TheaterFestivalkrant 14/9/2019

14 SEP 2019 DAGKRANT #HTF19

People, Places & Things: made for actresses to shine

Ondersteboven van Mohamed Toukabri

Little Conversations on Big Topics

CAMPING SUNSET kijkt achterom

De nacht in met NIGHT SHIFT

de

r we ou Br

©

Charli Chung en zijn queer Don Caravaggio

Ba s

© Tom Leentjes

www.theaterfestival.be

© Eva Roefs

Don Caravaggio Charli Chung

14 sep 2019 1

‘Het is helemaal niet triestig om homo te zijn, het is één groot feest!’

Met Don Caravaggio van Frascati Producties / Charli Chung staat er vandaag een onbeschroomde komedie op het programma. Voor de 24 jaar oude Charli Chung is het de eerste keer dat zijn werk te zien is buiten Nederland.

Terwijl we gezellig keuvelden tussen het nepmarmer van zijn decor vertelt het jonge regietalent ons over zijn persoonlijke Don Juans en Caravaggio’s.

Ans Van Gasse & Sanne Stassijns

2 14 sep 2019

Don Caravaggio Charli Chung

© Bas de Brouwer

In de kleine zaal van de Minardschouwburg staat een toneeltje met zes nepmarmeren zuilen, op het podium ligt een tegelvloer en een oude balletvloer fungeert als spiegelmuur en achterwand. Een grote, niet-werkende kroonluster vol kristallen vormt de kroon op het decor. Glunderend vertelt Charli Chung hoe hij alle rekwisieten leende van oudere toneelgezelschappen. Hij noemt het een mini-theatertje, geïnspireerd op de oude theaters. Dat contrasteert mooi met het grote ego van Don Caravaggio. Daarom koos hij er bewust voor om niét te spelen in de klassieke schouwburg van de Minard. Dat is een té nette zaal voor zijn hoofdpersonage, volgens Chung.

We zetten ons op de rand van de toneelvloer. Chung is benieuwd naar de reacties van het Vlaamse publiek. Dat is naar verluidt spaarzamer met reacties. De eerste tien minuten worden heel hard werken, vermoedt Chung. Wij beloven alvast dat we luid zullen bulderlachen.

Meer dan #metoo De combinatie van Don Juan en Caravaggio is tot stand gekomen vanuit Chungs verlangen om eens iets met zijn Italiaanse afkomst te doen. Het werd een kostuumdrama, mede geïnspireerd door ontwerper Alejandro Palomo van modelabel Palomo Spain. Hij is in zijn ontwerpen sterk beïnvloed door het werk van Caravaggio, waardoor Chung op het idee kwam om de vele gelijkenissen uit te spelen tussen het turbulente schildersleven en dat van de figuur Don Juan.

We vragen hem wie zou winnen mochten Don Juan en Caravaggio

vechten, zoals we ons in de dagkrant van gisteren speels afvroegen.

Chung lacht. Caravaggio, zegt hij uiteindelijk, want die stond erom bekend altijd een zwaard te dragen. ‘Ik zou de strijd niet met hem zijn aangegaan’, zegt Chung bloedserieus. Hij is ook blij dat Caravaggio zou winnen, want hij had zijn prachtige kunst niet willen missen. Deze zomer, op reis in Italië, zag Chung de werken voor het eerst in levenden lijve. Als Don Juan het fictieve duel met Don Caravaggio had gewonnen, was er van die meesterwerken misschien geen sprake.

Het geinige Italiaans waarmee je in de voorstelling wordt verwelkomd door een mannetje in rood bode-pak, ziet Chung als een ideale opwarmer en welkom. Het is toch altijd een hele organisatie om naar het theater te gaan - de kosten stapelen zich snel op - en Chung wil zijn publiek zo een genereus gebaar schenken, hen bedanken dat ze naar zijn voorstelling komen.

We vragen hem of zijn Don Caravaggio, een figuur die met zoveel vrouwen slaapt, iets te maken heeft met #metoo. Chung tuit zijn lippen en schudt zijn hoofd. Het is veel persoonlijker voor hem. De discussie rond #metoo is in het repetitieproces niet echt ter sprake gekomen, vertelt hij. ‘Ik heb in mijn leven wel een aantal Caravaggio-figuren gekend’, geeft hij toe. Hij heeft zich een aantal keer aangetrokken gevoeld tot dat soort versierders. Het idee dat je weet dat zo’n persoon je op eender welk moment uit kan sluiten en kan inruilen voor een ander, maar toch het gevoel hebben dat je er voor wil blijven gààn, was wat Chung wilde onderzoeken. ‘We hebben geprobeerd Caravaggio niet teveel te veroordelen, maar een kijker kan dat misschien wel doen.’ Hun Don Caravaggio wilden Chung en zijn team vormgeven zonder oordeel.

More is more In de voorstelling staat de muziek luid, zijn de kostuums prachtig en wordt er groot geacteerd. Het is makkelijk om zoiets te omschrijven als barok, en daarin een link met Caravaggio te zien. Chung wijst me er nochtans op dat Caravaggio niet zo barok is als hem wordt toegeschreven. Dit is niet wat hij zou hebben bedoeld: het werk van Caravaggio is sober, ruw, eerlijk en donker. De figuur die Chung van hem maakt, daarentegen, is larger than life. Net daardoor kan de voorstelling vormelijk uitpakken. ‘Je kunt als regisseur niet altijd uitpakken want soms laat de inhoud dat niet toe’, zegt Chung.

