HCO nieuws 52 - maart 2018

nieuws

Actuele ontwikkelingen en activiteiten in het onderwijs in Den Haag en omgeving.

52

Maart 2018

Extra!

icht z r e v o r a a J ✓ 7 HCO 201 oor in v ✓ Poster de klas

Tingue Klapwijk over Klassewerk

Den Haag: dé docentenstad van Nederland

Interview met Maarten Stuifbergen en Neomi Lotte

Iedereen is leraar

aar n o b a P n Va erste e e j : k j i t prak raar e l s l a r a a j Wat vinden leerlingen een goede leraar en waarom?

Leerlingen van het Edith Stein College geven docenten tips

Van de redactie Het leraar vak staat volop in de belangstelling. Denk aan de landelijke acties voor een eerlijk salaris en minder werkdruk. Of neem het dreigend lerarentekort, met name in de randstad. Intussen kijkt half Nederland naar de tv-serie De luizenmoeder en discussieert erover op het schoolplein, in de lerarenkamer en bij de koffie automaat. Bij de Pabo’s zijn de aanmeldingen van met name zij-instromers behoorlijk gestegen in de afgelopen maanden. Een groeiende groep leraren pakt intussen het podium, vertelt enthousiast over het vak, deelt kennis en ervaringen via social media en in blogs. Kortom, het imago van de leraar is volop in beweging.

In deze HCO Nieuws belichten we diverse kanten van het leraren vak. De mooie en moeilijke aspecten. Dat wat leraren drijft en wat ze soms in de weg zit. We spraken met filmmaker en lerarenopleider Maarten Stuifbergen die met zijn film Iedereen is leraar door Nederland toert.

En ook met verschillende leraren in het PO en VO. Een directeur deelt praktische tips om te werken aan meer werkplezier. Een van de leraren maakte speciaal voor HCO Nieuws een poster om op te hangen in de klas. Veel plezier met het lezen van deze verhalen van bevlogen en hardwerkende collega’s!

Kort nieuws Raad van Kinderen adviseert het HCO Hoe kunnen de medewerkers van het HCO nog beter samenwerken? Dat was het dilemma dat HCO heeft voorgelegd aan haar eerste Raad van Kinderen: groep 7 van OBS Erasmus. ‘Vertrouwen is de sleutel tot goed samenwerken. En om elkaar te vertrouwen moet je elkaar goed leren kennen en weten wat iemand goed én minder goed kan. Goed samenwerken kun je organiseren bijvoorbeeld met activiteiten om elkaar beter te leren kennen.’ Kort samengevat zijn dit de adviezen die leerlingen hebben voor de medewerkers van het HCO. Op 16 februari kwamen de directeur van het HCO en enkele collega’s op bezoek bij de leerlingen om uit te leggen wat zij met deze adviezen in de praktijk gaan doen.

Gecertificeerde trainers vve-programma Speelplezier In december 2017 zijn 4 adviseurs van het HCO gecertificeerd in het

Op 8 december vond de dialoogsessie met de Raad van Kinderen bij het HCO plaats. 24 leerlingen van OBS Erasmus gingen in gesprek met 6 HCO-adviseurs en teammanagers. Kijk voor een filmverslag van deze bijeenkomst op YouTube kanaal hcofilm.

programma Speelplezier. Speelplezier sluit goed aan bij de behoefte om meer spelend te leren. Het HCO werkt al sinds 2015 samen met de

Nieuwe bestuurder Bazalt Groep

ontwikkelaar van Speelpleziermethodiek, Margot Wouterse-Schmitz.

De Raad van Toezicht Bazalt Groep heeft Annemarie Kaptein per 1 april

Inmiddels begeleidt het HCO 16 locaties in Den Haag en omgeving bij

2018 benoemd tot bestuurder van de Bazalt Groep, waar HCO deel van

de implementatie van dit vve-programma. Op 31 januari organiseerden

uit maakt. Annemarie Kaptein volgt Jacqueline Jurna-Collignon op,

we speciaal voor alle medewerkers op deze locaties een workshop

die vertrekt vanwege het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd.

Speelplezier tussendoortjes met Margot Wouterse, om kennis te delen,

Kaptein is nu nog directeur-bestuurder van EDventure, de branche-

ervaringen uit te wisselen en samen te oefenen.

vereniging van onderwijsadviesbureaus in Nederland die werken binnen het PO, VO en MBO op het snijvlak met (jeugd)zorg en directeur Onderwijszorg Nederland Coöperatief (ONL).

Colofon

Redactie: Lieke de Jonge, Anna-Marie Kooiman, Brenda van der Meer, Eline Rottier, Susanne Reiss, Marjolein Wennekers

HCO Nieuws is een uitgave van het

Eindredactie: Gaby Ammerlaan Tekstuele bijdragen: Gita Moehadjir, Fabienne Peters en Eline Rottier

HCO en verschijnt 3x per jaar.

Redactieadres: communicatie@hco.nl Illustraties: Marjolein Klunder en Marmelade Grafisch Ontwerp

Postadres: Postbus 53509,

Fotografie: Bart van Vliet Vormgeving: Inc. Communicatie & design

2505 AM Den Haag Bezoekadres: Zandvoortselaan 146,

Blijf op de hoogte van onze activiteiten en de actuele ontwikkelingen in het onderwijs in Den Haag en

Den Haag

omgeving. Volg HCO op social media of meld u aan voor een HCO e-nieuwsbrief via www.hco.nl/nieuwsbrief.

T: 070 448 28 28 E: info@hco.nl I: www.hco.nl

HCO maakt deel uit van de Bazalt Groep en werkt daarin samen met partners Bazalt en RPCZ.

Interview

Iedereen is leraar Welke impact heb je als leraar op je leerlingen? Dit vroeg docent en lerarenopleider Maarten Stuifbergen zichzelf af. Samen met fotograaf en filmmaker Stephan de Haas ging hij op zoek naar het antwoord op deze vraag. Het

Maarten Stuifbergen en Neomi Lotte

resulteerde in een documentaire van 35 minuten. In het Onderwijscafé dat het HCO in november organiseerde was de film

inspirerend. Er is vaak focus op wat niet goed

Paradiso en kwamen er ook leerlingen kijken.

gaat in het onderwijs, maar dit laat een positief

Doordat je zo nu en dan iets van jezelf laat

beeld zien. Het is ook een middel om met elkaar

zien aan de kinderen wordt de relatie hechter.’

Iedereen is leraar ook te zien. Wat drijft

in gesprek te gaan over het vak. Elke keer als ik

Neomi: ‘Kinderen leren van veel verschillende

leraren? Wat zijn de kenmerken van een

zelf de film weer zie, word ik opnieuw verliefd

mensen, van mij krijgen ze iets anders mee dan

goede leraar? Wat vraagt dat van leraren-

op het onderwijs. Ik doe dit werk met zoveel

van andere docenten. Dat is juist goed.’

opleidingen en anderen? Een gesprek met

plezier!’

