Hobonia 1978-3 A4

HOBON IA KULTURELE HEEMKRING H O O G B O O M

Verantwoordelijk u i t g e v e r _W. S E G E R S CAMPANULALAAN 5 2070 E K E R E N

Driemaandelijks t i j d s c h r i f t JAARGANG 7

-

NUMMER 3

1978

t▶rni4 Hi▶E,i�d � ,E,!i E n t r é e Kasteel " O u d e Gracht. "

F. i oelen, Phot , Cappellen.

inhoud: Kuierend i n oude p a p i e r e n B r i e v e n u i t L i l l o v e r z a m e l d d o o r P. A r r e n

p .

2

Kastelen i n Vlaanderen Het K l a v e r b l a d — P. A r r e n

P

.

5

S n u f f e l e n d i n h e t v e r l e d e n v a n Hoogboom De Hoogboomse k u n s t s c h i l d e r L e o D e l d e r e n n e door F. B r e s s e l e e r s p .

1 2 Honderd J a a r M e i s j e s s c h o o l t e Hoogboom door R. R o e l a n d s p .

1 Aktiviteiten

p

.

2

4 0

Hobonia - 7de jaargang jaargang -- nr. nr. 33 -- september 1978 - p. p. 11

kuierend in nude papieren In c c n r e g i s t e r, d a t de " o n d e r s p u i t i n g " v a n LILLO h e e f t overleefd, vonden we a f s c h r i f t e n van b r i e v e n d i e door het gemeentebestuur aan d i v e r s e i n s t a n t i e s werden v e r zonden_ E n k e l e d a a r v a n , g e s c h r e v e n t r i ç ç e n 1 8 2 4 e n 1 8 2 8 , vonden we w e l d e m o e i t e w a a r d om l e t t e r l i j k o v e r t e n e men. Z i j z u l l e n , h o p e n w e , n i e t a l l e e n o n z e ( v r o e g e r e ) polderbewoners i n t e r e s s e r e n , mmaar o o k a l l e n d i e w a t meer w i l l e n w e t e n o v e r h e t l e v e n v a n o n z e v o o r o u d e r s .

Noteer d a t deze b r i e v e n dateren van t o e n onze gewesten nog b i j N e d e r l a n d b e h o o r d e n .

L i l l e 10 O k t 1824 G e v o l g e n d l i j k a e n uwen m i s s i v e heb i k d e e e r U e d l t e b e r i c h t e n d a t h e t v a n m i j n e k e n n i s i s d a t d e n genaamden j o a n n e s R u i j s v a n een g o e d g e d r a g i s . D a t h i j a l l e bekwaemheden b e z i t t o t h e t b e kleden v a n uwen p o s t . H i j i s z e e r bedreven i n d e r e k e n k o n s t , uwen p o s t i n d e a d m i n i s t r a t i e d e r o n t v a n g s t e n v o o r z o d a n i g z a l hij het best geschikt z i j n .

L i l l o 3D Aug 1625 Wij z i j n b e r e i d s o n d e r i c h t d a t t e r b i j n a op a l l e d e k e r m i s s e n , daar h u n m i l i t a i r e n p r e s e n t e e r e n , v e g t p a r t i j e n i n d e z e p l a a t s hebben, d a t d e z e o o k g e b r u i k maken v a n h u n w a p e n s .

De k e r m i s d a g e n d e z e r g e m e e n t e o p z o n d a g e n a a n s t a a n d e b e g i n n e n d e zoo v e r z o e k i k U e d l d e n o o d i g e b e v e l e n t e l a t e n g e v e n d a t g e e n m i l i t a e r e n v o o r z i e n v a n B e n i g e hoegenaamde w a p e n s o p d e k e r m i s mogen l a t e n v i n d e n , d a t o o k a l l e m i l i t a e r e n v o o r d e n z e v e n u r e n s'avonds i n h e t f o r t L i l l o z a l t e r u g keeren.

Wij moeten U e d l . d o e n aanmerken d a t i n g e v a l van o v e r t r e d i n g e n dat e r o n g e v a l l e n zouden hebben w i j d a a r k e n n i s v a n z u l l e n geven aan d e n G e n e r a a l commandant d e r P r o v i n c i e .

L i l l o 2 5 Feb 1826 Het i s o n s v o o r g e k o o m e n d a t e r d e z o n d a g e n e n d e f e e s t d R g e n n a a r

—1.

Hobonia - 7de jaargang jaargang -- nr. nr. 33 - september 1978 - p. p. 22

de g o d d e l i j k e d i e n s t e n a l t i j d m e t h e t u i t g a a n v a n h e t v o l k d r e i n i n g e n p l a e t s v i n d e n . Om d a a r a a n t e v o o r z i e n h e b b e n w i j g o e d g e vonden d e g r o o t e d e u r o p d i e n t i j d t e o p e n e n , d e r h a l v e z u l l e n U e d l de z e l v e n v o o r z i e n v a n e e n k l i n k . W i j t w i j f e l e n n i e t o f U e d l z u l t zonder v e r w i j l z o r g d r a g e n d a t h i e r aan v o l d a a n w o r d .

L i l l o 16 Mei 1828 Hobbs d ' E e r , M i j n h e e r d e n P r e s i d e n t t e n g e v o l g e v a n u w e n g e e r d e n van 1 m a a r t u w e t e b e r i c h t e n d a t d e c o l l e c t i e g e d a a n t e n e i n d e de g e s t e l t e n i s d e r v e r m i n k t e v e r d e d i g e r s d e s v a d e r l a n d s z o o v e e l m o g e l i j k t e v e r b e t e r e n i n m i j n e gemeente h e e f t o p g e b r a c h t d e som van F 3 , 7 6 , S o m d i e i k o p h e d e n a a n h e n H e e r v a n H e n e x t h o v e n hebbe t e r h a n d g e s t e l d .

L i l l o 1 8 Mei 1828 Hebbe d ' E e r M i j n h e e r d e n T h r e s r i e r a a n Uwe h i e r n e v e n s t e l a t e n t o e k o m e n de s o m v a n F 3 , 7 6 v o o r t komende u i t d e c o l l e c t i e v o o r g e schreven i n d e n c i r c u l a i r e n v a n d e n H e e r P r e s i d e n t v a n d e D i s t r i k t Commissie d e r a a n m o e d i g i n g s o n d e r s t u e n i n g v a n d e n gewapenden dienst i n de Nederlanden.

L i l l o 2 3 A p r i l 1-830 I k hebbe d ' e e r M i j n h e e r d e Commissaris t e n g e v o l g e n v a n uwen g' e e r d e n v a n 2 0 d z e r b e t r e k k e l i j k d e a a n s c h a f f i n g v a n b r a n d b l u s middelen t e b e r r i g t e n d a t i n d e gemeente L i 11 0 h e t a f g e l o p e n j a a r zijn: A c h t t i e n n i e u w e l e e r s b r a n d emmers Twee l a n g e b r a n d l e e r e n Twee n i e u w e b r a n d b o e t t e n Twee n i e u w e p o m p h o u t e n a a n Me b r a n d s p u y t e n d e d a t d e , d e r m e n d e r brand s p u y t tweemael m e t t r e e n z i j n i n g e s s m e e r t geworden a l l e welke voorwerpen b e h o o r l i j k e n z o r g v u l d i g worden bewaard e n a l l e voorwerpen i n s t a e t um s e f f e n s t e komen g e b e z i c h t w o r d e n .

