22 stycznia 1863 żychlin

22 Stycznia 1863 Ĺťychlin

22 stycznia 2015 roku mija dokładnie 152 lata od pamiętnego dnia z historii naszego miasta – 22/23 stycznia 1863 roku i wybuchu Powstania Styczniowego.

Nie jest to kolejny wykład ani szerokie opracowanie tego tematu związanego z Powstaniem Styczniowym. Pozostawiam to historykom.

Zacytuję urywek z pracy Pana dr Piotra Stasiaka, która jest na stronach internetowych UMiG Żychlin. Bardzo podobne lub identyczne wiadomości znajdziemy w większości, krótkich opracowao dotyczących tamtego styczniowego dnia 1863 roku. „ …Jako jeden z pierwszych w skali kraju i najdalej wysunięty na zachód, rusza do walki oddział powstaoczy, który zaatakował Żychlin. Oddział ten, złożony przeważnie z robotników fabrycznych pobliskiej cukrowni, liczący wg źródeł rosyjskich 500 pieszych i 150 konnych, powstał już 21 stycznia. …. Atakiem na Żychlin dowodził Kazimierz Mielęcki, ale oddział w mieście mieli zorganizowad dwaj oficjaliści fabryczni Jan Zawadzki i Ignacy Kurkowski. Była to jedyna w województwie mazowieckim w nocy z 22 na 23 stycznia zbrojna akcja powstaocza zakooczona sukcesem ‘’.

Na stronie internetowej Biblioteki naszego miasta jest podobna informacja.

Cytat „ … Według J. Szczepaoskiego atakiem na Żychlin miał dowodzid Kazimierz Mielęcki.

Inne źródła podają, że dowódcą i organizatorem ataku był dyrektor cukrowni Dobrzelin Laurysiewicz oraz dwaj członkowie kierownictwa cukrowni Walentynów - Kurkowski i Zawadzki

Powstanie rozpoczęło się w nocy z 22 na 23 stycznia 1863 r.

Na terenie dzisiejszego województwa łódzkiego noc ta upłynęła dośd spokojnie. Do większych potyczek zaliczyd należy zdobycie Żychlina.

22/23 Stycznia 1863 Żychlin

22/23 Stycznia 1863 Żychlin Historia dwóch członków kierownictwa dawnej naszej cukrowni Walentynów już dawno nie dawała mi spokoju. Ignacy Kurkowski, Jan Zawadzki … dwa nazwiska … i brak dalszego ciągu tej historii. Brak opracowao i śladowe informacje na ten temat.

22/23 Stycznia 1863 Żychlin

Rok temu postanowiłem zainteresowad się pierwszym nazwiskiem.

Ignacy Kurkowski. Kim był, dlaczego zdecydował się stanąd na czele oddziału powstaoców. Jaki to był człowiek i jak potoczyły się jego dalsze losy?. Wtedy nie przypuszczałem, że zgromadzę tak dużo informacji o bohaterze z naszego miasta i jego dalszych losach aż do śmierci.

23 Stycznia 1863 Żychlin Tych wiadomości nie znajdziecie Paostwo w książkach i encyklopediach. Większośd informacji ma swoje źródło.

Moje poszukiwania to dziesiątki rozmów z historykami, doświadczonymi pasjonatami historii, którzy mają naukowe osiągnięcia, to masa przeczytanych Powstaoczych Pamiętników, pomoc instytucji kulturalnych, samorządowych w odległych od nas miastach i dyrekcji kilku szkół … na Podkarpaciu.

Niektóre ilustracje i fotografie poniżej są mojego autorstwa.

Tak wyobrażam sobie tamte burzliwe czasy i pragnę suchy tekst przybliżyd „obrazem”.

Branka młodych polskich mężczyzn do wojska rosyjskiego w nocy z 14 na 15 stycznia 1863 w Warszawie odbyła się na podstawie imiennych list, nie jak zwykle poprzez losowanie.

Przymusowy pobór do wojska, który miał objąd przede wszystkim uczestników konspiracji.

