Jaarplan 2025
Werken aan een
toekomstbestendig
Flevoland
Begrippen
Durfkapitaal: Ook wel Venture Capital genoemd, is een vorm van financiering die wordt verstrekt aan startende en snelgroeiende bedrijven die veel potentie hebben, maar vaak nog geen winst maken. Het risico van zo’n investering is vrij hoog, wat ook verklaart waarom je er relatief veel rente over betaalt. In ruil voor de investering krijgt de geldschieter vaak ook een vorm van zeggenschap in het bedrijf, bijvoorbeeld door actief bij de bedrijfsvoering te worden betrokken. Bron: Wat is durfkapitaal?BridgeFund.
Financieringshub: Op die plek wordt een overzicht geboden van private financiers, adviseurs, publieke dienstverlening en financiering. De hub gaat een centrale rol vervullen in de doorverwijzing en begeleiding van ondernemers richting financieringsoplossingen. Bron: Strategie voor verbetering van de mkbfinancieringsmarkt | Nieuwsbericht | Rijksoverheid.nl.
Innovatie-ecosysteem: Een innovatie-ecosysteem is een (grotendeels) zelfregulerend netwerk waarin vertegenwoordigers van ondernemers, overheid, onderwijs en onderzoek samenwerken om de ontwikkeling van kansrijke innovaties te realiseren. Vaak is een gezamenlijke uitdaging, bijvoorbeeld een maatschappelijke opgave en/of gezamenlijke basis (regio, sector) het uitgangspunt van de samenwerking voor de ontwikkeling van kansrijke innovaties. Bron: Hoe bouw je een vitaal innovatie-ecosysteem? (kplusv.nl).
Protectionisme: Deze vorm van economisch beleid schermt de eigen markt af voor buitenlandse concurrenten. Veel gebruikte protectionistische maatregelen zijn invoertarieven, importquota en subsidies. Hiermee worden buitenlandse concurrenten tegengewerkt om de eigen industrie te bevorderen. Bron: Protectionisme - EU monitor.
Strategische autonomie: Een internationaal en actueel vraagstuk dat in geopolitieke discussies de ondertoon voert voor wederzijdse argumenten rondom het wel of niet ‘samen’ operationeel optrekken. Bron: Strategische autonomie een veelzijdig debatDefensie - Publieke sector - PwC.
Inleiding
Schaarste domineert ook in 2025 de economie, met een structureel tekort aan werknemers, energie, in toenemende mate water, ruimte en risicodragend kapitaal. Alleen door slim samen te werken en met nieuwe oplossingen aan de slag te gaan, kunnen we deze uitdagingen omzetten in kansen. Horizon zet zich hiervoor in door Flevolandse bedrijven te helpen met innoveren, internationaliseren en in hen te investeren. We willen ondernemers met wilde dromen in staat stellen om verantwoord te groeien en van Flevoland de meest vruchtbare bodem voor duurzame groei te maken.
Als Regionale Ontwikkelingsmaatschappij (ROM) dragen we bij aan de Sustainable Development Goals van de Verenigde Naties. Dit doen we vanuit onze focus op de grondstoffentransitie, voedseltransitie en energietransitie met digitalisering en technologische innovatie (HTSM) als transitieversnellers. Vanuit onze transitiegerichte aanpak kijken we naar relevante en impactvolle thema’s en sectoren die van toegevoegde waarde (kunnen) zijn voor Flevoland. Aankomend jaar zullen wij onder andere de kansen op het gebied van defensie verder gaan verkennen. Op deze manier werken we samen met ondernemers aan een toekomstbestendige economie.
Op bovenregionaal niveau zullen wij ons netwerk met de andere ROM’s verder versterken. Aankomend jaar ligt voor gezamenlijke projecten en programma’s onder andere de focus op thema’s als Circulaire Economie, de Nationale Technologiestrategie (NTS), Export (‘Connecting Regions’) en Da ta/Intelligence. Er is ook aandacht voor onderling leren (intervisie) en monitoring. Daarnaast staat de afstemming met het ministerie van Economische Zaken (E Z) en andere aandeelhouders centraal.
Sustainable Development Goals (SDG’s)
De SDG’s zijn 17 doelen die de Verenigde Naties (VN) hebben vastgesteld om van de wereld in 2030 een betere plek te maken. De doelen gaan onder andere over eerlijk werk en economische groei, industrie, innovatie en infrastructuur, en betaalbare en duurzame energie. De 193 landen die lid zijn van de VN, waaronder Nederland, hebben de SDG’s in 2015 aangenomen. De Nederlandse overheid, het bedrijfsleven en kennisinstellingen zetten zich in om de ambities van de VN te bereiken.
Organisatie
Organogram Horizon Flevoland
Provincie Flevoland
Aandeelhouder
Raad van Commissarissen
Marketing & Communicatie
Elise de Haas
Marketing
Communicatie
Directeur
Marco Smit
Innoveren
Economic Board Flevoland Gijs Luesken
Account management
Business Development
Investeren
Bedrijfsvoering & Strategie
Arno Kerkvliet
Strategie
Human Resources
Informatie management
Planning en control
Internationaliseren
Fondsen Inge Verschuur Ties Elzinga
Foreign Direct Investment
Internationaal ondernemen
Bedrijfsvoering & Strategie
Vanuit Bedrijfsvoering & Strategie werken we aan de interne en externe organisatie van Horizon. Bijvoorbeeld door strategisch advies te geven aan het Management Team (MT) over diverse ontwikkelingen, een gezond en uitdagend werkklimaat voor onze medewerkers te creëren, administratieve en financiële processen te monitoren en ICT-oplossingen te bieden. Hiervoor wordt ook gebruik gemaakt van de kennis en expertise van de andere ROM’s.
Interne stip op de Horizon
Onze organisatie groeit en zal naar verwachting meer dan 40 fte hebben in 2025. Om deze groei te ondersteunen richten we ons op de verdere inrichting van een bestendige en solide bedrijfsvoering die in control blijft. Met een meerjarenfinanciering blijft de continuïteit van onze bedrijfsvoering en strategie gewaarborgd. Daarmee werken we aan de realisatie van onze organisatiedoelen uit het Strategisch Meerjarenplan 2023-2027 Horizon. De medewerkers van Horizon zijn essentieel bij het behalen van deze doelen. Dit doen wij niet alleen door het aanbieden van scholing en training, maar ook door loopbaanontwikkeling en employability, zodat er verdere verdieping plaatsvindt van vakkennis en vaardigheden.