L i l l o 13 A p r i l 1830 We h e b b e n d e e e r M i j n h e e r d e C o m m i s a r i s h i e r n e v e n s t e l a t e n t o e komen i n g e v o l g e n v a n u w e n g e e r d e n 1 H e t R e k w e s t v o o r g e d r a g e n d o o r S i e u r J D e M e u l e m e e s t e r om a u t o r i s a t i e t e bekomen om B e n e z o u t z i e d e r i j i n d e f o r t i f i c a t i e . v a n L i l l o onder m i j n e gemeente i n t e r i c h t e n .

2 H e t p r o c e s V e r b a e l v a n Commode e d incommode D e d a t o 5 A p r i l g s r e g e s t r e e r t t e Braschaet. H e t a d v i e s v a n den r e e d en geene aan w e r kingen d a e r t e g e n b e s t a a n e n d a t h e t v o o r d e e l i g v o o r deze gemeente zoude z i j n e r B e n e z o u t z i e d e r i j t e h e b b e n .

-3-

Hobonia - 7de jaargang - nr. 3 - september 1978 - p. 3

L i l l e 14. S e p t 1 8 2 5 I k meet LE doen aanmerken d a t v o l g e n s d e ingewone i n l i c h t i n g e n des v e r k l a a r d e d e v o o r g e s t e l d e n i e u w e s l o e p n i e t k a n d i e n e n t o t het v e e r van L i l l o waarvan d e a a n b e s t e d i n g op d e n 1 3 i e g e p r e s e n t e e r t , d a t d e z e l f d e t e hoog i s van v e r d i e p i n g en gansch o n g e s c h i k t i s t o t de o v e r z e t t i n g van L i l l o t e kannen d i e n e n u i t h o o f d e d e r gesteltenis der r i v i e r.

Een h u y s t m e t ze_ylen i s h e t g e s c h i k t e v e e r t u i g e n h e t m i n g e v a a r I y k s t e t o t de a \ Ă? e r z e t t i n g en d e r g e l i j k e hebben a l t y d i n v o a r i g e t i j d e n t a t h e t z e l v e g e d i e n t met d a a r b i j Bene s l o e p m e t riemen bewogen.

D e burgemeester van L i l l e L i l l o 13 Mei l a m S e d e r t e e n i g e n t y d i s e r t e r m y n e r k e n n i s gekomen d a t e r i n d e maand O c t o b e r 1 8 2 7 b i j J a c o b s J a c a b , a n d e r d e z e g e m e e n t e , t a p p i e r i n d e h e r b e r g P i e p i n h e t r i e t Benen p e r s o o n i s gekomen m e t e e n e n kortewagen, e n n a a l d a a r d r i e g l a z e n b i e r e n een boterham met k a a s g e b r u i k t t e hebben m i j n d e t e v e r t r e k k e n zeggende t e g e n d a vrouw van g e m e l d e n . J a c o b s i k z a l s t r a k s w e d e r kamen i k m o e t n a L i l l o e n uw a l s d a n b e t a l e n , w a a r o p d e v r o u w a n t w o a r d e , V r i e n d i k e n k e n u n i e t g e l i e f s a l s n u m a a r t e b e t a l e n Zao z e g d e h i j i k z a l u dan m i j nen k o r t e w a g e n l a t e n s t a a n t a t s t r a k s t o e , e n h i j i s e i c a o v e r t r o k k e n , e n d e a l s n u o v e r c i r c a v i e r weken i s e r B e n e a n d e r e n P e r soon gekomen o m d i e n e n k o r t e w a g e n t e h a l e n , d i e v o o r a n t w o o r d h e e f t gekregen v a n d e n B a a s V r i e n d i k e n k e n u n i e t e n k a n d u s d i e n n i e t mede g e v e n m a a r b r e n g e e n b r i e f k e n v a n d e n b r e n g e r d i e r , w a a r o p h i j B e n i g e d a g e n d e e r n a i s gekomen m e t d e n h i e r g e v o e g d a n b r i e f am d i e n k r u i w a g e n t e h a l e n e n a l z o . men v a s t s l i j k v e r m o e d e d a t d e k r u i w a g e n a l d a a r d o o r d e n zaogenaamden C h a r l e s L o u i s Va n V r a n , b i j genaamd d e S c h e l e g e b r a c h t w a s w i l d e men d e n z e l v e o p b o v e n g e m e l d e b r i e f n i e t g e v e n e n h e b b e n g o e d g e v o n d e n hem i n h e t D o r p s h u i s t e d o e n b r e n g e n z o o z o u d e h e t m i j z e e r aangenaam z i j n M i j n h e e r d a Procureur aan m i j t e melden w a t e r v o o r d e r met dezen kortewagen zoude b e h o o r e n g e d a a n t e w a r d e n .

Het g e m e e n t e b e s t u u r

p. a r r e n

Hobonia - 7de jaargang jaargang -- nr. nr. 33 -- september 1978 - p. p. 44

kastelen in vlaanderen

HET " K L A V E R B L A D " I N 1 6 9 5

Hobonia - 7de jaargang - nr. 3 - september 1978 - p. 5

KASTELEN I N V L A A N D E R E N HET K L AV E R B L A D WILRIJK De naam " H e t C l a v e r b l a t " w o r d t v o o r h e t e e r s t v e r m e l d i n 1 5 8 2 a l s e e n h o e v e d i e bewoond werd d o o r H e n d r i k v a n A a e r d e . I n 1 5 8 9 diende h e t K l a v e r b l a d a l s b e h u i z i n g v o o r d e w a c h t d i e d i t g e d e e l t e van W i l r i j k b e s c h e r m e n m o e s t .

I n 1 6 3 0 . w o r d t e r v o o r h e t e e r s t m e l d i n g g e m a a k t - v a n e e n s p e e l -h o f , o f " h u y s v a n p l a i s a n t i e " , e n b e h o o r t h e t e i g e n d o m aan j o n k e r C h a r l e s d e S a n t a - C r u z e n z i j n e c h t g e n o t e S u z a n n a d e M u e l e n a e r.

Zoals d a t v e e l gebeurde i n d i e - t i j d , v a o r a l r a n d d e g r o t e s t e d e n , werd d e h o e v e g e k o p p e l d a a n e e n s p e e l h o f , w a a r b i j d e • h o e v e v e r p a c h t werd.

Charles d e Santa-Cruz, d i e v e r s c h i l l e n d e j a r e n burgemeester van Antwerpen w a s , o v e r l e e d i n 1 6 4 0 w a a r n a z i j n weduwe d e g e z a m e n l i j k e goederen b l i j f t b e h e r e n , e n i n 1 6 4 4 n o g d e h e e r l i j k h e i d B o o r t m e e r beek v e r w e r f t . Wa n n e e r z i j i n 1 6 7 0 o v e r l i j d t w o r d e n , o p 2 8 j u l i , de b e z i t t i n g e n v e r d e e l d o n d e r d e d r i e k i n d e r e n . D e o u d s t e z o o n , Jan- F r a n s d e S a n t a - C r u z , d i e gehuwd w a s m e t M a r i a T u c h e r , A n t o o n s d o c h t e r, e r f t d e h e e r l i j k h e i d Boortmeerbeek; I s a b e l l a - C l a r a d e Santa- C r u z e r f t b e l a n g r i j k e g r o n d e n o n d e r W i l r i j k , e n h e t K l a v e r blad, m e t de omliggende gronden, komt t o e aan h e t j o n g s t e k i n d , Fernando- C h a r l e s d e S a n t a - C r u z .

