Hedde Ut Al Geheurd

jaargang 2 | no. 3

SEPTEMBER | 2015

WERKENDAMS DORPSMAGAZINE

HEDDE UT AL GEHEURD DE SELEVIA HOEVE “Hippisch centrum van internationale allure” BIESBOSCHDAG Werkendam loopt uit voor twaalfde Biesboschdag BIESBOSCH MUSEUM Nieuw museumeiland is een parel in het landschap 54 JAAR Familiebedrijf Hoogendoorn MBI

DE LECKERNIJ Noten en kaas in plezierige omgeving

Voorwoord

Colofon

HEDDE UT AL GEHEURD De zomer hebben we alweer grotendeels achter ons gelaten. Het is weer ’ business as usual’, de winkels zijn weer geopend en de najaarscollectie ligt uitgestald in de etalage. We gaan ons opmaken voor het najaar.

Genieten van de herfst met al haar mooie kleuren, kastanjes rapen in ’t Laantje.

Van Randwijklaan 49

Werkendam

T +31 (0)183 - 501598

Anjelierstraat 35

Wijk en Aalburg

T +31 (0)416 - 724600

Werkendam Zelfstandig Adviseur

Verzekering voor uw auto met een passende premie?

Als onafhankelijk verzekeringskantoor zoeken we graag voor u een scherpe premie met een goede dekking op!

Neem vrijblijvend contact met ons op voor meer informatie en advies.

U kunt ons bereiken via telefoonnummer 0183-501598 / 0416-724600 of stuur een e-mail naar info@vanderstraaten.nl

www.vanderstraaten.nl

Verzekeringen - Hypotheken - Pensioenen

Zo aan het eind van de zomer organiseert DES haar bekende Biesbosch dag in het centrum, voor de 12e keer.

Oude ambachten en standwerkers zullen weer de Hoogstraat kleuren.

Ouderwetse gezelligheid in de winkelstraat, het verveelt nooit.

Het dorpsmagazine staat dit keer in het teken van de Biesbosch, met een mooi verhaal over de rattenvangers.

Beestjes die wij liever niet willen tegenkomen. Maar ook een interessant verhaal over de Noordwaard met bewoonster Anneke Heijstek. Inmiddels hebben vele natuurliefhebbers dit gebied al bezocht. Werkendam kent ook een prachtig hippisch evenementencentrum. Manage Selevia Hoeve, toont haar veelzijdigheid. De moeite waard om te bezoeken.

jaargang 2 | no. 3

Magazine HEDDE UT AL GEHEURD Werkendams dorpsmagazine Jaargang 2 | no. 3

SEPTEMBER | 2015

WERKENDAMS DORPSMAGAZINE

HEDDE UT AL GEHEURD DE SELEVIA HOEVE “Hippisch centrum van internationale allure” BIESBOSCHDAG Werkendam loopt uit voor twaalfde Biesboschdag BIESBOSCH MUSEUM Nieuw museumeiland is een parel in het landschap

Een uitgave van Het Kontakt Edities bv, Zuidzijde 131, Goudriaan | T . 0183 583200

Salesmanager

Frans van der Wiel

Commercieel manager Linda Blijenburg

54 JAAR Familiebedrijf Hoogendoorn MBI

DE LECKERNIJ Noten en kaas in plezierige omgeving

In de reeks familiebedrijven presenteert de familie Hoogendoorn zich, het bedrijf heeft zich ontwikkelt van eenmanszaak naar een bedrijf met ruim 130 medewerkers. Inmiddels bestaat het bedrijf 50 jaar en heeft haar kennis en vaardigheden in maritieme betimmeringen en interieurbouw verder uitgebouwd.

Het najaar begint goed met het gezellige dorpsmagazine.

Frans van der Wiel, salesmanager Het Kontakt Linda Blijenburg, commercieel manager Het Kontakt

06 NIEUW MUSEUMEILAND IS EEN PAREL IN HET LANDSCHAP G. VD MERWE 11 NIEUWE VESTIGING DE LECKERNIJ WORDT GEWAARDEERD DOOR KLANTEN PPM MEDIA 12 FAMILIEBEDRIJF HOOGENDOORN MBI BESTAAT 54 JAAR PPM MEDIA 16 GENIETEN VAN PANORAMISCHE UITZICHT G. VD MERWE 19 ONBEGRENSDE MOGELIJKHEDEN BIJ DE SELEVIA HOEVE PPM MEDIA 20 ONTPOLDERING VAN DE NOORDWAARD BINNENKORT KLAAR G. VD MERWE

Ontwerp & Vormgeving GJ Styles Reclame www.gjstyles.nl

Eindredactie

PPM Media BV

Acquisitie

JB Media Werkendam T. 06 53621658

JBMedia

advertising and more

Fotografie

PPM Media BV, Teus Admiraal, Ton Visser e.a.

Druk en verspreiding Het Kontakt Edities bv

Oplage 5.000

Hedde ut al geheurd verschijnt acht maal per jaar en wordt gratis verspreid huis aan huis in Werkendam.

Copyright© Niets uit deze uitgave mag openbaar gemaakt worden doormiddel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere manier dan ook zonder voorafgaande toestemming van de redactie. Uitgever en redactie dragen geen verantwoordelijkheid voor inhoud van advertenties, meehechters en bijsluiters en dergelijke.

INHOUD 03 VOORWOORD 05 DES WERKENDAM 09 OUDE KERKEN

3

Onze winkels zijn gevuld met de nieuwe najaarscollectie.

Kom en laat u inspireren!

Werkendam loopt uit voor twaalfde Biesboschdag TEKST: PPM MEDIA BV

Feest met standhouders, standwerkers en oude ambachten

5

WERKENDAM - Zaterdag 26 september staat de Hoogstraat weer bol van de activiteiten tijdens de twaalfde Biesboschdag. Ouderwetse gezelligheid verveelt nooit. Vanaf 09.00 uur zijn veel stands al ingericht, maar officieel is de aftrap op de Hoogstraat om 10.00 uur. Dat het concept van een markt met oude ambachten en standwerkers goed aanslaat, is steeds weer duidelijk door de komst van bijna tienduizend belangstellenden die de Biesboschdag bezoeken.

Speciale najaars aanbieding!

Nieuw-Lekkerland Kleijburgplein 29 T 0184 68 75 55

Trendy harig vestje (1 maat) Kort Lang

€ 27,50 € 32,50

Dirksland Voorstraat 52 T 0187 60 50 84 Werkendam Vissersdijk 3 T 0183 66 14 37 www.simonskleding.nl

Samenwerken in een bruisende omgeving

AANDACHT

Standwerkers Keppel maakt zich nooit zorgen om zijn markt vol te krijgen.

“Het komt altijd goed. Daar komt bij dat wij het geluk hebben

voor onze maatschappelijke doelen en de toekomst

In 2014 stonden we voor de uitdaging om onze maatschappelijke doelen te verwezenlijken met minder financiële ruimte dan de jaren daarvoor. Toch hebben we mooie successen behaald! Kindcentrum Eethen is feestelijk in gebruik genomen en we hebben grote stappen gemaakt met de sociale gebiedsontwikkeling om het project Zuidrand Eethen een vervolg te geven, dankzij een goede samenwerking met alle betrokken partijen. We willen te allen tijde blijven werken aan onze maatschappelijke doelen waarvan het belangrijkste doel is om er te zijn voor de huishoudens die zijn aangewezen op sociale huurwoningen. Om dit te realiseren is de strategische visie ‘Kijken naar de toekomst’ herzien.

Aantal feiten op een rij

@

Binnen onze organisatie is ook veel veranderd.

Het kantoor is verhuisd naar de Lijnbaan in het centrum van Werkendam. Het is een open kantoor waar klanten prettig ontvangen worden.

Bedrijfspanden 41 Overig 14

Woningen 2119

Garages / parkeergelegenheden 40 Mutaties in 2014

Onderhoud Aantal medewerkers 20,5 FTE Aantal reparaties: 1.27 per woning

Ambities

€150,30 reparatiekosten per woning

HT

RD

UU

RH

VE

OC RK

VE

139 woningen verhuurd 28 woningen verkocht

€1861,57 mutatiekosten per woning

We zijn er om betaalbare woningen beschikbaar te houden voor mensen die het nodig hebben.

