Henk & Fred Editie 5 2018

JAARGANG 6

05 18

DECEMBER 2018

MET GRATIS KLEURPLAAT

voor de kids!

12

Wij bouwen standaard #VanGasLos

32

28

Marketing begint al in de offertefase

Foto: techniekbeeldbank.nu

Foto: Jiri Buller/Lumen Photo

Rintje Ritsma over de pelletkachel

HET LEUKSTE EN GROOTSTE TECHNISCHE MAGAZINE

Buschfree@home®thermostaten -

1 graad minder, 6% energiebesparing

Verwarmen naar behoefte is de sleutel voor energiebesparing. Dat is nu mogelijk dankzij de draadloze, intelligente radiatorthermostaatsturingen Basic en Comfort voor Busch-free@home ®. Daarmee kan men de verwarming in iedere ruimte in huis afzonderlijk regelen of via een tijdprofiel sturen. Zelfs op afstand via geofencing. En dat heeft zo zijn voordelen. www.busch-jaeger.nl

2

| DECEMBER 2018

ABB_ECHT2351_21_BF@H-Adv-195x275mm.indd 1

04-09-18 11:10

Gira mobiele deurcommunicatie Met Gira DCS mobiel zet Gira een nieuwe standaard op het gebied van mobiele toegang tot deurcommunicatie.

Door een update in de bekende DCS-IP-gateway kunt u de mobiele deurcommunicatie met de Gira DCS mobiel app op uw iOS- en Android-smartphones gebruiken. En nu ook via een eigen portaaloplossing van Gira. Veilig dankzij de versleuteling via Secure Data Access,

dat ook in de Gira S1 wordt gebruikt. Naast functies als sleutelloze toegangscontrole biedt DCS mobiel ook nieuwe functies, zoals Early Media of groepsgesprekken. Gira DCS mobiel is vormgegeven in het bekroonde Gira interfacedesign en biedt de gebruiker een maximaal bedieningscomfort.

Meer informatie: www.gira.nl

| DECEMBER 2018

3

Nu ook HVD Cca en B2ca verkrijgbaar in een Octabox

juiste aal ik de Hoe bep e en kabel? ss brandkla

22-09-15

304pry

CPR 750x750

Qbus.indd

12:59

Gebruikt u ook steeds meer halogeenvrij installatiedraad? En wilt u deze snel verwerken? Met zo weinig mogelijk verspilling? Kies dan voor HVD van Draka, verpakt in een Octabox. Deze slimme verpakking is waterbestendig, kan tegen een stootje en is nog volledig recyclebaar ook.

1

Hoe zit het met Europe se regelgevin g voor CPR?

304pry CPR

750x750

Qbus.indd

8

Wat zijn de nieuwe brandklassen voor kabels?

304pry CPR 750x750 Qbus.indd 2

Weet u nog niet alles over de CPR regelgeving? Draka helpt. Op onze website www.draka-cpr.nl vindt u antwoord op al uw vragen.

22-09-15

12:59

22-09-15 12:59

8012 t NEN ? eteken Wat b kabelkeuze voor

NEN2 801

304pry

CPR

750x750

Qbus.indd

22-09-15

12:59

7

Welke kabel onder s vallen CPR?

304pry

CPR

750x750

Qbus.indd

6

22-09-15

12:59

www.draka-cpr.nl 4

| DECEMBER 2018

473pry Adv HVD Octabox_H&F190x277.indd 1

25/10/2018 16:55

Honeywell PV modules We power you up De hoeksteen van elke familie is vertrouwen Honeywell biedt de hoogst mogelijke kwaliteit en kijkt toe dat deze ook blijvend gegarandeerd wordt, gedurende vele jaren.

Exclusive Solar Distributor

Koolmijnlaan 181 BE-3582 Beringen www.alfapowertrading.com

Door 20 jaar zekerheidsgarantie ontzorgen wij u maximaal.

Welkom bij de Honeywell familie

20jaar Garantie

| DECEMBER 2018

5

Colofon & Service Henk & Fred is een technisch magazine dat vijf keer in het jaar wordt verspreid in een oplage van 26.000 exemplaren. Interviews met bekende en minder bekende personen uit de techniek en spraakmakende rubrieken geven Henk & Fred een geheel eigen identiteit waarmee het zowel jong en oud aan zich weet te binden.

Jaargang 6, nummer 5, DECEMBER 2018 UITGEVER Media Vakman B.V. Diepenveenseweg 147 7413 AP Deventer HOOFDREDACTIE Peter Besselink, redactie@henkenfred.nl REDACTIE Sjoerd Geurts, Marieke van der Heijden, Han Neijenhuis, Michiel Elands

8

Pilots duurzame energie

De elektrische auto opladen op het moment dat het aanbod van zonne-energie hoog is. Of bij een overschot de zonne-energie doorsluizen naar de buren. Er lopen in Nederland diverse pilots om duurzame energie efficiënter te benutten. Zoals een buffervat waarin je warmte over een langere periode opslaat.

BLADMANAGER Matthea Kiemeney, matthea@henkenfred.nl AAN DIT NUMMER WERKTEN MEE Patricia Overmars (correctie), Derk-Jan Rouwenhorst (cartoons), Gerard van Dalen (column), Joost Ebus (column) en Karin Stegeman (tekst)

Nieuwbouw standaard zonder gas

ADVERTENTIES advertenties@henkenfred.nl VORMGEVING loek & feel DRUK Tesink ABONNEMENTEN EN ADMINISTRATIE info@henkenfred.nl Verschijning: 5 x per jaar Abonnementsprijs Nederland € 47,50 per jaar

12

(excl. 6% BTW incl. verzendkosten)

Losse nummers € 9,75 (excl. 6% BTW incl. verzendkosten) Abonnementen kunnen op elk gewenst moment ingaan en worden automatisch verlengd, tenzij twee maanden voor de vervaldatum schriftelijk is opgezegd.

ALGEMENE VOORWAARDEN EN PRIVACY STATEMENT zie www.henkenfred.nl

Fred: @FredvanHenF | Henk: @HenkvanHenF www.facebook.com/HenkenFred www.linkedin.com/company/henk-&-fred www.henkenfred.nl/aanmelden WWW.HENKENFRED.NL

6

| DECEMBER 2018

Foto: Carolien Sikkenk

VOLG ONS

Thuis bij...

Rintje Ritsma

COPYRIGHT Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt worden op welke wijze dan ook, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. Uitgever en auteurs verklaren dat deze uitgave naar beste weten is samengesteld, evenwel kunnen aan de volledigheid en juistheid van de informatie, zoals weergegeven in deze uitgave, geen rechten worden ontleend. De uitgever en auteurs kunnen dan ook geen enkele aansprakelijkheid aanvaarden voor schade, van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op bedoelde informatie uit deze uitgave.

“Van Gas Los? Oud nieuws.” Directeur Onno Dwars van Ballast Nedam Development is stellig over de recente roep om gas te verbannen uit nieuwbouwwoningen.

“Al sinds anderhalf jaar - toen er nog niet eens beleid was - bouwen wij standaard alleen nog gasloze woningen. We kúnnen en wíllen niet meer terug.”

32

Oud-schaatser Rintje Ritsma raakte bij toeval verzeild in de verkoop van pelletkachels. Henk en Fred zochten hem thuis op en vroegen hem hoe duurzaam zo’n pelletkachel nou eigenlijk is. En natuurlijk ging het over het nieuwe schaatsseizoen en de kansen van Sven Kramer, nu een nieuwe generatie zich aandient.

INHOUD Met de motor naar de Noordkaap

38

42

In ‘de spanningzoeker’ reizen Henk en Fred kriskras door Nederland, op zoek naar bijzondere en ‘spannende’ hobby’s van mensen uit de branche. Dit keer ontmoeten ze installateur Kees van de Pol van installatiebedrijf P.T.W uit het Gelderse Wekerom. In zijn vrije tijd is hij fervent motorrijder. Afgelopen zomer maakte hij met zijn vrouw een tocht naar de Noordkaap.

Grootse fietskelder van NL

De grootste fietsparkeergarage van Nederland. Waar ruim 3700 fiets­en een bewaakte plek vinden op de drukke Amsterdamse Zuidas. Díep onder de grond.

En toch lijkt het daglicht op deze plek vrij spel te hebben. Met dank aan HIG Building Solutions.

Dubbelglas PV-panelen

58

In de rubriek ‘Op Stap’ brengen Henk en Fred een bezoek aan de Sonnenstrom Fabrik in het Duitse havenplaatsje Wismar, de grootste Europese zonnepanelenfabriek. Deze fabriek onderscheidt zich door naast glas-foliepanelen ook glas-glaspanelen te fabriceren. Dubbelglas dus! Henk en Fred maken de reis samen met directeur Gerard Scheper van het bedrijf European Solar.

Trots op je vak De gemiddelde installateur is te weinig trots op zijn vak! Dat zegt Onno Dwars van Ballast Nedam Development verderop in deze uitgave.

Want wat doen veel installateurs als de oude cv-ketel kapot is en de klant vraagt om een nieuwe? Deze klakkeloos vervangen. Oftewel: u vraagt, wij draaien.

Onno Dwars ergert zich mateloos aan het halve werk dat er volgens hem in de bouw vaak wordt geleverd. “Waarom stel je in zo’n geval niet zelf, proactief, een warmtepomp voor als vervanger van die cv-ketel? En waarom worden er nog steeds huizen gebouwd met zonnepanelen maar óók met gasaansluiting?”

Zonde, zegt Onno Dwars. Hij vindt dat de ­gemiddelde installateur wel wat trotser mag zijn op z’n vak. En dat deze zijn klant meer bij de hand moet nemen. “Durf te zeggen dat je een mooi nieuw product hebt dat je graag bij die klant wilt installeren.” In het geval van die ­warmtepomp denkt Onno Dwars dat die klant in de toekomst alleen maar blij is dat hij een warmte­pomp heeft gekregen, in plaats van dat er weer een cv-ketel is geïnstalleerd. “Als die klant over een paar jaar op een verjaardag zit en iedereen heeft het over zijn nieuwe warmte­ pomp, dan wordt zo’n klant bevestigt in de goede keus die hij destijds samen met zijn ­installateur heeft gemaakt. Dat is betere reclame dan wanneer hij dan nog met die cv-ketel zit!”

Hoe trots ben jij op je vak?

Peter Besselink Hoofdredacteur redactie@henkenfred.nl

| DECEMBER 2018

7

Zonne-energie aftappen bij de buren?

WARMTEOPSLAG DIEP IN DE GROND

Foto: 123rf.com

De elektrische auto opladen op het moment dat het aanbod van zonne-energie hoog is. Of bij een overschot de zonne-energie doorsluizen naar de buren. Er lopen in Nederland diverse pilots om duurzame energie efficiënter te benutten.

Zoals een buffervat waarin je warmte over een langere periode opslaat.

D

e grootste uitdaging binnen de energietransitie is waarschijnlijk wel de ‘gap’ tussen vraag en aanbod. Want in het voorjaar en de zomer is de opbrengst van zonne-energie bijvoorbeeld het hoogst. Terwijl we in de winter de meeste energie verbruiken. Natuurlijk zijn er allerlei thuisbatterijen, maar die hebben niet de capaciteit en de mogelijkheid om energie voor een langere periode op te slaan.

In dat gat duikt Ecovat. Dit bedrijf

8

| DECEMBER 2018

heeft een groot ondergronds opslagvat ontwikkeld, gevuld met water, waarmee hele wijken straks via een warmtenet kunnen worden verwarmd. Het water in het Ecovat wordt met zonnecollectoren en warmtepompen verwarmd tot 90 graden. De elektriciteit voor de warmtepompen komt enkel van windenergie, en dus niet van fossiele centrales. “Je kunt een Ecovat vergelijken met een hele grote thermosfles”, legt Technical Sales Manager Ruud van den Bosch uit.

“De buitenzijde is zo geïsoleerd dat we over een periode van 6 maanden maar een warmteverlies hebben van 10 procent.”

Het eerste project van Ecovat start eind van dit jaar in Arnhem, in de wijk Het Dorp. Hier worden 500 nieuwe appartementen gekoppeld aan het nieuwe warmtesysteem. Het opslagvat dat hier geplaatst wordt heeft een doorsnede en diepte van 30 meter. “Het Ecovat in Arnhem heeft een volume van 20.000 m3 water”, legt Ruud van den Bosch uit.

TREND “Dit heeft dezelfde energie-inhoud als 70.000 Tesla-thuisbatterijen.”

OVERSCHOT Een ander initiatief is het project Groenewijkstroom, waarbij huishoudens zonder zonnepanelen de stroom van buren mét zonnepanelen kunnen gebruiken. Op voorwaarde dat daar een overschot aan zelf opgewekte energie is. Op dit moment lopen daarvan pilots in Arnhem en Nijmegen. “Via slimme meters worden de data van de huishoudens in een wijk aan elkaar gekoppeld”, zo vertelt directeur Luuk Wiehink van Groenewijkstroom. “In het laagspanningsnet gaat de energie automatisch naar de woning die daarom vraagt.”

Via een handige app krijgen de deelnemers automatisch een bericht zodra er een overschot aan groene energie in de wijk is. Oftewel: zet nu de wasmachine aan, want we hebben over! Op die manier blijft de groene energie in de wijk en hoeft deze niet te worden teruggeleverd aan het net.

Ander bijkomend voordeel is dat de zonnepanelen in de wijk zo optimaal blijven functioneren en stroom blijven opwekken. Zonnepanelen schakelen zichzelf namelijk uit wanneer het energienet overbelast is.

Op dit moment doen 150 huis­ houdens in Arnhem en Nijmegen mee aan de pilot. Volgend jaar wordt dit opgeschroefd naar 1.000 huish oudens in Gelderland. “We zijn het systeem nog technisch aan het optimaliseren”, zegt Luuk Wiehink.

“Pas in 2020 gaan we verder landelijk opschalen naar 10.000 huishoudens.”

HET BEGINT HENK WAT TE DUIZELEN WARMTE OPSLAAN DIEP ONDER DE GROND, ZONNE-ENERGIE AFTAPPEN BIJ DE BUREN EN DE ELEKTRISCHE AUTO OPLADEN ZODRA DE ZON SCHIJNT. HET BEGINT HENK ALLEMAAL WAT TE

NOG EEN PILOT

DUIZELEN ALS HIJ AL DEZE NIEUWE

Tenslotte is Enexis Netbeheer zojuist gestart met de pilot ‘Flexibel Laden Achter de Meter’. Alle 170 deel­ nemende huishoudens zijn het bezit van zonnepanelen en een elektrische auto. Verder is elke woning voorzien van een slimme energieregelaar, in dit geval de ‘Maxem Flex’. De elektrische auto wordt daardoor automatisch geladen op het moment dat er veel aanbod van zonne-energie is en juist niet, of minder snel, tijdens piekuren. Deelnemers hebben altijd de mogelijkheid om deze flexibiliteit stop te zetten en regulier te laden. Ook de warmtepomp en een eventuele thuisbatterij kunnen aan dit systeem worden gekoppeld. Enexis wil met deze proef inzicht krijgen in hoe huishoudens met deze slimme sturing een bijdrage kunnen leveren aan het opvangen van pieken in het elektriciteitsnet. 

ONTWIKKELINGEN HOORT. “HET WORDT ER ALLEMAAL NIET EENVOUDIGER OP”, MOPPERT HIJ. FRED SNAPT ZIJN COLLEGA WEL. “MAAR ALS WE VERDER WILLEN KOMEN IN DE ENERGIETRANSITIE, ZIJN DIT SOORT OPLOSSINGEN WEL NODIG. WANT JE WEET WAT DE GEVOLGEN ZIJN VAN #VANGASLOS. ER KOMT DAN EEN ONGELOOFLIJKE DRUK OP HET ENERGIENET. HET IS GOED DAT ER DAN OOK NAAR ALTERNATIEVEN GEZOCHT WORDT.” HENK: “ACH, DAAR HEB JIJ WEER GELIJK.”

HOE WERKT ZO’N ECOVAT? HET ECOVAT IS EEN GROOT ONDERGRONDS BUFFERVAT GEVULD MET WATER, GESCHIKT VOOR SEIZOENSOPSLAG. MET WARMTEWISSELAARS AAN DE WAND KAN WARMTE WORDEN ONTTROKKEN OF TOEGEVOEGD. BIJ EEN WARMTE­OPSLAG IN WATER VAN 90°C HEEFT HET SYSTEEM OVER ZES MAANDEN MINDER DAN 10 PROCENT ENERGIEVERLIES. DE CONSTRUCTIE BESTAAT UIT EEN BETONNEN BUITENVAT MET DAARIN EEN STERK GEÏSOLEERD BINNENVAT. ECOVAT IS MET NAME ERG GESCHIKT OM WIJKEN VIA EEN WARMTENET VAN WARM WATER TE VOORZIEN. HET ONDERGRONDSE VAT VAN DE EERSTE PILOT IN ARNHEM HEEFT EEN DOORSNEDE EN DIEPTE VAN 30 METER. MAAR EEN OPSCHALING VAN DE DIAMETER, NAAR 42 OF 48 METER, IS OOK MOGELIJK EN DE MAXIMALE DIEPTE IS 50 METER.

| DECEMBER 2018

9

Design

Hoogste kwaliteit, eenvoudige installatie Hager designserie Serie 1930 Niet alleen het geboortejaar 1919 verbindt berker en Bauhaus, maar ook de gedeelde voorliefde voor het samenspel van vorm en functie. Tegenwoordig is de op Bauhaus geĂŻnspireerde designserie berker Serie 1930 zowel in tijdloos-klassieke als radicaal eigentijdse objecten te vinden. hager.nl/serie1930

Naamloos-1 1

25-10-2018 13:24:01

KORTSLUITING Samen één doel hebben

SAMENWERKING IS GEEN EENRICHTINGSVERKEER

=

succesvol samenwerken

50

% Werknemers zijn in 20 jaar meer tijd kwijt aan samenwerken

voldoende tijd over voor je

eigen werk

Zie kritiek als een luxe om te groeien KEN ELKAARS VERSCHILLEN EN ZIE DEZE ALS EEN GESCHENK

Wordt gezamenlijk succes ook samen gevierd?

Houd je nog

Ach, waarom zouden we onze afspraken vastleggen?

COMPLIMENT GEVEN SMEEROLIE VOOR ELKE SAMENWERKING

!

Goed samenwerken is ook samen lachen

Bron: marketinggoeroe Jos Burgers, Rijksuniversiteit Groningen, ICM Opleidingen & Trainingen, MKB Service Desk, Trainingsinstituut De Baak

| DECEMBER 2018

11

Directeur Onno Dwars van Ballast Nedam Development

Laat elektriciteitsnet

Onno Dwars

De tijd van compromissen sluiten is voorbij?

Onno Dwars: “We moeten er geen doekjes om winden. Het klimaat verandert. Onze planeet verandert.

