KIK 39. Litho ‘Heusden 2’, uit reeks (5) ‘Heusden’, Herman Gordijn (°1932), 1992

K U N S T

HEUSDEN

X N

D

E

K I J K E R

2

Herman GORDIJN, gesigneerd, niet gedateerd (1992); lithografie, 25/60, uit de reeks (5) H e u sd e n ; 651 x 514 mn; inv.nr, 93,045.

-

39

HERMAN

1932

1960-1969 1966 1981 1 9 69-1987

GORDIJN

g e b o r e n in D e n H a a g s t u d e e r d e a a n d e K o n i n k l i j k e A k a d e m i e voo r Beeldende Kunst Vrije Akademie ontwierp veel toneeldecors en -kostuums Premio Fiarentino Thérèse van Duyl-Schwartzeprijs d o c e n t a a n de R i e t v e l d a k a d e m i e in A m s t e r d a m

TENTOONSTELLINGEN:

1977 1978 1980

1981 1982

1984 1985

1986

1988 1988-1989 1989 1990 1991 1992 1993

M u s e u m d e Lakenhal, L e i d e n D o r d r e c h t s Museum, D o r d r e c h t " S c h i l d e r k u n s t i g Re a l i s m e " d o o r B u r e a u B e e l d e n ­ de Kunst Buitenland georganiseerde internatio­ nale reizende tentoonstelling Aemstelle, A m s t e l v e e n A m s t e r d a m s H i s t o r i s c h Museum, Amsterdam; G a l e r i e Asselijn, Amsterdam; Arteder, B i l b a o (Spanje) G a l e r i e Asselijn, A m s t e r d a m G a l e r i e Wansink, Roermond; " G r a f i e k Nu", S i n g e r Museum, Laren; I n t e r n a t i o n a l E x p e r i m e n t a l A r t E xhibition, Boedapest; G e l d e r s e Grafie k m a p , G e m e e n t e Museum, A r n h e m " G r aveurs d 'a u j o u r d 'h u i " , L 'I n s t i t u t N é e r l a n ­ dais, Parijs; H e t O u d e Raadhuis, Aalsmeer; " H e d e n d a a g s e Portret k u n s t " , S i n g e r Museum, Laren; " V o o r b e e l d e n v a n K waliteit", G a l e r i e Tegenb o s c h , Eindhoven; " G r a f i e k 86", M u s e u m B o m m e l v a n Dam, Venlo; C u l t u r e e l C e n t r u m "De Vaart", H i lversum; D e K rabbedans, Eindhoven; L i b r i j e H e d e n d a a g s e Kunst, Z w o l l e " G r a f i e k Nu", S i n g e r Museum, Laren; G a l e r i e wansink. R o e r m o n d Gemeentemuseum, A r nhem (overzichtstentoonstel­ ling) D e Beyerd, B r e d a ( o v e r z i c h t s t e n t o o n s t e l l i n g ) T h e E u r o p e a n F i n e A r t Fair, M a a s t r i c h t Aemste1Ie , Amstelveen C o l l e c t i o n d'Art, A m s t e r d a m C u l t u r e e l C e n t r u m H a s s e l t (B); Gemeentemuseum H et Markiezenhof, Bergen op Zoom

H e r m a n G o r d i j n m a a k t s c h i lderijen, g r a f i e k e n t ekeningen; w e r k v a n z i j n h a n d b e v i n d t z i c h in p a r t i c u l i e r e c o l l e c t i e s in b i n n e n - e n b uitenland, e n in musea, o.a. in D e n Haag, Breda, Utrecht, Leiden, A m s t e r d a m e n in d e N e d e r l a n d s e R i j k s c o l l e c tie. ;

2

GORDIJN

BEKEKEN

EN

VERGELEKEN

H e r m a n G o r d i j n w e r d in 1932 g e b o r e n e n h e e f t dus heel w a t k u n s t s t r o m i n g e n ove r z i c h h e e n laten gaan. A a n v a n k e l i j k koos hij v o o r e e n s o o r t w a n s t a l t i g r e a l i s m e in de t r a n t v a n O t t o Dix. J a r e n l a n g s t o n d G o r d i j n v o o r n a m e l i j k b e k e n d als r e a l i s t i s c h w e r k e n d e s c h i l d e r v a n p o r t r e t t e n v a n o ude h o e r e n e n andere v r o u w e n die m i s s c h i e n n o g v e r l e i d e l i j k p r o b e e r d e n te zijn maar h e t b e s l i s t n i e t m eer waren. Later, in de j aren z e v e n t i g en tachtig, m a a k t e hij fraai g e s t i l e e r d e e n t e c h n i s c h v e r f i j n d e p o r t r e t t e n v a n tal v a n p e r s o n e n ui t he t p u b l i e k e leven w a a r o n d e r notabene een officieel staatsieportret van de Nederlandse k o n i n g i n Beatrix.