De film zet aan het denken over waar het in het

Persoonlijke uitdagingen

Maarten Stuifbergen en Neomi Lotte, een

onderwijs om moet gaan. Er komen onderwijs-

Leraar is best een persoonlijk beroep. Je neemt

van de leraren die figureert in de film.

denkers en opiniemakers aan het woord en je

jezelf mee in de klas. Kinderen zijn ook confron-

ziet leraren aan het werk. Maarten: ‘Het gaat bij

terend en kunnen een spiegel zijn. Hoe besteed

We treffen elkaar op de eerste maandag na

onderwijs om veel meer dan leren, het draait

je aandacht aan dit aspect? Neomi: ‘Volgens mij

de kerstvakantie in een klein theater in Leiden.

ook om vorming. Onderwijspedagoog Gert Biesta

moet je jezelf regelmatig bevragen. Wat kan ik

Als toetje van een studiedag bekijkt het team

zegt daar in de film treffende dingen over. We

al goed? Wat mis ik nog? Wat heb ik bij te leren?

van een middelbare school uit Noordwijk de

kunnen van alles organiseren, maar kinderen

En durf daarbij eerlijk naar jezelf te zijn.’

film. Het is de school waar Maarten zelf op

moeten uiteindelijk op het juiste moment toe-

Een leraar moet veel kunnen en ligt regelmatig

heeft gezeten. Na de vertoning is er een kort

happen. Het is de magie van een situatie

onder vuur. Het vak vereist didactische, peda-

nagesprek in de zaal met Maarten, Neomi,

creëren waarin dit ontstaat. In dat gebied

gogische en organisatorische vaardigheden en

docenten en leerlingen van de school.

opereert de leraar. Intussen leven we natuurlijk

je moet communicatief sterk zijn naar ouders

Maarten toert met de film door het land,

in een wereld van snelle verandering en is het

en collega’s. Is het realistisch om dit in één

naast zijn baan als lerarenopleider aan de Pabo

onderwijs een conservatief systeem, waarmee

functie te willen zien? Kan de lerarenopleiding

in Leiden. Hoe verklaart hij de grote belang-

we per definitie achterlopen. We proberen dicht

dit allemaal aanleren? Maarten: ‘Dat is een hele

stelling voor deze film? Maarten: ‘Op 5 oktober,

op alle ontwikkelingen te blijven. Daarbij is het

uitdaging. Regelmatig uitwisseling tussen de

de Dag van de Leraar, ging de documentaire in

belangrijk dat we leerlingen ook zien als onze

lerarenopleidingen en scholen is hierbij heel

première in De Balie. Diezelfde dag verzamelden

leraren. Geef kinderen de ruimte zelf de wereld

belangrijk. Het beroep van leraar is complex en

zich 60.000 leraren in het Zuiderpark om te

te ontdekken.’

die complexiteit is niet altijd zichtbaar voor de

demonstreren. Het is symbolisch voor de actuele

buitenwereld. Daarom is het belangrijk om het

situatie: 1 op de 5 leraren krijgt een burn-out,

Wat typeert de goede leraar?

gesprek hierover maatschappelijk te voeren en

leraren werken gemiddeld 6,9 uur per week

Iedereen kent wel een voorbeeld van die ene

leraren niet te overvragen. De verantwoordelijk-

over. Het is een beroep waarin we veel vragen

goede leraar, die je altijd bijblijft. Wat typeert

heid voor opvoeden in brede zin ligt niet alleen

van mensen die vaak met een groot hart voor

een goede leraar? Maarten: ‘Het draait om

bij leraren. Iedereen draagt een stukje verant-

kinderen aan het werk zijn. Je kunt hen ook

vertrouwen, duidelijkheid, liefde voor kennis,

woordelijkheid voor het leraarschap.’

overvragen. Toch heeft deze film een positieve

oprechte interesse en ieder kind echt zien.’

boodschap. Het is eigenlijk een ode aan het

Neomi: ‘Voor mij speelt de relatie met leerlingen

De film ‘Iedereen is leraar’ was de afgelopen

beroep van leraar. Ik krijg ook veel reacties van

altijd de belangrijkste rol. Als je echt het gevoel

maanden te zien in filmhuizen, op studieda-

begrip en herkenning.’

hebt dat onderwijs bij je past, ga je altijd die

gen of bijeenkomsten van scholen en school-

relatie aan.’ Maarten: ‘Soms kun je jezelf ook

besturen en bij het ministerie van Onderwijs.

Opnieuw verliefd op het vak

ontdoen van je rol als leraar en iets persoonlijks

Er staan nog vertoningen gepland op tal van

Neomi, docente Nederlands aan het Oranje

delen. Zelf ben ik veel bezig met muziek. Ik nam

plaatsen. De film is ook te zien via

Nassau College in Zoetermeer, sluit zich hierbij

mijn piano mee in de klas en vertelde over mijn

www.2doc.nl (Makers van morgen).

aan: ‘Collega’s vonden de film herkenbaar en

bandje. Uiteindelijk traden we een keer op in maart 2018 | HCO nieuws

3

Leerlingen aan het woord over leraren

‘I don’t like teachers, I only like you!’

Wat is een inspirerende en goede leraar? Als professionals

Wat is belangrijk in de klas?

hebben we daar allerlei ideeën over en beelden bij. Maar wat

‘De sfeer!’ klinkt het unaniem. De docent heeft een grote rol hierin. ‘Een

vinden leerlingen? Docente Drama Gita Moehadjir ging over deze

goed humeur’, zegt Sumai. ‘Een tikkeltje humor’, vult Farah aan. ‘Het gaat om het contact tussen docent en leerlingen’. Dus een goede leraar heeft

vraag in gesprek met een groep leerlingen van het Internationaal

vakkennis en zorgt voor een goede sfeer. ‘Ja. Want juist als je een beetje

College Edith Stein. Ze deelt hieronder hun antwoorden en de tips

kunt lachen in de klas, heb je zin om te werken’, volgens Achraf.

die deze leerlingen hebben voor leraren.

Als ik docent zou zijn, dan zou ik…

‘I don’t like teachers, I only like you!’ Dit zei een leerlinge uit de Interna-

‘Ik zou goed uitleggen en leerlingen stimuleren met humor’, zegt Sumai.

tionale Schakelklas laatst lachend tegen me bij het verlaten van de klas.