We zijn er om samen te werken voor duurzame woningen in een duurzame leefomgeving.

Woonservice Meander volgen?

wsmeander

facebook.nl/ woonservicemeander

Vijf jaar geleden heeft Arie Keppel als algemeen bestuurslid van DES (ondernemersvereniging) de organisatie van de Biesboschdag op zich genomen. Vanaf dat moment werd via Arie van Houwelingen tevens een groep standwerkers naar de Hoogstraat gehaald. Keppel: “Over het algemeen zorgen zij voor veel leven in de brouwerij. Iemand die geweldig stofzuigerborstels kan verkopen, een groentenklapper en de winnaar van vorig jaar de man die de snoeischaar aanprees. En dan zijn er naast onze eigen veertig kramen bij de bijna zeventig DES-leden natuurlijk nog de oude ambachten zoals de touwslager, een tinnegieter, griendwerker, baggerbeugel, pottenbakker, rietmattenvlechter, klompenmaker, scharensliep, een midwinterhoornmaker en twee Biesboschschilders.” Van Trendsquare op Het Plein tot Anna van Toor staat de Hoogstraat bomvol. Het Merweplein wordt bemand door dorpsvereniging Zevenhuizen. “Dat kun je aan hen wel overlaten, zij voegen echt wat toe aan deze dag. Zij hebben onder meer een kraam voor het Biesboschmuseum en de Oudheidkamer. Dat sluit bijzonder mooi aan bij onze markt.”

Nieuw is het muziekgroepje van ‘ODS’ dat de hele dag liedjes van de Biesbosch ten gehore brengt.

Belangrijkste onderhoudsprojecten Werkendam: dakrenovatie, vervangen van bergingen, nieuwe HR CV-ketels.

•Voegwerk van een aantal gevels in Sleeuwijk •Buitenschilderwerk in Werkendam, Sleeuwijk en Wijk en Aalburg Lijnbaan 1, 4251 CS Werkendam Postbus 7, 4250 DA Werkendam Tel. (0183) 50 87 88 info@woonservicemeander.nl www.woonservicemeander.nl

dat er op die laatste zaterdag van september vrijwel altijd sprake is van prima weer.

Voor wat de standwerkers betreft is er dit keer geen concurrentie van het Nederlands kampioenschap. Daardoor zijn de besten van het land weer in Werkendam aanwezig. Een anonieme jury beoordeelt de standwerkers en roept de top drie bij elkaar voor een prijsuitreiking.

DES is door het jaar heen uiterst actief. De twee weken geleden georganiseerde derde kofferbakverkoopdag was weer een succes. Dat gold ook voor de braderie. DES was eveneens onderdeel van het feest rondom 70 jaar bevrijding.

En het gaat maar door. Op 10 oktober volgt op de Hoogstraat de modedag. Het Chiantikoor zorgt voor de muzikale omlijsting.

Op dat moment wordt ook de door Marcel Vaandrager georganiseerde gedichtenroute geopend. Ruim twintig winkels tonen een speciaal voor hen geschreven gedicht. Rond die tijd loopt tevens de actie van DES, met dit keer 15.000 verspreide couponboekjes. Een voordeelactie die bij de klanten heel goed aanslaat. Het Werkendams Jazz Festival staat voor vrijdag 23 oktober op de rol. In het najaar wordt uiteraard Sinterklaas weer binnengehaald. Hiervoor wordt de Veerdienst III ingeschakeld.

Tijdens de gezellige kerstperiode is er uiteraard weer het Moonlightshopping in Werkendam.

6

Werkendammers, bezoek het boeiende bolwerk in uw achtertuin

TEKST: GEKE VAN DE MERWE

Steeds wanneer ik het vernieuwde Biesbosch Museum binnenstap, overweldigt de ruimte mij. Wat een prachtige architectuur, wat een uitstraling… Kom dat zien, Werkendammers, kom dat met eigen ogen aanschouwen. Laat u verrassen. Voor alle duidelijkheid: dit artikel is geen reclame, mij ingefluisterd door de mensen die het museum runnen.

Dit is mijn bloedeigen mening, mijn eigen ervaring.

Ik heb het Biesbosch Museum zien groeien van een op elkaar gestapelde verzameling Biesboschbullen op de bovenverdieping van het voormalige restaurant van moeke Meulenberg, via een nostalgische tentoonstelling in een gebouw op polder de Pannekoek, naar een topper van formaat op een eiland. Het oude museumgebouw waar ik in september 2014 mijn boek Leven en overleven in de Biesbosch mocht presenteren, is afgelopen winter aan de zuidkant opengebroken en in oppervlakte verdubbeld met een nieuwe vleugel van duizend vierkante meter.

Een vleugel met een enorme glazen pui die uitzicht biedt over het museumeiland en de omringende natuur.

Het oude, naar binnen gerichte, met zijn blinde gevels bijna autistische gebouw opent zich nu naar het landschap en de zon.

Vorig jaar was het museum mijns inziens nog een dissonant in het landschap. Nu vind ik het een architectonisch hoogstandje dat met zijn grasdaken een eenheid vormt met de omgeving en geworteld is in het landschap. Tegen de muren aan de koude noordzijde zijn aarden wallen aangebracht. Als bij een piramide loopt het groene dak over de wallen diagonaal door naar de grond, waar het naadloos overgaat in de omgeving.

Met ingang van het nieuwe toeristenseizoen op 1 april 2016 kun je als bezoeker letterlijk het dak op. Vanaf een houten loopplank die zigzagt tussen de dakpunten door, kijk je straks aan de ene kant uit over het museumeiland. De andere kant van het loopplankier steekt dan uit over de dakrand en biedt een panoramisch uitzicht over een deel van de Biesbosch dat niet toegankelijk is voor het publiek, ook niet per fluisterboot. Het toegangspad is omzoomd door een veelheid aan planten die in de Biesbosch thuishoren. Zoals raapzaad, perzikkruid, duivenkervel, dotterbloem, draadereprijs, Engels raaigras, melganzevoet, zwanenbloem, postelein, kleine moeras maaier, grote kattestaart, bleekcypergras, moerasvergeet-mij-nietje, dotterbloem, postelein, vogelmuur en Europese hanepoot. Ter afwisseling meidoornbosschages.

Wat zo prettig is, beste Werkendammers: het kost u geen enkele duit om de toegangshal met infobalie en winkel binnen te stappen en daar om u heen te kijken. Wedden dat het niet bij kijken blijft? Een toegangskaartje kost 7,50 euro. Bezit u een CJP- of seniorenpas, dan krijgt u één euro korting. Met een museumjaarkaart mag u gratis de expositie over het verleden, heden en de toekomst van de Biesbosch bekijken. Voor uw kinderen of kleinkinderen tot twaalf jaar betaalt u 5,50 euro. Wilt u ook vijf kwartier gaan varen, dan bent u in het totaal 15 euro kwijt -7,50 euro met een museumjaarkaart - maar dan hebt u ook wat. Want met de fluisterboot de Whisper of de Silence komt u in een van de mooiste delen van uw buitengebied, uw groene openluchtmuseum.

Eén van elf schippers onder wie de oud-beroepsschippers Leen Verheij en Arie Versluis, vaart met u door een delta die ontstaan is in de jaren 1421-1424 toen meerdere vloeden de oorspronkelijke Groote Waard onder water zetten. Het door de rivieren aangevoerde slib en zand zakte naar de bodem. Zo ontstonden in de loop der eeuwen platen die bij eb boven water kwamen te liggen. Ziedaar het begin van een uniek zoetwatergetijdengebied met grienden, landbouwgronden en meanderende waterwegen.

Met dit verhaal, beste Werkendammers, begint uw ontdekkingstocht door het museum. In zeven paviljoens en zes kabinetten komen de geschiedenis en de strijd tegen het water tot leven. Met de St.-Elisabethsvloed als beginpunt. U krijgt vooral te zien op welke wijze de mens vanaf die periode tot heden zijn brood in het gebied verdiende en hoe hij door zijn handelen het uiterlijk van de Biesbosch bepaalde.