Fernando- C h a r l e s d e S a n t a - C r u z l e e f d e o p g r o t e v o e t e n m a a k t e enorme s c h u l d e n i n z o v e r r e d a t h i j z i c h g e n o o d z a a k t z a g e e n g e d e e l t e v a n z i j n W i l r i j k s s p e e l h o f t e v e r k o p e n . Z o komen e r 5 p e r c e l e n v a n h e t C l . a v e r b l a d i n h a n d e n v a n S a r a T h i e l e n un5 , weduwe v a r Hendrik van ! h i e l e n e n l a t e r volgden nog meerdere p e r c e l e n d i e moesten v e r k o c h t w o r d e n .

Op 5 m e i 1 6 8 2 m o e s t - h i j d e r e s t v e r k o p e n : " . . . e e n h o f m e t h u i z i n g e n , s c h u r e n , s t a l l i n g e n , h a v e n e n v i j v e r , genaamd h e t C l a v e r b l a t , met de landen daartoe behorende...." De kopers en nieuwe e i g e naars v a n h e t K l a v e r b l a d w a r e n h e t e c h t p a a r - G a s p a r S c h r y n m a e k e r s Van T h i e l e n .

Gaspar S c h r y n m a e k e r s , p r e f e k t van• d e M u n t , w e r d -am z i j n g r a t e verdiensten a l s b . v . s t a d s t r e s o r i e r geadeld. Rond.1690 l a a t h i j h e t k a s t e e l a f b r e k e n e n e e n n i e u w k a s t e e l bouwen a p d e g r o n d v e s t e n van h e t v o r i g e . O a k b o u w d e h i j . e e n n i e u w e - h o e v e d i e . h e t C l e y n C l a v e r b l a t w e r d genoemd. Z o w a r e n e r n u , . . t e n . d i e n s t e v a n h e t é n e . s p e e l h o f , t w e e pachthoeven, waarvan h e t o u d s t e , h e t . Great C l a v e r blat o f kortweg Claverblat h e e t , en h e t jongste het Cleyn Claverb l a t . I n h e t W i l r i j k s s c h e p e n r e g i s t e r, o p datum van 2 7 j u n i 1699 kan men e e n p a c h t k o n t r a k t v i n d e n d a t C h r i s t o f f e l . van Rompaey u i t Kontich v o o r h e t Cleyn C l a v e r b l a t aanging.

Hobonia - 7de jaargang - nr. 3 - september 1978 - p. 6

Het e c h t p a a r d e S c h r y n m a e k e r s - Va n T h i e l e n b l e e f k i n d e r l o o s e n Gaspar l a a t b i j t e s t a m e n t a l z i j n g o e d e r e n n a a a n z i j n b r o e d e r Abraham e n z i j n d r i e z u s t e r s C a t h e r i n e , M a g d a l e n a e n I s a b e l l a o f hunne k i n d e r e n .

Op 2 m e i 1 7 2 9 , d a g w a a r o p d e v e r d e l i n g g e b e u r d e , k o m t J a n B a l t h a s a r D o n c k e r, p r i e s t e r , l i c e n t i a a t i n d e r e c h t e n , p r o t o n o t a r i s a p o s t o l a r i s , e n z v. i n h e t b e z i t van h e t K l a v e r b l a d e n d e o m l i g g e n de g r o n d e n . D e a k t e v a n o v e r d r a c h t v e r n o e m t : " . . . e e n h o f m e t h u i z i n g , s t a l l e n , h o v e n , v i j v e r o f h o f g r a c h t , genaamd h e t C l a v e r b l a d t . . ' De a k t e v e r m e l d t o o k d e b e n a m i n g v a n d e o m l i g g e n d e g r o n d e n z o a l s : " . . h e t g r o o t e n h e t k l e i n M o e r l e y v e l t , n u V e r l o r e n c o s t genoemd, h e t Te r f b u n d e r , d e B i e s a e r t , h e t P u t v a l t , d e S c h a e p a e r t , d e n i e u w e bogaard o f n i e u w e n h o f f , h e t L e y c k e n , h e t g r o o t e n h e t k l e i n Schuervelt, h e t Steentken, e n z v. . . . " - een s t u k j e romantiek!

Het g e h e e l w e r d g e r a a m d o p 1 7 . 2 0 5 g u l d e n e n r e e d s o p 2 9 m e i verpacht de nieuwe e i g e n a a r de hoeve van h e t K l a v e r b l a d , g r o o t 1 5 b u n d e r, a a n A n t h o n i Moons e n Gommeryn T u r f s , z i j n e c h t g e n o t e .

Wanneer J . B . D o n k e r o v e r l i j d t i n 1 7 4 3 komen z i j n g o e d e r e n a a n z i j n broers d i e op 28 j u n i h e t Klaverblad verkopen op de Vr i j d a g markt t e Antwerpen v o o r 1 4 . 0 2 6 g u l d e n aan d e g e z u s t e r s I s a b e l l a e n Magdalena S c r y n m a e k e r s , g e e s t e l i j k e d o c h t e r s . O p 2 0 n o v e m b e r 1 7 5 2 v e r k o c h t e n z i j h e t K l a v e r b l a d a a n J . D . H . Va n Beughem, m a r k g r a a f , d i e er i n 1769 v e r s c h i l l e n d e p e r c e l e n van h e t o o r s p r o n k e l i j k e landgoed bijkoopt.

Van Beughem o v e r l i j d t i n 1 7 7 8 e n h e t K l a v e r b l a d w o r d t g e ĂŤ r f d d o o r g r a a f C h a r l e s - B e r n a r d v a n d e We r v e e n v a n V o r s e l a a r ( 1 7 4 0 1813), d i e huwde m e t H u b e r t i n a d e G i l m a n i n 1 7 6 3 e n i n 1 7 8 8 m e t Reinde d e l l a F a i l l e .

De f a m i l i e v a n d e W e r v e z o u d e z e l f d e o o r s p r o n g h e b b e n a l s d e z e d e r s t a d A n t w e r p e n = a a n d e w e r p e n , o f a a n d e w e r f . We v i n d e n d e van d e We r v e s a l s s c h e p e n , s c h o u t e n b u r g e m e e s t e r v a n d e s t a d Antwerpen v a n a f d e X I I I e e e u w. H e t e e r s t e k a s t e e l d a t a a n d e f a m i l i e van d e werve toebehoorde was h e t k a s t e e l H o o v o r s t o n d e r V i e r s e l , d a t z i j i n 140D l i e t e n bouwen, e n n u n o g s t e e d s bewonen.

Het K l a v e r b l a d w o r d t d a n g e ĂŤ r f d o o r b a r o n A u g u s t v a n d e We r v e en v a n L i c h t a a r t d i e i n 1 8 2 9 w o r d t o p g e v o l g d , a l s k a s t e e l e i g e n a a r , d o o r C h a r l e s - A u g u s t v a n d e We r v e ( 1 7 8 6 - 1 8 6 2 ) , z o o n v a n A u g u s t i n van d e W e r v e , b a r o n v a n L i c h t a a r t e n v a n R i e l e n ( o v e r l e d e n i n 1793) e n v a n M a r i e - A n n e v a n C o l e n d e B o u c h o u t ( o v e r l e d e n 1 7 9 2 ) , en k l e i n z o o n v a n C h a r l e s - B e r n a r d v a n d e W e r v e .