‘Dus niet zoals bij honden’, vindt Achraf: ‘Dus strak aan de lijn houden en

Het raakte me, want in een flits voelde ik me gezien als docent. In het

ik blaf terug in plaats van dat ik het accepteer’. ‘Ik zou streng zijn, maar

onderwijs zijn we voortdurend bezig om leerlingen passend te begeleiden.

wel lief. Vrienden zijn. Orde en af en toe grapjes’, aldus Roelian. ‘Mezelf

Vrijwel iedereen herinnert zich nog leraren die je iets hebben bijgebracht.

inleven. Aan het einde van de les zou ik vragen. Hoe vonden jullie de

Misschien mede hebben gevormd. Wat is een goede leraar? Hoe inspireer

les?’, zegt Yara. ‘Soms vergeten docenten weleens hoe intensief school is

je leerlingen?

voor ons. Jonge leraren tonen meestal meer begrip. Oudere docenten zijn

Een docent wordt op onze school tijdens een lesbezoek beoordeeld op

misschien vergeten hoe het was, de periode van hun jeugd, toen ze nog

vijf rollen: gastheer, presentator, didacticus, pedagoog en afsluiter. Via

lachten om alles’.

een schema wordt je functioneren beschouwd. In een gesprek met je leidinggevende komen er aandachtspunten aan de orde. Maar waar letten

Zijn jonge docenten beter?

leerlingen op? Weten we dat? Kunnen we iets van hen leren? Tijd voor een

‘Nee!’, vinden de leerlingen. ‘Vaak legt een oudere docent beter uit, kan

gesprek met leerlingen: ‘Wat is voor jou een goede docent en waarom?’.

beter orde houden door zijn ervaring. De jongere docenten staan dichterbij

‘Het lijkt een makkelijke vraag, juf, maar eigenlijk is het best moeilijk’.

leerlingen, maar geven soms te veel vrijheid’, vindt Yara. Sufiyan: ‘Docenten zijn eigenwijs. Ik zou proberen leerlingen meer te begrijpen’.

Aan het woord zijn Sumai (4 vwo), Roulian en Farah (2/3 VT, havo/vwo in

4

1 jaar), Yara en Lea (3 havo), Achraf (4 mavo) en Sufiyan (Internationale

Tips van leerlingen voor docenten

Schakelklas).

• Geef meer informatie dan het

• Behandel alle leerlingen gelijk.

Goede leerlingen worden soms

boek. Vertel een verhaal, toon

serieuzer genomen.

Wat maakt een docent een goede docent?

een filmpje, wees creatief.

• Wees eerlijk in je beoordeling op

‘Een goede docent moet de lesstof goed kunnen overbrengen en zorgt

• Geef (persoonlijke) motivatie

een constructieve manier.

voor een goede sfeer in de klas’, aldus Achraf. ‘Een leerling moet

voor je vak (‘Waarom leren we

• Beargumenteer je beoordelingswijze

vertrouwen hebben in de docent maar de docent moet ook vertrouwen

dit?’) en leg verbanden.

hebben in de leerling. Het gaat dus om wederzijds vertrouwen’, vindt Yara.

• Maak je les persoonlijk. Zoals

alle toetsen na.

Achraf: ’Stimulans vanuit de leraar is belangrijk. Hij of zij mag de leerling

een docent aardrijkskunde die

best uitdagen’. Sumai: ‘Een docent moet persoonlijke zorg bieden aan elke

als introductie over water een

• Neem alle leerniveaus even serieus.

• Stop met vergelijken! Druk of rustig?

leerling, dus uitleg en persoonlijke aandacht’. Lea: ‘Je voelt of een leraar

emmer water leeg goot in de

passie voor zijn vak heeft of alleen werkt voor het geld’. De groep knikt

klas. Er was meteen aandacht.

• Blijf leren van leerlingen, want

instemmend.

• Wees streng en rechtvaardig, maar

ook een leraar kan zich blijven

ook flexibel. maart 2018 | HCO nieuws

en cijfers. Bespreek bijvoorbeeld

Iedereen is anders.

ontwikkelen…

✃

De leraar: een duizendpoot

w10 Tips voor leraren n e g in rl e le t e m d n a b e d n a om te werken a ep! ro g je in r e fe s e d e o g n e e n e

1

1

Waar dromen ze van?

Geen ontmoeting zonder begroeting

Een goede start van de les is het halve werk. Zorg dat je met elke leerling bij de start even contact maakt.

Geef leerlingen verantwoordelijkheid

Leer je leerlingen kennen. Stel vragen en toon belangstelling ook voor niet schoolse zaken.

4

Betrap ze op goed gedrag

3

Hoe harder je werkt en probeert controle te krijgen, hoe meer leerlingen soms achterover gaan leunen. Maak ze zelf verantwoordelijk. Laat ze ideeĂŤn aandragen, oplossingen bedenken en bespreken met elkaar. Voer regie maar doe niet alles zelf.

Benoem het als je ziet dat leerlingen goed met elkaar aan het werk zijn. Bespreek ook met elkaar wat je ziet, hoe dat komt en hoe je hier meer van kunt krijgen.

Geef echte complimenten

5

Authentiek en oprecht zijn is belangrijk. Leerlingen prikken er zo doorheen als je iets niet echt meent.

Een compliment is wat waard als deze gaat over de inzet en inspanning van de leerling: over iets wat een leerling zelf kan beĂŻnvloeden.

Heb je een leerling met wie je moeilijk contact krijgt? Besteed 10 dagen lang elke dag bewust 2 minuten aan contact maken. Stel een vraag, toon belangstelling. Grote kans dat die leerling na 10 dagen naar jou toe komt.

7

Ouders horen graag hoe het gaat op school.

Bericht hen regelmatig over wat er voor goede dingen gebeuren, aan welke doelen en onderwerpen je met de leerlingen werkt.

6

Zorg voor een lach op je gezicht

Kijk in de spiegel voor het weerbericht: als jij vrolijk bent volgt de rest meestal.

Met humor kun je veel bereiken.

Stop het getob

8

Heeft een leerling een slecht humeur?

Dat kan en mag er zijn. Benoem het kort en geef ook aan wat je wel verwacht van deze leerling in de les.

Doe de 2 minuten interventie

Stuur positieve berichten aan ouders

2

Houd je emotie onder controle

9

Bronnen: Leerlingen zijn net mensen, Annette Breaux en Todd Whiteaker (Bazalt) Betrokkenheid, Tammy Heflebower (Bazalt)

Wees jezelf, en deel af en toe persoonlijke verhalen. Zorg er tegelijkertijd voor dat je professioneel blijft en rusg reageert op wat er in de klas gebeurt.

10

Jaaroverzicht HCO Voorwoord Beste lezer, In HCO Nieuws besteden we aandacht aan actuele ontwikkelingen in het onderwijs in de regio Den Haag. We geven daarbij altijd graag het woord aan mensen die dagelijks werken in de kinderopvang en het onderwijs en brengen daarbij de praktijk in beeld.

We hopen dat we u elke keer inspireren met onze verhalen en inzicht geven in ons werk voor al deze professionals en voor de leerlingen.

In deze editie blikken we daarnaast graag terug op wat we in 2017 hebben gedaan en bereikt met ons werk. Oog voor de ontwikkeling van ieder kind, oog voor iedere professional en oog voor elke school zijn daarbij onze leidraad. Dit jaaroverzicht katern geeft u een indruk. We presenteren een aantal cijfers en feiten en zijn zeker niet uitputtend.

Graag licht ik een aantal van onze nieuwe initiatieven in 2017 eruit.