In de kleine kabinetten ofwel zijvertrekken krijgt u extra informatie over de onderwerpen in de aangrenzende paviljoens. Zo krijgt u op prettige wijze een spannend, met diorama’s toegelicht verhaal voorgeschoteld over de visserij, het barre ploeteren in de grienden, het werken in de landbouwpolders en de opkomst van familiebedrijven als Bos, Kalis (later Boskalis) en Van Noord. Mede door hun innovatieve wilgenmatten zijn deze waterwerkenbouwers nu wereldleider.

In het kabinet over de rol van de Biesbosch tijdens de Tweede Wereldoorlog is een korjaal waarmee winter 1944-1945 cros-

Nieuw museumeiland is een parel in het landschap sings zijn uitgevoerd, ingericht als vitrinekast. Daarin staat onder meer de schaal die de Britse generaal John Hackett kreeg als herinnering aan zijn gevaarlijke, achttien kilometer lange tocht door de Biesbosch. Line-crossers brachten Hackett in de nacht van 4 of 5 februari 1945 met een vals paspoort waarop hij Van Dalen heette, van het bezette Sliedrecht via de Biesbosch naar het bevrijde Lage-Zwaluwe.

Werkendammers, ook een kritische noot. Ik mis in dit oorlogskabinet de Willemsorde en andere bescheiden van uw dappere dorpsgenoot Piet van den Hoek (1921-2015) die tijdens de laatste tien oorlogsmaanden heldendaden in de Biesbosch verrichtte. Peter van Beek, een vriendelijke, sympathieke directeur zonder poeha, noemt als hoofdoorzaak dat Van den Hoek tijdens de herinrichting van het museum ernstig ziek werd en overleed, zijn vrouw kort nadien stierf waardoor hij de kinderen Van den Hoek niet lastig wilde vallen.

Van Beek: “Er waren meer redenen. De Biesbosch telde meer Werkendamse verzetsmensen, onder wie bijvoorbeeld Adriaan de Keizer. De gele ark waarin linecrosser Van den Hoek met zijn maten sliep, verkeerde in zo’n slechte staat, dat deze niet teruggeplaatst kon worden. We hebben bovendien bewust minder spullen uit de oorlog geplaatst, omdat deze slechts vijf jaar deel uitmaakt van de totale Biesboschgeschiedenis.”

Het kan verkeren, Werkendammers! In de loop der jaren heb ik veel oud-griendwerkers mogen interviewen. Het merendeel van hen zette geen stap in het museum, omdat zij die ‘ouwe zooi’ waarmee zij in die grillige delta van eb en vloed vaak onder ellendige omstandigheden hun boterham verdiende, onder geen beding meer wilden zien. En nu hoor ik in Werkendam gemopper over te weinig aandacht voor het vroegere griendwerk.

Peter van Beek: “We zijn eind juni opengegaan en houden eind 2015 een evaluatie. In grote lijnen blijft de huidige collectie, maar het kan zijn dat er links en rechts wat aanvullingen komen. Het Biesbosch Museum is ook Werkendam, maar niet alleen Werkendam. Wij zijn nu een museumeiland van en voor heel Nederland. Daarom willen we de bezoekers een indruk geven van de totale geschiedenis van de Biesbosch. De vorige inrichting had charme, maar miste kop en staart. Nu vertellen we het complete verhaal. Dus ook bijvoorbeeld

over de waterwinning, de cultuur, Ruimte voor de Rivier… Alles wat hier staat is Biesbosch gerelateerd.”

“De bezoekers zijn voor 95 procent enthousiast”, weet Van Beek.

“We zijn de eerste maanden overspoeld, hebben in jullie en augustus maarliefst 20.322 bezoekers gehad tegen 10.398 in dezelfde periode vorig jaar. Onze jaarbegroting is gebaseerd op 50.000 bezoekers. Ons streven is, om de inrichting van het museumeiland met waterspeeltuin op 1 april klaar te hebben. De totale investering, dus museum en eiland, schommelt tussen de 5,7 en 5,8 miljoen euro.”

Beste Werkendammers, er zijn natuurlijk ook vertrekken waar u niet mag komen. Achter een onopvallende deur voert een trap naar de werkruimte van Staatsbosbeheer. Wel wel, een echte mannenhuishouding, volgestampt met benodigdheden. Achter de pc’s enkele ijverig tikkende boswachters die niet en route zijn. Gastvrij tot en met voor een journaliste. Er komt er meteen eentje aandraven met een bekertje koffie. Een soortgelijke trap leidt naar het kantoor van Van Beek en zijn mensen. Even groot als dat van de boswachters naar het oogt door minder paperassen wat groter. Ook hier een gastvrij onthaal. Waar u uiteraard wel mag komen is het prachtige restaurant met streekgerechten van lokale producten. Gehaktballen van runderen uit de omgeving. Ketchup waarin rozenbottels zijn verwerkt. En schaaldierensoep ofwel disque waarin de kok rivierkreeftjes uit de Biesbosch verwerkt.

Beste Werkendammers, heeft u in de nacht van 30 op 31 augustus door de extreme regenval ook waterschade gehad? Uw brandweer moest er aan te pas komen, om in jullie museum het modderwater uit de kelder te pompen. Gelukkig viel de schade mee. Wat de Biesboschbibliotheek betreft: de inrichting is momenteel in volle gang.

Tot slot, Werkendammers, de vraag: kent u de uitdrukking: Wat je van ver haalt is lekker? Dat valt te bezien. Iets lekkers van dichtbij geniet toch zeker de voorkeur? Pak daarom de auto of stap op uw ijzeren ros. Onder die groene grasdaken op een stukske omwaterde polder Pannekoek staat een juweel van een museum waar u de onvervalste Biesboschsfeer kunt proeven. Een parel in het landschap en publiekstrekker van jewelste waar andere gemeenten vast stinkend jaloers op zijn.

IE T C A BIESBOSC HDAG VE R S U IT E IG EN W OR S TM AK E R IJ

Oerhammetje

5, Hele grillworst 00 5,

per stuk 3,00

2 voor

00

per stuk

Alleen geldig op zaterdag 26 september

THEO BARTEN, keurslager WERKENDAM, Hoogstraat 105, 0183-501427 www.theobarten.keurslager.nl

ZONNEPANELEN VOOR EEN BETERE TOEKOMST...

EN PORTEMONNEE !

ALMDUURZAAM is een jonge onderneming, ontstaan vanuit de wens in te spelen op de maatschappelijke behoefte meer gebruik te maken van duurzame energiebronnen.

Wij doen dit voornamelijk door zonnepanelen te leggen voor particulieren, bedrijven en instellingen als woningbouwverenigingen, scholen en gemeenten. We zien bij de burger een groeiende behoefte minder afhankelijk te worden van traditionele energiebronnen en niet ieder jaar geconfronteerd te worden met almaar stijgende energieprijzen.

Wij hebben de ervaring en kennis in huis en kunnen u hierdoor helpen in deze behoefte te voorzien.

Almduurzaam is een dochteronderneming van Almbouw BV Giessen.

Almduurzaam | Transportstraat 1a | 4283 JL Giessen (Nbr.) T. 0183 443 281 | F. 0183 442 637 | E. info@almduurzaam.nl

WWW.ALMDUURZAAM.NL

advertorial

VOORAANKONDIGING

9

Nieuwe vestiging De Leckernij wordt gewaardeerd door klanten Noten en kaas in plezierige omgeving

11

TEKST: PPM MEDIA BV

WERKENDAM - Op 20 augustus prikte de jonge Raoul van den Heuvel de ballonnen door, de nieuwe vestiging van De Leckernij in Werkendam was geopend. Voor George van den Heuvel is het leven tussen de Noord-Hollandse kazen en vers gebrande noten, op de Hoogstraat in Werkendam totaal veranderd. De Leckernij maakt nu deel uit van een groep verswinkels aan de westzijde van de straat.