Zijn vorige voorstellingen waren kaler, soberder. Met Don Caravaggio heeft hij een personage gevonden dat er zélf voluit voor gaat, dat geen beperkingen wilt. Op die manier verantwoordt Chung zijn bombast: ‘Caravaggio had vast zelf wel gewild dat er duizend veren over de scène dwarrelden. Less is more werd werd me op de toneelschool om de oren gezwaaid. Less is less and more is more, denk ik dan.’

© Bas de Brouwer

Toch speelt hij even goed maar met vier acteurs. Een grote voorstelling met weinig mensen. Dat kan volgens Chung omdat hij als 24-jarige nog niet helemaal weet ‘hoe het hoort’: de spelregels liggen nog

14 sep 2019 3

Don Caravaggio Charli Chung

open. Hij drukt me ook op het hart dat mensen veel kleurrijker zijn dan we denken, en dat dat ook op het theater kan worden gebruikt.

Groot en bombastisch hoeft klein en intiem niet uit te sluiten. ‘Je moet alleen weten hoe je dat inzet, waarom je voor iets kiest. Mijn werk is vooral intiem en met het publiek. De bombast werkt dat niet tegen. Als het publiek ziet dat je die bombast bloedserieus neemt, dan is dat ook oprecht. Het is voor sommige mensen wel wennen’, geeft hij toe.

‘Het is heel energiek, heel groot: maar goed, ik ben dat ook.’

acteurs hebben een klassieke vorm, maar zijn gemaakt uit mesh of tule en tonen daarmee alle details van hun blote bast onder het kledingstuk. Palomo vindt zelf dat we met dat soort kleren gewoon allemaal zouden moeten rondlopen. Chung lacht: ‘Ik heb het eens geprobeerd; je wordt wel nagekeken. Dat zou niet moeten.’ Bij de kostuums van Judith van den Berg wordt er wel voluit voor historisch gegaan, maar de combinatie met een mooie Prada-hak zorgt voor Chung dan toch voor een knipoog naar de eigen tijd.

Chung kijkt even voor zich uit. ‘Ik denk dat de vorm van dit werk ook wel van deze tijd is. Ik probeer onze tijd niet tegen te werken’, zegt hij.

Hij is zelf, net als iedere millennial, vergroeid met zijn smartphone en Instagram, gewend aan de beeldenstorm die ons dagelijks overvalt.

Hoewel die flitsende overdaad gewelddadig kan zijn, weet Chung zich er wel in te vinden. Don Caravaggio is daar een uitloper van.

Eén groot feest

De kostuums zijn overweldigend mooi, een mix tussen historische elementen en anachronismen. Chung brak hierover het hoofd samen met Kevin Pieterse. Aan het begin van de repetities speelden ze in échte kostuums uit de periode van Caravaggio en Don Juan, compleet met pruiken en hoepels. Chung miste in die historische kostuums echter een speelsheid in, die gelukkig wél te vinden was in de stijl van ontwerper Palomo. De overhemden van de mannelijke © Bas de Brouwer

Wanneer ik hem schuchter vraag wat hij denkt over de rol van theater in queer culture - zijn werk wordt er immers online meer dan eens aan gelinkt - lacht Chung. ‘Ik bén homo, dus dat zit er altijd in.’

Hij maakt theater naar zijn eigen evenbeeld. Zijn interesse is vooral de liefde, en dan is dat voor hem vooral homoseksuele liefde. Daarin is Caravaggio nog een uitzondering: die houdt van mannen én vrouwen. ‘Maar ik ben natuurlijk wel een activist’, zegt Chung.

Wanneer hij in een voorstelling dus de kans ziet om homoseksualiteit te normaliseren, of explicieter zijn publiek bewust te maken, dan zal hij dat ook doen. ‘De wereld is al zo heteronormatief ingericht. Ik zie geen reden om dat in het theater ook te doen.’ Grotendeels ziet Chung die claim op ‘queerness’ gewoon als iets dat zijn persoonlijkheid is, al wil hij met zijn werk ook homoseksualiteit uit de sfeer van het ‘probleem’ halen. ‘Het is helemaal niet triestig om homo te zijn, het is één groot feest!’

Chung is 24. Dat is erg jong om geselecteerd te worden voor het TheaterFestival. We zijn benieuwd hoe dat voor hem voelt. ‘Dat is natuurlijk geweldig’, zegt Chung, al ziet hij dat niet als een individuele prestatie. Don Caravaggio is niet alleen een voorstelling van hem, maar ook van zijn acteurs en crew. ‘Theater is een teamsport en het hele team beseft hoe bijzonder het is dat de voorstelling die we in Amsterdam maakten nu in Gent te zien is.’

We wensen Chung proficiat en succes. Hij zal tijdens de Belgische première op de trap zitten vol zenuwen, wij in de zaal vol verwachting

© Bas de Brouwer

4 14 sep 2019

The Upside Down Man (The Son of the Road) Mohamed Toukabri

down man For most of his life, Mohamed Toukabri has been dancing all over the world. It was his craft that allowed him to leave his hometown, Tunis, as a young boy and to set foot on a long road of discovery, taking him not only across geographical borders but also the ones he encountered within. Now, in his first solo-performance, The Upside Down Man, he shares his story of how not belonging to a specific place can create a space to rid yourself of preconceived ideas about identity and misconceptions of the ‘other’.

Mahdieh Fahimi

© Tom Leentjes

You’ve danced for various professional companies from a young age. Now you are doing your first solo-performance, is this something you’ve always wanted to do?

Mohamed Toukabri: ‘Not really. It was more a natural result of what I had been doing so far in my career as a dancer.

I started as a breakdancer and in breakdancing you practice a lot on your own, creating your own moves and such. Later, when I started working with the companies, it was also encouraged that the dancers were part of the creative process. The choreographers and theater directors would come up with their ideas and it was expected of us to turn those into concrete proposals. So, in a way, I was familiar with the act of creating and after several years of working for others, such as Needcompany and Sidi Larbi Cherkaoui, I felt the need to make my own personal work.’