We hebben in samenwerking met de initiatiefnemers van Escape the Classroom een HCO Escaperoom ontwikkeld, speciaal voor lerarenteams in het PO. Enerzijds als activiteit voor teambuilding of studiedag, anderzijds om leraren te inspireren dit idee zelf te gebruiken. Ook hebben we ons verbonden aan de Missing Chapter Foundation en zijn we gestart met onze Raad van Kinderen. Groep 7 van openbare school Erasmus ging aan de slag met ons dilemma over interne samenwerking. Tijdens een dialoogsessie hebben ze waardevolle adviezen gepresenteerd. Daarnaast zijn we in het najaar gestart met Onderwijscafé’s rondom actuele onderwijsvraagstukken. Met deze café’s willen we een platform bieden voor ontmoeting tussen onderwijscollega’s uit de Haagse regio, om elkaar te inspireren en met elkaar in gesprek te gaan.

Veel kijk- en leesplezier!

Diana Lorier, directeur HCO

Over het HCO

2017

Het HCO gunt alle kinderen goed onderwijs en streeft ernaar dat ieder kind zich optimaal kan ontwikkelen. Wij richten onze activiteiten daarbij ook en vooral op de omgeving van het kind. Bijvoorbeeld door leerkrachten en andere onderwijsprofessionals te ondersteunen bij hun dagelijkse taak. Wij helpen hen zichzelf nog beter te maken. En als het leren bij een kind niet vanzelf gaat, bieden we ondersteuning met onderzoek, behandeling en praktische handelingsadviezen.

Onze medewerkers

22

staf medewerkers

83 23 vrouwen

mannen

106

medewerkers (totaal)

12

84

nieuwe medewerkers

adviseurs

Communicatie en media

3

publicaties in vaktijdschriften

46.624 45.398 verzonden digitale nieuwsbrieven

bezoekers www.hco.nl

3

magazines HCO Nieuws

Ook waren we actief op Facebook, LinkedIn en Twitter.

Zaalverhuur

Nieuw in 2017

Onderwijscafé

HCO Escaperoom

1396

keer een vergader- en trainingsruimte verhuurd in gebouw HCO

HCO Raad van Kinderen

Waar werkten we?

Onze adviseurs hadden veel directe contactmomenten op de scholen en voorschool-peuterspeelzalen in Den Haag en de regio. Ook vonden er veel activiteiten op het HCO plaats.

Leidschendam-Voorburg Scheveningen

Zoetermeer

Haagse Hout

15

7

4 16

2

5

Centrum Laak

Segbroek

11 9

19 7

Leidschenveen-Ypenburg

14

4

33

39

Nootdorp

1

Escamp Rijswijk

Loosduinen

12 5

33

22

13 Delft

Aantal basisscholen/scholen speciaal basisonderwijs en scholen speciaal onderwijs in Den Haag per stadsdeel

10

Gemeente Westland

Aantal voorschool-peuterspeelzalen in Den Haag per stadsdeel

7

Aantal basisscholen/scholen speciaal basisonderwijs in de regio

We werkten samen met

25

schoolbesturen in Den Haag, Delft, Rijswijk en het Westland

We werkten op

10

VO-scholen in Den Haag

In 2017 werkten we ook o.a. samen met‌

Bazalt en RPCZ

EDventure, ONL en Ziezon

Gemeente Den Haag en Gemeente Westland

Raad van Kinderen en Missing Chapter Foundation

De Haagse Hogeschool en Universiteit Leiden Samenwerkingsverbanden SPPOH en SWV Westland

Oog voor de ontwikkeling van de professional

81

Er werden certificaten instroom vve uitgereikt

52

deelnemers volgden een post hbo-opleiding

100

deelnemers volgden de scholing Passend onderwijs van SPPOH

50

intern begeleiders namen deel aan het traject Ontwikkelassessment ib’ers in het Westland

215

deelnemers ontvingen een certificaat voor hun deelname aan een training of opleiding uit ons open aanbod

Daarnaast ondersteunden we leraren, pedagogisch medewerkers, schoolleiders, intern begeleiders en andere professionals met coaching, vve-bijscholing, intervisie en netwerkbijeenkomsten.

Oog voor de ontwikkeling van ieder kind In ons werk ligt de focus op de ontwikkelkansen van kinderen. Met onderzoek, training en advies hielpen wij onderwijsprofessionals nog beter in te spelen op de unieke onderwijsbehoeften van kinderen. Vanuit Zorg in Onderwijs en Dyslexiezorg ONL verzorgden we training, behandeling, diagnostiek en trajecten.

Leerlingonderzoeken: individueel en in de groep

>2000 3800 individuele leerlingonderzoeken

leerlingen namen deel aan het DGO (Derde Groeps Onderzoek)

11

scholen Op is de NSCCT (Niet Schoolse Cognitieve Capaciteiten Test) afgenomen

Zorg in Onderwijs

49

leerlingen volgden de training Omgaan met faalangst (totaal 7 trainingen)

144

groepsafnames NIO (Nederlandse Intelligentietest voor Onderwijsniveau)

18

groepsafnames ADIT (Adaptieve Digitale Intelligentietest)

Dyslexiezorg ONL

29

leerlingen volgden de speltraining Spelend op pad (totaal 4 speltrainingen)

99

individuele gesprekken

305

leerlingen zijn met een behandeling gestart

11

Voor leerlingen is er alleen diagnostiek geregistreerd

Oog voor schoolontwikkeling

Leren Zichtbaar Maken

Professionele leergemeenschap en Lesson study:

28

scholen

Coaching

41

scholen werken Opbrengstgericht

Formatieve Assessment

16

Vreedzame scholen

Kwaliteitszorg

22

scholen met een topklas

Ook in 2017 Een tijdlijn met evenementen en andere activiteiten van het HCO

25

januari

24

maart

24-28

HCO in pop up stand van EDventure op NOT

juni

juni/ november

Regionale Dagen Jonge Kind 141 deelnemers

8

juni

abc Nacht van de vluchteling.

Opbrengst HCO-team Oog voor ieder kind € 3.776,35

14

september

Viering start samenwerking OBS Erasmus en Raad van Kinderen

9

december

Haags Technologie Festival 500 leerlingen én prijzen

Jaaroverzicht HCO 2017

Regionale Dagen Jonge Kind 141 deelnemers

Regionale Dagen Jonge Kind 107 deelnemers

april/ juni

april

6 pizzasessies Taal de hele dag door!

270 deelnemers

Westland conferentie Executieve functies Ruim 200 deelnemers

26

november

september

Onderwijscafé Leerpotentieel en hoogbegaafdheid 40 deelnemers

2-3

350 leerlingen uit Loosduinen nemen deel aan scholenproject De Geboorte van Den Haag en het Wonder van Loosduinen

Startsein scholenproject De Geboorte van Den Haag en het Wonder van Loosduinen door onderwijswethouder Saskia Bruines op OBS De Oase

9

november

13

november

Congres Leren zichtbaar maken in actie 850 deelnemers

8

december

8

29

Filmpremière mini-docu Niet alleen ziek… 3 portretten van Zeravan, Deviya en Evani

16

november

Werkbezoek Raad van Kinderen van OBS Erasmus aan HCO

15

november

november

Dialoogsessie Raad van Kinderen. 24 leerlingen OBS Erasmus in gesprek met 6 HCO-adviseurs en teammanagers

Netwerkbijeenkomst Zorgstructuur peuters 75 deelnemers

Symposium Gezond omgaan met zieke leerlingen 142 deelnemers

Onderwijscafé Iedereen is leraar met filmmaker Maarten Stuifbergen 65 deelnemers

Infographics: buromarmelade.nl

17-18

31

maart

januari

NOT 2017

7

april

Interview

De bloggende leerkracht Je ziet het steeds meer: leraren die ervaringen over hun vak delen via een weblog of andere sociale media. Marjolein Klunder is een leerkracht die schrijft en tekent over haar werk op de Petrus Dondersschool in Den Haag. HCO Nieuws ging bij haar op bezoek.