Daar mogen we de ogen niet meer voor sluiten. Het gaat er niet meer om óf we iets moeten doen, maar vooral wanneer. En het antwoord moet zijn vandaag! Dat is de reden dat al onze nieuwe projecten sinds vorig jaar standaard #VanGasLos, zoals wij het noemen, worden opgeleverd. Voor ons is dit één van de middelen om afstand te nemen van het fossiele tijdperk. Het belangrijk-

12

| DECEMBER 2018

“Van Gas Los? Oud nieuws .” Directeur Onno Dwars van Ballast Nedam Development is stellig over de recente roep om gas te verbannen uit nieuw­bouwwoningen. “Al sinds anderhalf jaar - toen er nog niet eens beleid was bouwen wij standaard alleen nog gasloze woningen. We kúnnen en wíllen niet meer terug.”

ste is dat we de vrijblijvendheid loslaten en strakkere afspraken durven te maken als sector.”

En #VanGasLos is nog maar een begin?

“Jazeker. In Maastricht loopt een prachtige pilot gericht op schone lucht. Vervuilde lucht behoort tot de top-drie van ziekteveroorzakers.

Met schone lucht leef je langer.

Dat is door het RIVM aangetoond.

Ons concept Pure Air stuurt aan op een goede luchtkwaliteit. Het is een stukje bewustwording. PureAir past in het totaalplaatje van een

gas­loze en energieneutrale woning die geen fijnstof en CO2 uitstoot door ­verbranding van fossiele brand­stoffen. Pure Air monitort de woning en zorgt voor een optimale binnenlucht.”

Is de sector er wel klaar voor?

Die is vooral met de waan van de dag bezig. Die heeft geen tijd?

“Onzin. We moeten al onze dagelijkse handelingen eens heroverwegen en ons vervolgens richten op een CO2-neutrale toekomst in 2050. Dan pas zetten we grote stappen. En laten we stoppen

INTERVIEW

maar overbelast raken met het leveren van half werk. We bouwen woningen met zonnepanelen, die nog steeds gewoon een gasaan­sluiting krijgen. Dat kan toch niet waar zijn? En hoeveel gasketels

energietransitie is dichterbij dan we denken of weten. Er kan veel, maar helaas wordt de kennis en know-how hierover onvoldoende verspreid.”

Jullie geven zelf het goede voorbeeld?

“Als Ballast Nedam Development hebben we het roer omgegooid en komen we zelf met nieuwe initiatie-

laten we eens stoppen met het leveren van half werk vervangen we nog in bestaande woningen? Zonde! In de meeste woningen is het heel eenvoudig een warmtepomp te installeren. Waarom doe we dat dan niet?”

Omdat het te duur is?

“Het is een kwesties van keuzes ­maken. Daarbij zijn er veel middelen, lees subsidies, vanuit de overheid die je hiervoor kunt gebruiken. En ­banken verlenen hiervoor extra ­kredieten. Ik denk dat je iedere ­woning op een betaalbare manier energieneutraal kunt maken. De

Hoe krijgen we dan toch de omslag?

“Neem als voorbeeld de installateur die regelmatig bij de klant over de vloer komt. Die zou zich anders moeten opstellen. Niet klakkeloos aan de vraag voldoen wanneer een klant vraagt om een nieuwe cv-ketel. Neem de klant bij de hand.

Vertel dat een warmtepomp een prima alternatief is en niet eens zoveel duurder hoeft te zijn. Durf te zeggen dat je dat graag samen met de klant wil oppakken. Wees trots op je vak! Dat zie ik te weinig.”

ven. Veel aannemers of installateurs vinden dat de overheid eerst aan zet is.

Die moet met wetten komen. Ik ben het er deels mee eens. Duurzaamheid is iets van ons allemaal, het moet ook uit jezelf komen. Maar de overheid heeft volgens mij wel de sleutel in handen. Die moet de wet- en regelgeving aanscherpen. Dan móeten ­ we wel in actie komen. Simpel! Helaas mis ik op dit moment een duidelijke koers en dus moeten we het kleinschalig over de bühne brengen. Ook de installateur. Helaas is duurzaamheid nog te weinig een thema.” ››

BALLAST NEDAM DEVELOPMENT BALLAST NEDAM DEVELOPMENT IS EEN NEDERLANDSE PROJECTONTWIKKELAAR MET EEN INTERNATIONALE ORIËNTATIE. HET BEDRIJF ONTWIKKELT WOON-, WERK- EN LEEFOMGEVINGEN IN BINNENSTEDELIJKE GEBIEDEN. DIRECTEUR ONNO DWARS: “WIJ HOUDEN ONS BEZIG MET GROOTSCHALIGE BINNENSTEDELIJKE ONTWIKKELINGEN. INNOVATIE IS DAARBIJ BELANGRIJK. WIJ WILLEN VOOROP LOPEN MET DE ONTWIKKELINGEN VAN DEZE TIJD. ZEKER OP HET GEBIED VAN DUURZAAMHEID. #VANGASLOS IS HEEL ACTUEEL. IN ELK PROJECT ZIJN WIJ ONS BEWUST VAN DE IMPACT DIE WE HEBBEN. OP DE DIRECTE LEEFOMGEVING, OP DE WERELD ÉN OP DE TOEKOMST.” BIJ BALLAST NEDAM DEVELOPMENT WERKEN VEERTIG MENSEN. HET HOOFDKANTOOR IS TE VINDEN IN NIEUWEGEIN.

| DECEMBER 2018

13

Je huis werkt beter met Niko Home Control Comfortabeler wonen, veiliger leven en tegelijkertijd energie besparen. Als installateur heb je met Niko Home Control alles in handen om aan de wensen van je klanten tegemoet te komen. Een intelligente en flexibele elektrische installatie die met de bewoner meegroeit en het comfort geeft dat hij vandaag in zijn woning verwacht. En die tegelijk eenvoudig en snel te installeren is.

Niko Home Control kan ook koppelen met systemen van partnermerken als NIBE, Smappee, Renson, Reynaers, VELUX, Sonos en Bose. Alles centraal te bedienen via touchscreen, smartphone of tablet. En dankzij de flexibiliteit van Niko Home Control kan je de elektrische installatie in de toekomst ook blijven uitbreiden.

| DECEMBER 2018

PF-446-03

www.niko.eu 14

INTERVIEW Dus laat het maar zover komen, daar worden we innovatief van!"

Kansen genoeg voor de branche?

“De bouw- en installatiebranche heeft maar half in de gaten hoeveel ze te bieden hebben. Op een simpele manier kun je grote stappen zetten.

Dat betekent wel een proactieve houding. Wij zien al dat mensen meer willen betalen voor een energieneutrale woning. Het is een keuze die ertoe doet.”

Een oplossing kan ook zijn ‘meer liefde in de wereld’?

“Haha, ja dat heb ik onlangs ­gekscherend geroepen. Maar de

stel alternatief voor in plaats van een nieuwe ketel Als iedereen #VanGasLos gaat betekent dat een overbelasting van het elektriciteitsnet. Is dat geen probleem?

“Wij zien graag beren op de weg om niet verder te hoeven. Maar laten we eens omdenken. Láát dat probleem maar ontstaan! Dan komt de oplossing vanzelf, omdat we er dan allemaal over gaan nadenken. Dus laat

dat overbelaste net er maar komen.

Als we niets doen, gebeurt er ook niets. Wij zijn in Nederland erg traag op het gebied van verduurzaming. En ondertussen gebeurt er in de wereld al veel. Weet je dat er in Afrika koelkasten zijn met accu’s die maar dertig procent van de tijd op het energienet zitten? Dat kennen we hier niet omdat we het niet nodig hebben.

harde cijfers spreken boekdelen.

Er zijn steeds meer alleenstaanden, die gemiddeld meer energie ­gebruiken dan mensen die samenwonen. Deze mensen zijn gemiddeld genomen ook minder gelukkig. Als we elkaar de liefde verklaren en weer samen gaan wonen neemt het energieverbruik af en het geluk toe.” 

PURE AIR: LUCHT FIJNSTOFVRIJ PURE AIR IS EEN CONCEPT ONTWIKKELD DOOR BALLAST NEDAM DEVELOPMENT IN SAMENWERKING MET BRINK CLIMATE SYSTEMS. DE WONING WAARIN HET WORDT TOEGEPAST IS STANDAARD GASLOOS EN ENERGIENEUTRAAL. HET CONCEPT GAAT UIT VAN LUCHTZUIVERING NOG VOORDAT DE LUCHT DE WONING BINNEN KOMT. HET BESTAAT UIT EEN BALANSVENTILATIESYSTEEM MET WARMTE-TERUGWINNING EN CO2-STURING. HIERMEE VERBETERT DE LUCHTKWALITEIT AANZIENLIJK. VERVOLGENS WORDT DE ‘PURE INDUCT’ IN COMBINATIE MET HET EVAP LUCHTBEVOCHTIGINGSSYSTEEM GEKOPPELD. GEVAARLIJK FIJNSTOF BLIJFT HIERDOOR BUITEN DE DEUR. DE PURE INDUCT, EEN SLIM SYSTEEM VAN ‘IONISATIE’, DAT FIJNSTOFDEELTJES ‘LAADT’, WAARNA ZE AAN EEN ‘COLLECTOR’ BLIJVEN PLAKKEN. DAARDOOR IS ALLE BINNEN-­ KOMENDE VENTILATIELUCHT VOLLEDIG FIJNSTOFVRIJ.

| DECEMBER 2018

15

Vooral bij veeleisende, lastige en extreme omgevingen is het goed om te weten dat je kunt vertrouwen op het origineel. Met onze passie voor perfectie zijn wij erin geslaagd de ENYCASE zo te optimaliseren dat hij nog betere bescherming biedt tegen vocht, vuil en stof.

Want juist buiten, in weer en wind, moeten producten van uitstekende kwaliteit zijn.

W i j bundelen E n e r g i e

Geyer Nederland BV Weegschaalstraat 50 7324 BH Apeldoorn

Telefoon: +31 (0) 55 599 82 00 E-Mail: info@geyer.nl www.geyer.nl / www.hensel-electric.nl

NL_ENYCASE-KF-190x130.indd 1

12.01.2016 10:45:42

Tronix Universele LED Dimmer

DIMMABLE

- 2W~350W +

DIMMABLE

-

1-10V

+

DIMMABLE

-

DALI

+

WARRANTY

CERTIFICATE

CERTIFICATE

3 years

UNIEKE PRIJS-KWALITEITSVERHOUDING! 1-10V

Dali

• Universele Led dimmer die werkt met vele soorten Led verlichting • 3 varianten: Fase afsnijding 2W~350W, 1-10V of Dali dimming • Past op schakel-/plaatmateriaal van alle grote merken (o.a. Gira, Berker, Jung, Busch-Jaeger) Bekijk hier de Tronix collectie Universele Led dimmers!

Light delivered by people

PARTNER VAN DE LICHTPROFESSIONAL • COMPLEET ASSORTIMENT • UIT VOORRAAD LEVERBAAR

Bekijk ons assortiment LED verlichting op www.tronixlighting.com Wij adviseren u graag | E sales@tronixlighting.com | T +31 (0)413 33 03 80

16

| DECEMBER 2018

DE BUS VAN...

Feenstra wil voorloper zijn

HELE WAGENPARK DUURZAAM

H

et enorme wagenpark van Feenstra, circa 700 bussen en 200 bedrijfsauto's, is goed voor tachtig procent van de totale CO2-uitstoot van het bedrijf. Voor een installatiebedrijf dat dagelijks bezig is met duurzaamheid, ligt hier een mooie uitdaging, zegt Norbert Posthumus, manager Inkoop en Techniek.

"Nu hebben we nog vooral vervuilende diesel- en benzine­ auto's. Maar in Amsterdam rijden inmiddels de eerste zes elektrische bussen. We zijn als grote instal­ lateur verplicht deze omslag te maken. Daar werken we hard aan."

Met achttien vestigingen en circa 900 bedrijfsauto's is Feenstra één van de grootste spelers op de Nederlandse installatiemarkt. Die auto's zorgen echter wel voor een enorme CO2-uitstoot.

Feenstra gaat daarom het hele wagenpark verduurzamen. "Elektrisch of hybride.

En we onderzoeken waterstof", aldus Norbert Posthumus van Feenstra.

Dat klinkt eenvoudiger dan het is.

Zowel financieel als logistiek is het een grote opgave. Anders gezegd: een elektrische bus moet met enige regelmaat worden opge­ laden. Monteurs van Feenstra krijgen de servicematerialen geleverd in hun bus, ze komen slechts sporadisch op de zaak.

Ze moeten dus thuis kunnen ­opladen. En ook onderweg.

Posthumus: "In de regio Amsterdam hebben we dat, samen met de gemeente en Nuon, nu goed geregeld.

In onze andere regio's gaan we datzelfde doen."

TOTAALPLAATJE Hybride wagens, of wellicht wagens die rijden op waterstof, kunnen een alternatief zijn. Daarnaast wordt overgewicht van de bussen voorkomen door een nieuwe inrichting en optimale voorraad. "Hoe lichter de bus, hoe hoger de actieradius", aldus Posthumus, die het totaalplaatje benadrukt. "Minder CO2, terugdringen van ons energieverbruik en daarbij de belangrijke vraag hoe dat optimaal in onze organisatie past. Zodat het onze dienstverlening niet schaadt." 

MONTEURS ZIJN ENTHOUSIAST FRED HOORT HET VERHAAL VAN NORBERT POSTHUMUS MET GROTE BELANGSTELLING AAN. ELEKTRISCH RIJDEN, HIJ IS HEEL BENIEUWD WAT DE MONTEURS VAN FEENSTRA ERVAN VINDEN. "WE ZITTEN NOG IN DE BEGINFASE EN ZIJN AAN HET ONDERZOEKEN HOE HET IN DE PRAKTIJK WERKT", VERTELT NORBERT POSTHUMUS. "MAAR DE MEESTE MONTEURS VINDEN HET GEWELDIG EN WILLEN GRAAG DEELNEMEN AAN TESTRITTEN." OOK VRAAGT FRED ZICH AF HOEVER DE AUTO'S KUNNEN RIJDEN OP EEN VOLLE ACCU. POSTHUMUS: "EEN BUS CIRCA 140 KILOMETER. GEMIDDELD GENOMEN IS DAT VOOR ONZE BUSSEN VOLDOENDE VOOR EEN HELE DAG."

| DECEMBER 2018

17

Interact Pro

Slimme verlichting voor het MKB Met Interact Pro kunnen ondernemers in het midden- en kleinbedrijf van alle voordelen van slimme verlichting genieten. Zonder extra bekabeling en lastige instellingen.

Met aansturing via een mobiele app en cloud-connected dashboard.

Interact Systeem

Interact Pro Wireless Gateway

Pro

Accessoires

Philips aanwezigheidssensor Interact Ready

Philips schakelaar Interact Ready

Verlichting

Philips CoreLine downlight Interact Ready

Philips CoreLine panel Interact Ready

Philips CoreLine waterdicht Interact Ready

Philips MASTERConnect LEDtubes EM/Mains

Works with Connected lighting

18

| DECEMBER 2018

INNOVATIE Voor een connected verlichtingsinfrastructuur

CORELINE-REEKS VERBONDEN AAN HET IoT

CORELINE INTERACT READY OPBOUW

• Vervangt traditionele 4x18 W TL-D

en 4x14 W TL-5 lampen • 3x langere levensduur (50.000 uur) • Ook leverbaar in een office-compliant versie (OC) • Pendelset verkrijgbaar voor hangende toepassingen

CORELINE INTERACT READY DOWNLIGHT

• Verkrijgbaar in uitvoeringen van 1100

Interact Pro maakt connected verlichting toegankelijk voor het middenen kleinbedrijf. De Interact Pro app en dashboard werken naadloos samen met CoreLine Interact Ready armaturen van Philips.

Samen creëren ze een infrastructuur die installateurs een veilige overgang naar connected verlichting biedt.

en 2100 lumen • Energiezuinig: tot wel 100 lm/W • Verkrijgbaar in DALI-uitvoering • Beschermingsglas verkrijgbaar als optie (maakt ook IP44-bescherming mogelijk)

CORELINE INTERACT READY SLIM DOWNLIGHT

• Verkrijgbaar in uitvoeringen van 650, 1000 en 2000 lm

De Interact Pro gateway vormt het hart van het connected verlichtingssysteem.

Hij zorgt voor controle via de cloud. Op deze manier kan bijvoorbeeld de verlichting op afstand worden aangestuurd en blijft de software altijd up-to-date en maximaal beveiligd. Ook kan de gebruiker bijvoorbeeld het energiegebruik overal bekijken en aanpassen via de Interact Pro-app en het dashboard. In de toekomst biedt dit tal van uitbreidingsmogelijkheden naar andere cloud omgevingen zoals oa. het bekende IFTTT platform. Na een eenvoudige ingebruikstelling brengt de Interact Pro gateway een beveiligde Zigbee-verbinding tot stand met maximaal 200 lichtpunten. Via deze draadloze verbinding kunnen besturingsen sensorgegevens worden uitgewisseld tussen Interact Ready armaturen, lampen, sensoren en schakelaars en Interact Pro software. In de komende tijd zullen alle armaturen in de CoreLine LED-reeks slim wordt gemaakt.

Deze CoreLine producten zijn nu al Interact Ready (let op "IA" in de productomschrijving)

CORELINE INTERACT READY INBOUW

• Keuze uit kleurtemperaturen: 3000 K en 4000 K • Inbouwhoogte van minder dan 50mm

CORELINE INTERACT READY WATERDICHT

• Vervangt traditionele 4x18 W TL-D

• Installatieflexibiliteit en lengtematen

en 4x14 W TL-5 lampen • 3 x langere levensduur (50.000 uur) • Ook leverbaar in een office-compliant versie (OC)

gelijk aan TL-D • IP65- en IK08-classificatie • Verkrijgbaar als noodverlichting • Verkrijgbaar in DALI-uitvoering en 4000 K

CORELINE INTERACT READY PANEL

• Vervangt traditionele 4x18 W TL-D en 4x14 TL-5 lampen

• 3x langere levensduur (50.000 uur) • Pendelset en opbouwbak als accessoire beschikbaar

philips.nl/interact-ready

| DECEMBER 2018

19

KBSCL FUSION. De nieuwe generatie klikbare kabelgoten.

MAAK KENNIS MET DE NIEUWSTE STANDAARD OP HET VLAK VAN KABELGOTEN!

Geniet van

10% KORTING OP KBSCL FUSION.

Vergokan is een absolute specialist op het vlak van metalen kabeldraagsystemen. Dat zijn we uiteraard niet zomaar.

Sinds de oprichting in 1982 staan we dicht bij onze klanten en dragen we persoonlijke service hoog in het vaandel. Daarom denken we elke dag mee met onze klanten en gaan we continu op zoek naar nog betere oplossingen.

Bij afgifte van deze bon aan uw vertegenwoordiger geniet u van 10% KORTING op uw eerste bestelling van KBSCL FUSION! Bovendien ontvangt u een GRATIS SAMPLE BOX inclusief POWERBANK.