Het e i g e n d o m b e v a t t e o p d a t o g e n b l i k 3 9 h a e n h e t w e r d g e s c h a t op e e n w a a r d e v a n 4 3 . 4 6 3 g u l d e n , e n i n d e a k t e v a n 1 8 2 9 w o r d t h e t kasteel beschreven a l s v o l g t : eene h o v i n g e v a n P l a i s a n t i e , g e n a e m t H e t G r o o t K l a v e r b l a d , met h u y s i n g h e , s t a l l i n g h e , r e m i s i e , h o o v e n i e r s w o o n i n g h e , E n g e l s c h e en p o t a g i e h o v e n , l i g g h e n d e rondsomme i n z i j n e g r a g t e n , d r e v e n ,

4-

Hobonia - 7de jaargang jaargang -- nr. nr. 33 -- september 1978 - p. p. 77

plantagién en wandelingen, bosscheg en v e r d e r e aanhaarigheeden, gestaen e n g e l e g h e n o n d e r d e gemeente v a n W i l r y c k , m e t d a a r t o e alsnog eene aangelegene hoeve; benevens d e S t e r r e van gemelde hovinghe deelmaekende i n annexe d r e v e n e n p l a n t a g i é n . . . " C h a r l e s . A u g u s t i j n v a n d e We r v e o v e r l e e d t e A n t w e r p e n i n 1 8 6 2 zonder n a k o m e l i n g e n , e n h i j w e r d i n 1863 a l s k a s t e e l e i g e n a a r o p gevolgd d o o r z i j n z u s t e r R e i n e v a n d e Werve. R e i n e v a n d e Werve was i n 1 8 0 8 gehuwd m e t C h a r l e s d e l l e F a i l l e d e Te r b r u g g h e n ( 1 7 8 4 1849), z o o n v a n J o z e f e n v a n K a t e r i n a d e W i t t e de Leverghem.

De f a m i l i e d e l l e F a i l l e I n d e 1 6 e eeuw v e r s c h i j n t e r t e W i l r i j k e e n f a m i l i e d i e é é n d e r voornaamste e n b e s t g e k e n d e g r o n d b e z i t t e r e n e i g e n a a r v a n s p e e l h o ven z a l w a r d e n . A f k o m s t i g u i t h e t W e s t - V l a a m s e Wevelgem, w a s J a n d a l l a F a i l l e z i c h r o n d h e t midden v a n d e 1 6 e eeuw t e A n t w e r p e n komen v e s t i g e n a m z i c h i n d e i n t e r n a t i o n a l e h a n d e l t e v e r r i j k e n , weldra gevolgd d o o r z i j n broeder Jakob.

Alhoewel d e d e l l e F a i l l e s i n d e e e r s t e p l a a t s b u r g e r s v a n A n t werpen w a r e n h a d d e n z i j h u n s p e e l h u i z e n t e W i l r i j k . Z o k o c h t J a n d e l l a F a i l l e e e n h o e v e v a n 1 6 b u n d e r, genaamd h e t " B e r c k e n r y a " , n i e t v e r van de B i e s t en Jakob d a l l a F a i l l e werd de eigenaar van h e t g o a d M a l o e s , h e t l a t e r e " H o o r n n e s t " , d a t v a n a f 11 5 5 a a n de S i n t - M i c h i e l s - a b d i j h o o r d e .

Jan d e l l a F a i l l e , o p 8 a u g u s t u s 1 5 6 2 g e a d e l d d o o r k e i z e r F e r dinand I , w o r d t de stamvader van a l l e branches d a l l a F a i l l e . D e f a m i l i e bekomt i n 1564 de h e e r l i j k h e i d H u i s e , d i e i n 1725, t e n gunste v a n F r a n s d a l l a F a i l l e t o t b a r o n i e w o r d t v e r h e v e n ( h e t wape n d e l l a F a i l l e w e r d i n 1 9 2 3 b i j K o n i n k l i j k B e s l u i t a l s gemeentewapen aan H u i s e t o e g e k e n d ) . O n d e r t u s s e n w a r e n d e d a l l a F a i l l e s r i d d e r geworden i n 1 6 4 3 , i n 1 6 7 4 w a r d e n z i j b a r o n v a n N e v e l e , i n 1 6 7 6 baren v a n E s t i m p u i s e n o p 11 f e b r u a r i 1 7 3 6 v e r l e e n t k e i z e r K a r e l VI de t i t e l baron d e l l a F a i l l e d'Huysse, overdraagbaar op d e oudst e mannelijke erfgenaam.

Te W i l r i j k , e n o o k e l d e r s i n h e t A n t w e r p s e , z i j n h e t v o o r n a m e l i j k d e d e l l a F a i l l e d e L e v e r g h e m e n d e d a l l a F a i l l e d e Wa e r l o o s w e l k e men a a n t r e f t . D e b r a n c h e d e l l a F a i l l e d e W a e r l o o s w e r d d o o r F i l i p s I V r i d d e r geslagen , i n 1679, e n i n 1768, o p 1 4 mei, w e r den z i j t o t g r a a f v e r h e v e n , t e r w i j l d e g r a v e n t i t e l a a n d e b r a n c h e d e l l e F a i l l e d e Leverghem o p 6 f a b r u a r i 1893 w a r d toegekend.

Het w a p e n s c h i l d v a n d e o u d e a d e l l i j k e f a m i l i e d a l l a F a i l l e vertoont a l s schildhouders twee aanziende luipaarden (Huise) a f twee a a n z i e n d e l e e u w e n ( d e L e v e r g h e m e n d e Wa e r l o o s ) m e t i e d e r een b a n i e r . H e t v o e r e n v a n e e n b a n i e r w i j s t o p v a d e r l a n d s l i e f d e en t r o u w ; s e d e r t d e v r o e g s t e t i j d e n r e e d s w e r d d a b a n i e r a l s i e t s h e i l i g s beschouwd e n moest i n d e s t r i j d t o t h e t l a a t s t e v e r d e d i g d worden. H e t v e r l i e s e r v a n w e r d b i j a l l e v o l k e r e n a l s e e n g r a t e smaad a a n z i e n . D e d a l l a F a i l l e s z o u d e n v r o e g e r v a n d e r F a e l g e

_g_

Hobonia - 7de jaargang - nr. 3 - september 1978 - p. 8

geheten h e b b e n e n z o u d e n d u s h u n naam g e w i j z i g d h e b b e n , i e t s w a t i n d i e t i j d m e e r voorkwam. D e f a m i l i e d e l l a F a i l l e d e Wa e r l o o s z i j n t h a n s d e a k t u e l e bewoners v a n h e t k a s t e e l " G r o e n i n g e n h o f " te Kontich.

