Henk & Fred 3-2025

MONTEUR VAN HET JAAR

VERKIEZING WEER VAN START

OP STAP

Alliander over robots, AI en VR-bril

INTERVIEW

GOED GESPREK

De rol van ICT in de techniek

COLOFON & INHOUD

Henk & Fred is het leukste magazine voor de elektrotechniek. Wij zijn er voor iedereen die werkzaam of geïnteresseerd is in de elektrotechniek. In elke editie is weer een glansrol weggelegd voor collega’s Henk, Fred en Daan. Hierdoor weten we zowel jong als oud binnen de gehele elektrotechniek aan ons te binden. Het magazine verschijnt vijf keer per jaar en wordt verspreid in een oplage van 24.000 exemplaren. Jaargang 13, nummer 3, juni 2025

UITGEVER

Media Vakman B.V. Keulenstraat 9 7418 ET Deventer

HOOFDREDACTIE

Peter Besselink, redactie@henkenfred.nl

REDACTIE

Pim van de Beek, Michiel Elands, Sjoerd Geurts, Diede de Klein en Han Neijenhuis

BLADMANAGER

Matthea Kiemeney, matthea@henkenfred.nl

AAN DIT NUMMER WERKTEN MEE

Leony Bos (communicatie), Gejo Flierman (verkoop), Marco IJmker (vormgeving), Tim Nijhof (eindredactie) en Martijn Verspeek (column)

ADVERTENTIES advertenties@henkenfred.nl

VORMGEVING Media Vakman B.V. DRUK Tuijtel

ABONNEMENTEN EN ADMINISTRATIE info@henkenfred.nl

Verschijning: 5 x per jaar

Abonnementsprijs Nederland € 47,50 per jaar (excl. 9% BTW, incl. verzendkosten) Losse nummers € 9,75 (excl. 9% BTW, incl. verzendkosten)

Abonnementen kunnen op elk gewenst moment ingaan en worden automatisch verlengd, tenzij twee maanden voor de vervaldatum schriftelijk is opgezegd.

ALGEMENE VOORWAARDEN EN PRIVACYSTATEMENT

Zie henkenfred.nl

COPYRIGHT

Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt worden op welke wijze dan ook, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. Uitgever en auteurs verklaren dat deze uitgave naar beste weten is samengesteld, evenwel kunnen aan de volledigheid en juistheid van de informatie, zoals weergegeven in deze uitgave, geen rechten worden ontleend. De uitgever en auteurs kunnen dan ook geen enkele aansprakelijkheid aanvaarden voor schade, van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op bedoelde informatie uit deze uitgave.

VOLG ONS

facebook.com/HenkenFred instagram.com/henkenfred linkedin.com/company/henk-&-fred linkedin.com/in/fred-van-henk-en-fred info@henkenfred.nl

HENKENFRED.NL

44

56

10

6

HET DRAAIT OM JOUW ‘ANDERE OPLOSSING’

64

In de installatiebranche zijn we druk en vaak bezig met de waan van de dag. Hoe bepaal je dan je strategie? En hoe word je een aantrekkelijke werkgever? Deze twee thema’s stonden centraal bij ‘Bedrijfskunde in 1 dag!’, georganiseerd door Techniek Nederland, in samenwerking met Business Universiteit Nyenrode.

10

“INEENS VERANDERDE DE POLITIEK VAN KOERS”

Na acht jaar zwaaide Doekle Terpstra (69) af als voorzitter van Techniek Nederland. Onder zijn leiding groeide de sector in invloed, volwassenheid en zichtbaarheid. Terpstra, in zijn afscheidsinterview: “Gebruik de kracht van deze branche.”

24

WAAROM JE EEN KLANT

NA DE KLUS MOET BELLEN

Bij marketing ligt de focus vaak op het binnenhalen van nieuwe klanten. Veel meer dan op het uitbouwen van bestaande klanten, via mond-tot-mondreclame. Een gemiste kans, zegt marketingstrateeg Rob de Groot, die er een boek over schreef.

32

6

24

32

THUIS BIJ: HARM EDENS

Harm Edens is presentator van tv-programma ‘Dit was het nieuws’. Als daarin een duurzaam item voorbijkomt, wordt hij door de teamcaptains steevast geplaagd met z’n ‘Harm-onderwerpje’. Begin dit jaar bracht hij een interviewboek over klimaatverandering uit.

44

LEIDINGEN ONZICHTBAAR MAKEN IN ’T KASTEELTJE

Henk en Fred bezoeken landhuis De Wychert in het Gelderse Berg en Dal, een prachtig monumentaal pand uit 1907 dat op slimme wijze verduurzaamd wordt. Een ingewikkeld project vol technische uitdagingen én historische charme. De mannen zijn benieuwd.

56

TIP AAN INSTALLATEURS: VERDIEP JE IN MODBUS

Nick Bosschert van Connectz helpt installateurs bij het toepassen van slimme gebouw- en huistechnologie. “De toekomst is gebouwautomatisering waar elektrotechniek en ICT samenkomen. Dit is straks geen luxe meer, maar standaard.”

64

WAAR DE ROBOTHONDEN GASLEKKEN OPSPOREN

Henk en Fred bezoeken het Research Center for Digital Technologies van Alliander in Arnhem, waar slimme koppen aan innovatieve technologieën werken om het energienetwerk toekomstbestendig te maken. Fred is razend enthousiast: “Geweldig, die robots!”

VERKIEZINGSKOORTS!

Yes, we zijn weer begonnen. Met de verkiezingen van Monteur van het Jaar en Installatiebedrijf van het Jaar. Voor beide verkiezingen kun je jezelf of je bedrijf opgeven tot 31 juli.

Bij de Monteur van het Jaar gaan we op zoek naar de beste elektromonteur van 2025. Om je te plaatsen voor de voorronde op dinsdag(avond) 7 oktober bij IW in Amersfoort dien je eerst een aantal online vragen te beantwoorden waarmee we jouw basis elektrokennis toetsen. Daarbij wordt ook gekeken naar de snelheid. Dus hoe snel je de antwoorden heb ingevuld. De beste 24 plaatsen zich dan voor de voorronde bij IW Amersfoort, waar ze twee praktijkopdrachten en een case moeten uitvoeren. De beste zes daarvan gaan door naar de finale, eind van het jaar. Ga voor meer informatie naar monteurvanhetjaar.nl. Daar lees je precies hoe alles werkt!

Ook kan er weer gestemd worden voor het Installatiebedrijf van het Jaar. Evenals vorig jaar hebben we weer twee categorieën: bedrijven tot 25 medewerkers en 25 medewerkers en meer. Stemmen kan tot 31 juli. Daarna zullen we twee shortlists publiceren van elk tien bedrijven. En is er een tweede stemronde. Ook deze verkiezing heeft z’n eigen website: installatiebedrijfvanhetjaar.nl.

Tenslotte wil ik je nog wijzen op een interessant afscheidsinterview met Doekle Terpstra van Techniek Nederland. Die haalt in het verhaal flink uit naar het nieuwe kabinet. ‘Onbetrouwbare overheid torpedeert energietransitie’ is de kop. “We lagen op koers en ineens slaat de overheid een andere weg in”, aldus Terpstra. Hij zegt het niet met zoveel woorden, maar waarschijnlijk komen er wat hem betreft gauw nieuwe verkiezingen. Lezen dus, vanaf pagina 10!

Peter Besselink, hoofdredacteur redactie@henkenfred.nl

Alles over strategie en missie bij ‘Bedrijfskunde in 1 dag!’

Het draait om de andere oplossing die jij biedt

In de installatiebranche zijn we druk en vaak bezig met de waan van de dag. Hoe bepaal je dan je strategie? En hoe word je een aantrekkelijke werkgever? Deze twee thema’s stonden centraal bij ‘Bedrijfskunde in 1 dag!’, georganiseerd door Techniek Nederland, in samenwerking met Business Universiteit Nyenrode.

Wat zijn de belangrijkste wakkerliggers in de branche?” Met die vraag werd de themadag

Ook afscheid durven nemen van klanten

‘Bedrijfskunde in 1 dag!’ dit voorjaar bij Business Universiteit Nyenrode geopend. Zo’n vijftig deelnemers van diverse installatiebedrijven hadden zich daarvoor in de collegebankjes gemeld. Een keur aan

“Goed dat je weer eens in de schoolbankjes bent geklommen, Henk. En nog wel bij Nyenrode. Wat is je het meest bijgebleven?”, wil Fred graag weten.

“Misschien wel de opmerking van Ger Zwartendijk. Dat we veel duidelijkere keuzes moeten maken. En ook afscheid moeten durven nemen van bepaalde klanten. Andere interessante vraag was of je totaalinstallateur wilt zijn. Of dat je je juist moet specialiseren. In dat laatste geval

ligt je uurtarief vaak hoger en verdien je meer”, aldus Henk.

“Ik hoor het al”, zegt Fred.

“Je hebt goed opgelet in de les, haha.”

antwoorden kwam voorbij. Van ‘wet- en regelgeving’ tot het ‘binden en boeien van personeel’. Maar ook ‘de waan van de dag’ werd als wakkerligger genoemd. Het lijkt erop dat we met z’n allen steeds drukker worden. En hoe zorg je er dan voor dat je werkt vanuit een missie en strategie?

Eerste spreker was Dafir Kramer, specialist op het gebied van strategie en verandering. “De essentie van strategie is je bedrijf positioneren”, zo begon hij zijn betoog. Tweede stap is om die strategie ook te delen met je personeel en klanten. “Ik sprak laatst een medewerker van Installatiebedrijf Verspeek, het bedrijf van Martijn Verspeek. Per ongeluk liet ik het woord ‘klant’ vallen. Ik werd door die medewerker gelijk gecorrigeerd. Bij Verspeek hebben ze het niet over klanten. Maar over fans. Zodra je als eigenaar je missie goed deelt met je mensen, houd je zelf tijd over om verder aan je strategie te werken.”

Kleur bekennen

Bij strategie draait het om ‘Wat doe ik en voor wie?’. Bij installatiebedrijf Verspeek werken ze bijvoorbeeld bewust binnen

“ 9 8% BEZIG MET WAT NU AF MOET, 2 % TOEKOMST”

BEDRIJFSKUNDE IN 1 DAG!

een bepaald postcodegebied en met maar een beperkt aantal merken en diensten. “Bij strategie moet je niet denken in termen als vraag en behoefte”, aldus Dafir Kramer. “Het draait om de andere oplossing die jij biedt. De vraag is of je straks nog wel een warmtepomp verkoopt. Die klant wil misschien veel liever een servicecontract. Waarbij met AI die warmtepomp op afstand wordt gemonitord en het installatiebedrijf eigenaar blijft van de installatie. De behoefte van de klant blijft hetzelfde. Maar de oplossing wordt anders. Er zijn al nieuwe partijen in de markt die dat zo aanbieden!” Professor Lidewey van de Sluis ging vervolgens in op hoe je als installatiebedrijf een aantrekkelijke werkgever blijft. “Je zult kleur moeten bekennen als bedrijf en ergens voor moeten staan. Je bestaansreden, dat is die bewuste ‘Why?’. Ik noem dat ook wel de Moonshot, oftewel de stip aan de horizon. Vervolgens moet je daar als bedrijf een verhaal omheen gaan bouwen. Goede voorbeelden zijn Tony’s Chocolonely en Coolblue. Dat zijn bedrijven die de kern en relevantie van hun bedrijf goed uitdragen.”

Smoel geven

Bedrijven zijn vaak bezig met de waan van de dag. En minder met missie en strategie. “Uit onderzoek blijkt dat een gemiddelde ondernemer voor 98 procent bezig is met wat vandaag af moet, voor 2 procent met morgen en al helemaal niet met overmorgen”, aldus bedrijfsadviseur Ger Zwartendijk van Management Centrum Nederland tijdens ‘Bedrijfskunde in 1 dag!’. Verder raadde hij de aanwezige installateurs aan om keuzes te maken. “Durf te kiezen voor wie je wilt werken. En wat je wel en niet doet. Gezien de krapte op de arbeidsmarkt is het belangrijk dat je werknemers doen waar ze blij van worden!”

Julian Stevense, kerndocent marketing, daagde de aanwezige installateurs in het tweede deel van de dag uit om na te denken over de positionering van hun bedrijf. “Klanten en nieuwe medewerkers kloppen niet vanzelf bij je aan. Je zult je bedrijf smoel moeten geven. Jouw bedrijf is een merk. Wees nou eens een fan van je eigen bedrijf. En vat wat je wilt uitstralen in één pakkend woord samen. Als jij een voorkeur creëert, willen klanten vaker iets bij je kopen en krijgen sollicitanten bij het zien van de vacature al het idee dat ze bij jouw bedrijf willen werken. Mensen moeten het gevoel krijgen dat ze iets gaan mislopen als ze niet reageren.”

NOMINEER JOUW FAVORIET

We hebben in onze branche fantastische bedrijven. Installateurs waar we trots op mogen zijn! Werk jij nou bij zo'n fantastisch bedrijf of ken jij zo'n steengoede installateur? Nomineer 'm dan voor de Installatiebedrijf van het Jaar verkiezing. Hoe vaker een bedrijf is genomineerd, hoe meer kans!

Breng voor 31 juLi

jouw stem uit op:

www.installatiebedrijfvanhetjaar.nl

installatiebedrijf van het jaar OF stem via de QR-code

19% AANKOPEN

KOMT VOORT UIT

MOND-TOT-MOND

RECLAME

TEVREDEN

KLANTEN ZIJN

JE BESTE

AMBASSADEURS

ADVERTEREN KOST GELD

PERSOONLIJKE AANDACHT

KOST TIJD

Klanten vertrekken niet omdat ze ontevreden zijn gebrek aan aandacht

BEDRIJVEN WETEN DAT DEZE VORM VAN RECLAME HET MEEST EFFECTIEF IS

12 positieve ervaringen nodig om 1 negatieve teniet te doen

Slechts 1% heeft strategie gericht mond-tot-mondop reclame

DRAAIT OM AANDACHT, GEEN GEDOE, BELOFTES WAARMAKEN EN VERRAST WORDEN

GROOTSTE DEEL MARKETINGBUDGET

GAAT NAAR NIEUWE KLANTEN

1 klant behouden = 1 nieuwe klant minder zoeken Bron: Boek ‘Iedereen praat

Foto: Freepik

Foto: Freepik

iview

DOEKLE TERPSTRA VOORZITTER TECHNIEK NEDERLAND (2017-2025)

“Onbetrouwbare overheid torpedeert energietransitie”

Na acht jaar is Doekle Terpstra (69) afgezwaaid als voorzitter van Techniek Nederland. Onder zijn leiding groeide de sector in invloed, volwassenheid en maatschappelijke zichtbaarheid. In zijn afscheidsinterview blikt Terpstra terug, kijkt vooruit en waarschuwt voor politieke grilligheid. “Gebruik de kracht van deze branche.”

HOE VOELT DAT NU, ZO’N AFSCHEIDSINTERVIEW?

“Het is een dubbel gevoel. Ik voel me hier nog steeds thuis. Toch is een wisseling van de wacht verstandig. We gaan een nieuwe fase in en daar hoort ook een nieuwe voorzitter bij. Nieuwe mensen zorgen voor nieuwe ideeën en energie.

Die houden een vereniging fris en vitaal. Ik heb te vaak gezien dat bestuurders te lang blijven zitten omdat ze denken dat ze onmisbaar zijn.”

WELKE NIEUWE FASE

BEDOELT U PRECIES?

“Er komen steeds meer thema’s bij, zoals circulariteit en klimaatadaptatie. Ook Europa en digitalisering worden steeds belangrijker. Die veranderingen vragen om nieuw leiderschap en een frisse blik.”

WAT HAD ER BETER GEKUND IN UW VOORZITTERSCHAP?

en samenleving. Daar hebben installateurs, groothandel, de vakmedia en wij als vereniging samen keihard aan gewerkt.”

IN 2019 ZEI U DAT INSTALLATEURS

MEER VOOR ZICHZELF MOETEN

OPKOMEN. IS DAT GELUKT?

“Ja, absoluut. De sector is veel zelfbewuster. De klassieke rolverdeling met een dominante aannemer bestaat niet meer. Installateurs nemen steeds vaker het voortouw. Vooral de grotere bedrijven, die inmiddels 42 procent van de markt in handen hebben, bepalen nu mede het speelveld. Maar ook bij middenbedrijven zie ik dat ze meer system integrator zijn geworden in plaats van alleen installateur. De renovatie van de Maastunnel is voor mij hét voorbeeld: 43 systemen die integraal functioneren binnen de tunnel.

“De branche is volwassener geworden, zichtbaarder, invloedrijker”

“Het imago van het vak techniek is echt verbeterd. Maar de materiële opbrengst blijft achter. Als ik iets had willen versnellen, dan is het de instroom van vakmensen. Positief verrast ben ik wel over de zij-instroom: inmiddels komt 70 procent van de nieuwe mensen uit andere sectoren. Dat is winst.”

WAAR BENT U NOG MEER TROTS OP?

“Op de enorme stappen die we als sector samen hebben gezet. De branche is volwassener geworden, zichtbaarder, invloedrijker.

We zijn van een ondersteunende rol naar een sturende rol gegaan, ook richting overheid

Dat is de nieuwe installatiewereld.”

HEBBEN KLEINERE BEDRIJVEN

DAAR OOK WAT AAN?

“Zeker. De kennis en lobbykracht die grotere bedrijven inbrengen, werken door naar de hele branche.”

U VOND OOK DAT INSTALLATEURS

VAKER NEE MOETEN DURVEN

ZEGGEN. IS DAT VERBETERD?

“Ja, en dat komt mede door de enorme werkdruk. Een mooi voorbeeld is de warmtepomp: installateurs doen steeds minder onderhoud aan systemen die ze zelf niet geplaatst hebben. Er zijn simpelweg te veel merken op de

MARK HARBERS

VOLGT DOEKLE TERPSTRA OP

Mark Harbers (foto) is Doekle Terpstra opgevolgd als voorzitter van Techniek Nederland. Harbers (55) was tussen 2017 en 2019 staatssecretaris van Justitie en Veiligheid in het derde kabinet­Rutte. Van 2022 tot 2024 was hij minister van Infrastructuur en Waterstaat in het kabinet­Rutte IV. Ook zat hij vijftien jaar in de Tweede Kamer voor de VVD. Harbers is trots op zijn benoeming: “Techniek Nederland behoort tot de belangrijkste ondernemersorganisaties van ons land. Doekle Terpstra heeft de vereniging een herkenbaar gezicht gegeven en een stem waarnaar geluisterd wordt. Daar wil ik op voortbouwen.”

markt om vakmanschap te kunnen garanderen. Door duidelijke keuzes te maken, kunnen bedrijven kwaliteit blijven leveren.”

U BENT KRITISCH OP DE POLITIEK ALS HET GAAT OM DE ENERGIETRANSITIE. WAT IS ER MISGEGAAN?

