HCO magazine zomer 2019

magazine

Inspiratie en kennis voor je onderwijspraktijk

LEREN VAN EN MET ELKAAR

Sterk leiderschap en samenwerken aan professionaliteit TOEKOMSTGERICHT ONDERWIJS

Zij-instromer voor de klas Cadeau!

Poster voor in je klas

HET GESPREK

Leraren leren samen in Den Haag

zomer 2019

2 HCO IN CIJFERS

432

LERAREN, INTERN BEGELEIDERS, EN ONDERWIJSLEIDINGGEVENDEN

Redactie Gaby Ammerlaan Laura Bron Lieke de Jonge Anna-Marie Kooiman Brenda van der Meer Susanne Reiss Marjolein Wennekers Tekstuele bijdragen Robin Dijkers Fotografie Michel Mees Bart van Vliet en anderen Cover Luna Dekker Het FlexCollege Den Haag Ontwerp Ontwerpwerk Druk Opmeer papier pixels projecten HCO Magazine verschijnt 3x per jaar.

Redactieadres communicatie@hco.nl

HCO Zandvoortselaan 146 Postbus 53509 2505 AM Den Haag 070 448 28 28 www.hco.nl Volg ons via   

uit de regio Haaglanden namen in het afgelopen schooljaar deel aan 22 modules professionalisering in diverse aspecten van passend onderwijs, aangeboden door het samenwerkingsverband SPPOH.

480

ONDERWIJSPROFESSIONALS EN PEDAGOGISCH MEDEWERKERS namen in het afgelopen schooljaar deel aan professionalisering (training, opleiding, netwerkbijeenkomsten, intervisie) in het open aanbod van HCO. Een deel wordt bekostigd door de gemeente Den Haag.

FOTOMODELLEN HCO VERTELLEN

‘Wat vinden leerlingen een goede docent?’ We vroegen het een aantal leerlingen die model stonden voor de nieuwe stijl van HCO. ‘Een goede docent weet de aandacht goed te verdelen, geeft originele lessen en houdt van discussie op zijn tijd. Een pluspunt is wanneer er aandacht is voor jou als persoon en als docenten het leuk vinden om iets extra’s te doen met de klas buiten de school.’

Annelotte Warburg, 13 jaar, brugklas VCL ‘Een goede docent heeft humor en kan goed uitleggen.

En kan goed luisteren, luistert echt naar wat ik te zeggen heb. Mijn mening is ook belangrijk.’

Anne-Claire Ouwejan, 12 jaar, brugklas Dalton Voorburg ‘Ik denk dat een goede docent zijn onderwijs kan aanpassen aan elke leerling in de klas zodat iedereen op zijn eigen manier iets kan leren.’

Puck Essenberg, 18 jaar, examenklas Dalton Den Haag

3 TROTS OP

INHOUD

Vakbekwaam de zomer in

VAN DE REDACTIE

Ieder kind heeft recht op goed onderwijs.

Dat geldt ook voor leerlingen die een ongeluk krijgen, plotseling ziek worden, langdurig of chronisch ziek zijn. Juist voor hen is goed onderwijs cruciaal om deel te kunnen nemen aan onze huidige complexe maatschappij.

HCO hecht daarom veel waarde aan de voorziening Onderwijsondersteuning Zieke Leerlingen (OZL). De consulenten OZL van HCO ondersteunen samen de scholen in de regio Haaglanden. Zij hebben bijvoorbeeld korte lijntjes met artsen, arts-­ assistenten, verpleging en de pedagogische zorg, in het Juliana Kinderziekenhuis, (JKZ) om er samen voor te zorgen dat kinderen en jongeren ook in het ziekenhuis passend onderwijs kunnen volgen. Zij adviseren leerlingen, leraren en ouders en delen kennis. Als een kind door ziekte niet naar school kan, regelen ze zo mogelijk een live verbinding via KlasseContact. De ondersteuning is voor de scholen en ouders kosteloos. Kijk voor meer informatie op www.ziezon.nl.

Kinderen en jongeren verdienen het allerbeste onderwijs. Vanaf de eerste stapjes van een peuter in de kinderopvang tot het uitreiken van het eind­ examen diploma aan een jongvolwassene. Dat vraagt om begeleiders die aanmoedigen, uitleggen, de juiste vragen stellen, feedback geven, sociaal-­ emotionele steun bieden en hun vakkennis delen.