W związku z tym przywódcy spiskowców podjęli decyzję o rozpoczęciu powstania w nocy z 22 na 23 stycznia 1863 r.

…. ranek 22 stycznia 1863 roku - powstaocy zbliżają się do Żychlina od strony Gąbina i Gostynina.

Oddział ten, złożony przeważnie z robotników fabrycznych pobliskiej cukrowni, liczący wg źródeł rosyjskich 500 pieszych i 150 konnych, powstał już 21 stycznia.

Oddział żychlioski został zorganizowany przez dwóch oficjalistów fabrycznych, Zawadzkiego i Kurkowskiego.

….jako jeden z pierwszych w skali kraju i najdalej wysunięty na zachód, rusza do walki oddział powstaoczy, który zaatakował Żychlin.

22/23 Stycznia 1863 Żychlin potyczka przed kościołem.

Oddział żychlioski został zorganizowany przez dwóch oficjalistów fabrycznych, Jana Zawadzkiego i Ignacego Kurkowskiego

22/23 Stycznia 1863 Żychlin w rękach powstańców.

23 stycznia powstaocy opanowali miasto.

23 Stycznia 1863 ksiądz Walenty Kondracki wita powstańców.

23 stycznia 1863 roku, powstaocy zostali zaatakowani przez ładożski pułk piechoty z Kutna. Zmusili ich to do wycofania się w lasy gostynioskie i gąbioskie. Tego samego dnia oddział powstaoczy z Żychlina stoczył jeszcze potyczkę na stacji kolejowej Pniewo.

Częśd z nich przyłączyła się do partii powstaoczej działającej w okolicach stacji kolejowej Kowal pod dowództwem Kazimierza Mielęckiego.

Józef Białynia Chołodecki (1852 – 1934).

Polski szlachcic, pisarz i historyk.

Czytając wiele Pamiętników Powstania Styczniowego odnalazłem długo poszukiwaną i bezcenną informację.

Ignacy Kurkowski - naczelnik powiatu i dowódca oddziału z Żychlina przyłącza się do oddziału Powstaoczego Kazimierza Mielęckiego.

Cenionego dowódcy, późniejszego pułkownika i naczelnika sił zbrojnych woj. Mazowieckiego.

Płk Kazimierz Mielęcki 1836 -1863

Obywatel polski, właściciel dóbr w Kongresówce, syn zamożnych rodziców, mąż pięknej i młodej małżonki, ojciec małych dzieci, porzucił on wszystko, aby z letargu budzącą się ojczyznę do życia powoład, aby walczyd.

Bitwa pod Bieniszewem 1 marca 1863 r.

Pierwsza z bitew Powstania Styczniowego na Ziemi Konioskiej rozegrała się pod Bieniszewem 1 marca 1863 r. Stacjonujący w lasach kazimierskich oddział Kazimierza Mielęckiego liczący 180 strzelców, 80 kosynierów oraz 40 kawalerzystów zbrojnie starł się z Rosjanami w sile – 2 roty piechoty i sotnią kozaków.

Następnego dnia oddział Mieleckiego spotkał się z Rosjanami pod Dobrosołowem.

Bitwa pod Dobrosołowem to jedno z ważniejszych wydarzeo na terenie gminy Kazimierz Biskupi i jest kolejnym przykładem militarnym działao podjętych przez Kazimierza Mieleckiego.

Bitwa pod Dobrosołowem 2 marca 1863 r.

Tu też walczyli: Ignacy Kurkowski (ur. w 1838 r.)

Jan Stanisław Zawadzki (ur. 1835). http://powiat.konin.pl/pl/730/735/powstanie_styczniowe_na_ziemi_koninskiej

Zbiorowa mogiła, w której spoczywa około 100 powstaoców poległych 2 marca 1863 r. pod Dobrosołowem w bitwie dowodzonej przez Kazimierza Mielęckiego.

Walczyli tu: Ignacy Kurkowski (ur. w 1833 r.); Jan Stanisław Zawadzki (ur. 1835).