“Ik vond de energietransitie altijd een kans om Nederland écht te veranderen. We waren goed op weg. Maar ineens veranderde de politiek van koers. Wat de afgelopen jaren is opgebouwd, wordt door dit kabinet in één klap onderuitgehaald. Een onbetrouwbare en grillige overheid heeft de energietransitie getorpedeerd. We lagen op koers met hybride warmtepompen, met draagvlak onder onze leden. En dan slaat de overheid ineens een andere weg in. Dat doet pijn en maakt het werk voor ondernemers haast onmogelijk. Zij hebben een stabiel kompas nodig, geen wispelturige wind.”

WAT WILT U UW OPVOLGER

MARK HARBERS MEEGEVEN?

“Laat zien dat wij als sector kunnen helpen bij grote vraagstukken in de samenleving. Techniek Nederland heeft veel kennis en slimme oplossingen in huis. We denken mee en willen samenwerken. Maak daar gebruik van. Mijn opvolger hoeft gelukkig geen lijst met telefoonnummers over te nemen. Hij heeft als oud-minister zelf al een goed netwerk dat deuren opent. Dat is heel belangrijk. Ik kan de minister-president niet bellen, mijn opvolger waarschijnlijk wel.”

“Techniek Nederland loopt voorop als het gaat om digitalisering in de bouw”

DE KOMENDE JAREN

DRAAIT ALLES OM

‘MEER DOEN MET MINDER MENSEN’?

“Prefab, AI, robotisering, standaardisering, digitalisering: dat zijn de sleutels. We zien bij bedrijven zoals Schouten Techniek dat prefab echt een doorbraak beleeft. De overheid moet zich beter

realiseren wat daar gebeurt. Minister Mona Keijzer denkt bij prefab vooral aan civiele projecten, vertelde ze me, maar in de installatiesector gebeurt minstens zoveel. Zonder prefab installatie kunnen we de woningbouw niet versnellen.”

WAT IS DE ROL VAN

DIGITALISERING EN AI HIERIN?

“Groot. Techniek Nederland loopt voorop als het gaat om digitalisering in de bouw. Denk aan technieken als BIM, Digital Twin en kunstmatige intelligentie (AI). Dat zijn geen modewoorden, maar middelen om sneller en slimmer te werken. We hebben daarover een akkoord gesloten met 43 partijen. We helpen onze leden hiermee,

WERKBEZOEK TIJDENS DAG VAN DE ONDERNEMER

BETUWEWIND: LAADPLEINEN EN RENDEMENT VAN 10%

Na zijn voorzitterschap stort Terpstra zich onder meer op Betuwewind, een burgercoöperatie met inmiddels 1500 leden. “We begonnen met zeven windmolens, maar er komt steeds meer bij. Zo investeert Betuwewind in voedselbossen, batterijopslag en slimme laadpleinen voor zwaar vervoer. In Rotterdam openen we deze zomer ons tweede Watthub­station. Dat is een vernieuwend snellaadplein voor zwaar materieel en vrachtwagens. Voor het eerste station lag binnen drie weken een miljoen euro op tafel. Iedereen wil meedoen.” De coöperatie keerde vorig jaar een rendement van 10 procent uit aan haar leden. “Ik geloof sterk in de kracht van burgerinitiatief. Dit laat zien wat er kan ontstaan als je lokaal eigenaarschap serieus neemt.”

bijvoorbeeld via bijeenkomsten waar leden elkaar vertellen wat het hen oplevert. AI wordt groter dan we denken. De mogelijkheden zijn enorm.”

WAT IS HET BELANGRIJKSTE VOORDEEL VOOR DE INSTALLATEURS?

“Productiviteitsverhoging. Daar ligt echt de sleutel. We moeten slimmer gaan werken. Daarom ben ik trots op het bestuursakkoord digitalisering dat we met 43 partijen hebben gesloten. Iedereen heeft zich gecommitteerd aan actie, niet alleen aan mooie woorden. Dat maakt het verschil. Het Rijk neemt digitalisering zelfs mee in de eisen voor nieuwe opdrachten. Zo boeken we samen echte vooruitgang.”

U BLIJFT NIET STILZITTEN. WAT GAAT U DOEN NA UW VERTREK?

“Ik blijf nog een tijdje voorzitter van het Bouwberaad. En ik ben voorzitter van Betuwewind,

een burgercoöperatie met 1500 leden. We werken aan windenergie, batterijopslag, voedselbossen en meer. Vorig jaar kregen onze leden 10 procent rendement. Het is een mooi voorbeeld van wat burgers samen voor elkaar kunnen krijgen.”

WAAR STAAT TECHNIEK NEDERLAND

OVER ACHT JAAR?

“Dan staan we als sector sterker dan ooit, in Nederland en daarbuiten. We hebben dan als hele keten flinke stappen gezet. We noemen ons niet voor niks de ‘Makers van Morgen’ en dat blijven we ook. De uitdagingen worden alleen maar groter, maar we hebben de energie en het netwerk om ze aan te pakken. Dankzij de samenwerking binnen de hele keten zijn we beter voorbereid op de toekomst. We hebben laten zien dat we complexe vraagstukken aankunnen en snel kunnen schakelen. Dat geeft vertrouwen: bij leden, bij partners én bij de politiek.”

Na zestien jaar was het toch echt tijd voor een nieuwe bus voor Frans van den Brink. Het was even wennen, maar nu hij gewend is aan de Ford Transit, wil hij niet meer terug. “Het belangrijkste vind ik dat de bus op mijn werkzaamheden is ingericht.”

A“bus

VAN DEN BRINK VAN HUIBERS ELECTRA

Met extra’s die ik niet gewend was”

l sinds de lts werkt Frans van den Brink bij dezelfde werkgever: Huibers Electra in Veenendaal. “Intussen al 37 jaar”, knikt Frans. “Nog steeds met veel plezier. Een groot deel van mijn klussen regel ik zelf via vaste klanten waar ik al heel lang over de vloer kom.” De werkzaamheden variëren van service en onderhoud tot domotica-oplossingen. “Het werk is door de jaren heen wel veranderd", legt Frans uit. Terwijl de afgelopen jaren heel veel veranderde, bleef bij Huibers Electra één ding in ieder geval hetzelfde. Want Frans bleef in zijn oude, vertrouwde werkbus rijden. “Mijn vorige bus heb ik zestien jaar gehad”, glimlacht Frans. “En wat mij betreft hoefde hij nog niet weg, haha! Ik was er helemaal vertrouwd mee, wist precies waar alles lag en alles paste er precies in. Bij een nieuwe moet je dat toch allemaal weer even opnieuw uitzoeken…”

WENNEN

Toch kwam er voor Frans een nieuwe bus. Huibers Electra bestelde een gloednieuwe verlengde Ford Transit en voorzag hem van een modern ogende sticker op de achterkant. Inmiddels rijdt Frans er al ruim een half jaar mee door de regio en dat bevalt heel erg

goed. “De bus heeft allerlei extra’s die ik niet gewend was, zoals een airco of een koppeling met je telefoon. Superhandig voor de navigatie naar de klus. Ik moest wel even wennen aan de piepjes, maar ook die parkeersensoren zijn echt wel heel fijn. Aan die gemakken ben je snel gewend”, zegt Frans enthousiast.

Meer tijd had hij nodig om aan de nieuwe inrichting te wennen. “Bij de aflevering was nieuwe bedrijfswageninrichting ingebouwd. Het was echt even passen en meten en vooral heel veel opruimen. Omdat ik wat vaste vakken miste, heb ik een paar betimmeringen uit mijn oude bus toch nog overgezet.”

FRED: “DUIDELIJKE STRUCTUUR”

De bus van Frans zit bomvol, ziet Fred. “Maar hij weet zelf alles te vinden. Er zit een duidelijke structuur in. Wat ik goed vind, is dat hij een eigen voorraad bij zich heeft. De kans dat hij misgrijpt voor een schakelaar of wcd is bijna nul.” Enthousiast is Fred ook over de extra schuifdeur aan de linkerkant. “Omdat je links uitstapt, is het ook bij smalle opritten goed te bereiken. En omdat Frans hier ook de meest gebruikte gereedschappen heeft staan, is dit heel efficiënt. Frans heeft er goed over nagedacht.”

FRANS

Het alles-inéén-paneel: de Busch-OneTouch 7”_

Nieuw in het Busch-Jaeger-assortiment: de Busch-OneTouch 7”. Een hoogwaardig HD-touchpaneel dat de besturing van Busch-free@home® wireless, Busch-Welcome®-deurcommunicatie (en binnenkort ook IP) en Matter-compatibele apparaten centraal regelt. Eenvoudig te installeren, programmeren en bedienen via swipen of aanraken. Voorzien van een geïntegreerd System Access Point en een ruimtetemperatuurregelaar. busch-jaeger.nl

Nomineren kan tot 31 juli

Welk bedrijf vanInstallatiebedrijfwordt het Jaar 2025?

Het is weer zover! Je kunt je bedrijf nomineren voor Installatiebedrijf van het Jaar. Nomineren kan tot 31 juli. Ook dit jaar zijn er twee categorieën: tot 25 medewerkers en 25 medewerkers en meer.

Ga naar installatiebedrijfvanhetjaar.nl en breng nu jouw stem uit!

De verkiezing Installatiebedrijf van het Jaar is inmiddels niet meer weg te denken. Twee jaar geleden begonnen als initiatief van Henk & Fred. Vorig jaar in de tweede stemronde goed voor maar liefst 6.600 stemmen! Dat leverde met WTB Eindhoven, Schouten Techniek, Michorius en Unica vier prachtige winnaars op, voor zowel de Vakjuryprijs als de Publieksprijs. Ook dit jaar kan er weer gestemd worden in twee categorieën: bedrijven tot 25 medewerkers en bedrijven van 25 medewerkers en meer. Door dit onderscheid krijgen ook kleinere installateurs een betere en eerlijke kans om de titel te winnen.

Hoe werkt het?

Nomineren kan tot 31 juli en gaat heel eenvoudig. Ga naar installatiebedrijfvanhetjaar.nl en breng daar je stem uit op je favoriete installatiebedrijf. Dat kan het bedrijf zijn waar je als monteur werkt, maar als eigenaar kun je ook een stem op je eigen onderneming uitbrengen. Belangrijk is wel dat je een korte motivatie toevoegt, waarin je in een paar zinnen vertelt waarom je dit installatiebedrijf nomineert. Hoe vaker je bedrijf is genomineerd, hoe meer kans!

Tweede stemronde

Op basis van het aantal stemmen en de motivaties stelt een deskundige jury twee shortlists samen. Met in beide categorieën tien installatiebedrijven.

Beide lijsten worden half september bekend gemaakt. Daarna kan tot eind oktober opnieuw gestemd worden.

Winnaars

De twee bedrijven met de meeste stemmen in de tweede stemronde winnen de Publieksprijs. Daarnaast is er in beide categorieën een Vakjuryprijs, waarbij de jury drie geselecteerde bedrijven uit beide shortlists bezoekt en jureert. In totaal hebben we dus vier winnaars: in twee categorieën een Publieksprijs en een Vakjuryprijs. Deze vier winnaars worden eind november bekendgemaakt tijdens een speciaal evenement op een aansprekende locatie. Daarover later meer.

De verkiezing Installatiebedrijf van het Jaar is een aanmoedigingsprijs voor de markt. Alle winnaars van de afgelopen twee jaar zijn daarom uitgesloten van deelname. Op die manier willen we ook andere installatiebedrijven de kans geven om de Vakjuryprijs of Publieksprijs te winnen!

Ga naar installatiebedrijfvanhetjaar.nl en nomineer jouw favoriete installatiebedrijf!

Bedrijfskunde in één dag

INSTALLATEURS NOEMEN SALARISSEN

VAAK

NIET

Volgens Cvster.nl, een bedrijf dat online hulp biedt bij het maken van cv’s, noemen installateurs salarissen vaak niet in vacatures. Het carrièreplatform deed onderzoek en keek naar ruim 19.000 vacatures. Conclusie: werkgevers in de bouw­ en installatiebranche noemen salarissen in vacatures beduidend minder vaak dan in andere beroepsgroepen: in 11,7 procent van de gevallen. Het totale gemiddelde ligt op 23,7 procent in alle sectoren. “De belangrijkste reden dat werkgevers het salaris niet vermelden, is angst”, zegt merkspecialist Anneloes Kuipers. Ze noemt dit “een signaal van slecht wervingsbeleid”.

Techniek Nederland houdt in samenwerking met Business Universiteit Nyenrode op vrijdag 3 oktober weer een ‘Masterclass Bedrijfskunde in één dag’. De dag is bedoeld voor directeureigenaren en managers van kleine en grote bedrijven in de installatiebranche en alleen toegankelijk voor leden van Techniek Nederland. In één dag krijg je de nieuwste bedrijfskundige inzichten, waarmee je (nog) meer rendement uit je bedrijf kunt halen. Je gaat met een rugzak vol tips en praktische handvatten naar huis. Kijk voor meer info op de site van Techniek Nederland of scan de QR-code.

MARK HARBERS VOLGT DOEKLE TERPSTRA OP

Mark Harbers is de nieuwe voorzitter van Techniek Nederland. Hij is deze maand begonnen. Harbers is de opvolger van Doekle Terpstra, die Techniek Nederland acht jaar heeft geleid. Harbers (55) was staatssecretaris van Justitie en Veiligheid in het kabinet-Rutte III en minister van Infrastructuur en Waterstaat (Rutte IV). Hij zat namens de VVD vijftien jaar in de Tweede Kamer. Eerder was hij gemeenteraadslid en wethouder in Rotterdam. De ledenraad van Techniek Nederland stemde unaniem in met zijn benoeming.

EIGEN EVENT VAN MARTIJN VERSPEEK

Met als titel ‘Goeiegast… het event’ houdt onze columnist en installateur Martijn Verspeek op maandag 27 oktober zijn eigen event in het Parktheater in Eindhoven. Een must voor elke installateur die meer wil weten over marketing, leiderschap en de psychologie erachter. Martijn heeft drie topsprekers uitgenodigd. De namen houdt hij nog even geheim. Ook zal hij zelf worden geïnterviewd. Open, eerlijk en inspirerend, zoals we dat van Martijn gewend zijn. Het event is van 13.30 tot 22.00 uur. Meer info: martijnverspeek.nl

DE UITSTROOM VERMINDEREN

Fred: “Ik lees dat Katinka Kensen, de nieuwe voorzitter van Wij Techniek, de uitstroom van vakmensen in de installatiesector wil verminderen. Met loopbaanpaden, zodat vakmensen kunnen doorgroeien in een bedrijf en zich blijven ontwikkelen, of naar een functie van specialist in een ander technisch bedrijf doorstromen. Volgens Kensen zijn vakkrachten vooral op zoek naar vrijheid. Ze wijst erop dat ruim 50 procent van de vakmensen die door stimuleringsprogramma’s naar de installatiesector overstappen, ook weer uitstroomt. Ik ben benieuwd of het opzetten van loopbaanpaden het verschil kan maken.”

Ontdek ons aanbod voor praktijkbegeleiders Ga naar www.wij-techniek.nl/praktijkbegeleiders

Slim en veilig laden

witty plus

Elektrisch rijden is de toekomst, en een e ciënte thuislader is daarbij onmisbaar. witty plus is het geavanceerde laadstation binnen de witty family, speciaal ontwikkeld voor residentiële toepassingen. Met een compleet pakket aan functionaliteiten biedt dit laadstation alles wat nodig is voor energiebewust laden en verrekening van laadkosten.

The power in your hands

• Eenvoudig te installeren

• Loadbalancing en solar laden

• Eenvoudig koppelen met P1-poort van de slimme meter

• Connectie met CPO voor verrekening

• Instelbaar tot 22kW

• MID gecertificifeerd

Nieuwsgierig naar alle voordelen voor de installateur én eindklant?

Scan de QR-code en ontdek de voordelen

Wanneer er grote vermogens gevraagd worden, wil je geen verassingen. Wél slimme oplossingen!

Met aluminium kabels bespaar je op je installatie zonder in te leveren op kwaliteit.

Onze kabelspecialisten adviseren over toepasbaarheid én geven praktische aansluitinstructies.

Kom in contact via 0412 - 21 30 30 of info@nedkab.nl

Smart cable solutions .

Martijn Verspeek noemt zichzelf aanvoerder bij

Installatiebedrijf Verspeek in Valkenswaard

Zeven jaar geleden had ik thuis niet eens een computer. Digitalisering? Dat was een ver-van-mijn-bedshow. Maar in mijn bedrijf zag ik al snel het belang ervan. Dus ben ik me erin gaan verdiepen. Stap voor stap hebben we processen gedigitaliseerd, papierwerk en foto’s opgeslagen en met Syntess-software onze bedrijfsvoering naar een hoger niveau getild. Inmiddels werken we met dertig mensen en levert digitalisering niet alleen meer werkplezier en passie op, maar vooral ook efficiëntie en resultaat.

Geen chaos

Een simpel voorbeeld: tijdens de coronacrisis verkochten we veel warmtepompen. Ze waren nog niet leverbaar, maar wel te bestellen op ordernummer. Een jaar later kwamen ze binnen, precies zoals we hadden geregistreerd. We hadden er 700 verkocht. Door digitalisering konden we ze keurig in de juiste volgorde installeren. Zonder dat systeem was het een chaos geworden. Ook onze serviceafdeling profiteert van de digitalisering. Monteurs hebben in hun bus allerlei grote en kleine onderdelen liggen, maar vroeger was het een gok of het juiste onderdeel er ook daadwerkelijk bij lag. Een ventilator? Even de bus doorzoeken en erachter komen dat hij er toch niet is. Sorry mevrouw, ik moet even naar een collega en daarna misschien naar de groothandel. Uren onderweg voor één onderdeel, dat kun je niet altijd doorberekenen. En de klant? Die moest wachten.

Digitaal met een glimlach

De praktijk

Tegenwoordig komt alles samen in de Syntess-software. Monteurs zien via hun telefoon direct of een onderdeel in de bus ligt. Zo ja? Meteen monteren. Zo nee?

Dan direct naar Rensa. Geen verspilde uren meer, geen discussies over tijd. En belangrijker: monteurs willen gewoon een ketel maken, niet uren zoeken naar een schroefje. Digitalisering helpt ze daarbij.

“Postzegels zijn duur, dus we zijn met Syntess een sms-service gestart”

En dan de onderhoudsafspraken. We stuurden klanten altijd twee maanden van tevoren een e-mail.