Ons assortiment Hollandse kaas Buitenlandse kaas Vers gebrande noten Olijven, tapas en salades Zuidvruchten Oliën en azijnen (Relatie-) geschenken Wijnen, bieren en likeuren Chocolade en luxe bonbons

Hoogstraat 72, 4251 CN Werkendam Telefoon:0183 505 825

www.deleckernijwerkendam.nl

Openingstijden: Maandag Gesloten Dinsdag 09:00–17:30 Woensdag 09:00–17:30 Donderdag 09:00–17:30 Vrijdag 09:00–21:00 Zaterdag 08:30–16:00 Zondag Gesloten

George van den Heuvel heeft samen met zijn vrouw Hanneke hard aan de inrichting van het pand gewerkt, zelf de indeling bepaald en de materialen uitgezocht. En het resultaat mag er zijn. Door een grote opening in de voorpui stap je binnen in de winkel die de helft groter is dan de winkel waarin De Leckernij voorheen gevestigd was. Wat een uitstraling en wat een sfeer.

De geur van vers gebrande noten, de enorme achterwand vol met kazen die nog door vakmensen met liefde zijn gemaakt.

Wij spreken George en Hanneke van den Heuvel drie weken na de opening van hun nieuwe winkel De Leckernij aan de Hoogstraat. George geniet van alle aandacht van zijn klanten. “Naast de vele bekende klanten, hebben wij ook veel nieuwe gezichten gezien. Bij een (her)opening weet je dat de aanloop groot is, maar dit overtreft echt mijn verwachting. Wij hebben met zes mensen staan helpen. Ik hoop natuurlijk dat de klanten zo massaal blijven komen.” Koop producten als kaas, noten, bonbons, olie en cadeaus bij de winkel in je dorp en houdt daarmee de leefbaarheid van een kleinere gemeenschap in stand. Dat is ook de insteek van George en Hanneke. Voor de verbouwing hebben zij zoveel mogelijk bedrijven uit de regio ingeschakeld.

Kaasmakerij In zeven jaar groeide De Leckernij letterlijk uit haar jasje. George van den Heuvel wilde graag al die mooie producten beter aan

zijn klanten kunnen tonen. In de smalle pijpenla liep hij vast.

Nu hebben al die mooie producten de plaats gekregen die zij verdienen. De bonbons, de imposante notenbar, een bar waar olie en azijn getapt wordt. Salades en een ruime keuze uit diverse olijven. Een grote wand ook met cadeauartikelen. De achterwand is een schilderij van kaas. De overstap naar de nieuwe winkel was voor George van den Heuvel ook het moment om de kwaliteit van zijn Hollandse kaas te upgraden. “Wij hebben nu Weydeland Kaas op de plank liggen. Kaas gemaakt van melk geleverd door een relatief kleine groep boeren uit Noord-Holland aan de Cono Kaasmakers in de Beemster. Geen kaasfabriek maar een kaasmakerij, met handgeroerde en handgemaakte kazen van Treur, waar de kazen nog in kelders worden gerijpt.

De Leckernij wil zich blijven onderscheiden en dat wordt in Werkendam gewaardeerd. Opmerkelijk is ook de koeling met buitenlandse kazen. “Er is op het gebied van kaas veel spannends te krijgen.” George adviseert graag op het gebied van het grote aanbod buitenlandse kaasjes. “Ik heb nu bijvoorbeeld zeven soorten blauwschimmel liggen en de Werkendammer is deze kaas echt gaan waarderen. Ik wil mensen graag verleiden.

Wij hebben nu een winkel waar wij echt wat kunnen laten zien.”

12

Familiebedrijf Hoogendoorn MBI bestaat 54 jaar

13

TEKST: PPM MEDIA

WERKENDAM - In de serie over Werkendamse familiebedrijven dit keer aandacht voor Hoogendoorn MBI, bijna 54 jaar geleden opgericht door Kees Hoogendoorn. Als eenmansbedrijf begonnen in een loodsje aan huis aan de Boterstraat in Werkendam. Op dit moment heeft Hoogendoorn MBI, onder leiding van zoon Dick Hoogendoorn, 130 medewerkers in dienst en wil na de huidige stabilisering doorgroeien naar 150 medewerkers.

Kees Hoogendoorn begon in 1961, zoon Dick was net geboren, met het repareren van kozijnen in woonhuizen. Omdat zowel de familie Hoogendoorn als de familie van zijn echtgenote, Hovestadt, uit de schipperswereld komen, bewoog ook Kees Hoogendoorn zich al snel binnen die wereld. Daar legde hij in 1963 de basis voor de maritieme tak van Hoogendoorn MBI en werd het eerste nieuwbouwschip voor betimmering aangenomen. In 1972 - Hoogendoorn had inmiddels tien tot vijftien medewerkers in dienst - volgde de verhuizing naar de Biesboschhaven-Noord. De groei zat er goed in maar werd even geremd door een felle brand die de loods in de as legde. Het gezin Hoogendoorn kreeg vier zoons en drie dochters. De zoons werden allemaal ondernemer. Dick Hoogendoorn kwam in 1985, na afronding van de studie MTS Bouwkunde in Dordrecht, in het bedrijf. “Een lastige tijd. Nederland zat in een behoorlijke dip”, weet Hoogendoorn, die als timmerman begon. Hij doorliep alle lagen in het bedrijf, werd voorman, calculator werkvoorbereider, adjunct-directeur en nam in 1992 het bedrijf over.

Beatrixhaven Het bedrijf was inmiddels verplaatst naar de Beatrixhaven nadat een eerdere verhuizing naar de Bruiningsstraat wel groei opleverde maar ook problemen gaf. Hoogendoorn: “Wij zaten

met het probleem dat het bedrijf net achter de sluis was gesitueerd. Vooral in de zomer stond de brug regelmatig open en dat kostte telkens tijd.” De locatie aan de nieuwe Beatrixhaven bood Hoogendoorn nieuwe kansen. Er werd gekozen voor de grote vaart. De inrichting van nieuwbouw op grote ferryschepen hielp het bedrijf verder op weg. “De combinatie grote vaart/binnenvaart was voor ons uitstekend, tot kort na de eeuwwisseling die markt terugliep. Wij hebben toen weer een goede keuze gemaakt om ons op de wereld van de hotel- en kantoorinrichtingen te richten. In de jachtenbouw hebben wij het crewgedeelte erbij gekregen.”

De zoons Stefan en Corné Hoogendoorn zijn inmiddels vol in het bedrijf actief. Stefan verzorgt de calculatie voor de maritieme afdeling. “Stefan zit daarnaast op verkoop. Dat zit hem in het bloed.” Corné, met 25 jaar de jongste van het stel, is projectleider in de interieurbouw. De beide schoondochters zijn eveneens in het bedrijf actief. Lotte, de vrouw van Corné, heeft een inkoopfunctie. Sylvia is receptioniste en houdt zich tevens bezig met de verkoop. Met zijn broers heeft Dick Hoogendoorn nog een zakelijke band. “Als wij spuitwerk uitbesteden gaat dat naar mijn broer Leendert van IMS Werkendam. Van mijn broer Chris Bernard krijgen wij timmerwerk aan binnenvaartschepen.”

‘Er is een sterke betrokkenheid met de mensen die voor ons werken’

Maritieme betimmeringen en interieurbouw

Knop om Als Dick Hoogendoorn aan het einde van de dag zijn kantoor verlaat gaat de knop om. “Zodra wij privé zijn wordt er vrijwel niet over het werk of over het bedrijf gesproken. Natuurlijk denk je wel eens aan bepaalde zaken, maar het weekeinde was en is voor ons gezin ook echt weekeinde.”

Binnen de onderneming bestaat er nog geen enkele druk als het gaat over de toekomst. “Mijn vader Kees was 55 jaar toen ik het overnam. Ik ben nu een jaartje jonger maar schuif het moment van een mogelijke bedrijfsoverdracht nog wel even voor mij uit.

De situatie lag destijds anders. Mijn vader had nog een aantal bedrijven en kon daarmee door. Voor mij zal het moment van terugtreden ergens tussen mijn zestigste en vijfenzestigste jaar liggen. Ik heb dus nog even te gaan. Voor ons als gezin is het van belang dat de kinderen de kennis krijgen en hebben om de stap te maken. Een aantal keren per jaar voeren wij daar, onder begeleiding, al wel gesprekken over.”

Een familiebedrijf heeft het kenmerk dat het niet alleen naar de cijfers kijkt maar de wisselwerking met de medewerkers centraal stelt. “Je gaat altijd voor je bedrijf. Er is een sterke betrokkenheid met de mensen die voor ons werken. Daarnaast is er ook een grote betrokkenheid bij onze klanten. Je onttrekt geen geld uit het bedrijf want het bedrijf is je alles. Dat is het grote verschil met een beursgenoteerd bedrijf.”