‘But still, I didn’t know exactly what that work would be. Then, one day, something very interesting happened: I was in Tunis, visiting my family, and all of a sudden, I caught myself saying to my mom that I felt like going back home sooner than I had initially planned. It was the first time after all these years that I referred to Brussels as my home. It was a very confrontational moment for me. Not so much in an existential way, as I knew perfectly well who I was, but rather on a more societal level. If I feel like Belgium is my home does that mean that I also have to represent myself as a Belgian to the world?

Can’t I be Tunisian anymore? It was in these questions that all the pieces fell together, because even in my self-awareness and my dancing I was moving in this in-between space as well.’

It’s not like you feel you had to leave one place in order to build a new life in another one?

‘No, I don’t. Most of the time, stories about immigrants are linked to very tragic events and of course I had my hardships but it’s not that I had to flee war or oppression, or hunger. I was simply a seeker of knowledge and very lucky that my dancing provided me with this opportunity to go out into the world. I felt it was necessary for me to talk about this positive side of migration and that it’s not always an element of destruction, that there are a lot of things that can grow from being in this position. I still see myself mostly as a traveler, because that’s what I have been doing since I was 15, you know?

In a way, I consider the stage as my home and the audiences I meet everywhere as a part of my family, a part of this space I find myself in.

That’s what I’ve been trying to do with The Upside Down Man, to transform the stage into the in-between.’

You also call yourself ‘The Son on the Road’…

‘That’s actually from a book by Amin Maalouf, called In the Name of Identity, which I’ve studied for my research. It really helped me through some heavier times.

Maalouf says a very beautiful thing in his book: “I come from no country, from no city, no tribe. I am the son of the road... all tongues and all prayers belong to me. But I belong to none of them.” I found so much freedom in this. Now, I mostly try to connect with people, no matter what their nationality, colour or gender is. I want to know them and their story, not their label.’

The Upside Down Man (The Son of the Road) Mohamed Toukabri

14 sep 2019 5

The upside In your show, you bring your own personal story but is it reductive to say that it is only about you?

‘I like poetic images and even though it is my own personal story that I bring on stage, I use that story as a tool for reflection, like some sort of mirror. Because I believe that if we want to, we can all find many similarities in each other’s stories. I also like to challenge some of the preconceived notions that we have of other people and their stories. Take myself for example, I’m an Arab man from a Muslim background. There are still a lot of misconceptions out there about who I’m supposed to be or how I’m expected to behave. So, I want to confront the audience with that, not by pointing a finger at them but by showing myself in my vulnerability of sharing my personal story.’

In telling this story, you not only use dance but also imagery, sound and word. Why did you feel that was necessary?

‘Even though I’m a dancer, my starting point wasn’t really movement. In the beginning it was a necessity for me to use words because I didn’t feel that I could say what I wanted to say just through dance.

I needed the words just as much as I needed dance. It was quite a challenge for me, actually, as I’m not an actor and in the beginning, I struggled a lot with my text.

It was a stark contrast with the virtuosity that I have in my movements as a dancer but then, I liked the fragility it allowed me to show on stage. I took a lot of care in how I address

© Tom Leentjes

things because it’s not my intention to give a speech or to educate the audience in how they should feel. I just tell a story which is, in parts, very personal but is also a reflection on Western perception. For instance, I talk about my name, Mohamed, which I had always associated with terms like tolerance, peace, generosity, etc. But when I arrived in Europe, I discovered that the perception of that name here is quite different, sometimes the opposite even. That was quite a shock to me.’

‘Also, as I said, I love creating poetic images and so I like to use imagery, props and sound as well. In my show, I use a disco ball as a metaphor for my identity.

It’s composed of all these mirror fragments and when you shine light on it, it gets reflected and shines all over the space.’

How can the style of dance you bring on stage be best described?

‘Well, I use the text as a narrative base for the story but then, my movements are abstract. It’s a mix between all the different dance styles that I know, like hip hop, ballet and contemporary, which is in a way also a representative of how my identity is such a mix. It’s interesting, you know, I started as a breakdancer but then I moved into contemporary. The result is that neither the breakdance community nor the contemporary one consider me as one of their own. So, also in my dance I find myself in this in-between space. (laughs) What I like about breakdance is that it is very much about power and impact and then what attracts me in

contemporary is that there is this softness and fragility, it’s about consciousness.‘ ‘So, by taking elements of both I’ve made my dance very individual, it actually has given me the strength to find my inner voice.

If you’re not set to the fixed structures of a dance style then you achieve authenticity and therefore you cannot be replaced by someone else. And that is my way of resistance against the mainstream.

That’s also how I want to present myself as a citizen of the world.’

‘Even for me, it is difficult when people ask me: ‘Is it dance?’ Because it’s not quite a dance piece, it’s not theater and it’s not some sort of TED-Talk either. For me, this is what the in-between is, you’re constantly discovering new things, exploring. In a way, in the in-between space, you are free from borders.’

‘We have the tendency to divide the heart from the mind, the male from the female… But you know, between birth and death, that is where life is lived. In that in-between.’

‘It is in this in-between space that I found the freedom to be completely myself’

© Tom Leentjes

6 14 sep 2019

CAMPING SUNSET

Vallen en weer opstaan: 17 speeldagen CAMPING SUNSET in kaart

Het begon als een maf concept: elf net afgestudeerde of afstuderende acteurs aan het KASK spelen een toneelvoorstelling in openlucht waarbij de speelreeks langer is dan de creatieperiode. Publiek werd dan ook uitgenodigd om meerdere keren te komen kijken naar Zomergasten, want elke avond zou anders zijn.