De Nieuw-Zeelandse onderwijsexpert prof. John Hattie laat ons niet alleen zien hoe belangrijk een leraar is, maar welke vaardigheden van een leraar ertoe doen: hoe hij over zijn taak en zijn leerlingen denkt en hoe kritisch hij tegenover zijn eigen rol en invloed kan staan. Hattie definieert denk­kaders die leraren zich eigen kunnen maken om het optimale uit hun leer­lingen te halen. Een andere internationale onderwijsexpert, prof. Andy Hargreaves, was in mei te gast in Den Haag. Hij pleit voor samen­werkend leren in school­ teams en onderbouwt dit met succesvolle praktijkvoorbeelden. In dit magazine vind je een impressie van de bijeenkomst.

In deze zomereditie van het magazine verzamelden we ook praktijkverhalen over vakbekwaamheid in het onderwijs uit onze regio. Van een gesprek over leren en innoveren in een netwerk, tot de verhalen van een jonge kind specialist en een zij-instromer. Wij wensen je veel inspiratie en een fijne zomer toe!

4

HET GESPREK

Leraren leren samen in Den Haag

Post hbo-­opleiding Jonge Kind Professional

14

De week van

7

Poster voor in je klas

8

Leren van en met elkaar

10

Wie of wat heeft je kijk op het vak veranderd?

13

Zij-instromer voor de klas 15 Boeken en congressen

16

4 HET GESPREK

Over het ontstaan van een lerend netwerk

Leraren leren samen

TEKST: GABY AMMERLAAN FOTOGRAFIE: BART VAN VLIET

Renald Gunsch Directeur, Van Ostadeschool

Christa van de Sande

Leraar groep 6 / rekencoördinator, Van Ostadeschool

Matthieu Gelissen

Onderwijs­adviseur HCO

Mick van de Pas

Leraar groep 6, OBS De Kleine Keizer

Anouk van der Meijden

Leraar groep 3 / gedrag specialist, Helen Parkhurst Dalton basisschool

5

In een school draait het om het leerproces van leerlingen. Dat vraagt om leraren die zich blijven ontwikkelen in hun vak. In Den Haag sloeg een drietal pionierende schoolteams de handen ineen en vormde samen een lerend netwerk. Een gesprek met een van de directeuren en met leraren van de Helen Parkhurst Dalton basisschool, basis­school De Kleine Keizer en de Van Ostadeschool. We bespreken hoe deze scholen elkaar vonden, wat hun ervaringen zijn en welke tips zij hebben voor collega’s.

Renald Gunsch vertelt hoe hij samen met collega directeuren Maarten van Gelderen en Erwin Toet op het idee van deze samenwerking kwam. ‘We waren alle drie in onze scholen bezig met de implementatie van de onderwijsvisie van LeerBewust (een werkwijze gebaseerd op formatief evalueren red.). Als directeuren wisselden we hierover uit, maar het leek ons mooi als de leraren dit ook zouden doen. We zochten manieren om de leraren bij elkaar te brengen en in elkaars lessen mee te kijken.’

Mick van de Pas: ‘Bij De Kleine Keizer waren we al langer bezig met lesson study in ons team. Het leek ons goed om ook eens buiten de eigen school te kijken.

Elke school is naast LeerBewust ook bezig met andere onderwijsontwikkelingen. Door samen op te trekken in dit netwerk kunnen de leraren daar ook een voorproefje van meekrijgen.’ Christa van de Sande: ‘De kernfocus in dit netwerk ligt bij een gezamenlijke visie op leren.

We hebben dezelfde theoretische basis geleerd en gebruiken dezelfde taal. Los van onze verschillende onderwijssystemen kunnen we daardoor samen lessen voorbereiden of observeren bij elkaar.’

Ook Anouk van der Meijden is enthousiast over de samenwerking: ‘Je krijgt bijvoorbeeld de les­ voorbereiding van een collega te zien en ook diens hulpvraag erbij. Dat zet je aan het denken hoe je het zelf zou aanpakken.’