Aantrekken en behouden van talent
Horizon put haar kracht uit de talenten en vaardigheden van haar medewerkers.
In 2025 blijft Horizon zich richten op topwerkgeverschap om talent aan te trekken en te behouden in een steeds competitievere arbeidsmarkt. Wij binden en boeien hen door de diverse projecten en de daarbij behorende uitdagende taken, maar ook door een werkomgeving te bieden die welzijn, diversiteit en persoonlijke groei bevordert. Daarnaast zorgen wij ervoor dat onze medewerkers gemotiveerd en tevreden zijn. Een veilige werkomgeving staat daarom bij ons hoog in het vaandel.
In 2024 heeft het Rijk een nieuw cao afgesloten. Aankomend jaar zullen wij verkennen of en hoe wij op onderdelen gebruik kunnen maken van deze cao, om zo een gunstige arbeidsmarktpositie te behouden.
Data en cyberveiligheid
Het Customer Relationship Management systeem (CRM) is in het afgelopen jaar verder ontwikkeld. Komend jaar zal deze worden uitgebreid met nieuwe datapunten, zoals toekenning van innovatiesubsidies en deelname aan innovatienetwerken. Deze geven een beeld van de mate waarin een onderneming is aangehaakt bij een innovatieecosysteem. Daarnaast gaan we gespreksverslagen gestructureerd vastleggen in CRM, waardoor we een beter beeld krijgen van de activiteiten van een onderneming en waar eventuele knelpunten in de groei zitten.
Horizon werkt samen met de andere ROM’s aan een project om onderling data te delen en visualiseren. Met deze gegevens kunnen we nieuwe inzichten opdoen om onze dienstverlening en operationele efficiëntie te verbeteren. Ook kunnen we onze stakeholders voorzien van toepasbare informatie voor beleidsvorming.
Cyberveiligheid blijft met al deze ontwikkelingen een topprioriteit. We investeren in trainingen, bewustwordingscampagnes en interne audits om de kans en impact van een gegevenslek te verkleinen. Dit doen wij door gevoelige informatie versleuteld en beschermd op te slaan in de Cloud, zodat het beschermd is tegen dreigingen als ransomware. Er vindt 24 uurs monitoring op verdachte activiteit plaats en er worden dagelijks back-ups gemaakt tegen zowel onbedoeld als bedoeld gegevensverlies.
Daarnaast begeleiden we collega’s bij het verkennen van de mogelijkheden die kunstmatige intelligentie (AI) biedt. Zij worden middels trainingen en heldere gebruiksrichtlijnen geïnformeerd over de risico’s van AI en welke gegevens wel en niet gedeeld mogen worden. Zo creëren we een veilige, efficiënte en toekomstbestendige ICT-omgeving.
In 2025 blijft Horizon actief communiceren voor, over en met innovatieve Flevolandse ondernemers. Zij staan centraal in onze communicatiestrategie. Daarnaast zullen we ons verder verdiepen in het (online) gedrag van onze doelgroep, door verschillende marketingactiviteiten en meetinstrumenten voor de website en social media kanalen. Met behulp van een directe koppeling tussen het CRM-systeem en onze nieuwe website kunnen we in 2025 waardevolle verkregen data inzetten om onze dienstverlening en communicatie nog gerichter op vraag en behoefte af te stemmen. De resultaten van het tevredenheidsonderzoek dat in 2024 is uitgevoerd zullen we aankomend jaar vertalen naar concrete acties.
Bij ieder (nieuw) project of programma van Horizon blijft de afdeling Communicatie betrokken. Daarnaast zullen wij op projectniveau extra ondersteuning bieden. Dit varieert van advies geven en uitwerken van een communicatiestrategie of -plan tot de organisatie van diverse bijeenkomsten en evenementen. Het leggen van de verbinding met de stakeholders is een belangrijk speerpunt. Wij blijven hen betrekken bij en informeren over het innovatieve Flevolandse ondernemerschap en de rol van Horizon.
De samenwerking tussen de ROM’s op het gebied van communicatie zal intensiveren. De gezamenlijke positionering zal worden vertaald naar projecten en programma’s die te vinden zijn op de website van ROM Nederland
KPI’s 2025
Groeibuzz: Impact hub voor inspiratie en verbinding
Conform het Economisch Programma 2023-2028 wil de provincie Flevoland sterker inzetten op de brede ondersteuning van het Flevolandse mkb. Wij zullen hier in 2025 invulling aan geven door vanuit het programma Groeibuzz impactvolle connecties bijeen te brengen en te versterken tijdens inspirerende thematische evenementen en ronde tafels en te inspireren met onder andere content en whitepapers. Met als doel dat Flevoland dé provincie wordt waar impactvolle en innovatieve ondernemers elkaar vinden en verbinden en waar ze zich willen vestigen. Zo kunnen ze zowel zelf als gezamenlijk meer impact maken op thema’s als de energietransitie, de voedseltransitie en circulariteit. Deze visie willen we over meerdere jaren realiseren. Daarbij versterken we de samenwerking met bedrijven, kennisinstellingen, het MKB Schakelteam en de accountmanagers.
KPI’s 2025
2 grootschalige netwerk- en impactevenementen
12 kleinschalige netwerk- en impactevenementen 6 whitepapers
8 als behaalde NPS score
8 impactverhalen als video en artikel delen
1 structurele samenwerking met lokale en nationale media
2 keer berichtgeving over Flevolandse ondernemers door media
Accountmanagement
De kracht van ondernemers is essentieel voor een bloeiende regionale economie. Het mkb van Flevoland zorgt voor 82% van de werkgelegenheid en vervult hiermee een belangrijke rol in de Flevolandse economie (Economische Visie 2030, Provincie Flevoland). De accountmanagers zijn het eerste aanspreekpunt voor innovatieve mkb-ondernemers. Door de integratie van het
MKB Schakelteam binnen Horizon zal de rol van ons accountmanagement in 2025 veranderen. Het Schakelteam gaat een grotere rol spelen in de eerstelijns ondersteuning van ondernemers, waardoor de accountmanagers de Business Developers kunnen versterken bij hun transitiegerichte werkzaamheden.