We treffen elkaar op de gang van de Petrus Dondersschool. Marjolein staat op het punt om haar groep 8 leerlingen naar de LKP-les te brengen. Ze wijst me een leerling aan. Achteraan in de rij staat een verlegen meisje. Ze houdt een prachtige tekening vast. Ik zie een vrouwengezicht gemaakt met zwarte inkt en kobaltblauwe accenten op mooi geschept papier. Twaalf jaar en dit al kunnen: talentvol! Een zichtbaar trotse juf neemt vervolgens de tijd om haar eigen creatieve werk toe te lichten, geïnspireerd door haar baan als leerkracht.

Zelfgemaakte posters Drie maal per week publiceert Marjolein een blog. Hierin kunnen we lezen hoe het is om leerkracht te zijn van groep 8 op een school in Den Haag Zuidwest. Ze schrijft positieve verhalen die ze ondersteunt met vrolijke, zelfgemaakte illustraties. Ook in de klas is haar werk zichtbaar.

De posters die horen bij het woordenschatonderwijs zijn vervangen door eigen tekeningen.

Het idee ontstond een aantal maanden geleden. Marjolein: ‘Door het schrijven van mijn blog en het maken van deze tekeningen wil ik de positieve kant van het vak belichten. Ik werd door mijn vrienden hiertoe aangespoord. Ik werk met een pittige maar leuke groep 8, vol met

‘Voor inspiratie ga ik op zoek naar positieve gebeurtenissen.’

(bijna) pubers. In de wijk waar deze school staat maken de kinderen veel mee, ze zijn hierdoor niet altijd even gemakkelijk in de omgang.

Soms wordt er ook negatief over hen gepraat. Door mijn talent in te

Marjolein Klunder

zetten, kan ik even mijn hoofd leeg maken, het van me af schrijven en mijn focus leggen op het maken van een mooie tekening. Dit helpt mij om met meer humor en relativeringsvermogen met dit gedrag om te

beter. Voor inspiratie ga ik op zoek naar positieve gebeurtenissen in

gaan.’

de groep en die zijn er volop. Daardoor lukt het me ook om beter om te gaan met de mindere kanten van het vak.’

Kunstacademie vs. Pabo

Het aantal volgers groeit intussen. Marjolein leest tot slot enkele

Voordat ze aan de Pabo begon, twijfelde Marjolein of ze naar de kun-

reacties op haar blog op Instagram voor. ‘Dat is leuk,’ zegt ze: ‘Een

stacademie zou gaan: ‘Een leraar op het voortgezet onderwijs vond dit

meisje geeft aan dat mijn verhalen haar zo inspireren dat ze zich gaat

heel erg bij mij passen; volgens hem had ik talent! Het toeval wil dat ik

inschrijven op de Pabo!’

in Zeist op een school in het voortgezet speciaal onderwijs heb gewerkt.

Hier was ik de duo-collega van Janneke Schotveld. Zij is kinderboekenschrijfster en bekend van boeken als Superjuffie en VilaFien. Samen met Annet Schaap heeft zij al een hele rij aansprekende kinderboeken gemaakt. En als ik dan toch mag dromen en doelen stellen: dat wil ik ook wel bereiken. Of de illustraties maken voor een nieuwe methode.’

Marjolein vervolgt: ‘Nu tien jaar later ben ik blij dat ik het tekenen

Meer inspiratie Speciaal voor deze HCO Nieuws ontwierp Marjolein Klunder een poster die je uit dit magazine kunt knippen. Haar blogs en illustraties zijn te vinden op www.dreamcreatebymarjolein.com.

Of volg haar via LinkedIn of Instagram.

weer heb opgepakt. Ik zie vooruitgang: de tekeningen worden steeds maart 2018 | HCO nieuws

11

Werken aan werkplezier ‘Vanuit inzicht in je drijfveren, dat doen waar je blij van wordt.’

Cynthia Vijgenboom Er is veel discussie over werkdruk in het onderwijs. Een leraar moet veel kunnen en houdt vaak vele ballen in de lucht. Hoe kun je als schoolleider de werkdruk helpen verminderen en het werkplezier vergroten? HCO Nieuws vroeg het Cynthia Vijgenboom, directeur van IKC de Edelsteen. Deze school werd onlangs benoemd tot excellente school. In de afgelopen periode investeerde Cynthia met haar hele team bewust in ontwikkeling en werkplezier, met behulp van onder meer het instrument Management Drives. Cynthia geeft hieronder een aantal tips aan collega’s.

Onderzoek met elkaar wat ieders drijfveren zijn.

verhoogt dit het werkplezier. Laat leraren zelf

liefste les willen geven? Hoe zou je daar kunnen

antwoord geven op de vragen: Waar gaan we

komen? Wat heb je daarvoor nodig? Probeer

Waarom sta je voor de klas? Waar word jij

naar toe? Hoe gaan we dat doen en op welke

samen uit te bouwen waar de kracht ligt van

gelukkig van? Door inzicht in je talent en in je

manier? Als directeur ben je degene die deze

een leerkracht en sluit zoveel mogelijk aan bij

drijfveren weet je wat je moet doen om aan

vragen stelt, maar niet degene die ze beant-

waar een leerkracht heen wil.

het einde van de dag blij de school te verla-

woordt. Je bepaalt in samenspraak de richting

ten. Zorg dat je je werksituatie zo inricht dat

die je uit gaat, met de schoolontwikkeling en je

je datgene kan doen waar je blij van wordt.

ontwikkeling als medewerker.

Zoek naar de talenten van iedere leerkracht in je team. En geef vervolgens verantwoordelijkheid.

doen die je leuk vindt. Maar wel dat je op zoek

Geef leerkrachten erkenning!

Als ik iets aan iemand overlaat, iemand zeggen-

moet gaan naar de juiste balans. Als je vaker

Onze leraren zeggen regelmatig: ‘Maar dat doet

schap en mandaat geef, dan voelt iemand zich

geluksmomenten ervaart, is het niet zo erg om

toch iedereen?’ En: ‘Dat is toch normaal dat we

verantwoordelijk en betrokken. En dan ontstaat

ook dingen te doen die je minder belangrijk

dat doen?’. Maar het is bijzonder wat mijn leer-

er kwaliteit! Wanneer mensen veel werkdruk

of minder leuk vindt. En natuurlijk kun je dit

krachten doen. Maak zichtbaar wat er allemaal

ervaren en geen plezier in hun werk hebben,

als leidinggevende faciliteren door hier bewust

gedaan wordt en geef erkenning en waardering.

dan staat de kwaliteit onder druk.

aandacht aan te besteden, zowel in individueel

Als je je waardevol voelt is het gemakkelijker om

werkoverleg als in teamverband.

iets nieuws op te pakken.