Het resultaat van onze niet-aflatende zoektocht naar optimalisatie heeft geleid tot een nieuwe generatie kabelgoten: KBSCL FUSION. Deze innovatieve oplossing is sterk en betrouwbaar, maar ze blinkt vooral uit door haar eenvoud. De kabelgoten klikken namelijk in elkaar zonder gereedschap, bouten of moeren (ook al kan het wel in het kader van aanbestedingen). Het maakt de montage ultrasnel, gebruiksvriendelijk en dus extra voordeling zonder aan kwaliteit in te boeten.

Voor meer info of een afspraak, contacteer ons Sales Team via nederland@vergokan.com.

Ontdek de voordelen van KBSCL FUSION op www.kbscl-fusion.com

20

| DECEMBER 2018

*1 bon per klant. áť‚ĂŠnmalig gebruik. Niet cumuleerbaar met dezelfde actie of andere acties. Bon geldig tot 30/09/2019.

UITGELICHT Coaching grote solarprojecten

Zeg ‘ja’ tegen klussen van meer dan 1.000 zonnepanelen Gerard Scheper kwam vijf jaar geleden voor het eerst in contact met de wereld van zonnestroomsystemen en was direct verkocht. Met zijn oprichting van European Solar wil hij een bijdrage leveren aan een versnelde overgang naar hernieuwbare energie. Onder andere met de coachingservice voor installateurs.

I

n principe zijn zonnepanelen interessant voor iedereen. Parti­ culieren en bedrijven gaan steeds meer op zoek naar duurzame ­energie-oplossingen en kiezen daar­bij vaak voor zonne-energie. De installatie van zonnepanelen laten ze dan graag over aan experts zoals jij.

Maar ben jij wel een expert als het op solar aankomt?

ZONNESTROOM­ SYSTEEM OPLEVEREN Speciaal voor installateurs die weinig of geen kennis hebben van (grote)

solarprojecten, heeft European Solar de coachingservice. Je hoeft geen ‘nee’ meer te zeggen tegen klussen van meer dan 1.000 zonnepanelen.

European Solar heeft bijna tien jaar ervaring in het werken met installateurs, vaak familiebedrijven die al jarenlang op dezelfde plek gevestigd zijn en veel vertrouwen krijgen van lokale bedrijven.

Met de coachingservice beschik je over de juiste kennis en word je geholpen bij het vinden van de juiste partners. Zo kom je in gesprekken met gemeentes, banken en finan-

cierders professioneel over en kun je met gemak grote projecten aan.

Dus als er binnenkort iemand bij je aanklopt met de vraag of je een ­zonnestroomsysteem kunt op­leveren, dan kun je volmondig ‘ja’ zeggen.

OVER DE COACHINGSERVICE: SPECIAAL VOOR INSTALLATEURS

HULP BIJ HET REALISEREN VAN GROTE PROJECTEN

NAMENS JOU CONTACT MET O.A. GEMEENTES EN FINANCIERDERS

JE BETAALT PAS BIJ OPLEVERING! GA VOOR MEER INFORMATIE NAAR

WWW.EUROPEANSOLAR.NL Gerard Scheper

| DECEMBER 2018

21

Foto: 123rf.com

Het tekort aan personeel in de ­techniek blijft een nijpend probleem, zo blijkt uit de nieuwste ROVC TechBarometer. Directeur John H ­ uizing pleit daarom voor een andere mindset. Grootste ergernis is tegelijker­ tijd het grote aantal onbekwame

Zie oudere sollicitant als kans mensen dat op vacatures reageert.

Het advies van Huizing is om dit om te zetten in een kans.

“Selecteer sollicitanten op motivatie en leid ze vervolgens intern op”, ­aldus Huizing. Dat geldt volgens hem júist voor 50-plussers met een

niet-­technische achtergrond die graag de overstap naar de techniek willen maken. “Wanneer je een 50plusser binnenhaalt en opleidt, kun je het t­ekort aan personeel (deels) ­opvangen. 50-plussers zijn vaak heel gemotiveerd”, aldus Huizing.

PV en landbouw HELFT KANTOREN NIET ‘noodzakelijk KLAAR VOOR 2023 huwelijk’ Bijna de helft van de Nederlandse kantoren mag in zijn huidige staat niet meer worden gebruikt wanneer in 2023 minimaal label C verplicht wordt. Vanaf dat jaar is het verboden om kantoren met energielabel slechter dan C te gebruiken. Het magazine Vastgoedmarkt liet het Kadaster uitzoeken om hoeveel kantoren het gaat. In september 2018 had 44 procent van de Nederlandse kantoorvoorraad een label slechter dan C. 34,6 miljoen vierkante meter aan kantoren dient dus verduurzaamd te worden.

Niet alleen daken, maar ook andere beschikbare oppervlakten in Nederland zijn nodig voor de uitrol van zonne-energie. Zoals landbouwgrond en de Noordzee. “PV en landbouw zijn meer dan een noodzakelijk huwelijk”, zo beweerde Wilma Eerenstein van ­Renergize Consultancy op Sunday 2018, Nederlands grootste congres over zonne-energie. Volgens organisator Holland Solar is er in 2030 maximaal 0,2 procent van de landbouwgrond nodig om de doelstellingen voor zonne-energie te halen.

22

| DECEMBER 2018

Foto: Flickr

Foto: 123rf.com

NIEUWS

Foto: Stedin

Volg jij Fred al op LinkedIn? MEER INFORMATIE, INNOVATIE EN HANDIGE TIPS UIT DE WERELD VAN DE ELEKTROTECHNIEK VIND JE OP DE NIEUWE LINKEDIN-PAGINA VAN FRED. BEN JE ACTIEF OP LINKEDIN? FRED NODIGT JOU GRAAG UIT ZIJN PAGINA TE VOLGEN VIA: WWW.LINKEDIN.COM /IN/FRED-VAN-HENK-EN-FRED. NATUURLIJK BLIJFT HENK & FRED JE OOK INFORMEREN VIA DE BESTAANDE KANALEN, ZOALS FACEBOOK EN DE NIEUWSBRIEF, MAAR FRED VOND DAT HIJ NIET KON ACHTERBLIJVEN

1 OP 10 = ENERGIENEUTRAAL Van de nieuwe woningen die dit jaar worden gebouwd is 1 op de 10 energieneutraal. Zo blijkt uit cijfers van Bouwtrend, een bureau dat de markt voor nieuwbouwwoningen analyseert.

Van de 22.815 woningen hebben er 2.332 een EPC van 0 of lager. In 2019

MET EEN EIGEN ACCOUNT OP

Innovatie award voor

LINKEDIN. LET’S CONNECT!

Hoffman Elektro

Nieuwe regeling consumentenarmaturen Sinds augustus moeten niet alleen professionele lichtarmaturen, maar ook gewone consumenten­ armaturen worden aangeboden voor recycling. Sfeerlampen, leeslampen, keukenspotjes, klein of groot: alles moet worden ingezameld en

ligt dit percentage zelfs op 13 procent en van de woningen die gebouwd worden in 2020 is 11 procent naar verwachting energieneutraal.

Overigens zal de EPC op korte termijn verdwijnen en vervangen worden door de BENG-eisen.

gerecycled. Zo zetten we steeds grotere stappen naar een circulaire economie. Oude verlichting kun je inleveren bij de bouwmarkt of bij de (technische) groothandel. Groot project? Kijk dan op Wecycle.nl voor een oplossing op maat.

Hoffman Elektro uit Bergambt heeft de UNETO-VNI Innovatieprijs 2018 gewonnen. Het bedrijf viel in de prijzen met het project ‘Ben Oude NijHuis’; een voormalig nonnenklooster in Rotterdam dat is omgetoverd tot een verpleeghuis.

Hoffman Elektro heeft het verpleeghuis onder andere voorzien van een zorgsysteem met valdetectie en dwaalpreventie; daarnaast zijn video-intercoms en een brandmeldinstallatie geplaatst en is het dak voorzien van zonnepanelen die 30 procent van de benodigde stroom opwekken.

| DECEMBER 2018

23

INSTALLATIE VOLGENS ATTEMA:

Met de nieuwe inzetstukken van Attema maakt u hollewanddozen geluidsdicht, luchtdicht en rookdicht!

Betrouwbaar

Praktisch & snel

Kostenbesparend

Heeft u het al gehoord?

U combineert de inzetstukken gemakkelijk met onze veelgebruikte hollewanddozen. En met elk merk schakelmateriaal.

luchtdicht

1117

rookdicht

1115

geluidsdicht

1118

Meer info? Kijk op www.attema.com

Vernieuwende ideeën voor ’n veranderende wereld.

24

| DECEMBER 2018

COLUMN

TIJD VOOR DE ‘INSTAVISEUR’

GERARD VAN DALEN IS ALGEMEEN DIRECTEUR BIJ VAN DALEN INSTALLATIETECHNIEK, MET VESTIGINGEN IN TWELLO EN NIJKERK.

In de tijd van de VOC sprak men al over een bestek, daarin werd de bouw van een boot vastgelegd. Het is een begrip uit lang vervlogen tijden, maar in de bouw- en installatiewereld de actualiteit van vandaag.

Met dat lang vervlogen bedoel ik eigenlijk dat een bestek zoals wij het ­kennen niet meer van deze tijd is. De vorm waarin bestekken tegenwoordig verschijnen, is zeer uiteenlopend en af en toe tranentrekkend. Het begint vaak al met het eerste zinnetje in een bestek. “Alles wat niet genoemd is of op de tekening staat en redelijkerwijs wel tot de installatie behoort, maakt toch onderdeel uit van de levering.” Daarmee zeggen de bestekschrijvers eigenlijk dat ze er niet zeker van zijn of het wel klopt wat ze hebben bedacht en getekend. Maar we leggen toch geen installaties aan zonder kabels, draad of schakelaars en wandcontactdozen? Schrijf het dan op!

Een ander fenomeen dat ik tegenkom zijn de honderd pagina’s met ­algemene voorwaarden en tientallen pagina’s met inhoudelijk en onduidelijke technische informatie (Stabu systematiek). En wat te denken van de opmerking dat de installateur uiteindelijk verantwoordelijk wordt geacht voor wat anderen bedacht hebben. Hoe kún je het bedenken?

Volgens mij willen opdrachtgevers helemaal geen radiatoren, s­ chakelaars of verlichting; maar willen ze comfort in de zin van een goed klimaat en goed verlichte en veilige werkplekken. Dat er qua vormgeving en fabrikaat voorkeuren zijn, is duidelijk en inderdaad moet je dat wel even vastleggen. Maar omdat nu te omschrijven in een soort van ‘TNO-rapport’ per component?

Uiteraard snap ik heel goed waardoor dit soort droevenis tot stand komt. Een deel hiervan ligt verscholen in wantrouwen, dat in het verleden is ontstaan omdat er altijd partijen zijn die denken ergens misbruik van te moeten maken. Een ander deel ligt in het feit dat (nog steeds) veel installateurs niet in staat zijn om goed te adviseren. Het wordt tijd voor de ‘instaviseurs’. Zij hebben kennis van wet- en regelgeving, technische knowhow en uitvoering en bedenken goede oplossingen die ze ook kunnen maken!

Investeer daarom in opleiding van medewerkers! De veranderingen gaan snel. Zorg dat je bij blijft qua kennis en dat je een volwaardige overlegpartner bent voor je opdrachtgever!

Het jaar zit er weer op. Dit was de laatste column van Gerard van Dalen voor Henk & Fred. Wij danken hem voor zijn inspirerende bijdragen. In 2019 starten we weer met een nieuwe columnist.

| DECEMBER 2018

25

INSTALLATEURSACTIE

Sylvania FTS

(Fast Trunking System)

Start PanelLED

compleet met GST18i3 connector

20% korting

op uw huidige standaard netto inkoopprijs geldig op vermelde producten bij participerende groothandels en van 15 oktober 2018 t/m 31 januari 2019

Actie niet cumuleerbaar met andere promoties.

26

| DECEMBER 2018

11638-AZ-Annonce Henk&Fred Kern 2018-3.indd 1

22/10/18 17:20

INNOVATIE Slim huis. Slim thuis.

SMART SWITCH VAN IOTTY: MEER DAN ALLEEN EEN SCHAKELAAR

Assistant waardoor je directe spraakgestuurde opdrachten kunt geven.

Middels IFTTT kun je tevens op een simpele manier een koppeling met allerlei apparaten en diensten maken.

INNOVATIEF ITALIAANS DESIGN Iedereen zal het opmerken. Helder en modern… de iotty Smart Switch, gemaakt van gehard glas, geeft je muren een elegante touch. Het Italiaanse design is in één woord elegant te noemen.

Daarnaast zijn er verschillende kleuren beschikbaar zodat de schakelaar in iedere ruimte optimaal tot zijn recht komt. De instelbare achtergrondverlichting geeft extra elegantie en welkome ondersteuning in donkere gangen of in de kinderkamer.

Met de donkere en koude wintermaanden voor de boeg is het vaak vervelend om in het donker thuis te komen. Maar wat nu als jouw schakelaar alvast het licht voor je aanzet, of de garagedeur voor je open kan doen wanneer je aan komt rijden? Dat kan met de nieuwe Smart Switch van iotty.

IOTTY SMART SWITCH

HANDIGE FUNCTIES

MEER INFORMATIE

Ieder huis kan getransformeerd worden in een prachtig slim huis. De Smart Switch van het Italiaanse merk iotty zorgt voor een automatische werking van jouw verlichting, garagedeuren, rolluiken en meer.

De Smart Switch van iotty geeft jouw huis een regelrechte update. Met de app kun je vele automatische functies instellen waaronder; tijdschakelingen en scenario’s, maar ook automatische inschakelingen wanneer het donker wordt of wanneer je bij je huis aan komt rijden.

Heb je vragen of wil je meer informatie over de slimme schakelaars van iotty bel dan met 0180 64 54 00, of stuur een e-mail naar info@nedelko.nl.

De professionals staan klaar om je te woord te staan en je de beste oplossing te bieden voor ieder vraagstuk.

EENVOUDIG Installeer de iotty Smart Switch en met slechts een WiFi-verbinding wordt je huis direct slim, zonder dat je een HUB nodig hebt.

Wel is een nuldraad vereist.

GOOGLE HOME, GOOGLE ASSISTANT EN IFTTT Iotty werkt tevens met de slimme speaker van Google Home en Google

www.nedelko.nl/iotty

| DECEMBER 2018

27

Teamleider marketing Esther Kok van UNETO-VNI:

Marketing begint

Marketing wordt steeds belangrijker voor de installateur. Maar we komen nu al om in het werk. Waarom zouden we ons daar zo druk over maken? 8 brutale vragen aan Esther Kok, teamleider marketing bij UNETO-VNI. “Door te laten zien wat je onderscheidend vermogen is, kun je een betere prijs vragen.”

“Omdat er nog teveel op prijs wordt geconcurreerd. Installateurs drukken elkaar daarmee weg in de markt. In plaats daarvan zou je veel meer op toegevoegde waarde moeten concurreren. Oftewel: wat is jouw onderscheidend vermogen in de markt? Als dat duidelijk is, willen klanten daar ook meer voor betalen!”

28

| DECEMBER 2018

MAAR WAT ALS HET DIE KLANT ALLEEN MAAR OM DE PRIJS GAAT? “Doe dan zoals één van onze leden uit Noord-Brabant. Als je het echt goedkoper wilt, dan moet je het op internet bestellen, zo zegt hij tegen prospects. Maar hij voegt daar dan ook direct aan toe dat die klant voor de installatie dan een andere installateur moet zoeken.

Hij biedt alleen een pluspakket: met installatie, advies, service en onderhoud van hem als installateur.

Kiest iemand voor een goedkopere variant, dan staat hij dus niet 24 uur

2

1

DE INSTALLATEUR IS DRUK. WAAROM ZOU HIJ AAN MARKETING DOEN?

per dag klaar als er eens iets mis is.

Laat zien wat je onderscheidt.”

3

WAT IS DE BESTE MARKETINGTIP?

“Die heb ik zojuist al gegeven: ga niet met elkaar concurreren op prijs. Kijk ook hoe je je klanten nog gelukkiger kunt maken. Focus je daarbij niet alleen op wat de klant vraagt, maar kijk ook hoe je zo’n klus verder kunt opplussen. We hebben het dan over cross-selling en upselling. Als je toch al bij zo’n klant binnen bent, is het vaak heel eenvoudig om extra producten en diensten te verkopen.”

8 BRUTALE VRAGEN

al in de offertefase

4 6

PFF, NOG MEER WERK. IK HEB NU AL GEEN TIJD VOOR M’N OFFERTES.

EN REVIEWS, HOE BELANGRIJK ZIJN DIE?

“Minstens zo belangrijk als de traditionele mond-tot-mond reclame. Want mensen zoeken steeds vaker op internet en gaan daarbij sterk af op de reviews die geschreven zijn. Bijvoorbeeld op Google, Facebook of sites als Klantenvertellen.nl. Kijk als installateur ook regelmatig wat er over je wordt geschreven. Kritiek krijgen is niet altijd leuk, maar het helpt je wel om je dienstverlening verder te verbeteren.”

HOREN WE HIER WAT PERSOONLIJKE FRUSTRATIE?

JULLIE HELPEN INSTALLATEURS OOK BIJ HUN MARKETING?

“Haha. Ja, ik ben thuis nu ook aan het verbouwen. Sommige installateurs die ik heb benaderd, bellen niet eens terug. Of komen niet opdagen bij de afspraak. Dat zijn geen installateurs die ik anderen zou aanbevelen.”

“Klopt, we geven trainingen en workshops. En bij grote installatiebedrijven ook incompanytrainingen. Verder kunnen leden van UNETO-VNI ook bij ons langskomen voor persoonlijk marketingadvies en ondersteuning hierbij. We kijken dan

5

“Daar maken veel installateurs een denkfout. Marketing begint al in de offertefase en hoe je dan met je klant omgaat. Als je echt geen tijd hebt om een klus aan te nemen, zeg het dan ook eerlijk. Verwijs door naar een collega; of zeg dat je pas over 3 maanden kunt. Daar heeft een klant veel meer aan dan dat je hem aan het lijntje houdt. Daar krijg je als installatiebedrijf op langere termijn geen goede naam van.”

samen hoe hun organisatie eruitziet en naar het klantenbestand: wat ze doen om klanten binnen te halen en hoe kunnen ze nieuwe klanten werven.”

TENSLOTTE, UNETOVNI WORDT TECHNIEK NEDERLAND. HOE SLIM IS DAT? “UNETO-VNI is natuurlijk een bekende naam in de markt. Maar jongeren zegt het niet zoveel. De nieuwe naam ‘Techniek Nederland’ spreekt hen veel meer aan. Ik denk dat de nieuwe naam ons een prachtige kans biedt om ons beter te profileren. Als vereniging, maar ook als sector. De sector heeft grote problemen om nieuwe mensen te werven. Hopelijk kan de nieuwe naam daar een steentje aan bijdragen.” 

