk niet hardop zeggen. Ik kan het ook niet hard maken, maar de indruk heb ik wel. Verder staat er een net assortiment waar niks mis mee is.”

Vakblad voor de Bloemisterij 52/53 (2015)

Markt-1-prijsbeelden-nw.indd 19

19

21-12-15 15:21

In de grafieken wordt de procentuele verandering (= index) weergegeven van de prijs en de totale aanvoer ten opzichte van vorig jaar.

Martijn Bentvelzen martijnbentvelzen@floraholland.nl

Snijbloemen Ontwikkelingen afgelopen zes weken t.o.v. een jaar eerder 140

in procenten

120

100

80

60

46

47

48

Aanvoer index

49

50

Prijs index

51 week

Minder aanvoer bij stabiele prijs In week 51 was het aantal verkochte stuks snijbloemen 3% lager dan vorig jaar bij een stabiele prijs. Grootbloemig roos leverde wel een paar cent in op de prijs (aanvoerdaling 0,5%, 7,5% lagere prijs). Troschrysant deed het een stuk beter. Zowel aanvoer (+4%) en prijs (+9%) stegen, waardoor de omzet 13,5% hoger uitkwam.

De omzet van amaryllis waarvoor de weken voor kerst zeer belangrijk zijn, bleef met een daling van 12% ver achter op vorig jaar (prijs -4%, aanvoer -8%). Een stuk be-

ter verging het cymbidium verpakt, waarvoor de weken voor kerst ook zeer belangrijk zijn.

Bij een aanvoerstijging van 18% steeg de prijs met 19%. Cymbidium per tak, de niet verpakte variant, deed het opvallend minder dan vorig jaar: bij een stabiele aanvoer daalde de prijs met 24%.

Ook een forse prijsdaling bij ilex: 40% meer stuks, de prijs daalde met 29%. De aanvoer van tulpen enkel was met een daling van 28% fors lager dan vorig jaar, met als gevolg een prijsstijging van 37%.

Kamerplanten Ontwikkelingen afgelopen zes weken t.o.v. een jaar eerder 120

in procenten

110

100

90

80

46

47

48

Aanvoer index

49

50

Prijs index

51 week

Stijging verkochte stuks Het aantal verkochte stuks kamerplanten lag 9% hoger in week 51 dan in 2014. De omzet steeg met 3%. De prijs leverde 5% in. Potroos noteerde met 44% de hoogste aanvoerstijging, de prijs daalde slechts met 5%.

Forse stijging in verkochte stuks was ook het geval bij veel andere bloeiende planten; kerststerren +21%, anthurium +19%, kalanchoë +27%, amaryllis +19% en cyclamen +22%. Bij de kerststerren, anthurium en kalanchoë had dit een lichte prijsdaling tot

gevolg. De prijs van amaryllis bleef stabiel. Voor de markt van cyclamen was de aanvoerstijging duidelijk te veel: de gemiddelde prijs daalde met 21%. Eén van de weinige bloeiende planten in de top 15 waarvan de aanvoer niet steeg was phalaenopsis. Het aantal verkochte stuks daalde met 2,5% en ook de prijs van een phalaenopsis daalde met 2%.

Van de top 15 was bij dracaena de prijsstijging het hoogst. Doordat het aanbod daalde met 29% steeg de dracaenaprijs met 45%.

Tuinplanten Ontwikkelingen afgelopen zes weken t.o.v. een jaar eerder 160

in procenten

140

120

100

80

46 Aanvoer index

20

Markt-2-Veilingbijdragen-nw.indd 20

47

48

49 Prijs index

50

51 week

Forse stijging verkochte stuks Het assortiment tuinplanten is in deze periode beperkt. Het aanbod in week 51 bestaat voornamelijk uit helleborus, chamaecyparis, picea en gaultheria.

De tuinplanten aanvoer was 39% hoger dan in 2014 en de prijs daalde licht met 2%.

Helleborus neemt bijna de helft van de tuinplantenomzet voor haar rekening. Helleborus deed het een stuk beter dan vorig jaar.

Bij 29% meer verkochte stuks steeg de helleborusprijs met 12,5%.

Ook een positief resultaat voor

chamaecyparis, waarvan de aanvoer steeg met 29% en een prijsstijging van 2,5%.

Opvallend was het grotere aantal stuks gaultheria waarvan het aanbod bijna vijf keer zo hoog was als vorig jaar en de omzet steeg met 160%.

En tenslotte steeg de prijs van picea met 21% bij een aanvoerstijging van 31%.

Vakblad voor de Bloemisterij 52/53 (2015)

21-12-15 15:11

Griekenland

Over de toonbank Athene

Giannis Christopoulos:

’Van bovensegment naar eenvoudiger sortiment’ de crisis. De budgetten er zijn meer dan gehalveerd, ook zelfs bij grafwerk.”

FOTO: CHLOE FLOWERS

Welke kerstproducten lopen goed?

Naam: Chloe Flowers Locatie: 3 winkels in Athene Sortiment: 70% bloemen, 20% planten, 10% overig Specialiteit: Decoraties voor feesten en partijen Aantal medewerkers: 3

Wat is uw specialisatie? „Bloemendecoraties bij trouwpartijen, doopfeesten en andere events. Dat is waar de meeste Griekse bloemisten op draaien, want het eigen gebruik is hier minimaal. Maar ook de gelegenheidsmarkt is flink uitgekleed door

Standpunt

Mee eens, oneens of denkt u er heel anders over?

Reageer dan bij de marktredactie: A.F. Middelburg, 06-23631549 of mail afmiddelburg@hortipoint.nl

„Voor trouwe betalers als ik veranderde er niet veel. Bij anderen zijn de duimschroeven flink aangedraaid. Wel zag ik dat Nederland ineens in plaats van A1 kwaliteit A2 kwaliteit ging leveren. Ze dachten: als we dan toch niet betaald krijgen, is de schade minder groot. Wij hebben fouten gemaakt, maar jullie zijn ook zeker geen engeltjes. In onze moeilijkste periode zijn we het hardst gestraft. Met mindere producten voor een hoge prijs en de verplichting meteen af te rekenen.”

En Griekse rozen?

Welke boodschap wilt u meegeven?

„Van de lokale productie is weinig meer over.

De rozenkwekers hebben hun kassen vrijwel allemaal ingeruimd voor groenteplanten. Voedsel is nu eenmaal een eerste levensbehoefte, bloemen niet meer. Alleen in de zomer hebben we nog wat lokaal aanbod. Toen afgelopen zomer de capital control van kracht werd, speculeerden Griekse kwekers nog dat Nederland in dat geval geen handel meer zou sturen. Ze

„Dat jullie de Griekse markt niet links moeten laten liggen. Die biedt nog genoeg kansen, want de doorsnee Griek houdt enorm van bloemen. En we lijden echt niet allemaal honger hier. Gepensioneerden en jongeren hebben hier de grootste problemen, vanwege de uitgeklede pensioenen en de hoge werkloosheid. Maar de rest van de bevolking weet met inventiviteit te overleven. En bij het leven horen bloemen.”

p 16 en 17 december vond de December Tour plaats. Het was voor ons al de tiende keer dat wij deze huisbeurs hebben opgezet. Er worden gedurende het jaar verschillende grote beurzen georganiseerd.

Onlangs hadden we de FloraHolland Trade Fair en volgende maand komt de IPM er weer aan. Je kunt je afvragen of een huisbeurs dan nog waarde toevoegt. Ons antwoord daarop is ja.

Het grote voordeel van een huisbeurs is dat klanten er bewust voor kiezen om naar jou te komen en dat er tijd is om met elkaar te sparren. Dat is een groot verschil met bijvoorbeeld de Trade Fair. Daar staan achthonderd kwekers en daar ontbreekt de

Vakblad voor de Bloemisterij 52/53 (2015)

52-53-Markt-3-Toonbank-nw.indd 21

Net als voorheen?

’Op huisbeurs gerichte aandacht voor klanten’

O

Carl Grootscholte, Carl Sale Support, onderdeel FloraPlanet

„Dat zijn met name poinsettia, ilex en phalaenopsis. Arrangementen lopen nog niet hard.

Naar tulp en cymbidium, die het normaal gesproken goed doen in deze periode, is veel minder vraag dan vorig jaar. Tropische bloemen koop ik al helemaal niet meer. De consument is van het bovensegment uitgeweken naar het eenvoudigere assortiment. De verkoop van planten ligt 6% achter op die van vorig jaar, bij bloemen is dat 30%. Rozen uit Kenia en Ecuador zijn de enige producten waarbij ik een stijgende vraag zie.”

verdriedubbelden hun prijzen meteen. Dat spelletjes was snel over, want er bleven gewoon Nederlandse producten binnen komen.”

tijd om écht met elkaar te praten. Je kunt de beurzen bovendien niet met elkaar vergelijken. De Trade Fair is een show en daar kunnen ook eindklanten zien wat je in huis hebt. Op de huisbeurzen kan je iemand gericht aandacht geven en laten zien wat er de komende maanden aan zit te komen. Je moet klanten blijven voeden en helpen. Ondanks de digitalisering is het nog steeds waardevol om vraag en aanbod bij elkaar te brengen. Dat vinden niet alleen wij, maar dat vindt ook de handel. Per dag komen er toch zo’n 75 handelaren langs op de huisbeurs en daar kan je niet tegenaan rijden met je auto. De kracht van de December Tour is bovendien dat

we het samen met een paar andere bedrijven organiseren. Het team van FloraPlanet (bestaande uit negen verkopers), Ronald Lammers en Floraholland hebben hun aanbod staan in de Monsterkas op FloraHolland Naaldwijk. Daarnaast houden Decorum Company en Vireõ gelijktijdig hun huisbeurs. In twee dagen tijd kan de handel dus 150 kwekers bezoeken.

Behoorijk effectief. De toekomst zal uitwijzen of huisbeurzen waarde blijven toevoegen. Beurzen zijn voor ons geen doel op zich. Het is een middel om de telers en klanten bij elkaar te brengen. Voor ons is het nog de moeite waard. En gelukkig voor klanten ook.

21

21-12-15 15:11

Analyses snijbloemen

Foto: DE GRAAF VAN DER ZANDE

Prijsvorming ilex stabieler maar niet op topniveau De kerstmaand is de verreweg de belangrijkste periode voor ilex, waarvan de kwaliteit dit jaar volgens handelaren goed is. De prijsvorming is stabieler.

„De kwaliteit was dit jaar erg goed, met een mooie bezetting en grotere bessen”, complimenteert inkoper Rene Endhoven van OZ Export de aanvoerders van Ilex verticillata. „Super”, oordeelt inkoper Martin Joren van DGI zelfs. „Maar je moet wel van de goede adressen kopen.”

Daarom lopen serieuze inkopers voorafgaand aan het veilen nog altijd door de voor de klokveiling opgestelde aanvoer. „Dan kunnen we de partijen scannen, waarvan we in principe willen inkopen”, aldus Endhoven. Inkoper Bram van Delft van Henk Baltus Bloemenexport is het met zijn collega’s eens over het kwaliteitsniveau dit jaar. „Ook de kwekers die in het verleden minder goed presteerden, brengen nu

goede ilex”, is zijn waarneming.

Prijsvorming Endhoven en Van Delft hebben het idee dat de prijsvorming achterblijft. Dat wordt gestaafd door kwekers, maar blijkt niet uit de statistieken van FloraHolland. Tot en met november lag de middenprijs voor ilex met 51 cent per steel 8 cent hoger dan vorig seizoen, op hetzelfde niveau als in 2013/2014 en 7 cent minder dan in 2012/2013. „Topprijzen zijn uitgebleven”, is de verklaring van teler Kees Tromp van de gelijknamige kwekerij in Aalsmeer en dat is ook de indruk van teler Koen Visser van K.P.J. Visser in Ter Aar. Dat het gemiddelde kwaliteitsniveau in 2015 hoger lag, heeft

mogelijk een stabiliserend effect gehad op de prijsvorming.

Tromp: „A2-kwaliteit wordt relatief goed betaald, dat heeft mogelijk ook invloed op het gemiddelde.” Joren stelt hetzelfde vast voor de kortere lengtes. „Die lopen goed mee in de boeketten.”

Een stelregel was dat gemiddeld op seizoenbasis per centimeter taklengte een cent per steel wordt betaald. „Die vlieger gaat niet meer op, of de statistieken kloppen niet”, denkt Tromp.

Assortiment Voor enkele redelijk nieuwe cultivars werden afgelopen maand wel extreme prijzen betaald. De oranje Winter Gold van 1 meter lengte verwisselde halverwege vorige week met als topprijs

€ 2,45 per tak van eigenaar. Het lijkt erop dat andere kleuren dan standaard rood langzaam maar zeker een plekje veroveren in het aanbod. Daarover wisselen de meningen. „De gele Citronella en oranje Cresco Gold moeten voor Sinterklaas verkocht zijn, daarna schakelt iedereen over naar rood”, is de ervaring van Leen van Buren van kwekerij Cresco in Boskoop. De met kunstsneeuw witgewaxte rode ilex van Visser heeft inmiddels navolging gevonden bij andere kwekers, waardoor de prijsvorming gemiddeld minder is.

In de lijn van Winter Gold is een verbeterde oranjegele variëteit op komst. En daarnaast een meer dieprode, met een dubbel zo grote bes als de huidige standaard. n

Wisselvallig seizoen voor skimmia Skimmiatelers beoordelen de prijsvorming in het lopende seizoen als wisselvallig. Handelaren hebben een positief oordeel over de kwaliteit, het assortiment kan breder.

export over het lopende skimmiaseizoen. Wilco van Emmerik, inkoper bij DGI, omschrijft skimmia als een schitterend

300

3.000

250

2.500

200

2.000

150

1.500

100

1.000

50

500

nov

nov

t/m ’16

t/m

’15/

‘13/

’14

t/m

nov

0 ’15

/’06 6/’07 7/’08 8/’09 ‘09/’10 0/’11 1/’12 2/’13 3/’14 4/’15 ‘0 ‘1 ‘1 ‘1 ‘0 ‘0 ‘1 ‘1

‘05

’14/

0

Aanvoer Verkochte aantallen x duizend

Gemiddelde prijs in centen

„De verkoop loopt lekker door en daarover kunnen we tevreden zijn”, meldt inkoper Bram van Delft van Henk Baltus Bloemen-

Aanvoer en gemiddelde prijs skimmia per bos op de FloraHolland-veilingen in de afgelopen tien seizoenen en de start van het huidige seizoen.

22

51-52-Markt-4-Snijbloemanalyses-nw.indd 22

product. „We doen er best wel veel in, mooi bosjesgoed is het.”

Inkoper Rob Langeveld bij Bouquetnet, meldt voor het retailkanaal evenwel niet veel skimmia te gebruiken. „Voor gebruik in boeketten is het best wel prijzig”, motiveert hij.

Gerekend vanaf augustus tot en met november bleef de aanvoer van skimmia in het lopende seizoen iets achter en steeg de prijs voor bosjes bij de vestigingen van FloraHolland met 15 cent tot € 1,64. Vorig seizoen, augustus 2014 tot en met mei 2015 steeg dit aanbod met 25% tot 2,5 miljoen bosjes waarbij de middenprijs 1 cent hoger uitkwam op € 1,52. „Dit seizoen is de prijsvorming wisselvalliger”, vinden de telers

Marco Bosland van kwekerij M. Bosland in Ter Aar en Leen van Buren van Cresco in Boskoop.

Van Buren heeft de indruk dat de prijsvorming sterker afhankelijk is van het veiltijdstip. Klokafzet is voor beide telers verreweg het belangrijkste kanaal, directe verkoop is er nog nauwelijks. Van Delft heeft een voorkeur voor directe inkoop. „Daarmee kan ik klanten zekerheid bieden, ook wat betreft de verhouding tussen prijs en kwaliteit.”

Er wordt geprobeerd om de teelt en afzet vanuit bosjes naar stuks­ verkoop als snijbloem te tillen, omdat dit de positie van skimmia kan verbeteren. Daarbij is ook vernieuwing van het assortiment een voorwaarde en dat is een langdurig proces. n

Vakblad voor de Bloemisterij 52/53 (2015)

21-12-15 15:11

Door achterblijvende prijzen in november en de eerste aanloop naar kerst wordt betwijfeld of het lopende hippeastrumseizoen nog positief eindigt. Is de vraag goed genoeg?