Dobrosołowo, mogiła zbiorowa powstaoców styczniowych; źródło: Andrzej Łącki, Urząd Miejski w Koninie, wrzesieo 2012

Powstanie Styczniowe wybuchło 22 stycznia 1863 w Królestwie Polskim i 1 lutego 1863 na Litwie.

Trwało do jesieni 1864.

Było największym polskim powstaniem narodowym. Miało charakter wojny partyzanckiej, w której stoczono ok. 1200 bitew i potyczek. Mimo początkowych sukcesów zakooczyło się klęską powstaoców, z których kilkadziesiąt tysięcy zostało zabitych w walkach, blisko 1 tys. straconych, ok. 38 tys. skazanych na katorgę lub zesłanych na Syberię, a ok. 10 tys. wyemigrowało. Zdarzały się przypadki, że Rosjanie zabijali pojmanych powstaoców, dobijali rannych, mordowali lekarzy spieszących im z pomocą. Po bitwach Rosjanie palili miejscowości, które udzieliły schronienia powstaocom, dokonywali rzezi ludności cywilnej.

Po upadku powstania Kraj i Litwa pogrążyły się w żałobie narodowej.

W roku 1867 zniesiono autonomię Królestwa Polskiego, w latach 1869–1870 setkom miast wspierających powstanie odebrano prawa miejskie doprowadzając je tym samym do upadku. Skasowano klasztory katolickie , skonfiskowano ok. 1600 majątków ziemskich i rozpoczęto intensywną rusyfikację ziem polskich. Po stłumieniu powstania znaczna częśd społeczeostwa Królestwa uznała dalszą walkę zbrojną z zaborcą rosyjskim za bezcelową i zwróciła się ku pracy organicznej.

Po powst. dyrektor kopalo nafty. ( cytat z pamiętnika powyżej).

Praca organiczna - działanie na rzecz rozwoju gospodarczego ludności z ziem polskich.

Te dwie podpowiedzi skierowały moje poszukiwania Ignacego Kurkowskiego – przywódcy Powstania Styczniowego w Żychlinie z dn. 22 styczna 1863 roku na południe Polski i zawiodły mnie na malownicze i przyjazne jak się okazało Podkarpacie.

Kolejna informacja z nazwiskiem Ignacy Kurkowski

http://www.prezydent.pl/

Na stronie internetowej PREZYDENT.PL ….. Odnalazłem krótką informację.

WĘGLÓWKA, Gm. KORCZYNA Na miejscowym cmentarzu znajduje się mogiła uczestnika powstania 1863 r. Ignacego Kurkowskiego, zmarłego 3 maja 1902 r.

Informacja o Węglówce w gminie Korczyna, przeniosła mnie natychmiast w tamte strony.

Przenieśmy się na Podkarpacie i …. to skrzyżowanie dróg.

Węglówka- wieś w województwie podkarpackim, w powiecie krośnieoskim, w gminie Korczyna. Około 850 mieszkaoców. Położona malowniczo w dolinie Czarnego Potoku w otoczeniu porośniętych lasem wzniesieo Korczyna.

Na stronie internetowej Zespołu Szkół w Weglówce jest umieszczona następująca informacja.

Na cmentarzu w Węglówce spoczywa dowódca oddziału partyzanckiego z czasów Powstania Styczniowego …. Kurkowski.

Kontakt tel z dyrekcją szkoły i panią od historii zaowocował wymianą korespondencji i … prośbą o wizytę na cmentarzu w celu zrobienia fotografii grobu – pomnika Ignacego Kurkowskiego - przywódcy Powstania Styczniowego z Żychlina 22 stycznia 1863 roku. W pierwszych rozmowach szybko okazało się, że znane jest tylko nazwisko i napis na tablicy „ Powstaniec Styczniowy” … więcej informacji o naszym bohaterze brak.

Węglówka koło Korczyna – panorama.

Cmentarz w Węglówce.