Gestructureerd leren van en met elkaar Het lerend netwerk maakt gebruik van een combinatie van studiedagen, lesson study, lesobservaties en gesprekken voeren. Elke school gaat één keer per jaar een dag dicht, zodat alle teamleden op bezoek kunnen bij de andere scholen om in de lessen te kijken.

Binnen de scholen zijn instructional leaders opgeleid

die het voortouw nemen. Matthieu Gelissen, die het netwerk begeleidt, legt uit: ‘We gaan de diepte in, daar gebruiken we de 5 strategieën voor instructional leadership voor, die we veel oefenen. We evalueren steeds samen wat goed werkt en wat nog aandacht nodig heeft.’

Zo ontdekten de leraren dat gespreksvoering veel oefening vergde. Mick: ‘Het lijkt op het eerste gezicht gemakkelijk om feedback te geven aan een collega, maar dat is toch best lastig in de praktijk.’ Anouk vult aan: ‘We zijn snel geneigd om iets in te vullen voor een ander of op te lossen.’ Christa: ‘Je wilt echt een laag dieper komen in een gesprek, zodat een collega zelf tot nieuwe inzichten komt. Dat geldt overigens ook voor de gesprekken met leerlingen. Door leerlingen steeds te bevragen zet je ze aan tot zelf nadenken en keuzes maken.’

‘Feedback gesprek­ken met collega’s zijn altijd gericht op het leren van de kinderen’ Anouk van der Meijden

6

‘Het is een lange termijn keuze.

We willen kennis en vaardigheden duurzaam verankeren’

Oogsten van succes De betrokken leraren beamen dat het netwerkleren tijd en aandacht vraagt, maar zien ook het succes terug.

Christa: ‘Je maakt je nieuwe kennis veel meer eigen, wanneer je er met anderen over praat, naar lessen van anderen kijkt en jouw lessen laat bekijken. Vooral als je er vervolgens een feedback gesprek over voert.’

Mick: ‘Je krijgt zoveel meer informatie over je lesgeven.

En als je samen lessen voorbereidt voel je je gezamenlijk verantwoordelijk.’

Renald Gunsch

Ook bij de leerlingen is het effect merkbaar. Dat is waar het allemaal om begonnen is. Matthieu: ‘Samen puzzelen we op de vraag: hoe kunnen we het leren van de kinderen beter maken? Dat kan door kinderen handvatten te geven autonomer te worden in hun leerproces.’ Mick vult aan: ‘De kinderen weten nu beter waarom ze dingen moeten leren en waar ze naartoe op weg zijn. Anouk: ‘Ik zie mijn leerlingen meer reflecteren op wat ze doen. Dat is ook een belangrijke pijler in ons Daltononderwijs.’

Investeren in de lange termijn De aanpak vraagt veel tijd en aandacht van de betrokken scholen. Met het huidige lerarentekort staan juist die aspecten onder druk. Toch is dit een bewuste keuze legt Renald uit: ‘Het is niet vrijblijvend. We hebben samen besloten meerjarig samen te werken. We willen kennis duurzaam verankeren. Je moet hierbij aan de lange termijn denken. Dit werkt alleen als je leraren faciliteert. Je moet ze vrij roosteren om bij elkaar in de les te kijken, samen lessen voor te bereiden en naar congressen of op studiereis te gaan. Vroeger maakten we de klassieke fout om alleen met directeuren dat soort dingen te ondernemen. Nu gaan we juist met leraren. Die houden er dan na afloop een presentatie over in het team.’

Tot slot Het lerend netwerk bestaat nu drie jaar en komt in een nieuwe fase. De scholen blijven elkaar opzoeken, maar minder frequent. Renald: ‘Het netwerk breidt zich uit.

De onderwijsaanpak van formatief evalueren sluit heel goed aan bij de specifieke behoeften van binnenstadscholen, denk aan urban education. Scholen bij ons in de buurt tonen interesse en we werken ook graag met hen samen.’

Tips voor een succesvol lerend netwerk met een lerend netwerk in je eigen school, °°Begin voordat je met andere scholen start. de focus op één theoretische basis; daarbij °°Leg is LeerBewust / formatief evalueren een krachtig onderwijsconcept.

Heb vooral aandacht voor de processen, en niet alleen voor de inhoud.

Zorg voor duurzame verankering, bijvoorbeeld door instructional leaders op te leiden.