Zorg dat leraren in je team van elkaar weten waar ze blij van worden en wat hen drijft.

Wees groeigericht

sturen je gedrag en gevoel en bepalen onze

in het voeren van (functionerings-)gesprekken

waarnemingen. Ook bepalen ze ons persoonlijk

met leerkrachten. Dat zit niet in ons systeem

leiderschap. Management Drives biedt organisa-

Dit zorgt voor wederzijds begrip en een team-

en ook niet in onze natuur. Als directeur wil

ties een instrument dat verassende en nieuwe

gevoel. Hierdoor is de kans op onbegrip en

je graag kijken naar verbeteringen. Maar dat

inzichten geeft in wat medewerkers, teams en

conflicten kleiner. Dit verhoogt het werkplezier!

schept juist afstand. Waarderend onderzoeken

de organisatie motiveert. Het HCO is gecertifi-

Dat betekent niet dat je alleen maar taken kan

Meer weten over Management Drives?

Drijfveren bepalen waarom je iets doet of laat,

12

begint met vanachter je bureau vandaan komen

ceerd partner van Management Drives (MD).

Geef leraren invloed!

en echt contact maken, in de klas komen,

Kijk voor meer informatie op

Als je het gevoel hebt dat je zelf invloed hebt

kijken, luisteren en vragen stellen. Waar sta je

www.hco.nl/managementdrives.

op wat er in je klas en in de school gebeurt,

nu? Wat zou jíj willen bereiken? Hoe zou je het

maart 2018 | HCO nieuws

Den Haag: dé docentenstad van Nederland!

Er dreigt een groot lerarentekort in het Haagse Primair Onderwijs. Als er niks gebeurt loopt dit tekort de komende jaren op tot wel 11%. Dit schrikbeeld willen zo’n 20 Haagse schoolbesturen en de gemeente Den Haag voorkomen en daarom is het project Klassewerk gestart.

Doel: voldoende goede leraren voor de Haagse basisscholen!

Een gesprek met Tingue Klapwijk, leerkracht op Montessorischool Valkenbos en voorzitter van de projectraad van Klassewerk.

Tingue vertelt met veel enthousiasme over het vak van leerkracht. Ze

beter keuzes maken en kijkt ze wat binnen de mogelijkheden ligt en wat

werkt inmiddels 15 jaar als leerkracht op Montessori Valkenbos. Sinds een

echt nodig is. En doet ze dus ook weleens dingen niet.

aantal jaar in combinatie met de taak van rekencoördinator en remedial teacher, en geniet nog elke dag van het werken met kinderen. ‘Je bent als

Lesgeven in een grote stad als Den Haag is heel divers. ‘Er zijn heel veel

leerkracht heel belangrijk in het leven van kinderen en je kunt voor hen

verschillende scholen en de stad Den Haag heeft een groot aanbod om

echt het verschil maken. Leerkrachten hebben impact op het leven van

‘buiten de klas’ te ervaren waarover in de klas geleerd wordt. Denk aan

kinderen. Dat doe je door er voor ze te zijn, door je te interesseren in wie

het bezoeken van een museum, het maken van een stadswandeling etc.

ze zijn en door naar ze te luisteren. Zo creëer je als leerkracht een veilige

Samen met de gemeente Den Haag streeft Klassewerk er naar om het

omgeving waarin kinderen tot leren kunnen komen. Daarnaast heb je als

werken als leerkracht in Den Haag zo aantrekkelijk mogelijk te maken.

leerkracht heel veel vrijheid en is iedere dag anders als je voor de klas

Zo worden de mogelijkheden onderzocht om woonruimte te regelen voor

staat. Het is echt een heel afwisselende baan!’

mensen die van buiten Den Haag hier les willen gaan geven en willen we ondersteunen bij het opbouwen van een netwerk. We willen van

Klassewerk van start

Den Haag echt dé docentenstad van Nederland maken!’

Samen met vier andere betrokkenen uit het Haagse basisonderwijs vormt Tingue de projectraad van Klassewerk. Onder leiding van projectleider

Mooi beroep

John Swildens geven ze sturing aan het project. Klassewerk heeft drie

Volgens Tingue kunnen leerkrachten zelf ook bijdragen aan een beter

doelen:

imago voor het vak van leerkracht. De laatste tijd is er vooral veel aan-

• Meer mensen interesseren voor werken op Haagse basisscholen • Meer mensen zo goed mogelijk laten opleiden • Mensen zo lang mogelijk met plezier in dienst houden

dacht voor wat er niet zo leuk is aan werken in het onderwijs en dat

In december 2017 is er een informatieavond georganiseerd over werken

en wat vind ik echt leuk aan dit vak? Door daar als leerkrachten meer over

op de basisschool. Tingue vertelt: ‘We hoopten vooraf op een opkomst

te vertellen, gaat er meer aandacht naar wat er zo bijzonder is aan het vak

van ongeveer 30 personen. Dat dit er wel 200 werden overtrof al onze

van leerkracht en hebben we een heleboel ambassadeurs! Leerkracht is

verwachtingen! Daarom organiseren we op 7 maart 2018 opnieuw een

het mooiste en belangrijkste beroep dat er wat mij betreft bestaat.

event Leraar van buiten. Dit keer in samenwerking met De Rode Loper. En

En…vergeet daar niet van te genieten!’

waar mensen ontevreden over zijn. Tingue zegt: ‘Het is belangrijk om als leerkracht te bedenken: waarom heb ik ooit voor het onderwijs gekozen

in april volgt een open scholenweek waarin geïnteresseerden de mogelijkheid hebben om op verschillende basisscholen mee te lopen’.

Kijk voor meer informatie op: www.klassewerkdenhaag.nl En volg Klassenwerk via Facebook en Twitter.

De kunst van keuzes maken Om mensen zo lang mogelijk met plezier in dienst te houden is het vol-

Op 7 maart 2018 organiseert Klassewerk Den Haag samen met

gens Tingue belangrijk dat er binnen het onderwijs meer keuzes gemaakt

zusterorganisatie De Rode Loper (VO) een informatiebijeenkomst

worden: wat is nou echt belangrijk en wat draagt echt bij aan het geven

voor potentiele zij-instromers voor het PO en VO. Als vervolg op deze

van goed onderwijs? Hierin speelt de schoolleider een essentiële rol. Maar

bijeenkomst wordt er in de week van 9 april 2018 een open scholen-

ook leerkrachten hebben hier invloed op. ‘Leerkrachten vragen veel van

week georganiseerd. In deze week is er de gelegenheid om op

zichzelf en leggen de lat vaak heel hoog. Ook doen leerkrachten veel

verschillende scholen mee te kijken en mee te lopen. Deelnemen aan

dingen omdat ze het idee hebben ‘dat het moet’. Tingue heeft die

deze open scholenweek kan door je van te voren op te geven en door

ervaring zelf ook uit haar eerste jaren als leerkracht. Inmiddels kan ze veel

de informatiebijeenkomst van 7 maart bij te wonen. maart 2018 | HCO nieuws

13

Column In elk HCO Nieuws laten we één of meer experts aan het woord over een actueel onderwijsthema. Deze keer docente Mirjam Haenen over ondernemend lesgeven, het leuke van pubers en de overstap van bedrijfsleven naar onderwijs.