Węglówka, wieś na malowniczym Podkarpaciu zdjęcie lotnicze .

Węglówka 2014 rok.

Czy tu spoczywa bohater z Żychlina i jak wygląda Jego grób – pomnik? … po kilku tygodniach poznałem odpowiedź.

Węglówka 2014 rok.

Zwiedzając wirtualnie Węglówkę, nie wiedziałem, że wrócę tu aby byd w miejscu pracy Ignacego Kurkowskiego.

Węglówka początek XX wieku i dawne szyby naftowe. Miejsce pracy Ignacego Kurkowskiego.

Węglówka dziś, polski "Kuwejt", zbiornik i szyby naftowe.

Na Podkarpaciu w Jaśle odnalazłem tę publikację a w niej bardzo interesującą pracę nt. szkolnictwa z kooca XIX wieku.

Zostało tu wymienione nazwisko … Ignacy Kurkowski w kontekście przemysłu naftowego. … , „kasyer” przy kopalni inż. Ignacy Kurkowski”.

Moje poszukiwania dowódcy Powstania Styczniowego z Żychlina bardzo się zawężają i zaczynam mied pierwsze namacalne ślady tego bohatera.

Cytat z pracy pana Andrzeja Sepioła . „Epidemia ustąpiła z początkiem marca 1882 r., a kilka miesięcy później odbył się pierwszy publiczny tzw. „popis szkolny”, w którym wzięli udział ze swoimi rodzinami: Rudolf Wittig, dyrektor kopalni ropy naftowej – inż. Rafał Nowosielecki, „kasyer” przy kopalni inż. Ignacy Kurkowski.

Poniżej warto podad opis tego wydarzenia skreślony ręką pierwszego harklowskiego nauczyciela Zygmunta Chodackiego: „Nie moją rzeczą, a raczej nie wypada mi ocenid rezultatu egzaminu, sadzę jednak, iż w każdym razie nie był on ujemny. A teraz dopiero zbliżyła się radosna chwila dla dziatwy! Wny Pan Rudolf Wittig wraz z Wną Panią Dydyoską i Wną Lucyną Wittig rozdzielali nagrody pilniejszym. A nie były to tuzinkowe rzeczy! Dostało bowiem kilkunastu chłopców materye na kompletne ubrania, a tak samo i dziewczęta.

Wny P. Nowosielecki i Wny P. Kurkowski nie poskąpili także „.

ROCZNIK JASIELSKI tom VI Andrzej Stanisław Sepioł – Rozwój szkolnictwa na terenie Harklowej do kooca XIX w. http://jasloiregion.pl/wp-content/uploads/2011/10/rocznik_vi.pdf Po wsi Węglówka ( Podkarpacie), pojawia się kolejna nazwa ……. Harklowa.

Harklowa – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie jasielskim, w gminie Skołyszyn nad rzeką Ropą. .Na południe od drogi Jasło - Biecz. Kopalnia ropy naftowej od XIX wieku, obecnie w likwidacji. Parafia rzymskokatolicka z kościołem z XIX wieku. Szkoła podstawowa.

Panorama Harklowej z 2014 roku.

Harklowa o niej wspomina pan Andrzej Sepioł i wymienia nazwisko Ignacego Kurkowskiego.

Murowany budynek szkoły podstawowej wzniesiony prawdopodobnie w 1882 roku.

Znajduje się w centrum miejscowości, obecnie nie pełni swojej pierwotnej funkcji.

Kościół pw św. Doroty w Harklowej

Harklowa kopalnia nafty 1994r. http://www.galeria.nagrzyby.pl/v/users/Zygmunt+Augustowski

Harklowa – szyby naftowe.

1884 r. Ignacy Kurkowski dyrektorem kopalni nafty w Harklowej.

Kopalnia nafty "Ropiła" w Harklowej urządzenie wiertnicze.