„Het loopt nu lekker door, maar hiervoor was de prijsvorming voor kwekers onvoldoende”, aldus inkoper Gersom Wegman van OZ Export halverwege vorige week over de markt voor hippeastrum. Alex Zwaan, inkoper bij Henny Star: „Klanten werden dit keer pas laat zenuwachtig of er wel voldoende beschikbaar zou zijn, want hippeastrum is toch wel een typische bloem voor kerst.” Inkoper Rob Langeveld van supermarktleverancier Bouquetnet typeert de vraag naar hippeastrum als goed. „Vanaf begin november tot nieuwjaar kunnen we aardig meedoen, daarna is het aflopend.”

Mikken op kerst Tot en met november bleef de aanvoer van hippeastrum bij de vestigingen van FloraHolland 6% achter en pluste de middenprijs er een centje bij tot 77 cent per steel. In september en

oktober lagen de middenprijzen hoger, in november viel het gemiddelde terug en dat hield tot lang in december aan. „Gezien de prijsvorming eerdere jaren hebben veel telers gemikt op een piek in december. De vraag is altijd, hoe dat uitpakt”, stelt Jan Knoppert van jaarrondkwekerij Apollo in ’s-Gravenzande. „Het is een slecht seizoen, verder kunnen we niet zakken”, stelt Ewoud Havenaar van Havenaar Amaryllis in Berkel en Rodenrijs. „Pas heel laat voor kerst trokken de prijzen aan”, stelt Gerard van Geest van NL van Geest in ’s-Gravenzande vast. „Het lijkt erop dat het een heel matig amaryllisseizoen wordt.”

Gerekend vanaf september 2014 tot en met juni 2015 steeg de aanvoer van hippeastrum afgelopen seizoen bij de vestigingen van FloraHolland met10% tot bijna 50 miljoen stelen. Dat is een record sinds de registratie van de

Foto: DE GRAAF VAN DER ZANDE

Foto: DE GRAAF VAN DER ZANDE

Twijfel of kerstweken hippeastrumseizoen rechttrekken

aanvoer per steel in plaats van per kelk in 2002/2003, toen het aanbod nog op 32 miljoen stelen lag en de middenprijs stokte op 71 cent. Afgelopen seizoen eindigde het gemiddelde op 74 cent per steel en dat is 2,5 cent minder dan het seizoen ervoor. De hoogste middenprijs per steel werd gerealiseerd met 83 cent in 2011/2012.

Kwaliteit „De kwaliteit is goed, we hebben dit jaar een incidentele klacht gehad over witte amaryllis”, meldt inkoper Maarten van der Meer van Premier & Blenheim. Zijn collega’s Wegman en Zwaan be-

vestigen dat, maar tekenen er wel bij aan dat het nog dagelijks nodig is het klokaanbod voorafgaand aan het veilen te controleren. Langeveld die het merendeel voor de retailmarkt direct inkoopt, heeft geen verbeterpunten.

Het assortiment vernieuwt in een geringer tempo omdat telers voorzichtiger zijn geworden. De nieuwe Pleasure is volgens Van der Meer een aanwinst en dat schrijft Havenaar toe aan de bijzondere rode kleur, zware stelen en het hoge aantal knoppen. Een hoge productie en aparte kleuren en vormen staan volgens Van Geest bovenaan bij veredelaars. n

Marktacties Promotie

Bloemenagenda

Balkonplant 2016: geranium, vanaf april mediacampagne n Terrasplant 2016: hibiscus, vanaf april mediacampagne

Bloemenbureau Holland, VBW en FloraHolland

n

wk 1 - wk 4: tulp wk 5 - wk 8: roos n wk 9 - wk 12: freesia n wk 13 - wk 16: gerbera n n

Woonplant van de maand januari: kamerbomen: beaucarnea, poly scias, dracaene, pachira. n Woonplant van de maand februari: narcis n

n Tuinplant

van de maand januari: blauwe coniferen: Picea pungens Super Blue, Juniperus squamata, elwoodii en stricta n Tuinplant van de maand februari: viburnum n PurE n PurE n3

Seasonal Flowers januari: hyacint, Viburnum opulus, syringa Seasonal Flowers februari: narcis, anemoon, hyacint, syringa

Bloemendagen 25 - 26 dec Kerstmis 31 dec Oudejaarsdag n 1 jan Nieuwjaarsdag n 7 jan Orthodox kerstfeest (Rus) n 13 jan Orthodox Nieuwjaar (Rus) n n

mrt - 6 mrt Huis&Tuin, consumentenbeurs WTC Expo Leeuwarden

16 jan Rob’s Grote Tuinverbouwing met onder andere: Helleborus Gold Collection, bol-op-pot (tulp, hyacint, narcis, eucomis, glamini, freesia en sonatini), Chichi-Orchidee (paphiopedilum), TiSento, Favourite Roses, Green is..., No Water Flowers®. SBS6, 17.00 uur.

n

Heeft u informatie voor de agenda? Mail naar afmiddelburg@hortipoint.nl

Vakblad voor de Bloemisterij 52/53 (2015)

51-52-Markt-4-Snijbloemanalyses-nw.indd 23

23

21-12-15 15:11

Analyse bloeiende planten Foto: Quattro Plant

Exporteur over Portugal

Stephanotis wordt niet warm of koud van kerst Hoewel de afzet van stephanotis op diverse landen best een opleving maakt voor de kerstperiode, wordt de prijs er niet warm of koud van. Kwekers kijken terug op een vooral stabiel jaar.

Jargo Schaper:

’Cymbidium absolute topper in Portugal’ Welke planten doen het goed voor de kerst? „Het is kerststerren, kerststerren en nog eens kerststerren wat de klok slaat. Ook in de kleur zit niet veel variatie, het moet rood zijn. Wij hebben daar overigens weinig mee te maken, want die kerststerren komen voornamelijk van kwekers in het land zelf of in Spanje. Kerst is wat Portugal betreft voor ons dus geen extra drukke periode. De andere producten verkopen we iets meer dan in de andere maanden van het jaar, maar dus geen enorme stijging.”

Welke plant voert de boventoon in de rest van het jaar? „In Portugal is dat overduidelijk de cymbidium. Andere orchideeën, zoals phalaenopsis en cambria, verkopen we er ook wel, maar de cymbidium staat met stip bovenaan. Vooral in het noorden van het land, waar ze hem gebruiken als terrasplant. Het is daar een sport om zo veel mogelijk soorten te verzamelen en ze jaar na jaar weer in bloei te krijgen. In de winter zie je daar dan ook op veel terrassen takloze cymbidiums staan.”

Wat zijn de gevolgen van de crisis?

Hoe ziet u de toekomst? „Ik verwacht geen spectaculaire veranderingen. De Portugezen zijn erg op hun hoede en het consumentenvertrouwen is nog laag.

De werkloosheid bedraagt nog steeds zo’n 15%. Ze zijn bang dat het dezelfde kant opgaat als met Griekenland, dus ze houden de hand op de knip. De prijs blijft daarom enorm belangrijk. Daarnaast heeft het land relatief weinig inwoners, dus het zal nooit een afzetland worden als Spanje!”

24

51-52-Markt-5-Exporteur-Afzetzaken-nw.indd 24

Volgens Hans Hoogendoorn van kwekerij Hoogendoorn Stephanotis in Ter Aar was het aantal bloemtrossen dat de planten dit jaar aanmaakte bijzonder groot. „Dat is mooi natuurlijk, maar we zagen wel dat de bovenkant van de markt die grotere aantallen in zware kwaliteit niet aan kon. Is er iets

te veel, dan kom je meteen in een andere marktlaag terecht die nu eenmaal minder over heeft voor de betere planten. Het bovensegment is erg gevoelig voor onbalans,” legt hij uit. De kweker merkt dat het lastig is om kleine hoeveelheden van nieuwe groeigeleiders in de webshops van de handel te krijgen. „Om ze exclusief te houden, moet je ze gedoseerd aanbieden, maar voor kleine aantallen past de handel de webshop-informatie niet altijd aan.”

Kerstafzet Frankrijk Rusland neemt jaarrond stabiele volumes af. Rob Cornelissen van Enigma Flowers: „Vooral de lichte sorteringen lopen er goed. Prijstechnisch zijn planten met 4 tot 6 knoppen er de bovengrens. Dat is altijd al zo geweest, maar is de afgelopen twee jaar wel versterkt.

We zien nu al bestellingen binnen komen voor Vrouwendag, een belangrijke dag voor stephanotis.”

Jeroen Vijverberg van FleuraMetz ziet de afzet richting kerst toenemen. Vooral op Frankrijk. „Voor de bloemist is het een mooi, onderscheidend kerstproduct. Onze klanten vragen nu vooral naar planten met negen tot tien bloemtrossen op een wat grotere boog.

Het aanbod daarin wordt al redelijk schaars.” n

310

2.600

300

2.400

290

2.200

280

2.000

270

2010

2011

2012

2013

2014

1.800

Verkochte aantallen x duizend

„Ongeveer de helft van de Portugese importeurs is de laatste jaren omgevallen. Wat nu overblijft, zijn de sterkere familiebedrijven. Zij hebben nu meer ruimte gekregen op de markt en daar zullen ze van profiteren. Anderzijds wordt de rol van de supermarkt bij de verkoop van planten steeds belangrijker, vooral bij phalaenopsis.

Dus het blijft hard werken voor de bestaande importeurs. Een meevaller is wel de verlaging van de btw op planten naar 6%.”

Onbalans

Gemiddelde prijs in centen

Bedrijf: Quattro Plant Functie: directeur, mede-eigenaar Belangrijkste afzetlanden: Italië Inkoop: 25% klok, 75% rechtstreeks bij kwekers Aantal medewerkers: 36

Stephanotis zou met zijn witte verschijning een grotere rol kunnen spelen in de kersthandel, maar het nicheproduct houdt in deze periode een bescheiden aandeel in de markt. Het zijn vooral de feestdagen in het voorjaar waar het product op meelift. „Ondanks de negatieve tendens was de handel voor Vrouwendag goed. Ook voor Valentijn en de Moederdagen zagen we leuke oplevingen en zelfs in de zomer bleef het redelijk doorgaan. Door de toenemende marktgerichte productie, zagen we weinig grote pieken en dalen in het prijsbeeld”, constateert Rien Hoogendoorn van kwekerij Altanova in Zevenhuizen. De kweker heeft een nieuw label ontwikkeld rondom de geurende eigenschap van de plant. „Mooi is dat stephanotis, samen met jasmijn en gardenia, in maart 2016 als woonplanten van de maand zijn aangemerkt. Ook vanwege hun geur.”

Verkochte aantallen en middenprijs stephanotis op de FloraHolland-veilingen van 2010 tot en met 2014.

Vakblad voor de Bloemisterij 52/53 (2015)

21-12-15 15:11

Foto: Mark Grootscholten

Afzetzaken

Analyse tuinplanten

Goede kersthandel zorgde voor vroege piek dwergspar Uit de verkopen van de minisparretjes Picea bij FloraHolland lijkt af te leiden dat de Europese consument dit jaar al vroeg zin had in kerst.

aanbod van deze kleine potmaat meer beperkt. ,,De middenprijs voor de totale productgroep ligt dit jaar boven die van 2014 en 2013”, aldus Martijn Bentvelsen, marketing consultant bij FloraHolland. Dat komt door een stabiele of betere prijsvorming bij de grotere potmaten.

De handel in de minisparretjes Picea bij FloraHolland vindt plaats tussen week 45 en Kerst, met traditioneel de piek rond week 50. De kleine sparren behoren voor het grootste deel tot de Picea glauca Conica, een dwergvorm met zachte naalden van de witte spar. De kleinste maten zijn vooral bestemd voor kerstarrangementen. Grotere maten verspreiden zich over de gehele Europese markt.

Minder klein

Eenjarige zomerbloeiers worden weer gepromoot?

Opvallend noemt hij ook de duidelijk grotere afzet in de weken 47 en 48. Blijkbaar manifesteerde de vraag naar kersthandel zich dit jaar al vroeg. Na week 48 lagen de via de veiling verkochte aantallen onder het niveau van vorig jaar. De prijzen daalden niet.

Aan de vraag lag het blijkbaar niet. Planteninkopers vonden de conica’s dit jaar inderdaad snel uitverkocht en spreken van tekorten. Handelaren noemen aanhoudend goed weer in grote delen van Europa als belangrijke handelsbevorderende factor.

Daarnaast zal het aantrekken van de economie meespelen, want ook de Nederlandse consument had al vroeg zin in kerst. Kerstbomenverkopers meldden al in het weekend van Sinterklaas onverwacht grote vraag naar kerstbomen, terwijl halverwege week 51 hun aanloop al weer duidelijk minder werd. n

„Wij hebben onlangs weer een bijeenkomst gehad en ruim 75% van de stemmers was voorstander van de promotie. De plannen gaan dus door.

Wat ik wel jammer vind, is dat slechts 30% van de aanvoerders een stem heeft uitgebracht. Uiteindelijk zet je de plannen op voor de totale productgroep, dus het zou ook mooi zijn als een groot deel daarover meebeslist.”

220

2.400

210

2.200

200

2.000

190

1.800

180

1.600

170

2010

2011

2012

2013

2014

1.400

Verkochte aantallen en middenprijs van het kerstboompje Picea op de FloraHolland-veilingen van 2010 tot en met 2014.

Vakblad voor de Bloemisterij 52/53 (2015)

51-52-Markt-5-Exporteur-Afzetzaken-nw.indd 25

Mark Grootscholten

Vroeg

Verkochte aantallen x duizend

Gemiddelde prijs in centen

Vorig jaar werden relatief veel exemplaren in de kleine potmaat 9 cm verhandeld. De teller bij FloraHolland kwam daardoor voor het eerst boven de 2 miljoen stuks, maar de middenprijs bleef op een bescheiden € 1,75 duidelijk onder het niveau van voorgaande jaren. Dit jaar bleef het

Bedrijf: Mark Grootscholten Aanleiding: Promotie FPC eenjarige zomerbloeiers

Wat zijn jullie in 2016 van plan? „Vorig jaar hebben wij zendtijd ingekocht bij Rob’s Grote Tuinverbouwing en dat gaan wij weer doen. In 14 afleveringen, tijdens het hoogseizoen, zullen wij te zien zijn en hopen we consumenten te inspireren. Vorig jaar hebben wij dit ook gedaan en dat is ons goed bevallen. Met een relatief klein budget bereik je toch zo’n 700.000 kijkers. Nieuw is dat dit jaar ook gefilmd gaat worden bij de kwekers op het bedrijf, zodat consumenten wat meer beleving bij het product krijgen. Ook zullen we komend jaar voor het eest te horen zijn op de radio.”

Waarom hebben jullie voor radio gekozen? „We hebben de promotieheffing verhoogd van 0,06% naar 0,1%. Er is dus meer budget. We zullen in het hoogseizoen op donderdag en vrijdag op 3FM en NPO Radio twee spotjes uitzenden, daarbij anticiperend op de weersverwachtingen. Uit onderzoek is gebleken dat die luisterdoelgroep goed aansluit bij de doelgroep die planten voor in de tuin koopt.

We zullen een slogan gaan verzinnen die geregeld op de radio en televisie zal terugkeren. De focus ligt dit jaar op Nederland.”

Geen uitrol naar andere landen? „Nederland is voor zomerbloeiers het tweede afzetland. Duitsland staat op nummer een. Het budget is ontoereikend om de activiteiten uit te rollen naar het buurland. We richten ons nu dus alleen op Nederland, temeer omdat we dan meer grip hebben op de activiteiten. We gaan bekijken of er volgend jaar nog andere mogelijkheden zijn.”

Wat zou u graag willen? „Ik ben er voorstander van dat we promotieplannen met andere productgroepen gaan opzetten. We hebben namelijk allemaal hetzelfde belang.

We willen dat de consument weer meer planten gaat kopen. FloraHolland en Bloemenbureau Holland hebben dit jaar gezamenlijk een outdoorcampagne opgezet, gericht op alle tuinplanten. Ik pleit ervoor om in de toekomst alle promotieactiviteiten via deze weg te laten lopen. BBH zet de activiteiten op en de telers beslissen vanaf de zijlijn mee.”

25

21-12-15 15:11

Cyclamen anders ­bekeken De Crop Reporter van PhenoVation bekijkt cyclamen met andere ogen. Het is een camera die de fotosynthese registreert. Daarmee is realtime te zien of de planten lijden onder stress.