Net voor de laatste speelavond blikken de acteurs van CAMPING SUNSET terug op een intense speelperiode, waarbij momenten van vreugde en twijfel zich afwisselen.

Sanne Stassijns

Tweede repetitieweek: Week van de grote vragen Eerste repetitieweek: Cut the crap Voorafgaand aan de eerste repetitiedag vertaalde ieder zijn eigen replieken vanuit verschillende oude Engelse vertalingen.

We werkten niet met een bestaande bewerking of vertaling.

Op dag één lazen we de tekst en daarna repeteerden we elke dag één bedrijf met een eerste bric-à-brac doorloop op vrijdag.

Heel veel schrappen schrappen schrappen. 'Het personage bestaat niet zonder jou, dus alles is mogelijk.' We gaan in dialoog met het materiaal.

12-16/08

Opkomen Grote beslissing: we schrappen de start op de spelersbanken! We zijn er klaar voor. Het voelt even naakt en alleen, maar het geeft lucht en vrijheid. Het is nu met ‘opkomen’.

4/09

Wat is de fundering die we nodig hebben om de voorstellingen te spelen? Wat is de spanningsboog? We ontdekken dat het meer dan 2,5 uur duurt: hoe krijgen we er vaart in zonder als gehaaste acteurs op scène te staan? Hoe geef je diepgang aan een karikatuur? We beslissen om het stuk te starten vanaf een spelersbank aan de kant: we zitten als spelers op de bank en stappen de fictie binnen. Pas na anderhalf bedrijf trekken we de ruimte open.

Wat gebeurt er op de achtergrond? Niks? Beelden? Spelers?

Leven we door als personages?

We krijgen ook crowdfunding stress: krijgen we het nodige bedrag wel bij elkaar?

19-23/08

Kwetsbaarheid Plots is iedereen op zoek naar kwetsbaarheid. We voeren een gevecht tegen maar ook met de karikatuur.

5/09

Première We zijn er klaar voor en ook weer niet, maar dat was het idee.

We spelen de eerste voorstelling met publiek, dat met veel meer is dan we hadden gedacht. Nog zestien keer te gaan.

26/08

Regen

Feest!

De dag na de première. Vandaag verrassen we elkaar: iedereen doet andere dingen. We spelen gefocust en scherp. Feest!

28/08

Te veel komedie

Eerste keer regen regen regen.

Het geeft een mooie sfeer en we hebben een genereus publiek dat tot het einde in dekentjes geduffeld bij ons blijft.

We spelen een matinee, maar het is (te) veel komedie. Actrice Sara de Roo komt kijken, die met haar State of the Union uit 2018 één van de inspiratiebronnen was voor CAMPING SUNSET.

6/09

7/09

14 sep 2019 7

CAMPING SUNSET

© Tina Herbots

Uit de fictie vallen Klootzakjes op het toneel We proberen net zo origineel te zijn als met de première. Maar we luisteren niet naar elkaar.

We worden elf klootzakjes op het toneel genoemd en worden op het hart gedrukt om terug te luisteren en te incasseren.

Niet alles invullen met tekst.

We moeten stiltes toelaten en vertrouwen op de leestekens.

Tijd voor pauze We lassen een pauze in tussen bedrijf 2 en 3. Goed voor de concentratie en goed voor de bar. Het experiment met het scheidsrechtersfluitje tussen de bedrijven lijkt niet te werken en we schaffen het af.

Zon Eerste matinee: spelen in de zon!

Het voelt bloter zonder de sfeer van theaterlampen tussen de bomen, maar ook eerlijk.

Er volgen een paar koude en natte dagen. We hebben dekens nodig voor ons publiek!

De tableaus in de achtergrond vertellen ook verhalen en we hebben een goed gesprek over bedrijf 4. Kunnen we uit de fictie 'vallen’? Wordt het minder van het theater, hoe gaat het meer over ons? In hoeverre spelen we Rjoemins zelfmoordpoging ‘realistisch’ door? We spelen met verschillende gradaties van conceptueel tot ingeleefd spel.

29/08

30/08

1/09

3/09

Teamplay

Te veel publiek?

We gaan terug naar de kern: collectief spelen. Durf in de waarheid van je personage te staan. We krijgen het gevoel dat we echt een team worden.

We voelen elkaar aan, hebben elkaar leren kennen.

De voetbalmetafoor werkt.

Weten wanneer je een bal erin moet schoppen, wanneer je aangever bent, hoe belangrijk een middenveld voor de spits is.

We staan met elf op scène en alles staat of valt met samenspel.

Voor het eerst zitten er heel veel mensen in het publiek: 92.

Hoe gaan we hiermee om?

Waar zetten we ze neer? Kunnen we mensen op kussens zetten als de stoelen op zijn? Het is ook een andere manier van spelen, zo voor een uitdijende tribune: hoe spelen we voor iedereen? Voor CAMPING SUNSET begon, waren we bang dat we ook avonden voor slechts vijf mensen zouden spelen.

Nu draait het probleem zich om: kunnen we echt te veel publiek hebben?

8/09

11/09

Wind Er is véél wind die er met je stem vandoor gaat en het publiek zit heel breed verspreid: uitdaging voor de stem. Bedrijf vier is erg goed vandaag. We doen even geen voor- of nabespreking, maar doen een opwarming ‘met de bal’; een tekstitallienne, waarbij je ondertussen de bal naar elkaar toe gooit.

De een-na-laatste

12/09

13/09

Weer een hele ‘volle bak’. Morgen verwachten we er nog meer.