We stellen de klantreis van de ondernemers steeds meer centraal, waarbij de hulpvraag van de ondernemers het startpunt vormt van onze activiteiten. De accountmanagers vervullen hierbij een coördinerende rol en zorgen ervoor dat we de ondernemer zo efficiënt en effectief mogelijk kunnen helpen. Bijvoorbeeld door mee te denken over een ondernemingsplan, een financiering via onze fondsen of een bezoek aan een (internationale) beurs. Daarnaast gaan we in 2025 nog meer samenwerken met de mkb-functionarissen van de Flevolandse gemeenten, innovatie clusters en bedrijfskringen.
Provinciaal beleid
Via het Economisch Programma 2023-2028 zet de provincie Flevoland met eerste- en tweedelijns ondersteuning van het Flevolandse mkb in op de versterking van het verdienvermogen mkb. Het doel daarbij is om een duidelijk en toegankelijk loket te creëren waar ondernemers met hun vragen terecht kunnen.
Strategisch Meerjarenplan Horizon
De primaire doelgroep van de accountmanagers zijn innovatie mkb-bedrijven die een uitdaging hebben in één van de drie transities. Zo dragen we bij aan een toekomstbestendig en weerbaar mkb in Flevoland.
Strategische KPI’s
Doorverwijzen en begeleiden van bedrijven tot clusters of samenwerkingen rondom de transities.
Mobiliseren en begeleiden van bedrijven bij bovenregionale programma’s.
Acquireren van bedrijven voor de afdelingen Investeren en Internationaliseren.
KPI’s 2025
200 bedrijfsbezoeken
150 doorverwijzingen naar tweede lijn
300 bedrijfscontacten
6 adviestrajecten
8 bijeenkomsten organiseren
Grondstoffentransitie
Klimaatverandering, de afname van biodiversiteit, overbevolking en overconsumptie hebben een grote negatieve impact op de aarde. Het duurzaam winnen, verwerken en recyclen van materialen is hierbij een belangrijke uitdaging. Daarom werkt de overheid samen met partners aan een volledig circulaire economie in 2050. Daarnaast is er in Nederland een groot woningtekort. Flevoland heeft de ambitie om voor 2030 tienduizenden woningen te bouwen en renoveren, gebouwen te isoleren en groot onderhoud te plegen aan bruggen, viaducten en wegen. Als landbouwprovincie bij uitstek verkeren we hier in de unieke positie om eigen bouwmaterialen te telen en een verwerkende industrie op te zetten.
In 2025 gaat Horizon voor de vierde keer een hackathon organiseren. Bij dit evenement komen ondernemers en studenten van verschillende studierichtingen bij elkaar om een toekomstige woonwijk te ontwerpen. Daarnaast zijn we in 2024 met de andere ROM’s van start gegaan met het Acceleratieprogramma Toekomstbestendig Bouwen (ATB), om innovatieve bouwbedrijven te ondersteunen bij het sneller naar de markt brengen van hun product. Ook zijn we begonnen met DigiC, een innovatieprogramma dat circulair bouwen wil versnellen door digitalisering.
Aankomend jaar zullen we verder gaan met het werven van deelnemers en vergroten van de bekendheid van deze programma’s. Ook zijn wij onderdeel van het kernteam in het platform Van Polder tot Pand in Flevoland. Het platform is een on -en offline plek voor (potentiële) ketenpartners om elkaar te vinden, inspireren en biobased samenwerkingsverbanden te smeden. Denk daarbij aan agrariërs die grondstoffen telen, verwerkers die bouwmaterialen maken en bouwbedrijven van woningen of andere objecten.
Provinciaal beleid
In de omgevingsvisie staat dat de provincie Flevoland in 2030 grondstoffenleverancier wil zijn voor de circulaire economie. Daarnaast gaat de provincie onderzoeken welke kansen er zijn voor biobased bouwen.
Strategisch Meerjarenplan Horizon
Samen met overheden, kennisinstellingen en bedrijven zullen wij aandacht geven aan de ontwikkeling van een breed gedragen grondstoffentransitie. HTSM (High Tech Systems & Materials) en digitalisering worden hierbij als transitieversneller ingezet. Het doel is om bedrijven te helpen en clusters van samenwerkingen te stimuleren, zodat grondstoffen zo lang mogelijk hoogwaardig in het systeem worden gehouden. Dit betekent dat bedrijven zo min mogelijk grondstoffen verbranden of storten.
Strategische KPI’s
Opwerken en creëren van een aantal clusters met bedrijven rondom specifieke (kern)thema’s: circulair bouwen, biobased materialen en recycling grondstoffen.
Opwerken en creëren van samenwerkingen tussen bedrijven, overheden en kennisinstellingen rondom de specifieke (kern)thema’s.
Brede investeringsagenda met actieve deelname van kennisinstellingen. Programmatisch aanhaken bij bovenregionale coalities.
Aanhaken bij Nationale Groeifondsvoorstellen.
Samenwerking met Economic Board Flevoland.
KPI’s 2025
25 individuele vraagstukken van ondernemers 3 groepen ondernemers bijeenbrengen
4 events organiseren
De voedselsector is in ontwikkeling. Er vindt een overgang plaats van dierlijke producten naar plantaardige eiwitten. De Europese Unie wil minder afhankelijk zijn van geïmporteerde eiwitrijke gewassen zoals soja (Nationale Eiwitstrategie, Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit). Daarnaast zetten de overheden zich in voor de productie van gezond en duurzaam voedsel. Het voorkomen van voedselverspilling en het benutten van reststromen is daarbij belangrijk. Om deze doelstelling te kunnen bereiken zijn innovatieve en technologische oplossingen nodig. Met de inzet van robots, drones, sensoren, kunstmatige intelligentie en data-analyse kunnen partners in de voedselketen hun landbouwproductie verbeteren en nieuwe verdienmodellen ontwikkelen.
De Business Developers (agri)food werken samen met de afdeling Internationaliseren aan de organisatie van PotatoEurope 2025 in Lelystad. Aankomend jaar ondersteunt Horizon ondernemers bij het optimaliseren van hun ondernemingsplannen, het onderzoeken van hun kennisvragen en het testen van hun innovaties. Dit doen we met het ROM-brede Business Innovation Program Food, de Kennisvouchers en Food Pioneers Program van Flevo Campus en de voucherregeling van de Boerderij van de Toekomst. Daarnaast brengen we relevante partijen bij elkaar voor de thema’s smart farming, eiwittransitie, reststromen en korte ketens, met als doel om clusters voor deze thema’s te ontwikkelen. Bij innovatieprojecten zoeken we de samenwerking met overheden en kennisinstellingen, zoals de stimulering van agrarisch ondernemerschap met Aeres Hogeschool.