Toch stonden we regelmatig voor een dichte deur. ‘Oh, vergeten!’ Frustrerend. Dus we zijn gaan prakkiseren: wat nu? Postzegels zijn duur, dus we zijn met Syntess een sms-service gestart. Drie dagen van tevoren krijgen klanten een herinnering en een kwartier voordat we er zijn een vrolijke boodschap: ‘Onze goede gast Fons is onderweg, zet de koffie maar klaar en leg er een ‘kuukske’ naast.’ Wanneer we aankomen doen de mensen de deur met een glimlach open. En het koekje of zelfs een gebakken eitje liggen klaar. Dat is goud.

AI is onze volgende stap. Ik gebruik het al op mijn Samsung. Een object op de foto, drie seconden vasthouden en voilà: het object is bekend en daarmee ook heel snel de storing.

Digitalisering saai? Helemaal niet. Het zorgt ervoor dat wij ons werk met nóg meer plezier en passie kunnen doen.

Wij programmeren. Jij scoort tijd.

Waarom kostbare tijd verspillen aan het instellen van laadpalen op locatie? Wij leveren onze laadpalen volledig voorgeprogrammeerd aan, afgestemd op de wensen van jouw klant. Jij monteert, wij hebben de rest al geregeld.

PRODUCT

OBO STEKERBARE KABELDOOS INCL. GST18

Merk:

OBO BETTERMANN

Fabrikantnummer:

2006010 + 2006042

Productgroep: Kabeldoos

SPECificaties

Montagewijze: Vloeren, plafonds, muren en kabelgoten

Uitvoering: Met 2x 3-polige

GST18 connector

Uitvoering deksel: Met snelsluiting, verzegelbaar

Voorbedraad: Ja, incl. lasklemmen

Aantal invoeren: 10

Type invoeren: Trekontlastingsinvoeren

Slagvastheid: IK07

IP­waarde: IP30

Halogeenvrij: Ja

UV­resistent: Ja

Materiaal: Polypropyleen

Kleur: Lichtgrijs; RAL7035

Afmetingen

Lengte: 150 mm

Breedte: 116 mm

Hoogte: 80 mm

B. Fix

Unica Building Projects

+ De deksel klikt makkelijk om de doos en zit vast door een kwartslag te draaien

− Twee vergrendelpinnen voor op de kabelgoot zitten vrij los

Vind je het een voordeel dat er lasklemmen worden meegeleverd?

Ik ben er geen voorstander van, omdat we dan verschillende lasklemmen gebruiken in de installatie.

Wat vind je van de ruimte in de kabeldoos om de bedrading weg te werken? De ruimte is ruim voldoende.

Wat vind je van het installatiegemak van de montageplaat op de kabelgoot?

Hij gaat zwaar om de kabelgoot en als we dan weinig ruimte hebben tussen de kabelgoot en het plafond, dan wordt het lastig om deze om de kabelgoot te klikken.

EENVOUDIG, SNEL EN FLEXIBEL

INSTALLEREN DANKZIJ PLUG & PLAY

De stekerbare kabeldoos van OBO bespaart gegarandeerd installatietijd dankzij de ruime doos (extra aansluitruimte) en voorbedrade deksel met universele OBO-lasklem. Ook biedt de flexibele montageplaat de mogelijkheid om de kabeldoos zowel horizontaal als verticaal op de kabelgoot te bevestigen.

J. Heeren

IW Nederland

+ Mooi ruime en stabiele kabeldoos

+ De lasklemmen zijn prettig in gebruik

− De grootte kan ook een minpunt zijn Als je de snelstiften gebruikt om hem te koppelen, schuift hij nog wel. Zou iets strakker mogen zitten

Vind je het een voordeel dat er lasklemmen worden meegeleverd?

Zeker een pluspunt.

Wat vind je van de ruimte in de kabeldoos om de bedrading weg te werken? Ruimte in de kabeldoos is mooi ruim.

Wat vind je van het installatiegemak van de montageplaat op de kabelgoot?

Klikt makkelijk op de goot en met de snelmontage bevestiging zit hij snel vast.

T. Boere

Bosman Bedrijven

+ Praktisch is dat de onderbak erin geschoven wordt, zo kan je ‘m ook makkelijker omdraaien als je hem aan de achterzijde van de goot monteert

+ Past zowel verticaal als horizontaal op de montageplaat

Vind je het een voordeel dat er lasklemmen worden meegeleverd?

Jazeker, die heb je toch altijd nodig.

Wat vind je van de ruimte in de kabeldoos om de bedrading weg te werken? Lekker ruim, er is zelfs een (kunststof) scheidingsschot beschikbaar voor in de lasdoos.

Wat vind je van het installatiegemak van de montageplaat op de kabelgoot? Gaat super simpel.

TESTPANEL BEOORDELING

R. Kuipers Docent/Adviseur

+ Nette en snelle montage

+ Simpel uitbreidbaar

+ Multifunctionele deksels

+ Herbruikbaar

− Kabeldoos ondersteunen bij steken GST18

Vind je het een voordeel dat er lasklemmen worden meegeleverd?

Ja, lasklemmen voorgemonteerd in doos scheelt locatiegebonden tijd (logistiek en arbeid).

Wat vind je van de ruimte in de kabeldoos om de bedrading weg te werken? Ruim voldoende.

Wat vind je van het installatiegemak van de montageplaat op de kabelgoot? Als je ervaring hebt opgedaan is het effectief installeren.

J. Lefferts

W&S NEN Keuringen

+ Wordt zeer compleet geleverd + Je hebt verder geen hulpmateriaal nodig zoals schroeven, wartels en lasklemmen

Vind je het een voordeel dat er lasklemmen worden meegeleverd?

Ja, scheelt montagetijd.

Wat vind je van de ruimte in de kabeldoos om de bedrading weg te werken?

Er is voldoende ruimte.

Wat vind je van het installatiegemak van de montageplaat op de kabelgoot?

Zeer handig, korte montagetijd en je hebt geen ander materiaal nodig.

JE MOET DE KLANT OP EEN POSITIEVE MANIER VERRASSEN

MARKETINGSTRATEEG

ROB DE GROOT

meer dan op het uitbouwen van bestaande klanten via mond-tot-mondreclame. Een gemiste kans, zegt marketingstrateeg Rob de Groot, die er met ‘Iedereen praat erover’ een boek over schreef. Een boek over hoe je de kracht van mond-tot-mondreclame optimaal benut en hoe je ervoor zorgt dat een klant jouw ambassadeur wordt.

WAAROM BESTEDEN BEDRIJVEN

HUN MARKETINGBUDGET LIEVER

AAN NIEUWE KLANTEN? EN NIET

AAN BESTAANDE?

“Dat is precies de vraag die ik ook de lezers van mijn boek wil meegeven. Dat bedrijven dat vaak doen, is best opvallend. Zeker als je weet dat het vinden van nieuwe klanten vijf tot 25 keer meer kost dan het behouden van bestaande. Belangrijkste reden dat we dit doen, is dat we

nieuwe klanten vaak interessanter vinden. Bij bestaande klanten sluipt er ook vaak een stukje gemakzucht in. Daar loop je net iets minder hard voor. Terwijl als je die iets meer aandacht geeft, dan levert dat veel meer extra omzet op.”

2

HET BEGINT MET HET LUIS­

TEREN NAAR BESTAANDE

KLANTEN, ZEG JE. WORDT

DAT ONDERSCHAT?

“Ik denk het wel. Marketing wordt vaak te veel van achter een bureau bedacht. We zijn meestal onvoldoende écht met de klant in gesprek. Daar liggen de kansen. Ik denk dat veel directeuren vaak geen idee hebben van wat er speelt bij hun klanten. Terwijl dat wel de grootste beslissers zijn. Want via mond-tot-mondreclame vertellen die klanten - positief en negatief - door wat ze van jouw bedrijf, product of dienst vinden.”

MAAR NEGATIEVE FEEDBACK…

DAAR ZIT IK TOCH HELEMAAL NIET

OP TE WACHTEN?

“Positief commentaar is leuker, maar vaak heb je meer aan kritiek. Het gaat erom wat je met die feedback doet. Daarmee kun je elke dag je bedrijf, dienstverlening en je product een stukje beter maken. In mijn boek benoem ik vier basisregels voor het ontwikkelen van tevreden klanten en ambassadeurs voor je bedrijf. Dat begint bij oprechte en persoonlijke aandacht. Dat wordt door klanten enorm gewaardeerd. Verder willen klanten geen gedoe en dat beloftes worden waargemaakt. En als dat allemaal lukt, kun je een stap extra zetten door ze op een onverwacht moment positief te verrassen.”

POEH, DE KLANT POSITIEF VERRAS­

SEN. MAAR HOE DOE IK DAT?

MAAR EEN KLANT ZIT TOCH HELE­

MAAL NIET TE WACHTEN OP ZO’N

TELEFOONTJE?

“Negen van de tien klanten waarderen het juist heel erg als je ze na een opgeleverde klus nog even nabelt. Ik denk dat dit bij heel veel installateurs nog te weinig gebeurt. Daar valt nog veel winst te behalen. Het gaat erom dat je die klantreis verlengt. En dat kan ook door later nog eens opnieuw contact op te nemen.”

MAAR EEN KLANT NABELLEN…

DAAR HEEFT EEN INSTALLATEUR

TOCH HELEMAAL GEEN TIJD VOOR?

3 4 6

MAAR DAN VAL JE DIE KLANT DUS

NOG EEN KEER LASTIG?

“Dat kan al door een klant een week na afloop van een opgeleverde klus even na te bellen. Gewoon om te horen of alles naar wens geweest is. Zorg er sowieso voor dat die factuur niet het laatste klantcontact is.”

7 5 8

“Belangrijk is dan wel dat je iets te geven of te bieden hebt. Bijvoorbeeld dat je ze wijst op dat het gaat vriezen en ze tipt om de buitenkraan af te sluiten. Of bedenk andere slimme acties. Het mag best een beetje commercieel zijn, maar je moet wel waarde toevoegen. Vaak denken we dat het om cadeautjes en kortingen gaat, maar het zit hem veel meer in aandacht en waarde geven. Daarvoor komt die klant bij jou!”

“Het is maar hoe je het bekijkt. Iedere installateur zit elke dag wel een kwartier of half uur in de bus onderweg naar een klant. Doe je iedere dag een paar van dat soort telefoontjes, dan heeft dat in mijn beleving een veel grotere impact dan welke advertentie dan ook. En je kunt daar natuurlijk ook je monteurs bij betrekken.”

JA HALLO, MAAR DAAR ZIT EEN MONTEUR TOCH HELEMAAL NIET OP TE WACHTEN?

“Sommige monteurs moeten misschien eerst wel even een drempel over om een klant na te bellen. Maar je kunt ook met een select groepje starten, met de monteurs die het wel leuk lijkt. En begin met een paar telefoontjes in de week. Daar komt bij dat als een monteur met oprechte aandacht belt - en hij hoort dat de klant blij is - dan wordt hij daar zelf ook weer blij van. En dat stimuleert hem om dat vaker te doen!”

FRED: “KIEZEN OM

GEKOZEN TE WORDEN”

“Poeh, een boek van 224 pagina’s… Heb jij het helemaal gelezen, Henk?”, lacht Fred. “Absoluut”, antwoordt Henk. “Ik vond het vooral een heel praktisch boek met veel voorbeelden van hoe je van een klant een ambassadeur maakt.” “Wat is het je het meest bijgebleven?”, wil Fred weten. “Vooral het deel over ‘durf als bedrijf anders te zijn en keuzes te maken’”, legt Henk uit. “Oftewel: bewust kiezen voor bepaalde diensten en werkzaamheden. En daar extreem goed in worden, zodat klanten daarover gaan praten en dat doorvertellen.” “Je bedoelt ‘kiezen om gekozen te worden’?”, mompelt Fred. “Precies”, zegt Henk. “Heb je het boek stiekem ook gelezen?”

Meer info: iedereenpraaterover.nl

FIX-O-RAIL JUNIOR-VERDELER OPBOUW

Maximale veiligheid in compact formaat

De Fix-o-Rail Junior is de nieuwste telg van de Fix-o-Rail-familie. De compacte installatiekast is op zijn plek als secundaire verdeler in de nieuwbouw of bij verbouwingen, maar ook ideaal voor aanpassing of uitbreiding van bestaande installaties.

De Fix-o-Rail Junior vindt zijn weg voornamelijk naar commercial buildings, unitbouw en leisure-toepassingen als chalets of vakantiewoningen, maar ook naar overkappingen, schuren en garages. Eigenlijk op alle plekken waar een extra stroompunt nodig is, maar de beschikbare ruimte beperkt. De verdeler is verkrijgbaar in zowel vier modules 32 A (170 x 90 x 100 mm) als acht modules 63 A (170 x 175 x 120 mm).

Veiligheid verzekerd

De behuizing van de Fix-o-Rail Junior is vervaardigd van hoogwaardig kunststof. Dit is vlambestendig, zelfdovend en het weerstaat de 650°C-gloeidraadtest. Het deksel, dat ook zelfdovend is en gemaakt van polycarbonaat, weerstaat zelfs 960°C. De verdeler is geheel geïsoleerd en heeft daarnaast een hoge beschermingsgraad van IP40 en een slagvastheid van IK-07.

Snellere installatie en onderhoud

Voorpersingen vereenvoudigen de installatie, net als kabelinvoer via de achterzijde van de kast. Verder zorgt het uitneembare DIN-railframe met twee schroeven voor nog meer gemak bij het bedraden. En dankzij het doorzichtige deksel zijn de apparaten visueel eenvoudig te controleren en biedt de verdeler gemakkelijke toegang voor onderhoud.

Voordelen

• Moderne vormgeving Compacte constructie

• Hoge beschermingsgraad IP40 Slagvastheid IK-07

• Totale isolatie Totale veiligheid

• Geschikt voor modulaire DIN-rail componenten

• Kabeltule wordt standaard meegeleverd

• Voldoet aan normen: EN IEC 61439-3 en EN IEC 60670-24

new.abb.com/low-voltage/nl

Foto: Freepik

WATERDICHTE

ARMATUREN VAN NORTON

Altijd maximale prestaties

Norton is dé specialist in waterdichte armaturen. Al jaren biedt het bedrijf slimme verlichtingsoplossingen voor onder andere parkeergarages, de industrie en de agrarische sector. Met de BWL-SV en DVL-SV breidt Norton haar assortiment verder uit.

De BWL-SV (IP65/IK08) is een solide waterdicht armatuur met uitstekende verlichtingsprestaties, montagegemak én prijs-kwaliteitverhouding. Tot 150 lm/W, 50.000 uur (L80/B10). Optioneel met doorvoerbedrading en/of noodverlichting. Zeer geschikt voor o.a. parkeergarages, de tuinbouw en industrie. Dankzij de multilumen dipswitch kunnen drie lumenvarianten worden ingesteld.

Nieuw: DVL-SV, robuust waterdicht armatuur

De waterdichte DVL-SV (IP65/IK10) heeft een solide, eendelige behuizing en zeer homogeen lichtbeeld. Ideaal voor industriële toepassingen en parkeergarages. Optioneel met 3-fase doorvoerbedrading voor flexibiliteit in installatie en gebruik.

Met de zeer hoge efficiëntie (tot 160 lm/W) en productie conform de laatste duurzaamheidsnormen een milieubewuste keuze.

Beide series zijn standaard multilumen en leverbaar in L1200 en L1500.

Breed assortiment

Met een breed assortiment aan waterdichte armaturen, van de flexibele WDO serie tot de robuust slagvaste WDX-SV (IP66, HACCP) en de AXP-V (IP96K) met hoge chemische resistentie (HACCP) tot de AXP-E multilumen en nu nieuw toegevoegd de BWL-SV en DVL-SV, kun je rekenen op duurzaamheid en hoge prestaties in elke omgeving. Met lange levensduur, hoge lichtopbrengst, minimale verblinding en onderhoudsvriendelijk.

Betrouwbare lichtoplossingen

Of je nu op zoek bent naar waterdichte verlichting voor een agrarische omgeving, een industriële ruimte of een parkeergarage, Norton biedt altijd de juiste oplossing.

Kies voor Norton en zorg ervoor dat je altijd verzekerd bent van topkwaliteit.

“Ik was één van de eersten met zonnepanelen”

Bert Venema uit Peize heeft een achtergrond als installateur. Bij het verduurzamen van zijn huis heeft hem dat zeker niet in de weg gezeten. Sterker nog: het leverde een prijs op. De woning van Bert en zijn vrouw Gea is uitgeroepen tot ‘duurzaamste huis van Drenthe’, een publieksverkiezing van de Nationale Duurzame Huizen Route. Henk en Fred stappen in hun bus om het huis met eigen ogen te bewonderen.

Bert en Gea Venema wonen al sinds 1990 in een jaren zestig-woning.

De koffie en cake staan al op tafel wanneer Henk en Fred arriveren.

“De eerste jaren was dit ook de plek van mijn installatiebedrijf”, vertelt Bert, terwijl hij de mannen verwelkomt. “Later zijn we met het bedrijf verhuisd, maar zelf zijn we hier blijven wonen.”

Henk is benieuwd wanneer de verduurzaming van de woning begon. “Vanaf de dag dat we hier zijn gaan wonen”, antwoordt Bert beslist.

“Ik heb altijd al tegen mijn vrouw gezegd dat energie wel eens duur kan worden in de toekomst. Daarom zijn we eerst onze woning gaan verduurzamen. Dat begint met isoleren.

Het dak, de vloer, maar ook de wanden. We hebben bijvoorbeeld voorzetwanden geplaatst voor de enkelsteensmuren en de ontstane spouwwanden volgespoten met isolatie. Ook is er overal HR++ glas gekomen. Iets wat nu alweer achterhaald is. Daar moeten we misschien weer eens naar kijken.”

Snel met zonnepanelen

Fred vraagt of Berts installatieachter grond van pas kwam. Bert: “Jazeker.

Ik heb meteen al drie zonnepanelen gelegd. Ik was een van de eersten in Nederland. Die dingen kostten destijds ongeveer 800 gulden. Verder hebben we gekozen voor een luchtwarmtepomp, is er vloerverwarming gelegd en inmiddels liggen op het dak 63 zonnepanelen die zijn aangesloten op drie omvormers. De boiler voor het warme water - waar 200 liter in kan - is aangesloten op zeven zonnepanelen. Mocht dit niet genoeg zijn, dan maken we gebruik van een cv-combiketel voor de naverwarming. Maar meestal voldoet het basissysteem.”

Energieneutraal

Henk vraagt of Bert tevreden is met de investeringen die zijn gedaan. “Jazeker”, klinkt het vol overtuiging. “Met alle maatregelen werd ons huis energieneutraal. Ik verdiende er jaarlijks zelfs 2000 euro aan. Maar nu de overheid de regels heeft veranderd, kosten de panelen me geld. Ik vind het belachelijk dat de regels zomaar aangepast kunnen worden.”

Fred is benieuwd of Berts installatieachtergrond ook een belemmering was bij het verduurzamen van de woning. Bert: “Goede vraag. Soms moet je oppassen dat je je blind staart op zaken waarvan je dénkt dat ze

“Waarom hebben jullie nog een gasaansluiting?”