Te r u g n a a r h e t K l a v e r b l a d , w o o n d e h e t e c h t p a a r d e l l a F a i l l e - v a n de We r v e n i e t o p h u n b u i t e n v e r b l i j f t e W i l r i j k m a a r w e l o p h u n kasteel i n B o o i s c h o t " Te r L a e k e n " e n b i j h u n dood i n 1865 e r f t hun d o c h t e r F r a n ç o i s e , g e z e g d F a n n y , d e l l a F a i l l e d e L e v e r g h e m (1815-1887) h e t K l a v e r b l a d m e t e e n o p p e r v l a k t e v a n 4 4 h a .

U i t h e t h u w e l i j k v a n Fanny d e l l a F a i l l e d e Leverghem met C l e ment G e e l h a n d § 1 8 1 5 - 1 9 0 3 ) , t w e e d e z o o n v a n J o s e p h - P i e r r e G e e l h a n d en v a n J o s e p h i n e d e L a b i s t r a e t e , s p r o t e n 3 d o c h t e r s d i e huwden m e t r e s p e k t i e v e l i j k g r a a f René d e l l s F a i l l e , g r a a f Gaston d e P r e t e n baron M a u r i c e d e P y c k e d e Peteghem.

Na h e t o v e r l i j d e n v a n C l e m e n t G e e l h a n d w e r d h e t K l a v e r b l a d d o o r z i j n k i n d e r e n v e r k o c h t a a n g r a a f Gonzague M o r e t u s P l a n t i n d e Bouchout, z o o n v a n L u d o v i c e n v a n O d i l e Geelhand, d i e e e n n i c h t was v a n C l e m e n t .

Grad(' Gonzague h u w d e i n 1 8 9 9 z i j n n i c h t E l i s a M o r e t u s P l a n t i n (1877-1941), d o c h t e r van René e n L o u i s e d e Theux d e M e y l a n d t .

Uit d i t h u w e l i j k sproten twee zonen: L u d o v i c , d i e i n h e t Benedict i j n e r k l o o s t e r v a n M a r e d s o u s t r a d e n H e n r i , d i e i n 1 9 3 5 huwde m e t g r a v i n G h i s l a i n e d e L a n n o y, e n t w e e d o c h t e r : M a r g u e r i t e d i e s t i e r f op j e u g d i g e l e e f t i j d e n M a r i e - T h é r è s e , d i e i n 1 9 3 5 huwde m e t b a r o n F r a n ç o i s - X a v i e r v a n d e r 5 t r e e t e n - W a i l l e t , l i d d e r Kamer v a n V o l k s vertegenwoordigers e n oud'- m i n i s t e r van Buitenlandse Zaken.

Van z o d r a g r a a f Gonzague M o r e t u s H e t K l a v e r b l a d k o o p t i n 1 9 0 4 l a a t h i j h e t k a s t e e l v e r v a n g e n d o o r h e t h u i d i g e gebouw z o a l s w e het n u n o g k u n n e n z i e n , i n V l a a m s e r e n a i s s a n c e d o o r a r c h i t e k t Eugène G e e f s . H e t d o m e i n w e r d t u s s e n 1 9 0 5 e n 1 9 3 3 v e r g r o o t v a n 4 4 n a a r 28D h a d o o r a a n k o o p van d i v e r s e g r o n d e n v a n o . a . L u d o v i c v a n de W e r v e , g r a v i n d e B o u s i e s g e b o r e n M a r i e - L o u i s e d e P r e t , g r a a f Louis d e Bergeyck, A d o l p h e Geelhand, e n z v.

G r a a f Gonzague M o r e t u s , r i d d e r i n d e o r d e v a n L e o p o l d I I , e n z v . was, e v e n a l s z i j n v a d e r , e e n g r o o t w e l d o e n e r v o o r d e g e m e e n t e W i l r i j k w a a r h i j e e r s t e schepen w e r d e n v a n 1921 t o t 1932 b u r g e m e e s t e r. H i j s t i e r f o p h e t K l a v e r b l a d o p 2 0 j a n u a r i 1 9 4 6 , w a a r n a h i j a l s kasteeleigenaar werd opgevolgd d o o r z i j n tweede zoon H e n r i .

We b e z o c h t e n h e t k a s t e e l H e t K l a v e r b l a d w a a r we w e r d e n o n t v a n g e n door d e h u i d i g e e i g e n a a r s g r a a f H e n r i M o r e t u s P l a n t i n d e B o u c h o u t en g r a v i n , g e b o r e n G h i s l a i n e d e L a n n o y, w a a r v o o r w e h e n l a n g s d e z e weg n o g m à a l s d a n k e n .

Het K l a v e r b l a d l i g t i n e e n g r o o t e n m o o i o n d e r h o u d e n p a r k met eeuwenoude bomen. H e t d o m e i n i s p r i v a a t b e z i t e n n i e t t o e g a n k e l i j k v o o r bezoek, maar h e t k a s t e e l kan w e l vanop de K l a v e r b l a d d r e e f waargenomen w o r d e n . paul a r r e n

Hobonia - 7de jaargang - nr. 3 - september 1978 - p. 9

Bronnen: R. M o r e t u s P l a n t i n d e B o u c h o u t : " Demeures F a m i l i a l e s " 1 9 5 0 blz. 334 K a n . D r. F 1 . P r i m s : " G e s c h i e d e n i s v a n W i l r i j k " 1 9 5 2 - b l z . 3 4 7 J. G o o l e n a e r t s : " O v e r d e H e r a l d i e k v a n d e g e m e e n t e W i l r i j k " 1965 - b l z . 3 7 J. v a n d e r Zeyp: " H e t R i j k e W i l r i j k - 1200 j a a r o u d " 1 9 6 5 Baron d e Ryckmann d e B e t z : " A r m o r i a l G é n é r a l d e I a N o b l e s s e Belge " 1941 - b l . 1 7 2 E; Poumon: " C h â t e a u x A n v e r s o i s e t L i m b u r g e o i s " 1 9 5 5 - b l z . 8 B. P e l e m a n : " K a s t e l e n i n V l a a n d e r e n " d e e l I I - 1 9 7 2 b l z . 1 4 8 e.a.

Het K l a v e r b l a d vandaag

—40-

Hobonia - 7de jaargang - nr. 3 - september 1978 - p. 10

O r ó O e s c Hard 6ioaeeas Pfaotrs de 18aoc5aot

d a 7,11�s, . -F � a a ii.- i t . .1 . . � 1 ▶ % . Î f) 4-1 a i esà. - n )F9a[y n -

Odium Klieredded

W

i

h

i

g

G_,r�.� : 7 . (.c. )

c

R e a k t i e v a n d e h u i d i g e k a s t e e l e i g e n a a r s v a n I-fet K l a v e r b l a d na t o e z e n d i n g v a n b i j g a a n d a r t i k e l

-4f -

Hobonia - 7de jaargang jaargang - nr. nr. 33 -- september 1978 1978 -- p. p. 11 11

snuffelend in het verleden van hoogboom

DE HOOGBOOMSE KUNSTSCHIZDER LEO DELDERENNE. In de r u b r i e k "Beknopt Ve r s l a g " van de k r a n t "De Standaard" n r . v a n 1 4 en 1 5 j a n u a r i 1978 verscheen volgende m e d e d e l i n g : ' Zeek informatie over de kunstschilder ' Delderenne : geboorte, evt.. datum van ' overlijden, enz. : K. Devriendt, S t . ' A m l o u t s t r a a t , 3 7 , 8260 Zedelgem'.