D

e Crop Reporter kan zien wat ogen niet kunnen zien. De kleuren in het rechterdeel van de foto geven realtime aan hoe de plant zich op een bepaald moment voelt. Groen betekent dat de fotosynthese lekker loopt; ongeveer 80% van het licht wordt gebruikt. In het gele gebied is de fotosynthese gezakt tot 40 á 50%. En bij een rode kleur wordt het licht nog maar voor 20% benut. Dan kan schade optreden aan het fotosynthese-apparaat. Overigens doen bloemen minder aan fotosynthese dan groene plantendelen, zoals op de foto duidelijk is te zien. „De plantendelen met weinig chlorophyl kunnen we eruit filteren”, vertelt Henk Jalink, onderzoeker bij het Wageningse bedrijf. In deze foto is dat niet gebeurd.

Als de fotosynthese terugloopt, is de vraag: waardoor? Te veel licht? Te droog?

Een ziekte in het gewas? „Dat is een kwestie van klimaatgegevens nalopen”, zegt Jalink. „En droogtestress is gelijkmatig verdeeld over de hele plant, terwijl een schimmelziekte lokaal optreedt.”

PhenoVation heeft al een stuk of acht camera’s verkocht, vooral aan multinationals die de effecten van hun producten op planten willen meten. Ook onderzoeksinstellingen en veredelaars behoren tot de klantenkring. Telers zitten daar nog niet bij. In 2006 verscheen een artikel in het Vakblad over deze techniek, waarin werd voorspeld dat binnen vijf jaar elke teler hiermee zou werken. Dat was dus wat te optimistisch. „Doordat de camera plantenstress realtime kan vaststellen, is deze snel terugverdiend”, zegt Jalink. „Telers moeten daar nog van overtuigd raken.” < Tekst: Joef Sleegers jsleegers@hortipoint.nl

Foto: Henk Jalink

26

Spread.indd 26

Vakblad voor de Bloemisterij 52/53 (2015)

21-12-15 15:12

Vakblad voor de Bloemisterij 52/53 (2015)

Spread.indd 27

27

21-12-15 15:12

K asgeluiden Bestrijding van ziekten en plagen. Hoe gaat dat in de praktijk?

Wat houdt telers bezig en hoe gaan ze daarmee om? Wat zijn de geluiden uit de kas? Om de twee weken laat het Vakblad telers vertellen over chemische of geïntegreerde bestrijding.

Peter van Leth, Hans Neefjes, Joef Sleegers bloemisterij@hortipoint.nl

’Wittevlieg is onverklaarbaar rustig’

Richard Vijverberg Kwekerij VD Berg Gerbera

De druk van wittevlieg is laag op het bedrijf van Richard Vijverberg. De jonge gewassen worden elke veertien dagen preventief gespoten met NeemAzal. Er zijn drie of vier plekjes waar wat meer wittevlieg zit. Die worden goed in de gaten gehouden.

Hardere en betere middelen zoals Oberon en Gazelle blijven voorlopig in de kast. „We hopen dat we zo in het voorjaar sneller met biologie kunnen starten”, zegt de teler. „Want

na een middel als Gazelle moet je al snel acht weken wachten.”

In de oudere gewassen zijn roofmijten nog steeds latent actief; meer dan in andere jaren. „De roofmijten waren al goed op gang in het voorjaar. Misschien hebben we daar nog steeds profijt van.”

Het nadeel van de milde aanpak is dat andere beestjes meer ruimte krijgen. Zo zit er hier en daar een luisje. Daartegen heeft Vijverberg

Plaats: Berkel en Rodenrijs Teelt: 15 soorten mini-gerbera Oppervlakte: 4,9 ha

een rondje Plenum gespoten. Dat wordt nog een keer herhaald, want Plenum is niet het meest effectieve middel. Pirimor durft hij echter niet te gebruiken, omdat het gewas dan kan verbranden als er geen zon op staat. Ook zit er nog wat echinotrips in twee oudere gewassen. Die worden behandeld met Match.

De tabakswittevlieg, die zes weken geleden langs de gevel zat, is inmiddels driemaal gespoten met Spruzit.

Dat heeft goed geholpen, constateert Vijverberg. Op de vangplaten is geen tabakswittevlieg meer te bekennen. „Ik ben heel tevreden hoe het nu loopt, vooral met de lage druk van wittevlieg. Het gewas staat goed te groeien, dus misschien is daardoor de plaagdruk wel zo laag. Het is wel spannend wat de wittevlieg in het voorjaar gaat doen. Ik hoop niet dat we in maart of april alsnog een explosie krijgen. We zullen het zien.”

’Tomatenbronsvlekkenvirus belangrijk bij raskeuze’

Maurice Olsthoorn Teeltmanager bij Together2Grow Plaats: Westland Teelt: alstroemeria Oppervlakte: 7,5 ha

28

Kasgeluiden-NW.indd 28

Het lijkt buiten soms wel bijna voorjaar. Ook in de kas is het bijna een graadje warmer dan normaal in deze tijd. Luizen zijn er altijd wel een paar te vinden, maar nu hebben ze het goed naar de zin. In sommige vakken lopen de natuurlijke vijanden achter de feiten aan, en op die plekken zijn de luizen bestreden.

Ook slakken blijven de nodige aandacht vragen. De bladrollers sluimeren voort, maar die vormen geen probleem. Er is nog steeds parasitering en de situatie lijkt in evenwicht.

De trips is over de hele tuin onder controle, behalve in één vak. Daar staat een soort alstroemeria waar de trips blijkbaar dol op is. „In dat vak zijn we al vanaf week 27 aan het spuiten”, zegt Olsthoorn. „Onder meer vier keer met Winner, dat we nog nooit eerder hebben gebruikt.

Je zou denken dat we de trips daarmee wel weg zouden krijgen. Maar

het heeft niet veel uitgehaald. Geen idee waar het aan ligt. We kijken nu welke volgende stappen we kunnen zetten in de bestrijding.”

De soort waar de trips in zit staat al een jaar of vier, en zal komend voorjaar worden vervangen. In eerdere jaren had deze soort niet opvallend veel last van trips. „Het is nagenoeg onmogelijk om nieuwe rassen daarop te selecteren”, vindt de teler. „Je kunt

er namelijk geen peil op trekken.”

Dat geldt wel voor het tomatenbronsvlekkenvirus, dat door de trips wordt overgebracht. Hybride rassen zijn er redelijk ongevoelig voor, maar de butterfly types kunnen daar flink last van hebben, weet Olsthoorn. „Tegenwoordig kijken we met andere ogen naar de rassenkeuze.

Het tomatenbronsvlekkenvirus is voor ons een belangrijk selectiecriterium geworden.”

Vakblad voor de Bloemisterij 52/53 (2015)

21-12-15 15:12

’Binnenkort weer trips met aaltjes bestrijden’

Arjan van Noordt Bedrijfsleider bij Duynplant Plaats: De Lier Teelt: cordyline Oppervlakte: 4,2 ha

„In november wil ik graag op nul staan, als het om trips gaat”, vertelde Arjan van Noordt een maand geleden in deze rubriek. Sinds week 36 moest hij vanwege invlieg veel eerder dan gepland, wekelijks een keer spuiten met middelen als Mesurol, Conserve, Decis en Vertimec (steeds in combinatie met de uitvloeier Motto en met suiker als lokstof) om de oplopende tripsdruk in cordyline de baas te worden.

De tellingen gingen al redelijk snel omlaag. In week 44 vond hij op drie van de tien vangplaten geen enkele trips. Dat kon volgens Van Noordt ook komen omdat het insect nu niet meer zo actief is. In het gewas werd geen tripsschade gevonden. Inmiddels worden er bijna geen tripsen meer op de vangplaten geteld. De eerste week van 2016 begint de biologische tripsbestrijding weer.

Wekelijks zullen dan Steinernema

aaltjes ingezet worden. In een soort cordyline met overhangend is het gewas te dicht voor een goed effect van aaltjes. Daar zullen vanaf januari waarschijnlijk Swirki-roofmijten de trips gaan bestrijden. Tegen spint is de afgelopen tijd zo nu en dan pleksgewijs Actara of Floramite ingezet. „Spint kan pleksgewijs op 1-2 m2 ineens opduiken. Een lastige plaag, afgelopen jaar misschien wel lastiger dan trips. Vanwege spint

moesten we wel eens een paar planten weggooien. Vanaf eind januari tot september ruimt phytoseilus de meeste spint op, maar ook dan blijft het opletten. Op dit moment is de spintroofmijt nog niet actief genoeg.

De spint zelf zit nu vaak dieper in het gewas, dus je raakt ze niet makkelijk.” Luis is in deze tijd van het jaar geen probleem.

’Nog steeds hoge frequentie in tripsbestrijding’

Guido Halbersma Adviseur gewasbescherming van Van Iperen, onder andere in chrysant

Behoorlijk frequent spuiten met integreerbare middelen en extra roofmijten of aaltjes inzetten. Het is een strategie tegen trips voor de zomerperiode. Toch hanteren sommige klanten van Guido Halbersma hem nog steeds. „Trips is plaatselijk nog aanwezig. Meestal zijn het 1-2 plantjes waarop tripsschade zichtbaar is. De buurplanten zijn schoon en de aangetaste takken zijn oogstbaar. Trips verspreidt zich nu

Vakblad voor de Bloemisterij 52/53 (2015)

Kasgeluiden-NW.indd 29

minder, maar hij zit er blijkbaar nog steeds. Daarom hanteren we op sommige bedrijven nog een relatief hoge frequentie als het gaat om geïntegreerde bestrijding, We moeten schoon zijn voor dat de voorjaarszon weer gaat schijnen. Met het huidige middelenpakket red je het niet om puur met chemische middelen een hoge druk op te ruimen, dat blijkt ook dit jaar weer. Gelukkig komt er nieuw onderzoek.” De problemen

met trips zijn volgens Halbersma groter dan vorig jaar. Dat uit zich in toegenomen kosten. Problemen met tomatenbronsvlekkenvirus (TSWV) zijn niet vergroot. „Waarschijnlijk zijn de met dit virus geïnfecteerde tripsen behoorlijk bestreden. Maar TSWV blijft een bedreiging voor chrysantentelers.”

Halbersma ervaart dat phytoseilus ook dit jaar weer minder effectief is ’in de donkere dagen rond kerst’. „Blijkbaar heeft de natuurlijke daglengte effect op de spintroofmijt.

We moeten hem helpen door hier en daar Scelta of Floramite te spuiten.”

Luis en rups duiken heel pleksgewijs nog steeds op. Waarschijnlijk zijn ze onvoldoende opgeruimd, want invlieg is niet te verwachten in dit jaargetijde. Japanse roest vraagt op sommige bedrijven behoorlijk veel aandacht. Er moet preventief Signum of Daconil ingezet worden.

Curatief zetten telers Ortiva in.

29

21-12-15 15:12

Jan Voortman, vasteplantenkweker:

’Ik heb een boerenwinkel met Arabische inslag’ Quincy von Bannisseht

FOTO: QUINCY VON BANNISSEHT

qvb@hortipoint.nl

Vasteplantenkweker Jan Voortman uit het Drentse dorpje Oranje haalde zo’n beetje alle landelijke media. In zijn kas runt hij een levensmiddelenwinkeltje, speciaal voor de asielzoekers die tegenover zijn bedrijf worden opgevangen.

M

et een brede glimlach op zijn gezicht laat vasteplantenkweker Jan Voortman zijn winkeltje zien.

In zijn kas – even buiten het Drentse dorpje Oranje, op een steenworp afstand van een asielzoekerscentrum – verkoopt hij sinds een jaar allerlei levensmiddelen. Van couscous en verse druiven tot en met tweedehands jassen en shampoo. Zelf noemt hij het een boerenwinkel met Arabische inslag. „Natuurlijk, ik verdien er aan. Het is een stukje economie, een ’vluchtelingeneconomietje’. Maar wist je dat asielzoekers in Nederland wekelijks maar € 55 per persoon krijgen?

30

Goede doelen Jan Voortman.indd 30

Daarvan moeten ze eten, drinken, kleren en de bus naar de stad betalen, want hier in het dorp kunnen ze geen kleding kopen. Als je er dan tegenover woont, zoals ik, kun je er maar beter het beste van maken en die mensen helpen.”

Eind vorig jaar kregen de inwoners van Oranje te horen dat er zevenhonderd asielzoekers in het 140 zielen tellende gehucht zouden worden ondergebracht. Staatssecretaris Klaas Dijkhoff van Veiligheid en Justitie wilde Oranje afgelopen herfst nog eens zevenhonderd vluchtelingen toewijzen. Voortman was toen een van de dorpsbewoners die zich daarover in diverse media liet horen. „Niemand in ons

dorp heeft iets tegen vluchtelingen, maar tien keer zo veel asielzoekers als inwoners, dat trekken onze dorpsvoorzieningen gewoon niet. Gelukkig is Dijkhoff op zijn beslissing teruggekomen.”

Toen de eerste vluchtelingen in Oranje aankwamen, ontdekte een van hen al gauw dat er op het erf van Voortman kippen rondliepen. „Ze vroegen of ik eieren verkocht. Later kwam de vraag naar brood. En op den duur verkocht ik dus ook groenten en fruit, thee en koffie en nog veel meer. Ik vind het leuk om te doen. Met het tuincentrum en de kwekerij ben ik toch vooral in het voorjaar actief, dus ik kan het makkelijk erbij doen.”

Als Voortman voor een foto poseert, vraagt een asielzoeker of hij samen met de ondernemer op de foto mag. De in hoody en muts gestoken man vertelt in gebroken Engels dat hij uit Syrië is gevlucht. „De meesten komen uit Syrië, maar er zijn er ook uit Afghanistan, Pakistan, Somalië en Eritrea”, vertelt Voortman. „Het zijn niet alleen moslims, er zitten ook veel christenen tussen die voor het IS-geweld zijn gevlucht. Voor beide groepen heb ik achter in de kas een gebedsruimte ingericht. Christenen kunnen daar op woensdagmiddag terecht, moslims op vrijdag. Mits we geen feesten en partijen hebben, want die organiseren we ook.” <

Vakblad voor de Bloemisterij 52/53 (2015)

21-12-15 15:12

Richard Duijvesteijn, chrysantenteler in Poeldijk:

’Alpe d’HuZes was in eerste instantie een sportieve uitdaging’ FOTO: RICHARD DUIJVESTEIJN

De beroemde Franse berg Alpe d’Huez beklimmen. Dat wilde chrysantenteler Richard Duijvesteijn wel. In totaal elf keer ging hij omhoog tijdens het evenement Alpe d’HuZes, dat zich inzet voor KWF Kankerbestrijding.

Hans Neefjes hneefjes@hortipoint.nl

D

e sportieve uitdaging kwam als eerste op bij Richard Duijvesteijn toen hij werd gevraagd om mee te doen met het evenement Alpe d’HuZes. „Ik wist dat daarbij geld wordt ingezameld voor KWF Kankerbestrijding, maar in mijn directe omgeving was er gelukkig niemand die lijdt aan deze vreselijke ziekte betrokken. Ik zag het beklimmen van die berg in eerste instantie vooral als een sportief doel.

De Tourmalet had ik al eens beklommen. De Alpe d’Huez nog niet.” De teler uit Poeldijk sloot aan bij een groep die collega-chrysantenteler Alexander van Delft op poten zette. „Zijn zus was ziek, maar voldoende hersteld om met haar partner ook mee te

Vakblad voor de Bloemisterij 52/53 (2015)

goededoelenAlpduZes.indd 31

fietsen. Tijdens de besprekingen vooraf kregen we haar persoonlijke verhaal te horen.

De motivatie werd hierdoor nog groter om me fietsend in te zetten voor de strijd tegen kanker. Eenmaal in Frankrijk waren er in de dagen voor het evenement ook bijeenkomsten waarin veel werd gesproken.

Inspiratiesessies noemden ze die. Tranentrekkende verhalen. Hier gingen we voor die berg op. Het motto was ’Als je echt niet meer kan, heb je in ieder geval alles gegeven’.”

Team Chrysant Het team kreeg de naam ’Team Chrysant’, omdat ze zoveel mogelijk sponsoren uit hun vakgebied wilden benaderen. Veredelaars, toe-

leveranciers, kopers en andere vakgenoten werden benaderd.

Karren chrysanten werden geveild voor het goede doel.

Duijvesteijn ging dicht bij huis ook op zoek naar sponsors.