7 8

HENK MOET ER NOG EEN BEETJE AAN WENNEN, DAT UNETO-VNI VANAF 15 JANUARI VERDER GAAT ONDER DE NAAM TECHNIEK NEDERLAND. “IEDEREEN KENT TOCH UNETO-VNI, WAAROM MOET JE DIE NAAM DAN ZO NODIG VERANDEREN?”, VRAAGT HIJ ZICH AF. FRED SNAPT HET ARGUMENT VAN

Foto: 123rf.com

HENK: “DUUR ZO’N NAAMSWIJZIGING” ESTHER KOK WEL. “JONGEREN ZEGT ZO’N NAAM NIKS. HET IS BIJNA 2019. DE MARKT MOET VERDER.” MAAR ZO’N NAAMSVERANDERING KOST ALTIJD ERG VEEL GELD, VINDT HENK. “ALLEEN AL HET BRIEFPAPIER DAT VERVANGEN MOET WORDEN”, ZEGT HIJ. FRED MOET LACHEN OM ZIJN IETWAT CONSERVATIEVE COLLEGA. “ALS JE WACHT TOT HET BRIEFPAPIER OP IS, VERANDERT ER NOOIT IETS. EN WIE STUURT ER TEGENWOORDIG NOG BRIEVEN, HENK? ALLES GAAT TOCH DIGITAAL?!”

“De naam UNETO-VNI zegt jongeren niks”

| DECEMBER 2018

29

GEEN TIJD VERSPILLEN MET KOKERS VERVEN. HOE DAN OOK.

CANALIT SYSTEEM25 NU OOK IN HET ZWART Een compleet plattebuissysteem met een uitscheurbare bodem voor het installeren van zowel draad als kabel. Met een compleet assortiment hulpstukken.

Altijd voorzien van folie op de deksel voor een schone oplevering zoals je van Canalit gewend bent.

WWW.CANALIT.NL 30

| DECEMBER 2018

INNOVATIE Compact en elegant

NIEUWE BUREAUOPLOSSINGEN VAN LEGRAND

Voor montage op, in, naast of onder het bureau presenteert Legrand Nederland een divers assortiment bureau-oplossingen.

Van Pop-up inbouwunits tot bureaublok, van inductielader tot tafelcontactdoos.

De Pop-up is er volledig geassembleerd in 1x4 en 2x4 modules, of leeg om zelf naar keuze uit te rusten met diverse schakelfuncties uit het Mosaic assortiment. De Pop-up bureau-unit met extra plat design (hoogte: 5 mm) is nu standaard uitgerust met installatiekit voor plaatsing in het bureau. Met de vernieuwde touch knop is het automatisch openen van het deksel nog gebruiksvriendelijker en kan het met één beweging ook eenvoudig gesloten worden.

De bureaublokken in aluminium zijn compact en elegant. Het nieuwe design is uitgerust met geavanceerde functies, zoals een Mosaic leeslamp.

Ze zijn geschikt voor opbouw en kunnen worden voorzien van

klembeugels voor schroefloos monteren aan het bureaublad.

Legrand biedt keuze tussen de volledig uitgeruste versies met aansluitsnoer, uitgeruste versies die nog te bekabelen zijn en versies om helemaal zelf uit te rusten.

INDUCTIELADER De ronde, extra platte Mosaic inductielader (opbouwdikte < 1,5 mm, totale diameter 85 mm) werd speciaal aangepast voor montage in meubels en werkbladen. Dankzij de inductieantenne (8 cm²) kunnen smartphones snel en intuïtief opgeladen worden.

Dit nieuwe product wordt geleverd met micro-USB/USB-snoer (2,5 m), voeding USB-module (2P 110-230) en kabelbanden voor het snoer.

MEERVOUDIGE TAFELCONTACTDOOS De meervoudige tafelcontactdozen van Legrand koppelen functionaliteit en esthetiek. De elegante verticale contactdoos is beschikbaar in wit/grijze en zwarte afwerking en past in het interieur van elk kantoor. Meervoudig betekent hier 4 x 2P+A, te bedienen met één centrale schakelaar en een sokkel met één USB- en één micro USB-lader.

De kolom kan om haar as draaien, heeft een geïntegreerde beveiliging tegen overspanning en wordt geleverd met 2 meter snoer (3G 1,5 mm²).

www.legrand.nl

| DECEMBER 2018

31

Warm pleidooi Rintje Ritsma voor pelletkachel:

Foto: Jiri Buller/Lumen Photo

Pelletkachel heeft

Oud-schaatser Rintje Ritsma raakte bij toeval verzeild in de verkoop van pelletkachels. Henk en Fred zochten hem thuis op en vroegen hem hoe duurzaam zo’n pelletkachel nou eigenlijk is. En natuurlijk ging het over het nieuwe schaats­ seizoen en de kansen van Sven Kramer, nu een nieuwe generatie zich aandient.

H

uh? Zit hij tegenwoordig in de pelletkachels?” Henk kijkt verbaasd op, terwijl hij samen met Fred op weg is naar het Friese Lemmer. Op het programma staat een interview met oud-schaatser Rintje Ritsma. Zesvoudig Olympisch Kampioen, vier keer Wereldkampioen Allround en maar liefst zes keer Europees Kampioen Allround. “Ja”, lacht Fred. “Van ijs naar vuur. Dat zijn nog eens twee uitersten!”

Als ze even later bij Rintje Ritsma aan de koffie zitten, vertelt ‘De Beer

32

| DECEMBER 2018

uit Lemmer’ hoe hij ertoe gekomen is om pelletkachels te verkopen.

“Tijdens een verjaardag raakte ik in gesprek met een oom van mijn vrouw. Die vertelde me dat hij bezig was met de fabricage van pelletkachels. Toevallig was ik ooit in Oostenrijk met een paar schaatsers in een skihut waar op dat moment zo’n pelletkachel werd geïnstalleerd. Stekker in het stopcontact, korrels erin en in no-time brandde die k ­ achel. Een geweldige ­techniek.

Omdat ik een bedrijfsruimte over-

had, heb ik toen een showroom gemaakt en ben de pelletkachels van die oom gaan verkopen en installeren bij klanten. Binnen een jaar had ik ze allemaal verkocht.”

FIJNSTOF En dat was dus het begin van Pellet Outlet. “Hoe gezond en duurzaam is zo’n pelletkachel nu eigenlijk?”, wil Fred graag weten. Rintje weet waar Fred op doelt. “Er wordt de laatste tijd veel geschreven over de uitstoot van fijnstof van open

THUIS BIJ

schone verbranding haarden en kachels. Dat dit slecht zou zijn voor onze gezondheid.

Maar een pelletkachel produceert veel minder fijnstof dan een open haard of een gewone houtkachel.

Het is een hele schone manier van verbranden. Het rookkanaal hoeft ook niet verplicht boven de nok van het huis uit te steken. Daar komt bij dat de techniek achter de pelletkachel alleen maar is verbeterd. Met steeds hogere rendementen. Het is een heel efficiënte manier van verwarmen.”

“Ik zie dat je er zelf ook één hebt”, zegt Henk, “heb je die ook aan­ gesloten op de cv?” “Nee, ik heb hem - net als de meeste mensen - als bijverwarming”, zegt Rintje.

“Meestal wordt een pelletkachel gebruikt in combinatie met vloerverwarming. Die wordt vaak een paar graadjes lager gezet als mensen weggaan. Bij thuiskomst is een pelletkachel dan een snelle manier om het behaaglijk warm te krijgen.”

Aan wie ervoor kiest om de kachel te koppelen aan de centrale verwarming geeft Rintje Ritsma het advies

om twee pelletkachels te nemen.

“Als het buiten -10 is, dan heb je heel veel capaciteit nodig en dan draait je cv op beide kachels. Is het minder koud, dan kies je ervoor om er slechts één aan te doen. Sterker nog: je móet ze dan ook niet beide gebruiken, omdat het niet goed is wanneer een pelletkachel te zuinig brandt. Een ander voordeel is dat je zo altijd een back up hebt als één van de twee defect is.”

SVEN KRAMER Als sportfanaat kan Henk het niet laten. En vraagt aan Rintje - dikwijls analist bij de NOS - hoe groot hij de kansen op medailles voor Sven Kramer nog inschat, nu de nieuwe generatie met Patrick Roest en Marcel Bosker de macht over lijkt te nemen. “Sven heeft nog steeds de capaciteit om te winnen op een EK of WK Allround”, zegt Rintje. “Maar hij heeft er met deze jonge lichting wel geduchte concurrenten bij gekregen. Het levert altijd meer druk en een bepaalde stress op. En zoiets gaat ten koste van je zelfvertrouwen.

Maar weet je, ik was ook 28 toen iedereen vroeg waarom ik niet stopte. In de tien jaar daarna ben ik nog gewoon Europees en Wereld­ kampioen geworden. Nee, Sven moet gewoon doorschaatsen zolang hij het leuk vindt. Het leven zal nooit meer hetzelfde zijn als je stopt.” Inmiddels heeft het leven van Rintje een nieuwe wending genomen. Hij is nog steeds eigenaar van Pellet Outlet, maar de verkoop van de kachels is nu ondergebracht bij een overkoepelende webshop.

Zodoende is hij nog maar één dag in de week bezig met kachels. Omdat zijn vrouw een goede baan heeft, is hij fulltime vader. Wat hij combineert met leuke klussen. Zoals zijn vlogs voor Datona, een online winkel voor garageproducten, werkplaatsinrichting­­en gereedschap. “Ik doe al jaren aan motorracen”, legt Rintje uit.

“Voor Datona test ik wekelijks hun producten. Net zoals jullie zit ik dus ook in de techniek”, grapt hij. 

MOTORRACEN IN VRIJE TIJD IN Z’N VRIJE TIJD DOET RINTJE RITSMA AAN MOTORRACEN. OM DAARBIJ HARD TE KUNNEN GAAN, MOET JE - NET ZOALS BIJ SCHAATSEN DE TECHNIEK GOED ONDER DE KNIE HEBBEN, ZEGT RINTJE. “HET GAAT EROM DAT JE GOED OP ZO’N FIETS ZIT EN DE JUISTE GRIP HEBT. ALLES MOET GEWOON KLOPPEN. IK HEB EEN TIJDJE EEN MOTOR GEHAD MET MEER VERMOGEN. MAAR MIJN RONDETIJDEN WERDEN ALLEEN MAAR LANGZAMER. IK HEB DIE MOTOR VERKOCHT EN RIJD NU WEER OP EEN STANDAARDMOTOR. EEN GOEDE TECHNIEK IS DUS BELANGRIJKER DAN AL DIE EXTRA VERMOGENS.”

Rintje Ritsma

| DECEMBER 2018

33

Sloop of renovatie?

Verantwoord slopen geldt voor iedereen

Gratis afvoer lampen en armaturen via Wecycle Bij renovatie- en sloopwerkzaamheden komen jaarlijks behoorlijke hoeveelheden lampen en armaturen vrij. Volgens de wet dienen de lampen en armaturen apart te worden ingezameld en is de verantwoorde recycling verplicht conform wettelijke WEEELABEX-normen*. Via Wecycle kunt u deze gratis en verantwoord laten afvoeren.

Meer informatie: wecycle.nl/sloopbedrijven.

alles ? nog heel

Tuurlijk! Die installateurs weten echt wel wat ze met ons aan moeten!

*) WEEELABEX staat voor Waste Electric and Electronic Equipment LABel of EXcellence. Dit zijn wettelijke regels voor de verwerking van afgedankte elektrische apparaten en energiezuinige lampen op het gebied van kwaliteit, milieu en (arbo)veiligheid. Controle op de naleving gebeurt door onafhankelijke auditors.

Zelf importeur van lampen of (consumenten)armaturen?

Sluit u aan bij Stichting LightRec Nederland.

Kijk voor meer informatie op lightrec.nl en klik op producenten/importeurs, aanmelden.

WECYCLE0989 adv Henk en Fred 190x136.indd 1

22-10-18 16:11

... laat kabels en stekkers in de wand verdwijnen Multimediabuis (MMR) ■

Ovale buis voor geringe inbouwdiepte

■

Biedt plaats aan alle belangrijke kabels van flatscreen en beamer

■

Onzichtbaar weggewerkt onder stucwerk

■

De kabeldoorvoer kan naderhand worden geïnstalleerd

Buis en toebehoren zijn verkrijgbaar als set en als losse onderdelen.

Contactgegevens Nederland info.elektro@fraenkische.nl

fraenkische.com 34

| DECEMBER 2018 fre-18006_AZ_Multimedia-Rohr_NL_185x132_DR.indd 1

03.05.18 09:15

DE OPLEIDING VAN...

Zesde plaats voor Jasper Olthuis op EuroSkills

Presteren onder tijdsdruk Jasper Olthuis (20) uit ’t Harde werd zesde op de beroepenwedstrijd EuroSkills, eind september in Boedapest. Hij deed mee in de categorie ‘Elektrotechniek Gebouwen’.

Daarvoor werd hij al Nederlands Kampioen. Jasper heeft ambitieuze plannen, wil leidinggevende worden.

Hoe gaat hij dat bereiken?

WAT WAS JE OPDRACHT OP EUROSKILLS? EN TEVREDEN MET DE ZESDE PLEK? “Ik deed mee in de categorie ‘Elektrotechniek Gebouwen’. In twee­ ënhalve dag moest ik een elektrische installatie bouwen. Inclusief motorschakeling en domotica. Veel KNX en programmeren via de computer dus. Normaal gesproken doe je daar anderhalve week over. Je staat dus ongelooflijk onder tijdsdruk. Overal is te weinig tijd voor, zodat je keuzes moet maken. Maar op zich ligt mij dat wel. In de bouw werk je ook altijd onder tijdsdruk. Alleen is die druk niet zo groot als op de EuroSkills. Ik ben

tevreden met mijn zesde plek. Mijn doelstelling was om een Medal of Excellence te halen. Met mijn opdracht vergaarde ik voldoende punten om die medaille op het eind op te halen.”

INMIDDELS WERK JE NIET MEER IN DE ELEKTROTECHNIEK? “Klopt. Bij het Deltion College in Zwolle heb ik afgelopen jaar de opleiding tot eerste monteur elektrotechnische installaties afgerond. Ik doe nu de opleiding eerste monteur service en onderhoud werktuigkundige installaties. In de praktijk betekent dit dat ik vier dagen in de week onderhoud verricht aan cv-ketels.

Dat doe ik via InstallatieWerk bij Van der Sluis in Genemuiden. Eén dag in de week ga ik naar school. Van de E naar de W, lijkt het. Maar een ketel bestaat tegenwoordig ook uit steeds meer elektronica. Hierna wil ik nog een HBO-opleiding voor technisch leidinggevende doen. Het is dan een voordeel dat je ervaring hebt in zowel de E en W. Want het gaat steeds meer richting totaalinstallatie.”

TENSLOTTE: HOE MAKEN WE TECHNIEK WEER HIP? “Dat is iets wat de media graag wil.

Maar het is nog niet zo eenvoudig om die klassen weer vol te krijgen.

Wat helpt is een beroepenwedstrijd als EuroSkills. Dat je laat zien wat het vak inhoudt. Wat misschien ook helpt, is dat de lonen in de techniek omhoog gaan. Maar dat is dan wel een laatste redmiddel.

Ook meer meiden in de techniek zou fijn zijn. Maar het is wel een fysiek zwaar beroep en een typisch mannenwereldje. Alleen al de taal die er gesproken wordt. Daar moet je als vrouw wel tegenkunnen.” 

Jasper Olthuis | DECEMBER 2018

35

Nieuw in het leveringsprogramma: B2ca geclassificeerde kabels Pakketuitbreiding: YMvK Dca ss (super soepel, klasse 5) vanaf 10 mm2 Informeer bij het DonnĂŠ sales team naar de beschikbaarheid van de diverse typen.

E-mail sales@donne.nl of telefonisch 0485 - 348 620.

(Halogeenvrije) montagedraad Eca & Cca Montagesnoer (90°) Eca Installatie (grond) kabel Dca Halogeenvrije installatiekabel Cca & B2ca Lichte installatie (grond) kabel Eca Flexibele PVC snoeren en -leidingen Eca Buigzame leidingen met rubber-, PCP Eca, PUR of EVA mantel (Afgeschermde) signaalkabel Eca & Dca Halogeenvrije signaalkabel Cca & B2ca UTP Cat 5E / Cat 6 Dca Autokabel

36www.donne.nl

| DECEMBER 2018

CPR Brandklassen Classificatie kabel

Brandrisico

Eca Dca - s3, d2, a3 Cca - s1, d1, a1 B2ca - s1, d1, a1

Laag Middelgroot Groot Zeer groot

INNOVATIE Design is de standaard

SCHAKELMATERIAAL VAN HAGER

Hager brengt een breed assortiment berker schakelaarseries op de markt waarbij design de standaard is. Zo is er voor ieders smaak een passende keuze.

Ieder huis is anders. En elke consument heeft individuele wensen. Een schakelaar aan de wand roept overal andere gevoelens op. In je woonkamer, in de slaapkamer, in de garage of op kantoor; de omstandigheden én het individu bepalen uiteindelijk welk design het beste tot zijn recht komt. Daarom komt Hager met schakelaarseries van berker.

HEEL VEEL KEUZE Elke installateur gebruikt standaard schakelmateriaal. Alleen zijn de bekende series qua vormgeving wel erg ‘standaard’. Een standaard serie mag ook best mooi zijn. Hager wil de hedendaagse consument voor schakelmateriaal interesseren met niet één, niet twee, maar met drie standaard

schakelaarseries die stuk voor stuk een onderscheidend design hebben. Daarnaast is er nog keuze uit meer dan tien andere berker designseries; van uitgesproken modern tot zeer klassiek en van warm hout tot gepolijst metaal of natuursteen.

ONDERSCHEIDENDE SCHAKELAARSERIES Met de berker designserie S.1, Q.1 en Q.3 heb je drie onderscheidende schakelaarseries die figuurlijk maar ook letterlijk een nieuwe standaard zetten.

Een brede rand, een smalle rand, ronde hoeken, scherpe hoeken, wit, zwart, crème. Met deze producten bied je een consument altijd de keuze voor een aantrekkelijke prijs, zonder meteen

naar meer individuele of gestyleerde ontwerpen te hoeven grijpen.

GROTE VARIATIE IN MATERIALEN Natuurlijk zijn er verschillende berker designseries die een of zelfs meerdere stapjes verder gaan. Kies een kleur die je wenst of varieer in materiaal. Wil je een klassieke schakelaar voor een oud herenhuis - van porselein bijvoorbeeld of kies je voor modern glas of een zachte kunststof met hoge aaibaarheidsfactor?