‘Creativiteit en flexibiliteit meegeven aan leerlingen.’

Mirjam Haenen Op de middelbare school liet ik economie

verantwoord ondernemen hebben, laat ik zien

scherp? De leerlingen hebben het direct door.

vallen, omdat ik de docent niet leuk vond. Nu

hoe het zit met kinderarbeid in India. Ik vind

Tegen vrienden in het bedrijfsleven die begin-

geef ik zelf les in het vak. Mijn eerste ervaring

het belangrijk dat de leerlingen daar een

nen over mijn “korte” werkdagen tot half vier,

met lesgeven deed ik op als snowboardleraar in

mening over vormen. En andersom gaan we

of over de lange vakanties zeg ik: ‘Stel je een

de Alpen. Het buiten zijn en het contact met de

ook “de wereld in”. Dan krijgen de leerlingen

werkdag voor met 6 vergaderingen, waarvan je er

kinderen spraken me aan, maar ik dacht niet

bijvoorbeeld een marketing opdracht bij een

4 moet voorzitten en waarbij je in elke vergader-

aan een baan in het onderwijs. Ik studeerde

sportschoenenbedrijf. Ze gaan er op bedrijfs-

ing een presentatie houdt. En o ja, je bent ook

bedrijfswetenschappen en zocht een commerciële

bezoek en presenteren hun bevindingen aan

de notulist.’ In de commerciële wereld werkte ik

baan. De focus op zoveel mogelijk winst ging me

het management.

van deadline naar deadline en was mijn salaris

na een paar jaar tegenstaan en ik besloot een

Mijn vakgebied vind ik interessant. Toch haal ik

gebaseerd op wat ik had verkocht. Iets van die

half jaar vrijwilligerswerk te doen in Zuid-Afrika.

als docent de meeste voldoening uit de relatie en

zakelijke houding én een efficiënte werkwijze

Daar kreeg ik mijn vuurdoop, toen ik alleen en

het contact met de leerlingen. Ik heb met pubers

heb ik wel meegenomen in mijn onderwijsbaan.

onvoorbereid voor een klas van 50 kinderen werd

meer geduld dan met volwassenen. Wij denken

Dat helpt wel tegen werkdruk.

gezet. Ik dook erin, improviseerde, had een hele

vaak dat pubers verveeld of ongeïnteresseerd

Wat ik lastig vind aan dit vak is loslaten. Leer-

mooie dag en was een super ervaring rijker. Toen

zijn, maar ze verwonderen zich juist over van

lingen moeten vaak zelf iets ervaren, voordat

ben ik serieus een loopbaanswitch gaan overwe-

alles. Leerlingen kijken natuurlijk hoe ver ze kun-

ze ervan leren. Je ziet ze bij wijze van spreken

gen en als zij-instromer in het onderwijs terecht

nen gaan. In essentie gaat het om samen grenzen

in hun eigen valkuil stappen. Dan geef ik ze

gekomen.

verkennen. Je moet als docent de juiste knop-

bijvoorbeeld tips die ze niet opvolgen of leg ik

pen vinden en op zoek gaan naar een manier

iets uit dat ze nog niet vatten. Als dan later in het

Creatief en flexibel lesgeven

van lesgeven die bij de leerlingen aansluit. Soms

schooljaar het kwartje valt, heb je een gouden

Dat improviseren doe ik nu nog steeds vaak.

moet je je dan kwetsbaar opstellen. Ook dat is

moment te pakken als docent.

Ik bereid mijn lessen goed voor, maar wil ook

goed, we zijn allemaal mensen en leren elke dag.

aansluiten bij de ontwikkelingen van het

Als docent speel je een spel, zonder dat je jezelf

Mirjam Haenen werkt als leraar economie en

moment. Ik experimenteer misschien meer dan

erin verliest. Dat wat je zegt moet wel oprecht en

management & organisatie bij Dalton Den Haag.

gemiddeld: met werkvormen, de opstelling in

eerlijk zijn. Jongeren zijn er heel gevoelig voor

Zij is afgestudeerd in bedrijfswetenschappen in

mijn lokaal, manier van toetsing en andere

of iets waarheidsgetrouw is. Zelfspot en humor

Nijmegen en werkte als channel manager bij

dingen. Daar is alle ruimte voor, zolang het

helpen ook als je voor de klas staat.

een softwarebedrijf in Noorwegen en als fondsenwerver, voordat zij de overstap naar het onderwijs

curriculum ook aan bod komt. Creativiteit en flexibiliteit zijn vaardigheden die ik mijn

Van bedrijfsleven naar onderwijs

maakte: eerst als docent op het Pleysier College en

leerlingen wil meegeven. Ik wil bijdragen aan

Wat echt anders is dan in het bedrijfsleven, is

Lyceum Ypenburg. Vorig jaar haalde zij een onder-

hun ontwikkeling tot ondernemende burgers,

dat je als docent altijd “aan” moet staan. Je

wijs innovatiesubsidie binnen van de gemeente

bijvoorbeeld door de wereld het klaslokaal in

krijgt continue een spiegel voorgehouden. Heb

Den Haag, met het project Creducation, dat

te halen. Als we het over maatschappelijk

je slecht geslapen en ben je overdag niet zo

voorziet in een microkrediet voor ondernemende jongeren met een innovatief idee.

14

maart 2018 | HCO nieuws

Van Pabo naar praktijk Pabo afgerond, diploma op zak en dan is daar die nieuwe groep. Hoe bereid je je daarop voor? Uit onderzoek blijkt dat veel leerkrachten na drie jaar ander werk zoeken. De stap van de Pabo naar de

‘Ik leer elke dag bij’

praktijk is groot en de begeleiding op de werkvloer sluit niet altijd aan op de behoeften van startende leerkrachten.

Leerkracht Sandra van Stek van basisschool

Sandra van Stek inzoomen in de lessen, zodat studenten een

Goede beslissing

realistisch beeld krijgen van de praktijk.’