Dat wordt huilen, na de dernière.

8 14 sep 2019

People, Places & Things Toneelgroep Oostpool

People, Places, & Things Toneelgroep Oostpool’s production of People, Places & Things was selected for the Flemish TheaterFestival but couldn’t perform in Ghent. It’s Flanders’ loss as it opens up a door to a completely different approach to acting and making theatre.

Liam Rees

There’s a (not totally unfair) stereotype in the UK that “European” theatre directors’ main intention with a playtext is to rip it up, make the actors strip naked for some inexplicable reason and turn it into a new piece beyond recognition. It’s perhaps indicative of the fact that British theatre is often referred to as “writer’s theatre” and in mainland Europe it’s “director’s theatre”.

However Marcus Azzini’s production of People, Places, and Things feels like the perfect synthesis of these two theatre approaches and we all have a lot to learn from it.

The play follows Emma, a struggling actor who goes to rehab for her addiction problems, and in the process it reveals the fundamental sickness at the heart of individualistic neoliberal society. It’s a searing portrait of trying to live life to the fullest and fill the void in a hopelessly shallow world. When it premiered in London, Denise Gough was universally praised for her raw depiction of Emma and Hannah Hoekstra delivers an equally explosive performance in the show by Toneelgroep Oostpool. A shapeshifting powerhouse, she’s proof that good acting transcends language barriers. Under Azzini’s direction her numerous crises become utterly real and believable;

tearing at the paper wall behind her with the name LUCY emblazoned on it; throughout the performance she remains in her sparkly outfit from Emma’s performance as Nina in The Seagull. Is she Nina, Emma, Lucy, or all of them? MacMillan has written a truly incredible character for actresses to delve into but it’s striking that naturalistic, emotionally raw performances like this aren’t more common on Flemish stages.

The predominant acting style in Flanders seems to be detached and cerebral, in which performers simply perform as themselves performing a text rather than embodying a character. It’s undoubtedly got its merits, it leads to some profound and mind-boggling theatrical experiences but it sometimes feels as if they’re trying to transcend or deny their own emotions. At heart, humans are basically slightly-smarter-than-average apes. We may be intelligent but we’re still emotional creatures. We need to laugh and scream and feel as well as contemplate all the questions of existence. To pretend otherwise is a delusion.

Azzini’s production displays the strengths of Britain’s naturalistic, cinematic writing style with “European” aesthetic experimentation. Many mainland European theatre-makers could learn from British writers, who bring a real rigour to their writing, ensuring that it’s engaging to watch whilst not getting self-indulgent. UK directing students should be sent to mainland Europe where they’re expected to be artists in their own right rather than simply serving the text.

I have a theory that Flemish children’s theatre is so good because it combines the prevailing culture of experimentation with the absolute necessity to entertain the audience, otherwise they’ll switch off completely. People, Places & Things does something similar for adult’s theatre.

It’s alive, it’s visceral, it’s funny, it’s honest, and it’s smart.

© Sanne Peper

14 sep 2019 9

Big Conversation On Today's Theatre

Little Conversations on Big Topics Vandaag vond The Big Conversation plaats.

Dat Grote Gesprek is een debatconcept waarbij telkens enkele hete hangijzers omtrent een bepaald thema worden besproken in kleine groepen, met voor elk onderwerp een kunstenaar met relevante ervaring. Vandaag was het programma een samenstelling van de tien meest besproken onderwerpen van het voorbije seizoen.

Wij zetten bij drie daarvan alvast onze conversations op een rijtje.

Ans Van Gasse

Identiteitstheater versus repertoire?

Hoe kijken naar solo’s of verhalen van makers met een meervoudige achtergrond? Niet zelden blijkt ‘het andere’ in de weg te zitten, ook bij critici. ‘Een zoveelste verhaal over de eigen roots, moeten we daar niet voorbij?’

Over nieuw repertoire, recensies met blinde vlekken en de verwarde strijd tussen ‘kwaliteit’ en ‘identiteit’.

Wat zegt de redactie?

De term ‘identiteitstheater’ deed bij ons alvast stof opwaaien.‘Wanneer iemand van gemengde afkomst theater maakt over het cultureel archief dat hen inspireert, noemen we het identiteitstheater. Wanneer witte mensen dat doen, noemen we het repertoire’, zegt Simon J. Bellens. ‘Theater zegt àltijd iets over je plaats in de wereld.’ Ook Ans Van Gasse wijst erop dat het plakken van termen misschien problematischer is dan waar we met die termen naar verwijzen: ‘Natuurlijk is er een soort archief waarop je terugvalt, en ook een collectief geheugen.

Maar vanaf je dat “repertoire” noemt of je daar expliciet tegenin gaat, heb je te maken met machtsstructuren. Het is van die structuren dat we af moeten.’ Emmanuel van der Beek verwijst echter naar producties als

Aardappelbloed van Emma Lesuis, die voor hem verrijkend werken. ‘Al met al weten we weinig over de achtergrond van veel mensen die hier wonen. Ik zie niet in waarom zo’n verhaal geen waardevol theater kan zijn.’ Sanne Stassijns kijkt dan weer vooral uit naar wat mensen van gemengde afkomst te zeggen hebben over andere thema’s: ‘Ik denk dat ze toch ook gewoon willen spelen, zonder steeds die vragen over achtergrond.’ Lotte Lola Vermeer sluit zich daarbij aan: ‘Je identiteit of afkomst kan een onderdeel zijn van je inspiratie, maar an sich is het niet voldoende. Ik ben dan vooral nieuwsgierig naar volgende voorstellingen en hoe alles met elkaar gaat resoneren.’