Voor elke wens, hoe extreem ook, heeft Hager een passende berker designserie beschikbaar.

hager.nl/berkerserie

| DECEMBER 2018

37

In ‘de spanningzoeker’ reizen Henk en Fred kriskras door Nederland, op zoek naar bijzondere en ‘spannende’ hobby’s van mensen uit de branche. Dit keer ontmoeten ze installateur Kees van de Pol van installatiebedrijf P.T.W. uit het Gelderse Wekerom. In zijn vrije tijd is hij fervent motorrijder. Afgelopen zomer maakte hij met zijn vrouw een tocht naar de Noordkaap.

Met de motor naar de Noordkaap

ZO PLAT MOGELIJK DOOR DE BOCHT

G

a jij wel eens samen met je vrouw vissen?”

Fred kijkt Henk vragend aan, terwijl hij de afslag naar rechts neemt. Ze zijn op weg naar Kees van de Pol, die in Wekerom zijn eigen installatiebedrijf P.T.W. runt. Henk schiet in de lach. Dat lijkt hem geen goed idee, voor beiden niet. En juist daarom is hij ook zo benieuwd naar Kees.

De installateur deelt zijn hobby motorrijden met zijn vrouw.

Afgelopen zomer maakten ze

38

| DECEMBER 2018

Installateur Kees van de Pol en zijn vrouw Til op de Noordkaap

zelfs samen een tocht naar de Noordkaap - een rit van 8.800 kilometer verspreid over vier weken.

“Dat is wat je noemt de ultieme relatietest,” trapt Fred ad rem af, wanneer ze niet veel later met zijn vieren aan de keukentafel zitten. Kees: “Dan zijn we geslaagd, haha! We hebben slechts eenmaal bonje gehad.

Ik nam een beslissing over een slaapaccommodatie zonder te overleggen en dat werd me niet

in dank afgenomen.” Til: “Ineens sliepen we bij mensen in huis, in een kamertje achteraf. Dat ging me net even te ver.” Kees: “Ze had gelijk. Maar goed, verder deden we de uiteindelijk 8.800 kilometer op onze sloffen.”

BUCKETLIST De keizersrit naar het meest noordelijke puntje van Europa stond al een tijd op hun geza­ menlijke bucketlist, maar met vier thuiswonende kinderen

SPANNINGZOEKER kwam het er niet van. Totdat het gros van hun kroost uitvloog en de jongste telg oud genoeg was om alleen thuis te blijven.

Dat was afgelopen zomer. In rap tempo lag er een uitgestippelde route. Kees: “We hadden slechts twee criteria: de mooiste stukken natuur zien - steden trekken ons niet, we wonen hier niet voor niets buitenaf - en zoveel mogelijk kronkelbochten passeren.

Toegegeven, dat laatste kwam vooral van mijn kant, haha. Niets mooiers dan zo plat mogelijk door een bocht rijden.”

Henks hart slaat als vanzelf even over. Hij moet er niet aan denken. “Ja, dat is soms doodeng,” reageert Til alsof ze zijn gedachten kan lezen. “Als bestuurder ben je op de weg gefocust, maar als bijrijder kijk je

soms recht de afgrond in. Ik heb dan ook meerdere malen mijn ogen dicht gedaan!” Fred kijkt haar niet begrijpend aan. Ze rijdt toch zelf ook motor? Til: “Ik kan na vier jaar aardig rijden, maar zijn tempo houd ik echt niet bij.”

OPLETTEN Henk luistert aandachtig. Dat de route naar de Noordkaap prachtig is, gelooft hij meteen. Zeker wanneer hij de verhalen hoort over idyllische plekken als het Noorse vissersdorpje Repvag dat slechts een handvol inwoners telt en waar Moeder Natuur nog heer en meester is. Hij begrijpt alleen niet waarom ze niet gewoon in de auto zijn gestapt: een stuk veiliger en ook nog eens vele malen comfortabeler.

Kees: “Nee! Autorijden is onge- ››

MOTOR ‘MATTIES’ BEGIN 2017 REDEN ER 656.000 MOTORFIETSEN IN NEDERLAND. EEN DERDE DAARVAN WAS VAN HET MERK HONDA, GEVOLGD DOOR YAMAHA EN SUZUKI. TOCH ZWEERT KEES BIJ ZIJN BMW R1200 RT: “HIJ IS COMFORTABEL OP DE SNELWEG ÉN SPORTIEF OP MOOIE STUURWEGGETJES EN IN DE BERGEN. IDEAAL OM MEE TE TOEREN. WELKE MOTOR JE OOK KIEST: MOTORRIJDERS HEBBEN ONDERLING DE VREEMDE GEWOONTE ELKAARS MOTOR AF TE ‘KATTEN’. NATUURLIJK IS DAT VOOR DE GEIN, WANT UITEINDELIJK WAARDEREN WE ELKAAR EN HELPEN WE ELKAAR WAAR MOGELIJK. NIEMAND ZAL EEN SOORTGENOOT MET PECH LANGS DE KANT VAN DE WEG LATEN STAAN. AL VALT ER MET AL DIE ELEKTRONICA OP MOTOREN TEGENWOORDIG WEINIG MEER TE SLEUTELEN. STERKER NOG: DE EERSTE TWEE JAAR MAG JE ER NIET EENS AANKOMEN, ANDERS VERSPEEL JE JE GARANTIE!”

| DECEMBER 2018

39

EMC kabelwartel blueglobe TRI®

EMC oplossingen met TRI-veer Het is van groot belang om te voorkomen dat elektromagnetische straling de werking van apparaten belemmert, maar ook dat apparaten zélf elektromagnetische storingen veroorzaken. Bij machines kan dit al snel tot storingen of stilstand leiden. De hoogwaardige blueglobe kabelwartels met TRI-veer van Pflitsch bieden dan een betrouwbare oplossing.

360°-veercontact De conventionele EMC-wartels zijn vaak onvoldoende betrouwbaar omdat de kabelmantel wordt ingeknipt, verbreed en in de kabelwartel met een conische bus wordt vastgeklemd. Een optimale oplossing zijn EMC kabelwartels met een 360°-veercontact tussen de wartel en de mantel.

De blueglobe TRI® serie van Pflitsch biedt met de driehoekige triangelveer dé oplossing.

Extreem hoge demping Door het 360° contact met de kabelmantel worden zeer hoge dempingswaarden bereikt. Daarom is de blueglobe TRI® toegelaten voor toepassingen met de strenge cat. 7A vereisten. Conform DIN IEC 61156-5 is hier tot 1000 MHz minimaal 60 dB demping vereist. De blueglobe TRI® behaalt met minimaal 65 dB demping aanzienlijk hogere waardes. Zelfs in het hoge frequentiebereik tot 2,5 GHz is het in de regel minstens 50 dB.

www.hemmink.nl/pflitsch

APP PAR

D

NEU DE

AL F Ü R LE

D

ED

E

PHONE-A RT

I

ID

RL

SM A

D

SM A

PP

NIEUW

LE PER L

PP

PHONE-A RT

AL VO O

NUOVO EA

A L F O R LE

EA

SMARTPH ER

ID

I

DE

APP P

D LE

NEW

A L PA R A LE

E ON

PHONE-A RT PP

SM A

S UR LE

D

DE

I

E PO

ILES ÒV

NE

AL

ELÉFONOS M AT

NUEVO

NOUVEAU É

Upload de programma‘s, via een beveiligde verbinding, via Bluetooth Low Energy OBELISK naar de klok.

Blijf de bestaande top2 accessoires en programma‘s gewoon gebruiken.

En houdt de hoge inschakelstromen van LED dankzij nieuw ontwikkelde nuldoorgangsschakeling tot 600 W LED-vermogen veilig onder controle.

Voor efficiënt werken en meer tijd voor het essentiële.

A R SM RTPHO SU

ID

De nieuwe digitale schakelklokken top3 van Theben vormen de volgende mijlpaal qua veelzijdige functionaliteit, programmeerbaarheid en efficiënt energieverbruik.

APP

Tijden veranderen: top2 verandert in top3 Digitale schakelklokken top3

www.theben-nederland.nl/top3 40

| DECEMBER 2018

190x136_4c_top3_NL_06_2018.indd 1

15.10.2018 11:04:59

SPANNINGZOEKER

looflijk saai. Je sukkelt een beetje achter elkaar aan. Bij motorrijden daarentegen ben je veel meer bezig met rijden. Je moet serieus voor drie man opletten, want je kunt er niet van uitgaan dat de andere weggebruiker je ziet.

Precies dat maakt het zo fantas­ tisch. En voor wat betreft de veiligheid: ik rijd niet voor niets een witte motor, draag fluorescerende motorkleding en neem geen onverantwoorde risico’s. Die ene keer dat het heel hard stormde, hebben we direct een trekkershutje gezocht. Dat was nog best roman­ tisch ook, al hadden we helaas geen eten.”

GAS TERUG Inmiddels wordt alweer druk nagedacht over een volgende motortocht. De Balkan en Pyreneeën zijn vooralsnog favoriet. Het wordt sowieso een bestemming die ze met de motor kunnen bereiken. Kees: “Mij zie je niet meer in een vliegtuig. Ik word serieus chagrijnig van dat lange stilzitten.” Wat dat betreft weet hij op zijn 58e beter dan ooit wat bij hem past én wat belangrijk in het leven is. Om die reden verkocht hij tien jaar geleden dan ook rigoureus zijn goed lopend installatiebedrijf en halveerde zijn werkweek van tachtig naar veertig uur. Kees: “Ik

mistte het werken met mijn handen en los daarvan wilde ik weer mijn eigen tijd kunnen indelen. Ik hakte letterlijk in vijf seconden de knoop door om weer voor mezelf te gaan werken. Maar dan als ZZPer, zonder personeel. Achteraf gezien was het een optelsom van ervaringen - mijn schoonzusje overleed op 32-jarige leeftijd en mijn jongste dochter overleefde nipt een hersenvliesontsteking.

Het deed me beseffen dat ik meer tijd wilde maken voor zaken die er echt toe doen. Dat mijn vrouw ook van motoren houdt, is dan ook ideaal: ik sla steevast twee vliegen in één klap!”

| DECEMBER 2018

41

De grootste fietsparkeergarage van Nederland. Waar ruim 3700 fietsen een bewaakte plek vinden op de drukke Amsterdamse Zuidas. Díep onder de grond. En toch lijkt het daglicht op deze plek vrij spel te hebben.

Met dank aan HIG Building Solutions.

E

en parkeerplaats zoeken op de drukke Zuidas in Amsterdam is nog even een dingetje. Fred vindt uiteindelijk een betaalde plek in de woonwijk. Henk ziet in de verte al wel de ingang van de fietskelder.

“Ik ben benieuwd wat ze hier anders hebben gedaan dan in

42

| DECEMBER 2018

andere garages”, mompelt Henk.

Fred kijkt uit naar de innovatieve ledverlichting die is toegepast.

“HIG Building Solutions heeft hier maatwerk verricht en dat moet heel bijzonder zijn, zo heb ik me laten vertellen.”

Projectleider Jos Tielens van HIG Building Solutions staat de

‘Daglicht’

mannen al op te wachten bij de ingang. Hij geeft toe best trots te zijn op dit project, dat zijn bedrijf in opdracht van aannemer Van Boekel Zeeland BV mocht uit­voeren. “We zijn tijdens het ontwerpproces op het laatste moment bij het projectteam gevoegd. We kregen geen strak

PROJECT Ledverlichting in grootste fietskelder van Nederland

onder de grond ingetekend ontwerp, maar een lijst met eisen. Wij moesten binnen de kaders van de architect en de gemeente Amsterdam zelf bepalen hoe we daar mee om zouden gaan. Als er maar aan de eisen werd voldaan. Dat was een mooie, maar ook ingewikkelde puzzel. Want één wens van de architect was bijvoorbeeld het gebruik van led-verlichting, waarbij er geen donkere hoekjes mochten ontstaan. Maar als je armaturen standaard ophangt, zijn er altijd wel donkere vlekken…” HIG Building Solutions tekende voor zowel de E- als W-installatie. Die laatste werd aan een onderaannemer uitbesteed. HIG richtte zich op verlichting, brandmeld- en ontruimingsinstallatie, camera’s en geluidsinstallatie door de hele garage.

Ook bereidde HIG alle aansluitingen voor waar installaties van derden op werden aangesloten. Zoals de grote rolpaden en toegangscontrole.

SLIMME SENSOREN Verder werd de garage uitgerust met een HBF-systeem. Met behulp van slimme sensoren en gekleurde lampen (rood, oranje en groen). Op deze wijze wordt het aantal fietsen in de garage automatisch geteld en ziet de fietser meteen waar nog plek is.

“Hoe zijn jullie dit project aan­ gevlogen?”, vraagt Fred. “Omdat er geen uitgewerkt ontwerp was, hebben we veel tijd moet steken in het tekenwerk en het maken van werkplannen”, zegt Jos. “We zijn begonnen met het leggen van leidingen en in de bovenconstructies zijn we kasten gaan plaatsen met pijpen die naar een volgende kast lopen.

Op deze wijze kunnen we overal snel en simpel bij. Het maakt ook veranderingen mogelijk en die waren er gedurende dit traject wel. Vooral het lichtplan vroeg extra aandacht.” ››

HIG IN HET KORT HIG BUILDING SOLUTIONS IS EEN ­MODERN INSTALLATIEBEDRIJF DAT ADVISEERT, INSTALLEERT EN ONDERHOUDT. HIG HEEFT VESTIGINGEN IN BODEGRAVEN EN HEERHUGOWAARD. IN TOTAAL WERKT ER ONGEVEER TACHTIG MAN. EEN BELANGRIJK SPECIALISME ZIJN DE GEBOUWGEBONDEN SYSTEMEN. JOS TIELENS: “HIERONDER VERSTAAN WIJ ALLE ELEKTROTECHNISCHE SYSTEMEN DIE IN EEN GEBOUW VOORKOMEN. ZOALS ELEKTROTECHNISCHE- EN DATA-INFRASTRUCTUREN, GEBOUWBEHEERSSYSTEMEN, DOMOTICA, CAMERA- EN INBRAAKBEVEILIGING EN BRANDMELD-, TOEGANG- EN ONTRUIMINGSINSTALLATIES. VERDER HEBBEN WIJ DE KENNIS IN HUIS OM EEN VOLLEDIG DATACENTER TE REALISEREN.”

Jos Tielens

| DECEMBER 2018

43

SPECIALISTISCHE KENNIS VAN ZAKEN

Nedelko is jouw vertrouwde partner en leverancier van elektrotechnische materialen, (intelligente) LED verlichting en energie- en veiligheidsoplossingen. Met meer dan 100 medewerkers en vestigingen in Nederland, BelgiĂŤ, Duitsland en TsjechiĂŤ, voorzien wij de Europese (elektro)technische markt van de beste producten.

Snel en vol overtuiging!

NEDELKO B.V.

44

| DECEMBER 2018

Het hoofdkantoor en distributiecentrum zijn beide gevestigd in Barendrecht, Nederland. Onze kracht zit niet alleen in een breed assortiment en snelle levering. Persoonlijk contact en het opbouwen van duurzame relaties vinden wij net zo belangrijk. Onze technisch specialisten werken met passie aan mooie oplossingen.

Riga 10, 2993 LW Barendrecht T +31 (0)180 64 54 00

WWW.NEDELKO.NL

E info@nedelko.nl

PROJECT

LICHTKOEPELS Henk wijst naar dakconstructie.

“Zitten daar lichtkoepels boven voor daglicht?”, vraagt hij.

Jos lacht. “We zitten hier diep ­onder de grond. Er is geen daglicht. Maar door ledstrips te gebruiken met 6500 kelvin én het plafond wit te schilderen lijkt het alsof er daglicht doorheen komt.”

De vormgeving is ook al opvallend. De constructies rondom de fietsenrekken zijn gemaakt in de vorm van Y-kolommen, die samen een boom vormen. Overal hangen ledstrips. Vaak in een vijfhoekige vorm. Deze vijfhoek wijst net als de bomen naar het gelijknamige park en plein, die hier vroeger op deze plek in de Zuidas waren gesitueerd.

Een van de ‘harde’ voorwaarden van de opdrachtgever was dat er met led verlichting zou wordengewerkt die levensduurverlengend was.

Jos: “We hebben het licht­systeem op Dali-drivers aange­sloten­­ met een lichtma­ nagementsysteem van WAGO. We hebben besloten om de ledstrip iets over te dimensioneren.

Oftewel: de leds zijn ingesteld op 125 procent en worden vervolgens 20 procent gedimd waardoor ze minder zwaar belast worden.

als je armaturen standaard ophangt zijn er altijd wel donkere plekjes Wij denken dat het de levensduur ten goede komt. Dankzij WAGO kunnen we de verlichting vooraf instellen en iedere dag een fractie bijstellen zodat het licht de komende jaren altijd gelijk blijft.” Henk en Fred

zijn onder de indruk. Of ze er wel wat aan v­ erdienen, vraagt Henk zich af. “We worden er niet rijk van, maar ook niet arm. Dit is vooral een prachtig voorbeeldproject om een keer te mogen maken.” 

OP DE TERUGWEG...

OP DE TERUGWEG HEBBEN HENK EN FRED VEEL TE BESPREKEN. HENK: “IK DENK BIJ FIETSGARAGES ALTIJD AAN DONKERE VOCHTIGE

RUIMTEN. MAAR DAT IS HIER TOTAAL NIET HET GEVAL.”

FRED: “NEE, HET ZAG ER FRIS EN FRUITIG UIT. EN VOORAL HEEL NIEUW…” HENK: “IK DACHT ECHT EVEN DAT ER DAGLICHT DOOR DE ROOSTERS

BIJ HET DAK KWAMEN. KNAP GEMAAKT.”

FRED: “JA MET LED KUN JE ECHT ALLE KANTEN OP. THUIS OOK

EENS KIJKEN OF IK STRIPS KAN MONTEREN.”

| DECEMBER 2018

45

Voor spanningswegval én spanningsdip

ENERGIE EN DATA OP IEDERE WERKPLEK

Niets zo vervelend als het WiFi-netwerk dat het laat afweten door een plotselinge stroomstoring. Of je betalingstransactie aan de kassa in de supermarkt of in de online webshop mislukt om dezelfde reden. De oplossing? Keor Multiplug van Legrand Nederland.

Legrand Nederland biedt deze multioutlet UPS aan in vermogens van 600 VA en 800 VA inclusief contactdoos met randaarde. Deze versie is ideaal voor toepassing thuis, in home offices, winkels en hotels.

KWALITEIT De Keor Multiplug is een ‘Line interactive’ UPS. Dit houdt in dat deze niet alleen reageert bij spanningswegval, maar ook bij een spanningsdip. Hierdoor wordt een veilige en hoogkwalitatieve energietoevoer gegarandeerd voor

46

| DECEMBER 2018

een feilloze werking van het modem, de router, smart TV, het home entertainment system en kassa’s.

De zekering in het toestel kan eenvoudig vervangen worden. LED-indicatoren geven duidelijk aan of de UPS aan of uit staat. Deze UPS is extra uitgerust met een USB-oplader voor smartphone of tablet.