Faciliteer je team.

Kom gerust kijken bij een van de betrokken scholen!

°° °° °° °°

7 DE WEEK VAN ROBIN DIJKERS, ONDERWIJSADVISEUR

‘Belangrijk om te kijken naar en vanuit het kind’

Maandag Iedere maandag ben ik op een basisschool in Ypenburg voor onder­zoek, observaties en gesprekken.

Deze ochtend doe ik een IQ-onderzoek bij een 7-jarig meisje. Ze is blij met de stickerkaart die ze aan het einde mee mag nemen 1 . ’s Middags heb ik een adviesgesprek.

Dinsdag Vandaag is het kantoor­ dag 2 . Fijn om met collega’s bij te kletsen en tijdens een speciale sessie in de ochtend samen te werken aan het in kaart brengen en analyseren van alle producten en diensten binnen het HCO. Wat doen we toch veel!

1 2

TEKST/FOTOGRAFIE: ROBIN DIJKERS

3

4

5

Robin Dijkers: r.dijkers@hco.nl

6

Woensdag Vandaag ben ik de hele dag op het Pleysiercollege, een VSO-school in Den Haag.

Hier ondersteun ik met het aanvragen van de toelaatbaarheidsverklaringen. De school ligt aan het Westduinpark dus wandel ik in de pauze door de mooie duinen 3 .

Donderdag Eén dag per week werk ik vanuit HCO als ortho­ pedagoog op het Zuid-West College, een leuke multiculturele VO school in Den Haag.

Vandaag bespreek ik met de Coördinator Passend Onderwijs het plan van aanpak voor de komende periode. In verband met het Suikerfeest krijg ik van de leerlingen lekkere hapjes; wat een feest! 4 5 Hierna heb ik supervisie bij HCO waarin we onze basisbehoeften onder­ zoeken voor werkplezier 6 .

In de middag ga ik nog even langs op het Roemer Visscher College om daar te ondersteunen met de LWOO (leerwegondersteunend onderwijs) aanvragen.

I am powerful, and I am strong.

I will be a better somebody when I leave.

I was somebody when I came.

I am somebody.

TED Talk, ‘Every kid needs a champion’ Rita Pierson

I have things to do, people to impress, and places to go.

I deserve the education that I get here.

10 LEREN VAN EN MET ELKAAR

Sterk leiderschap en samenwerken aan professionaliteit ‘Leerlingen zijn het meest geholpen als de docenten die hen begeleiden zelf worden geïnspireerd en onder­ steund door hun leiders. Een sterk leider houdt vast aan een ambitie met lef en bouwt samen met zijn team aan een cultuur van collectieve professionaliteit,’ aldus professor Andy Hargreaves. Op woensdag 22 mei was hij te gast in Kijkduin voor een leerzame en inspirerende Masterclass. Hij deelde zijn visie op sterk leiderschap met zo’n 85 leidinggevenden uit het voortgezet onderwijs.

Een korte terugblik in woord en beeld.

TEKST: GABY AMMERLAAN FOTOGRAFIE: BART VAN VLIET

Uplifting leadership Het eerste deel van zijn masterclass sprak Hargreaves over de betekenis van uplifting leiderschap in het onderwijs. Het gaat daarbij om “optillen” in de betekenis van inspireren maar ook om inclusie, kansen vergroten en betere omstandigheden creëren voor leerlingen, zodat ze boven zichzelf uitgetild worden. Als je dat wil bereiken bij je leerlingen, moet je ook de docenten boven zichzelf uit laten stijgen.’

En als je tegenstand ontmoet, beweeg er naartoe.

Kijk of je de grootste zwakte in je school of team kunt omzetten in een kracht. Gebruik data maar staar je niet blind op data. Kijk goed wat je wilt meten en weten en geef er betekenis aan. Waarom willen we dit weten? Hoe helpt het ons de school beter te maken?’

Hargreaves illustreert zijn verhaal voortdurend met praktische voorbeelden.

Design collaboration in your school Bij uplifting leadership zijn meerdere factoren van belang. Zoals vastberaden en ambitieuze dromen najagen voor je school. Hargreaves: ‘Denk na over wat je droom is voor jouw school. Dat mag vooral onrealistisch en onhaalbaar lijken. Als mensen denken dat je gek bent, dan is het een echte droom. Zorg dat je een goed verhaal hebt, waar mensen warm voor lopen.