Niet alleen bij zijn telersvereniging Zentoo. Hij organiseerde in 2012 een fietstocht voor familie en vrienden inclusief barbecue. Hij vroeg hen € 25 ’startgeld’. „Het was gezellig en zelfs de slager sponsorde mijn initiatief. Uiteindelijk bleef er zo’n € 700 over voor Alp d’HuZes. Als Team Chrysant haalden we € 30.000 op dat jaar.”

Zes keer beklom Duijvesteijn in 2012 de Franse berg.

In 2013 ging het niet zo makkelijk en waren er vijf beklimmingen. Team Chrysant bestond toen uit acht renners en

fietste ruim € 40.000 bij elkaar. „Beide keren was ik na afloop kapot, maar zeer voldaan en trots op mijn prestatie voor het goede doel. Het was ook fijn om te doen met de groep en de familie en vrienden die ons op de berg en via sms en whatsapp steunden.” Twee deelnames vond de teler genoeg, omdat het inclusief trainingsuren best veel tijd vraagt.

Het bedrijf en het gezin met drie jonge kinderen krijgen nu voorrang. „We sponsoren als kwekerij Brasil en via Zentoo nu alleen nog zaken als een corsoboot, een kerkenveiling of Oogstdankdag. Dat doen we graag. Voor een nieuwe sportieve uitdaging in combinatie met een goed doel sta ik op termijn zeker open.” <

31

21-12-15 15:12

JAAROVER ZI

Foto: Peter van Leth

januari– februari

Leo Hoogendoorn, Florensis:

’Blij met de erkenning’ Begin januari won Florensis, producent van uitgangsmateriaal van snijbloemen, vaste planten en bloeiende pot- en perkplanten, de Tuinbouw Ondernemersprijs. „Een geweldig begin van 2015, gevolgd door een enerverend jaar. Erkenning voor de koers die we al jaren voeren en continueren”, aldus directielid Leo Hoogendoorn.

Is het bedrijf nog steeds in een roes? „Nee, inmiddels zijn we wel weer ontwaakt. Na het winnen van de prijs hebben we een enerverende periode doorgemaakt. We hebben geen interview afgeslagen. Opmerkelijk vond ik ook de aandacht van buiten de sector. Voor ons echt opmerkelijk, omdat je normaal alleen in de cocon van sector zit en wordt benaderd. Verder merk je dat de prijs vooral nationaal leeft en minder internationaal. Drie weken later op de IPM hebben we regelmatig moeten uitleggen wat de prijs inhoudt.

Internationaal moet de prijs nog meer allure krijgen, wat ons echter niet minder blij maakt. Het is immers een van de meest prestigieuze tuinbouwprijzen in Europa.”

Is de prijs op een speciale wijze gevierd met het personeel? „Diezelfde dag hebben we de prijs wereldwijd gevierd met personeelsfeesten op de verscheidene locaties. De prijs is een bekroning voor iedereen die daar aan heeft bijgedragen. Het inspireert medewerkers en organisatie door te gaan op de inslagen weg. Wij allen zijn voor een jaar ambassadeur van de sector.”

Op naar de International Grower of the Year-award en de Koning Willem I-prijs.

Welke sleept u het liefst in de wacht? „Het winnen van de Tuinbouw Ondernemersprijs leidt niet direct tot nominaties voor de International Grower of The Year-award of Koning Willem I-prijs. Allebei mooie prijzen, maar als ik dan toch een voorkeur moet uitspreken dan toch de Koning Willem I-prijs. Deze prijs zou echt de kroon op ons werk zijn. Niet zozeer vanwege de expo-

32

Jaaroverzicht jan apr.indd 32

sure buiten de tuinbouwsector, maar gewoonweg omdat het een zeer prestigieuze prijs is.”

Wat spreekt u het meest aan uit het juryrapport? De duurzame bedrijfsvoering of de nationale en internationale samenwerking? „Duurzaam zien we als een license tot produce en waar nog grote stappen zijn te maken. Echt trots zijn we op het kunnen zijn van een betrouwbare partner, waarbij we onze oorsprong niet het oog verliezen. Namelijk een familiebedrijf met nog de ziel van een familiebedrijf, ook al professionaliseren we steeds meer. Afstanden met alle geledingen uit het bedrijf blijven klein, zodat iedereen de passie van het bedrijf uitstraalt.”

Hoe weer in de praktijk gebracht in 2015? „Wij steunen Benefits of Nature dat een uniforme standaard footprint voor de tuinbouw tracht te ontwikkelen. In Drechtstedelijk verband hebben wij ons gecommitteerd om op onze hoofdlocatie in Hendrik-Ido-Ambacht het energieverbruik in drie jaar tijd met 10% te verlagen. Samenwerking zijn we onder meer aangegaan met onze voormalige Oostenrijkse concurrent Renner.”

Legt de prijs een verwachtingspatroon bij het bedrijf? „Niet zozeer bij onszelf, wellicht meer wat klanten van ons verwachten. Wij voelen door de prijs absoluut geen druk. We blijven dezelfde bedrijfskoers voeren. Een koers die ons geen windeieren heeft gelegd en die met het in de wacht slepen van de Tuinbouw Ondernemersprijs erkenning heeft gekregen. Een groter compliment kan je als bedrijf niet krijgen.”

n ING BANK voorspelt dat de sierteeltsector in 2015 een omzetgroei van 1% zal behalen. De bank baseert zich op cijfers over 2014, een goed jaar voor veel telers van snijbloemen en potplanten. n In zijn nieuwjaarsspeech roept de Westlandse burgemeester VAN DER TAK banken op hun positie binnen de tuinbouw opnieuw waar te maken. n FLORAHOLLAND kondigt aan zich terug te trekken uit deelnemingen die niet binnen haar strategie passen. Als voorbeeld wordt Frederique’s Choice genoemd, waarin de veiling sinds 1 januari niet langer participeert. n De HOEKSCHE WAARD krijgt een gebiedsbemiddelaar om de herstructurering van de glastuinbouw op het eiland in de komende drie jaar vlot te trekken. n SBS6 maakt bekend in de loop van 2015 met een tweede seizoen van het succesvolle tv-programma HOLLANDS BESTE BLOEMSTYLIST te komen. n Een glastuinbouwbedrijf was in 2014 gemiddeld € 1,5 miljoen waard, zo meldt makelaarsorganisatie NVM op 27 januari. Dat is nog slechts de helft van de transactieprijs die in 2008 werd genoteerd. n De Nederlandse BLOEMENEXPORT verliest terrein op enkele grote markten buiten de EU. Dat blijkt uit de World Wide Map die FloraHolland en Rabobank presenteren op de vakbeurs IPM in Essen. n Het duurzaamheidskeurmerk MPS viert zijn twintigjarig bestaan tijdens de vakbeurs IPM in Essen. n De RABOBANK geeft bij monde van Food & Agri-directeur Huirne in het tv-programma Brandpunt van KRO-NCRV toe het mkb, voorafgaand aan de crisis, te makkelijk financieringen te hebben verstrekt. n Veredelaar DNA Green Group overweegt een beursgang, laat topman Visser op 10 februari in het Financieele Dagblad weten. Het concern, dat grotendeels in handen is van H2 Equity, nam in januari Rijnplant en Terra Nigra over. n De verkoop van producten van Decorum Plants & Flowers in de Rotterdamse Markthal blijft achter bij de verwachtingen.

Vakblad voor de Bloemisterij 52/53 (2015)

21-12-15 15:13

R ZICHT 2015 n De provincie Gelderland stelt het Provinciaal Inpassingsplan (PIP) voor de herstructurering van de tuinbouw in de BOMMELERWAARD vast. Bedrijven die willen uitbreiden, kunnen dat voortaan alleen via de systematiek van wijzigingsplannen. n Beleggingsfonds MEEWIND investeert € 2,7 miljoen in Collectief Aardwarmte Vierpolders. n Internationale VROUWENDAG op zondag 8 maart valt tegen dit jaar.

Exporteurs melden minder vraag naar dure bloemen en planten. Boosdoener is de ingestorte export naar Rusland en Oekraïne. n WKK kan op termijn nog een bron van inkomsten zijn, mits flexibel stroom kan worden teruggeleverd. Dat concluderen energiedeskundigen tijdens de Glastuinbouwdag van Energy Matters op 6 maart. n De plannen voor een WARMTEROTONDE in Zuid-Holland krijgen vaster vorm. Op 23 maart praten glastuinders voor het eerst mee in het overleg met warmtedeskundigen hierover. n Stichting Krediet Verdriet komt met de website WWW.TUININPUIN.NL waarop telers hun klachten kwijt kunnen over de afdeling Bijzonder Beheer van hun bank. n Financiële waakhond AFM meldt dat er geen misstanden zijn bij de afdelingen Bijzonder Beheer van banken.

Wel schieten banken tekort in hun communicatie naar klanten toe over het bijzonder beheer. n LED IT BE gaat op 1 april van start.

Met dit grootschalig onderzoeksprogramma, dat vijf jaar gaat duren en € 3,3 miljoen kost, zet de sector in op verdere energiebesparing. n De Hoge Kamer van Beroep van het Europees Octrooibureau neemt op 25 maart de omstreden beslissing dat het aanvragen van OCTROOI op ’resultaten’ van klassieke veredeling – planten, zaden en vruchten – volgens het Europese octrooirecht is toegestaan. n LTO Glaskracht Nederland start met vijf glastuinders een pilot-project dat moet zorgen voor doorbraken in het krachtenveld tussen glastuinbouwbedrijven, overheden en banken ten einde tot modernisering van het TEELTAREAAL te komen. De vijf komen uit: Vierpolders, Tinte, Zevenhuizen, Berkel en Rodenrijs en Westland.

Vakblad voor de Bloemisterij 52/53 (2015)

Jaaroverzicht jan apr.indd 33

Foto: Numan Paprika

maart – april

Marcel Numan, paprikateler:

’We willen het strakker organiseren’ In maart wordt bekend dat tuinders in glastuinbouwgebied Alton in Heerhugowaard het hoog tijd vinden voor sneller internet. Ook willen ze een eigen ondernemersvereniging om samen één geluid te kunnen laten horen. Inmiddels is die opgericht. „We willen het allemaal wat strakker gaan organiseren”, zegt voorzitter Marcel Numan.

Waarom hebben jullie ondernemersvereniging Alton opgericht? „Ons gebied telt zo’n twintig glastuinbouwbedrijven. Allemaal willen we graag tot modernisering en herstructurering van Alton komen. In de afgelopen jaren hebben we als kwekers daarvoor de gemeente Heerhugowaard steeds op individuele basis benaderd. Ook fungeerde oud-tuinder Co Snoek vaak als schakel tussen tuinders en gemeente. Het leek ons en hem echter beter om dat wat strakker te gaan organiseren. Als vereniging kun je één stem naar de gemeente toe laten horen.

Dat is belangrijk want we merken dat de gemeente, nu Alton tot Greenport Noord-Holland Noord behoort, meer aandacht voor ons heeft.

De vereniging krijgt trouwens ondersteuning van Ontwikkelingsbedrijf NHN.”

van ons aardgasverbruik. We hopen dat te bereiken door het gebruik van restwarmte, afkomstig van afvalverbrander HVC in Alkmaar. Daarvoor moet er een leiding naar Alton worden aangelegd.

Of dat financieel haalbaar is, moet blijken uit een businesscase. Ik verwacht dat die eigenlijk elk moment klaar kan zijn. Met ons eigen bedrijf, we telen op 11 ha paprika, willen we via een andere energiestrategie een gasbesparing halen van 15 tot 20%. Met de restwarmte van HVC hopen we tot verdere verduurzaming te komen.”

En als de businesscase negatief uitpakt? „Vanwege de huidige lage gasprijzen moet HVC er nog flink aan rekenen. Maar voor de lange termijn hebben we er alle vertrouwen in. Mocht HVC niet doorgaan, dan kunnen we geothermie overwegen.

Er zit namelijk aardwarmte in dit gebied.”

Hoeveel leden telt de club? „Tot nu toe weten we van dertien telers dat zij zich bij de vereniging gaan aansluiten. Onder hen bevindt zich ook een aantal oud-tuinders die hun tuin verhuren aan derden. Die huurders mogen natuurlijk ook meepraten in de vereniging, maar zullen beperkt stemrecht krijgen. Bij de club komen voornamelijk siertelers. In het gebied worden rozen, alstroemeria’s, lelies, chrysanten, perkplanten, amarylllis en tulpen geteeld. Ik ben de enige groenteteler.”

Wat wil de vereniging bereiken? „We willen toe naar verduurzaming van Alton.

Daarom zijn we bezig met het opstellen van een visie voor 2030. Begin volgend jaar hopen we die aan de gemeente te kunnen presenteren. Belangrijk onderdeel in die visie is het fors terugdringen

Hoe regelen jullie de CO2-voorziening als jullie WKK’s en ketels minder draaiuren zouden gaan maken? „HVC kan ons op termijn wellicht ook zuivere CO2 gaan leveren. In het gebied zal daarvoor dan een centrale opslag worden aangelegd.”

Waar gaat de vereniging nog meer doen? „We zijn volop bezig met het zoeken van oplossingen voor snellere internetverbindingen in Alton. Providers blijken weinig zin te hebben in het aanleggen van glasvezel naar ons gebied. Een straalverbinding kan nog een oplossing zijn, maar dan moeten er meer zendmasten komen. Verder hebben we ons bij LTO Glaskracht Nederland aangemeld als collectief waterzuiveringsproject.

Ook op dat gebied zijn we volop bezig.”

33

21-12-15 15:13

JAAROVER ZI

Foto: Joef Sleegers

mei – juni

Bert van der Lugt, plantenkweker in Bleiswijk:

’Met AquaReUse is emissie geregeld’ Op 23 april werd AquaReUse in Bleiswijk officieel in gebruik genomen. Dit is een fabriek om collectief gietwater te zuiveren en schoon water aan tuinders terug te leveren. De opstart heeft ruim zeven jaar geduurd. Toch is plantenkweker Bert van der Lugt blij met het resultaat. „Onze emissie is voor de toekomst geregeld.”

Hoe draait AquaReUse nu? „We sturen er al een half jaar ons afvalwater naar toe, maar we hebben nog geen schoon water terug gekregen. Dat zal een dezer weken gaan gebeuren.

Rond deze tijd worden de bedrijven aangesloten op de schoonwaterlevering.”

Hoe is de kwaliteit van het gietwater? „Als het goed is, is het schoner dan regenwater.

Het wordt door AquaReUse ’realtime’ van alle kanten getest op virussen en bacteriën. Er zit een zoutwatermembraan in dat alleen het water doorlaat. Bovendien ontsmetten we het zelf ook nog een keer, net als ons regenwater. Als plantenkweker kunnen we alleen zeer schoon water gebruiken. Schoner dan van AquaReUse kunnen we waarschijnlijk niet krijgen. Maar dat moet nog blijken, aangezien er nog geen water is geleverd.”

Bent u blij dat u de waterzuivering collectief hebt geregeld? „Ja. Het is een heel traject geweest, maar qua emissie zijn we nu op de toekomst voorbereid.”

Was het een vooruitziende blik? Binnenkort wordt waterzuivering verplicht. „Wat noem je een vooruitziende blik? We zijn natuurlijk al zeven jaar bezig om AquaReUse van de grond te krijgen. De aanvankelijke aanleiding was dat het brijn van osmosewater niet meer terug in de grond zou mogen worden gepompt. Inmiddels is die beperking al weer teruggedraaid...”

Hoe belangrijk is deze oplossing voor u? „Tot nu toe gebruiken we regenwater en leidingwater. Ik hoop dat het water van AquaReUse een

34

Jaaroverzicht mei aug.indd 34

deel van ons leidingwater kan vervangen. Ik vind het belangrijk om ons water voor 100% te recirculeren. Het zal echter aanvullend blijven.”

Jullie hebben dit als tuinderscollectief ­geregeld. Waren alle belangen hetzelfde? „In tuinbouwland staan nooit automatisch alle neuzen dezelfde kant op. Het is een lang traject geweest, met veel overleggen, waarbij we telkens een stapje verder kwamen. Gelukkig is er niemand afgehaakt. De grootste moeilijkheid was dat de techniek in ontwikkeling was en er steeds voorstellen werden gedaan voor nieuwe technieken.

Op een gegeven moment moet er toch een spade de grond in. Dat betekende dat we voor een bepaalde techniek moesten kiezen.”