INFORMATIE Heb je vragen over de Keor Multiplug?

Neem contact op met Legrand Nederland of ga naar de website.

www.legrand.nl

? !

F T W WTF WINNAARS

Kruip ook in de huid van Henk en Fred in ons item WTF!?. Bekijk iedere week de cartoon op onze Facebookpagina: facebook.com/HenkenFred en verzin een originele tekst voor in de tekstballonnen. Wie weet lees jij dan je inzending terug op onze Facebook pagina ĂŠn in ons magazine.

Dit zijn de winnende inzendingen van de afgelopen weken.

| DECEMBER 2018

47

DE DAG VAN...

PATRICK BUUNK Wim Bosman Installatiebedrijf in het Achterhoekse Vorden is een totaalinstallateur, die zich met loodgieters- en elektrawerk vooral richt op particuliere klanten en renovaties. Patrick Buunk kwam er 23 jaar geleden binnen als ‘hulpmonteur’, maar houdt tegenwoordig als eigenaar de teugels in handen.

VEEL KLANTEN WILLEN TOCH JE GEZICHT EVEN ZIEN 6.00 UUR

9.30

De wekker gaat om 6 uur. Ik woon in Vorden samen met Annelies. Ik woon dicht bij de zaak en ben snel op mijn werk.

Daar vang ik de monteurs op, waaronder servicemonteur Bart Bosman, zoon van oprichter Wim Bosman. Iedere monteur krijgt dagelijks een werkbon, ook al gaat hij twee jaar naar dezelfde klus. Zo hou je overzicht.”

48

| DECEMBER 2018

Rond half tien drinken we koffie met UUR iedereen die toevallig op kantoor is.

Wij hebben een relatief klein bedrijf met twaalf medewerkers. We willen niet groeien, maar hebben wel partners waar we veel mee samenwerken. Zo is het goed te managen. Ook Wim Bosman schuift aan, de oprichter van het bedrijf.

Hij is nog steeds actief.”

DE DAG VAN...

11.30 UUR

11.00 UUR

Even overleg met onze planner en werkvoorbereider Fabio Tol. We werken vooral voor particulieren.

Daarom hebben we weinig last van de crisis gehad.

Maar we hebben ook grote projecten zoals renovaties en nieuwbouw van vrijstaande woningen. Ik ga zo bijvoorbeeld naar kasteel Hackfort in Vorden.”

De telefoon gaat continu. Soms zeggen collega’s dat ik de hele dag aan het bellen ben. Maar op deze wijze heb ik regelmatig contact met onze opdrachtgevers.

Al kom je er daarmee alleen niet. Veel klanten willen mijn gezicht ook graag even zien om te overleggen.”

14.00 UUR

12.00 UUR

Kasteel Hackfort wordt gerenoveerd. Er komen vakantieappartementen en een lift voor minder validen. Hiermee wil de opdrachtgever het kasteel toegankelijker maken voor het publiek. Wij verzorgen al het installatiewerk zoals sanitair, elektra, verwarming, ventilatie en brandmeldinstallatie. Een mooi project.

Ik overleg met de mannen ter plaatse."

18.00 UUR Regelmatig thuis om te eten.

Om zes uur ben ik r. Dan kan ik g even op kantoo ben ik ’s avonds no navond met erleggen. Zoals va ov Of . en rk we or echt do langs om te ubliem. Hij komt nS oo W n va er ss Edwin Vi ect. Of ik hobby’s gezamenlijk proj n ee er ov n ge overleg probeer ik op de n keer in de week heb? Jazeker: Eé .” golfbaan te staan

’s Middags overleg ik met Erik Mol van de gemeente Bronckhorst. We onderzoeken samen met een aantal andere ondernemers de mogelijkheden om ons bedrijventerrein ‘t Werkveld te verduurzamen en te vergroenen. Dat levert niet direct geld op, maar het milieuaspect is ook belangrijk.”

Jij

in

Henk & Fred?

Wil jij ook eens een werkdag gevolgd worden door Henk & Fred? Of wil je met je bus of hobby in ons blad?

Mail ons dan op redactie@henkenfred.nl.

Misschien sta jij de volgende keer dan wel in ons magazine!

| DECEMBER 2018

49

GIGABIT SWITCH MET POWER OVER ETHERNET

8-poorts Gb Switch CAS 8 Artikelnummer 95020395

SLIMME OPLOSSINGEN BETROUWBARE PRODUCTEN

Hirschmann Multimedia ontwikkelt slimme multimedia oplossingen en producten voor uw datanetwerk in huis. Wanneer u meerdere kamers moet voorzien van een werkende internetverbinding is een switch onmisbaar.

8 POORTS GIGABIT SWITCH MET 4 POWER OVER ETHERNET POORTEN

De energie efficiënte netwerkswitch CAS 8 beschikt over acht poorten, waarvan vier poorten met Power over Ethernet (PoE) voor het voeden van onder andere access points, IP camera’s en andere in home netwerkapparatuur. Dankzij de LED indicators kunt u eenvoudig de status per poort monitoren. De CAS 8 is volledig plug & play. INKA CAT 6 Dca UTP kabel erin en u bent klaar om uw netwerk uit te breiden.

MEER INFORMATIE

Wilt u meer informatie over de internet producten van Hirschmann Multimedia? Neem contact op per e-mail via info@hirschmann.nl. Onze Account Managers helpen u graag verder.

ALTIJD EEN PASSEND PRODUCT WWW.HIRSCHMANN-MULTIMEDIA.COM/PRODUCTDATABASE

50

| DECEMBER 2018

INNOVATIE Noodverlichting met twee functies

XION: EXPLOSIEBESTENDIGE NOODVERLICHTING efficiëntie. De coating waarmee de armatuur is afgewerkt, is afgestemd op de toepassingsomgeving en zeer corrosiebestendig.

MINDER RESERVEONDERDELEN

Vluchtrouteverlichting en -aanduiding zijn van levensbelang om bij calamiteiten met stroomuitval een gebouw veilig te kunnen verlaten. Aan de kwaliteit ervan worden dan ook hoge eisen gesteld. Die eisen zijn nog stringenter voor omgevingen die gevoelig zijn voor gas- of stofexplosies. Voor dergelijke ATEX-omgevingen is een explosiebestendige uitvoering van de armatuur een eerste vereiste.

HOOGWAARDIG ARMATUUR De nieuwe gecombineerde noodverlichting van ABB/VanLien bestaat uit een glazen kap en kwalitatief hoogwaardige behuizing van gespoten aluminium. Een doordacht afdichtingssysteem biedt bescherming tegen stof en vocht en voorkomt vroegtijdige veroudering van het optische systeem. De XION wordt geleverd in een decentrale en centrale uitvoering die voldoet aan de ATEX-standaarden voor gaszones 1 en 2 en stofzones 21 en 22 alsmede aan

lokale verplichtingen in Europa met betrekking tot noodverlichting.

De verschillende interieuronderdelen van de armatuur zijn op een uitschuifbare module gemonteerd waardoor de installatie, het onderhoud en de eventuele vervanging aanzienlijk worden versneld en vereenvoudigd.

Voor een veilige bekabeling is de armatuur uitgevoerd met wartel. De LED-armaturen hebben een levensduur van 80.000 uur bij 25 graden Celsius.

De LED-technologie zorgt niet alleen voor een lange levensduur maar staat ook garant voor een hoge energie-

Met de XION slaat ABB een brug tussen noodverlichtingsproducten en voorzieningen in een explosieve omgeving. Het robuuste ontwerp zorgt voor veiligheid in omgevingen die als zeer gevaarlijk en explosief gelden. Omdat het product zich leent voor vluchtrouteverlichting én vluchtrouteaanduiding kan de klant met minder reserveonderdelen volstaan. En met slechts één verantwoordelijke leverancier voor beide functies, zorgt de XION ook voor meer comfort bij de gebruiker.

www.vanlien.nl

| DECEMBER 2018

51

De zaterdagochtend van installateur Germund Reulink

IK WERK LIEVER NIET

In de rubriek ‘Aan de ontbijttafel’ schuiven we telkens op zaterdagochtend aan bij een installateur en zijn gezin.

Inclusief een grote Henk & Fred ontbijtmand. Dit keer bezoeken we Germund Reulink (53) en zijn echtgenote Mira (42) van installatiebedrijf Reulink uit het Gelderse Hengelo. Natuurlijk zijn de kinderen Bonne (10) en Nina (8) ook van de partij.

Zitten jullie ’s morgens altijd als gezin samen aan tafel?

Mira: “Haha, nee hoor. Germund is al op tijd de deur uit en ik lig zelf meestal tot half 10 op bed.

Dat komt omdat ik al twintig jaar MS heb. Door ’s morgens wat langer te blijven liggen, hoef ik overdag niet naar bed en daarmee worden de kinderen niet steeds geconfronteerd met een moeder die weer eens plat ligt.

Op deze manier gaat het prima.”

Nina: “Maar ’s avonds om half zes zitten we wel allemaal aan tafel.

Papa is er bijna altijd bij.”

52

| DECEMBER 2018

Germund: “Daar proberen we rekening mee te houden. Dat we die avondmaaltijd altijd samen doen.”

Bonne: “Maar het is best een keer leuk om zo uitgebreid te ­ontbijten. Er zit veel lekkers bij.

Dat krijgen we echt niet op.”

Germund, jij bent bewust zzp’er en hebt een bedrijf aan huis?

Germund: “Tot 2002 heb ik voor een baas gewerkt. Toen was ik er wel klaar mee en ben ik voor mezelf begonnen. Dat bevalt prima. Zelfs in de crisis had ik genoeg werk. Ik ben een totaalinstallateur. Ik verzorg zowel E- als W-installaties. Op dit

moment maak ik veel badkamers.

Ik verzorg het loodgieterswerk én de elektra. Dat is makkelijk voor de klant. Er is werk genoeg. Soms maak ik vijf offertes en dan worden ze allemaal geaccepteerd.

Dan zit er wel even druk op. De badkamers van deze tijd zijn best luxe. Daar zit veel werk in.”

Mira: “Maar het lukt Germund heel goed om privé en zakelijk in evenwicht te houden.”

Germund: “Ik plan alles goed en werk niet veel over. De boekhouding doe ik thuis, in mijn kantoortje boven, en Mira verzorgt ook een groot deel van de boek­ houding. Zo vullen we elkaar mooi aan.”

AAN DE ONTBIJTTAFEL

MET PERSONEEL

Dit ontbijt werd mede mogelijk gemaakt door Blij Ontbijt in Doetinchem, www.blijontbijt.nl

Nog wel tijd voor hobby’s?

Germund: “Ik probeer drie keer in de week 15 kilometer hard te lopen...”

Mira: “Deze week ben je twee keer geweest…”

Germund: “Soms schiet er een ­keertje bij in. Kan gebeuren. Maar hier in de omgeving kun je heerlijk rennen over zandwegen. De Achterhoek is een mooi gebied.”

Mira: “Zelf spaar ik allerlei dingen.

Zoals Maria- en Jezusbeeldjes en -schilderijen. Ik geloof zelf niet, maar dit is erg leuk om te doen. De vroegere speelhoek van de kinderen staat er vol mee.”

Nina: “Ik vind daar niet zoveel aan.

Van mij mag de kist met kinder­ spullen terug… Maar ik heb zelf ook leuke hobby’s. Ik rij paard en turn graag. Een paar keer in de week bij Achilles in Hengelo. Ik zit ook in

de selectie.”

Bonne: “En ik voetbal in de E1 van Pax in Hengelo. Ik sta linksbuiten.

Ik heb volgens mij al vijf keer gescoord dit seizoen. We zijn fan van De Graafschap. Ik ben zelfs bij de wedstrijd tegen Feyenoord geweest met opa. Die wonnen we!”

Germund: “Op zaterdag probeer ik zo vaak mogelijk bij de wedstrijden van Bonne te zijn.” ››

REULINK INSTALLATIEBEDRIJF WIE: GERMUND REULINK (53) GETROUWD MET: MIRA (43); TWEE KINDEREN BONNE (10) EN NINA (8) BEDRIJF AAN HUIS: REULINK INSTALLATIEBEDRIJF. “IK BEN OOIT IN WEHL BEGONNEN. NA MIJN VERHUIZING NAAR HENGELO (GLD) BEN IK HIER VERDER GEGAAN.” GEEN PERSONEEL: “IK BEN BEWUST ZZP’ER EN HEB KANTOOR EN WERKPLAATS AAN HUIS. IK WERK HEEL AF EN TOE MET INHUURKRACHTEN, MAAR DAT IS NIET ALTIJD EENVOUDIG. GOEDE MENSEN ZIJN ZELF VAAK DRUK EN VIA EEN UITZENDBUREAU WEET JE NIET WAT JE KRIJGT, MAAR BETAAL JE ER WEL FLINK VOOR. IK DOE HET LIEVER ZELF.” MIRA: VERZORGT DE BOEKHOUDING VAN HET BEDRIJF

| DECEMBER 2018

53

1664FC

MENNEKES AMTRON Henk en Fred 190x136mm geen afloop.indd 1

25-10-2018 9:40:54

Installatietester Maak van je starter een TopStarter

• Detectie aangesloten apparaten • Met 1 druk op de toets voer je 7 tests uit • Deel resultaten draadloos • Rapporteer uw resultaten • True RMS

Tijdelijk Fluke 325 & DMS software gratis

Meld je werknemers aan voor de TopStartersdagen van OTIB. TopStarters is hét loopbaanevenement voor jongeren in de technische installatiebranche, waarin zij meer over het vak en over zichzelf leren.

Het is de beste investering in kwaliteit.

Het resultaat?

Jongeren die naast talent nog meer professionaliteit hebben.

Van starter naar TopStarter dus.

Meer weten of direct jonge werknemers aanmelden?

www.topstarters.otib.nl

54

| DECEMBER 2018

AAN DE ONTBIJTTAFEL

Mira: “En ik ga altijd met Nina mee naar de turnhal en de manege. Verder ben ik als vrijwilliger luizencoördinator en bibliotheekmoeder op de basisschool.”

Smaakt het ontbijt een beetje?

Bonne: “Normaal eet ik één snee brood ’s morgens, maar hier zitten veel lekkere dingen bij.”

Nina: “Zelfs snoepjes...”

Ondertussen komt ook Fay er bij.

De familiehond.

Mira: “Hij vindt het maar gek dat we nu allemaal aan tafel zitten. Dat komt niet vaak voor. Maar hij luistert goed: Faya zit…”

Nina: “Zit Faya…”

Faya vindt het maar wat interessant en in plaats van te gaan zitten, loopt het dier rond. Totdat hij zich nestelt op een grote knuffel.

Germund: “Daar is hij gek mee.

Hij bijt ‘m nooit kapot.”

Hoe ziet de toekomst van jouw bedrijf er uit Germund?

Germund: “Voorlopig heb ik geen klagen. Er is veel werk. Natuurlijk is er veel te doen over duurzaamheid en gas uit de woning. Maar als je vijf fabrikanten spreekt, hoor je vijf verschillende verhalen. Ik geloof dat het nog niet zo’n vaart loopt.

We slaan een beetje door in al die verhalen. Ik probeer gewoon goed te doen wat ik doe en daarmee kan ik goed vooruit.”

KIDS MET GOED STEL HERSENS DE MEESTER OP DE ROZENGAARDSWEIDE IN HENGELO WAS DUIDELIJK. “NINA EN BONNE ­HEBBEN EEN GOED STEL HERSENS”, ZO LIET HIJ DE TROTSE GERMUND EN MIRA WETEN. NINA SLOEG ZELFS EEN JAARTJE OVER EN BIJ BONNE WERD DAT OOK OVERWOGEN. HIJ BLEEF UITEINDELIJK TOCH IN ZIJN EIGEN KLAS. OF ER EEN ­OPVOLGER BIJ ZIT VOOR HET INSTALLATIEBEDRIJF? BONNE TREKT EEN BEDENKELIJK

Het ontbijt zit er bijna op.

Mira: “Hier kunnen we wel een week mee vooruit haha.”

Nina: “Het was heel lekker…”

Bonne: “En we hebben nog wat over voor vanmiddag.” 

GEZICHT: “DAT WEET IK NU NOG NIET. MISSCHIEN DAT IK WEL IETS MET COMPUTERS GA DOEN.” NINA WEET NOG NIET WAT ZE WIL ­WORDEN… OF TOCH? ZE GRINNIKT WAARNA BONNE HET ANTWOORD GEEFT: “ZE WIL DIRECTEUR VAN DE MANEGE WORDEN. MAAR DAN MOET ZE MET JIP TROUWEN, ZEGT MAMA, HAHA.” INDERDAAD, JIP IS DE ZOON VAN DE HUIDIGE E ­ IGENAAR…

| DECEMBER 2018

55

Vega.

Volop ruimte, strak design.

De Vega-verdeler voor woningbouw en utiliteit biedt meer ruimte en installatiegemak en is daarmee bijzonder geschikt voor ‘all-electric’ woningen en domotica-installaties. Het unieke en meegeleverde buisinvoerstuk maakt montage sneller en netter!

Kijk voor meer informatie op groepenkast.nl/vega

56

| DECEMBER 2018

INNOVATIE Maak iedere lichtschakelaar intelligent

DE BIKKEL: KAMELEON ONDER DE DIMMERS

Verander ieder bestaande lichtschakelaar in een intelligente led-dimmer met de Lumiko Bikkel. Net zoals de succesvolle Lumiko Universele led-dimmer past de Bikkel zich automatisch aan op de aangesloten belasting.

ONZICHTBAAR WEGWERKEN De Bikkel is een compacte universele inbouwdimmer voor ledverlichting tot 100VA en maximaal 13 afzonderlijke ledlampen of drivers. De Bikkel is eenvoudig in te bouwen achter bestaande schakelaars. Zo maak je gemakkelijk van iedere traditionele schakelaar een

intelligente led-dimmer zonder dat je dit van de buitenkant ziet. Daarnaast is het mogelijk om de Bikkel met een pulsdrukker te bedienen via de digitale ingang. De Bikkel is zowel in serie met de schakelaar naar de lamp te installeren als met een afzonderlijke potentiaalvrije schakelaar, overal tussen de schakelaar en de ledverlichting. .

worden ingesteld in stappen van 6% omhoog of omlaag. Daarnaast heeft de Bikkel een handmatige instelmodus waarbij het vermogen naar de verlichting elke twee seconden met 6% wordt verhoogd. Zodra led aangaat is een simpele klik met de schakelaar voldoende om dit als minimumniveau in te stellen. Na de eenmalige instelling dimt de verlichting soepel en knippervrij.

NOG SLIMMER Het kleine kastje heeft nog meer functies in zich: zo kan de Bikkel ook worden toegepast in een hotelschakeling.

Zo veranderen in ĂŠĂŠn klap meerdere schakelaars in led-dimmers. Daarnaast zorgt de holiday-modus voor gesimuleerde aanwezigheid tijdens vakantie door de verlichting op willekeurige momenten in en uit te schakelen.