Na i n f o r m a t i e d o o r o n s b i j d e h e e r K . D e v r i e n d t deelde d e z e o n s mede, d a t h i j z i c h i n t e r e s s e e r d e a a n de s c h i l d e r k u n s t v a n L . D e l d e r e n n e . H i j i s n a m e l i j k i n h e t b e z i t van een s c h i l d e r i j van L . Delderenne, dat een p a r k met v i j v e r v o o r s t e l t e n o p de a c h t e r g r o n d het k a s t e e l van o u d - m i n i s t e r Sap (schoonvader van d e heer P i e r s u i t Oostende) t e Beernem. ' H e t w e r k i s z e e r f i j n g e s c h i l d e r d en i s van goede k w a l i t e i t ' z o melde ons d e h e e r D e v r i e n d t e n h i j v o e g d e e r b i j , d a t d e d o o r hem g e w e n s t e i n f o r m a t i e m o e s t d i e n e n v o o r a a n v u l l i n g van z i j n d o k u m e n t a t i e o v e r D e l d e r e n n e .

W i j h e r i n n e r d e n o n s d e naam v a n d e k u n s t s c h i l d e r D e l d e r e n n e u i t d e j a r e n 1 9 1 7 - 1 9 1 8 , t o e n w e t e Hoogboom als onderwijzer i n d i e n s t waren i n de gemeentelijke j o n g e n s s c h o o l . Om t e k u n n e n v o l d o e n a a n h e t v e r l a n g e n van d e h e e r K . D e v r i e n d t z i j n w e d a n o p i n l i c h t i n g e n gegaan o v e r d e k u n s t s c h i l d e r L . D e l d e r e n n e . H i e r n a volgen d e gegevens d i e we konden bemachtigen.

- 11 -

Hobonia - 7de jaargang -- nr. nr. 33 - september 1978 1978 - p. p. 12

Leo A n t o n i u s P a u l u s DELDERENNK w e r d g e b o r e n t e Antwerpen op 2 7 j a n u a r i 1864 a l s v i j f d e k i n d i n h e t gezin v a n Andreas Josephus Delderenne, s l o t m a k e r, e n Anna J o a n n a C e l e s t i n a S c h e w y c k . Z i j n o u d e r s w a r e n g e h u i s v e s t t e Antwerpen, w a a r z i j o o k b e i d e werden g e boren. Deze gegevens werden ons bezorgd d o o r h e t t r o u w boekje v a n A . J . Delderenne-Schewyck, d a t we i n b r u i k l e e n mochten o n t v a n g e n v a n Mw Wwe R e y n e n - A e r t e s e n s , L e o p o l d s l e i 16, Ekeren-Sint-Mariaburg.

Langà h e t g e m e e n t e a r c h i e f t e E k e -ren k o n d e n we v e r d e r vernemen, d a t d e k u n s t s c h i l d e r L e o D e l d e r e n n e huwde t e Ekeren o p 2 7 november 1888 met T h e r e s i a A n t o n i a Adriaenssens, geboren t e Gent op 24 f e b r u a r i 1865.

Het g e z i n L . D e l d e r e n n e - A d r i a e n s s e n s woonde t e E k e r e n -Hoogboom, Hoogboomsteenweg n r . 1 1 8 i n e e n v i l l a m e t e e n g r o t e t u i n o f e e n k l e i n p a r k e r omheen.

Het g e z i n t e l d e d r i e k i n d e r e n : é é n d o c h t e r e n t w e e zonen, d i e v e r m e l d w o r d e n a l s b l o e m k w e k e r s . .

De k u n s t s c h i l d e r L e o D e l d e r e n n e o v e r l e e d t e E k e r e n Hoogboom o p 1 2 j u l i 1 9 2 1 . D e d o c h t e r L e o n i a w e r d m e t . h a a r m o e d e r a f g e s c h r e v e n t e E k e r e n o p 11 s e p t e m b e r 1972; z i j h a d d e n z i c h a l s d a n g e v e s t i g d t e K a p e l l e n , Franse l e i n r . 7 .

Naar w e e l d e r s v e r n a m e n , z o u d e n o p h e t e i n d e v a n de t w e e d e w e r e l d o o r l o g - d e b e i d e z o n e n D e l d e r e n n e h e t erg t e v e r d u r e n h e b b e n g e k r e g e n v a n d e r e p r e s s i e .

Over d e k u n s t s c h i l d e r L e o D e l d e r e n n e h e r i n n e r e n w i j o n s , d a t w i j v a n hem o o i t m o o i e h e i d e - l a n d s c h a p p e n t e z i e n k r e g e n . W i j menen z e l f s , d a t h i j b e k e n d was als e e n s c h i l d e r van de heide. L . Delderenne bezat een woonwagen, w a a r m e d e h i j n a a r a l l e s t r e k e n k o n r i j d e n om e r t e g a a n s c h i l d e r e n .

Wie m e e r w e e t o v e r d e k u n s t s c h i l d e r D e l d e r e n n e e n z i j n f a m i l i e , i s a l v a s t d h r . J . Milbau,_ K o n i n g i n A s t r i d l a a n 5 5 t e Hoogboom.. D e z e man w a s l a n g e t i j d werkzaam a l s h u l p t u i n i e r b i j d e D e l d e r e n n e ' s a a n d e ioogboomsteenweg t e E k e r e n -Boogboom.

Frans B r e s s e l e e r s

--13-

Hobonia - 7de jaargang - nr. 3 - september 1978 - p. 13

1878 — 1 9 7 8 H O N D E R D J A A R MEISJESSCHOOL HOOGBOOM.

INLEIDING Beknopte g e s c h i e d e n i s v a n Hoogboom e n

ontstaan v a n d e

p a r o c h i e i n 1871 (zie: " P o r t r e t van Ekeren" F. B r e s s e l e e r s e n H.Kanora) Reeds i n 1 2 6 7 v e r s c h i j n t d e naam "HOOGBOOM" i n e e n o o r konde v a n d e S i n t - B e r n a r d s a b d i j a a n d e S c h e l d e . O m s t r e e k s deze t i j d w o o n d e h i e r e e n v o o r n a m e f a m i l i e " VA N HOOGBOOM" waarvan w e J a n v a n Hoogboom - z i j n v a d e r h e e t t e G o d e v a a r t tegenkomen a l s g e t u i g e i n o o r k o n d e n . I n d e l a t i j n s e o o r konde v a n 1 2 6 7 n o e m t J a n v a n Hoogboom " d e Hobome". N a d i e n v e r a n d e r d e d e naam v i a h e t v o l k s e "Hoeboeme" n a a r " H o o g boom" De b e n a m i n g " v a n Hoogboom" w i j s t o p d e h o g e l i g g i n g v a n de bodem o f w e l o p e e n boom d i e i n d e n a b i j h e i d s t o n d v a n de w o n i n g v a n J a n v a n Hoogboom. I n d e r d a a d , Hoogboom i s g e legen op een l a n d t o n g welke z i c h u i t s t r e k t van Ekeren-dorp i n o o s t e l i j k e r i c h t i n g n a a r Hoge- S c h o o t ( d e o u d e benaming van K a p e l l e n .