Andy Hargreaves ging ook in op zijn nieuwste boek ‘Samen werken aan professionaliteit’. Als je gelijke kansen wil creëren voor leerlingen is samenwerken onontbeerlijk, benadrukt Hargreaves: ‘Juist als kinderen en jongeren het moeilijk hebben, hebben we de beste denkkracht van iedereen in een school nodig om samenwerkend aan oplossingen te werken.’

12

‘You also just need to get things done’ Andy Hargreaves

Andy Hargreaves

Prof. Andy Hargreaves is hoog­ leraar aan de Lynch School of Education van het Boston College en is gasthoogleraar bij meerdere universiteiten wereldwijd. Hij is een toonaangevende onderzoeker in onderwijsverandering en schrijft en houdt lezingen over duurzame schoolontwikkeling en duurzaam leiderschap. Volg Andy Hargreaves op twitter @HargreavesBC.

De grote vraag is niet waarom we moeten samen­ werken, maar hoe je dat het beste doet. Dat is waar Hargreaves onderzoek naar heeft gedaan. Hij legt uit dat het vraagt om sterk leiderschap en om structuur, in de vorm van professionele leergemeenschappen waarin docenten samen lesson study doen en elkaar op een respectvolle en effectieve manier feedback geven.

How do you organise your wardrobe?

Met deze onverwachte slotvraag zette Hargreaves zijn publiek aan het denken over het type leiderschap bij het organiseren van samenwerking. ‘Steek je hand omhoog als je je kledingkast ordent op kledingsoort?

Wie sorteert op kleur? Of op seizoen? Hoogstwaarschijnlijk ben je het type leider dat zaken goed regelt, denkt in structuren en graag planmatig werkt. Nu de handen omhoog van wie bij deze vraag dacht: “uh, mijn kledingkast sorteren?”. Dan ben je wellicht een leider die zijn aandacht meer bij andere zaken heeft, zoals de onderstroom in de school, de onderlinge verbindingen en sfeer in je team bijvoorbeeld.’ Hargreaves benadrukt dat beide kwaliteiten nodig zijn. Soms is er in een bepaalde fase of situatie van je school meer van het een nodig, soms meer van het ander. ‘Grote dromen en morele steun, zijn nodig om mensen in beweging te krijgen en te houden, maar je hebt ook protocollen, structuur en duidelijkheid nodig om dingen voor elkaar te krijgen. ‘You also just need to get things done’, aldus Hargreaves.

Deze bijeenkomst werd mogelijk gemaakt door een partnerschap tussen HCO, Lucas Onderwijs, Lucas Academie, VO Haaglanden en Het Rijnlands Lyceum.

13 WIE OF WAT HEEFT JE KIJK OP HET VAK VERANDERD?

In elke editie van ons magazine stellen we deze vraag aan een collega binnen of buiten onze organisatie.

Deze keer het antwoord van Manon Tromp, leerkracht van groep 1/2

‘Kippenvel krijgen van geluk’ TEKST: MANON TROMP FOTOGRAFIE: BART VAN VLIET

mij na het weekendgesprek oprecht en vol belangstelling vragen: ‘En juf, wat heb jij gedaan?’

Manon Tromp

is leraar in groep 1/2 op OBS De Driekleur in ’s-Gravenzande, een daltonschool waar de kernwaarden zelfstandigheid, verantwoordelijkheid, samenwerken, effectiviteit en reflectie de basis vormen voor het onderwijs.

Manon (25 jaar) staat fulltime voor de klas en combineert dit met de opleiding daltoncoördinator.

In groep 5 werd mijn toekomst duidelijk.

Meester Anthony was mijn “Mees” en door hem sta ik nu voor de klas. Hij gaf mij en mijn klasgenoten niet alleen het gevoel dat ik er mocht zijn, maar hij zág al zijn leerlingen ook echt. Hij inspireerde mij om net zo’n leerkracht te worden. Ik wil de kinderen in mijn klas ook echt zien. Ik wil een juf zijn waarbij een kind zich veilig, fijn en gewaar­ deerd voelt en mag zijn wie hij of zij is.