Dick Hoogendoorn wil met zijn bedrijf nog verdere groei doormaken. “Wij willen groeien naar 150 medewerkers. Dit jaar hebben wij veel geïnvesteerd in nieuwe machines. Wij willen het bedrijf logistiek nog beter neerzetten en nog beter reageren naar onze klanten. Zo zou ik het bedrijf op termijn willen overdragen aan mijn jongens.”

Superjacht De orderportefeuille blijft bij Hoogendoorn MBI goed gevuld. Er wordt gewerkt aan het superjacht de Legend. Daarnaast wordt bij Amels in Vlissingen gewerkt aan het crewgedeelte van een 83 meter lang jacht. Op het gebied van interieurbouw is onlangs een revalidatiecentrum in Utrecht opgeleverd evenals het Ramada Hotel in Amsterdam. Nu wordt gewerkt aan het Novotel in Hoofddorp waar de hotelkamers worden ingericht. Het jaar 2015 zit vol. De eerste projecten voor 2016 dienen zich aan.

Dick Hoogendoorn heeft geen hobby’s. Het geloof geeft hem rust. “Wij selecteren personeel niet naar geloof. Bij een familiebedrijf ben je er snel achter of er een klik is. Wij zeggen vaak ‘je werkt hier vier maanden of veertig jaar’. De komst van het eerste kleinkind heeft overigens veel waarde voor ons gezin.”

HARINGTEST

Met deze beoordeling zitten wij bij de top van Nederland

8,5

Maritieme betimmeringen en interieurbouw

Het adres voor vakkundig maatwerk!

onze beoordeling

Hoogstraat 85 - 4251 CK Werkendam t 0183 501 622 - www.myvisstek.nl

UW COMPUTERWINKEL IN DE REGIO!

LENOVO G50

Hoogendoorn behoort al 50 jaar

15,6 inch • 240 GB SSD-schijf i3 processor • 4 GB geheugen Windows 8.1 + upgrade naar windows 10

tot één van de meest vooraanstaande scheepsbetimmeraars en interieurbouwers.

Naast DHL zijn wij nu ook KIALA Servicepunt

€ 549,00 Ook op maandag open!

Kruisstraat 13 Werkendam T 0183-678330

www.becomedia.nl

We zijn open vanaf 9:00 uur

Te huur winkel- en/of kantoorruimte A

Hoogstraat 61 + 63 Werkendam TE HUUR: Hoogstraat 61 Winkel- en/of kantoorruimte midden in het winkel-centrum van Werkendam. Inclusief keukenblok en toilet, oppervlakte ± 40 m2 Huurprijs € 450,- (per maand, excl. BTW)

TE HUUR: Hoogstraat 63A Winkel- en/of kantoorruimte midden in het winkelcentrum van Werkendam. Inclusief toilet, oppervlakte ± 55 m2 Uitermate geschikt om als één gehele ruimte te gebruiken!

Huurprijs € 650,- (per maand, excl. BTW)

De winkel- en/of kantoorruimten zijn gecombineerd of apart te huur!

Voor meer info ga naar www.tekoopinderegio.nl of bel vrijblijvend met tel. 0183-853607

Beatrixhaven 35, 4251 NK Werkendam Tel. 0183 30 83 83 info@hoogendoorn-mbi.nl • www.hoogendoorn-mbi.nl Hoogstraat 61

Hoogstraat 63A

16

TEKST: GEKE VAN DE MERWE

17

Teus en Lieske van den Heuvel genieten van hun panoramische uitzicht

Een geel bord met ‘Muggenwaard’ op de Bandijk verwijst naar het nieuwe huis van Teus en Lieske van den Heuvel.

Hun vorige gezellige optrek onder aan die dijk, tachtig meter verderop, moest helaas wijken voor het project Ruimte voor de Rivier dat bijna is voltooid. Hun nieuwe terpwoning met schuur en middenstuk oogt ouderwets. Rode bakstenen muren met vlechtwerk, geroede, lage vensters, groene luiken en een grijs pannendak met schoorsteen.

Er voor: een oude brievenbus en lantaarn, een grastuin en leilindes. Er naast: een tegelpad met jonge elzen en fraai houtsnijwerk van de hand van zoon Ewout.

“Wij houden van old look”, verklaart een goedlachse Lieske (1963). Ze wijst naar de directe omgeving. “We hebben nog geen buren. De grond hiernaast is wel verkocht, maar we weten nog niet aan wie. Dat huis verderop is van Dick en Yvonne Ippel.”

Lachend: “Het mag hier dan Muggenwaard heten, van die steekbeestjes hebben we gelukkig geen last.”

Binnen een hartelijke begroeting door Teus (1960) en zijn zesjarige viervoeter Fanny. Volgens Lieske de liefste en meest aanhankelijke hond van Nederland. Als bewijs neemt ze haar even in haar armen. Meteen legt Fanny haar guitige kop in Lieske’s nek. Teus doet ten overvloede ook een duit in het zakje: “Hé Snor, jij gaat altijd met mij mee hè als ik ga werken?” Dat kooswoordje snor slaat op Fanny’s borstelige snuit.

Teus en Lieske van den Heuvel vormen een bekend duo in Werkendam. Zij als peuterleidster, hij als rattenvanger. Hij was tot aan onze komst aan het klussen in de schuur. Zij zat geconcentreerd aan tafel huiswerk te maken. Lieske volgt een cursus ‘Kinderen observeren en registreren’. Voor ons – Jan en mij – wil zij wel even tijd maken. Maar vooral niet te lang, want ze hebben het druk. Bovendien ….ze hoeven niet zo nodig in een Werkendams magazine. Die bescheidenheid siert hen.

In mijn vorig jaar uitgekomen boek Leven en overleven in de Biesbosch zegt het echtpaar van den Heuvel het erg te vinden, dat hun sfeervolle, ouderwetse bedoening onderaan de Bandijk diende te wijken voor Ruimte voor de Rivier. “Vreselijk dat we weg moeten uit ons knusse huisje dat onze voorgangers Neeltje en Goof Pruisen na hun huwelijk in 1920 lieten bouwen. Dit huis heeft een ziel. We hebben het in de loop der jaren aangepast.

Onze kinderen zijn hier geboren. We hebben hier lief en leed meegemaakt en zouden hier dolgraag willen blijven. Die mensen van Rijkswaterstaat houden weinig rekening met menselijke gevoelens, maar… zij kunnen zelf ook geen kant op. De huizen aan dit deel van de Bandijk staan te laag. Alle omwonenden – buren en vriendinnen – zijn al weg. Nu zijn wij aan de beurt.

Nogmaals: vreselijk.”

Zo oordeelden zij een jaar geleden. De op handen zijnde verhuizing die als een touw om hun nek lag, blijkt achteraf te zijn meegevallen. “We hebben er dertien jaar naartoe geleefd, dat scheelt. Bovendien hebben we ons oude plekje bijna mogen behouden. We zitten namelijk slechts tachtig meter verderop.

Maar wel vijf meten hoger”, voegen ze er lachend aan toe. Lieske: “Onze heimwee naar ons gezellige, vorige huis is zo goed als over. Wel mis ik onze buurtjes. De oude garde die hier gedwongen is weggegaan.”

Teus: “Ik mis onze stokoude wilgenbomen. Ewoud heeft uit onze notenboom een bijl op een blok gebeeldhouwd. Die staat nu als herinnering aan die oude boom achter ons huis.”Lieske: “Wat de overgang naar hier ook gemakkelijk maakte, is dat we al onze nostalgische spullen hebben meegenomen.”

Teus: “Ik ben blij dat het eindelijk voor elkaar is na jaren van onzekerheid en financiële onderhandelingen. In de volksmond heet het: jullie hebben toch maar mooi een nieuw huis gekregen. Gekregen? Hoezo? Op alle nieuwe terpwoningen rust een hypotheek. We moesten de grond en de terp kopen, alles bij elkaar zo’n drieduizend vierkante meter.”

Lieske: “Waar we het allerblijst mee zijn is, dat Teus en ik het samen al die jaren eens zijn gebleven.” Een tekstbordje dat door dochter Janneke is geschilderd, onderstreept Lieske’s woorden.