Hebt u er nog omkijken naar? „Nee, als het eenmaal draait hebben we er geen omkijken meer naar. Het Hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard is eigenaar van de installatie, en verder wordt alles geregeld door PB Techniek. Wij betalen voor het water, waarmee zij de fabriek onderhouden.”

Kan dit ook in andere tuinbouwgebieden? „Het zal niet overal kunnen. Om te beginnen moet het gebied er geschikt voor zijn, met meerdere telers die voldoende water te recirculeren hebben. Bij ons was het relatief makkelijk omdat het allemaal nieuwe bedrijven waren. In bestaande gebieden zal het een hele toer zijn. Bovendien hadden we het voordeel dat er veel subsidie beschikbaar was. En zonder de interventie van het Hoogheemraadschap, dat dit project heeft opgepakt, was het niet gelukt.”

n De eerste resultaten van het project GLAS ZUIVER WATER op de proeftuin Ron Peters in Klazienaveen zijn veelbelovend. Schimmels en planten blijken in staat nutriënten en gewasbeschermingsmiddelen uit afvalwater af te breken. n DNA Green Group verandert zijn naam in Dümmen Orange. Alle vijftien dochterbedrijven gaan deze ’familienaam’ voeren. n In de sierteeltsector is, volgens hoogleraar Ard-Pieter de Man van de VU Amsterdam, geen sprake van overcapaciteit. „Er is een ondercapaciteit aan nieuwe BUSINESSMODELLEN.” n HIVOS zet vlak voor Moederdag de Eerlijke Bloemengids online.

Hierin staan de adressen van 1.584 winkels waar consumenten eerlijke en duurzame bloemen kunnen kopen. n Glastuinbouwgebied Nieuw Prinsenland in DINTELOORD neemt op 30 april officieel een in een container geplaatste collectieve zuiveringsinstallatie in gebruik. De demo-installatie verwijdert gewasbeschermingsmiddelen uit spui-en filterspoelwater. n Supermarktketen JUMBO verkoopt vanaf 5 mei ook via internet bloemen.

Klanten hebben online keuze uit drie verschillende boeketten en een bos rozen, allemaal met zeven-dagenvaasgarantie. n Bijna veertig rozentelers richten op 12 mei een eigen GEWASCOÖPERATIE op. De club vertegenwoordigt ruim 160 ha, zo’n 62% van het Nederlandse snijrozenareaal. n Dát de PRIMAIRE PRODUCTIE van sierteeltproducten van belang is voor de omvang van het totale agrocomplex staat vast, maar hoe groot dat belang is voor de toegevoegde waarde en werkgelegenheid is onduidelijk, zo blijkt uit onderzoek van het LEI. n De directie van FloraHolland krijgt voor € 174.000 aan BONUSSEN toegekend. De verwachte storm van kritiek blijft echter uit. Slechts enkele veilingleden uiten op 4 juni hun ongenoegen over de extra directiebeloningen. n Staatsecretaris Mansveld (I&M) stelt de ZUIVERINGSPLICHT voor de glastuinbouw uit van 1 januari 2016 naar 1 januari 2018.

Vakblad voor de Bloemisterij 52/53 (2015)

21-12-15 15:13

R ZICHT 2015 n Het kabinet ziet er vanaf het BTWTARIEF op onder meer sierteeltproducten te verhogen van 6 naar 21%.

Tegen het plan was breed protest gevoerd. In radiospotjes spraken onder andere een tulpen- en orchideeënteler zich tegen het kabinetsvoornemen uit. n De GRENSCONTROLES in Hoek van Holland, waar vrachtwagens de boot naar Harwich kunnen nemen, worden steeds intensiever. Aanleiding zijn de problemen in Calais, waar vluchtelingen het vrachtverkeer belemmeren. Chauffeurs zoeken daardoor naar alternatieve routes naar Engeland, waar ’de Hoek’ er een van is. n Ondanks ernstige DROOGTE – 2015 gaat als een van de droogste jaren de boeken in – weten de meeste glastuinders hun watervoorziening op orde te houden door tijdig bij te mengen met oppervlakte- en grondwater. Vooral buitenbloementelers moeten echter alle zeilen bijzetten. n De aardwarmtebron van GREEN WELL WESTLAND begint in juli weer te draaien. De bron lag sinds december 2014 stil vanwege verstopte filters. n De verkoop van glastuinbouwbedrijven blijft volgens makelaarsorganisatie NVM zorgwekkend. In het eerste halfjaar van 2015 werden dertien bedrijven verkocht, wat beduidend lager is dan in 2014, vrijwel allemaal voor prijzen lager dan € 700.000. n Glastuinders hebben, vooral door de gestegen bloemenexport, weer VERTROUWEN in de toekomst, blijkt uit de Agro Vertrouwensindex. De enquête werd begin juli afgenomen, nog vóór Rusland zijn grenscontroles verscherpte en vóór de problemen rond de Kanaaltunnel toenamen. n De acht tuinders van het COLLECTIEF AARDWARMTE VIERPOLDERS halen opgelucht adem: na een maand lang boren, wordt er op 12 augustus heet water uit de bodem omhooggepompt. Het cluster kan nu met de aanleg van het leidingennetwerk beginnen. n Eind augustus veroorzaakt een ZOMERSTORM vooral in de Bommelerwaard veel ruitschade bij glastuinders.

Vakblad voor de Bloemisterij 52/53 (2015)

Jaaroverzicht mei aug.indd 35

Foto: VGB

juli – augustus

Robert Roodenburg, directeur VGB:

’Goed dat we niet zijn gaan schelden op de Russen’ In de zomer werd de Nederlandse sierteelt opgeschrikt door de aankondiging van Rusland om Nederlandse bloemen en planten strenger te controleren. De Russen hadden beestjes gevonden. „Ik dacht, daar gaat €140 miljoen omzet”, was de eerste reactie van VGB-directeur Robert Roodenburg Wat was uw beleving toen u hoorde dat de Russen beestjes hadden gevonden? „Ik kwam na de eerste week van juli terug van vakantie toen ik hoorde dat de Russen beestjes hadden gevonden in Nederlandse bloemen. Ik dacht nadat de eerste maanden de macrocijfers van de export van bloemen en planten goed waren dat dit het hele jaar kon gaan bederven. Ik was somber. We hebben goede jaren nodig en dacht dat dit roet in het eten zou gaan gooien. Want ik dacht dat de Russen de grenzen dicht zouden doen.

Daar gaat € 140 miljoen omzet en een aantal bedrijven gaat klappen oplopen, dacht ik. Ik leerde ook dat er kwekers zijn die volledig afhankelijk zijn van Rusland.”

Heeft jullie plan van aanpak geholpen? „Jazeker, die feedback kregen we ook op ons plan Het eerste wat we deden was om op het ministerie te gaan praten om te kijken of we onze invloed konden aanwenden en om te leren wat er achter de Russische klachten zat. Een van de belangrijke dingen daarna was dat we als keten bijeen zijn gaan zitten, LTO, FloraHolland, het ministerie van EZ en VGB. Het eerste wat we bespraken was welke boodschap we zouden uitdragen zodat we niet door een verkeerde communicatie nog meer schade zouden berokkenen. De boodschap was dat we de Russische klachten serieus zouden nemen en kijken of we met een oplossing konden komen: een plan van aanpak. Via het ministerie hebben we die boodschap naar de Russen gecommuniceerd. We hebben gezegd: de Russen hebben een punt, er zitten beestjes in de bloemen en plan-

ten en we gaan kijken hoe we ze er uit kunnen halen. De VS en Japan accepteren de beestjes ook niet. Als we met een oplossing komen dan biedt dat ook mogelijkheden op die markten.’’

Hoe staat het met het plan? „Dat loopt. Het is een onderzoeksprogramma met maatregelen voor de korte en lange termijn. We doen dat in samenwerking met LTO en WUR. We onderzoeken wat we op de korte termijn aan de problemen van de beestjes kunnen doen en hoe we het probleem op de lange termijn structureel kunnen aanpakken.”

Zijn er nog problemen aan de grens? „De omzet van de export naar Rusland is terug gelopen, maar dat heeft vooral te maken met de Russische economie en de koers van de roebel.

Aan de grens zijn niet echt problemen geweest.

Ook de handel heeft goed ingespeeld op de situatie door zorgvuldig te zijn met de verpakking.

Ik denk dat het belangrijk is geweest dat we in de communicatie niet zijn gaan schelden. De Russen zijn klanten en die moet je tevreden stellen. Of je ze aardig vindt of niet: je moet ze goed bedienen.”

Is er nog overleg met de Russen? „Nee, het structurele overleg tussen het Nederlandse en het Russische ministerie van EZ wordt steeds uitgesteld. De Russen hebben wel impliciet en expliciet laten merken dat ze de manier waarop wij met de problemen zijn omgegaan - door niet in de tegenaanval te gaan, maar mee te buigen waarderen.

35

21-12-15 15:13

JAAROVER ZI

Foto: Hans Neefjes

september – oktober

Nic van der Knaap, Anthura:

’Met patenten is te leven’ Op 29 september nam de Eerste Kamer de Wet implementatie Nagoya Protocol aan.

De nieuwe wet regelt onder meer hoe voordelen van veredeling met genetische bronnen, mede ten goede komen aan het gebied van herkomst. Dat gaat veel verder dan octrooirecht, volgens Nic van der Knaap, oprichter van Anthura.

Het Nagoya Protocol heeft vergaande gevolgen voor de sierteelt? „Ik zie het als een wet om de Octrooiwet te bestrijden omdat ook octrooi op planteigenschappen verleend kan worden. Daarbij maakt de onrealistische vermenging met ontwikkelingshulp het tot een onuitvoerbaar gedrocht. Het Nagoya Protocol is vele malen erger dan alle patenten bij elkaar. Details zijn nog niet allemaal bekend, maar zeker is dat het protocol veredelaars heel erg beperkt in hun werkzaamheden. Er is meer onzekerheid over de beschikbaarheid van genetisch materiaal. Bovendien biedt protocol geen helderheid over wat wel en niet mag met genetische bronnen, hoe vergoedingen geregeld moeten worden en hoe hoog die vergoedingen moeten zijn aan het land van herkomst. We weten ook niet hoever het uitputtingsbeginsel doorwerkt. Wellicht mag een chefkok straks niet meer met olie experimenteren omdat een bestanddeel beschermde genetische informatie bevat. De argwaan jegens veredelaars wordt alleen maar groter. Er zijn zelfs parlementsleden die vinden dat veredelaars roven.”

elkaars materiaal aan de slag en regelen zelf de financiële consequenties. Patenten zijn lastig, maar niet onoverkomelijk.”

De publieke opinie over gebruik van genetisch materiaal klopt niet? „Als je de teneur van de vele kamervragen bekijkt, dan staat de veredelingssector er in de agrarische sector niet goed voor. Er wordt gesproken over bio-piraterij. In slecht af te bakenen regels is altijd illegaliteit te vinden. Er is ook veel discussie over patenten die al verlopen zijn. Over de vergoeding voor het gebruik van genetische bronnen zal altijd discussie zijn, ook als je het regelt volgens het Nagoya Protocol. Het is namelijk niet af te bakenen en er zullen altijd partijen zijn die vinden dat de vergoeding te laag is. Je houdt daarom onvrede en de kans op schandalen is aanwezig. Als iets niet klopt, dan moet je het als sector toegeven. Goede zaken moeten echter ook genoemd worden. Op dit moment sneeuwt het geluid uit de sector onder en is er geen open discussie.”

Wat is uw oplossing?

Waarom is een octrooi of patent minder erg dan het protocol? „Een patent verloopt na twintig jaar. Daarnaast is het openbaar wat je als veredelaar gedaan hebt.

En een patent biedt de veredelaar de kans om zijn investeringen terug te verdienen. Ik ben het eens met de discussie dat octrooirecht meer belemmering op kan werpen dan het kwekersrecht.

Daarom ben ik ook voor de oproep dat ook in het octrooirecht volledige kwekersvrijstelling van kracht moet zijn. Veredelaars kunnen dan met

36

Jaaroverzicht sept dec.indd 36

„De biodiversiteit op de wereld verdient bescherming. Mijn plan heet DABB (Donatie Arbeid Bescherming Biodiversiteit). Het is een model dat een nieuwe basis kan zijn voor de Conventie inzake Biologische Diversiteit (stamt uit 1993 en is in 2010 nader uitgewerkt in het Nagoya Protocol, red.). Via DABB kan de biodiversiteit mondiaal geïnventariseerd worden wat arbeid en kennis oplevert. Uiteindelijk leidt het tot bescherming daarvan. Daar staat tegenover dat alle genetische bronnen vrij zijn voor iedereen.”

n Van alle MPS-deelnemers die het label MPS-A+ voeren, is 32% potplantenteler en 27% snijbloementeler, zo blijkt uit cijfers van stichting MPS. n Het NOODWEER dat eind augustus over het land trok en met name glastuinders in de Bommelerwaard trof, blijkt voor dik € 20 miljoen schade te hebben aangericht aan kassen, scherminstallaties en gewassen. n Vijf grote telersverenigingen, goed voor ruim 70% van het Nederlandse glasgroenteareaal, gaan samenwerken onder de naam Federatie VruchtgroenteOrganisatie (FVO). Onder leiding van oud-landbouwminister VEERMAN vormt de FVO een coalitie met overheid en Rabobank. Doel is tot herstructurering en verduurzaming te komen. n KP Holland luidt tijdens het congres van Blooming The Future op 22 september de noodklok over de toepassing van het OCTROOIRECHT. Volgens het bedrijf zullen kleine veredelaars daardoor tegen extra licenties aanlopen, terwijl ze geen beschermde genetica meer mogen gebruiken. n Glastuinbouwbedrijven die hun afvalwater via een collectief laten zuiveren, kunnen onder voorwaarden tot 2021 de tijd krijgen om dat te realiseren en aan de ZUIVERINGSPLICHT te voldoen. Dat spreken LTO Glaskracht Nederland en andere partijen op 22 september met EZ af. n De NVWA doet onderzoek bij rozenveredelaars en rozentelers naar mogelijke besmettingen met BRUINROT. In augustus werd bij twee Zuid-Hollandse rozentelers het type I van Ralstonia solanacearum aangetroffen, een q-organisme. n De aanleg van het westelijk deel van de WARMTEROTONDE is haalbaar, mits de overheid meebetaalt aan het € 450 miljoen kostende leidingennet, zo blijkt uit een studie in opdracht van de vier betrokken gemeenten en Zuid-Holland. n De HANDEL gaat definitief bijdragen aan de collectieve promotie van bloemen en planten. VGB-leden stemmen op 15 oktober in met het voorstel om minimaal € 6 miljoen in de pot te stoppen. Kwekers droegen al € 8 miljoen bij.

Vakblad voor de Bloemisterij 52/53 (2015)

21-12-15 15:13

ROVER ZICHT 2015 n LOEK HERMANS blijft boegbeeld van tuinbouw. Dit ondanks zijn aftreden op 2 november als VVDfractievoorzitter van de Eerste Kamer omdat hij in opspraak was geraakt vanwege wanbeleid bij de voormalige thuiszorgorganisatie Meavita. n MARTIJN VAN DAM (PvdA) wordt op 3 november de nieuwe staatssecretaris van Economische Zaken. Hij volgt Sharon Dijksma op die staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu wordt. Zij volgt op haar beurt Wilma Mansveld op die aftrad vanwege het Fyra-debacle. n De FloraHolland TRADE FAIR in Aalsmeer en de IFTF in Vijfhuizen weten beide meer bezoekers te trekken dan vorig jaar. Op de Trade Fair komen 15.000 mensen af, 1.000 meer dan in 2014 en de IFTF trekt 18.000 bezoekers, 1.333 meer. n De kamerplantencatalogus van Bloemenbureau Holland komt op 4 november onder de naam Info-IndoorPlants beschikbaar als BETAALDE APP voor de smartphone. In mei was al een snijbloemen-app verschenen, onder de naam InfoFlowers. n Het aardwarmteproject TRIAS WESTLAND laat weten in het vierde kwartaal van 2016 te gaan boren.

Oorspronkelijk was de boring voor begin 2016 gepland. Het project moet dertig tot vijftig kwekers van warmte gaan voorzien. n FloraHolland sluit zich aan bij de Coalitie Herstructurering en Ontwikkeling Tuinbouwsector (HOT).