Het avontuur begint zodra ze 4 jaar zijn en binnenkomen. Wie ben je? Wat zijn je talenten en waarbij heb je hulp nodig?

De kinderen leer ik goed kennen doordat ik ze meestal 2 tot 2,5 jaar in mijn klas heb.

Dat is het mooie aan de kleuterklas!

De groei die ze doormaken van de eerste schooldag tot aan groep 3, daar blijf ik verrast, verbaasd en geraakt door worden.

De klas voelt als mijn team waar ik de coach van ben. Meejuichend wanneer er iets te vieren valt. Als aanvoerder van de groep geef ik de kinderen feedback, laat ze op zichzelf reflecteren en houd ik het doel voor ogen.

Daarom past daltononderwijs mij zo goed.

Waarom herinner ik mij juist meester Anthony? Misschien wel door zijn openheid.

Wij leerden hem ook kennen. Door een kijkje in zijn leven werd de meester opeens “Mees”. Ik laat de kinderen ook zien wie ik ben als persoon. Tijdens het thema Restaurant op bezoek maakten ze kennis met mijn vriend die werkt als sous-chef in een restaurant. Andersom wil ik ook weten wat er in hun leventjes speelt zodat ik ernaar kan vragen. Ik krijg dit vervolgens weer terug van de kinderen wanneer ze

Als wij met elkaar de Pasapas dansen, door samen 4 keer de dansinstructies te bekijken, kan ik kippenvel krijgen van geluk! Ik weet zeker dat zulke herinneringen ertoe doen, want nog steeds krijg ik een lach op mijn gezicht bij het horen van het deuntje van de dans die we van meester Anthony aangeleerd kregen.

Zijn lessen inspireerden. Hadden we het over Gaudí, dan maakten we mozaïek kunstwerkjes die vervolgens op een zelf georganiseerde veiling op school verkocht werden. Het leren écht en betekenisvol maken, heb ik bij hem als kind mogen ervaren en dat pas ik zelf ook zoveel mogelijk toe. Aan het eind van iedere dag vraag ik aan de kinderen: ‘Hebben we vandaag gelachen? En hebben we iets geleerd? Dan was het een geslaagde dag!’.

De Post hbo-opleiding Jonge Kind Specialist

‘De methode meer loslaten en met lef eigen aanbod voor kleuters samenstellen’

TEKST: BRENDA VAN DER MEER FOTOGRAFIE: BART VAN VLIET

Met jonge kinderen werken vraagt specifieke kennis en vaardigheden van een leraar of pedagogisch medewerker.

Daarom hebben HCO en de Haagse Hogeschool de post hbo-opleiding Jonge Kind Specialist ontwikkeld.

In september 2019 start de opleiding voor de tweede keer in Den Haag. Tamara Eekhout, leraar groep 1-2 op OBS Houtwijk vertelt over haar ervaringen met de opleiding.

Tamara: ‘Ik wilde mijn onzekerheid omzetten in bewust en overtuigd handelen in de kleuter­klas. Het leek me goed om een uitdagende en beredeneerde speelleer­ omgeving te creëren die nog beter aansluit bij jonge kinderen. Ik wilde ook leren gerichte interventies hierin te doen en kinderen uit te dagen. Dat waren voor mij de voornaamste redenen om mij in te schrijven voor de opleiding. Met deze opleiding leer je de huidige methodes meer los te laten, om het onderwijsaanbod vervolgens zelf samen te stellen.’

Een jaar later heeft Tamara de eerste stappen gezet in haar dagelijkse werk: de doorgaande lijn in beredeneerd aanbod en betekenisvolle spelsituaties worden steeds beter zichtbaar, niet alleen in haar klas maar ook in de rest van de school. Aan ambitie geen gebrek. Tamara: ‘Ook in groep 3 maken we het komende schooljaar een start met het inrichten van rijke, thematische hoeken.

We durven nu ook in de hele breedte van de onderbouw de methode steeds meer los te laten en met lef het eigen aanbod samen te stellen.’ De opleiding heeft hiermee van Tamara een nog betere juf gemaakt, maar ook haar collega’s geïnspireerd. In het team worden de effecten besproken en omgezet in beleid.