Een blik, een woord, een stille wenk, elkaar zo kennen is een geschenk.

Het nieuwe onderkomen van Teus en Lieske van den Heuvel heeft eigentijdse pluspunten. Bijvoorbeeld openslaande tuindeuren, een comfortabele keuken met een eiland en een lange, houten tafel met veel stoelen. En toch… de verdere inrichting heeft veel weg van hun vorige home, omdat ze veel van hun

“Wij hebben onze draai weer gevonden” ouderwetse bullen een plekje hebben weten te geven. Net als in Lieske’s vorige keuken overheerst de kleur rood. Roodbonte gordijnen voor de ramen. Her e der emaillen gebruiksvoorwerpen van weleer. Zand-, zeep- en sodabakjes en noem maar op.

Leuk, die twee oude, houten koffiemolentjes. Je moet ze tussen je knieën klemmen om koffiebonen te kunnen malen. De hele woonkeuken is, zoals Lieske dat noemt, outlook. Heel apart, die knalrode koelkast, koffiezetter en magnetron. Moderne apparatuur, maar door hun kleur past die in deze nostalgische omgeving.

Tegen één van de wanden als decoratie een glas in lood raam.

Teus: “Ons hele vorige huis had glas in lood ramen. De slopers hebben er op mijn verzoek eentje gespaard. Ik heb om dat raam een loden rand laten zetten. Nu is het een tastbaar aandenken.”

Nog een eyeketcher: een zelfgemaakte versiering met de tekst: Home is where the heart is. Stellig:“Ons hart ligt hier, in de Biesbosch. Hier voelen wij ons thuis.”

Op een in het oog vallend plekske een tekstbord dat nog door Lieske’s vader is gemaakt. Zelden rust. Dat gold voor hemzelf.

Als griendwerker maakt Jan van der Stelt lange dagen, werkte hij vijf dagen per week buitenaf in de grienden viel er op zijn vrije zaterdag thuis ook het een en ander te doen. Ook Teus en Lieske zijn bezige bijen. Lieske: “Ook wij hebben nooit echt rust.

Ook wij zijn altijd druk en nooit klaar. We hebben altijd wel iets om handen. En altijd aanloop.”Op de vraag waarom zij hun huis daarom niet De zoete inval noemen, zeggen die twee: “Wij houden niet van een naam op een huis.”

Op een buffetkastje een bonte verzameling Maggiblikken. Lieske toont haar nieuwe aanwinst. “Dit Maggiblikje tikte ik vorige

week voor één euro op de kop op een rommelmarkt. Mooi toch zeker?”Op een andere kast de weloude blikjes van Droste’s Cacao. Een verpleegster er op om aan te geven, dat het drinken van chocolademelk heel gezond is. De keuken gaat over in de huiskamer aan de voorzijde van het pand. Een gietijzeren houtkachel en een comfortabele zithoek. Gehaakte, korte gordijnen voor de vensters. Door één de ramen kan je in de verte de Amercentrale zien.

Teus: “We zitten hier midden in een levend schilderij. Gisteren was het hier groen. Nu, op de laatste dag van augustus, staat een deel van het land door de extreme regenval van afgelopen avond en nacht onder water. Langdurig onweer en stortregens.

In Veen viel zelfs veertig millimeter regen. Ook hier was het raak. Mijn werkboot die aan de Spieringsluis ligt afgemeerd, is ’s nachts door de overvloedige regenval gezonken. We hebben hem vanmorgen met een tractor uit het water getrokken en op de wal leeggeschept.”Lieske: “Als je bang van onweer bent, moet je hier niet gaan wonen. Het vuren was hier niet van de lucht.”

Teus en Lieske van den Heuvel die zo tegen het verlaten van hun fijne huis onder aan de dijk opzagen, kunnen hun enthousiasme over hun huidige woonstek nauwelijks bedwingen. Teus: “We hebben onze draai weer gevonden. We wonen hier midden in een panorama. Anders gezegd: we hebben panorama rondom.

Uit welk raam we ook kijken, hebben we een schitterend uitzicht. Kijk zelf maar.”Lieske staat op, loopt naar het achterraam en wijst: “Omdat de rivierdijk van vijf naar 2.10 meter is afgegraven en wij vijf meter hoger wonen, kunnen we nu de schepen op de Nieuwe Merwede zien varen.”

MANEGE | CAMPING | EVENEMENTEN

HIPPISCH EVENEMENTENCENTRUM

Onbegrensde mogelijkheden bij De Selevia Hoeve

19

TEKST: PPM MEDIA WERKENDAM - De familie Van den Broek van de in de Biesbosch bekende Selevia Hoeve is door de ontwikkelingen in de Brabantse Biesbosch verhuisd naar een geweldig mooie locatie bij het Steurgat. In korte tijd ontwikkelde het prachtige hippisch centrum zich tot een topsportcentrum, waar de mogelijkheden vrijwel onbegrensd zijn. Op 23 en 24 oktober staat de officiële opening van De Selevia Hoeve gepland.

SELEVIA HOEVE

Hippisch Evenementen Centrum De Seleviahoeve in het hart van Nationaal Park de Biesbosch. Een uiterst centraal gelegen accommodatie die vooral uitblinkt door haar veelzijdigheid. Opmerkelijk, vanuit het dorp Werkendam zichtbaar het centrale torentje met de klok. Uiteraard het logo van De Seleviahoeve.

OPLEIDING | PESIONSTALLING | IN- EN VERKOOP | MENSPORT | SPRINGEN

WWW.MANEGEBIESBOSCH.NL

Werkendam mag trots zijn op een multifunctioneel centrum voor de paardensport, horecaontwikkeling voor grote bruiloften, bedrijfsfeesten, partijen, beurzen en recreatie.

Dochter Sylvia van den Broek, met een aantal paarden in de hogere dressuur vertegenwoordigd, geeft op De Selevia Hoeve de manegelessen. Omdat het paardencentrum nu dicht tegen het dorp Werkendam aanligt, komen kinderen gemakkelijker naar De Selevia Hoeve. Welk kind wil immers geen ponyrijden. Voor ouders is een verblijf in de aan de diverse rijhallen gevestigde foyer eveneens plezierig.

Gedwongen door de herinrichting van de Brabantse Biesbosch werd De Selevia Hoeve een aantal kilometers in oostelijke richting verplaatst. Eigenaar Ad van den Broek: “Wij hebben lang nagedacht over onze toekomst. Na vijftien jaar moesten wij van Rijkswaterstaat ruimte maken voor het water. Een bestaande manege overnemen was een optie, maar wij hebben ervoor gekozen om in Werkendam te blijven en voor nieuwbouw te gaan.”

En hoe, De Selevia Hoeve mag zich tot de topaccommodaties van Nederland op hippisch gebied rekenen. Een grote wedstrijdhal van 85x35 meter, met een 80x27 meter eb/vloed-bodem is geschikt voor de hippische top en subtop. De tweede volledig vrij liggende wedstrijdbak is 60x20 meter. Verder honderd stallen en Van den Broek denkt al aan uitbreiding. Buiten in ‘het dal’ dus beneden, zijn twee 20x60 meter rijbakken gesitueerd.

Daarnaast ligt de grote springtuin van 60x80 meter. Meer dan een hectare is bebouwd.

Topruiters Op dit moment onderzoekt men binnen de diverse concepten bij De Selevia Hoeve de mogelijkheden voor kinderfeesten gekoppeld aan het ponyrijden. Informeer voor de diverse mogelijkheden bij de familie Van den Broek.

Op hippisch gebied zijn de mogelijkheden op De Selevia Hoeve onbegrensd. Dat ontdekten topruiters en amazones al meteen.

Na Grand Prix-ruiter Laurens van Lieren en Grand Prix-amazone Dominique Filion vestigt zich een derde Grand Prix-ruiter in De Selevia Hoeve. Stal Dinja van Liere Dressage komt ook al naar de Werkendamse Biesbosch. Er is tevens internationale interesse.

Van den Broek sluit niet uit dat binnenkort een Russische amazone met tien paarden haar intrek in De Selevia Hoeve neemt.