Partijen tekenden daartoe op 13 november een samenwerkingsovereenkomst. n Op 19 november verschijnt het handboek ’De basisprincipes van HET NIEUWE TELEN’. Met de uitgave – die zowel in boekvorm als digitaal verkrijgbaar is – krijgen telers een compleet overzicht van de achtergronden van HNT en de ervaringen die er de afgelopen jaren mee zijn opgedaan. n Het Spaanse moederbedrijf van Abengoa in Europoort stevent af op een faillissement. Ocap, dat sinds vier jaar CO2 van Abengoa afneemt, verwacht dat de Nederlandse Abengoa-fabriek hoe dan ook blijft doordraaien.

Foto: Joef Sleegers

november– december

Geert van Oosterhout, LTO Glaskracht:

’Grootste groep gewassen gecoverd’ De oprichting van gewascoöperaties kwam dit jaar goed op gang. Elke coöperatie worstelt met het vraagstuk van het wel of niet delen van nieuwe kennis. „Ik zou graag zien dat daar snel een consensus over komt tussen de verschillende financiers”, zegt Geert van Oosterhout, manager ondernemerschap bij LTO Glaskracht.

Hoeveel gewascoöperaties zijn er nu? „Begin december zijn de handtekeningen onder de kalanchoë-coöperatie gezet, en dat brengt de teller op twaalf. De dertiende, van lelie, is in een vergevorderd stadium.”

Verwacht u dat er nog veel bijkomen? „Nog een paar. Ik denk dat we ongeveer op vijftien zullen uitkomen. Van de duizend gewassen die er zijn, hebben we de grootste groepen wel afgedekt. Naarmate een groep kleiner is, wordt het moeilijker om met een structuur te werken.

Drie of vier telers van een gewas weten elkaar wel te vinden.”

Nu is elke gewascoöperatie dus zelf het wiel aan het uitvinden?

Veel coöperaties stelden aanvankelijk een ondergrens aan het aantal deelnemers.

Hoe pakt dat in de praktijk uit?

Hoeveel budget is er voor onderzoek, in vergelijking met de PT-tijd?

„Wisselend. Elke gewasgroep bekijkt dat zelf.

Gerbera is het verst gevorderd; daar zijn bijna alle telers lid. Bij andere gewassen zijn het er minder, zoals bij snij-orchidee. Daar zijn met name de bedrijven die zich echt willen ontwikkelen lid. De vooruitstrevende telers in dat gewas vinden echter dat ze nieuwe kennis hard nodig hebben. Zij laten zich niet afremmen door collega’s die daar anders over denken. Daarmee wordt het afschermen van nieuwe kennis belangrijker.

Steeds meer gewascoöperaties denken: waarom zouden we het lidmaatschap beperken tot alleen Nederlandse telers? Buitenlanders zijn steeds vaker welkom.”

Is het vraagstuk van afscherming van onderzoek al opgelost? „Er is grote behoefte aan consensus op dat punt.

Vakblad voor de Bloemisterij 52/53 (2015)

Jaaroverzicht sept dec.indd 37

Afspraken in de trant van: ’bij die vorm van financiering wordt de kennis zo en zo verspreid’.

Omdat hier nog geen duidelijkheid over bestaat, is er te veel discussie over, op allerlei niveaus en plekken. Die energie kunnen we beter ergens anders aan besteden, bijvoorbeeld aan onderzoek.”

„Dat is natuurlijk hun goed recht, maar ze zouden geholpen zijn als er een goede voorzet komt. Die kunnen ze binnen hun eigen gewascoöperatie op detailniveau invullen. Binnen LTO Glaskracht wordt aan zo’n voorzet gewerkt.”

„Er is duidelijk minder geld beschikbaar voor onderzoek dan voorheen. De verschillen tussen gewascoöperaties zijn daarbij groot. De tomatencoöperatie vraagt enkele tientjes per ha per jaar.

Daar kun je niet veel mee doen, maar er is dan wel een structuur voor het moment dat zich een acuut probleem voordoet. Andere gewascoöperaties innen duizend of zelfs 2.000 per ha per jaar.

Dan heb je behoorlijk budget om onderzoek te doen, zeker als je het slim kunt combineren met cofinanciering.”

Hoe staat het in andere sectoren? „De glastuinbouw heeft het volgens mij best succesvol opgepakt. Nu zien we dat ook de vollegrondsgroentesector en de boomteelt geïnteresseerd raakt. In aardbei, asperge, witlof en prei wordt nagedacht over de oprichting van gewascoöperaties.”

37

21-12-15 15:13

Sjef Enthoven van WK KassieBouwen:

’WK KassieBouwen is uitgegroeid tot sociaal platform’ Jaarlijks wordt in Westland het WK KassieBouwen gehouden. Opbrengsten van het evenement gaan naar Stichting De Zaaier, die zich inzet voor kennisoverdracht en zelfredzaamheid in het noordoosten van Congo.

W

e zouden het eenmalig doen”, vertelt „ Sjef Enthoven van Bureau Enthoven Communicatie in zijn kantoor in Poeldijk met uitzicht over de kassen. Stichting De Zaaier bestond 25 jaar en wilde een feestje organiseren om meer naamsbekendheid te genereren en er ook wat aan over te houden. Ron de Bakker van B&T Productions bedacht vervolgens het WK KassieBouwen. Het werd een positieve ervaring.

Tientallen sponsors FOTO: LEO VAN RUYVEN, WESTLANDS FOTOOTJE

Inmiddels heeft het WK vijf

38

goededoelenwkkassiebouwen.indd 38

keer plaatsgevonden. „Elk jaar stellen we ons de vraag: is het verantwoord om het nog een keer te doen of stoppen we?”, zegt Enthoven, die erop wijst dat een team van vijf mensen, waaronder hijzelf, de kar trekt en het voor hen een grote belasting is. „Iedereen die zich inzet voor het WK KassieBouwen doet het voor niets of tegen een beperkte vergoeding.”

Dat geldt niet alleen voor de organisatoren. Tientallen sponsors - waarvan veel tuinbouwbedrijven - leveren in natura. Zij zorgen ook voor het grootste deel van de opbrengsten voor De Zaaier middels een sponsorbedrag.

Afgelopen jaar brachten ze € 40.000 bijeen. Een record, zegt Enthoven, die het evenement steeds groter zag worden. „Het WK KassieBouwen groeide uit tot een sociaal platform voor de tuinbouw in het Westland en daarbuiten.

In overleg met de gemeente kwam er een educatief onderdeel: WK KassieBouwen junior”, vertelt Enthoven. „De naamsbekendheid van het WK KassieBouwen werd zelfs groter dan van De Zaaier. Nu hebben we dat weer aardig weten recht te trekken. Uiteindelijk gaat het ook om het goede doel. Als het goede doel niet aan WK KassieBouwen zou

Arie-Frans Middelburg afmiddelburg@hortipoint.nl

zijn gekoppeld, dan zou het de vraag zijn of sponsors er geld voor over zouden hebben.”

Congo Stichting De Zaaier is een praktische hulporganisatie uit het Westland, die zich richt op enkele landelijke gebieden in het noordoosten van Congo.

De nadruk ligt op de overdracht van kennis en zelfredzaamheid. Het geld van de laatste editie van WK KassieBouwen werd gebruikt voor de bouw van foliekassen, voorzien van eenvoudige waterinstallaties. De kassen worden aan de lokale bevolking aangeboden, inclusief zaad, trays, teeltzakken, plantgrond, draad, touw, bemestingsmiddelen, bestrijdingsmiddelen en teeltbegeleiding, zodat ze direct aan de slag kunnen om in hun eigen onderhoud te voorzien. Twee Congolezen worden opgeleid om het project te begeleiden.

Enthoven: „Voor De Zaaier brengen we veel geld bijeen.

Voor deze Westlandse ontwikkelingsorganisatie is WK KassieBouwen heel belangrijk.

Of we er nog jaar aan vastplakken? Dat is nog niet zeker, maar waarschijnlijk wel.” <

Vakblad voor de Bloemisterij 52/53 (2015)

21-12-15 15:17

Joris Elstgeest, potplantenkweker in Nieuwe Wetering:

’Ik wil zo transparant mogelijk zijn richting mijn afnemers’

Cindy van der Zwet cvanderzwet@hortipoint.nl

S

inds 2008 heeft Elstgeest Potplanten uit Nieuwe Wetering het concept ’Natural Gift’ in huis.

Voor elke plant die verkocht wordt, wordt er één vierkante meter tropisch regenwoud beschermd in Costa Rica. Het bedrag dat hiervoor nodig is (€ 0,17 per plant), is in de prijs van het concept opgenomen en dit staat het bedrijf af aan stichting Oasebos.

Joris Elstgeest (rechts op de foto) vertelt dat deze stichting hem direct aanstond. „Zij werken met vrijwilligers en hebben maar 5% overheadkosten. Het bedrag dat wij afstaan, komt dus ook daadwerkelijk op de goede plek terecht.”

Elstgeest vindt dat laatste een belangrijk gegeven. Richting zijn afnemers wil hij daarin zo transparant mogelijk zijn.

Aan het einde van het kwartaal ontvangen exporteurs een mail met hoeveel planten zij gekocht hebben en hoeveel vierkante meters bos er dus door hen beschermd is. In de

Vakblad voor de Bloemisterij 52/53 (2015)

GoededoelenElstgeest_2.indd 39

FOTO: JORIS ELSTGEEST

Consumenten die het concept ’Natural Gift’ of ’Hang on Green’ van Elstgeest Potplanten kopen, beschermen daarmee ook een stukje tropisch regenwoud in Costa Rica. In totaal heeft het bedrijf al zo’n 7,5 ha oerwoud aangekocht.

De eerste aankoop bos in Costa Rica door Elstgeest Potplanten betrof 5 ha. Inmiddels staat de teller in totaal op zo’n 75.000 m2. Het bedrijf werkt nauw samen met stichting Oasebos.

cc wordt dan ook altijd de stiching Oasebos vermeld, zodat klanten kunnen zien dat het bedrag daadwerkelijk naar de stichting gaat.

Duurzaamheid De missie van het bedrijf is duurzaam ondernemen. Dit was dan ook de reden dat zij dit goede doel aan hun bedrijf gekoppeld hebben. „Wij zijn bezig geweest om CO2 neutraal te kunnen produceren, maar het is lastig om dat op de kwekerij voor elkaar te krijgen.

Door een vierkante meter bos te kopen, wordt er honderd keer zoveel CO2 gereinigd dan dat de productie van een plant gekost heeft. Op deze manier kunnen wij meer dan CO2 neutraal produceren”, legt Elstgeest het idee erachter uit.

Vanaf januari voegt Elstgeest Potplanten een nieuw label toe aan het assortiment: ’Hang on Green’. Ook dit concept heeft een duurzame lading. De consument koopt niet alleen een

hangplant, maar beschermt ook een stuk tropisch regenwoud.

Volgens Elstgeest hebben zij met hun planten tot nu toe 75.000 m2 bos aangekocht in Costa Rica. Bij de start van het concept had hij gehoopt dat de afzet iets makkelijker zou verlopen. „Het loopt wel, maar niet zo hard. Een probleem is het aantal schakels in de keten.

Exporteurs filteren en zij kunnen het verhaal ook niet altijd goed overbrengen. Het verhaal blijft dus nog te veel hier hangen”, is de teler van mening.

Volgens Elstgeest kost het ontwikkelen van zo’n concept geld en er is dan ook nog niet echt geld verdiend met het label. Hij voegt er direct aan toe dat dit ook niet het allerbelangrijkste is. Het concept sluit aan bij de missie van het bedrijf en op het gebied van duurzaamheid kunnen zij zich hiermee profileren. Bedrijven weten hen steeds beter te vinden. Elstgeest Potplanten blijft vasthouden aan de weg die zij

ingeslagen zijn. Elstgeest zet sterk in op de biologie met als einddoel dat zij in de toekomst biologisch kunnen produceren.

Vogeltjesclub Wat betreft de goede doelen kan Elstgeest er nog heel wat aan het rijtje toevoegen. Lokaal steunt het bedrijf ook diverse andere initiatieven, variërend van de vogeltjesvereniging tot sponsoring van het planten voor de loterij van de plaatselijke voetbalvereniging. „Ik vind dat je dat gewoon moet doen. Het is veelal het werk van vrijwilligers en wij dragen daar dan ook graag een steentje aan bij. Elke week staat er denk ik wel iemand op de stoep en dat vind ik prima. Wanneer ik door een professionele organisatie wordt gebeld voor bijvoorbeeld een advertentie, ben ik overigens kritischer. Wat voor bedrag gaat daar uiteindelijk van naar het goede doel? Daar zeg ik gerust ook nee tegen.” <

39

21-12-15 15:18

Mogelijkheden voor verbetering rendement aardwarmte

Nieuwe toepassingen voor warmtepomp

Warmtepompen worden in de tuinbouw vooral ingezet in combinatie met warmte-koudeopslag. Maar ook op andere vlakken liggen mogelijkheden.

Zo kan een warmtepomp bijdragen aan een efficiëntere benutting van een aardwarmtebron. Daarnaast kan aandrijving met warmte uit biomassa mogelijk de verbruikskosten van de warmtepomp beperken.

Ank van Lier bloemisterij@hortipoint.nl

E

laatste tijd komen diverse nieuwe toepassingsmogelijkheden in beeld. Zo is er steeds meer aandacht voor de combinatie met geothermie. Een warmtepomp maakt het mogelijk om meer warmte uit een aardwarmtebron te halen. Op dit moment wordt aardwarmte vaak met een temperatuur van 70 à 80°C opgepompt, en - na inzet in de kas - bij een temperatuur van meer dan 35°C teruggebracht in de bodem. Met een warmtepomp kun je het bronwater verder uitkoelen en hier dus meer warmte uithalen.

De uitgekoelde aardwarmte gaat dan bij een

temperatuur van 20 à 25°C terug de bodem in. Hierdoor levert de geothermiebron dus aanzienlijk meer warmte op.

Gemeengoed Deze techniek wordt in ons land nog alleen toegepast bij tomatenkwekerij Van den Bosch in Bleiswijk (zie kader) en is in aanbouw bij potplantenkwekerij Ammerlaan The Green Innovator in Pijnacker. „De meeste telers die aan de slag gaan met aardwarmte, willen eerst ervaring opdoen met Foto: Joef Sleegers

ven het geheugen opfrissen; waarvoor kan een warmtepomp ook alweer worden ingezet? In feite is het een soort omgekeerde koelmachine.

Hij onttrekt warmte aan lucht of water, die vervolgens weer vrijkomt op een hoger temperatuurniveau. Hiermee kan bijvoorbeeld buitenlucht, zonnewarmte of restwarmte van een WKK verder worden ’opgewarmd’.

In de Nederlandse tuinbouw worden warmtepompen meestal toegepast in combinatie met warmte-koudeopslag. De

VB-Group bouwt een warmtepomp bij potplantenkwekerij Ammerlaan The Green Innovator in Pijnacker, om de geothermiebron verder te kunnen benutten. Met de extra warmte worden 470 woningen in de omgeving verwarmd.

40

WarmtePompOpties.indd 40

Vakblad voor de Bloemisterij 52/53 (2015)

21-12-15 15:18

Achtergrond

’Investering binnen een jaar terugverdiend’

alleen de geothermiebron”, zegt Sander Peeters, adviseur bij Energy Matters. „Pas wanneer alles naar behoren draait, is er aandacht voor het optimaliseren van de techniek en komt een warmtepomp in beeld. Ook moet je eerst duidelijkheid hebben over het debiet en de temperatuur van het opgepompte water en de gewenste retourtemperatuur, om te bepalen welke warmtepomp nodig is.”

Nu de meeste aardwarmteprojecten een paar jaar draaien ziet de adviseur de belangstelling voor de warmtepomp toenemen. „Een warmtepomp vergt een fikse investering - gemiddeld 35 à 40 euro per kWth -, maar doordat je hiermee veel extra warmte kunt onttrekken is deze ook snel terugverdiend. Daar komt bij dat de uitgekoelde warmte in aanmerking komt voor SDE+, mits deze is meegenomen in de beschikte aanvraag. Ik ben ervan overtuigd dat geothermie in combinatie met een warmtepomp uiteindelijk gemeengoed wordt.”