De afwisseling tussen theorie en praktijk, de handreikingen om er in de eigen organisatie

mee aan de slag te gaan en de stimulans van de docenten en het leerteam zijn heel waardevol gebleken tijdens het opleidingsjaar. Maar er waren ook de nodige uitdagingen. Tamara licht toe: ‘Het schrijven van het meesterstuk heeft veel van mijn door­zettingsvermogen gevraagd. De eerste stap: komen tot een goede onderzoeksvraag, was vooral heel lastig. Door te sparren met mijn leerteam en de vaste begeleider, op te geven en toch weer door te gaan is het mij uiteindelijk gelukt een doordacht werkstuk af te leveren, waar ik nog steeds trots op ben.’

Tamara ziet regelmatig enkele leerkrachten uit haar leerteam: ‘We kijken soms bij elkaar in de groepen, praten over actuele ontwikkelingen en gaan af en toe samen lunchen.

Ik vind het heel waardevol om op deze manier nieuwe mensen te leren kennen die ook deze uitdaging zijn aangegaan!’

Ook jonge kind specialist worden?

Op 18 september start in Den Haag de post hbo-opleiding Jonge Kind Specialist, een samenwerking tussen HCO en De Haagse Hogeschool.

Kijk voor meer informatie op www.hco.nl/agenda/post-hboopleiding-jonge-­kind-specialist/

15 TOEKOMSTGERICHT ONDERWIJS

Dewi volgt een pittig traject van twee jaar, waarbij ze drie dagen voor de klas staat en één dag per week zelf naar school gaat. Uit een assessment* werd duidelijk dat voor Dewi het zwaartepunt van de opleiding vooral op didactiek en pedagogiek moest liggen. Iedere zij-instromer heeft een eigen plan en is verantwoordelijk voor de eigen ontwikkeling.

‘Het is een grote uitdaging, maar ik geniet zó van het contact met de kinderen’

Zij-instromer voor de klas TEKST: LIEKE DE JONGE FOTOGRAFIE: BART VAN VLIET

Met een schat aan ervaringen stoomt zij onze kinderen klaar voor de toekomst, terwijl ze intussen zelf het vak nog leert: de zij-instromer. Er staan steeds meer leerkrachten voor de klas die al een loopbaan buiten het onderwijs gehad hebben. Zij zijn hard nodig, nu en in de toekomst. Hoe maken we deze zij-instromers vakbekwaam? Wat hebben zij nodig aan ondersteuning?

En wat brengen ze juist al mee? We vroegen het Dewi Havenaar, leerkracht van groep 6 op basis­school De Piramide in Rijswijk.

Dewi staat sinds oktober jl. voor de klas en volgt vanaf februari het zij-instroom traject aan Hogeschool Leiden.

Dewi licht toe: ‘Als zeventienjarige stond ik voor de keuze: word ik juf of kies ik voor het spannende Hospitality en event management?’ Ze koos het laatste en werkte vervolgens mee aan de organisatie van sportevenementen zoals de Rotterdam marathon. ‘Toen ik voor deze baan op basisscholen kwam om kinderen voor te bereiden op de kidsrun ging mijn hart sneller kloppen en besloot ik dat ik tóch juf wilde worden.’

Dewi Havenaar

De ogen van Dewi stralen als ze zegt: ‘Ja, dit is echt de goede keus. Het is heel hard werken, maar alles wat je leert kun je direct toepassen. Wat me wel tegenvalt is het gebrek aan tijd, maar ik kan gelukkig goed prioriteiten stellen.’ Collega’s leren van Dewi vooral de vaardigheid en flexibiliteit in organiseren en plannen, maar ook handig­heden zoals het registreren via gedeelde documen­ ten op internet, wat iedereen veel werk scheelt.

Ze heeft een pittige groep, maar ervaart veel hulp vanuit haar collega’s. Een SVIB-traject met onderwijsadviseur/ coach Marjolein Wennekers van HCO was voor haar heel waardevol. Dewi: ‘Als zij-instromer doe je in het begin maar wat, je hebt geen rugzakje met trucjes.

Door mezelf terug te zien op videobeeld ben ik echt tot inzicht gekomen wat mijn handelen met de klas doet.’ Als zij-instromer heb je heel weinig voorkennis als je voor de klas komt, vindt Dewi. Ze heeft daarom een advies voor andere zij-instromers: ‘Zoek een vast maatje in de school die je helpt met praktische zaken, zoals “Hoe werkt de methode?” of “Waar vind ik CITO-­boekjes?”. Dan kun je echt snel aan de slag.’