Doe eens iets met nieuwkomers Zeker sinds de ‘vluchtelingenzomer’ van 2015 lijkt ‘theater met mensen van elders’ wel een nieuw genre geworden. Druk worden ‘nieuwkomers’ gesolliciteerd voor participatieve en andere (podium)projecten. Of zo lijkt het toch. Nemen we hun verhaal en artistieke mogelijkheden echt serieus?

Kijken we ernaar als mensen of als een categorie? Wat zijn volgens de betrokkenen zelf de juiste voorwaarden om samen theater te maken?

Wat zegt de redactie?

Emmanuel vindt dat we niet over ‘vluchtelingentheater’ kunnen spreken als een genre, maar als een thema dat in veel vormen aan bod komt. ‘We moeten vooral blijven praten mét en niet over. Nieuwkomers moeten zelf aan het woord komen.’ Lotte Lola twijfelt: ‘Ik vrees ervoor dat dat wel vaak een excuus is voor iets dat lekker klinkt in een subsidiedossier. We kunnen maar hopen dat de intenties meestal oprecht zijn. Ik hoop dan ook dat er wordt samengewerkt op basis van gelijkwaardigheid.’ De inhoudelijke bijdrage voor nieuwkomers staat volgens Lotte dus nog vaak ter discussie. Ook Simon denkt er zo over: ‘Er ligt commodificatie op de loer als je met zo’n groepen werkt: nieuwkomers lijken consumeerbare producten.’ Toch is het volgens Simon niet zo simpel te stellen dat dit eigen is aan de projecten zelf. ‘Dat ligt vooral in de blik van de toeschouwer, want het gaat hier voor die mensen zelf vaak vooral om het maakproces. Misschien moeten we leren om daar gewoon getuige van te zijn.’ Ook Ans ziet de balans tussen gevaar en geluk overhellen. ‘Als proces kan dat heel emanciperend zijn, maar als product is het wel iets heel moeilijk. “Iets met nieuwkomers” mag niet worden gezien als iets dat sowieso beter is vanwege die maatschappelijke insteek: dat ontmenselijkt net de deelnemers. Die willen ook gewoon iets goed maken, denk ik.’

Moet oud out?

Middelen zijn schaars en jonge makers aantrekkelijk. Zo lijkt zich nu in de podiumkunsten een generatiestrijd af te tekenen om plek en middelen. Moet de oudere generatie er willens nillens uit om plaats te maken of laten we ons zo onnodig tegen elkaar uitspelen? Is de generatiekwestie louter een esthetisch vraagstuk of zien we een economische factor over het hoofd?

Wat zegt de redactie?

De groep is hoopvol. Zowel Ans als Lotte Lola verzetten zich tegen de generatiekloof.

‘Jonge makers worden vaak gecoached door oudere, maar echt gelijkwaardig is die samenwerking niet. Dat kan wel anders langs beide kanten: meer naar elkaar kijken en in gesprek gaan’, zegt Lotte. Volgens Ans zijn de grenzen tussen generaties ook grotendeels artificieel: ‘We kunnen allemaal van elkaar leren en zouden allemaal meer moeten samenwerken. Er valt zoveel meer te ontdekken als we zo’n ideeën loslaten.’

Simon ziet dit dan weer als een nieuw diversiteitsprobleem: ‘Het lijkt alsof we steeds meer een bepaald soort diversiteit omarmen, maar dat andere vormen niet worden beoordeeld.

Als diversiteit als waarde wordt gekoesterd, en we van theater een vrijplaats voor ontmoetingen willen maken, moet vanzelfsprekend niemand out.’ Ook Sanne pleit voor samenwerking. ‘Het is toch gewoon saai om alleen naar jonge spelers te kijken?’

Emmanuel is helemaal pro de voorstellen tot dialoog waar de redactie over spreekt, maar wijst ons er wel op dat we waakzaam moeten zijn. ‘We moeten er nog wel op toezien dat budgetten niet worden opgeslorpt door bekende namen die enkel meedoen om volle zalen te garanderen.’

10 14 sep 2019

Dream of Venus Zondagavond gaat het TheaterFestival gewoon door. Dan staat Dream of Venus geprogrammeerd, een off-track programma waarin beeldende kunst en theater elkaar beloven te vinden. Wij spraken met Robert Monchen van het kunstenplatform In De Ruimte waar het hele gebeuren zal plaatsvinden.

Mahdieh Fahimi

Robert Monchen: ‘Dit off-track programma kan je eigenlijk zien als het alternatieve circuit van het TheaterFestival. Vanuit het festival is gekeken naar wat er in de stad zoal gebeurt op het vlak van jonge organisaties, naast de meer gevestigde huizen. Met Dream of Venus willen ze een aparte wereld creëren die geïnspireerd is op het gelijknamige evenement dat Salvador Dali in 1939 organiseerde. Daar had hij allerlei kunstenaars uitgenodigd om op hun eigen artistieke manier een bijdrage te leveren aan wat een surrealistisch droomhuis zou worden.

Het was ook een gelegenheid voor kunstenaars om tegen de vooravond van de Tweede Wereldoorlog hun frustraties over wat ze om zich heen zagen te uiten met hun kunst.’

‘Ook wij hebben verschillende kunstenaars uitgenodigd om vanuit hun verschillende disciplines, variërend van installatie tot performance en muziek of spoken word, mee te helpen om een surrealistische bubbel te creëren. Een soort van rituele happening als zijnde de overgang van de zomer naar de herfst.’