Van Lieren en Filion gaan binnenkort starten met het geven van clinics. Laurens van Lieren en Dominique Filion geven les tot Grand Prix-niveau.

De regionale menclub heeft haar onderdak eveneens in De Selevia Hoeve gevonden.

Volgend jaar wordt in het dal naast de bestaande hal een aantal dressuurpistes en de springtuin ontwikkeld. In 2016 zal ook de camping vormkrijgen. Van den Broek onderzoekt de mogelijkheid voor plaatsing van een aantal chalets.

Hippisch centrum van internationale allure eveneens geschikt voor grote partijen!

Selevia Hoeve | Kooike 2 Werkendam | T. 0183 504190

20

TEKST: GEKE VAN DE MERWE

Anneke van Lelieveld is blij dat de ontpoldering van de Noordwaard binnenkort klaar is.

“Het ergste voor de bewoners was de jarenlange onzekerheid”

21

BIESBOSCH – Anneke van Lelieveld is een type dat de strijd aangaat, als het algemeen belang daar mee gediend is.

Dus sprong zij op de bres voor de Noordwaardbewoners tijdens het twintig jaar durende project Ruimte voor de Rivier. “Ik heb samen met anderen ontzettend geknokt voor het behoud van de rechten van de mensen die hier wonen. Ik ben er vanaf het begin bij betrokken geweest en onder meer gesproken met hoge mannen van Rijkswaterstaat en drie staatssecretarissen: Tineke Huizinga, Monique de Vries en Melanie Schulz van Haege.

Ze zegt dit weifelenD omdat ze daarmee niet te koop wil lopen.

Ook aarzelt zij aanvankelijk of ze over dit voor haar beladen onderwerp wel wil praten. Temeer omdat het jarenlange geknok haar niet in de koude kleren is gaan zitten. “Een kleine vier jaar geleden ben ik met mijn inzet gestopt omdat die ten koste ging van mijn gemoedsrust en gezondheid. Ik wist niet dat langdurige spanning zoveel kon doen met een mens. Ik vond het heel erg dat er zo gestreden moest worden voor gerechtigheid, ook om gemaakte afspraken tot uitvoer te laten komen.”

Een gezellig ingerichte woonkeuken. Koffie met verrukkelijke koekjes van een Werkendamse bakker. Een open gesprek met Anneke van Lelieveld-Heijstek (1964) over de noodzaak en gevolgen van de ontpoldering van de Noordwaard - onderdeel van Ruimte voor de Rivier – voor de bewoners. Om bij hoge waterstanden een betere en snellere afvoer van het rivierwater te realiseren en een waterstanddaling van dertig centimeter bij Gorcum. Daartoe moest de 4450 hectaren grote Noordwaard worden ontpolderd. De betreffende bewoners verlieten de waard of kozen voor een nieuwe woning op een terp in het overstromingsgebied.

Van Lelieveld: “Iedereen hier heeft het nodige aan stress meegemaakt. We woonden hier met zo’n zeventig gezinnen, boeren en burgers, en er moesten boerderijen en huizen verdwijnen.

Alleen de panden die Rijkswaterstaat als groen classificeerde, konden blijven staan. Die met rood werden aangemerkt, moesten gesloopt worden.”

Ze neemt een slok van haar koffie. ”We hebben jaren in onzekerheid geleefd. Moest je weg of mocht je blijven zitten? Moest je wel of niet je huis schilderen en ander onderhoud plegen?

Je zit in een dergelijke situatie als het ware in een trein, maar weet niet waar die naar toe gaat. Spring je er af - er waren bewoners die het niet meer trokken - of ga je mee en hoop je dat de trein niet ontspoort? Aart Knoop, destijds voorzitter van de voor dit doel gevormde Bandijkvereniging, heeft ook heel veel voor de bewoners gedaan. Hij is met zijn vrouw verhuisd naar Duitsland. Van alle families die hier woonden zijn er nog maar rond de dertig over.”

Emotioneel: “Het merendeel heeft het veld moeten ruimen om letterlijk ruimte te maken voor de rivier. Heel het gebied is op de schop gegaan. Het is een heel andere gemeenschap geworden.

Ik mis de boeren, hun werk op het land, de seizoenen, de tarwe die ’s zomers stond te wuiven in de zon. Ik ben wel blij dat er nog een aantal boeren in het gebied zijn gebleven. Verstandelijk snap ik dat er veiligheidsmaatregelen genomen moesten worden, en ook in de toekomst zullen er landelijk nog meer grote

ingrepen moeten plaatsvinden, maar gevoelsmatig ben ik nog niet zo ver. Ik heb om me heen zoveel traantjes gezien.”

Dat raakte de sociaal ingestelde Anneke van Lelieveld diep.

Ze is een vrouw die zich goed in het wel en wee van anderen kan verplaatsen. Heftig: “Ik kan niet tegen onrechtvaardigheid.

Rijkswaterstaat kwam soms gemaakte afspraken niet na. Het is vandaag de dag niet meer: een man een man, een woord een woord. Ik geloof niet alles meer. Van de hele gang van zaken heb ik geleerd, dat je alles moet dichttimmeren ofwel afspraken op papier moet vastleggen. Het ergste voor ons, de bewoners, was de jarenlange onzekerheid.”

Relativerend: “Ook voor de mensen van Rijkswaterstaat was Ruimte voor de Rivier - waaronder de ontpoldering van de Noordwaard - een nieuw en complex gebeuren. Ook zij moesten op bepaalde vlakken het wiel uitvinden, bijvoorbeeld bij de door ons bevochten schaderegeling. Werken, wonen en een aanwezige aannemer, dat moest allemaal met elkaar in één gebied gebeuren. Dat was heftig. Dit alles begrijp ik, maar dan toch… Als we Ralph Gaastra niet hadden gehad, dan was het proces voor ons nog veel moeilijker geweest. Ralph is omgevingsmanager bij Rijkswaterstaat. Als bruggenbouwer probeerde hij tot oplossingen te komen.”

Geen 1 april grap: op woensdag 1 april 2015 namen heemraad René Cruysen en directeur-generaal Rijkswaterstaat Jan Hendrik Dronkers met twee kranen een symbolische hap uit de dijk tussen de Noordwaard en de Nieuwe Merwede. Zo gaven zij het startsein voor de laatste fase van de ontpoldering van de Noordwaard in het project Ruimte voor de Rivier. Vervolgens sloegen enkele Biesboschbewoners die er van het begin bij betrokken zijn, dus ook Van Lelieveld, een blauw paaltje in het talud van de Merwedijk. Om aan te geven, tot hoever deze werd afgegraven.

“Ik heb toch een rotklap op die paal gegeven. De vraag flitste op dat moment door me heen, of er nu eindelijk een einde komt aan twintig jaar stress.”

Begrijpelijk, want kranen hebben heel lang het uitzicht bepaald.

Ontzettend veel werk is er mee verricht. Met die kranen werden in totaal zeventig dijken en kaden, vijftig kilometer nieuwe weg, 29 terpen en 38 verkeersbruggen aangelegd, twaalf gemalen en zeventien windwatermolens geplaatst, tachtig kilometer aan leidingen en kabels verlegd en tien kilometer leidingen aangelegd.

Anneke van Lelieveld opent haar buitendeur. Het witte licht komt binnengespoten. Er klinkt muziek van vogels. Haar lach parelt als ochtenddauw. Door haar bloeiende tuin, die vanwege de werkzaamheden vier jaar heeft braakgelegen, loopt zij naar een houten hek en wijst: “Hier stroomde tot de jaren zestig ’t Gat van ’t Steenen Huisje. De berekenmodellen van Rijkswaterstaat geven aan, dat deze oude kreek hersteld wordt. We moeten afwachten, of dit werkelijk gebeurd.”Opnieuw wijzend: “Dat in aanbouw zijnde huis is voor onze achterburen. Zij wonen tijdelijk op ’t Kooike en keren eind 2015 gelukkig naar hier terug.”

Anneke van Lelieveld was één van de Biesboschbewoners die niet haar huis hoefde te verlaten.”We realiseren ons dat we nu buitendijks zitten. Daar moeten we niet te paniekerig over doen. Als er een nieuwe watersnood komt, dan blijf ik indien mogelijk in ons huis. We gooien onze meubels naar boven. We hebben een aggregaat staan en als het goed is, ligt onze zalmschouw achter het huis. We kunnen dus altijd weg. Mijn man, geboren en getogen in de Biesbosch, heeft nog meegemaakt dat ’s winters de meubels omhoog moesten voor het water. We zijn namelijk niet verplicht om te evacueren volgens het hoogwaterplan van de gemeente Werkendam.”