ECO-DIM.11

Maak een schakeling met minimaal 2 tot maximaal 20 dimmers (alleen ECO-DIM.11)

Voor fase afsnijdende lampen (RC)

Verleng tot max. 20 dimmers

Geschikt voor alle A-merken afdekmaterialen

Een greep uit de vele andere dimoplossingen. Bekijk alle oplossingen op www.ecodim.nl

OPLOSSING 2

ECO-DIM.02 PRO

Dé favoriet van de installateur

OPLOSSING 5

ECO-DIM.05 PRO Duo dimmer met wisselschakeling

OPLOSSING 14

ECO-DIM.14 Creëer eenvoudig een goedkope tastdimmer

Altijd de juiste dimoplossing.

www.ecodim.nl

moeten gebeuren. Soms moet je jezelf even op nul zetten en fris naar dingen kijken. Openstaan voor nieuwe ideeën.”

Gasleidingen voor later

De energiecrisis heeft wel wat zaken veranderd in huize Venema. Gea: “Onze verwarming staat tegenwoordig op 18 graden. Maar in iedere ruimte hebben we straalkachels die wat bij kunnen verwarmen. Dat voldoet heel goed en houdt de energierekening laag. Daarnaast hebben we houtkachels die ook voor bijverwarming zorgen.”

Fred constateert in de technische ruimte dat de gasaansluiting niet is verdwenen. Bert: “Dat klopt. Ik heb zelfs een gloednieuwe cv-ketel hangen. Maar we gebruiken amper gas, dus ook de ketel is bijna niet gebruikt. Omdat we de gasaansluiting hebben gehouden, betalen we wel vastrecht. Waarom we daarvoor gekozen hebben? Ik hoop dat we in de toekomst zelf waterstof kunnen maken. Dan komen de gasleidingen weer van pas om daar de waterstof doorheen te laten gaan. Ik zie waterstof als brandstof van de toekomst. Maar voorlopig is dat nog even niet aan de orde.”

Accu-idee in de ijskast

De familie Venema heeft nog niet gekozen voor een thuisaccu. Bert: “Het speelt wel eens door ons hoofd, maar bij eerdere maatregelen zaten we steeds aan de voorkant. Dan heb je te maken met kinderziektes. Ik

Energietips delen bij huizenroute

Tijdens de Nationale Duurzame Huizenroute openen huiseigenaren hun deuren om anderen te inspireren met duurzame oplossingen. Bezoekers krijgen een kijkje in woningen die energiezuinig, circulair of volledig gasloos zijn gemaakt. Het evenement is bedoeld om praktische tips te delen en vragen te beantwoorden over isolatie, zonnepanelen en warmtepompen.

Door deze laagdrempelige opzet leren geïnteresseerden van de ervaringen van anderen en ontdekken ze welke maatregelen bij hun situatie passen. De huizenroute is een initiatief om duurzaam wonen dichterbij de consument te brengen en het enthousiasme voor groene keuzes te vergroten. Op de site duurzamehuizenroute.nl is meer informatie te vinden.

wil nu eerst eens rustig afwachten wat een accu echt voor ons kan betekenen. De kans is natuurlijk wel groot dat hier binnen enkele jaren ook energie wordt opgeslagen via een accu. Maar zover is het nog niet.”

Voor Bert en Gea is duurzaamheid iets waar ze op meerdere fronten rekening mee houden. “In ons dagelijks leven scheiden we afval en gebruiken we regenwater voor het toilet”, zegt Gea. Bert knikt. “Ik heb een hydrofoorpomp aangesloten, zodat we het toilet kunnen spoelen met regenwater. Wel zo zuinig. En zo proberen we steeds weer iets nieuws toe te voegen. Het is leuk om met duurzaamheid bezig te zijn. Eigenlijk ben je daar ook nooit klaar mee.”

Presentator Harm Edens klaar met duurzaamheids­getreuzel

Gaat erom wat je te brengen hebt

Harm Edens is vooral bekend als presentator van het tv­programma ‘Dit was het nieuws’. Als daarin een duurzaam itempje langskomt, wordt hij door de teamcaptains steevast geplaagd met z’n Harm­onderwerpje. Want ja, duurzaamheid is wel echt zijn ding. Wekelijks presenteert hij bij BRN Radio het programma BNR Duurzaam. En begin dit jaar bracht hij zelfs een interviewboek over klimaatverandering uit.

Huh, we rijden nu naar Amsterdam. Maar ik dacht dat Harm Edens in Zutphen woon?”, zegt Fred. “Dat klopt”, lacht Henk, die achter het stuur zit. “Maar we hebben met hem afgesproken in de studio van BNR Radio, waar hij zijn wekelijkse uitzending BNR Duurzaam presenteert en die ook als podcast te beluisteren is. Daarnaast heeft hij begin dit jaar het boek ‘De belangrijkste vragen van je leven’ uitgebracht, met zestien interviews met jonge groene denkers over klimaatverandering. Dat moet jou toch aanspreken, Fred?” Als ze even later aan de koffie zitten, gaat het al snel over duurzaamheid in de bouw. Harm is al dertig jaar een zogenoemde duurzaamheidsaanjager. Hij maakt er programma’s over, presenteert (duurzame) congressen en is bijvoorbeeld al ruim dertig jaar ambassadeur van het Wereld Natuurfonds. Hij begint meteen over de voordelen van biobased bouwmaterialen. Maar hij vertelt ook - in één adem door - dat ‘gewoon’ circulair bouwen niet dé oplossing is. “Het dilemma is dat je een woning of gebouw voor minstens honderd jaar bouwt. Die materialen zitten daarin vast en komen dus niet gelijk terug de keten in. Als je echt circulair wilt bouwen zou je dus eigenlijk eerst een ander gebouw moeten afbreken.”

Zo had Fred het nog nooit bekeken. En wat is Harms tip voor de installatiebranche? “Ik presenteer regelmatig congressen in de bouw en installatiebranche. Wat me opvalt, is dat in de installatiewereld elke drie minuten wel iets nieuws wordt gelanceerd. Dat kun je als installateur in je eentje allemaal niet bijhouden. Je zult dus meer moeten samenwerken met andere installateurs. Als je de klant dan samen goede alternatieven biedt, dan ben je spekkoper. Neem de ICECUBE van Dutch Climate Systems. Een airco op basis van waterbasis in een volledig gerecyclede plastic kast. Tachtig procent zuiniger en dus ook niet meer op F-gassen. Dat zijn producten waar je het verschil mee maakt.”

Ongeduldig

Op tafel ligt zijn boek met zestien interviews met jonge denkers over klimaatverandering. “Waarom moest dit boek er komen?”, daagt Henk Harm een beetje uit. “Ik word dit jaar 64 en dan moet je toch zo langzamerhand een beetje milder naar de wereld kijken. Maar als het gaat om duurzaamheid ben ik alleen maar bozer geworden, ongeduldiger en cynischer. Vandaar dat ik zestien briljante jonge groene geesten ben gaan interviewen over hun visie en oplossingen

Als je echt circulair wilt bouwen moet je eerst wat afbreken

Ik werd alleen maar bozer en ongeduldiger

en waar ze hun daadkracht vandaan halen.”

“En komt het goed met de klimaatverandering?”, vraagt Fred voorzichtig. Harm: “De jongeren zeggen allemaal dat het extreem complex is. Het is nog geen gelopen race. We zullen er echt met z’n allen alles aan moeten doen om die positieve omslag te maken. Dat vind ik ook heel realistisch. Een mooie uitspraak in het boek van één van de geïnterviewden is: ‘verklein je voetafdruk en vergroot je handafdruk’. Als je kijkt naar sommige industrieën; die produceren het grootse deel van het jaar op kosten van de toekomst. De afgelopen zes jaar hebben we wereldwijd meer grondstoffen gebruikt dan in de hele twintigste eeuw. We moeten af van dat alsmaar groeien en consumeren. Die omdraai naar ‘vergroot je handafdruk’ vind ik briljant. Oftewel, wat heb je de wereld te brengen? In plaats van alleen maar te graaien!”

Harm Edens woont in een oud herenhuis uit 1909 in Zutphen. Samen met zijn mantoevallig ook Harm ­ heeft hij het recentelijk helemaal laten verduurzamen. “We hebben echt het hele huis aangepakt. Van isoleren tot alle ramen vervangen en van zonnepanelen tot aan een warmtepomp. En dan zijn we nog steeds niet van het gas af. Het is nu al zo duur geworden dat je bijna niemand durft te adviseren om het ook zo te doen. Het grote nadeel van zo’n oude woning is dat het eigenlijk niet lukt om echt gasloos te gaan. In de woning zitten bijvoorbeeld nog oude gietijzeren radiatoren. Die laten we voorlopig zitten. Als het in de winter echt koud wordt, verwarmen we nog een beetje bij met de cv­ketel.”

Greenwashing

“Hoe zorg je zelf dat de wereld een stukje groener wordt?”, vraagt Henk. “En wat zijn jouw drie belangrijkste tips die je zou kunnen geven op een verjaardagfeest?” Harm lacht. “Oh, dat zijn er best wel veel hoor. In de eerste plaats vliegen we ons helemaal suf. Ik doe dat nu acht jaar niet meer en ik mis het ook helemaal niet. Kijken naar een goede documentaire geeft hetzelfde vakantiegevoel. Mijn tweede tip is om bewuster keuzes te maken. Bijvoorbeeld in wel of niet vlees eten. En of je bepaalde spullen nou wel of niet koopt. Iedere aankoop is er vaak één teveel. En laat je niet belazeren door greenwashing. Denk heel goed na over wat je koopt. Waar komen die spullen vandaan en hoe worden ze gemaakt? Laat ik afsluiten met hoe ik mijn radio-uitzending ook altijd afkondig: de groene weg naar 2030, laten we die met z’n allen nemen. En een beetje doorlopen graag. De tijd van treuzelen is voorbij!”

FOTO'S: ROLAND J. REINDERS

Maak de test voor 31 juli

Wie wordt

Monteur van het Jaar 2025?

Monteurs van Nederland: let op. We gaan weer op zoek naar die ene uitblinker. Wie wordt Monteur van het Jaar 2025? Vul voor 31 juli de test in op monteurvanhetjaar.nl. De 24 beste deelnemers plaatsen zich voor de voorronde.

De wedstrijd om de titel Monteur van het Jaar, aan zijn derde editie toe, is een blijvertje geworden. We gaan op zoek naar de opvolger van William Terpstra, de winnaar van 2024. Ook dit jaar testen we eerst de elektrokennis van de monteurs. Meedoen? Vul de test in op de website monteurvanhetjaar.nl. De 24 deelnemers die de vragen het beste beantwoorden stromen door naar de voorronde. We kijken ook naar hoe snel je de antwoorden hebt gegeven.

Voorronde

Bij de editie van dit jaar werken we samen met IW Zuid & Midden. De technisch opleider is de bedenker van de opdrachten die de deelnemers krijgen voorgeschoteld. De voorronde op 7 oktober wordt ook gehouden bij IW in Amersfoort. Meer over de praktijkopdrachten in 2025: de monteurs krijgen een case die in het teken staat van veiligheid en 2 praktijkopdrachten: kabel herstellen met een gietmof/ kabelaftakmof en stekerbaar koppelen van verlichting met schakelingen. Alle deelnemers mogen voor de gezelligheid een introducé meenemen naar de voorronde.

Finale

De beste zes uit de voorronde nemen het eind november tegen elkaar op in de grote finale. Tijdens de finale strijden de finalisten tegen elkaar in 2 spannende eindopdrachten. Het publiek kan de wedstrijd live bekijken en de deelnemers aanmoedigen. De finale vindt plaats tijdens een speciaal evenement op een aansprekende locatie. Daarover later meer.

Wat kun je winnen?

Voor de Monteur van het Jaar 2025 ligt een mooi prijzenpakket klaar. Waaronder een gereedschapspakket en een reischeque t.w.v. 500 euro. Naast de titel Monteur van het Jaar gaat de winnaar met deze prijzen naar huis.

Doe mee!

Ga naar monteurvanhetjaar.nl en vul voor 31 juli de test in. Wie weet word jij Monteur van het Jaar 2025.

BOAZ POPPELIER ENGINEER LIANDER

“Ik bouw aan de energietoekomst van Nederland”

Boaz Poppelier (25)

BEDRIJF

Liander, Duiven

FUNCTIE

Engineer op de afdeling grootverbruik, reconstructies en netten

OPLEIDING

Mbo: eerste monteur woningbouw en utiliteit, technisch projectontwikkelaar, leidinggevend afdelingsproject en hbo: elektrotechnische engineering

ZWEMDIPLOMA

A, B, C en zwemvaardigheid 1

WERKERVARING

Elektrotechnisch monteur bij Ambrosius Elektro

WEKKER 6.00 uur

ONTBIJT

Brood met kaas en tomaat

STERKSTE PUNT

Enthousiasme

MINDER GOED

Geduld, wachten vind ik lastig

VAKLITERATUUR

Vooral posts op LinkedIn

WOONACHTIG

In een appartementje in Nijmegen, alleen

CV OF WARMTEPOMP Cv

Wat doet een engineer bij netbeheerder Liander precies?

“Ik bouw letterlijk aan de energietoekomst van Nederland. Ik ontwerp het laag- en middenspanningsnet. Wanneer er een aanvraag komt, ga ik rekenen of het op het bestaande net past. Soms kan het niet, dan moeten we bijbouwen. Daarna maak ik schetsen, bezoek ik locaties en overleg ik met gemeentes, aannemers en uitvoerders. Ik ben van A tot Z betrokken bij een project. Ik maak ook tekeningen in AutoCAD, bestel de benodigde materialen, maak calculaties met aannemers en stem het plan af. Zodra alles is uitgewerkt, draag ik het project over aan de uitvoerder.”

Hoe ben je bij Liander terechtgekomen?

Wie zijn jouw klanten bij Liander?

“Ik ben engineer op de afdeling grootverbruik, reconstructies en netten. Projecten die ik oppak variëren van een rijtje nieuwbouwwoningen tot grootverbruikers zoals scholen en ziekenhuizen. Alles met een aansluiting boven 3x80 ampère noemen we grootverbruik.”

Wat zijn jouw uitdagingen in het werk?

“Met dikkere kabels en kortere afstanden maken we het net beter”

“Ik werd benaderd door een tussenpartij die een opleiding tot engineer verzorgde. Die partij regelt het werk bij Liander, de opleiding en de coaching eromheen. Zo ben ik in gesprek gekomen. In eerste instantie uit interesse, maar na meerdere gesprekken werd ik steeds enthousiaster. Ik heb er wel lang over nagedacht, omdat ik zelf minder op de werkvloer aanwezig zou zijn. Maar ik heb het gedaan en er geen spijt van gehad.”

Je werkte eerst bij

Ambrosius Elektro in Ewijk?

“Daar heb ik zeven jaar gewerkt. Van stage tot vast dienstverband. Een kleine werkgever, maar veel geleerd. Korte lijntjes, fijne sfeer. Ik heb er met pijn in mijn hart afscheid genomen. Ik ga er nog regelmatig op de koffie.”

“De openbare ruimte is steeds voller. Overal liggen kabels en leidingen van allerlei partijen. We hebben te maken met netcongestie. Dan moet je gaan puzzelen: hoe krijg je dit allemaal passend, zonder dat iemand last heeft van jouw plan? Dat technische puzzelen maakt mijn werk interessant. Bij Ambrosius maakte ik ook plannen, maar bij Liander denk ik op grotere schaal. Niet alleen maken, maar echt ontwerpen.”

Wat is de grootste uitdaging in jouw werk?

“De balans vinden tussen techniek en omgeving. Je wilt het net verbeteren, maar ook zo min mogelijk overlast veroorzaken. Je kunt niet zomaar een verdeelstation verplaatsen zonder dat hele straten zonder stroom zitten.”

Hoe maken we het net beter?

“Met dikkere kabels en kortere afstanden. Maar dat betekent vaak ook vervanging. En dat is complexer dan het klinkt. Je kunt een verdeelstation uit 1970 niet zomaar optillen en vervangen. Ondertussen moeten huishoudens gewoon stroom

Jij hebt de beste praktijkbegeleider

Wij halen hem of haar op het podium

Nomineer jouw praktijkbegeleider voor TopCoach van het Jaar

Nauwkeurige lichtbesturing in een draai.

De DALI draaidimmer zorgt voor knippervrije dimming en nauwkeurige kleurtemperatuurregeling voor Tunable White armaturen (DALI Device Type 8).

Met het intuïtieve draaibare bedieningspunt kunnen tot 26 DALI ­ deelnemers rechtstreeks worden bediend – of tot 104 apparaten met een parallelle verbinding. De basis ­ en inschakellichtsterkte maken individuele aanpassingen en een hoog verlichtingscomfort mogelijk.

Mede mogelijk gemaakt door het ministerie van SZW

partner.gira.nl

blijven houden. Dat maakt het lastig. Het is altijd zoeken naar: hoe behalen we het beste resultaat met de minste impact?”

Wat zijn mooie momenten?

“Als ik op locatie zie dat mijn plan werkelijkheid wordt. De sleuf is open, de monteurs zijn bezig, dan weet je waarvoor je het doet. Als je iets onverwachts tegenkomt en toch tot een slimme oplossing komt, geeft dat een kick.”

Je nam aan de WorldSkills deel, maar bent zelf ook jurylid van vakwedstrijden?

“Ik vond de wedstrijden als deelnemer geweldig. Je leert, groeit en krijgt bevestiging dat je goed bent in je vak. Daarom wil ik nu anderen helpen hetzelfde te ervaren. Ik zie het plezier, het zelfvertrouwen, groeien bij deelnemers. Dat is mooi.”

Wat wil je jongeren meegeven die twijfelen over techniek?

“Kijk verder dan het cliché van met een hamer op een bouwplaats staan. Techniek is breder. Probeer dingen uit en ontdek wat bij je past. Doe vooral wat je zelf leuk vindt en niet wat vrienden, vriendinnen of familie zeggen.”

Hoe kunnen we het technische vak beter promoten?

“Techniek is ontzettend interessant, maar mensen moeten dat ervaren. We moeten laten zien wat er allemaal kan. Daarom zijn

de Skills-wedstrijden zo mooi. Die geven echt een mooi podium aan technische mbo-vakken. Wie wil daar niet in werken?”

Hoe bereik je jongeren met die boodschap?

“Via scholen. Door daar actief het gesprek aan te gaan en genoeg uitleg te geven. Maar ook daar schort het aan. Ik wist op het mbo niks van netbeheerders af. Daar werd niet over verteld. Wat je niet kent, kun je ook niet kiezen. Dat kan echt beter.”

Waar zie je jezelf over vijf jaar?

“Als een spin in het technische web. Techniek, mensen helpen, blijven leren. Ik wil mezelf blijven uitdagen, in alle richtingen.”