‘Het is niet zo omdat wij met In De Ruimte vooral gekend staan als een platform voor beeldende kunsten dat er geen band is met het theater. Er is altijd een heel brede mix van uitingsvormen geweest, dus we hebben hier naast beeldend kunstenaars ook al een aantal theatermakers geholpen met hun eerste try-out bijvoorbeeld. We zien dat dus niet zo nauw. We willen niet in hokjes opdelen, maar eerder een gemene deler vinden in de verschillende kunsten.

Welke vormen vallen daar allemaal onder?

Dat kan performance zijn, muziek en

Dream of Venus

installaties, maar ook pur sang theater.’

‘De happening die we gaan creëren zondagavond zal heel dicht aanleunen bij een theatervoorstelling. Het is gewoon niet een theatervoorstelling in de klassieke zin: de toeschouwers zullen niet plaatsnemen op stoeltjes, maar door een gids op sleeptouw genomen worden op een heuse tocht doorheen de hele ruimte. Net zoals in theater is er een verhalend aspect in Dream of Venus, maar wat wel bijzonder is dat in het verhaal ook de toeschouwer uitgenodigd wordt om, indien die dat zelf wil, een bijdrage te leveren, een soort van gift.

Dat mag het tonen van een talent zijn of het deelnemen aan de performance van een van de kunstenaars, daar is iedereen volledig vrij in. Het is ook niet verplicht om te participeren, gewoon je aanwezigheid zorgt er al voor dat je deel bent van het gebeuren.’

De happening zal beginnen met The Depression of the Iceberg, een performance van Barbara Prada. ‘Daarin wordt de sensitiviteit heel erg uitgeschakeld’, aldus Barbara. ‘Het gaat echt om het materiële aspect en de vergankelijkheid daarvan. De ijsberg smelt langzaam weg.

Je kan het niet tegenhouden, maar er enkel getuige van zijn. Dat beschouw ik als een metafoor voor de staat waarin de wereld zich bevindt. Ik wou een ruimte creëren waar de toeschouwer hier in stilte mee geconfronteerd kan worden en waar er ook plaats is voor reflectie.’

Dream of Venus, zondag 15 september om 18u bij In De Ruimte.

14 sep 2019 11

NIGHT SHIFT: from dusk till dawn

NIGHT SHIFT, de klok rond Van zes tot zes wordt het deze avond - of vindt u dat nacht? - in Vooruit een andere wereld. Gedurende de volle twaalf uur wordt het gebouw bezet door kunstenaars die met tentoonstellingen en performances de boel op stelten zetten. Daar vindt u hopelijk heel wat gibberende, drinkende of dansende sujets tussen, want NIGHT SHIFT geldt zowel als het officiële afscheidsfeest van het TheaterFestival én als opener van een nieuw Vooruit-seizoen.

Ans Van Gasse & Simon J. Bellens

Nieuw is het concept van NIGHT SHIFT niet.

Eerdere edities waren er al in de Beursschouwburg in Brussel en in De Studio in Antwerpen. De huidige editie is gecureerd en georganiseerd door de onafhankelijke artistieke Gentse werkplek Gouvernement.

Op NIGHT SHIFT willen ze een speelse en diverse groep kunstenaars met elkaar en het publiek in contact brengen. Ook de verborgen, maar daarom niet minder magische hoekjes van Vooruit willen ze zo kenbaar maken aan het publiek.

veel performances, wellicht ook ingegeven door de nachtelijke sferen. Het duo Mardulier en Deprez — bij liefhebbers bekend om hun kleinschalige en mystieke performances die het midden houden tussen dans, acrobatie en circus — was er al bij tijdens de editie in De Studio, maar wil niet veel kwijt over wat zij vannacht voor ons in petto hebben. ‘Het is belangrijk dat mensen heel spontaan bij ons langskomen, zonder dat ze er te veel van weten’, zegt Ruben Mardulier. ‘Meer dan de ingang en de uitgang verklappen we niet.’

‘Bij Night Shift nodigen we veel jonge makers uit’, zegt Nele Keukelier, artistiek coördinator van Gouvernement. ‘Wij geven hen een tijdslot van een half uur om nieuw werk te tonen of om dingen te doen die ze al lang in hun schuif hebben liggen, maar waar ze nog geen geschikt moment voor vonden. Het is eigenlijk één grote try-out, zonder dat we het zo moeten noemen. Zo hebben we veel kleine installaties en performances. De artiesten delen bovendien het publiek en dat is een groot verschil met andere try-out momenten. Vaak gebeurt dat immers voor een specifiek publiek dat speciaal voor nieuw werk komt. Zo ligt er veel druk op die performance. Nu is dat anders.’ Er hangt voorlopig nog een geheimzinnige waas rond

In een van de performances wil kunstenares Hilde Onis het vannacht met schuimmachines laten sneeuwen voor Vooruit.

‘Veiligheidsnormen houden ons voorlopig nog een beetje tegen’, zegt ze, ‘maar ik voel dat het wel zou kunnen.’

Naast performances en installaties zijn er ook muziekconcerten, zoals de dromerige post-rock van Sergeant of Sachli Gholamalizads songs uit haar recente theater- en muziekvoorstelling Let Us Believe In The Beginning Of The Cold Season, geïnspireerd door de Iraanse popdiva Googoosh.

Tot vannacht?

Simon Baetens aka Electra, een van de artiesten op NIGHT SHIFT

12 14 sep 2019

Reviewpoëzie / Quizvraag van de dag

In haar reviewproject richt Lotte Lola Vermeer zich op het destilleren van poëzie uit bestaande reviews die anderen plaatsen op plekken via Google Maps. Daarnaast plaatst ze zelf poëzie terug op plekken waar ze is geweest, zoals wasserettes en Russische begraafplaatsen. Het kadert in een groter project waarin Lotte Lola zich bezint op

digitale interventies. In het reviewproject legt ze de focus op de (on)mogelijkheid om de individuele fysieke ervaring te delen in de (gedigitaliseerde) werkelijkheid en vice versa. Tijdens het TheaterFestival maakt ze een toegepaste versie voor plekken waar de voorstellingen spelen.