Provinciaal beleid
In het coalitieakkoord staat dat de provincie Flevoland de kringlooplandbouw en kortere ketens gaat stimuleren. In de omgevingsvisie is vastgelegd dat Flevoland in 2030 bekend staat om het aanpassingsvermogen van de agrarische sector. In 2025 zal Horizon haar activiteiten aansluiten bij het Actieplan ‘Naar een duurzame voedselketen’ en de Visie op landbouw die begin 2025 in besluitvorming komt.
Strategisch Meerjarenplan Horizon
In lijn met het Strategisch Meerjarenplan 2023-2027 Horizon ligt de focus in 2025 op de kernthema’s duurzame landbouw(ketens), waterbeschikbaarheid, alternatieve eiwitten en smart farming. HTSM en digitalisering worden hierbij als transitieversneller ingezet. Ook werken wij aan de doorontwikkeling van samenwerkingsverbanden met regionale partners zoals Aeres Hogeschool, Wageningen Universiteit, Flevo Campus en Agrofood Cluster.
Strategische KPI’s
Opwerken en creëren van een aantal clusters met bedrijven rondom specifieke (kern)thema’s: smart farming, eiwittransitie, reststromen en korte ketens.
Opwerken en creëren van samenwerkingen tussen bedrijven, overheden en kennisinstellingen rondom de specifieke (kern)thema’s.
Brede investeringsagenda met actieve deelname van kennisinstellingen.
Programmatisch aanhaken bij bovenregionale coalities.
Aanhaken bij Nationale Groeifondsvoorstellen.
Samenwerking met Economic Board Flevoland.
Stimuleren van technologische innovaties die bijdragen aan waardecreatie aan het begin van de keten, door geproduceerd voedsel meer in Flevoland te verwerken.
Stimuleren van technologische innovaties in productiesystemen, systeeminnovatie en productontwikkelingen die bijdragen aan de verwerking en verwaarding van reststromen uit de landbouw.
KPI’s 2025
40 individuele vraagstukken van ondernemers 2 groepen ondernemers bijeenbrengen 4 events organiseren
Energietransitie
In 2050 wil Nederland alleen nog maar duurzame energiebronnen gebruiken. Voor de energietransitie is het van belang om energie decentraal op te wekken en hernieuwbare energie te gebruiken. De overheid stimuleert daarnaast ook de inzet van waterstof. Het energienetwerk is op veel plekken in Nederland overbelast (netcongestie). Dit maakt het lastig voor bedrijven om uit te breiden en nieuwe bedrijven kunnen zich daardoor ook niet vestigen. De provincie Flevoland wil op het gebied van energie een innovatieprovincie zijn. Denk aan het gebruik van waterstof als brandstof en ‘mega-batterijen’ voor energieopslag.
Horizon ontwikkelt in 2025 het Starthubs Accelerator programma dat de ontwikkeling en implementatie van Smart Energy Hubs in Flevoland ondersteunt en versnelt. Dit doen wij door ondernemers in de regio te voorzien van de nodige kennis en expertise op het gebied van data-analyse, IT, wetgeving, financiën en de organisatie van Smart Energy Hubs. Daarnaast ondersteunen we vernieuwende technologieën, zoals waterstof en geavanceerde energiebeheersystemen. Ook verbinden en ondersteunen we ondernemers bij het integreren van energie-innovaties in hun ondernemingsplan. Deze aanpak creëert economische kansen en versterkt de positie van Flevoland als koploper in de energietransitie.
Aankomend jaar gaan we door met het organiseren van innovatieclustertafels, als partner van Flevoland Hydrogen Valley (FLHY). Hiermee bieden we een platform voor ondernemers om aan hun gezamenlijke waterstofambities te werken. We focussen hierbij op sectoren zoals energie-neutrale landbouw, balanceren van het energiesysteem, mobiliteit, distributie en de maritieme sector. Door samen te werken met ondernemers, overheden en kennisinstellingen creëren we clusters die ondernemingsplannen en subsidieaanvragen realiseren.
Provinciaal beleid
In de omgevingsvisie is de ambitie vastgelegd dat Flevoland in 2030 bekend staat als een provincie die draait op duurzame energie. Hierbij gebruikt de provincie zo min mogelijk energie en wordt alle energie in de regio opgewekt. Het streven is dat alle huizen en bedrijven in 2050 ‘gasloos’ zijn.
Strategisch Meerjarenplan Horizon
We zien Flevoland als dé proeftuin voor oplossingen die het energiesysteem fossielvrij kunnen maken. Met daarbij de noodzaak dat er op lokaal niveau een balans gevonden wordt tussen vraag naar en aanbod van energie. HTSM en digitalisering worden hierbij als transitieversneller ingezet. Horizon richt zich op de veranderende energiebehoeften- en productie in het bedrijfsleven. Daarbij ligt een sterke nadruk op duurzame oplossingen zoals zonne- en windenergie. Ook het voorkomen en aanpakken van netcongestie is essentieel.
Strategische KPI’s
Opwerken en creëren van een aantal clusters met bedrijven rondom specifieke (kern)thema’s: energieopslag, energiebronnen, energie management systemen en distributie.
Opwerken en creëren van samenwerkingen tussen bedrijven, overheden en kennis instellingen rondom de specifieke (kern)thema’s.
Programmatisch aanhaken bij bovenregionale coalities.
Aanhaken bij Nationale Groeifondsvoorstellen.
Samenwerking met Economic Board Flevoland.
Ontwikkelen van een Programmatische Aanpak Smart Energy Hubs.
KPI’s 2025
30 individuele vraagstukken van ondernemers
8 groepen ondernemers bijeenbrengen
1 event organiseren
Digitalisering speelt een cruciale rol bij het oplossen van maatschappelijke opgaven. Slimme technologieën, zoals kunstmatige intelligente, kunnen bedrijfsprocessen optimaliseren. Denk aan beeldherkenning, spraakherkenning, voorspellende analyses en geautomatiseerde besluitvorming. Daarnaast maakt Blockchain veilige financiële transacties mogelijk en is ook het gebruik van robots of drones in ontwikkeling. Tegelijkertijd zijn door deze ontwikkelingen de cyberdreigingen toegenomen.