Steeds w a r e n d e b e w o n e r s v a n Hoogboom aangewezen o p d e St.-Lambertuskerk t e Ekeren v o o r h e t bijwonen van kerkel i j k e d i e n s t e n . D e p a r o c h i e k e r k was meer dan een u u r gaans v e r w i j d e r d , v a n d a a r d a t b a r o n Eduard Osy d e Z e g w a e r t , e i g e naar v a n h e t domein " D e Oude G r a c h t " , i n 1871 h e t v e r z o e k i n d i e n d e t o t h e t bouwen v a n e e n k e r k a a n d e i n g a n g v a n z i j n domein. O p 1 8 m e i 1 8 7 1 b e k w a m h i j v a n d e g e m e e n t e r a a d v a n Ekeren d e g e v r a a g d e t o e l a t i n g . O p 2 8 s e p t e m b e r v a n d a t z e l f de j a a r w o r d t r e e d s d e e e r s t e s t e e n g e l e g d v a n d e k e r k welke z a l t o e g e w i j d worden a a n d e H e i l i g e J o z e f . D e bouwmeester v a n d e k e r k was M. E u g . G i f e . D e bouw v a n d e k e r k en p a s t o r i e w e r d e n t o e g e w e z e n a a n d e h e e r H . G e r v a i s , a a n nemer t e T u r n h o u t .

Hobonia - 7de jaargang -- nr. nr. 33 - september 1978 1978 - p. p. 14

OPRICHTING VA N D E MELSJr:SSCHOOL N a d a t i n 1871 d o o r toedoen van d e h e e r baron Osy d e Z e g w a e r t d e p a r o c h i e S t . - J o z e f v a n Haagboom t o t s t a n d was gekomen m e t d e b o u w v a n e e n k e r k , v o e l d e d e z e d o o r l u c h t i g e f a m i l i e de n o o d z a k e l i j k h e i d aan v o o r de o p r i c h t i n g van een school.

Mede d o o r d e v r i e n d s c h a p v a n j u f f r o u w C a s s i e r s u i t Brasschaat, s t i c h t e r e s v a n een s c h o o l a l m a a r, w e r d daar

tioogboomn — I n g a a t Kasteel " Oude Qracbt."

Moeder G o d e f r i d a e n d e z u s t e r s L u d w i n a e n A l e x i a s t a r t t e n h i e r i n 1878 hun opvoedende t a a k .

-45-

Hobonia - 7de jaargang - nr. 3 - september 1978 - p. 15

de f a m i l i e O s y i n 1 8 7 8 b e s l o t e n t o t h e t o p r i c h t e n v a n e e n school. Mevrouw Osy v o n d d e C o n g r e g a t i e v a n d e H . J o z e f Calansanz v a n V o r s e l a a r b e r e i d o m z u s t e r s n a a r Hoogboom t e zenden v o o r h e t geven v a n o n d e r r i c h t aan onze k i n d e r e n .

Het w a r e n M o e d e r G o d e f r i d a met d e z u s t e r s L u d w i n a e n A l e x i a d i e a l s e e r s t e z u s t e r s hun i n t r e k namen i n e e n v i l l a a a n d e i n g a n g v a n d e d r e e f naar h e t k a s t e e l " D e Dude Gracht". Deze mooie v i l l a met r i e t e n dak werd hen t e r b e schikking gesteld door de baron.

Daar h u n k l o o s t e r d o o r hun w e l d o e n e r v o l l e d i g i n g e r i c h t was m e t m e u b e l e n e n h u i s g e r i e f , v o e l d e n d e z e z u s t e r s z i c h dan o o k d a d e l i j k t h u i s .

I n e e n nieuwgebouwd k l a s l o k a a l , n a a s t h e t k l o o s t e r , steken d e moedige z u s t e r s o p 4 o k t o b e r 1878 van w a l met hun o p v o e d e n d e t a a k .

Met l i n n e n e n k l e r e n , m e t p r i j z e n e n p r e n t j e s , w o r d e n de k i n d e r e n o p h e t e i n d e v a n e l k s c h o o l j a a r b e l o o n d d o o r hun w e l d o e n e r s .

• De h e e r b a r o n E d u a r d O s y d e Z e g w a e r t e n z i j n t w e e d e echtgenote - z i j n e e r s t e v r o u w, J e a n n e - P e t r o n e l l e D e l l a F a i l l e , g e b o r e n t e B r u s s e l o p 2 2 december 1832, o v e r l e e d k i n d e r l o o s t e Antwerpen o p 2 3 december 1857 - M a t h i l d e M. T_hérèse V i l l e r s b e w o o n d e n h e t k a s t e e l " D e Oude G r a c h t " .

Zij kochten h e t 463 hectaren prachtige park van de e r f genamen v a n H e n r i ë t t e M o r e t u s .

Reeds e é n j a a r n a d e o p r i c h t i n g , n a m e l i j k i n 1 8 7 9 , w o r d t d e v r i j e m e i s j e s s c h o o l e e n aangenomen s c h o o l . H e t sukses v a n d e m e i s j e s s c h o o l i s g e w e l d i g ; r e e d s k o r t e t i j d na d e s t a r t m e e t h e t l o k a a l , d a t p l a a t s b o o d a a n e e n z e s t i g t a l l e e r l i n g e n , i n t w e e v e r d e e l d worden. D e k o s t e n v o o r het p l a a t s e n van een glazen s c h u t s e l worden gedragen d o o r de h e e r b a r o n D s y.

I n 1882 w o r d t de meisjesschool ook opengesteld v o o r jongens. I n d a t z e l f d e j a a r g a a t o o k d e jongensschool o v e r t o t gemengd o n d e r w i j s . D i t a l l e s i s h e t g e v o l g v a n de- s c h o o l w e t v a n 1 8 7 9 . li

De w e t v a n 1 8 7 9 genomen s c h o l e n de g e m e e n t e n i n len w o r d t b i j n a

schaft de aana f . D e macht' van zaken v a n s c h o tot nul herleid.

Hobonia - 7de jaargang - nr. 3 - september 1978 - p. 16

0e s t a a t s t e l t v a s t - h o e v e e l lagere, bewaar- en avondschol e n e r mogen b e s t a a n . . 0.e staat bepaalt het aantal onderwijzers, d i e allen u i t e i gen n o r m a a l s c h o l e n m o e t e n k o men. Z i j m a a k t h e t o n d e r w i j s i n a l l è gemeentescholen o n z i j d i g . Te g e n d e z e m a a t r e g e l gaat van k a t o l i e k e z i j d e een storm ap: d e b i t t e r e s c h o o l s t r i j d begon. " Deze h e e r s e n d e s c h o o l s t r i j d i s n o o d l o t t i g v o o r d e g e m e e n t e l i j k e s c h o o l ; o p 30 december 1884 b e s l u i t d e g e meentelijke overheid t o t a f s c h a f f i n g v a n de gemeentes c h o o l wegens e e n t e l a a g a a n t a l l e e r l i n g e n . I n d e g e mengde v r i j e s c h o o l d a a r e n t e g e n i s e r n o o d a a n n i e u w e lokalen.

Vo o r d e j o n g e n s l a a t b a r o n O s y e e n n i e u w l o k a a l b o u wen, e e n w e i n i g a f g e l e g e n v a n d e e e r s t e s c h o o l .

Gedurende d a e e r s t e z e s j a r e n w e r d e n d a z u s t e r s L u d wine en A l e x i a b e u r t e l i n g s vervangen d a o r d e z u s t e r s Gonzega, O l i v a , H o r t e n s i a , L u d o v i k a e n A r c a d i a .