Harklowa Ropa naftowa znana była w rejonie Jasła od tak dawna, jak daleko sięga jej historia. Złoża ropy w Harklowej odkryto w 1861 r. , kiedy to dziedzic Skołyszyna, Zborowski wydzierżawił od właścicieli gruntów pola naftowe. W 1863 r. wykonano ręcznie pierwsze szyby naftowe. W 1881 r. było już 180 szybów należących do Spółek prywatnych, jak: Gwarectwo, Roma, Ropiła, Spółka Harklowska z jej dyr. Ignacym Kurkowskim. Kopalnie dawały zatrudnienie, a od wydobytej ropy płaciły właścicielom gruntów wysokie „brutto”. W 1945 r. kopalnie upaostwowiono i połączono w jedną całośd. W 2000 r. zapadła decyzja o likwidacji Harklowskich kopalo.

Podkarpackie szyby naftowe z kooca XIX wieku – miejsce pracy Ignacego Kurkowskiego – byłego dowódcy Powstania styczniowego w Żychlinie.

Cytat z listu pana Andrzeja Sepioła – członka Stowarzyszenia Miłośników Jasła i Regionu Jasielskiego . „ Inż. Ignacy Kurkowski był dozorcą ( "kasyerem") kopalni w Harklowej tzw. "Spółki Harklowskiej" do 1884 r., ale od kiedy nie wiadomo. Kopalnia ta powstała w 1863 r. i jest jedną z najstarszych na świecie ( prace poszukiwawcze dotyczące ropy naftowej podjęto w 1861 r.). Od 1884 do 1899 r. inż. Ignacy Kurkowski był dyrektorem tej kopalni. Uczestniczył wraz z rodziną w popisach szkolnych. W 1899 r. prawdopodobnie opuścił Harklową i przeniósł się do Węglówki ( Kronika Szkolna Harklowska).

W 1902 r. Maurycy Kurkowski ( prawdopodobnie syn Ignacego) miał zarejestrowaną kopalnię ropy naftowej w Węglówce ( Gazeta Lwowska z 1902 r., nr 167 , Federacja Bibliotek Cyfrowych). Ignacy Kurkowski był inżynierem, ale gdzie studiował i na jakim kierunku studiów nie wiadomo. Nazwiskiem Maurycego Kurkowskiego ( syn Ignacego) jest nazwana ulica w miejscowości Jedlicze k/ Krosna.

Maurycy Kurkowski był tam osobą bardzo zasłużoną dla lokalnej społeczności.

Dobrze byłoby też życiorys Ignacego Kurkowskiego po jego opracowaniu przesład do kartoteki powstaoców styczniowych w Instytucie Historii Polskiej Akademii Nauk ( z czego Pani prof. Micioska na pewno się ucieszy), czy też opublikowad w jakimś czasopiśmie regionalnym na Pana terenie”.

Pozdrawiam i życzę wytrwałości Andrzej Sepioł

Na tym etapie poszukiwao losów i historii Ignacego Kurkowskiego, dowódcy Powstania Styczniowego w Żychlinie a później dyrektora kopalni nafty okazało się, że na Podkarpaciu Ignacy Kurkowski znany jest jako inżynier związany z przemysłem naftowym.

Odkryciem dla tamtejszych historyków, jest natomiast jego postad, jako uczestnika a zarazem dowódcy oddziału powstaoczego z 22 stycznia 1863 roku na Mazowszu.

Jednoznaczne wnioski, jakie nasunęły się wszystkim uczestnikom poszukiwao to … … po upadku Powstania styczniowego w 1864 roku, Ignacy Kurkowski przenosi się do Galicji aby uniknąd bezwzględnych represji Carskiej Rosji.

W drodze do Galicji – na dalekie Podkarpacie, zabiera ze sobą po drodze sześcioletniego syna Maurycego.

Po stłumieniu powstania znaczna częśd społeczeostwa Królestwa Polskiego uznała dalszą walkę zbrojną z zaborcą rosyjskim za bezcelową i zwróciła się ku pracy organicznej.

Praca organiczna - działanie na rzecz rozwoju gospodarczego ludności z ziem polskich.