HCO biedt passende begeleiding aan zij-instromers.

Denk aan co-teaching (samen voorbereiden en samen de les geven), video-coaching (School video interactie begeleiding (SVIB), lifecoaching of synchroon coachen).

Kijk voor meer informatie op www.hco.nl. * www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/werken-in-het-­ onderwijs/vraag-en-antwoord/hoe-word-ik-zijinstromer-­ in-het-onderwijs

LEESTIP!

AGENDA

Samen werken aan professionaliteit Andy Hargreaves en Michael T. O’Connor

augustus

Richard Steinfort, onderwijsadviseur HCO: ‘Het bewijs dat samenwerking zowel de leerlingen als leraren ten goede komt, staat als een huis.

Hargreaves en O’Connor bestuderen al jaren hoe leraren samenwerken en laten ons zien wat effectieve samenwerking kenmerkt. Zij houden een pleidooi voor ‘samen professionaliseren’.

Dat is een diepere vorm van samenwerken dan ‘professioneel samenwerken’. De kracht ligt in de beweging van binnenuit, geleid door leraren.

Leraren nemen initiatief en de schoolleiding moedigt dat aan. Voorbeelden van samenwerkings­ modellen zijn: Lesson Study, Professionele Leergemeenschappen (PLG) en coöperatieve leernetwerken. In het boek maak je kennis met vijf succesvolle praktijk­voorbeelden uit verschillende landen. Deze voorbeelden laten het belang van cultuur en context zien. Het boek inspireert en laat je nadenken over de situatie bij jou op school.

Ik heb bijgedragen aan de bewerking van dit boek voor de Nederlandse markt.

Mijn expertise op het gebied van leiderschap en samenwerking sluit goed aan bij dit onderwerp. De kennis uit dit boek kan ik goed gebruiken in mijn dagelijkse werk. Als sparringpartner voor directeuren, help ik hen de vertaalslag te maken naar: “Wat werkt er voor mijn school in deze wijk?”.’

TEKST: SUSANNE REISS, FOTOGRAFIE: BART VAN VLIET

Meer over samen werken aan professionaliteit?

HCO kan op verschillende manieren bijdragen aan samen professionaliseren binnen scholen.

Neem voor meer informatie contact op met Richard Steinfort (r.steinfort@hco.nl).

NIEUWE UITGAVEN

26 27 27

september 4 4 11 12 18 18

19

3 - 4 Congres Hoe je leerlingen uitdaagt tot diep leren met James Nottingham 8 Onderwijscafé PO: Theater Griezelgeheim 16 Training Traumasensitief lesgeven 29 Opleiding Practitioner / Begeleider SVIB

november 5

Tip! We geven van elke nieuwe uitgave een exemplaar weg op onze Facebookpagina /HCOactiviteiten of LinkedInpagina linkedin-in/company/hco-haags-centrum-voor-onderwijsadvies

7 26

Poster Breinhelden groep 1-2

€ 10,50

Breinvriendelijk onderwijs beknopte uitgave

Growth Mindset Experience met Carol Dweck Training KIJK! De basis 0 – 7 jaar Training Spelkriebels groep 3 Training Growth Mindsets Post hbo-opleiding Jonge Kind Specialist Post hbo-opleiding Leraar Nederlands voor anderstaligen in het primair onderwijs Onderwijscafé VO: Iedere leerling een succesvolle schoolloopbaan i.s.m. Petra Kalee van Spirit4you

oktober

Bestel deze nieuwe uitgaven in onze webshop: shop.bazalt.nl

€ 4,00

Bootcamp Vve instroom Plezier op school Bootcamp Kleuterwijs

€ 36,00

Samen werken aan profes­ sionaliteit

€ 55,00

Feedback

Onderwijscafé PO/ Kinderopvang: IKC Congres Maak (jouw impact op) Leren Zichtbaar met John Hattie Onderwijscafé VO: Growth Mindset i.s.m. Sandra van Aalderen van Hogeschool Saxion

Houd voor meer informatie onze agenda in de gaten: www.hco.nl/agenda.