Heb je vragen over de Bikkel of zou je graag een demonstratie willen krijgen? Neem dan contact op met Klemko.

AUTOMATISCH AANPASSEN

Het instellen van de Bikkel is zeer eenvoudig. Dat doet hij namelijk helemaal zelf. Door middel van geavanceerde software past de Bikkel zich aan op de aangesloten belasting.

Mocht het minimale lichtniveau nog lager of hoger moeten kan dit

www.klemko.nl

| DECEMBER 2018

57

Foto: Necom Werbeagentur GmbH

Het wordt een bijzondere dag. Henk en Fred zijn met hun bus op weg naar de Sonnenstrom Fabrik in het Duitse havenplaatsje Wismar.

Ze reizen samen met directeur Gerard Scheper van het bedrijf European Solar.

Hij laat Nederland kennis maken met de innovatieve producten van Sonnenstrom Fabrik.

58

| DECEMBER 2018

OP STAP Op bezoek bij de grootste zonnepanelenfabriek van Europa

Foto: Necom Werbeagentur GmbH

DE GEHEIMEN VAN DUBBELGLAS PANELEN

N

a een urenlange autorit zijn Henk en Fred aangekomen in het Duitse Wismar. Ze bezoeken daar samen met Gerard Scheper van European Solar de grootste zonnepanelenfabriek van Europa.

“Ik dacht dat alleen Chinezen zonnepanelen konden maken”, zegt Fred. Maar dat is toch echt niet het geval, benadrukt Gerard Scheper.

Bernhard Weilharter (links) en Gerard Scheper Nederlandse markt. Ik probeer dit met masterclasses over te brengen, bijvoorbeeld richting installateurs.”

DUBBELGLAS Ze zijn gearriveerd. Directeur Bernhard Weilharter staat de mannen op te wachten. “Wij zijn één van de weinige zonnepanelenfabrieken in Europa”, zo maakt hij duidelijk. “Wij

veertig jaar. De panelen zijn mede daardoor duurzamer en bieden meer stabiliteit. Dat betekent door de jaren heen minder schade aan panelen, die daarmee niet zo snel verouderen. Er zijn met deze panelen veel designmogelijkheden.

Daarbij heb je met een glazen achterwand minder brandgevaar.

Daar is in Nederland bij ‘gewone’

glas-glas-panelen hebben een veel langere levensduur “Als jullie hier straks vertrekken, zijn jullie onder de indruk…”

Henk is benieuwd naar de rol van Gerard. “Ik werk als consultant.

De Sonnenstrom Fabrik kwam ik tijdens een zakenreis tegen en ik trof er een enorme passie voor het maken van pv-modules. Die kennis en passie neem ik mee naar de

doen het anders dan de meeste fabrieken. Wij maken glas-foliepanelen, maar voor meer dan vijftig procent ook glas-glaspanelen.

Dubbelglas! Daar onderscheiden we ons mee.”

“Waarom?”, flapt Henk er meteen uit. Bernhard: “Glas-glas heeft een veel langere levensduur, tot wel

panelen veel over te doen. Verder zijn deze panelen dankzij het glas ook bestand tegen sneeuwgewicht, wind en ammonia-uitstoot.”

NIET ZWAAR Freds vraagt zich ook af of glas-glas panelen niet zwaar zijn voor instal­ lateurs. “De oudere types wel”, ››

| DECEMBER 2018

59

Foto: Lizzy Courage

60

| DECEMBER 2018

wereld van zonnestroomsystemen.

Ik werd geraakt door het feit dat fossiele brandstoffen opraken en we onze kinderen met een groot probleem opzadelen. Dat is mijn inspiratie om me hier verder in te verdiepen. En natuurlijk moet er daarnaast ook verdiend worden…”

ONDERSCHEIDEND Gerard vertelt dat de prijs van zonnepanelen, ook die van de Europese fabrikanten, zo laag is geworden dat de noodzaak om in China in te kopen zo goed als verdwenen is.

“De Duitse producten onderscheiden zich daarbij in hoge kwaliteit, maatwerk en milieuvoordelen.”

Foto: Necom Werbeagentur GmbH

Foto: Necom Werbeagentur GmbH

antwoordt Bernhard, “maar de huidige panelen zijn veel lichter doordat we gebruik maken van gehard dun glas. Wij waren het eerste bedrijf dat panelen van 2 x 2 mm dik produceerde. Onze ‘ultralight-uitvoering’ die volgend jaar op de markt komt, is slechts 2 x 0,8 mm. Wij streven naar superkwaliteit, maar denken ook aan het milieu. Onze productie kent een minimale CO2 uitstoot. Bij de productie van de ‘Low Carbonserie’ besparen we tot 200% CO2.”

Gerard Scheper benadrukt het belang voor people, planet en profit. “Zes jaar geleden kwam ik voor het eerst in contact met de

Bernhard: “Het heeft ook geen enkele zin om een prijsoorlog aan te gaan met de Aziaten. Die win je niet. Wij onderscheiden ons op basis van een uniek product voor een nichemarkt. Een product dat kwalitatief hoogwaardig is en waarbij we op alle fronten aan het milieu denken. Hoeveel CO2 denk je dat er bijvoorbeeld vrijkomt om een paneel uit China te halen, vergeleken met een paneel uit Duitsland?”

Henk vraagt Bernhard naar de gevolgen van de glas-glas panelen voor de installateur. “Die kunnen customized panelen aanbieden aan de klant. En dat gaat ver. Wij kunnen de pv-panelen bijvoorbeeld

Foto: Necom Werbeagentur GmbH

OP STAP

Bernhard Weilharter als waterdichte dakpanelen aanbieden. Op maat. Dan komt er geen dakpan meer onder. Maar wij bieden ook panelen met op de achterkant een micro-inverter die je op het dak niet apart hoeft aan te sluiten maar alleen hoeft in te klikken. Dat scheelt installatiewerk. Simpel, snel en veilig.”

GEEN GEHEIMEN Bernhard neemt Henk en Fred mee de fabriek in. Het wordt een tocht door een wondere en schone wereld. In de fabriek werken zo’n honderd mensen en de machines vertonen op ingenieuze wijze hun kunsten. Panelen

worden automatisch gesoldeerd, verplaatst en getest. Bernhard vertelt ondertussen honderduit en neemt het gezelschap zelfs mee in het laboratorium, waar op verzoek van en in samenwerking met grote klanten nieuwe producten worden bedacht en uitgetest op het gebied van belasting, weerstand, klimaat en stabiliteit.

Bernhard toont flinterdunne, flexibele panelen voor gebouwen die niet veel gewicht kunnen dragen. En lichtdoorlatende panelen voor grote kassen van tuinders of een carport, waarbij het paneel met zonnecellen meer licht doorlaat. Bernhard: “We produceren

steeds vaker panelen als bouw­ element, zoals wanden of glazen puien. Een volgende stap is dat we gekleurde modules produceren.

Architecten staan hier steeds meer voor open. Iedere klant kan een wens indienen, waarmee wij in onze develop­mentafdeling aan de slag gaan. Het levert prachtige nieuwe producten op.” Henk vraagt of Bernhard niet bang is dat de Chinezen door zijn openheid met de ideeën aan de haal gaan? “Haha, nee hoor. Hier werkt copy paste niet. Voordat ze dit onder de knie hebben, presenteren wij alweer nieuwe producten…” 

SONNENSTROM FABRIK HEEFT EIGEN LAB DE SONNENSTROM FABRIK IN WISMAR WERD ZO’N 25 JAAR GELEDEN OPGE­RICHT ONDER DE NAAM CENTROSOLAR, MAAR HET ECHTE Foto: Necom Werbeagentur GmbH

VERHAAL BEGON PAS TOEN HET BEDRIJF IN 2014 WERD OVER­ GENOMEN DOOR DE PARI GROUP, WAAR OOK NEDERLANDSE BEDRIJVEN ALS BRINK, UBBINK EN NEDAIR ONDER VALLEN. DE AANWEZIGE KENNIS WERD GECOMBINEERD MET NIEUWE IDEEËN. IN WISMAR WERKEN ZO’N HONDERD MENSEN. IN HET HOOGSEIZOEN WORDEN ER TOT TACHTIG MENSEN FREELANCE INGEHUURD. VEEL MEDEWERKERS WERKEN ER AL JAREN EN KOMEN NOG VAN HET VROEGERE CENTROSOLAR.

| DECEMBER 2018

61

OP MAAT GEMAAKTE VERDEELSYSTEMEN VAN PLAATSTAAL...?

BIJ GEYER! Of het nu gaat om grote projecten of om kleine, ú en úw wensen staan bij GEYER in de spotlights.

Goede kwaliteit en een scherpe prijs spelen daarbij de hoofdrol. Een betrouwbaar product, nauwkeurige assemblage en stipte levering, hebben bij GEYER altijd de hoogste prioriteit.

• • • • •

Professionaliteit, kwaliteit en flexibiliteit Persoonlijk contact met elke opdrachtgever Heldere, gezamenlijke communicatielijnen Messcherpe calculatie, duidelijke presentatie Begeleiding van A tot Z bij alle opdrachten

WWW.GEYER.NL WEEGSCHAALSTRAAT 50

7324 BH APELDOORN

T. 055 5998200

F. 055 5998219

Naast de standaard CPR geclassificeerde installatiekabels (0,6/1 kV) kan Cable Partners tevens de volgende CPR geclassificeerde speciaalkabels voor permanente elektrotechnische installaties van bouwwerken uit voorraad leveren:

datakabel Eca, Dca&Cca

solarkabel Eca&Dca alarmkabel Dca&Cca

busleiding Dca&Cca

Luidsprekersnoer Eca signaalgrondkabel Dca&Cca

huishoudsnoer Eca

stuurstroomkabel Dca, Cca&B2ca

signaalkabel Dca&Cca Kijk voor meer informatie op www.cablepartners.nl

62

| DECEMBER 2018

CPR geclassificeerde speciaalkabels

112 NOODSTOP

BRANDJE IN DE HORECA

Onlangs werd ik opgeroepen om een brandje in een horecagelegenheid te onderzoeken. In de keuken was boven het verlaagd plafond een brand ontstaan. De brand begon in een lasdoos met installatiedraad van een krachtstroomgroep (380V) én een normale groep (230V). Tijdens het onderzoek was ik er nog niet van op de hoogte dat het niet toegestaan is om meerdere eindgroepen in een lasdoos te leggen. Ik ben er vrij zeker van dat enig ‘proppen’ nodig is geweest om alles in de lasdoos te krijgen (zie ook foto’s).

Om erachter te komen waardoor de brand precies is ontstaan, ben ik gaan inventariseren wat voor afnemers er op de groepen waren aangesloten.

Op de 230V-groep bleken twee frituurpannen en een koelkast aange­sloten te zijn. Ruim boven de toegestane 3680 Watt. Een doorstroom­verwarmer (18kW voor warm water) was aangesloten op de krachtstroom en in gebruik tijdens het ontstaan van de brand.

De installatiedraden uit de lasdoos heb ik meegenomen voor nader ­onderzoek op de kazerne. Enkele draden (krachtstroom) bleken ­versmolten te zijn met het metaal van de insteekverbinding. Koper smelt bij 1085ºC. De versmelting bewijst dat het zeer heet is geweest. Door een slechte verbinding tussen de installatiedraden en de insteekverbinding is een overgangsweerstand­ontstaan. Ik vermoed dat het ‘proppen’ hierop van invloed is geweest. De overgangsweerstand heeft voor warmteontwikkeling gezorgd en dit heeft uiteindelijk geleid tot de brand. Boven het ­plafond trof ik ook nog installatiedraden aan die niet waren afgeschermd.

De ondernemer heb ik het advies gegeven om de installatie te laten keuren.

De startende ondernemer bleek niet verzekerd te zijn. Door het succes van de onderneming was het erbij ingeschoten om de papieren hiervoor te ondertekenen. Als een verzekeraar constateert dat een installatie niet voldoet aan de NEN 1010 en hierdoor ook nog eens de brandoorzaak ontstaan is, dan zou dit sowieso een reden kunnen zijn om niet uit te betalen. Of de installateur wordt aansprakelijk gesteld voor de schade.

Begin oktober ben ik in Praag geweest om ervaring op te doen bij de ­Tsjechische brandonderzoekers. Je raadt nooit waar we een brandje onderzocht hebben. In een fabriek waar men installatiedraad maakt…

Joost Ebus is brandonderzoeker bij het kenniscentrum Brandweer Gelderland-Midden en vrijwillig bevelvoerder van de Brandweer Nijmegen post Noord

| DECEMBER 2018

63

B.E.G. ontwikkelt volop nieuwe producten

Goed lichtmanagement levert fijn werkklimaat

Bij lichtmanagement denken we aan het milieu. Lampen die enkel branden wanneer nodig, lichtsterkte die automatisch aangepast wordt aan het moment. Kortom: geen onnodig energieverbruik. Maar er is meer. Zo beïnvloeden lichtkleur en -intensiteit ons welzijn. "Energiebesparing is de hoofdmoot, maar goed lichtmanagement levert ook een prettiger werkklimaat", zegt Jan Koomen van B.E.G. Nederland.

V

an oudsher is B.E.G. een producent van bewegingsen aanwezigheidsmelders. Sterker nog, het Duitse moederbedrijf was, zo zegt sales-engineer Jan Koomen, in de jaren tachtig pionier op dit vlak. "Eerst ging het bij sensoren­enkel om veiligheid, later werd ook comfort een argument. Maar tegenwoordig gaat het veel verder.

Milieu en gezondheid, dat zijn de belangrijke zaken van nu."

Ofwel optimale toepassing van licht. Zowel natuurlijk licht als

64

| DECEMBER 2018

kunstlicht. En vooral de combinatie daarvan. B.E.G. is volop actief met het ontwikkelen van nieuwe oplossingen voor lichtmanagement.

Het niet-merkgebonden protocol DALI en het uitgebreidere DALI2 zijn daarin vaak terugkerende ­termen. "Voordeel van DALI is dat we ieder armatuur volledig ­afzonderlijk kunnen aansturen.

Via DALI-­drivers kunnen we led-­armaturen digitaal regelen en dimmen", aldus Koomen.

Daarbij is de combinatie met dag-

licht belangrijk. "Neem een kantoor.

Het daglicht dat daar binnenkomt is overal verschillend. Onze ­DALI-sensoren meten de plek waar het minste daglicht is en daarop wordt de sterkte van de armatuur aangepast. Zo maak je optimaal gebruik van de natuurlijke bron én van kunstmatig licht."

HOOGTESENSOR Nog zo'n gevoelig product is de nieuwe 'grote hoogte-sensor' van B.E.G. Tot circa zestien meter

SPOTLIGHT

hoogte meet die nauwkeurig de bewe­gingen op de werkvloer in bijvoorbeeld­ fabriekshallen.

Koomen: "Conventionele sensoren hebben, onder meer door magazijnstellingen en goederen op de vloer, een verstoorde reflectiefactor. En zodoende moeite om nauwkeurig de lichtsterkte te detecteren. Deze sensor heeft een speciale telescopische lens, die de juiste lichtsterkte op de werkvloer signaleert. Hij is bovendien bestand tegen lage temperaturen en dus ook geschikt voor koelcellen."

SCENES DALI LINK en DALISYS zijn verlichtingssystemen die nog een stapje

verder gaan. Met DALI LINK worden per armatuur de DALI-drivers geadresseerd en vervolgens aan elkaar gekoppeld. Zo kunnen bijvoorbeeld scenes worden geprogrammeerd, vertelt Jan Koomen.

"In een ruimte wordt overdag vergaderd en 's avonds is er een borrel.

Voor iedere functie kan de juiste lichtinstelling met één druk op de knop worden gekozen."

DALISYS is een eigen systeem van B.E.G., speciaal voor lichtmanagementprojecten. Een component daarin is de multisensor 'PureColour', voor de regeling van de lichtkleur en -intensiteit.

Koomen: "Die worden zo i­ngesteld

dat mensen zich prettiger en ­energieker voelen. Dit heeft echt de toekomst."

ADVIES B.E.G. weet dat de installateur hulp en advies wil. "We staan dagelijks klaar. Desgewenst komen we ter plekke en zoeken we samen met de installateur de beste oplossing."

Installateurs maken daar al goed gebruik van, zegt Koomen. Hoewel sommigen dat pas laat doen. "Dan melden ze zich pas wanneer alles geïnstalleerd is, maar niet optimaal werkt. Kom naar ons aan het begin van de klus, dan voorkomen we samen problemen." 

B.E.G. IN HET KORT HET DUITSE B.E.G., OFTEWEL BRÜCK ELEKTRONIC GMBH, IS IN 1975 OPGERICHT DOOR HERR BRÜCK, ZOALS ZIJN MEDEWERKERS HEM NOEMEN. MET ZIJN TACHTIG JAAR IS BRÜCK NOG ALTIJD NADRUKKELIJK BIJ HET FAMILIEBEDRIJF BETROKKEN, HIJ RUNT HET TEGENWOORDIG SAMEN MET ZIJN ZOON EN DOCHTER. B.E.G. IS UITGEGROEID TOT EEN INTERNATIONAAL OPERERENDE SPECIALIST IN LICHTMANAGEMENT EN GEBOUWAUTOMATISERING. WERELDWIJD TELT HET BEDRIJF 280 MEDEWERKERS. DE PRODUCTIE VINDT PLAATS IN CHINA EN DUITSLAND. BIJ DE NEDERLANDSE VERKOOPORGANISATIE VAN B.E.G. WERKEN ZES MENSEN.

Jan Koomen

| DECEMBER 2018

65

— VanLien Lutia: veelzijdige vluchtrouteverlichting om veiligheid buiten te brengen Eenvoudig te installeren, sterk en aantrekkelijk. Met zijn onopvallende design en kleuren sluiten de Lutia-armaturen naadloos aan op de buitenkant van een gebouw. Behalve in nood ook toepasbaar als standaard verlichting, de geïntegreerde lichtsensor biedt de mogelijkheid tot nachtwaakverlichting.

De slagvaste behuizing houdt water en stof buiten. Het beste van alles is dat het veelzijdige ontwerp geschikt is voor wanden én plafonds, zodat één product volstaat voor alle installatiebehoeften.

Lutia: de eenvoudige en betrouwbare manier om veiligheid buiten te brengen. www.vanlien.nl

Meng. Giet. Klaar.

NIEUW!