Arjan Ammerlaan van The Green Innovator geeft aan dat een warmtepomp niet per definitie interessant is voor alle telers met een aardwarmtebron. De kwekerij van tropische groene planten nam begin 2011 haar geothermiebron in gebruik. Momenteel wordt een warmtepomp geïnstalleerd. „Tot nu toe brachten we water van 35°C terug de bodem in, maar met de warmtepomp kunnen we het verder terugkoelen tot ongeveer 25°C”, zegt Ammerlaan. De extra warmte die dit oplevert, gaat het bedrijf leveren aan 470 appartementen in de buurt. „De retourtemperatuur van de appartementen is relatief hoog. Om aardwarmte aan de appartementen te kunnen leveren, moet het retourwater uitgekoeld worden en daarvoor is een warmtepomp nodig.”

Aandrijving door biowarmte De meeste warmtepompen in ons land draaien op elektriciteit. Er zijn echter ook warmtepompen die worden aangedreven door warmte. Dat kan warmte uit een WKK zijn maar ook een biomassaketel. Tijdens een recente bijeenkomst van de Projectgroep Biomassa & WKK werd de optie om een warmtepomp aan te drijven met warmte uit biomassa toegelicht. Denemarken kent wat dit betreft al enkele praktijkvoorbeelden. „Hierbij gaat het om aardwarmteproVakblad voor de Bloemisterij 52/53 (2015)

WarmtePompOpties.indd 41

Tomatenkwekerij Van den Bosch in Berkel en Bleiswijk investeerde twee jaar geleden als eerste tuinbouwbedrijf in een warmte­ pomp, om haar aardwarmtebron beter te kunnen benutten. „Onze aardwarmtebron is sinds 2007 in gebruik”, vertelt Jan-Willem van den Bosch. „Toen we onze bedrijfs­ omvang verdubbelden, moesten we gaan bijstoken met de ketel. Toen kwam een warmtepomp in beeld.”

Voorheen stopten de tomatentelers warmte met een temperatuur van 33°C terug in de grond. De elektrisch aangedreven warmte-

jecten in combinatie met stadsverwarming.

Warmtepompen die worden aangedreven door warmte uit biomassa – in dit geval stro en hout – zorgen ervoor dat het bronwater wordt teruggekoeld tot een temperatuur van 10°C en het water uit het warmtenet tot 70°C wordt opgewarmd”, vertelt Klaas de Jong van Energieprojecten.com. Hij is ervan overtuigd dat warmte uit biomassa ook potentie kan bieden voor de inzet van absorptiewarmtepompen (warmtepompen die worden aangedreven door thermische energie) binnen de Nederlandse tuinbouw.

Nu kent ons land wat dit betreft nog nauwelijks voorbeeldprojecten. „Met aandrijving door warmte uit biomassa kan een teler fors besparen op elektriciteitskosten. Ook kan dit de moeite waard zijn vanuit pr-oogpunt; je bent immers op en top duurzaam bezig.’’

Welke optie het meest interessant is - aandrijving van de warmtepomp door biomassa of WKK - zal per teelt en per bedrijf verschillen. Dit hangt onder meer af van de behoefte aan elektriciteit/belichting, warmte en CO2 die een teler heeft. De Jong: „Ook de prijs die een ondernemer betaalt voor zijn elektriciteit speelt een rol, net zoals in hoeverre er geschikte biomassa beschikbaar is en welk prijskaartje hieraan hangt. Het is een kwestie van maatwerk. Maar het is zeker de moeite van het onderzoeken waard.”

Forse besparingsmogelijkheden Adviseur Peeters ziet in ieder geval volop mogelijkheden om warmtepompen te laten draaien op biomassa. „Ik ben er bijna zeker van dat dit rendabele businesscases kan opleveren, zowel in combinatie met een WKO-installatie als met een aardwarmtebron. Een elektrische bronpomp en

pomp koelt het water terug tot 15°C. „Hierdoor kunnen we nu weer ons hele bedrijf verwarmen met aardwarmte. We hadden de warmtepomp binnen een jaar terugverdiend.”

Of een warmtepomp ook interessant is voor andere telers met een aardwarmtebron is volgens Van den Bosch afhankelijk van diverse factoren. „Bijvoorbeeld de hoeveel­ heid warmte die je nodig hebt, en hoeveel je betaalt voor elektriciteit en gas. En als de ketel niet meer aan hoeft, moet je de CO2behoefte op een andere manier invullen.”

warmtepomp verbruiken namelijk flink wat elektriciteit. Doordat de beschikbaarheid van biomassa de laatste twee jaar is toegenomen en de houtprijs fors is gedaald, kunnen telers hiermee waarschijnlijk fors besparen.

Bijkomend voordeel is dat de SDE-regeling is verruimd waardoor de beschikkingskans op houtketels is vergroot. Met SDE+ in combinatie met IRE-subsidie (25% van de investering tot maximaal € 225.000) kan de investering in een houtketel of hout-WKK meestal in vier jaar worden terugverdiend.”

Seinen op groen Een ander pluspunt is volgens Peeters dat houtketels per 1 januari 2013 onder het Activiteitenbesluit vallen, waardoor het doen van een melding en een eventuele bouwvergunning volstaat. „Ten slotte zijn ook de emissienormen voor houtketels verruimd en kan CO2 worden gewonnen uit de rookgassen van de installatie. Alle seinen staan dus op groen.” <

In het kort n Een warmtepomp pept laagwaardige warmte op naar een hoge temperatuur. n In combinatie met aardwarmte is een warmtepomp snel terugverdiend. n In Denemarken draaien al warmte­ pompen op warmte uit biomassa. n Voor het invullen van de CO2-behoefte zijn nieuwe technieken in ontwikkeling.

41

21-12-15 15:18

Teelttips Zomerbloemen Schone kas Veel kassen die voor koude teelten worden gebruikt, worden niet altijd goed schoon gehouden. In de winter gaat het schoonmaken van ruiten door het vele vocht vrij makkelijk, zelfs als het een paar jaar niet is gedaan. Een schone kas kan in het voorjaar veel voordeel opleveren. Schone ruiten zorgen voor een veel snellere opwarming van de ruimte als het eer-

ste zonnetje zich laat zien.

Schoon betekent ook het goed opruimen van gewasresten waar veel onkruidzaad in kan zitten. Door dit goed weg te halen, is een schonere start makkelijker haalbaar. Ditzelfde geld voor gewassen waar spint en wittevlieg in kan komen.

Vooral spint overwinterd in oude gewasdelen, maar ook in steunmateriaal. Door in de winter dit steunmateriaal goed schoon te

maken wordt vaak de eerste besmetting voorkomen.

Afdekken

Henk van den Berg Teelt- en Bedrijfsadvies, 0252-340301

Henk van den Berg Teelt- en Bedrijfsadvies, 0252-340301

del’. Die tijd is voorbij. Tijd voor een systeemaanpak!

Eerste peiler is de bodem.

Dien bijvoorkeur 1x per jaar 2 cm compost toe, bijvoorbeeld champignonmest.

Vers organisch materiaal verhoogd de vitaliteit en groeikracht van het gewas en de bodem en het stimuleert het bodemleven, nodig om tripspoppen en aaltjes te doden. Een gezonde bodem betekent ook een calcium-bezetting

van minimaal 80% van het Klei-Humus-Complex.

Dit is te bereiken door regelmatig kalk of gips toe te dienen. Het eerste kan vrijwel onbeperkt, met gips moet u voorzichtiger zijn.

Dien dit bij voorkeur in de stoomronde toe, maximaal 25 kg/are.

Tweede peiler in de aanpak is scouten. Waar zitten de infecties op de tuin? Hoe slaat de bio aan? Hoe is de werking van middelen?

Hoe schoon is het geleverde plantmateriaal? Zit er

residu op? Hiervoor moet u minimaal 2x per week 1,5 uur intensief scouten.

Leg uw bevindingen vast en bespreek deze met uw adviseur.

Week 8 starten met kort stomen past ook in de strategie ’schoon zijn, schoon blijven’. Start vroeg in het jaar ook met masstrapping met (Horiver)vangplaten en het compartimenteren van jonge aanplant en oogstgewassen met behulp van pad en tussenschermen.

Een goede spuittechniek

en discipline in frequentie van toepassen zijn eveneens essentieel. Middelen moeten goed verdeeld op het gewas terechtkomen.

Onderdoor spuiten met spuitstokken en/of het gebruik van een venturidop (zoals Albuz) is dan aan te bevelen. De ervaring leert dat chemie niet meer afdoende is. Bio in combinatie met GNO’s of schimmels/bacteriën uit de eigen bodem heeft de voorkeur.

plant voldoende energie te geven voor knopaanleg en afbloei, maar de temperaturen moeten op zijn laagst zijn om de plant niet door zijn reserves heen te jagen.

Inmiddels hebben 32 gerberabedrijven een PAR-meter waarmee ze exact kunnen zien hoeveel licht de plant ontvangt.

Deze lichtmeter meet groeilicht; dat is dat deel van het spectrum waar de fotosynthese op reageert.

Met de PAR-waarde kun je de optimale etmaaltem-

peratuur bepalen. Dat is echter meestal achteraf.

Voor iedereen daarom een voorbeschouwing op de verwachtingen voor de komende weken.

Door de laagstaande zon is de lichtdoorlatendheid van het kasdek in de winter slechts 50%. De gemiddelde straling buiten in de laatste tien dagen van december is 168 Joules.

Dit geeft circa 2 mol PAR per dag in de kas. Met een belichtingsinstallatie van 100 µmol gedurende

11,5 uur belichten geeft circa 4 mol PAR per dag.

Opgeteld is dit 6 mol als dagsom, waarbij een etmaaltemperatuur van 16°C hoort.

Voor iedere 10 µmol meer kunstlicht kun je 0,5 mol per dag meer PAR-licht maken. Iedere extra 100 Joules van buiten geeft 1 mol meer PAR-licht binnen in januari en februari.

In week 3 en 4 is de gemiddelde straling buiten al weer opgelopen tot 270 Joules. Voor elke mol meer

per dag mag de etmaaltemperatuur 0,5°C hoger.

De kunst is om de komende weken alle afwijkende dagen zo goed mogelijk te besturen. Maak goed gebruik van de weersvoorspellingen om op een donkere dag meer te luchten en op een lichte dag met een lichtverhoging op de luchtlijn de temperatuur en CO2 met elkaar in balans te brengen.

De peilers aanpak

Chrysant Systeemaanpak gewasbescherming Dit jaar stijgen de kosten voor gewasbescherming naar € 4 tot € 5 per m2.

Kostenmaker is vooral trips, maar ook aaltjes kunnen hardnekkig zijn. Middelen werken onvoldoende, toch zijn we vaak op zoek naar dat éne ’wondermid-

Gerbera Licht en temperatuur Deze winter gedraagt zich niet zoals we gewend zijn.

De laatste weken van dit jaar zijn ruim 2°C in etmaaltemperatuur warmer dan vorig jaar. Wat licht betreft, zijn ze net zo donker.

Dit brengt ons in een dilemma. De lampen moeten maximaal aan om de

42

Teelttips-Schoffelen_nw.indd 42

Agapanthus

Agapanthus is vorstgevoelig. Toch is de plant in de grond beter te bewaren, dan gerooid in de koelcel. Agapanthus wordt bij voorkeur ruim na de bloei verplant en blijft in de winter in de grond zitten. Als u van plan bent om in het voorjaar te verplanten, kunnen planten beter tot die tijd in de grond blijven zitten. Ze moeten wel ruim met stro worden afgedekt. Het gaat hier echt om een vorstbescherming en niet alleen om de grond te beschermen tegen erosie.

Als vorst wordt voorspeld, dan kan het bij de gevoelige soorten raadzaam zijn om plastic tussen de strolagen te leggen. De nieuwere soorten lijken iets meer bestand tegen de kou, maar gok niet te snel dat ze winterhard zijn.

René Corsten, DLV Plant 06-53374539

Eugenie Dings, Flori Consult Group, 06 52695289 Vakblad voor de Bloemisterij 52/53 (2015)

21-12-15 15:20

Schoffelen

Alstroemeria Vochtafvoer Laatste weken is het ongewoon zacht weer. Dit betekent dat bij veel bedrijven de etmaaltemperatuur vrij hoog is in relatie tot de hoeveelheid PAR-licht.

Het absoluut vocht (AV) buiten is ongekend hoog voor de tijd van het jaar. Boven 10°C buiten is het AV ongeveer 9-10 gram/m3 lucht.

Normaal gesproken is dit minder dan 4-5 gram/m3 in december indien het onder de 5°C buiten is.

Gewassen zijn hierdoor nog steeds vrij groeizaam en produceren, mede door gebruik van buizen overdag om de bufferwarmte af te voeren, meer vocht. Dit gaat ook in de nacht door.

Vooral in de voornacht, wanneer niet belicht wordt, is

Freesia Start en plantopbouw Door het donkere en zachte weer strekken de planten erg vlot, ook in de opkweekfase. Hiermee moet u rekening houden door de opkweek enkele dagen korter te houden dan in koudere wintermaanden.

Normaal wordt in december de grondtemperatuur al gauw rond de veertien dagen hoog gehouden, maar met het huidige zachte weer moet dit drie tot vier dagen minder lang zijn.

Mocht het gaan vriezen, dan zal de plantontwikkeling weer minder snel zijn en zal de grondtemperatuur weer langer hoog gehouden moeten worden. Afdekken Vakblad voor de Bloemisterij 52/53 (2015)

Teelttips-Schoffelen_nw.indd 43

het van belang om vlot af te koelen en vocht af te voeren.

Na middernacht wordt er weer belicht waardoor de kastemperatuur stijgt, maar ook het absoluut vocht (AV).

Immers de gewassen gaan dan al weer meer verdampen.

Het verschil tussen AV-kas en AV-buiten is hiermee klein, zowel overdag als ’s nachts. Dit betekent dat met luchten vocht kan worden afgevoerd, mits het ventilatievoud in de nacht voldoende groot is.

Het gebruik van de raamstand windzijde vergroot het vochtafvoerend vermogen van de kas. Meer dan wanneer alleen de luwe zijde wordt gebruikt. Door bij een buitentemperatuur boven 8°C ook 1-2 % raamstand

wind in te stellen, wordt het ventilatievoud van de kas sterk vergroot in de nacht.

Kijk goed naar de luchtuitwisseling van de kas.

In Priva heet dit LUS en in Hoogendoorn staat het berekende ventilatievoud ook weergegeven in m3 lucht/m2/uur. Probeer dit in de nacht boven 0,5 m3 per uur te houden. Kijk ook goed naar de CO2-grafiek; deze moet in de nacht helemaal vlak lopen en rond 400-450 ppm aangeven. Is dit meer ppm of loopt de lijn omhoog in de nacht, dan is dit een teken van te weinig raamstand, te weinig luchtuitwisseling en dus te weinig vochtafvoer.

van de grond met doek of plastic blijft belangrijk om een uniforme (hoge) grondtemperatuur te verkrijgen.

Het afdekken mag echter niet direct na het planten.

Dit kan namelijk leiden tot een zuurstoftekort rond de knollen. Zorg dat enkele dagen na het planten (de wortels moeten dan al 2-3 cm zijn), de grond goed vochtig wordt gemaakt om de grondverwarming goed te geleiden. Hierna kan de grond afgedekt worden.

Door de grondverwarming droogt de grond uit en zal de geleiding weer minder worden. Zorg om deze reden dan ook dat de druppelslangen boven de grondverwarmingsslangen liggen, zodat de grond op die plekken minder uitdroogt.

Na het ontwikkelen van de eerste wortels is het belangrijk om direct bij te mesten

tijdens het water geven.

De knolvoorraad is zo laag dat de planten hier niet vlot genoeg op kunnen groeien.

Zorg dat het plantmateriaal goed plantrijp is. Gaasdoekknollen kunnen nog net niet rijp genoeg zijn om egaal wortels uit de knollen te laten groeien. Hierdoor kan een ongelijk plantbeeld ontstaan. Gevolg is dat te grote plantverschillen ontstaan en de knopaanleg minder goed te sturen is. Als het plantmateriaal niet rijp is, is het beter om de planting uit te stellen tot het plantmateriaal wel plantbaar is. Groen plantmateriaal kost uiteindelijk teeltsnelheid, takkwaliteit en productie. ’Goed plantbaar’ houdt in dat de wortels aan de knol echt zichtbaar en voelbaar zijn.