Zeer gezellig en keurig onderhouden appartement op de eerste verdieping met balkon, terras en berging.

Bouwjaar : 2003 Inhoud woonhuis : ± 140m³ Woonoppervlakte : 41m² Aantal slaapkamers : 1

Werkendam – Kees van de Sandestraat 7

Perfect onderhouden en sfeervolle twee-onder-één-kap-woning met uitbouw, carport, ruime garage, oprit, berging en grote tuin met "achterom".

Bouwjaar : 1948 Inhoud woonhuis : ± 310m³ Perceeloppervlakte : 283m² Aantal slaapkamers : 3

bekijk de video: www.youtu.be/tusvHzV7WI4

Werkendam – Klaproos 61

Telefoon 0183-30 10 00 - Fax 0183-30 40 30

www.funda.nl - info@paansmakelaars.nl

www.funda.nl - info@paansmakelaars.nl

Eigen website: www.paansmakelaars.nl

Eigen website: www.paansmakelaars.nl

Werkendam – Laan van Welgelegen 71

: : : :

1979 ± 360m³ 190m² 4

Werkendam – Langesteeg 3

Bijzonder woonhuis met oorspronkelijke details, vier slaapkamers, fraaie tuin op het zuiden, garage en oprit.

Fraaie en zéér goed onderhouden tussenwoning met dakkapel, stenen berging en veranda op een perceel van 130 m² eigen grond.

In het historische en sfeervolle gedeelte van Werkendam staat deze half-vrijstaande woning met tuin en berging.

Bouwjaar Inhoud woonhuis Perceeloppervlakte Aantal slaapkamers

Bouwjaar Inhoud woonhuis Perceeloppervlakte Aantal slaapkamers

Bouwjaar Inhoud woonhuis Perceeloppervlakte Aantal slaapkamers

: : : :

1610 ± 725m³ 505m² 5

: : : :

1984 ±333m³ 130m² 4

Werkendam – Klaproos 40

: : : :

1935 ± 255m³ 73m² 3

Vraagprijs : € 169.000,= k.k.

Vraagprijs: € 189.000,= k.k.

Werkendam – Oudsas 6

Werkendam – Loonsweer 51

In rustige omgeving gelegen goed onderhouden tussenwoning met berging op ruim perceel van ca.

155 m² eigen grond

Royale en keurig onderhouden eengezinswoning met uitbouw, grote schuur, gezellige veranda, tuin en achterom.

Op historische plek gesitueerde, vrijstaande semi-bungalow met garage en tuin op totaal 428 m² eigen grond.

Bouwjaar Inhoud woonhuis Perceeloppervlakte Aantal slaapkamers

Bouwjaar Inhoud woonhuis Perceeloppervlakte Aantal slaapkamers

Bouwjaar Inhoud woonhuis Perceeloppervlakte Aantal slaapkamers

: : : :

1979 ± 360m³ 155m² 3

Koopsom: € 175.000,= k.k.

1975 ± 365m³ 148m² 4

: : : :

±1900 ± 235m³ 89m² 1

Vraagprijs: € 139.000,= k.k.

Wilt u weten wat uw woning waard is? Graag geven wij u een vrijblijvend advies! www.paansmakelaars.nl - 0183-301000 - Lid NVM

: : : :

1960 ± 455m³ 428m² 5

Vraagprijs: € 275.000,= k.k.

Werkendam – Slikstraat 6

Half-vrijstaande en charmante dijkwoning met woonkeuken en gezellig tuintje/plaatsje.

Bouwjaar Inhoud woonhuis Perceeloppervlakte Aantal slaapkamers

Een video van deze woning is te bekijken op: www.youtu.be/tusvHzV7WI4

: : : :

Vraagprijs: € 199.000,= k.k.

Werkendam - Kruisstraat 50

In rustige omgeving gelegen hoekwoning met berging op ruim perceel van ca. 190 m² eigen grond.

Koopsom: € 175.000,= k.k.

Telefoon 0183-30 10 00 - Fax 0183-30 40 30

Vraagprijs : € 399.000,= k.k.

Vraagprijs: € 145.000,= k.k.

Bouwjaar Inhoud woonhuis Perceeloppervlakte Aantal slaapkamers

Hoogstraat 44 - 4251 CM Werkendam

Werkendam – Hoogstraat 65

Werkendam – Boterstraat 13a

Vraagprijs: € 209.000,= k.k.

Hoogstraat 44 - 4251 CM Werkendam

Werkendam – Van Heldenstraat 9

Instapklare twee-onder-één kap-woning met tuin, berging en achterom in een rustige straat in het centrum van Werkendam.

In een rustige straat, dicht bij het winkelcentrum, staat deze hoekwoning met oprit, garage/ berging, tuin en achterom.

Bouwjaar Inhoud woonhuis Perceeloppervlakte Aantal slaapkamers

Bouwjaar Inhoud woonhuis Perceeloppervlakte Aantal slaapkamers

Vraagprijs: € 209.000,= k.k.

: : : :

1890 ± 330m³ 151m² 2

: : : :

1960 ± 340m³ 196m² 3

Vraagprijs: € 179.000,= k.k.

Wilt u weten wat uw woning waard is? Graag geven wij u een vrijblijvend advies! www.paansmakelaars.nl - 0183-301000 - Lid NVM

Hoogstraat 44 - 4251 CM Werkendam Telefoon 0183-30 10 00 - Fax 0183-30 40 30 www.funda.nl - info@paansmakelaars.nl Eigen website: www.paansmakelaars.nl

Werkendam – Vissersdijk 11

Werkendam – Van Heldenstraat 56

In een rustige straat van Werkendam gelegen eengezinswoning met uitbouw, bergingen, dakterras en zonnige tuin met achterom.

Op een rustige locatie, in het centrum van Werkendam, staat dit lieve hoekhuis met grote tuin, berging en achterom.

Bouwjaar Inhoud woonhuis Perceeloppervlakte Aantal slaapkamers

Bouwjaar Inhoud woonhuis Perceeloppervlakte Aantal slaapkamers

: : : :

1960 ± 270m³ 131m² 4

±1900 ± 190m³ 125m² 1

Vraagprijs : € 135.000,= k.k.

Vraagprijs: € 175.000,= k.k.

Werkendam – Wittingsweer 15

Werkendam – Vissersdijk 89

Een video van deze woning is te bekijken op: www.youtu.be/tusvHzV7WI4

: : : :

In een rustige straat gelegen, karakteristieke woning op een royaal perceel van maar liefst 630 m² eigen grond.

Royale woning met forse tuin, stenen berging en "achterom" op een fraaie locatie in Werkendam.

Bouwjaar Inhoud woonhuis Perceeloppervlakte Aantal slaapkamers

Bouwjaar Inhoud woonhuis Perceeloppervlakte Aantal slaapkamers

: : : :

1932 ± 360m³ 630m² 3

: : : :

1974 ± 340m³ ± 145m² 4

Koopsom: € 170.000,= k.k.

Vraagprijs: € 309.000,= k.k.

Werkendam – Wittingsweer 16

Werkendam – Wittingsweer 19

Flinke eengezinswoning met een aardige tuin, schuur en "achterom" gelegen in een kindvriendelijke woonwijk van Werkendam.

Flinke eengezinswoning met een aardige tuin, schuur en "achterom" gelegen in een kindvriendelijke woonwijk van Werkendam.

Bouwjaar Inhoud woonhuis Perceeloppervlakte Aantal slaapkamers

Bouwjaar Inhoud woonhuis Perceeloppervlakte Aantal slaapkamers

Koopsom: € 175.000,= k.k.

: : : :

1974 ± 340m³ 145m² 3

: : : :

1974 ± 340m³ 149m² 3

Koopsom: € 181.000,= k.k.

Wilt u weten wat uw woning waard is? Graag geven wij u een vrijblijvend advies! www.paansmakelaars.nl - 0183-301000 - Lid NVM