Horizon ondersteunt innovatieve bedrijven bij hun digitale vraagstukken. Denk daarbij aan het verhogen van de alertheid bij cyberdreigingen, het verbinden van bedrijven en de ondernemer voorzien van informatie om digitalisering in te zetten bij de verwezenlijking van hun innovatie. We zijn partner van de European Digital Innovation Hub Noordwest Nederland (EDIH – Digital Hub Noordwest) waarbij bedrijven met expertise, technologieën en financieringsmogelijkheden geholpen worden bij hun digitale transformatie. Daarnaast werken we samen met regionale partijen als Digilab Flevoland, de Green Innovation Hub en ICT-tribe. Ook onderzoeken we de behoeften en mogelijkheden voor een AI-hub die aansluit bij de Nederlandse AI Coalitie en het AiNed programma.
Provinciaal beleid
In de Economische Visie
2030 stelt de provincie
Flevoland dat een sterk en veerkrachtig bedrijfsleven goed is voorbereid op de toekomst.
Het coalitieakkoord definieert
digitalisering als een belangrijke stimulans voor innovaties.
Strategisch Meerjarenplan Horizon
De transities worden aangejaagd door diverse technologische ontwikkelingen. Daarbij voorzien we ook in Flevoland de komende jaren een schaarste aan personeel, waarbij digitalisering, automatisering en robotisering een onderdeel van de oplossing moeten zijn. Er is op dit momenten in Europa al een sterke digitaliseringsslag gaande, maar deze moet versneld worden. Onder de noemer ‘Digital Europe’ wordt op tal van economische en maatschappelijke vraagstukken de link gelegd met digitalisering. In de regio wordt ook ingezet op een infrastructuur die mkb, overheden, onderwijs en maatschappelijke organisaties ondersteunt bij de noodzakelijke digitalisering.
Strategische KPI’s
Opwerken en creëren van een aantal clusters met bedrijven rondom specifieke (kern)thema’s: artificial intelligience (AI), cyber security, robotisering, drones en IoT/Sensoring.
Programmatisch aanhaken bij bovenregionale coalities.
Aanhaken bij Nationale Groeifondsvoorstellen.
Samenwerking met Economic Board Flevoland.
Ontwikkelen programmatische aanpak digitalisering.
KPI’s 2025
12 individuele vraagstukken van ondernemers
4 groepen ondernemers bijeenbrengen
1 event organiseren
High Tech Systems & Materials (HTSM)
De transities worden aangejaagd door diverse technologische ontwikkelingen. De HTSM- sector maakt innovatie mogelijk en versterkt het concurrentievermogen van een regio. Denk aan activiteiten voor onderzoek en ontwikkeling (R&D). Flevolandse ondernemingen maken gebruik van geavanceerde materialen en ICT-toepassingen in de maritieme industrie, composiet, smart industrie, machine industrie en mobiliteitsindustrie.
Daarnaast is Flevoland gunstig gelegen ten opzichte van de Randstad en Brainport.
In 2025 blijft Horizon zich inzetten om Flevoland op het gebied van HTSM verder op de kaart te zetten. Dit doen we door aankomend jaar thematische innovatietafels en een evenement te organiseren voor en door de Flevolandse maakindustrie. Met de afdeling Internationaliseren werken we samen aan de acquisitie van hoogwaardige internationale tech-bedrijven naar de regio. We organiseren het aankomend jaar samenwerking tussen NLR/MITC (Marknesse), ACCRES/Wageningen University (Lelystad), Lelystad Airport en Agri Innovation Centre (Dronten).
Bovenregionaal werken wij samen met andere ROM’s vanuit de Nationale Technologie Strategie (NTS). Met de extra capaciteit uit dit programma kunnen wij een regionale uitvoeringsagenda opstellen die per technologiegebied aangeeft hoe het ecosysteem wordt versterkt, welke innovatieprojecten worden opgepakt en waarin een acquisitie-strategie voor buitenlandse bedrijven is opgenomen.
Provinciaal beleid
In het Economisch Programma 2023-2028 heeft provincie Flevoland toegelicht dat het voor de Flevolandse economie van belang is om bestaande clusters uit te bouwen, zodat deze op bovenregionaal niveau onderscheidend zijn. HTSM is hierbij van belang als transitieversneller en helpt innovaties door te ontwikkelen.
Strategisch Meerjarenplan
HTSM wordt, samen met digitalisering, als versneller van de drie transities ingezet en is daarmee een belangrijke sleutel voor toekomstbestendige ondernemingen. Operationeel geven wij dit vorm door het opwerken en creëren van een aantal clusters (Maritiem, Composiet, ICT Tech en Smart Industry) met bedrijven rondom specifieke (kern)thema’s.
Strategische KPI’s
Opwerken en creëren van een aantal clusters met bedrijven rondom specifieke (kern)thema’s: smart industry, materials, semicon, maritiem en waterstof.
Programmatisch aanhaken bij bovenregionale coalities.
Aanhaken bij Nationale Groeifondsvoorstellen.
Samenwerking met Economic Board Flevoland.
Ontwikkelen van technologiebeleid met een toekomstgericht perspectief op het gebied van HTSM.
KPI’s 2025
40 individuele vraagstukken van ondernemers
8 groepen ondernemers bijeenbrengen 1 event organiseren
Economic Board Flevoland (EBF)
Economic Board Flevoland (EBF) is een triple helix organisatie met bestuursleden uit het bedrijfsleven, kennisinstellingen en overheden. Het doel is het versterken van ondernemerschap en duurzame economische groei. EBF verbindt partijen met elkaar, jaagt nieuwe initiatieven aan en communiceert over economische ontwikkelingen. In 2025 zet EBF in op de doorontwikkeling van de triple helix organisatie in relatie tot Almere.
Aankomend jaar organiseert EBF weer verschillende boardmeetings, waarin de leden met elkaar nadenken over toekomstige opgaven. In 2025 zal ook de vierde editie van De Staat van Flevoland plaatsvinden, wordt de derde editie van de Flevoland Monitor gepubliceerd en organiseert EBF het Captains Dinner. Met dit diner biedt EBF een platform aan CEO’s van toonaangevende bedrijven om input op te halen voor nieuwe projecten.
Via de website blijft EBF communiceren over de economische kracht van de provincie. Daarbij komen ambassadeurs aan het woord om de regio te vertegenwoordigen. EBF organiseert bovendien lobbykracht om opgaven onder de aandacht te brengen en partners te ondersteunen op specifieke dossiers.