En voor de klas staan?

WorldSkills zeker geen poppenkast

Boaz Poppelier deed in 2022 mee met de WorldSkills wedstrijd Elektrotechniek. Dit zijn internationale vakwedstrijden voor mbo­studenten. Boaz: “Ik vond het geweldig om de strijd aan te gaan met internationale vakgenoten. Ik heb ook drie keer aan de Nederlandse editie Skills The Finals meegedaan. In het begin dacht ik: het zal wel een soort poppenkast zijn, maar dat is zeker niet het geval. Alles wat daar gebeurt, de sfeer, de mensen die allemaal zó positief en gedreven zijn. Het is echt het kloppend hart van het mbo: iedereen daar is gedreven en heeft passie voor het vak.”

“Dat weet ik niet. Ik begeleid sinds kort een nieuwe collega-engineer, die zich laat omscholen naar de elektrotechnische branche. Ik vind het mooi om kennis te delen en iemand te helpen groeien. Blijkbaar zit daar een talent van mij.”

Schakelen tussen tekentafel en montage bij Kanters e.tech

Dag uit het leven van een chefmonteur

Wat doet een chefmonteur E­installaties nou eigenlijk? We vroegen het aan Raymond, al meer dan 35 jaar werkzaam bij Kanters e.tech. “Ik ben de schakel tussen de tekentafel en de monteurs. Ik zorg dat installaties goed worden gerealiseerd én dat iedereen weet wat hij of zij moet doen. Geen dag is hetzelfde en dat maakt het werk juist leuk.”

In de ochtend ben ik al vroeg op locatie. Dan drinken we eerst een bak koffie en hebben we overleg met het projectteam, dat bestaat uit een projectmanager, tekenaar en werkvoorbereider. We zorgen dat iedereen weet wat er moet gebeuren.” Raymond werkt nu aan een groot distributiecentrum van 90.000 m² in Echt. "Hier zijn we bezig met het engineeren, monteren en onderhouden van alle onderdelen van de gebouwgebonden en nietgebouwgebonden E-installaties. Dit gaat van lichten krachtinstallaties, brand- en inbraakbeveiliging en verdeelinrichtingen tot aan data, IT en realisaties die voortkomen uit de huurderswensen.’’

Van meewerken naar aansturen

“In het begin werk ik vaak zelf mee, maar zodra het team van monteurs groeit, stuur ik alleen

nog aan. Dan moet alles kloppen: tekeningen, materialen, planning. Elke dag is er overleg met alle onderaannemers op de bouw. Grote projecten brengen altijd verrassingen met zich mee, maar juist dát maakt het uitdagend”, vertelt Raymond.

Altijd in beweging

“Wat ik het leukste vind? De afwisseling. Enerzijds is de praktijk vaak nét anders dan hoe het er op de tekening uitziet, dus we moeten voortdurend blijven schakelen. Anderzijds zit ik nu dicht bij huis, maar eerder zat ik nog acht maanden in Malta voor een project”, merkt Raymond op. “Veel afwisseling dus, minstens zo uitdagend.”

Waarom

werken bij Kanters e.tech?

Raymond: “Het team is hecht, de vrijheid is groot en er is altijd ruimte om jezelf te ontwikkelen. Ik werk altijd met plezier.” Een woordvoerder van Kanters e.tech vult aan: “Lijkt jou dit ook wat? Hou je van techniek, aansturen en aanpakken? Dan pas je perfect in ons team!”

Meer info: kantersetech.nl

Wattapp: praktisch leren voor de monteur van morgen

Met modules je vakkennis actualiseren

De techniek ontwikkelt zich razendsnel. Nieuwe normen, installatietechnieken en veiligheidsvoorschriften volgen elkaar in hoog tempo op. Als installateur wil je dat jouw monteurs altijd beschikken over actuele vakkennis. Wattapp maakt dat mogelijk, op een manier die praktisch, flexibel en laagdrempelig is.

Wattapp is dé digitale leeromgeving speciaal voor elektromonteurs.

Via korte, gerichte modules leren je medewerkers waar en wanneer het hen uitkomt – op de bouw, onderweg of thuis. Denk aan onderwerpen als NEN 1010, NEN 3140, toolboxen, slimme installaties, meet- en regeltechniek, verdeelkasten, IP-codering, communicatie en veilig werken.

Wat Wattapp uniek maakt?

Net als bij Netflix wordt het leeraanbod continu uitgebreid. We ontwikkelen doorlopend nieuwe modules op basis van de laatste ontwikkelingen

in de markt en input van vakmensen uit de praktijk. Zo blijft jouw team altijd up-to-date, zonder dat je er zelf achteraan hoeft.

Wattapp biedt jou als installateur:

• Altijd toegang tot actuele, praktijkgerichte vakkennis

• Nieuwe leercontent op basis van marktontwikkelingen

• Inzicht in kennisniveau en voortgang van je team

• Minder faalkosten, veiliger werken, hogere kwaliteit

• Meer werkplezier

Praktische onboarding en learnings voor snelle inzetbaarheid van nieuwe talenten

Of het nu gaat om bijscholing of het wegwerken van kennishiaten, met Wattapp blijft jouw team scherp, bekwaam en klaar voor de toekomst.

Wattapp. Slimmer leren, beter installeren.

Ontdek hoe jij je monteurs eenvoudig laat groeien. Bel met 085-0774222, of ga naar wattapp.nl en vraag een gratis demo aan.

Meer info: wattapp.nl

Nieuw! RoundTech opbouw

Een minimale esthetische impact met maximale performance

Met de introductie van RoundTech opbouw (IP65), is de zeer succesvolle RoundTech productfamilie compleet. RoundTech opbouwarmaturen kunnen snel en makkelijk gemonteerd worden op plafonds waar inbouw niet mogelijk is. De armatuur is voorzien van E-focus technologie, waardoor éénzelfde armatuur geschikt is voor vluchtroute- of ruimteverlichting.

In- en opbouw versies met een herkenbaar minimalistisch uiterlijk

Beschikbaar in verschillende kleuren; wit, zilver, donkergrijs en zwart

Speciale lenzen zorgen voor maximale tussenafstanden

Dimbaar van 100% naar 70% of 30%

Decentrale uitvoering, 200 lumen

Te gebruiken in niet-permanente & permanente modus

Natuurlijk is het mij ook niet ontgaan. In 2024 is het in de installatiebranche net iets rustiger geweest dan in het jaar daarvoor. Ook de omzet in de branche is daardoor iets teruggelopen. Ik was dan ook erg benieuwd wat dat met de winst gedaan heeft in 2024. Toen ik de Benchmark van Bol Adviseurs doorbladerde, verbaasde ik me over het feit dat de branche voor het twaalfde jaar op rij toch weer een enorme plus gedraaid heeft. De winst in 2024 was zelfs met 21 procent gestegen ten opzichte van het jaar daarvoor. Ik heb gelijk maar even de telefoon gepakt om te bellen met accountant en adviseur Stefan van Maasakkers van Bol Adviseurs. En gevraagd hoe het komt dat het resultaat in de markt nog steeds zo goed is. Ondanks die dalende omzet. Volgens Stefan heeft dat vooral te maken met het feit dat

Kostprijs stijgt in 2025 al naar 89 euro per uur

21% meer winst in de branche

Henk is van de cijfertjes. Elk jaar duikt hij in de Benchmark van Bol Adviseurs, waarin de cijfers van tachtig installateurs op een rijtje worden gezet. En wat blijkt? De branche doet het nog steeds goed. In 2024 is de winst wederom met 21 procent gestegen. Maar Henk maakt zich wel zorgen over de hard oplopende kostprijs. Gaat die kostprijs

we gewoon hogere tarieven durven te vragen. Daarnaast zijn installateurs zich steeds meer gaan specialiseren. Ook dat zorgt voor betere tarieven. Verder wordt er minder gebruik gemaakt van inleners en meer gewerkt met eigen mensen. Wat vaak veel efficiënter is. Ook dat is weer goed voor de winst.

Oplopende kostprijs

Tot zover zien de cijfers van de Benchmark er dus goed uit. Maar de sterk oplopende kostprijs van ruim tien procent baart me wel een beetje zorgen. In 2024 komt de kostprijs al uit op 83,90 euro per uur en voor 2025 is de verwachting dat die verder stijgt naar 89 euro. Als we in dit tempo doorgaan, gaat de kostprijs per montage-uur in 2027 al snel richting de grens van 100 euro. Volgens Stefan van Maasakkers heeft dat vooral te maken met de sterk stijgende salariskosten. Maar ook door het oplopende ziekteverzuim (nu 5,5 procent) en doordat we met z’n allen minder zijn gaan werken. Gevolg daarvan is dat het totaal aantal uren door minder directe uren kan worden gedeeld. Daardoor stijgt die kostprijs harder.

Valt er nog iets te doen aan die sterk oplopende kostprijs? Ook dat

heb ik Stefan van Maasakkers gevraagd. Zijn tip is om ook de projectgebonden uren door te berekenen naar de klant. Bijvoorbeeld die van de calculator of werkvoorbereider. Inmiddels doet 54 procent van de branche dat al. Grote voordeel van het doorberekenen van de projectgebonden uren is - behalve meer factureren - dat je de totale kosten over meerdere uren kan verdelen. Waardoor die kostprijs per uur daalt. En je hoeft ook niet meer alle extra uren die op kantoor worden gemaakt door te berekenen in dat ene montage-uur!

Gasrekening Landhuis De Wychert kan omlaag

Onzichtbaar leidingwerk in kasteeltje

Henk en Fred bezoeken landhuis

De Wychert in het Gelderse Berg en Dal, een prachtig monumentaal pand uit 1907 dat op slimme wijze verduurzaamd wordt. Een ingewikkeld project vol technische uitdagingen én historische charme. De mannen zijn benieuwd!

Henk stuurt de werkbus over de oprijlaan richting het landhuis.

De mannen zijn onder de indruk. “Dit prachtige gebouw past op een ansichtkaart”, zegt Fred. Henk: “Maar het is wel groot om warm te houden. Hoe doen ze dat?”

RAF EN FRANK WILTING, EN PETER EN CASPER GROTENS (VLNR)

De Wychert wordt in de volksmond ‘het kasteeltje’ genoemd. Er woont niemand, maar in het pand vinden verschillende bedrijven van de familie Krol hun plek. Allemaal actief in de schoenenbranche. Het pand heeft veel stijlvolle details en een asymmetrische opbouw met toren, erkers en glas-in-lood. De uitdaging voor ElektraPlus en Wilting Techniek: het verbeteren van het comfort en het verlagen van het energieverbruik, zonder afbreuk te doen aan het karakter van het gebouw.

Monumentaal

De Wychert is een monumentaal gebouw vol geschiedenis en - zo merken Henk en Fredmet de nodige technische uitdagingen. Want hoe verduurzaam je een pand met enkel glas, dikke muren en monumentale beperkingen?

Peter Grotens (ElektraPlus) en Frank Wilting (Wilting Techniek) staan de mannen op te wachten. Samen met hun zoons - Raf Wilting en Casper Grotenswerken ze aan een ingrijpende modernisering van dit klassieke pand.

Peter loopt hier al tien jaar rond. Zijn eerste klus voor de familie Krol? Extra verlichting en een betere beveiliging. Sindsdien is hij kind aan huis. Frank, gespecialiseerd in koel- en verwarmingstechniek, sloot enkele jaren geleden aan. De bedrijven werken graag samen. Peter: “We voelen elkaar aan en zijn beide van mening dat als je iets doet, je het goed moet doen. Frank zorgt voor de verwarming- en koelinstallaties, ik voor de elektrische aansluitingen.”

Wat opvalt is dat in dit traject niet begonnen is met de isolatie van de schil als eerste stap. Frank: “Nee, helaas. Dat zou wel logisch zijn geweest. Maar het kon eenvoudigweg niet, omdat de uitdagingen daar groter zijn. Gelukkig zijn de muren heel dik, maar de

PROEF MET VACUÜMGLAS

ramen zijn enkelglas. Die vervang je niet zomaar in een monument. Daar hopen we wel snel mee aan de slag te kunnen.”

Gasrekening

In zo’n historisch pand moet je nadenken over elke buis en kabel

Fred is benieuwd naar de aanleiding voor de huidige ingreep. Peter: “Die was tweeledig: een torenhoge gasrekening én broeierige zomerdagen op kantoor. Het kon hier zeer warm worden. Er moest gekoeld én verwarmd worden.”

Samen gingen ze op zoek naar een oplossing. Die vonden ze in een combinatie van airco’s, warmtepompen en slimme installatie-aanpassingen. Frank: “We hebben gekozen voor dertien binnenunits in het pand, verdeeld over verschillende ruimten. In de toekomst kunnen we er meer aansluiten. Buiten staan twee grote warmtepompen van Daikin uit het zicht. Elke warmtepomp is gekoppeld aan een aantal binnenunits.”

Wat Henk opvalt is dat niet is gekozen voor standaard aircoapparaten, maar voor passende designunits, die zonder zichtbare leidingen zijn aangesloten op de buitenunits en er ook nog fraai uitzien. Frank: “Officieel zijn het airco’s, maar feitelijk werken alle moderne airco’s als lucht-luchtwarmtepompen.”

De ramen van De Wychert bevatten nog enkelglas. Dit past bij het monumentale karakter van het pand, maar is verre van energiezuinig. Volledige vervanging van kozijnen mag bij deze panden vaak niet en ‘geïsoleerd glas’ past vaak niet in de sponning. Frank Wilting: “Wij gaan nu een test doen met vacuümglas. Dat is ultradun, maar met een isolatiewaarde die vergelijkbaar is met triple glas. Je houdt hierbij wel koudebruggen door het aanwezige metaal, maar het verschil in comfort én energieverbruik kan aanzienlijk zijn. En het past in de bestaande kozijnen, die dus behouden blijven. Twee ramen zijn als proef geplaatst. Bij succes volgen mogelijk de andere ramen in het pand.”

Uitdaging

Fred vraagt hoe het gelukt is om de leidingen weg te werken. Want ook aan de buitenkant is niets te zien. Frank: “De oplossing is dat we alles via de kelder hebben weggewerkt. Oude leidingen van een antiek verwarmingssysteem hebben we verwijderd, waarna op dezelfde plek

nieuwe installaties en leidingen zijn geplaatst. Sloopwerk met beleid.”

Met zoveel nieuwe stroomverslindende apparatuur bleek het nog wel ingewikkeld het stroomverbruik te managen. Want naast de nieuwe installatie, moeten ook alle bedrijven door kunnen draaien. “De hoofdaansluiting is beperkt tot 3x80 ampère”, vertelt Peter. Frank knikt: “Daarom zijn de buitendelen van de warmtepompen geprogrammeerd om niet meer dan 70 procent van hun maximale vermogen te gebruiken. Gewoon door de printplaat in het apparaat te programmeren. Het

Op de

zou mooi zijn als de systemen in de toekomst zelf slim kunnen schakelen per ruimte, maar zover zijn we nog niet.”

Of De Wychert nu volledig gasloos is, vraagt Henk? “Nog lang niet”, zegt Peter. “De oude gasketels draaien mee op piekmomenten. Maar het grootste deel gaat via de luchtwarmtepompen. In theorie zou het gebouw in de toekomst volledig van het gas af kunnen. Op een gebouw hiernaast gaan we ook zonnepanelen leggen. In de praktijk houdt de beschikbare netcapaciteit voorlopig tegen dat ze hier van het gas af kunnen.” Het is hoe dan ook een bijzonder

project, constateert Henk. Peter knikt: “Niet eens omdat het groot is, maar omdat je in zo’n historisch pand moet nadenken over elke buis en elke kabel.” Frank: “Het is een prestigeproject. En het is extra leuk dat onze zoons hier ook aan meewerken. Zo geven we een stukje vakmanschap door!”.

FRED: “Mooi hè, hoe ze zo’n oud pand klaarmaken voor de toekomst zonder het verleden te slopen.” HENK: “En alles keurig weggewerkt. Geen leiding te zien, geen lawaai, niks.” FRED: “Alsof het altijd zo geweest is. Terwijl er achter de schermen een hele moderne installatie draait.” HENK: “Die airco­units vallen amper op. Alleen die temperatuur, die verraadt dat het werkt.” FRED: “En dan hebben de installateurs ook nog hun zoons bij zich. Twee generaties samen aan het werk, dat zie je niet vaak.” HENK: “Nee, bij mij thuis komt de volgende generatie alleen in actie als de wifi eruit ligt.”

INTERLIGHT NOVA

Onbegrensde mogelijkheden

Interlight Nova: downlights met volledige designvrijheid, beschikbaar in elke gewenste maatvoering en indien gewenst geprint van sustainable materialen. Nu ook uit te voeren met geïntegreerde Thinq PIR sensor, voor een perfecte draadloze lichtbesturing.

Unieke structuren aan de binnenkant van de 3D-geprinte downlight zorgen voor een perfecte combinatie tussen esthetiek en functionaliteit. Met de prachtige lichtverdeling en de lage verblinding, voegen de Nova downlights echt iets toe aan een ruimte.

Materiaal

Duurzaam geprint, in eigen huis geproduceerd en geassembleerd. Dit zorgt in beginsel al voor een zeer beperkte milieuimpact. Daarbij is het ook mogelijk om de downlight te printen van bijvoorbeeld post-consumer plastics of zelfs olifantengras! 3D printen geeft uiteraard ook maximale vrijheid op het gebied van maatvoering. Dit bekent dat alle diameters mogelijk zijn van grofweg 100 mm tot en met 250 mm inbouwmaat.

Led engines

De toegepaste led engines zijn van uitzonderlijk hoge kwaliteit en dragen bij aan een perfect lichtbeeld. De lichtkleur is eenvoudig instelbaar met behulp van een schakelaar op 3000, 4000 of 5700 Kelvin. Nova downlights worden standaard geleverd exclusief driver. Op deze manier is het mogelijk om zelf de gewenste Interlight driver te combineren. Kies voor een standaard aan/uit driver, 1-10 volt dimbaar, DALI dimbaar of Thinq smart driver.

Thinq smart downlights met sensor

Nova downlights kunnen ook worden uitgerust met een geïntegreerde Thinq PIR sensor. Op deze manier worden de downlights direct onderdeel van het Thinq draadloze lichtbesturingsnetwerk. De toepassingen zijn eindeloos. Toiletten, gangen, paskamers van winkels: de verlichting wordt standaard uitgeschakeld óf gedimd en gaat alleen op 100 procent branden als er aanwezigheid is. Combineer deze Thinq Nova downlights eenvoudig met andere Thinq-producten zoals ledpanelen en standalone sensoren.