Va n a f 1 8 8 9 w a r d e n d e l e e g s t a a n d e l o k a l e n v a n d e g e m e e n t e l i j k e s c h o o l b e n u t c m e r d e j o n g e n s v a n d e gemengde v r i j e s c h o o l t e o n d e r r i c h t e n . N e t o n d e r w i j s w o r d t e r gegeven d o o r z u s t e r O l i v a . H e t v r i j g e k o m e n l o k a a l b i j de z u s t e r s w o r d t b e n u t v a a r d e e e r s t e e n t w e e d e g r a a d en e e n b e w a a r k l a s w o r d t o p g e r i c h t . Z u s t e r A r c a d i a n e e m t de z o r g v o o r d e k l e u t e r s o p z i c h .

Op 1 o k t o b e r 1 8 8 9 w o r d t z u s t e r O l i v a v e r v a n g e n d o o r een d o o r d e g e m e e n t e benoemde o n d e r w i j z e r L o d e w i j k M o u wen, g e b o r e n t e B r a s s c h a a t o p 5 m a a r t 1 8 7 0 .

Op 5 a u g u s t u s 1 8 9 8 w o r d t d e aangenomen j o n g e n s s c h o o l terug gemeenteschool. A l z o w o r d t h e t bestaan van de o n d e r w i j z e r v e r z e k e r d . S i n d s d i e n i s d e gemeenteschool u i t sluitend bezocht door jongens, e n gingen de meisjes naar d e z u s t e r s c h o a l w e l k e van t o e n a f d e f u n k t i e v a n "Meisjesschool" vervulde.

Rand 1 9 0 0 w o r d t d e gemengde s c h o o l v a n d e z u s t e r s aangenomen d o o r d e s t a a t ; d e e e r s t e s t a a t s t o e l a g e n

e

Hobonia - 7de jaargang -- nr. nr. 33 - september 1978 1978 - p. p. 17

worden t o e g e k e n d o p 1 j a n u a r i 1 9 0 1 Op 5 d e c e m b e r 1 9 0 0 o v e r l i j d L b a r o n O s y d e Z e g w a e r t , h i j w o r d t begraven i n de f a m i l i e k e l d e r a c h t e r de paroc h i e k e r k v a n Hoogboom. Z i j n e c h t g e n o t e , d e b a r o n e s , z a l z i j n t a a k a l s beschermer van de zusterschool v o o r t z e t t e n .

Op 2 2 j a n u a r i 1 9 0 0 k o m t z u s t e r D o m i n i c a n a a r Hoogboom.

I n 1901 w o r d t z e e c h t e r a l v e r v a n g e n d o o r z u s t e r C a a s i i d a en i n 1 9 0 2 k o m t z u s t e r C h a r i t a s d e p l a a t s i n n e m e n v a n zuster Cassilda.

Na d e d o o d v a n M o e d e r G o d e f r i d a i n 1 9 0 7 k o m t M o e d e r Loyola h a a r vervangen; e c h t e r n i e t v o o r l a n g . D a t z e l f d e j a a r g a a t z e n a a r M a r i a - R u s t i n W e s t m a l l e wegens ziekte.

I n h a a r p l a a t s k o m t d a n Moeder Amata. Eveneens i n 1907 w o r d t z u s t e r A r e a d i a v e r v a n g e n d o o r z u s t e r H e r e n a .

Op 1 5 s e p t e m b e r 1 9 1 0 k o m t d a n z u s t e r T h e o b a l d a v o o r de k l e u t e r s .

Op 2 s e p t e m b e r 1 9 11 k o m t z u s t e r T h a d d e a a l s v e r v a n ging van z u s t e r C h a r i t a s .

Op 3 1 m a a r t 1 9 1 3 k o c h t d e h e e r B u n g e , i n d u s t r i e e l , h e t domein v a n mevrouw d e b a r o n e s O s y d e Z e g w a e r t . D e oppervlakte van h e t domein bedroeg op d a t o g e n b l i k 292 hectaren.

I n 1 9 1 3 w o r d t o o k e e n n i e u w l o k a a l gebouwd n a a s t d e klas van d e e e r s t e e n tweede graad, h i e r z u l l e n v a n a f nu d e k l e i n s t e n i n de b e w a a r s c h o o l z i t t e n . D e g l a z e n scheidingswand i n h e t a l l e r e e r s t e k l a s l o k a a l w o r d t w e e r weggenomen o m d i t l o k a a l t e v e r g r o t e n .

De h e e r B u n g e , n i e u w e e i g e n a a r v a n d e " O u d e G r a c h t " z a l z i c h , e v e n a l s d e f a m i l i e Osy d e Zegwaert, a l s m i l d e weldoener van d e m e i s j e s s c h o o l doen kennen.

OORLOGSGEWELD 1 9 1 4 — 1 9 1 8 Op 4 a u g u s t u s 1 9 1 4 t r e k k e n d e D u i t s e s o l d a t e n B e l g i Í b i n n e n . Wa n n e e r o p 8 o k t o b e r A n t w e r p e n v a l t v l u c h t e n d e zusters tesamen met P a s t o o r Roelans.

Na e e n h e l e n a c h t s t a p p e n komen z e o m 3 u u r ' s m o r gens t e E s s e n - N e d e r l a n d a a n w a a r z e b i j e e n a r m v r o u w ke mogen r u s t e n . R o n d h a l f v i e r z e t t e n z e h u n t o c h t v e r d e r

Hobonia - 7de jaargang - nr. 3 - september 1978 - p. 18

n a a r B r e d a . B i j d e o r g e l i s t v a n d e Q . L . V. - k e r k mogen z e overnachten. D e v o l g e n d e morgen t r e k k e n z e v e r d e r n a a r -de zusters Franciscanessen waar nog z u s t e r s v a n Vo r s e l a a r v e r b l i j v e n . Va n d e E e r w a a r d e M o e d e r, i n H o o g s t r a t e n v e r b l i j v e n d , k r e g e n z e z o v e e l opbeurende woorden d a t z e w e l d r a t e r u g n a a r Hoogboom t r e k k e n . Z e v i n d e n e r k l o o s t e r en s c h o o l _ o n a a n g e r o e r d t e r u g . H e t w a r e n h a r d e t i j d e n am a a n h a t n o d i g e v o e d s e l t e g e r a k e n .

Op 11 n o v e m b e r 1 9 1 8 i s h e t d a n z o v e r : w a p e n s t i l s t a n d !

8534- „ K l o o s t e r der zusters, tdoogboanr".

I n 1920 w o r d t d o o r d e h e e r Bunge e e n n i e u w k l o o s t e r gebouwd m e t d r i e b i j p a s s e n d e k l a s l o k a l e n . (vervolgt) R. P o e l a n d s

-19-

Hobonia - 7de jaargang - nr. 3 - september 1978 - p. 19

activiteiten

7.10.1978 T o n e e l "Jaarmarktfeeet t e B r o l l e z e l e " in het Meirtheater 2 8 . 1 0 . 1 9 7 8 T e e r f e e s t - Denneburghoeve op n o g t e b e p a l e n d a t u m : d i a - a v o n d met 2 onderwerpen : - D e Oude G r a c h t - O p weg n a a r d e Noordkaap

-20-

Hobonia - 7de jaargang -- nr. nr. 33 - september 1978 1978 - p. p. 20