Horizon Flevoland en EBF zoeken vanuit ieders eigen rol de nadrukkelijke samenwerking op.
Provinciaal beleid
EBF sluit aan bij de Economische Visie 2030 en het Economisch Programma 2023-2028 van de provincie Flevoland door in te zetten op de kwaliteit van economische samenwerkingsverbanden. Met de provincie Flevoland draagt EBF bij aan het netwerk tussen bedrijven, kennisinstellingen en overheden. Zo weten regionale partners elkaar goed te vinden. Daarnaast kunnen deze partijen economische kansen of uitdagingen signaleren en oppakken.
Strategisch Meerjarenplan
Horizon
Horizon Flevoland heeft als doel duurzame economische groei in Flevoland te realiseren. Hiervoor is het van belang dat de provincie een aantrekkelijke regio is en blijft voor economische activiteiten. De systematische samenwerking tussen bedrijven, kennisinstellingen en overheden draagt hieraan bij. EBF bestaat daarom uit bestuurders vanuit alle drie de sectoren. Daarnaast wordt er vanuit de afdelingen Innoveren, Investeren en Internationaliseren gekeken hoe er integraal kan worden bijgedragen om de samenwerking met EBF verder te verstevigen. Zo ontstaat vertrouwen, kunnen we innovaties versnellen, condities creëren voor (buitenlandse) bedrijven om zich hier te vestigen en de Flevolandse afzetmarkt te vergroten.
Strategische KPI’s
Aanjagen van nieuwe initiatieven die bijdragen aan de regionale brede welvaart van Flevoland.
Verbinden van mensen en organisaties om de interne cohesie van Flevoland te bevorderen.
Communiceren over Flevoland als een krachtige provincie om in te wonen, werken en leven.
2 projecten
1 event organiseren
Investeren
Investeren
Met behulp van een investering kunnen ondernemers starten, groeien en vernieuwen. Voor ondernemers met een financieringsbehoefte zijn banken nog steeds de belangrijkste geldverstrekkers, al loopt het aantal verstrekte kleine kredieten van banken in Nederland wel terug.
Kleine ondernemingen met een financieringsbehoefte tot €1 miljoen of bedrijven die niet binnen de risicomodellen van banken vallen, komen nauwelijks in aanmerking voor een lening. Om de vindbaarheid van passende financiering te vergroten, heeft het ministerie van EZ in 2023 de opdracht gegeven om een Financieringshub te ontwikkelen. Zodra deze operationeel is, kunnen ook Flevolandse ondernemers hier beter in begeleid worden. Om meer inzicht te krijgen in de (dis)balans tussen de vraag en het aanbod van financiering in de regio, laat de provincie Flevoland in 2024 onderzoek doen.
In Nederland zijn er veel startende en snelgroeiende bedrijven (startups). Jonge innovatieve ondernemingen doorlopen relatief snel en succesvol een eerste financieringsronde. Steeds meer van deze bedrijven halen financiering op in de vorm van durfkapitaal (Kiezen voor baten, IBO Bedrijfsfinanciering, Rijksoverheid, 2024). Qua aantallen groeit het aandeel van de overheid (30%-45%). Dit komt doordat overheidsfondsen vaak actiever zijn in vroege fasen, wanneer de bedragen relatief een stuk lager zijn. (Kiezen voor baten, IBO Bedrijfsfinanciering, Rijksoverheid, 2024). In vergelijking met andere landen lukt het weinig bedrijven om in een latere fase durfkapitaal op te halen of het bedrijf naar de beurs te brengen. Dit proces kost veel meer tijd en levert minder op dan gemiddeld in Europa (McKinsey, 2023 en Techleap, 2024). Dit geldt ook voor Flevoland. Horizon slaagt erin om samen met private financiers overbruggingsfinanciering te organiseren voor het innovatieve mkb. Desondanks blijkt het een hele uitdaging voor deze bedrijven om tijdig voldoende vervolgfinanciering op te halen en door te kunnen groeien.
Investeren
In 2025 financieren wij het innovatieve mkb met toekomstbestendige verdienmodellen. In aansluiting op het Strategisch Meerjarenplan zetten we de lijn van onze marketingcampagne voor het Groeifonds door. Daarbij richten we onze marketing en communicatie op ondernemers in Flevoland die actief zijn in technologie, duurzame energie, circulaire economie, agro & food en/of digitalisering. Er zijn grote risicovolle investeringen nodig om de innovaties voor deze transities te realiseren. Daarom werken we actief samen met andere partijen om onze financieringen te kunnen stapelen. We gaan hierbij uit van extra fondsmiddelen voor innovatie.
Door het fondskapitaal te versterken, vergroten wij de toegang tot financiering voor startups en het innovatieve mkb in Flevoland. Begin 2025 hebben we in totaal 55 unieke bedrijven in de portefeuille. Met kapitaal, kennis en de kracht van ons netwerk stimuleren wij waardecreatie van onze portfoliobedrijven.
Daarnaast is onze investeringsstrategie gericht op het borgen van de continuïteit van de fondsen in beheer bij Horizon. We onderzoeken of we de fondsen waarvan Horizon aandeelhouder is kunnen samenvoegen. Zo verbeteren we de risicospreiding van de fondsen en vergroten we de doelmatigheid van onze financieringen. Wij monitoren de maatschappelijk impact van onze financieringen.
Voor een select aantal portfoliobedrijven meten we ook de CO2-voetafdruk. Als partner in gezonde groei inspireren en stimuleren wij ondernemers om ambitieus te zijn en groeiplannen niet langer uit te stellen. Daarom organiseren wij in 2025 samen met onze portfoliobedrijven en betrokken investeerders een festival waar ondernemers hun producten en diensten presenteren.
Onze rol als financier
Aansluitend op de marketingcampagne, en onze vernieuwde merkidentiteit ‘Partner in gezonde groei’, leggen we de focus op onze rol als financier en onze zichtbare bijdrage aan de duurzame economische groei van Flevoland. De centrale vraag die we elke keer stellen is: Hoe maken we deze wereld slimmer, schoner, zuiniger, gezonder en eerlijker? Samen met ondernemers maken we graag het verschil en gaan grote uitdagingen daarbij niet uit de weg.
Investeren
Focus op toekomstbestendige innovatie en groei
Wij richten ons op toekomstbestendige innovatie en duurzame groei, waarbij we investeren in bedrijven die klaar zijn voor de toekomst. Onze aanpak is gericht op het stimuleren van innovatie en het creëren van lange termijn waarde, zodat bedrijven niet alleen vandaag succesvol zijn, maar ook klaar staan voor de uitdagingen van morgen.