De 3M™ Scotchcast™ Giethars Kabelmoffen 92 NBA en NBB serie met CMR-vrije epoxy giethars

� Hydrophobe giethars verdringt vocht � Eenvoudig draaien, klikken en de gietharszak leegdrukken � Harsmeng kwaliteit en uitharding via unieke kleurindicator te volgen � Transparante kabelmof uit 1 schaaldeel voor optimale controle � Voorzien van schroefconnector � Flexibele, voorgevormde multi-diameter schuim zij-afdichtingen � Eenvoudige kabelmof sluiting via kliksysteem

66

| DECEMBER 2018

12670_ad_scotchcast_4gs_a5l_NL_10.indd 1

Meer informatie 3M.nl/electrical electrotel.nl@mmm.com 3Melectrical.be@mmm.com

01-06-18 14:18

INNOVATIE AK2­RD: 100% stekerbare kabeldozen

RAZENDSNEL EN EENVOUDIG INSTALLEREN bevestigen. En met hetzelfde gemak monteer je de kabeldoos op de wand of boven een verlaagd plafond. De AK2­RD is dus perfect toe te passen bij renovatie­ en transformatieprojecten van kantoorpanden.

DE VOORDELEN VAN DE AK2­RD • 100% stekerbare kabeldoos: De uitbreiding van het Winstalleren®-assortiment van Attema maakt jouw werk eenvoudiger en sneller. Kies daarom naast onze 100% stekerbare groepenkast, hollewanddozen en stekerbare centraaldozen, voortaan ook voor 100% stekerbare kabeldozen voorzien van WAGO WINSTA RD connectoren.

Ideaal voor tijdelijke huisvesting en renovatie en transformatie van kantoorgebouwen.

100% STEKERBARE KABELDOZEN

OPLOSSING VOOR TIJDELIJKE GEBOUWEN

100% stekerbare kabeldozen worden toegepast als een ruimte geen centraal lichtpunt heeft of een centraaldoos niet wenselijk is. Door de kabeldoos te combineren met één van de ver­ schillende montageplaten, is de AK2­RD heel eenvoudig op wand, plafond, kabel­ of draadgoot te mon­ teren. In het uitgebreide assortiment voorbedrade kabeldozen zijn standaard de meest voorkomende schakelingen te vinden. En als dat nodig is, regelt Attema ook specifieke schakelingen of uitvoeringen.

De AK2­RD is uitermate geschikt om elektrische installaties aan te leggen in tijdelijke gebouwen. Met de stekerbare WAGO­Winsta RD verbindingen zijn de elektrische installaties eenvoudig los te koppelen. En vervolgens worden ze op een andere locatie weer snel en efficiënt aangesloten. Dat maakt de AK2­RD bij uitstek geschikt voor circulair bouwen.

bespaart montagetijd en faalkosten • Alle soorten voorbedrading mogelijk • Te combineren met elk type deksel: ook met WCD deksel • Te gebruiken als verdeler • Toepasbaar op wand, plafond en kabeldraagsysteem • Herbruikbaar

WINSTALLEREN® Attema en WAGO bundelden hun krachten en ontwikkelden een uniek en innovatief concept. 100% Winstal­ leren®. Want door 100% stekerbaar te installeren, werk je sneller, eenvou­ diger en efficiënter. Dat bespaart tijd en beperkt faalkosten. En dat is nou precies: Installeren volgens Attema.

VOOR TRANSFORMATIES EN RENOVATIE De AK2­RD is gemakkelijk op de reeds aanwezige kabeldraagsystemen te

www.attema.com

| DECEMBER 2018

67

LAPTOP RUGZAK Als je voor je werk onderweg bent, neem je je kantoor overal mee naartoe. Immers, dankzij je laptop, smartphone en tablet kun je overal en altijd aan de slag. Met de Leitz Complete Smart Laptop Rugzak kun je al die mobiele accessoires, maar ook laders, kabels, adapters, pennen en een schrijfmap eenvoudig opbergen, dankzij maar liefst twintig opbergvakken. Voortaan heb je alles snel en makkelijk binnen handbereik.

Bron: Leitz.com

HANDIGE DOOSOPENER Fox Knives introduceert de Mini-Ka Folding, een handig klein zakmesje met nylon beschaling en een lemmet van 420 roestvrij staal. Het zakmesje haakt letterlijk in op de trend dat steeds meer producten worden thuisbezorgd in grote of kleine dozen. Het haakmes is speciaal ontworpen om deze gemakkelijk open te snijden. Een ideale sleutelhanger, verkrijgbaar in de kleuren oranje, blauw, rood en zwart.

Bron: Foxcutlery.com

LICHTKETTING IN FLES

Een lichtketting in de fles. Twee vliegen in ĂŠĂŠn klap. Eindelijk zijn al die lege flessen ergens goed voor! Handig voor in donkere hoekjes waar geen stopcontact zit. Aan de lichtketting zitten vijf warm-witte ledlampjes en de fles wordt afgesloten met een elektro-kurk. Je hoeft alleen maar te wachten tot het donker wordt. Dan heb je een super sfeertje. De lampjes branden op een

batterij en er is een aan-uit-knop.

Bron: Radbag.nl

68

| DECEMBER 2018

SCREWMAGNET De ScrewMagnet is een sterke magneet waarmee je schroeven, spijkers, bitjes, boortjes en handgereedschap altijd binnen handbereik hebt. Een ideaal hulpmiddel voor de monteur. Bijvoorbeeld wanneer je op een ladder staat, of in een kruipruimte ligt. De magneet heeft een draagkracht van 11 kilogram en is zeer robuust.

Door de clip kan de Screw Magnet eenvoudig aan je broek of riem worden bevestigd.

Bron: ScrewMagnet.com

GADGETS

VEILIG OPBERGEN Je spullen zijn veilig opgeborgen in de nieuwe Vibe 325 crossbody bag van Pacsafe. Met deze sportieve tas kun je onbekommerd genieten van elke reis.

De tas is voorzien van eXomesh slashguard, een onzichtbaar veiligheidsnet van roestvrij staal, en Carrysafe slashguard draagbanden versterkt met staalkabels.

Verder heeft de tas een PopNLock veiligheidsclip om hem ergens aan te kunnen bevestigen.

Bron: Pacsafe.com

DRINKEN UIT DE FLES

Wijn drink je toch niet rechtstreeks uit de fles? Toegegeven, het ziet er misschien wat vreemd uit, maar als de nood echt hoog isâ&#x20AC;Ś Dit wijnglas zet je simpelweg op de hals van een wijnfles. Een siliconen sluiting zorgt voor een luchtdichte sluiting, zodat je niet kunt morsen. Het kan ook gebruikt worden voor bier- of waterflessen. Let op: het glas en de siliconen sluiting mogen niet in de vaatwasser.

Bron: Radbag.nl

HIGHTECH SNORKELMASKER PANTOFFELS VOOR BUITEN

Met de huisschoenen van Glerups loop je zo naar buiten. Dankzij de antislipzool van natuurrubber blijven ze altijd droog en houd je goede grip. Ook binnen zijn de sloffen heerlijk aan je voeten. Ze zijn lekker warm, licht en erg comfortabel. Bovendien zijn ze zijdezacht het bijzondere vilt, dat is gemaakt van 100% wol van speciaal geselecteerde schapen uit Nieuw-Zeeland. Nou, laat de winter maar beginnen!

Houd je van snorkelen en doe je toevallig ook nog aan onderwaterfotografie?

Dan is dit hightech snorkelmasker absoluut iets voor jou! Want op dit snorkelmasker kun je heel een­voudig je action camera monteren. Het masker biedt een groot blikveld van 180 graden en beschikt over een anti-aanslag coating.

Het is alleen geschikt voor snorkelen, dus niet voor duiken. En de camera is niet inclusief.

Bron: Radbag.nl

Bron: Binorm.nl

| DECEMBER 2018

69

Het compacte panel met 5 inch hoge resolutie touch display voor eenvoudige bediening van alle gebouwbeheertechniek.

Smart Control 5.

PAST IN ÉÉN INBOUWDOOS

Vooraf geïnstalleerde apps voor JUNG Visu Pro, Smart Visu Server en eNet Server; integratie van Deurcommunicatie met de Siedle Smart Gateway.

JUNG.NL

Vertegenwoordiging voor Nederland: Hateha Elektrotechnische Handelsonderneming B.V. HATEHA.NL 70

| DECEMBER 2018

JUNG_AZ_Smart_Control5_190x277mm_NL.indd 1

10.08.18 11:20

INNOVATIE Slimmer en sneller werken met Go Wireless

EATON’S GO WIRELESS PAKKETTEN ALS BASIS VOOR EEN SLIM HUIS

Go Wireless pakketten van Eaton maken de installatie van wandschakelaars die verlichting, zonwering en ventilatie aansturen eenvoudiger, helpen je tijd te besparen en geven je de mogelijkheid je omzet te verhogen.

Tijdrovend. Beperkt. Rommelig. Deze termen worden het meest geassocieerd met het aanbrengen van wandschakelaars en wandcontactdozen in woningen bij renovatie of nieuwbouw. De Go Wireless pakketten van Eaton zijn geschikt voor het snel en betrouwbaar oplossen van de meest voorkomende gevallen, zonder extra leidingwerk.

Je hoeft niet te boren, sleuven te frezen of draden te trekken. Je klant kan zelfs tijdens de klus nog veranderen van mening over de plaats van een schakelaar omdat deze met een kleine moeite kan worden verplaatst en geïnstalleerd.

Elk pakket bevat een voorgeconfigureerde draadloze wandschakelaar en actor. De wandschakelaar kan overal

bij je klanten. ‘Master’-schakelaars kunnen geïnstalleerd worden om verlichting of zonneschermen in een groep aan te sturen, er kunnen extra wandschakelaars worden toegevoegd en nieuwe ruimtes kunnen worden opgenomen in de installatie - dit alles in enkele minuten.

geplaatst worden en bediend worden, vanaf elke mogelijke plek, zelfs op een glazen wand. Ze zijn te gebruiken in combinatie met de meeste 55mm afdekramen van de bekende merken schakelmateriaal zodat ze altijd passen in het interieur van de klant.

DE PAKKETTEN: 1. Wireless Switch All 2. Wireless Dim All 3. Wireless Shading 4. Wireless Second Switch 5. Wireless Ventilation 6. Wireless Heating Eaton’s Go Wireless pakketten kunnen dienen als basis voor een slim huis en geven je hiermee de mogelijkheid om aanvullende verkopen te realiseren

www.eaton.nl/GoWireless

| DECEMBER 2018

71

In elke uitgave geven Henk en Fred hun mening over de producten die in het magazine staan. Wat vinden zij van de noviteiten? Welke voordelen levert het op voor de installateur? En wat kun je ermee? 8 reviews op een rij.

PHILIPS - CORELINE

PAGINA

19

PAGINA

27

FRED: “De Coreline-reeks is de eerste reeks armaturen die slim is gemaakt. Daar moeten wij als twee slimme jongens toch zo snel mogelijk mee aan de slag gaan in de praktijk.”

HENK: “Jij moet ook altijd haantje de voorste zijn.”

FRED: “Ik loop in ieder geval niet achter de feiten aan en ga met de tijd mee. Alleen dan kan je goed werk leveren. Daar kan jij een voorbeeld aan nemen.”

HENK: “Nu ga je ook nog haantjesgedrag vertonen?”

NEDELKO - SMART SWITCH VAN IOTTY HENK: “Je hebt het al een tijdje over een mooi huis kopen dat je direct omtovert tot een prachtig slimme woning. Heb je ergens een geldboompje waar ik niets vanaf weet?”

FRED: “Ik zei dat ik dat ooit wil kopen. Dan wil ik dat de garagedeur alvast opengaat als je aan kom rijden en dat de buitenverlichting aanspringt.

En ik wil Google Assistent, zodat ik een eigen digitale butler heb, haha.”

HENK: “Oké Fred.”

FRED: “Nee. Oké Google.”

HAGER - SCHAKELAARSERIES VAN BERKER FRED: “Henk, ik ben al klaar met het schakelmateriaal, dus ik ga heel eventjes op de grond zitten…”

HENK: “Klaar?! Die klassieke schakelaar is voor de volgende klus! Wat heb je gisteravond allemaal uitgespookt?”

FRED: “Huh..? Zeur niet zo. Ik heb hooguit vijf minuten de ogen dicht. Ik wist trouwens niet dat ik mij moest verantwoorden bij jou.”

PAGINA HENK: “Wel als je dit high tech-gebouw verward met een herenhuis.”

37

72

| DECEMBER 2018

REVIEWS PAGINA

46

LEGRAND - KEOR MULTIPLUG FRED: “Spanningswegval kan grote problemen veroorzaken. Hetzelfde geldt trouwens voor een spanningsdip. Niemand wil toch dat bijvoorbeeld de productie stilvalt?

HENK: “Klopt. Helemaal mee eens! Dus, wat denk je dat je daaraan kan doen?

FRED: “Heel makkelijk. Legrand heeft de Keor Multiplug die reageert bij spanningswegval én spanningsdip.”

HENK: “Nee, dat bedoelde ik niet. Wat ga jij in de toekomst aan jouw eigen spanningsdipjes op je werk doen?”

ABB - XION FRED: “Zo. De noodverlichting hangt.”

HENK: “Hebben we weer goed gedaan, Fred. Mocht hier dan toch een gas- of stofexplosie ontstaan, dan kan iedereen in ieder geval veilig het gebouw verlaten.”

FRED: “Met een levensduur van 80.000 uur bij 25 graden Celsius hebben ze er de aankomende tijd geen omkijken naar.”

PAGINA HENK: “Alleen maar voordelen dus.”

51

PAGINA

57

KLEMKO - LUMIKO BIKKEL FRED: “Het spijt me, maar ik ga de aankomende kerstvakantie niet elke dag naar je huis om de lampen aan en uit te zetten hoor.”

HENK: “Dat meen je niet! Wat moet ik nu? Ik wil wel dat het lijkt alsof er iemand thuis is als ik op vakantie ben.”

FRED: “Er zijn genoeg producten op de markt die je aanwezigheid in huis kunnen simuleren. Zoals de Bikkel. Perfect voor jou. Makkelijk in te bouwen en instellen doet ‘ie zelf.”

HENK: “Bikkel, zeg je? Even pen en papier pakken. Dan schrijf ik het op…”

ATTEMA - AK2-RD

PAGINA

67

PAGINA

71

HENK: “Vind je niet dat er veel meer moet worden samengewerkt binnen de branche?”

FRED: “Krachten bundelen is tegenwoordig bijna een must.”

HENK: “Attema en Wago doen het al jaren he? En wat een succes hebben ze met het concept 100% Winstalleren.”

FRED: “Ik vind onze samenwerking al vijf jaar succesvol. Op naar de volgende vijf!”

EATON - GO WIRELESS PAKKETTEN HENK: FRED: HENK: FRED:

“Fred, bedankt voor je tip om over te stappen op dimbare verlichting. Echt heel erg bedankt.”

“Graag gedaan. Kijk, kan ik je ook nog eens helpen op het gebied van verlichting.”

“Ja, van de wal in de sloot. Ik hoor gezoem of de verlichting flikkert. Waardeloos!”

“Is dat het enige? Help me onthouden dat we het Wireless Dim All pakket voor je meenemen. Heb ik het zo voor je opgelost.”

| DECEMBER 2018

73

FRED

Op de hoogte blijven van de laatste trends op het gebied van internet, gadgets en social media?

Volg Fred op Twitter: @FredvanHenF

De Sion komt volgend jaar op de markt

Zonneauto komt eraan Volgend najaar komt in Nederland de eerste Sion op de markt. Een elektrische auto die aan alle kanten beplakt is met zonnecellen. En met 20.000 euro ook nog eens betaalbaar. Fred was aanwezig op de perspresentatie in Almere en praat je daarnaast bij over Lightyear, de eerste Nederlandse zonneauto.

E

en tijdje terug ben ik in Almere naar de Nederlandse perspresentatie van de Sion geweest.

Een elektrische auto die aan alle kanten beplakt is met zonnepanelen.

De Sion, van de Duitse fabrikant Sono Motors, komt volgend najaar op de markt. Het meest interessante van deze zonneauto is misschien wel de prijs. Want de Sion gaat, inclusief batterij, slechts 20.000 euro kosten. Dat is dus bijna twee keer zo goedkoop als de Tesla Model 3, waarmee Elon Musk elektrisch rijden betaalbaar wil maken.

Maar wat krijg je er dan voor?, hoor ik je al denken. De Sion kan op een volle batterij 250 kilometer rijden.

Maar door de zonnepanelen voeg je daar al rijdend extra kilometers aan toe: 30 kilometer op een zonnige dag, 10 kilometer in de winter. Voor mensen die dicht bij hun werk wonen, is dit dus een ideale auto.

Want je hoeft de wagen dan bijna nooit op te laden. Je rijdt dan dus het hele jaar door bijna gratis!

Motors is opgericht door de Duitse jeugdvrienden Laurin Hahn en Jona Christians. Tijdens hun studie elektrotechniek en natuurkunde bouwden ze een Renault Twingo om tot een elektrische auto met zonnepanelen. Dat was in 2012. Vier jaar later richtten ze via crowdfunding Sono Motors op, waar inmiddels bijna 70 mensen werken. Via een app kun je de Sion straks ook verhuren aan a ­ nderen, of ritten delen. En het is via die app ook mogelijk om zonne-energie te verkopen.

Bijvoorbeeld door via een kabel een andere elektrische auto op te laden!

LIGHTYEAR Ook in Nederland wordt er gewerkt­ aan een elektrische auto met zonne­ cellen. Voormalige studenten van de TU Eindhoven zijn daarvoor het bedrijf en automerk Lightyear ­begonnen. Er komen twee versies, met batterijen die 400 of 800 kilometer overbruggen. Plus nog eens 70 kilometer extra op een zonnige dag. De Lightyear komt pas in 2020 op de markt, zeggen ze. Ik ben al begonnen met sparen. Want deze auto gaat zeker 119.000 euro kosten. Tja, dan is die Sion een stuk goedkoper!  Bron: De Volkskrant

JEUGDVRIENDEN Even het verhaal achter de Sion, want dat is best wel grappig. Sono

74

| DECEMBER 2018

De Sion en de oprichters van Sono Motors

B.E.G. The lighting control professionals The lighting control professionals

ď ˝

vestigingen en agentschappen

Daglicht en aanwezigheidsafhankelijke lichtregeling

Netwerksystemen, schaalbaar, geschikt voor elk project

Breed productassortiment

B.E.G. Nederland B.V. Tjalk 42 2411 NZ Bodegraven T 0172 476800 info@beg-luxomat.nl beg-luxomat.com/nl

B.E.G. BiRC

| DECEMBER 2018

75

BEN JIJ OOK ZO TOE AAN EEN

Ã&#x2030;CHT INTERACTIEF BEURSCONCEPT? VERWELKOMT JE GRAAG OP:

GA VOOR MEER INFORMATIE NAAR WWW.ELEKTRO2019.NL

24-25-26 SEPTEMBER 2019

BEURSFABRIEK

NIEUWEGEIN ONTMOETEN ZIEN 76

DOEN

KENNIS DELEN

BELEVEN

INNOVATIES

ONTSPANNEN

GENIETEN

HET MEEST | DECEMBER 2018 SPRAAKMAKENDE EVENT BINNEN DE ELEKTROTECHNIEK!