Enorme besparingen

De toepassing van het Thinq lichtcontrolesysteem levert enorme energiebesparingen op. Daarnaast is er een grote reductie in bekabeling en daarmee gepaard gaande installatietijd. Daarmee is de terugverdientijd van de totale installatie zeer interessant. Meer weten over Thinq draadloze lichtbesturing, kijk dan op: interlightled.com/thinq

En kijk voor meer informatie over Interlight Nova downlights op: interlightled.com/nova

DE NIEUWE PIRA T BEWEGINGSMELDERS

Licht wanneer je het nodig hebt

Eenvoudig, betrouwbaar en energiebesparend: de nieuwe PIRA T bewegingsmelders van Theben zijn dé slimme basis voor verlichting in gangen, toiletten, bergingen en meer. Perfect voor led én budgetvriendelijke projecten.

In ruimtes waar verlichting niet continu nodig is, biedt een slimme bewegingsmelder uitkomst. De nieuwe PIRA T-serie zorgt voor een energiezuinige en automatische lichtregeling op precies het juiste moment. Denk aan gangen, entrees, toiletten, bergingen of opslagruimtes – met PIRA T schakelt de verlichting enkel wanneer dat nodig is.

Deze bewegingsmelders zijn ontworpen voor een breed scala aan projecten waar betrouwbaarheid en prijsbewustheid belangrijk zijn. Perfect voor bouwprojecten waar niet alles duur hoeft te zijn, maar goede kwaliteit wel telt.

Eenvoudig te installeren en direct in gebruik

Dankzij het slimme ontwerp en de overzichtelijke instelopties via potentiometers, verloopt de installatie snel en zonder gedoe. Bovendien kunnen de verlichtingsduur, lichtsterkte en gevoeligheid eenvoudig worden aangepast op locatie. Zo wordt niet alleen bespaard op installatiekosten, maar ook op tijd.

De PIRA T-serie is geoptimaliseerd voor gebruik met moderne ledverlichting. Door de geïntegreerde nuldoorgangsschakeling wordt het schakelen van leds soepeler en worden ongewenste

inschakelpieken voorkomen. Dat verlengt de levensduur van de aangesloten verlichting én verhoogt de betrouwbaarheid van de installatie.

Slim licht, ook bij daglicht

Een belangrijk voordeel is de permanente lichtmeting. Deze zorgt ervoor dat de verlichting alleen inschakelt wanneer het werkelijk nodig is. Zelfs als voortdurend beweging wordt gedetecteerd, blijft het licht uit bij voldoende daglicht. De hoge nauwkeurigheid van de bewegingsdetectie is bevestigd met een onafhankelijke sensNORM-test – een extra zekerheid dat de melder doet wat hij moet doen, precies op het juiste moment.

Strakke vormgeving, slimme techniek

Het strakke ontwerp van de PIRA T melders passen perfect in elke ruimte. De serie bestaat uit zeven varianten, geschikt voor zowel inbouw- als opbouwmelders. Elke variant is getest en schakelt tot 40.000 schakelcycli, volgens Theben-normen. Kortom: PIRA T is dé nieuwe standaard voor instap bewegingsmelders.

Arnhems Buiten is een groen en monumentaal bedrijvenpark. Hier werken innovatieve bedrijven en kennisinstellingen samen aan duurzame technologieën om het krappe energienet optimaal te kunnen benutten. Wouter Beelen van adviesbureau B4WARD coördineert het project.

“Ik woon samen met Patricia in Vianen. We hebben vier kinderen: Lenna (11), Mats (9) en de tweeling Fiene en Saar (5). Ik probeer één dag in de week de kinderen naar school te brengen. Ik arriveer rond 8 uur op de Electricity Campus Arnhems Buiten, waar ik werk aan de digitalisering van het elektriciteitsnet.”

“Ik werk hier als projectmanager aan het Europese innovatieproject ‘Hedge IoT’. Ik kijk eerst even mijn mailtjes na op de laptop. Ik onderzoek hier op Arnhems Buiten hoe we het verouderde elektriciteitsnet geavanceerd kunnen gebruiken. Met slimme meters creëren we inzicht in hoe we de gebouwen kunnen blijven verduurzamen door slim aan te sturen.”

“Twee jaar geleden is het park door een nieuwe eigenaar overgenomen om nieuwe economische ontwikkeling mogelijk te maken. Het moet echt een campus worden. Ik heb een digitaal overleg met het projectteam van Hedge IoT. We bespreken hoe ver de software gevorderd is en hoe de integratie en koppeling van systemen verloopt.”

“Ik bekijk samen met elektromonteur Chris en Dennis van leverancier ABB de nieuwe meters, die we met behoud van de oude verdeelinrichting hebben geplaatst. We leren van de slimme meters om te zien hoe we die op andere plekken ook kunnen toepassen. Zo werken we aan oplossingen voor de beperkte netcapaciteit op het terrein.”

“Aan het eind van de dag heb ik overleg met Barry Storm, directielid van Arnhems Buiten. We bespreken de voortgang van de verschillende projecten en hoe de verduurzaming van het terrein samengaat met de beperkte ruimte op het elektriciteitsnet. Ik ben op tijd om de voetbaltraining van Mats te verzorgen.”

“Ik wandel in de pauze vaak door het groene bedrijvenpark en eet dan mijn broodje. In de oude gebouwen hier om me heen liggen veel grote uitdagingen. Er is netcongestie: te weinig ruimte op het elektriciteitsnet. Toch moeten we gebouwen verduurzamen. Ik zoek als projectmanager naar slimme oplossingen om dit te realiseren.”

“In het hardwarecenter kijk ik even of de nieuwe servers goed zijn geïnstalleerd. Deze zorgen ervoor dat we alle meetdata veilig lokaal kunnen analyseren. We bereiden de plaatsing van een batterij van 3,5 megawattuur voor, waarmee we pieken in de stroomvraag kunnen afvlakken en onderzoek kunnen faciliteren.”

IN HENK & FRED? JIJ

Wil jij ook eens een werkdag gevolgd worden door Henk & Fred?

Of wil je met je bus of hobby in ons blad? Mail ons dan op redactie@henkenfred.nl

Misschien sta jij de volgende keer dan wel in ons magazine!

Werken aan de meest gave projecten? Geef richting aan de techniek van morgen als Leidinggevend Monteur.

BIJNA 20% HUISHOUDENS IN NEDERLAND

HEEFT EEN AIRCO

Airco ook populair als alternatieve verwarming

Gasverbruik daalt met kwart, vooral dankzij airco

AIRCO’S MAKEN STEDEN HETER IN DE ZOMER

90% AIRCO’S IN NEDERLAND

AFGELOPEN 5 JAAR GEÏNSTALLEERD

ZET IN ZOMER AIRCO NIET MEER DAN 5-7 GRADEN KOUDER DAN BUITEN

AUTOMATISCHE

ZONWERING HOUDT OOK WARMTE BUITEN OVER 6 JAAR HEEFT 40% EEN AIRCO

Vandaag weer een tevreden klant koud gemaakt

slechtste slogan van 2024

Foto: Freepik

GOED GESPREK EEN

“Durf ICT te verbinden met installatietechniek”

Hij noemt zichzelf ‘mister smart building’. Nick Bosschert van Connectz in Breukelen helpt installateurs bij het toepassen van slimme gebouw­ en huistechnologie.

“We staan op een kantelpunt. De toekomst is gebouwautomatisering waar elektrotechniek en ICT samenkomen. Dit is straks geen luxe meer, maar standaard.”

GEBOUW­ EN HUISAUTOMATISERING

WORDEN DE STANDAARD, ZEG JE. VERTEL?

“We zitten in een digitale transitie. Daarin lopen we tegen problemen aan, vooral op het elektriciteitsnet dat steeds voller raakt. Gebouwen zijn grote gebruikers én opwekkers van energie. Maar we hebben vaak geen idee waar die energie precies naartoe gaat. Door gebouwautomatisering toe te passen, maken we de energiestromen inzichtelijk. Een gebouw wordt dan ineens beheersbaar, waardoor je veel minder energie gaat gebruiken. Automatisering helpt je om slimmer te schakelen, te sturen en de opgewekte stroom optimaal te gebruiken.”

HET GAAT DUS VERDER

DAN ALLEEN DOMOTICA?

software. Sindsdien verbinden we de werelden ICT en installatietechniek met elkaar.”

IS DAT EENVOUDIG?

“Je kunt ons zien als een technisch architect”

“Het is leuk dat het licht vanzelf aangaat als je een kamer binnenkomt, maar het wordt pas écht interessant als je gaat communiceren met je batterij of omvormer. Als je energieverbruik actief kunt sturen. Dat gebeurt nog te weinig.”

MET CONNECTZ WIL JIJ

KLANTEN HIERMEE HELPEN?

“Mijn achtergrond ligt in de ICT en bedrijfskunde, niet in de installatiewereld. Toch heeft techniek me altijd gefascineerd. Als 12-jarige hielp ik al buren met het aansluiten van glasvezel. Zes jaar geleden ben ik gestart met Connectz. Vier jaar geleden raakten we via een project betrokken bij huisautomatisering. We merkten dat dát onze ‘sweet spot’ was. Je werkt met hardware en stuurt het aan via

“Niet echt. Mensen die in de ICT en techniek werken zijn heel verschillend. Maar juist op het snijvlak van deze disciplines ontstaat versnelling. Daar bewegen wij ons. Wij geven installateurs advies, maar sturen zelf ook projecten aan. Onlangs hebben we nog een monumentaal pand met vier appartementen, een kantoor en een barbershop volledig geautomatiseerd met digitale toegangscontrole, automatische verlichting, audio en een warmtepomp die de warmte per ruimte regelt. Dat zijn projecten waarmee we laten zien wat er mogelijk is.”

HOE WERKT HET KOPPELEN VAN

INSTALLATIES EN ICT­BESTURING?

“We richten ons op vijf hoofdthema’s: klimaat, toegang, verlichting, audio en veiligheid. Die brengen we samen in één systeem, één totaaloplossing. We doen het samen met de installateur. In overleg bepalen we welke componenten geplaatst worden. Zie ons als een technisch architect.”

EN STAAT DE INSTALLATEUR ERVOOR OPEN?

“Vaak wel. Het is ook de kracht van de installateur om te beseffen wat wel en niet je disciplines zijn en hulp te vragen voor het onderdeel dat je niet zo goed beheerst. Je kunt het tegenwoordig niet alleen. Het vak verandert. Er komen steeds meer software, apps en slimme systemen bij. Dat vraagt om andere vaardig-

CONNECTZ LAAT

APPARATEN MET ELKAAR PRATEN

Connectz is een jong en innovatief bedrijf, gespecialiseerd in slimme energieen gebouwsystemen. Connectz werkt samen met installateurs aan praktische oplossingen voor energiebeheer, domotica en duurzame technieken. Van ontwerp tot uitvoering: Connectz zorgt ervoor dat systemen met elkaar communiceren waardoor er minder stroom verbruikt wordt. Connetz is zes jaar geleden opgericht door Nick Bosschert. Vanuit een achtergrond in ICT en telecom verbindt Connetz vandaag de dag installatietechniek met automatisering. Bij Connectz werken vier mensen. Het bedrijf is nu nog gevestigd in Breukelen, maar verhuist in 2026 naar een gloednieuw pand in IJsselstein. “Het bedrijf groeit snel”, aldus Nick.

heden, terwijl installateurs vaak al druk genoeg zijn. Daarom denk ik dat je het vak moet opsplitsen in planners, installateurs en mensen die systemen in bedrijf stellen. Overigens werken we altijd samen met de installateur.”

WAT IS JOUW BELANGRIJKSTE TIP

VOOR WIE HIERMEE AAN DE SLAG WIL?

“Kijk net iets verder dan je eigen stukje werk. Ben je verantwoordelijk voor de warmtepomp? Denk dan ook aan de zonnepanelen en de laadpaal. Combineer die systemen, dan krijg je een veel efficienter geheel. Heb je bijvoorbeeld een overschot aan zonne-energie?

Laat dan de warmtepomp extra tapwater verwarmen, of laad je auto ermee op. Dat soort slimme koppelingen maakt echt het verschil. Een andere tip is dat je meer gaat meten. Als installateur kun je met data een beter en betrouwbaarder advies geven. Je voert het gesprek op basis van feiten, niet op gevoel. Dat maakt je een volwaardige gesprekspartner. En zo bouw je aan een langdurige klantrelatie.”

KUN JE OOK IN BESTAANDE

WONINGEN SYSTEMEN KOPPELEN?

“In veel gevallen wel. Je bent wel afhankelijk van hoe ‘open’ het apparaat van de fabrikant is. Maar met gerenommeerde merken kun je vaak communiceren via universele protocollen. Wij plaatsen dan een slim netwerkje dat praat met de laadpaal, de warmtepomp en de omvormer. Zo verbind je losse elementen tot één slim systeem. De verbindende factor daarin is communicatie en het toverwoord is: Modbus. Dat is een wat ouder ICT-protocol, maar nog steeds dé standaard voor gegevensuitwisseling tussen apparaten. Mijn tip aan installateurs: verdiep je in Modbus.”

ZIJN JULLIE OOK BEZIG MET ENERGIEOPSLAG?

“Wij leveren het niet, maar koppelen het wel. Lokaal energiebeheer wordt steeds belangrijker. Een batterij helpt daarbij enorm: je kunt pieken afvlakken, je voorbereiden op stroomstoringen en je maakt jezelf minder afhankelijk van het net. Ook hier begint het altijd met meten. We meten bijvoorbeeld twee maanden het nachtverbruik. Daarna geven we op basis van de data en wensen een advies. Vervolgens schakelen we een batterijspecialist in om het juiste product te selecteren en installeren. Eerst monitoren, dan adviseren.”

IS EEN ENERGIEMANAGEMENTSYSTEEM VOOR IEDEREEN INTERESSANT?

“Zeker. En het mooie is: als je begint met energiemanagement, kun je daar later nog van alles aan koppelen. De echte winst zit in de koppeling van grotere systemen:

batterij, zonnepanelen, laadpaal, warmtepomp en airco. Als die met elkaar communiceren, ontstaat een efficiënt energiesysteem. Je wordt tot 50 procent minder afhankelijk van het net. En de systemen kun je vaak op afstand monitoren, wat weer storingen voorkomt.”

“Mijn tip aan installateurs: verdiep je in Modbus”

WAT IS DE ROL VAN AI?

“AI gaat in de toekomst een belangrijke rol spelen in het voorspellen van energiestromen. We zijn daar nu al naar aan het kijken in onze energiemanager, die steeds intelligenter wordt. Het systeem leert patronen herkennen en kan daar vervolgens zelfstandig slim op sturen. AI leert van het gedrag van bewoners en systemen.”

WAT ALS EEN INSTALLATEUR

ER NIET IN MEE WIL?

“Je hebt installateurs die heel vooruitstrevend zijn, maar ook een grote groep die dat nog niet is. Als je het zwart-wit bekijkt, denk ik: uiteindelijk móet je wel mee.

Maar het is vooral belangrijk dat je je rol kiest. Wil je dat automatiseringsdeel liever

“EERST VAAK HUIVERIG,

LATER ONDER INDRUK”

Volgens Nick Bosschert van Connectz zijn installateurs vaak huiverig om ICT­apparaten aan elkaar te verbinden. “Daarom moeten ze proefprojecten bekijken. Een voorbeeld is een recent project van Connectz waar een installateur een prachtige warmtepomp had geïnstalleerd. De pomp werd ingesteld volgens de richtlijnen van de fabrikant. Klinkt logisch, maar hierbij werd geen rekening gehouden met de werkelijke warmtevraag. Met de installateur spraken we af zijn installatie een paar maanden te laten draaien en daarna een paar maanden met onze slimme aansturing. De data hebben we naast elkaar gelegd. De pomp gebruikte dankzij onze aansturing in de nacht geen 90, maar 25 kW. De klant kon 70 procent besparen. De installateur was verbaasd en onder de indruk.”

niet doen? Prima, maar betrek dan iemand die dat wél doet. Zoek de samenwerking. Vorm een bouwteam met specialisten waarmee je zo’n gebouw écht goed aanpakt. Samen kun je er echt iets moois van maken.”

Warmtepomp: mag het een onsje minder?

MONTEURS TILLEN ZICH EEN BREUK

MMonteurs zijn behoorlijk kritisch geweest op de warmtepomp. Het is de uitkomst van een onderzoek van TNO onder zeven grote installatiebedrijven. Toen ik het las, dacht ik: goed dat het is gezegd. Ik herken het ook. De monteurs vertelden dat ze duurzame innovatie waarderen, maar dat ze bang zijn dat hun werk eentoniger en fysiek zwaarder wordt. Ook zijn ze bezorgd over een teruglopend klantcontact en het verlies van vakmanschap. Het installeren van een warmtepomp kost monteurs veel meer tijd dan het plaatsen van een traditionele cv-ketel. Warmtepompen zijn vaak zwaar, zeker als ze volledig prefab uit de fabriek komen. Vanwege het formaat

OOK EEN ROL VOOR

TECHNIEK NEDERLAND

passen ze ook niet altijd in bestaande woningen. ‘Monteurs ervaren het tilwerk als een groeiende zorg’, schrijven de onderzoekers. ‘Het werk wordt nu al als fysiek belastend gezien en innovaties als stillere buitenunits en monoblocks kunnen die belasting verder vergroten.’ Poeh. Ik wil niet zeggen dat het een bom onder de warmtepomp is, maar een signaal is het wel. De fabrikanten en de installatiebedrijven moeten hier iets mee. Ik vind dat hier ook een taak ligt voor brancheorganisatie Techniek Nederland. Die moet staan voor goede arbeidsomstandigheden. Nederland verduurzaamt verder. De installatiesector kan goede zaken blijven doen met warmtepompen. Pas op dat het niet over de rug van de monteur gaat.

MISSCHIEN

KAN DEN HAAG HANDJE HELPEN

EEN AFNAME

Daan: “Ik weet niet wat het is. Sinds het kabinet­Schoof regeert, zit de warmtepomp in het verdomhoekje. Toeval? Ik zag een nieuw onderzoek van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Het CBS berekende dat vorig jaar 393 duizend warmtepompen zijn verkocht in ons land. Inclusief airco’s. Het is 14 procent minder dan in 2023 en 2 procent minder dan in 2022. Er mag dus weer een tandje bij. Misschien kan Den Haag een handje helpen. Zou Geert Wilders al een warmtepomp hebben?”

GELUIDSOVERLAST TERUGSCHROEVEN

Met de nieuwe service ATAG ComfortGeluid kunnen installateurs warmtepompen met minimale geluidsimpact optimaal plaatsen. Dit belooft maker ATAG Verwarming. Klachten over geluidsoverlast van warmtepompen belanden vaak bij installateurs. De tool van ATAG moet de klanttevredenheid verbeteren en moet helpen bij het leggen van een goede wettelijke basis. Met de tool kan binnen vijf tot vijftien minuten een accurate geluidsberekening worden gemaakt.