Inzet van onze kennis, ervaring en ons uitgebreide netwerk
Met onze uitgebreide kennis, jarenlange ervaring en ons omvangrijke netwerk ondersteunen we ondernemers in elke fase van hun groei. We zetten onze expertise en contacten in om bedrijven te helpen strategische kansen te benutten, schaalbare oplossingen te implementeren en duurzame groei te realiseren.
Geduldige investeerder met langetermijnperspectief
Als geduldige investeerder hanteren wij een langetermijnperspectief. Wij begrijpen dat het opbouwen van een succesvol bedrijf tijd kost, en daarom nemen we de tijd om samen met de ondernemer de juiste koers uit te zetten en te blijven ondersteunen, ongeacht de schommelingen in de markt. Onze focus ligt op het creëren van waarde op de lange termijn in plaats van snelle winsten op de korte termijn.
Zeggenschap blijft bij de ondernemer
Een belangrijk uitgangspunt in onze samenwerking is dat de zeggenschap te allen tijde bij de ondernemer blijft. Wij respecteren de visie en autonomie van de ondernemer, waarbij wij ons vooral richten op het bieden van strategische ondersteuning. We geloven in de kracht van ondernemers en zien onze rol als adviserend en ondersteunend, zonder het dagelijkse besluitvormingsproces te verstoren. Hierdoor behoudt de ondernemer de controle over zijn of haar bedrijf, terwijl wij bijdragen aan de versterking en groei van de onderneming.
Provinciaal beleid
Een vitale samenleving heeft een goede economie nodig die in banen en verdienvermogen voorziet. Rijk, regio en ondernemers investeren in economische groei gericht op duurzaamheid. De Economische Visie 2030 en het Economisch Programma 2023 – 2028 beschrijven dat het belangrijk is om te investeren in de veerkracht en het verdienvermogen van bedrijven. De fondsen voor innovatie en groei investeren in het toekomstbestendige mkb en versterken de economische structuur in Flevoland door de toegang tot kapitaal te vergroten.
Afgeleide doelen fondsen
Het innovatieve vermogen van de regio versterken.
Passende werkgelegenheid creëren.
Digitalisering van het Flevolandse mkb stimuleren.
Economische verduurzaming en vergroening stimuleren.
Meer privaat kapitaal voor de regio aantrekken.
2025
Statutaire doelen fondsen 8 nieuwe financieringen
Versterken van de economische structuur, onder andere door het stimuleren van passende werkgelegenheid.
Bevorderen van ontwikkelingen op technologisch en innovatief gebied.
€3,5 miljoen gecommitteerd bedrag
Internationaliseren
Wereldwijd is de economische groei gestagneerd door onder andere inflatie en hogere rentes. Vanwege geopolitieke ontwikkelingen is er sprake van protectionisme en industrialisatie. Dit heeft ook invloed op mondiale industrieketens, zoals exportbeperkende regels voor technologische producten en een toename in de gevoeligheid van bijvoorbeeld Chinese investeringen. Lange logistieke toeleveringsketens zijn kwetsbaar, waardoor onafhankelijkheid en strategische autonomie belangrijker zijn geworden. Daarnaast heeft de Europese energiecrisis ertoe geleid dat de maakindustrie binnen de Europese Unie, Nederland in het bijzonder, onaantrekkelijk is geworden voor investeringen.
Hierdoor staat het Nederlandse vestigingsklimaat zwaar onder druk, waarbij netcongestie de grootste belemmering vormt voor nieuwe investeringsprojecten. In de Randstad worden vanwege netcongestie tot en met 2030 nauwelijks nieuwe bedrijventerreinen ontwikkeld. Ook is er relatief weinig technisch geschoold personeel aanwezig voor ondernemingen om verder te kunnen groeien. Flevolandse bedrijven geven aan dat het tekort aan personeel hen belemmert in het opschalen van hun bedrijfsactiviteiten.
Tegelijkertijd heeft Nederland de wens om strategische autonomie te bereiken voor specifieke industrieën, waaronder semiconductors, energie (bijvoorbeeld batterijen of elektrisch rijden) en (economische) veiligheid. Zo wordt bijvoorbeeld werk verricht om ASML, innovatieleider in de semiconductor industrie, in Nederland te behouden. Met behulp van een Regio Deal werkt de gemeente Almere aan een High Tech Campus met onderzoeksinstituut, wat een extra stimulans kan zijn voor de acquisitie van buitenlandse techbedrijven.
In 2025 zal Horizon haar activiteiten voor Foreign Direct Investment (FDI) aanpassen op de geopolitieke ontwikkelingen. Onze aandachtsgebieden liggen met name in Europa, Noord-Amerika en Azië, en de sectoren Agrifood en HTSM.
Horizon Flevoland is mede trekker in de Accelerate in Holland – Alternative Protein
Challenge, die het Invest in Holland Agrifood sectorteam organiseert voor het aantrekken van internationale bedrijven en samenwerken met mogelijk kansrijke innovatieve Flevolandse bedrijven’. De voedseltransitie, met name robotisering en alternatieve eiwitten, biedt kansen om innovatieve agrifood bedrijven aan te trekken en internationale samenwerking te stimuleren. Daarnaast verkennen wij de kansen voor Flevoland op het gebied van Life Sciences & Health (LSH). De programmatische aanpak Smart Energy Hubs, waar in 2025 vanuit de afdeling Innoveren aan wordt bijgedragen, biedt onder andere een mogelijke oplossing voor netcongestie. Het overbelaste energienetwerk is een probleem waar zowel Nederlandse als buitenlandse bedrijven mee te maken hebben. Met behulp van Smart Energy Hubs willen we deze belemmering zoveel mogelijk wegnemen, zodat buitenlandse bedrijven kunnen blijven investeren.
De verwachting is dat Flevolandse bedrijven, vooral de agrarische sector, een rol kunnen gaan spelen in de wederopbouw van de Oekraïense economie. Dat kan door middel van het delen van kennis, maar ook met innovatie oplossingen, matchmaking, het vinden van partners en het stimuleren van internationale handel. We blijven de ontwikkelingen in Oekraïne monitoren en zullen bedrijven proactief infomeren over de mogelijkheden wanneer die zich voordoen. Daarnaast hebben wij aankomend jaar vanuit de afdelingen Innoveren en Internationaliseren een belangrijke rol in de organisatie van PotatoEurope 2025 in Lelystad, waarbij we regionale innovaties in de spotlight zetten voor buitenlandse ondernemers.