Bij' De Vieze Gasten — Theater 140 reviews gemiddeld 4,4 sterren Sergio X, Reactie van de eigenaar, Wim Annecour, mil kooyman

The knights of the Brugse Poort no-nonsense met een ziel omgetoverd de sfeer is gunstig.

Het dragen van oorbeschermers zou een must moeten zijn biedt zoveel mogelijk kans om contact te leggen met een gezonde dosis zelfrelativering. Gewoon de max.

Hoed af hart in de buurt krop in de keel merci voor de input.

Een betere wereld is een gestoorde bende knap ingericht wanneer ik eraan terugdenk een enorme domper komt er goed tot zijn recht niet ideaal voor mensen met rugklachten maar verruimend in zijn werking we zullen zien wat we hiermee kunnen doen.

Hoeveel zitplaatsen heeft de Theaterzaal van Vooruit?

A. B. C. D.

455 1600 733 999

Het juiste antwoord is: 733

Review poëzie

z i u ag Qa r v n a ve d g a d

redactie Emmanuel van der Beek, Liam Rees, Simon J. Bellens, Mahdieh Fahimi, Lotte Lola Vermeer, Simon Baetens, Danny De Jong, Sophie van den Bergh, Celine Vermeulen, Ben Ghyselinck, Sanne Stassijns, Ans Van Gasse, Lars Brinkman, Matthias Corneillie hoofdredactie dagkrant en blog Filip Tielens hoofdredactie radio Timon Van De Voorde grafisch ontwerp festival Bureau BoschBerg grafisch zetwerk dagkrant Tijsje Revalk V.U. het TheaterFestival Vlaanderen, Kathleen Treier, Jan Van Rijswijcklaan 155, 2018 Antwerpen

Pleasant Island,

Silke Huysmans & Hannes Dereere 23, 24 & 25 OKT CAMPO nieuwpoort “Interessant documentair theater” **** De Volkskrant Info & tickets campo.nu

Lees de artikels uit deze festivalkrant en andere artikels op theaterfestival.be/blog en discussieer mee via #HTF19!

Seizoenstip Kathleen Treier Don Carlos Opera Ballet Vlaanderen Kathleen Treier is voor het vierde jaar op rij directrice van het TheaterFestival. Eerder werkte ze bij de gezelschappen tg STAN en Berlin als verantwoordelijke (inter)nationale spreiding en verkoop, publiciteit en marketing. Onze laatste seizoenstip komt - hoe kan het ook anders - van Kathleen.

‘Mag het ook echt een heel persoonlijke tip zijn?

Dan kies ik voor alle operavoorstellingen van Opera Ballet Vlaanderen’, begint Kathleen.

‘Eén van mijn beste vriendinnen, Annelies Van Gramberen, wordt vanaf dit najaar opgenomen in het vaste solistenensemble van Opera Ballet Vlaanderen. Daar zal ze gedurende een seizoen een achttal rollen voor haar rekening nemen.

Ik heb dan ook meteen voor alle opera’s tickets geboekt. (lacht) Momenteel speelt ze in de opera Don Carlos, die nog te zien is tot eind oktober.

Opera Ballet Vlaanderen brengt vaak de minder evidente opera’s en niet enkel de usual suspects, dat vind ik wel fijn. Ik ben ook best een grote operafan. Moest ik opnieuw achttien zijn, dan zou ik sowieso ingangexamen klassieke zang doen aan het conservatorium. Ik zat jarenlang in een koor dat zelfs internationaal toerde en volgde ook klassieke zangles. Nu heb ik daar door mijn beroep minder tijd voor. Maar door veel naar opera te gaan en mijn vriendin daar bezig te zien, kan ik toch nog wat wegdromen over een zangcarrière in de opera.’

f Het TheaterFestival t @theaterfestiva1 en #HTF19 hettheaterfestival

Biechtstoel Heb je na een voorstelling ook zo de behoefte om je hart te luchten? Om na te praten over wat je net gezien hebt en je mening te geven over hoe fantastisch of vervelend die productie wel niet was?

S T E TICK INFO

Kom dan biechten in De Biechtstoel, een installatie van het multimediale kunstkritiekcollectief De Zendelingen.

Je vindt De Biechtstoel vandaag bij: Don Caravaggio @Minard

Don Carlos speelt nog tot eind oktober in Antwerpen en Gent.

www.theaterfestival.be

Sanne Stassijns

za 14 september

zo 15 september

14u00 18u00 19u00 19u00

20u00

20u00 20u30

18u00 20u30

Conversation On Today’s Theatre Vooruit Balzaal Big NIGHT SHIFT: from dusk till dawn Vooruit Concertzaal Don Caravaggio Charli Chung Minardschouwburg Underneath Which Rivers Flow Globe Aroma & Decoratelier Jozef Wouters Decoratelier (Brussel) The Upside Down Man M ohamed Toukabri Vooruit Domzaal Zomergasten C AMPING SUNSET De Lübeck Laguna Beach FRANKIE CAMPO Nieuwpoort

ream of Venus I n de Ruimte D Craquelé Studio ORKA Sint-Machariuskerk

ma 16 september 20u30

Craquelé

Studio ORKA

Sint-Machariuskerk

di 17 september 20u30

Craquelé Studio ORKA

Sint-Machariuskerk

doorlopend Expo LUCA School Of Arts festivalcentrum Vooruit

Bachelor Beeldende Vormgeving

theaterfestival.be/blog