NATHAN GROEP EN ZWITSERS ‘GF’ LANGER PARTNERS

De Nathan Groep uit Zevenaar en het Zwitserse GF Building Flow Solutions tekenden op de ISH-beurs in Frankfurt een nieuwe samenwerkingsovereenkomst. Die loopt tot 2029. Nathan, expert in duurzame klimaattechnologie, vertegenwoordigt sinds 1984 Uponor in de Benelux. In die tijd groeide Uponor – nu GF Building Flow Solutions – uit tot een van de mondiale marktleiders in praktische oplossingen voor hygiënische drinkwatervoorziening, energiezuinige vloerverwarming en -koeling en lokale warmtenetwerken.

BIJPLAATSINGEN

POMP ZONDER GAS

Warmtepompbedrijf Quatt presenteerde onlangs zes nieuwe producten, waaronder een thuisbatterij, een slim energiemanagementsysteem en een dynamisch energiecontract. Andere aanwinst: de ‘All­Electric’, een volledig elektrische warmtepomp, waarmee gebruikers van het gas af kunnen. Quatt zegt dat consumenten hiermee drie doelen kunnen bereiken: verduurzamen, geld besparen en meewerken aan de stabilisatie van het energienet.

Daan: “Ik zag een lichtpuntje in het CBS­bericht. Ons land had eind 2024 2,6 miljoen warmtepompen: 17 procent meer dan in 2023. Ondanks dalende verkoop cijfers nam het totaal aantal warmtepompen toe. Dat komt volgens het CBS omdat vorig jaar meer warmte pompen zijn bijge plaatst dan uit gebruik genomen. Nieuwe klanten zijn mooi, maar de kunst is ook om bestaande klanten tevreden te houden, zeg ik maar.”

INNOVATIE

DE COMBINATIE VAN TECHNIEK & DESIGN

B.E.G. Aleum is de primeur

Bij B.E.G. is het credo dat innovatie niet alleen over geavanceerde technologie gaat, maar ook over het slim combineren van techniek & design. Om zo een product te kunnen creëren dat zowel functioneel als esthetisch aantrekkelijk is, zoals ‘de Aleum’.

biedt acht verschillende kleuren, waarmee de melder niet alleen functioneel is, maar ook een designstatement kan maken. Een slimme en stijlvolle toevoeging, die de installatie een persoonlijk tintje geeft. De ‘party mode’ zorgt bovendien voor extra flexibiliteit, waardoor ongewenste schakelingen tijdens evenementen voorkomen kunnen worden.

De perfecte harmonie

Bewegingsmelders zijn essentieel in de installatietechniek. Ze zorgen voor efficiënte verlichting, optimale beveiliging en een prettig binnenklimaat. De markt is vol met traditionele oplossingen die vaak meer op functionaliteit focussen dan op design.

Meer dan alleen detectie

De Aleum combineert de betrouwbaarheid van vier geïntegreerde PIR-sensoren, een bereik van 3 tot 16 meter en 180° detectie met anti-onderkruip bescherming – de essentie van hoogwaardige bewegingsdetectie – met een strak en minimalistisch design. Twee op elkaar gestapelde kubussen vormen een tijdloze esthetiek die naadloos in elk interieur past; innovatie in zijn puurste vorm: technologie die zowel functioneel als stijlvol is.

De kracht van aanpasbaarheid

Innovatie is niet statisch; het is dynamisch en de Aleum weerspiegelt dit met zijn flexibele instelmogelijkheden. Zowel elektronisch via de B.E.G. One app, of mechanisch aan de melder zelf: de installatie en configuratie zijn eenvoudig. Deze aanpasbaarheid zorgt voor een optimale integratie in diverse projecten en voldoet aan de specifieke wensen van de klant.

Glow: een accent van individualiteit

Door de geïntegreerde benadering van techniek en design is de Aleum meer dan alleen een product. Bij B.E.G. heerst het geloof dat functionaliteit en esthetiek elkaar versterken. De Aleum bewijst dat innovatie niet alleen over technische prestaties gaat, maar ook over het creëren van een product dat zowel functioneel als aantrekkelijk is. Deze innovatie maakt de Aleum een waardevolle toevoeging aan elk project.

Kies voor innovatie & design, kies voor de Aleum! Download nu de brochure via de QR-code of de website. Voor specifieke vragen of projectondersteuning neem contact op via: 085 0433 240 of info@beg-nederland.nl

Met de unieke ‘glow’-functie onderscheidt de Aleum zich ten opzichte van de markt. Dit accentuerende verlichtingssysteem beg-luxomat.com/nl/

De kansen van domotica

Hoe domotica jou vooruithelpt

Slimme installaties en domotica worden steeds meer gemeengoed en zijn nu toegankelijk voor alle soorten woningen.

Ook kleinere installatiebedrijven kunnen profiteren van deze groeiende markt. Koninklijke Oosterberg helpt installateurs met kennis en producten om deze kans te benutten.

De vraag naar slimme installaties groeit snel. Woningeigenaren en bedrijven willen steeds vaker verlichting, verwarming en beveiliging op afstand bedienen. “Veel installateurs denken dat domotica ingewikkeld is, maar met de juiste producten en ondersteuning is het toegankelijk voor iedereen”, zegt Gerben Groothedde, domotica-specialist bij Oosterberg.

Eenvoudige oplossingen voor installateurs

Voor kleinere installatiebedrijven is het belangrijk dat slimme installaties eenvoudig te integreren zijn. “Wij bieden systemen die zonder complexe programmering werken en direct aansluiten op

bestaande installaties. Zo kunnen installateurs snel en efficiënt slimme oplossingen aanbieden aan hun klanten”, legt Groothedde uit.

Meerwaarde voor klanten én installateurs

Slimme installaties bieden niet alleen gemak, maar ook energiebesparing en veiligheid. “Door klanten goed te adviseren over slimme verlichting en energiebeheer, kunnen installateurs zich onderscheiden en extra waarde bieden”, zegt Groothedde. “Bovendien zorgt het voor terugkerende opdrachten, zoals onderhoud en uitbreidingen.”

Samenwerken met een betrouwbare groothandel

Bij Oosterberg krijgen installateurs toegang tot de nieuwste producten en daarnaast ook advies, technische ondersteuning en trainingen.

“We helpen installatiebedrijven om de stap naar slimme installaties te zetten en succesvol te zijn in deze markt”, aldus Groothedde.

“Wil je weten hoe slimme installaties jouw bedrijf kunnen versterken? Kijk op oosterberg.nl of neem contact op met een van onze 21 Oosterbergvestigingen en ontdek de mogelijkheden!”, besluit hij.

Meer info: oosterberg.nl

Innovatieve technologieën

bij Research Center Alliander

Binnen enkele jaren schillen we kabels met robot

Vandaag bezoeken Henk en Fred het Research Center for Digital Technologies van Alliander in Arnhem, waar slimme koppen aan innovatieve technologieën werken om het energienetwerk toekomstbestendig te maken. Fred is razend enthousiast: “Geweldig, die robots!” Henk mompelt dat hij het eerst nog maar eens moet zien.

JELTE ZWETSLOOT

Jelte Zwetsloot, portfolio consultant en interim-manager bij het research center van Alliander, ontvangt Henk en Fred met een kop koffie. Hij vertelt dat Alliander een overkoepelend netwerkbedrijf in de energiesector is, waar bijvoorbeeld Liander als netbeheerder onder valt. “Als voorbeeld: wanneer er een stroomstoring is, belt een consument met Liander. Maar als er wordt geïnvesteerd in een nieuwe AI-oplossing voor netplanning, wordt dat opgepakt door een afdeling van Alliander. Zoals het research center van Alliander waar ik werk.”

Jelte vertelt dat in het research center ongeveer twintig mensen in vaste dienst samen met flexibele krachten werken aan digitale innovaties, die bijvoorbeeld het werk van monteurs makkelijker, leuker en veiliger maken. Vaak gaat het over innovaties waar jarenlang aan wordt gewerkt. Het centrum vertaalt nieuwe technologieën naar praktische toepassingen voor monteurs en netbeheer. “Innovatie klinkt spannend, maar het doel is praktisch: we willen het werk voor monteurs en ons bedrijf beter en slimmer maken.”

maar niet genoeg monteurs”, zegt Jelte. “Met slimme technologie besparen we tijd.”

Voorbeelden

Henk is benieuwd naar voorbeelden. Jelte Zwetsloot noemt beeldherkenning, jaren geleden nog een experimentele technologie. “We onderzochten of we met een simpele foto van een meterkast konden achterhalen welk type slimme meter er hing en wat de meterstand was. Dat experiment begon klein, maar bleek verrassend effectief: vandaag de dag kunnen klanten van Liander gewoon een foto sturen, in plaats van handmatig cijfers invoeren. Een mooi voorbeeld van hoe een slimme innovatie nu wordt toegepast.”

“We testen een robothond die zelfstandig gaslekken kan opsporen”

Jelte noemt vervolgens de automatische ‘kabelschiller’. “Monteurs besteden veel tijd aan het secuur pellen van middenspanningskabels. Eén klein foutje kan jaren later nog kortsluiting veroorzaken. We zijn een kabelschiller aan het ontwikkelen die dit werk nauwkeurig en snel doet. Dat scheelt tijd en frustratie bij monteurs.”

Robots

Fred vraagt nieuwsgierig waarom digitalisering en robotica zo belangrijk zijn. “Heel simpel gezegd hebben we veel meer werk,

Jelte neemt de mannen mee over zijn afdeling, waar druk wordt gewerkt. Her en der staan en liggen robots en slimme ar-brillen. Fred vindt

de slimme brillen erg interessant. Jelte: “Met augmented reality projecteren we via de bril nieuwe installaties in de echte wereld. Zo zie je bijvoorbeeld precies hoe een nieuwe middenspanningsruimte eruitziet nog vóór hij gebouwd wordt. Dat voorkomt verrassingen voor bewoners én gemeente.”

Jelte praat honderduit. Fred vraagt of er meer nieuwe ontwikkelingen zijn. Jelte knikt: “We testen bijvoorbeeld een robothond die zelfstandig gaslekken kan opsporen. Europa wil vaker controle op gasleidingen vanwege uitstootregels. Monteurs moeten dan ineens twintig keer vaker op pad. Onze robothond kan dat werk deels overnemen.”

“Kwantumtechnologie? dat klinkt ingewikkeld”

Fred ziet het meteen voor zich: een leger robothonden die door Nederlandse wijken wandelen. Zo extreem is het niet, zegt Jelte. “Maar het helpt echt. Robots doen het saaie en risicovolle werk, zodat monteurs hun aandacht kunnen richten op de écht ingewikkelde taken.”

Een andere ontwikkeling waaraan gewerkt wordt, is de automatische graafrobot, die ’s nachts sleuven graaft zodat monteurs ’s ochtends direct aan de slag kunnen. “De technologie is nog in ontwikkeling, maar het idee is helder: minder fysieke belasting, meer efficiëntie. En de robot graaft de kabels veilig vrij.”

Quantum en AI

Vervolgens komt ook het begrip ‘kwantumtechnologie’ voorbij. Dat klinkt ingewikkeld, vindt Henk. Kwantumtechnologie is volgens Jelte een nieuwe generatie van technologie die gebruikmaakt van de regels van de allerkleinste deeltjes. “Het lijkt futuristisch, maar kan op termijn grote impact hebben. Met kwantumcomputers kunnen we straks razendsnel berekeningen maken, bijvoorbeeld voor netontwerp of ingewikkelde personeelsplanning. Veel sneller

VEILIGER WERKEN

AAN NETWERK

Door nieuwe regelgeving mogen monteurs geen werkzaamheden meer uitvoeren aan laagspanningsrekken terwijl het net onder spanning staat. Dat zorgt voor extra handelingen: complete wijken moeten tijdelijk worden afgesloten, wat tijd kost en impact heeft op veel bewoners. Alliander ontwikkelde samen met Team Spark van TU Delft de Triple Turner, een conceptrobot die dit werk straks onder spanning veilig kan uitvoeren. De robot is inmiddels gepresenteerd tijdens de Arnhem Electricity Week en trok veel belangstelling. Hij wordt nog niet in het veld gebruikt, maar laat zien hoe slimme automatisering de veiligheid verhoogt én het werk van monteurs efficiënter maakt.

dan met gewone computers. Ook kwantumsensoren bieden nieuwe mogelijkheden. Die meten veel nauwkeuriger, bijvoorbeeld om ondergrondse kabels te herkennen.”

Het is duidelijk. Er komen veel nieuwe ontwikkelingen op ons af. Maar volgens Jelte is niet alles toekomstmuziek. Artificial Intelligence (AI) wordt al volop ingezet en nieuwe toepassingen worden constant onderzocht. Bijvoorbeeld binnen het logistiek centrum van Alliander, waar duizenden onderdelen retour komen. “We hebben een vorm van AI toegepast, een soort beeldherkenning met extra mogelijkheden, om geretourneerde materialen automatisch te herkennen en sorteren voor hergebruik. Maar liefst 80 procent van de producten werd herkend. Een groot succes waar de afdeling logistiek enthousiast over is. Het scheelt straks bergen werk.”

Ook bij netcongestie - het overvolle stroomnet - wordt AI inmiddels toegepast: “We gebruiken bijvoorbeeld slimme modellen om de ruimtes in het net opnieuw in te richten. Daarbij analyseert kunstmatige intelligentie de inrichting van een stationsruimte en ontwerpt het daarna

een zo efficiënt mogelijke nieuwe inrichting, voor de maximale stroomcapaciteit.”

Samenwerking

Veel innovaties ontstaan in samenwerking met partners als hogescholen, universiteiten en andere netbeheerders. Jelte: “We hebben nu zelfs een gezamenlijk roboticalab opgezet met Enexis, Stedin en Gasunie. Daar ontwikkelen we oplossingen voor gevaarlijk, zwaar of repeterend werk. Waar we de monteur mee kunnen ontlasten.” Naast de kabelschiller en robothond wordt in deze setting ook geëxperimenteerd met geautomatiseerde drones voor inspecties. Er gebeurt veel, merken Henk en Fred. Ook Henk is onder de indruk wanneer hij aan het eind van het bezoek afscheid neemt van Jelte. “Al blijf ik kabels pellen best leuk vinden”, voegt hij met een knipoog toe. Fred lacht: “Maar zo’n robothond naast je bus zou toch ook leuk zijn?” “Ach ja”, verzucht Henk. “Zolang hij maar luistert.”

Hemmink betrekt installateurs bij productontwikkeling

Enduri Power Relay verhoogt brandveiligheid

Nieuwe inventieve producten hoeven niet per se groots en revolutionair te zijn om het verschil te maken. Zo heeft elektrotechnisch bedrijf Hemmink, in samenwerking met installateurs, het Enduri Power Relay ontwikkeld. Een bescheiden, maar intelligent apparaat voor meer brandveiligheid in woongebouwen. "En het is eenvoudig in installatie en onderhoud."

Brandveiligheid. Dat is waarvoor Hemmink het Enduri Power Relay heeft ontwikkeld. Het relais wordt gemonteerd in de meterkast van woningen in een wooncomplex en staat in draadloze verbinding met de rookmelder in de woning. Bij brandalarm, maar ook bij een defect aan de rookmelder, activeert het relais direct de vrijloopdranger aan de voordeur. Een geopende deur zal dan sluiten. Rook en brand kunnen zich daardoor veel moeilijker verspreiden, mensen hebben meer tijd om veilig het complex te verlaten. Hemmink voldoet hiermee aan de nieuwe wetgeving over vrijloopdeurdrangers, in combinatie met brandveiligheid in woongebouwen. Als productmanager brandveiligheid is Robert Dingerink nadrukkelijk betrokken bij de ontwikkeling van de Enduri Power Relay. "Een vrijloopdeurdranger staat normaal gesproken in neutrale stand", legt hij uit. "Je ervaart dan geen weerstand bij het gebruik van de deur. Wordt de vrijloopdranger geactiveerd, dan werkt die als een reguliere dranger en wordt de voordeur automatisch gesloten. Het Enduri Power

Relay reageert direct bij rook en zet de vrijloopdranger in werking. In nieuwbouw is dit verplicht, bij bestaande bouw ook, als werkzaamheden aan de voordeur worden uitgevoerd."

Ei Electronics

Het Enduri Power Relay, dat beschikbaar is via de groothandel, is ontwikkeld met installateurs en met Ei Electronics, de Ierse producent van oplossingen voor brand- en koolmonoxideveiligheid. Het Power Relay is als enige relais ‘compatible’ met de rookmelders van Ei.

Dingerink: "Ei is een van onze grootste partners en uiteraard hierbij betrokken. De Nederlandse brandveiligheidseisen zijn echter anders dan elders in Europa, daarom heeft Hemmink dit zelf, onder het eigen merk Enduri, ontwikkeld. Maar wel samen met Ei."

Installateur

En dus ook samen met installateurs, benadrukt Dingerink. "Wij spreken hen dagelijks en hebben goed naar hun wensen geluisterd." Dat heeft geleid tot een product met enkele unieke kenmerken.

Een aparte voeding kopen en installeren is dus niet nodig

ROBERT DINGERINK

HEMMINK EN HANZESTROHM

Hemmink viert in 2026 zijn 75­jarig jubileum. Opgericht in 1951 in Zwolle door G.J. Hemmink als agentschap van elektrotechnische onderdelen is het bedrijf inmiddels uitgegroeid tot leverancier van producten, oplossingen en concepten voor (woning)bouw, utiliteit en industrie. Om het bedrijf toekomstbestendig te houden is Hemmink in 2020 onderdeel geworden van Hanzestrohm, een groep van technische ondernemingen, met 130 werknemers. Hemmink is binnen Hanzestrohm de grootse werkmaatschappij en houdt zich voornamelijk bezig met distributie van grote Europese merken in Nederland.

"Zoals de geïntegreerde voeding. Een aparte voeding kopen en installeren is dus niet nodig. Handig en het scheelt enorm veel tijd. Ook het testen van het relais is eenvoudig, door de knoppen aan de onderkant. En aan de leds aan de voorkant kan je de status van het apparaat eenvoudig aflezen. Dat kan bovendien zonder dat het alarm afgaat. Overlast in een woongebouw wordt zodoende geminimaliseerd."

Failsafe

Verder heeft het door Kiwa gecertificeerde power relay voldoende uitgangen voor vrijloopdrangers en eventuele rookkleppen. Het relais is bovendien 'failsafe'. Oftewel, als rookmelders om wat voor reden niet werken, dan leidt dit niet tot minder veiligheid. Dingerink legt uit: "Is de rookmelder defect, of is de batterij leeg, dan acti-

veert het relais de vrijloopdranger direct en zal een voordeur dus nooit open blijven staan. Daarmee voldoen we aan de nieuwe NEN 2555, de norm voor rookmelders in woningen."