Hij s c h i l d e r d e d e z e p o r t r e t t e n n i e t uit o p p o r t u n i s m e m a a r z i j n stijl was veranderd. In het rece n t e w e r k v a n G o r d i j n is h e t h e m n i e t zo z e e r te d o e n o m de real i s t i s c h e anekdote, de u i t g e b e e l d e p e r s o n e n t o n e n meer: ze m a k e n de tij d transparant.

Naa r het w e r k v a n H e r m a n G o r d i j n d i e n t b e s c h o u w e n d g e k e k e n te w o r d e n o m zo de a c h t e r l i g g e n d e s f e e r v a n h e t w e r k te ontdekken.

De m e e r d e r h e i d v a n z i j n w e r k e n z ijn p o r t r e t t e n of a l leszins t a f e r e l e n m e t mensen. He t landschap, he t d e c o r zij n n i e t G o r dijns eerste b e k o m mernis. H e t g a a t h e m o m de mensen, o m emoties en b e w e e g r e d e n e n . In die zi n zweeft zij n w e r k ergens t u s s e n het e x p r e s s i o n i s m e v a n M a x Beckmann, de p l o m p e f i g u r e n v a n de C o l o m b i a a n s e s c h i l d e r F e r n a n d o Botero, e n de zachte w a a n z i n va n de m e n s e l i j k e l e l i j k h e i d v a n de s c h i l d e r J e a n Rustin. G o r d i j n v o e g t aa n al da t o n d e r d r u k t e e n o n h e i l s p e l l e n d e n o g de dim e n s i e s v a n de zachte ironie en v a n de b e w e g i n g s l o o s h e i d toe. He t lijkt of de f i g u r e n w a c h t e n t o t iemand h e n u i t h u n m e e s t a l w e i n i g v r o l i j k e p o s i t i e verlost. Er is n i e t zomaar de r e a l i t e i t m a a r de z o e k t o c h t n a a r h e t detail, de m i n i t i e u z e uitwerking, de z o e ktocht naa r e e n e x p r e s s i e die de indruk of em o t i e weergeeft. V a n a f de j a r e n z e v e n t i g v e r d w i j n t h e t p e r s p e c t i e f e n g r o e i t e e n ab s t r a c t e r u imtelijkheid, die he t o o g n a a r de e i g e n l i j k e f i g u r e n d w i n g t te kijken, n a a r h u n h o u d i n g e n u i t d rukking. De laatste j aren neemt G o r d i j n n o g m e e r a f s t a n d v a n he t m o t i e f e n z oekt hij n a a r licht e n poeziĂŤ. T o c h b l i j f t er e e n m e n g e l i n g v a n o n h e i l e n ironie uit z i j n w e r k e n stralen.

O n h e i l e n ironie w a r e n o o k voo r G o y a de b e l a n g r i j k s t e d r i j f v e r e n di e inhoud g a v e n a a n zij n werk, v o o r a l in zij n r e e k s e n g r a f i s c h e werken D e s a s t r e s en C a p r i c h o s .

N i e t a l l e e n naa r in h o u d m a a r o o k n a a r vorm, compositie, is er een g r o o t v e r w a n t s c h a p m e t Goya. Zowel G o y a als G o r d i j n b o u w e n hu n w e r k e n op v o l g e n s h e t p r i n c i p e v a n "het n e e r l a t e n v a n de kleinste zijde". H e t n e e r l a t e n v a n de k l e i n s t e zijde v o r m t het v i e r k a n t op he t vlak. De d i a g o n a l e n v a n he t v i e r k a n t z i j n de b e l a n g r i j k s t e lijnen v o o r de o p b o u w v a n de compositie. ( c f . d o o r s c h i j n e n d p a p i e r in bijlage; leg d eze op de a f b e e l d i n g e n p p . 4 e n 5) .

Bron: verzamelroap C.C.H, (artikels uit kranten en tijdschrif­ ten verschenen naar aanleiding van de tentoonstelling Herman Gordijn - 15/1 tot 7/3/1993, Cultureel Centrum Hasselt) 3

Linda m a a s t x a 1 GOYA, nr. 68 u i t de reeks C a p r i c h o s E e n mooi, jong v r o u w e l i j k n a a k t in c o n t r a s t m e t e e n lelrjke, oude, n a a k t e heks, de "mooie m e e s t e r e s 1" . loa, . (afb. uit: Mfotiso E.Pérez-Sânchez, Goya. Capdchos-Desastres-Tauronaquia-ûisparates, Casteuo-Maana, ) 4