Veel van onze werkzaamheden op internationaal gebied beperken zich niet tot de provinciegrenzen. Daarom werken we actief samen met de andere (omliggende) ROM’s, zoals ROM Utrecht, OostNL, Impuls Zeeland en de BOM. De eenmalige toezegging vanuit de Tweede Kamer voor bovenregionale samenwerking van de ROM’s heeft geleid tot het projectvoorstel ‘Connecting Regions’. De ROM’s zullen met een eigen programmateam bovenregionale clusters opzetten rondom de thema’s agritech/foodtech, Life Sciences & Health/Medtech en energiesystemen. Via economische missies zoeken de ROM’s de samenwerking op met clusters
uit Duitsland, de Verenigde Staten en Japan, wat kan leiden tot meer bilaterale handel op research & development en technologieontwikkeling.
We hebben ook nauw contact met de Flevolandse gemeenten, Amsterdam Trade & Innovate, RVO en het ministerie van EZ. Met de verhoging van de exploitatie eind 2023 door het toenmalige ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK) voor outbound activiteiten en de daaropvolgende aanname van een extra projectmedewerker/business analist kunnen we in 2025 ondernemers nog effectiever helpen.
Netwerken
Voor onze FDI-activiteiten ligt de focus op toegevoegde waarde. Binnen het Invest in Holland netwerk werken we aan het strategisch acquireren van buitenlandse bedrijven die Flevoland en Nederland kunnen kunnen helpen met innovatie, digitalisering en verduurzaming (from Volume to Value). Als partner van het landelijke netwerk Trade and Innovate NL draagt Horizon vanuit het programma Internationalisering Bedrijfsleven (IBF) bij om Flevolandse en Nederlandse ondernemers nog beter te ondersteunen bij hun internationale ambities. Dit doen zij onder andere door middel van bijvoorbeeld advies, het opbouwen van internationale relaties, handelsmissies en beursdeelnames. Via Enterprise Europe Network (EEN) Ondersteunt Horizon innovatieve ondernemers bij hun internationaliseringsvraagstukken, onder andere door middel van matchmaking events en een open database voor vraag en aanbod op het gebied van handelsdiensten.
3 bedrijven opgenomen in de klantendatabase
2 individuele bedrijven begeleid
3 partnercontracten tussen bedrijven
1 lange termijn impact (groei omzet, FTE)
Provinciaal beleid
FDI
In de Economische Visie 2030 licht de provincie toe dat er in Flevoland behoefte is aan nieuwe (internationale) bedrijvigheid en werkgelegenheid.
Door strategisch in te zetten op internationale acquisitie kunnen we innovatieve oplossingen aantrekken en bestaande clusters versterken.
Strategisch Meerjarenplan
Horizon
Met onze internationale inzet geven we bedrijven meer slagkracht door op zoek te gaan naar nieuwe markten en ketenpartners. De Volume to Value-strategie (Kamerbrief over acquisitie van buitenlandse bedrijven) loopt grotendeels synchroon met onze focus op de transities. Tegelijk willen we in Flevoland ook buitenlandse bedrijven helpen die businessactiviteiten toevoegen aan de regionale economie. Dat kan bijvoorbeeld zijn omdat ze innovatie naar de regio brengen, verbindingen hebben met Flevolandse bedrijven of hoogwaardige activiteiten toevoegen die van waarde zijn voor onze arbeidsmarkt.
Strategische KPI’s
Het aantrekken van waardevolle nieuwe investeringsprojecten naar Flevoland die een positieve impact hebben op de verdere economische ontwikkeling van de regio en een grote bijdrage leveren aan het verhogen van de brede welvaart in Flevoland.
Het opstellen van een rapportage over de ontwikkelingen in het Flevolandse vestigingsklimaat die gedeeld zal worden met de Netherlands Foreign Investment Agency (NFIA), provincie Flevoland en het ministerie van EZ.
Investor Relations (IR): het onderhouden en versterken van de relaties met buitenlandse bedrijven in de provincie, zodat ze meer betrokken raken bij de bestaande bedrijfsclusters, vaker maatschappelijke initiatieven ondersteunen en goed begrip hebben van hun uitdagingen en kansen.
Provinciaal beleid
Internationaal ondernemen
In het Economisch Programma 2023-2028 benoemt de provincie een verband tussen internationaal ondernemerschap en groei. Het adviseren en doorverwijzen van Flevolandse bedrijven met internationale ambitie, organiseren van themabijeenkomsten en verstrekken van vouchers ten behoeve van internationaal ondernemen spelen hierbij een belangrijke rol.
Strategisch Meerjarenplan
Met ons programma Internationaal ondernemen helpen we mkb-bedrijven die hun product of dienst willen exporteren. Binnen die doelgroep valt zowel het grotere als het brede mkb.
Strategische KPI’s
Het identificeren van kansen voor Flevolandse ondernemers in het buitenland.
Het werken aan economische bestendigheid en weerbaarheid door het versterken van Flevolandse bedrijven via buitenlandse handel.
Flevoland internationaal nog meer op de kaart zetten door strategische deelname aan vakbeurzen in het buitenland. Dit levert daarnaast ook informatie op over andere potentiële regio’s of partners. KPI’s 2025
IR + acquisitie
Matchmaking
Missie
Beursbezoek
EEN bijeenkomsten
Nederland
Potato Europe
Protein Challenge
GreenTech
Europort
Intermodal
Netwerk International Managers
VS
World Agritech
Future Foodtech
Bezoek
Spanje
SeaFood Expo
Denemarken
Bezoek
Duitsland
Hannover Messe
Anuga
Biofach
Agritechnica
Fruit Logistica
MEDICA
Zweden
E-mobiliteit
Belgie
European Sustainable Energy Week
Griekenland
EEN sectormeeting
Zuid Korea
Verkenning (HTSM/Semicon)
Japan
Verkenning DUJAT reis
Frankrijk
Bezoek
World Fira (landbouwrobotica)
SIAL (agrifood)
Taiwan
Verkenning (HTSM/Semicon)
Bezoek
Nog te bepalen locaties
Viking Days
Annual Conference
Begroting
Groeifonds begroting 2025 in duizenden euro’s