Typerend

De actieve rol van installateurs bij dit product typeert Hemmink, zegt Dingerink. "Wij zijn niet enkel leverancier, maar vooral ook kennispartner. We houden kennisevenementen, we luisteren naar de markt, naar installateurs. Zo proberen we met onze producten optimaal aan te sluiten bij hun praktijk. Het power relay is ook getest door installateurs, we hebben daarna nog dingetjes aangepast, zoals het geven van duidelijkere instructies en het vermelden van waarschuwingen bij het product. Mede daardoor is het relais heel goed ontvangen door de installatiebranche."

DE REVOLUTIE VAN DRAADLOOS BEHEER

DOWNLOAD DE FOLDER ‘DE REVOLUTIE VAN DRAADLOOS BEHEER’

VOORDELEN VOOR DE INSTALLATEUR

MAAK HET VERSCHIL MET INNOVATIEVE NOODVERLICHTING

VAN HBI BISSCHEROUX, DÉ EXPERT IN DRAADLOOS

BEHEER VAN NOODVERLICHTING.

• 24/7 online inzicht in de technische staat van de noodverlichting

• Ontvang directe meldingen bij storing of problemen

• Bespaar op arbeidskosten en inzet van middelen, beheer meer projecten met dezelfde inzetbare manuren

• Voldoe aan de onderhoudseisen van de Omgevingswet, ISSO 79 en NEN-EN 50172

Kijk voor meer voordelen op hbi-lighting.com

IEC 309 HP CEE FORM

IEC 309 HP (HIGH PERFORMANCE) is een volledig assortiment contactstoppen en koppelcontactstoppen van 16A tot 125A. Vertrouwd door installateurs over de hele wereld vanwege hun hoge IP-classificatie, sterkte en kwaliteit en geweldige gebruiksgemak.

Kennismaken met IEC 309 HP?

Stuur een email naar sales-nl@gewiss.com en ontvang een gratis sample.

Bezoek www.gewiss.nl en volg ons op:

GEWISS NEDERLAND

Ronde Tocht 1 C - 1507 CC Zaandam - Nederland

Tel: + 31 75 6708 706 - Email: info-nl@gewiss.com

Fred stelt vragen over privacy

WhatsApp: wat moeten we ermee?

Fred twijfelt over berichtendienst WhatsApp. Die is nou niet echt privacyvriendelijk. Fred vindt het ook maar zozo dat Mark Zuckerberg, baas van Meta (de eigenaar van WhatsApp), dikke maatjes wil zijn met Donald Trump. Dus wat te doen, overstappen naar Signal?

Al mijn vrienden gebruiken WhatsApp. Op eentje na. Die zit op Signal. Signal is een alternatieve berichtendienst. Die vriend houdt ook zijn WhatsApp-account aan. Hij is bang dat hij anders buiten de boot valt. Eén app voor het uitwisselen van berichten werkt toch het beste. Zo kunnen we snel en makkelijk dingen bespreken of afspraken maken. Over een vakantie, een avondje stappen, hoe we verkleed gaan met carnaval, of iets anders. Op het werk is het ook handig. Als ik Henk iets later dan afgesproken met de werkbus kom ophalen, stuur ik hem een appje. Stuurt hij een mopperig appje terug. Voor mijn gevoel is het trouwens niet eens zo lang geleden dat Henk nog sms’te. Maar goed, WhatsApp: snel en praktisch. Wat me dan dwarszit? Meta, eigenaar van WhatsApp, Facebook en Instagram, gaat

aan de haal met gegevens van gebruikers. Verkoopt ze aan commerciële partijen.

BIG META KIJKT TOE

Meta weet vrij precies waar ik ben, op welk moment, met wie. Waar ik op klik, wat mijn interesses zijn. Meta weet veel te veel van mij. Daar baal ik van. Dat Mark Zuckerberg zo aanpapt met Donald Trump helpt ook niet mee. Die mannen geven niks om onze privacy. Alles

voor de winst. Eigenlijk is het tijd om een lange neus te maken naar WhatsApp. Ik heb me verdiept in Signal. Het zou een alternatief kunnen zijn. Signal is een privacyvriendelijk berichtenplatform dat de gegevens die het verzamelt niet met andere partijen deelt. Zegt het zelf. Bijna een miljoen mensen gebruiken deze berichtendienst in Nederland. Ik moet eigenlijk al mijn vrienden overhalen om over te stappen.

ZAPPEN MET SIGNAL

Niet naar the dark side, maar naar the light side, zeg maar. Mark Zuckerberg als Darth Vader. Mooi verhaal, maar ik weet nu al dat ik niet alle kameraden krijg meeverhuisd. En Henk denkt dat Signal een afstandsbediening voor de tv is. Die gaat ook niet mee. Daarom blijf ik voorlopig maar bij WhatsApp. Ik stuur wel wat minder appjes. Dat zal Darth Zuckerberg leren.

Ontdek het slimme hybride

verwarmen

Bespaar tot 80% op uw gasverbruik

ga voor xtra opbrengst met de

xtend hybride warmtepomp

Combineer warmwatervat Xtore met hybride warmtepomp Xtend om water duurzaam te verwarmen en op te slaan, op zonnige dagen met zonnepanelen zelfs kosteloos. Een unieke, innovatieve oplossing voor warm water van Intergas.

Benut de capaciteit van je warmtepomp en zonnepanelen optimaal

Verlaag je energiekosten

Bespaar op gasverbruik en CO2-uitstoot

ontdek de xtend serie

PRODUCT

Kopp Profi wisselschakelaar sokkel

Merk: Kopp

Fabrikantnummer:

507600000

Productgroep:

Schakelmateriaal

SPECificaties

Montagewijze: Inbouw

Aansluitwijze: Steekklem

Bevestigingswijze: Klauw-/ schroefbevestiging

Inbouwdiepte: 29,0 mm

Nom. (meet)stroom: 10,00 A

Type schakeling: Wisselschakelaar

Geschikt voor beschermingsgraad: IP20

Aantal wippen: 1

Nom. Spanning: 250 V

Halogeenvrij: Ja

Afmetingen

Lengte: 71 mm

Breedte: 71 mm

Diepte: 35 mm

F. van Summeren EromesMarko

+ Handige schuine aansluitingen op de schakelaar en wandcontactdoos

+ Kleine inbouwdieptes, zodat er ruimte is achter de componenten voor eventuele lasklemmen

Schakelwip had iets dieper mogen liggen voor mooiere vormgeving

Was de installatie eenvoudig?

Zeer eenvoudig te monteren.

Wat vind je van de kwaliteit van het materiaal van de sokkels?

Sterke sokkels en draagringen.

Zou je dit product aanbevelen?

Ja, mooie producten voor een schappelijke prijs.

Licht aan! De nieuwe schakelaar sokkel is er

Met de nieuwe schakelaar sokkel van Kopp wordt aansluiten kinderspel; met een installatiediepte van slechts 29 mm, 45° gedraaide aansluitingen, grote trechtervormige kabelingangen, verzonken krallen en het ontkoppelgemak door grote knoppen.

J. Heeren IW Nederland

+ Mooi stevige frameplaat

+ Knoppen om draden te verwijderen prettig en bereikbaar

Was de installatie eenvoudig?

Installatie ging zeer vlot.

Wat vind je van de kwaliteit van het materiaal van de sokkels?

Materiaal van sokkel is uitermate degelijk en solide.

Zou je dit product aanbevelen?

Ik zou de producten zeker aanbevelen als een goede optie, ook diverse materialen en kleuren ten bate van de afwerking zijn beschikbaar.

J. Pijnenburg

Juma Klussenbedrijf

+ Mooie vormgeving

+ Verzonken krallen

Schakelaar is net te groot om makkelijk te monteren in een hollewanddoos

− Door het schuin naar binnen lopende raam is net de rand van de hollewanddoos te zien

Was de installatie eenvoudig?

Ja.

Wat vind je van de kwaliteit van het materiaal van de sokkels?

Goed.

Zou je dit product aanbevelen?

Zeker.

J. Lefferts W&S NEN Keuringen

+ Stevige metalen montageplaat

+ De kleminrichting voor de draad is zeer degelijk

Was de installatie eenvoudig?

Eenvoudige montage en past ook makkelijk op inbouwdoos.

Wat vind je van de kwaliteit van het materiaal van de sokkels?

Goede kwaliteit, ik vind dat het materiaal van Kopp behoorlijk is verbeterd ten opzichte van vorige producten.

Zou je dit product aanbevelen?

Ja, ik ga dit zeker aanbevelen en ook zelf gebruiken bij klanten.

P.J. Wessels Hellebrekers

+ Door de schuine insteek veel ruimte erachter

+ Redelijk wat kleuren

+ Degelijk

− Afdekmateriaal is niet goed te spuiten

Was de installatie eenvoudig? Makkelijk te installeren.

Wat vind je van de kwaliteit van het materiaal van de sokkels?

Superfijn materiaal.

Zou je dit product aanbevelen?

Ik ga dit zeker aanbevelen om te gebruiken binnen ons bedrijf.

WIN EEN CARHARTT SUN DEFENDER WERKSHIRT

Werk jij veel buiten? Bescherm je huid met het Carhartt Sun Defender werkshirt met UPF 40+ UV Protection. Met Carhartt FastDry technologie, waardoor vocht snel wordt afgevoerd en het shirt droog blijft. Speciaal ontworpen voor professionals die werken in de brandende zon. Henk & Fred mag een set t.w.v. €70,- weggeven: een longsleeve werkshirt én een stoere cap.

Winnen? Mail dan ‘Carhartt Sun Defender’ naar info@henkenfred.nl. Vermeld daarbij ook je naam en adres.

OOGJE IN HET ZEIL OP DE FIETS

SNELLER MET DE LAPTOP

Deze B360 en B360 Pro-laptops hebben een robuust ontwerp en zijn technologisch verbeterd. Ze zijn voorzien van de nieuwste Intel® CoreTM Ultra Series 2 processors en Intel® AI Boost-technologie. Met de ondevice Edge AI kunnen gebruikers sneller en efficiënter werken, belooft maker Getac.

GETAC.COM

De Varia™ Vue koplampcamera van Garmin is ontworpen voor de vergroting van de veiligheid en de zichtbaarheid van fietsers. Hij is uitgerust met een 4K-camera, die videobeelden opslaat als een incident wordt gedetecteerd. De Varia™ Vue heeft ook een koplamp tot 600 lumen, die zich aanpast aan de snelheden van de fietser.

GARMIN.COM/NL-NL

MET REGENWATER DE TUIN SPROEIEN

Regenwater kun je gebruiken. Bijvoorbeeld met de meertaps onderwatermotorpomp Wilo-Extract first. Hiermee kun je volgens Wilo, leverancier van pompen en pompsystemen, regenwater uit de grond verwijderen. Met dat water kun je de tuin sproeien en ramen reinigen. Zo maak je duurzaam gebruik van wat de weergoden uit de lucht laten vallen. Het water bevat volgens Wilo geen kalk, met schonere oppervlakken tot gevolg.

WILO.COM/NL/NL

EEN SCHORT DAT NIET SNEL SLIJT

Carhartt noemt zijn slijtvaste Carhartt Firm Duck Apron een klassieker. Dit schort is gemaakt van robuust duckcanvas. Door de verstelbare pasvorm sluit het goed aan op uiteenlopende lichaamstypen en werkhoudingen.

CARHARTT.COM

NIEUW UURWERK VOOR ELKE MISSIE

De Instinct® 3 - Tactical Edition is de nieuwste serie tactische smartwatches van Garmin. Met een ingebouwde led-zaklamp en een display op zonne-energie. Geschikt voor elke missie, zoals: wandelen, hiken, hardlopen en klimmen. De smartwatch heeft speciale tactische features, waaronder ‘stealth mode’ en ‘jumpmaster’.

GARMIN.COM/NL-NL

BLIJVEN LADEN IN CRISISTIJD

Deze draagbare noodradio kan van pas komen in een crisissituatie. Als bron van informatie en verlichting (door de ingebouwde zaklamp). Maar ook als powerbank, waarmee je mobiele apparaten kunt opladen. Met de ingebouwde dynamo kun je hem handmatig aanzwengelen. Het zonnepaneel bovenop de radio biedt een groene laadmogelijkheid.

GADGETHOUSE.NL

ZORGELOOS GRILLEN MET

BBQ-TANG

Een BBQ-tang van roestvrij staal met silicone handvaten: mooi speeltje voor de zomer. En grillen maar. De tang ligt goed in de hand, waardoor de kans dat je je brandt minimaal is. Door zijn praktische easy lock systeem neemt hij weinig ruimte in.

KAMADOBBQ.NL

ELEQ Rogowski spoelen

De sleutel tot moderne,

De enige LPCT met IEC 61869-10 normering. Ideaal wanneer installatiegemak en flexibiliteit in omvang, ruimte en gewicht cruciaal zijn.

Marc Overbeek

Projectleider duurzame

technieken Kremer

De Favorieten van

Sport

“Voetbal. Ik heb 26 jaar bij VV Gendringen gespeeld. Een jaartje bij het eerste zaterdagteam, voor de rest recreatief. Ik was een ouderwetse rechtsback: niet heel technisch, wel hard. Ik liet me niet aan de kant zetten. Ik was ook vrijwilliger bij De Graafschap. Mijn favoriete club is trouwens Ajax.”

Gadget

“Mijn telefoon, een iPhone 16 Pro. Ik ben fan van Apple. Deze telefoon maakt geweldige foto’s. Daar heb ik hem om uitgekozen. Zonder iPhone ga ik niet de deur uit. Mijn vrouw Linda heeft er ook één. Het zit ons niet in de weg. We praten gelukkig vooral zonder scherm met elkaar.”

GEREEDSCHAP

“Bosch. Boor, grasmaaier en stofzuiger, de accu-variant. Ik begon met de bedrade klop boormachine. Die ging 25 jaar mee. Daarna ging ik naadloos over op de accu, die op alle apparaten kan. Bosch: er is geen betere? Dat was toch echt Miele, haha. Maar deze accu werkt wel perfect, in huis en tuin.”

“Ik heb meer talent voor zingen dan voor voetbal”

Een koala, zo dichtbij, dat raakte me”

Land

“Australië. De flora en fauna, de relaxte mensen: wauw. Familie van mij woont er. We zagen daar een koala in het wild, op vier meter afstand, die eucalyptusbladeren oppeuzelde. Het emotioneerde me. Zo’n mooi, traag beestje, een bedreigde diersoort. Hij keek eens om zich heen en dacht: het is goed.”

HOBBY

“Zingen. Heb ik meer talent voor dan voetbal. Ik zing twaalf jaar bij het Oost-Nederlands Kamerkoor in Doetinchem. Op hoog niveau, met geschoolde zangers. Het werkt ontspannend, bijna als doping. Mijn favoriete stuk? De vespers van Rachmaninov: de Ferrari onder de koorstukken.”

Foto: Freepik

KRUISWOORDPUZZEL

Horizontaal

1 Toestemming (4) 5 Land in Oceanië (5) 9 Jas (4) 13 Onverwachte komst (5) 15 Loot (3) 16 Kwetsuur (5) 17 Eerwaarde heer (afk.) (2) 18 Tijdelijke gording (4) 20 Vrijer (4) 22 Landcode voor Servië (2) 23 Woedend (6) 26 Pil (6) 28 Beenderstof (4) 29 Gelofte (3) 31 Narcose (4) 33 Pignon (7) 35 Voorbij (2) 37 IJzer (afk.) (2)

38 Golfterm (3) 39 Europese Unie (2) 41 Antitoxine-eenheden (afk.) (2) 42 Typografische eenheid (4) 43 Landcode van Kenia (2) 44 Aan het eind (Lat.) (2) 45 Welgestelde (5) 46 Persoonlijk voornaamwoord (2) 47 Tasto solo (afk.) (2) 49 Niet eerder genoemd (afk.) (3) 51 Koninklijke Landmacht (2) 52 Naar onze mening (afk.) (2) 54 Heresie (8) 56 Commissie van beoordelaars (4) 58 Telwoord (3) 59 Grondsoort (4) 62 Muziekterm (6)

64 Elektrische schakeling (6) 66 Algemene kosten (afk.) (2)

67 Hoge paal (4) 69 Bushokje (4) 70 Vicepresident (afk.) (2)

71 Vleesgerecht (5) 73 Overgevoelig reagerend (3)

75 Poolwater (6) 77 Prijzen (4) 78 Kummel (6) 79 Rijstdrank (4).

Verticaal

1 Trots (4) 2 Baai (5) 3 Als volgt (2) 4 Stroomstootwapen (5)

6 In de leeftijd van (afk.) (3) 7 Linnen (afk.) (2) 8 Arbeidstijdverkorting (afk.) (3) 9 Muziekgezelschap (5) 10 Ontkennend voorvoegsel (2) 11 Aanduiding van locatie (5) 12 Toets (4)

14 Afmeting (6) 16 Prijs (6) 19 Neodymium (afk.) (2)

21 Luitenant (2) 24 Watervlakte (3) 25 Waterloop (4) 27 Deel van het oor (3) 29 Overeenkomst (7) 30 Bang maken (7)

32 Melodietje (5) 34 Overdreven teerhartig (5) 36 Chinese deegwaar (3) 37 Modegek (3) 40 Uniform Resource Locator (3)

41 Boekwinkelketen (3) 48 Ruimtelaboratorium (6)

50 Nuttigen (4) 51 Gekrakeel (8) 53 Sportterm (3) 55 Bijbelse figuur (3) 56 Nar (5) 57 Boek (5) 60 Leerling van Elia (5)

61 Cosmeticaproducent (5) 62 Nep (4) 63 Aanstaande (afk.) (2)

64 Landcode van Botswana (2) 65 Vet vlees (4) 68 Engelse tussenmaaltijd (3) 69 Algemene Ouderdomswet (3) 72 Beryllium (afk.) (2) 74 Landcode van Mauritanië (2) 76 Zuster (afk.) (2).

DYNAMIC instrumentatiekabel

DYNAMIC Instrumentatiekabels zijn ontwikkeld voor vaste aanleg van onder andere temperatuuropnemers en flowmeters in zware industriële toepassingen, zoals petrochemische fabrieken en raffinaderijen. Deze kabels zijn geschikt voor dataoverdracht van analoge en digitale signalen, als ook 250V stuurspanning. Door de specifieke afscherming zijn veel van deze kabels geschikt in een omgeving waar elektrische stoorsignalen te verwachten zijn.

www.cablepartners.nl

Loyale medewerkers zijn de motoren van je bedrijf. Hoe zorg jij ervoor dat ze zich blijven ontwikkelen en met plezier werken? Wij Techniek helpt je met advies en trainingen om mensen te behouden én je bedrijf te versterken.

Jij wilt een succesvol bedrijf

Ontdek ons aanbod voor medewerkers Ga naar www.wij-techniek.nl/medewerkers

Ontdek ons aanbod voor leidinggevenden www.wij-techniek.nl/leidinggevenden

Mede mogelijk gemaakt

door

het

ministerie van SZW