Marco de Groot, Flori Consult Group, 06-54695274

Hans Pronk, Pronk Consultancy, 06-21231991

Kees van Egmond kees@kees-ineke.nl

Schenken Elk jaar lijken er wel meer te komen. Goede doelen. Ze komen bij hem langs met een collectebus. Tot in november aan toe. En hij vindt ze tussen de post. Bedelbrieven die een gevoelige snaar proberen te raken. Zeker zo vlak voor kerst. Best lastig af en toe.

Niet dat hij niets voor een ander over heeft.

Want dat heeft hij zeker wel. En kanker, reuma, MS, lepra en noem ze allemaal maar op, je zal het maar krijgen. Hij kent genoeg voorbeelden in zijn familie- en kennissenkring. Dus onderzoek naar oplossingen voor ziektes, prima. En dat je vluchtelingen helpt, of mensen die zijn getroffen door natuurrampen, uiteraard. Maar hoeveel kan een mens in z’n eentje aan?

Als gezin sponsoren ze een meisje in Afrika.

Elke maand maken ze een bedrag over waardoor ze naar school kan. Kijk, dan heb je echt het gevoel dat je helpt. Al blijft het natuurlijk wel op afstand. Een echte band krijg je niet. Brieven schrijven? Nee, daar zijn ze nooit aan begonnen. Hij opperde eens lachend dat het een mooi beginnetje is voor een bloemenkwekerij in Kenia, maar zijn vrouw drukte dat meteen de kop in.

Die kan haar eigen familie niet missen. ’Het was maar een geintje joh.’

Hij bekijkt de stapel acceptgiro’s voor hem nog eens een keer. Allemaal een klein beetje? Of een paar uitkiezen voor een groter bedrag en de rest niks? Maar wie dan wel en wie niet? Ja, opsparen is handig, maar het maakt de keuze niet gemakkelijker. Hoogstens dat je de goede doelen die vaker om geld vragen er direct tussenuit kunt gooien.

Hij is ook weleens benaderd om met zijn tuinderij een actie of een goed doel te sponsoren. ’En dan komt u met naam en toenaam in ons blad te staan als een van de bedrijven die ons steunt!’

Maar dat hoeft voor hem niet. Stel je voor dat mensen denken dat hij het daarom doet. Om er zelf beter van te worden. Hij kent ze, de bedrijven die met veel aplomb grote cheques overhandigen. Da’s niets voor hem. Dan toch liever maar die worsteling met de acceptgiro’s.

Zo, de keus is gemaakt. Het goede-doelenopspaardoosje is leeg. Zijn jongste zoon komt de kamer in. ’Pap, hebt u nog iets over voor het goede doel?’ Fronsende wenkbrauwen. ’Een sponsorloop?’ Twinkelende ogen. ’Nee, vuurwerk!’

43

21-12-15 15:20

Bedrijfsinformatie Nieuwe R&D-locatie Koppert in Spanje Koppert Biological Systems bouwt in het Spaanse Vicar, in de provincie Almería, een research & development-vestiging. Dat is vooral voor onderzoek naar micro-organismen voor de tuinbouw. De nieuwe locatie huisvest tevens een tweede laboratorium voor entomologisch onderzoek en een ruimte voor de kwaliteitscontrole van alle biologische producten die Koppert verkoopt in Spanje. De nieuwe vestiging moet over zes maanden open gaan. Vorige maand ontving directeur Paul Koppert de R.E. Waterman Sustainability Award. Dit is een prijs die de VVD elke twee jaar uitreikt aan degenen die methoden ontwikkelen en invoeren die zowel de economie als het milieu versterken.

door Gerben Schouten. Ter versterking van de directie heeft Bercomex met ingang van 1 januari 2016 Wim Hartog als nieuwe commercieel directeur. De overname heeft geen gevolgen voor de ruim 80 medewerkers.

mogelijkheden.” Van de Eco Climate Converter zijn enkele apparaten verkocht in Nederland, Duitsland en België. De verkoop loopt door via Horticoop, dat ook het onderhoud in Nederland overnam.

Noordam Plants beperkt sortiment snijbloemen

Bloeiproef Varinova online

Alleen antirrhinum, brassica, campanula, celosia en matthiola zullen vanaf 1 januari 2016 nog door Noordam Plant uit zaad worden vermeerderd. De beperking tot vijf gewassen leidt tot afscheid van klanten. Vertegenwoordiger Jan Noordam neemt klanten over van zijn collega Nic Straathof, die minder voor Noordam Plants gaat werken. Sjors van de Berg is verantwoordelijk voor de opkweek.

Schouten volledig eigenaar Bercomex

ArcaZen failliet

AG Schouten Beheer uit Kampen wordt begin 2016 volledig eigenaar van fabrikant Bercomex in Hoorn. Gerben Schouten zal Hayko Kroese opvolgen als algemeen directeur.

Schouten nam in 2012 al 50% van de aandelen in Bercomex over van oprichter Roland Kroese. De familie Kroese trekt zich nu volledig terug uit het bedrijf. Directeur Hayko Kroese wordt per 1 februari 2016 als algemeen directeur van Bercomex opgevolgd

ArcaZen, tuinbouwtoeleverancier in Enkhuizen, is begin december failliet verklaard. Het bedrijf leverde onder meer de Eco Climate Converter aan de glastuinbouw, een Israëlische vinding om te ontvochtigen en tegelijk warmte terug te winnen. „Het faillissement ligt aan een tegenvaller in onze activiteiten voor de bollenteelt”, vertelt directeur Leo Boon. „We beraden ons nu hoe we verder gaan. Een doorstart is een van de

REDACTIE Schipholweg 1, Postbus 9324, 2300 PH Leiden e-mail: bloemisterij@hortipoint.nl www.vakbladvoordebloemisterij.nl

071-56 59 678 56 59 679

Eindredacteur Jenny Mostert 071-56 59 633 Vakredactie Politiek en economie Quincy von Bannisseht 56 59 637 Peter van Leth 56 59 688 Markt en afzet Arie-Frans Middelburg 56 59 687 Cindy van der Zwet 56 59 630 Teelt en techniek Hans Neefjes 56 59 638 Joef Sleegers 56 59 642

44

ColofonVbb-Bedrijfsinformatie.indd 44

ErfGoed ontwikkelt nieuwe klep ErfGoed heeft een mechanische klep ontwikkeld voor gebruik in zijn teeltvloeren.

Volgens Hugo Paans, directeur van het Moerkapelse bedrijf, zorgt deze klep voor storingsvrij watergeven: „In de eb- en vloedvloer wordt de waterstroom geregeld door een klep, die meestal elektronisch of pneumatisch wordt aangestuurd. Wij gaan voor maximale zekerheid en voorspelbaarheid.

Vandaar onze vernieuwde, compacte mechanische klep met een hoge watercapaciteit, een volledig instelbare druk en optimale bedrijfszekerheid.”

UITGEVER BDUmedia Afdeling Vak- en Publieksmedia Postbus 67, 3770 AB Barneveld, tel 0342 - 49 42 63, fax 0342 - 41 31 41 Uitgever: Wiljo Klein Wolterink MBA Verkoopleider: Ron van de Hoef, e-mail: r.v.d.hoef@bdu.nl

Colofon

Secretariaat Linda Laman Alice Hoogenboom

Cyclamenveredelaar Varino heeft tijdens open dagen van ruim 250 rassen (van micro tot grootbloemige cyclaam) in de weken 39 t/m 45 foto’s gemaakt en bloeiscores opgenomen. Alle informatie staat nu op de website www.varitrials.nl. Op de site zijn diverse cyclamenrassen met elkaar te vergelijken.

Bureauredactie Carolyne de Vries Lentsch, Jolanda de Wekker Webredactie Erik Rotteveel Vormgeving Diseno Vormgeving Fotografie Gerdien de Nooy Freelancers Gert van den Berg, Hermen de Graaf, Bernadette Hoefsloot, Harmen Kamminga, Ank van Lier, Astrid Zoumpoulis-Verbraeken

ABONNEMENTENSERVICE Mutaties en bezorging Abonnementen kunnen op elk gewenst tijdstip ingaan. Opgave via vakbladvoordebloemisterij.nl of bij de abonnementenservice.

Abonnementen lopen automatisch door, tenzij uiterlijk twee maanden voor vervaldatum bij de abonnementenservice wordt opgezegd. Dit kan schriftelijk, telefonisch of per e-mail. Ook voor informatie over een lopend abonnement en klachten over de bezorging kunt u contact opnemen met de abonnementenservice, BDUmedia, afdeling Vak- en Publieksmedia, Postbus 67, 3770 AB Barneveld. Op werkdagen is de abonnementenservice telefonisch bereikbaar van 8.30 uur tot 14.00 uur op 0342-494844, e-mail: abonnementen@bdu.nl.

Prijzen Jaarabonnement: € 349,60. Studenten 25% korting; 65 plussers 15% korting. Jaarabonnement Europa: € 449,65 (België: € 377,70). Jaarabonnement buiten Europa: € 466,50.

Genoemde prijzen zijn inclusief 6% btw en verzendkosten.

ADVERTENTIE-EXPLOITATIE Verkoopleider: Ron van de Hoef, 0342 - 494263, 06 - 51806325, e-mail r.v.d.hoef@bdu.nl Media-adviseur: Gert-Jan Bloemendal, 0342-494807 e-mail: g.bloemendal@bdu.nl

Vakblad voor de Bloemisterij is een wekelijkse uitgave van de Stichting Vakinformatie Siergewassen en BDUmedia, Vak- en Publieksmedia.

Uitgever en auteurs verklaren dat dit blad op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld, evenwel kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Uitgever en auteurs aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op bedoelde informatie.

Lezers wordt met nadruk aangeraden deze informatie niet geïsoleerd te gebruiken, maar af te gaan op hun professionele kennis en ervaring en de te gebruiken informatie te controleren.

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever.

Algemene voorwaarden: op alle aanbiedingen, offertes en overeenkomsten van BDUmedia B.V. zijn van toepassing de voorwaarden, welke zijn gedeponeerd ter Griffie van de Arrondissementsrechtbanken en de KvK.

Druk: BDU Media

Vakblad voor de Bloemisterij 52/53 (2015)

21-12-15 15:20

Kasgenoten

B edrijfsinformatie 16 jan Nationale tulpendag, Amsterdam.

Info: www.tulpenpromotie.nl 19 jan Masterclass Vitale organisaties hebben de toekomst, Westland. Info: www.stigas.nl 21 jan Energy4Tomorrow, symposium AgroEnergy, Rotterdam. Info: www.agro-energy.nl 18-21 feb Vaktentoonstelling Zwaagdijk.

Info: www.vaktentoonstelling.nl 2-3 apr Kom in de kas, landelijk evenement.

Info: www.komindekas.nl 14-16 jun GreenTech Tradeshow, Beurs, Amsterdam RAI. Info: www.greentech.nl 14-17 jun FlowerTrials. Info: www.flowertrials.com

LTO Glaskracht Nederland 21 jan Brainstormsessie green challenges, 13.30-20.30 uur, Berkel en Rodenrijs 21 jan Algemene ledenvergadering gewascoöperatie lelie, 19.00-22.00 uur, Bleiswijk 21 jan Gewasbijeenkomst poinsettia, Naaldwijk 10 maa PlantgezondheidEvent, Wageningen UR Glastuinbouw, Bleiswijk 7 apr EnergiekEvent, Bleiswijk 9 jun WaterEvent, Bleiswijk Info: www.ltoglaskrachtnederland.nl

FOTO: Hans Neefjes

Binnenland

Leeftijd: 36 Plaats: Andijk Teelt: tulp (bollenteelt 25 ha en 10 miljoen stelen broeierij), pioen (4,5 ha bloementeelt)

Paul Schouten Mooie wagen. Crost u veel? „Dit was een Volkswagen Scirocco type 1. Autocross vond ik op mijn vijfde al prachtig.

Toen ik op mijn achttiende mijn rijbewijs had, kon ik eindelijk zelf crossen. Tegenwoordig rij ik zo’n tien races per jaar. Meer hoeft niet. Het belangrijkste is dat we als crossteam A & P een mooie dag hebben. We rijden met drie auto’s.

Buitenland

Voldoende tijd voor hobby’s?

15-24 jan Grüne Woche, Berlijn, Duitsland.

Info: www.grünewoche.de 26-29 jan IPM, Essen, Duitsland.

Info: www.ipm-essen.de 16-18 feb Salon du Végétal, Angers, Frankrijk.

Info: www.salonduvegetal.com 24-26 feb Myplant & Garden, Milaan, Italië.

Info: myplantgarden.com 26-28 feb HortiExpo, horti- en mechanisatiebeurs, Pune, India. Info: www.hortiexpo.com 9-11 maa Worlf Floral Expo, Los Angeles, Verenigde Staten. Info: www.worldfloralexpo.com 15-17 maa Nordic Flower Expo, Malmö, Zweden. Info: www.nordicflowerexpo.com 12-14 apr Flower Expo Ukraine 2016, Kiev.

Info: www.flowerexpo-ukraine.com 22 apr-1 mei Floraliën, bloemen- en plantenexpositie, Gent, België. Info: www.floralien.be 5-8 jun IFTEX, Nairobi, Kenia. Info: www.iftex.org 13-15 jun Hortivation by IPM Essen, Essen Duitsland. Info: messe-essen.de 29 jun-1 jul Vakbeurs Öga, Koppigen, Zwitserland. Info: www.oega.ch 5-8 okt Agriflor, Quito, Ecuador.

Info: www.agriflor.com

„Crossen is redelijk goed in te plannen tijdens het rooiseizoen van de tulpen. Voor mountainbiken probeer ik tijd vrij te maken. Ieder jaar jaar neem ik mezelf voor om vrijdag vrij te zijn. Dat hou ik meestal twee vrijdagen vol. Een tulp kent geen weekend, dus gaat het werk zeven dagen per week door. Zelfs nu, in een relatief rustige periode, moet er van alles gebeuren, of we bedenken dingen die moeten gebeuren. Nu kunnen we samen met het personeel en scholieren veel werk verzetten. Het is mooi als de jongens en meiden zich ontwikkelen en inzicht krijgen in het bedrijf en de sector.”

Onderstaande symbolen hebben de volgende betekenis en verwijzen naar de website vakbladvoordebloemisterij.nl

!

Documenten en linken naar website

Vakblad voor de Bloemisterij 52/53 (2015)

Kasgenoten agenda_nw.indd 45

Foto’s

Filmpjes

Hoe was 2015 voor uw bedrijf? „Op de klok werden de tulpen en pioenen goed betaald. We klokken zo’n 80% van onze bloemen. We kunnen continu zeven kleuren en mixboeketten leveren. Dat is best complex, dus voor een hele scherpe prijs kunnen wij niet aanbieden. De prijsvorming op de tulpenmarkt begint scheef te lopen ten opzichte van de klokprijs. Als de klokprijs daalt zakken de directe prijzen, maar als de gemiddelde klokprijs stijgt is het niet mogelijk om de prijs parallel te laten stijgen. Waarom lukt het de olieconcerns wel de pompprijzen hoog te houden bij dalende olieprijzen? Omdat bedrijven steeds groter worden, dreigen we grip op de prijsvorming te verliezen. De retail bepaalt en niet de kweker.

Dat is mijn grootste zorg. Op internet zie je steeds meer veilingsites om vraag en aanbod bij elkaar te brengen. We moeten zuinig zijn op ons bewezen veilsysteem.”

Broeien onder ledlicht. Bevalt dat? „De mooiste kleur en de beste spreiding van het blad krijg je nog steeds onder daglicht.

Het juiste lichtrecept is er nog niet. Zeker bij vochtig, donker weer, als er makkelijk zweters kunnen optreden, dan zou je meer willen sturen met licht.”

Jullie broeien ook voor de tulpenkeuring in Wervershoof. Waarom? „We vinden het belangrijk dat vakgenoten in het seizoen op vrijdagavonden op een gezellige manier bij elkaar kunnen komen. Het keuren is niet verplicht. Een groep enthousiaste vrijwilligers zorgen er al jaren voor dat er die avonden tulpen staan in De Schoof in Wervershoof. En ik hou de puntstand bij in een computerprogramma die mijn broer Mark ooit ontwikkelde. Helaas is hij op 24-jarige leeftijd overleden. Samen met hem had ik het bedrijf van onze ouders Ans en Piet voortgezet. Zij helpen nu nog graag.”

45

21-12-15 15:21

746287_.indd 46

21-12-2015 13:25:40

746288_.indd 47

21-12-2015 13:25:50

746289_.indd 48

21-12-2015 13:26:01