Sandra voelt zich inmiddels thuis in het

de Zuidwester vertelt over de uitdagingen

onderwijs: ‘Dit schooljaar werk ik nauw samen Brug naar de praktijk

met mijn duo- en parallelcollega’s en dat is

Jan, die zelf ook een paar jaar voor de klas

heel fijn. Zo heb ik laatst met mijn duo een

stond in het VO, herkent het verhaal van

Veilig Leren Lezen circuit bedacht waardoor de

Sandra: ‘Leerkrachten weten niet goed wat

leerlingen spelenderwijs met leren lezen bezig

er komen gaat na de Pabo of een andere

zijn. Onze parallelcollega’s gaan het nu ook

lerarenopleiding. Ze lopen wel stage, maar

proberen, daar word ik dan enthousiast van. Ik

‘Of mijn eerste groep was, zoals ik het me had

richten zich dan voornamelijk op het geven van

was eerst bloemist en kwam er door het geven

voorgesteld? Ik heb het over me heen laten

lessen. De afspraken in de klas zijn in handen

van workshops achter hoe leuk ik lesgeven

komen’, vertelt Sandra, nu leerkracht van

van de stagebegeleider. Orde houden en klas-

vind. Mijn omscholing is een goede beslissing

groep 3. ‘Ik startte in een kleutergroep op een

senmanagement zijn een grote uitdaging voor

geweest, ik leer elke dag bij en het voelt nu

andere school en vond orde houden lastig.

veel startende leraren.’ Hij werkte mee aan de

meer als een hobby dan als werk.’

Vanuit school kreeg ik wel interne begeleiding,

vertaling van het boek Je eerste jaar als leraar

maar op een gegeven moment dacht ik: ik ben

van Todd, Madeline en Katherine Whitaker. In

leerkracht op papier, maar ik kan het niet. Ik

dit boek staan praktische handvatten over

Steuntje in de rug?

nam me voor het nog een kans te geven en

bijvoorbeeld de inrichting van het lokaal,

Het boek Je eerste

zocht op eigen initiatief een externe coach. Als

regels en routines en klassenmanagement.

jaar als leraar

waar zij mee te maken kreeg. HCO-adviseur Jan Ververs licht toe waarom het boek Je eerste jaar als leraar een handig hulpmiddel is.

ik het niet kan, zei ik tegen haar, dan stop ik.

is geschikt voor

Ze heeft me heel praktisch begeleid in het op-

Klassenmanagement

leerkrachten in het

starten met mijn eerste groep. Brenda van de

Jan gaat in op orde houden en klassen-

primair, voortgezet

Fliert van het HCO coachte mij later met behulp

management: ‘Een goede voorbereiding

en hoger onderwijs

van video interactie begeleiding. Dat heeft me

is het halve werk. Het boek geeft een aantal

en kan helpen de

ook geholpen omdat je dan goed ziet wat je

tips en mogelijkheden voor deze voorbe-

brug te slaan tus-

doet en daar direct op reflecteert.’

reiding. Welke regels en routines vind jij

sen opleiding en

belangrijk? Welke verwachtingen heb jij van

de praktijk. Aan de

Realistisch beeld

je leerlingen? Welk klimaat wil jij creëren?

hand van het boek is een training ontwik-

‘Zowel de Pabo als scholen kunnen een grotere

Een aantal prikkelende vragen zetten je

keld die bestaat uit één studiedag of

rol innemen bij het begeleiden van startende

aan tot nadenken. Ook geeft het boek je

twee dagdelen en eventueel een terug-

leerkrachten’, vindt Sandra. ‘Een school kan

praktijk voorbeelden over hoe jij jouw relatie

kombijeenkomst. Neem voor meer

bijvoorbeeld meer aandacht besteden aan

met de leerlingen opbouwt en hoe je conse-

informatie contact op met Jan Ververs, via

de manier van coachen of opleiden die bij

quent blijft. Als leerlingen niet voelen dat jij

j.ververs@hco.nl. Het boek is te koop in de

een startende leerkracht past. De Pabo kan

om ze geeft, dan vinden ze het erg lastig om

webwinkel van het HCO.

nog beter naar de werkvloer kijken en daarop

het belang van de les in te zien.’ maart 2018 | HCO nieuws

15

Agenda

Nieuw in de winkel

Kijk voor meer informatie en aanmelding op Formatieve assessment integreren

Gedraag je!

www.hco.nl/agenda

in de praktijk 13 maart 2018 Training Omgaan met faalangst 23 maart 2018 Regionale Dagen Jonge Kind 2018 28 maart 2018 Training Aandachtsfunctionaris Kindermishandeling en Huiselijk geweld € 32,€ 52,Deze uitgaven kunt u bestellen via www.hco.nl/winkel

Activiteiten uitgelicht

4 april 2018 Workshop Horen, zien en schrijven 6 april 2018 Regionale Dagen Jonge Kind 2018 10 april 2018 HCO Onderwijscafé: Formatieve Assessment 13 april 2018

Onderwijscafé’s Het HCO organiseert in 2018 onderwijscafé’s over uiteenlopende onderwerpen. Met de onderwijscafé’s willen we:

• bijdragen aan de actuele maatschappelijke discussie rondom onderwijsvraagstukken;

• gelegenheid bieden voor ontmoeting tussen onderwijs collega’s uit de Haagse regio, onder het genot van een hapje en drankje.

Regionale Dagen Jonge Kind 2018 13 april 2018 Kagan Experience 17 april 2018 Training Growth Mindsets 18 april 2018 Module Executieve functies bij rekenen 18 april 2018 Intervisiebijeenkomst Kleuter PDO

VO Onderwijscafé Formatieve assessment – dinsdag 10 april De beweging naar meer formatief evalueren en feedback in het onderwijs is een ontwikkeling die is gestart in het veld: leraren hebben behoefte om leerlingen veel meer te betrekken bij hun eigen leerproces. Op veel scholen is deze beweging al zichtbaar.

Bent u benieuwd hoe VO-scholen hier nu vorm aan geven? Bezoek het onderwijscafé en wissel ervaringen uit.

Kijk voor meer informatie en inschrijven op www.hco.nl/onderwijscafe.

20 juni 2018 Netwerkbijeenkomst Zorgstructuur peuters 5 september 2018 Instroomtraining KIJK! 13 september 2018 Training Growth Mindsets 26 september 2018 Congres met Andy Hargreaves

Regionale Dagen Jonge Kind Het HCO organiseert op 24 maart, 6 april en 13 april de jaarlijks terugkerende Regionale Dagen Jonge Kind. Wessel Stet (HCO) verzorgt een keynote over het stimuleren van een growth mindset bij peuters en kleuters. Hij biedt u prikkelende voorbeelden, reflectie op eigen taalgebruik en gedrag en praktisch bruikbare ideeën. Daarna kunt u drie workshops naar keuze volgen. Denk aan workshops over: filosoferen, zingend verhalen tekenen, gezonde voeding en chemie en jonge kinderen.

Kijk voor het programma en inschrijven op www.hco.nl/rdjk.

Congres Kagan Experience Het HCO organiseert samen met partners Bazalt en RPCZ op vrijdag 13 april Kagan Experience. Dit congres biedt u de nieuwste inzichten van prof. dr. Spencer Kagan over het benutten van breinresearch bij (coöperatief) leren.

U krijgt kennis over het brein, u ervaart zelf hoe uw brein reageert. En u krijgt tientallen tools om uw onderwijs breinvriendelijk te maken, op een prof. dr. Kagan’s unieke, interactieve en coöperatieve wijze.

Lees de congresbrochure en schrijf u in op www.kagan-experience.nl.

2 oktober 2018 Training Omgaan met faalangst 5 oktober 2018 Congres met James Nottingham 8-9 november 2018 Congres Leren Zichtbaar Maken met John Hattie