Heusdan 2 Herman GORDIJN (cf. p.l) T w e e v r o u w e n m e t e e n v e r z a l i g d e b l i k g l i j d e n v a n e e n dijk, me t o p d e a c h t e r g r o n d d e r u s t i e k e c o n t o u r e n v a n e e n molen. "Je zo u e e n t u i n verwachten, e e n terras, d e r a n d v a n e e n zwembad. D e z e o o k we l e n i g s z i n s a n g s t a a n j a g e n d e v r o u w e n schuiven, b a d e n d in h e t onbekende, v a n h e t t a l u d v a n e e n weg. H u n g e z i c h t e n v e r r a d e n d a t h e t n i e t o m e e n s i m p e l z o n n e b a d gaat. H e t is e e n s y n t h e t i s c h e w e e r g a v e v a n z u l k e g r o t e b e g r i p p e n als "angst" e n "euforie". De v r o u w e n o n d e r g a a n in e e n m e r k w a a r d i g e c o m b i n a t i e v a n a f g r i j z e n e n v e r h e e r l i j k t e v e r w a c h t i n g w a t er k o m e n gaat: h u n lot", (uit: Daan Cartens, De transparante tijd . Schilderijen van Heraan Gordijn, in Kunst en Cultuur, ar. i, 1993) 5

Oktober 1994

Samenstelling tekst: Foto: Copyright:

Luc Steegen, leraar G r a f i e k S t e d e l i j k e A c a d e m i e v oor Sc h o n e K u n s t e n H a s s e l t

Stedelijke Fotodienst Hasselt STEDELIJK MUSEUM STELLINGWERFF-WAERDENHQF M a a s t r i c h t e r s t r a a t 85, 3500 H a s s e l t tel. (011)24 10 70

In dezelfde reeks verschenen:

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

B. 9.

10.

11.

12.

13.

14.

15.

16.

17.

18.

19.

20.

21.

22.

23.

24.

25.

26.

27.

28.

29.

30.

31.

32.

33.

34.

35.

36.

37.

38.

Portret van keurvorst-prinshisschop H.-H. van Beieren, anoniet, 2de h. 17de eenÂť Catharinapaneel van de oude handboogkamer, anoniet, e, 17de - b. 18de eeuw Lusterglazuurvaas uit voormalige Hasseltse keramiekfabriek, tussen 1895 en 1914 Blazoen van de Hasseltse rederijkerskamer 'De Eoode Roos', D. Van Vlierden, ca. 17QQ Schilderij 'Week-end', L. Pringeis, 195Q Zilveren kruisvarmig reliekostensarium op voet, F. lans Burduin Gent k l.F. Frederici Hasselt, 17Q3 Kledingsstel van het Virga Jesseheeld, 1689 - 1863 - 19Q1 Schilderij 'De Grote Harkt', J.H. Grauls, 1863 Rijksdaalder van prins-bisschop G. van Groesbeeck, Hasselt, 1568 Geschilderd kaartlandschap met paalstenen tussen Hasselt en Zonhoven, anoniem, 1661 en 16662 Schilderij 'De Grote Kan', F. Kinnaert, (1983) Mirakelprent Q.-L.-V. Virga Jesse, R. Van Qriey, wsch. 1689 Zilveren wierookvat, J. Vinckenbosch, Hasselt, 19de eeuw Kaart van Hidden-en Zuid-limburg, L. Capitaine, 1795 Lederen Hasseltse brandhlusemmer (1782) en vuurhaak Zilveren reliekhouder van H. Barbara, ca 1702 Portret van abt Eucherius Knaepen, P.J. Verhaghen, 1792 Studiocamera 18/24, ca. 192Q Schilderij 'Het bos', Dj. Enten (1851-1913) Juweel - zgn. 'reukappel'- van Virga Jessebeeld, e. 16de - b. 17de eeuw Schilderij 'Q.-L.-Vrouw met Kind', ftntwerpse paneelmerken,1ste h. 17de eeuw Liturgische gewaden van St.-Vedastus Hoepertingen, 1ste h.16de eeuw Hirakelprent van het H. Sacrament van Herkenrode, Hasselt,P.F.Milis, 1854 Gevelsteen "Den Soeten Naeme Jezus", 1664 (Hasselt) Set van vier vazen, Piet(er) Stockmans (194Q-) Portret van Ulysse Claes (1792-188Q), G. Guffens (1823-19Q1) Sacramentsostensorium of "de monstrans van Herkenrode", Parijs, 1286 Schilderij 'Strandtafereel', 193Q, Jos.Damien (1879-1973) Gezicht op Hasselt naar Remacie Le Loup, kopergravure Beeld "Heilige Cecilia", 153Q-154Q Barokke zonnemonstrans, N. Sigers L S. Vander Locht, Hasselt, 1669 Biechtstoel, Brabants atelier, 1664 Uurwerken van de Hasseltse uurwerkmaker Leonard Joosten (1762-1849) Kaart Bisdom Luik, Jaillot, Parijs, 1692 Kokosnootbeker, Steven Vander Locht, Hasselt, 1652 Gouache 'De Heukes', ca. 189Q, Paul Harie Bamps (1862-1932) Kroningsprent Q.-L.-V. Virga Jesse, Parijs, Lith.Fabre, 1867 Het Hssseletua en de Historie Lossensis, twee historische werken van Joannes Hantelius (1599-1676)