呕ychlin

Brody pow Opat贸w Ur. Maurycy Kurkowski.

Harklowa kopalnia nafty

Nazwisko Ignacego Kurkowskiego zostało wymienione i przywołane w Kronice Szkolnej Harklowskiej.

Harklowa - murowany budynek byłej szkoły podstawowej wzniesiony prawdopodobnie w 1882 roku.

Urywki z kroniki szkolnej harklowskiej 1882 r.

‌ rok 1886. Urywek z kroniki szkolnej harklowskiej.

Harklowa kronika szkolna rok 1898 r.

Dzwonnica w Harklowej.

Harklowskie obrazki z 1900 roku.

Kapliczka w Harklowej.

Kruchta kościoła w Harklowej 1900 r

Ignacy Kurkowski dowódca Powstania Styczniowego 1863 roku w Żychlinie i dyrektor kopalni nafty w Harklowej na Podkarpaciu okazał się hojnym darczyocą dla małej wiejskiej szkoły w odległej od nas Galicji. Źródło – Kronika Szkolna Harklowska Zbigniew Gorczyca, Bogusław Gorczyca 10 kwietnia 2004.

Po przeczytaniu tej informacji z 1894 roku – nasuwa się pytanie, gdzie, jak i u kogo Ignacy Kurkowski zdobył potrzebną wiedzę i wykształcenie aby byd nauczycielem dla innych, którzy postanowili związad się z przemysłem naftowym?

Jan Józef Ignacy Łukasiewicz 1822-1882 Polski farmaceuta i przedsiębiorca, wynalazca lampy naftowej, pionier przemysłu naftowego w Europie.

Działacz niepodległościowy. Chod nie brał czynnego udziału w powstaniu styczniowym 1863 r. to dużymi kwotami wspierał powstaoczą działalnośd, a po jego upadku udzielał schronienia i dawał zatrudnienie uczestnikom powstania.

Pytanie czy dowódca Powstania Styczniowego z Żychlina, chroniąc się w dalekiej Galicji znalazł schronienie u Ignacego Łukasiewicza i zdobył tam potrzebne wykształcenie na temat wydobycia nafty? ... będąc oficjalistą w Cukrowni Walentynów 1862 r. (Żychlin) był na pewno już wykształconym człowiekiem … to pytanie pozostaje bez odpowiedzi.

Ignacy Kurkowski zmarł w Węglówce 1902 r.

Ignacy Kurkowski od 1899 r.

Maurycy Kurkowski – syn właściciel Kopalni nafty.

Wieś Węglówka.

Ignacy Kurkowski dyr. kopalni nafty do 1899 r.

Maurycy Kurkowski Zmarł w 1936 r.

Ignacy Łukasiewicz 1822 - 1882

Podkarpackie szyby naftowe.

WĘGLÓWKA, GM. KORCZYNA Na miejscowym cmentarzu znajduje się mogiła uczestnika powstania 1863 r. Ignacego Kurkowskiego.

Tekst na pomniku: IGNACY KURKOWSKI DOWÓDCA POWSTANIA STYCZNIOWEGO Z 1863 R. B. DYREKTOR KOPALNI NAFTY *31.07.1838 +03.05.1902

Węglówka – malownicza wieś na dalekim Podkarpaciu i cmentarz z miejscem wiecznego spoczynku Ignacego Kurkowskiego - dowódcy Powstania Styczniowego w Żychlinie z 22/23 stycznia 1863 roku.

Styczeo 2015 r.

Styczeo 2015 r.

Węglówka grób Ignacego Kurkowskiego dowódcy Powstania Styczniowego w Żychlinie 22/23 stycznia 1863 roku.

22/23 styczeo 1863 rok … dowódca POWSTANIA STYCZNIOWEGO w Żychlinie.

Ignacy Kurkowski - członek kierownictwa cukrowni Walentynów.

Były dyrektor kopalni nafty.

Żychlin 22 stycznia 2015 roku. gminazychlin.pl