HAS programmaboekje studiedag 210415

Onderzoek & Internationalisering Talent len e ontwikk

19

20

rwijs

de 014 On

Stimuleren

2

g Trainin

dering Veran

Internationale samenwerking

we Nieusingen s oplo

Oplossing!

Samenwerking

Ontwikkelingswerk

Probleem

Productie e

Innovati ek

Winst

zo

er nd

o

Idee

stap 3

stap 1

stap 2

HAS Studiedag 21 april 2015

Programmaboekje HAS studiedag

1

Talent len ontwikke

Inhoudsopgave

19

20

rwijs

14 Onde

20

Stimuleren

g

Trainin

dering

Veran

Internationale samenwerking

we Nieu ingen ss oplo

Intro 2 Oplossing!

Programma 3 Overzicht Workshops Inhoud Workshops

Samenwerking

Ontwikkelingswerk

Probleem

4

Productie e

Innovati

8

ek

Winst

zo

er nd

o

Idee

stap 3

stap 1

stap 2

Voorwoord

21 april a.s. vindt de derde HAS-brede studiedag plaats. Een dag die in het teken staat van ontmoeten en verbinden. Wil jij over je eigen sector-, opleidings- of afdelingsgrenzen heen kijken? Neem dan actief deel aan deze dag!

Samen kunnen we verbindingen leggen tussen de diverse thema’s waarbinnen HAS Hogeschool actief is. Dit jaar staan twee thema’s centraal: onderzoek en internationalisering, waarbij het doel is om met elkaar te verbreden, te verdiepen en kennis te delen op beide thema’s.

We starten in de ochtend met een

2

lekker kopje koffie/thee waarna we gaan luisteren naar twee inspirerende sprekers: Professor Dan Greve, associate lector Hogeschool Utrecht in het lectoraat Onderzoeksmethodieken en studentondernemer Max Lösll, eigen onderneming Agrilution.

Professor Dan Greve gaat in op het thema onderzoek.

Max Lösll gaat in op het thema internationalisering.

In de middag is er ruimte voor workshops, presentaties en discussies. Het thema onderzoek is opgebouwd uit drie niveaus; de toepasbaarheid, de methoden en technieken en de onderzoeksleerlijn binnen opleidingen.

Het thema internationalisering biedt een breed pallet aan workshops, daarnaast zijn er nog een aantal algemene workshops die ingaan op bredere thema’s.

Het is onze eigen HAS-brede studiedag, dus elke medewerker is van harte uitgenodigd!

Doe mee en deel jouw ideeën en kennis!

Programmaboekje HAS studiedag

Programma 21 april 2015 Het plenaire programma en de borrel vinden plaats in het Paviljoen.

De lunch vindt plaats in de Deel.

Tijdstip

Programmaonderdeel

Locatie

8.30u

Ontvangst & Inloop

Paviljoen

9.00u

Welkom & Opening HAS Studiedag

Paviljoen

9.20u

Inspirerende sessie spreker Professor

Paviljoen

Dan Greve en student Max Lössl 10.10u

Koffiepauze + uitleg + verplaatsing workshops

10.30u

Workshops

Lokalen/hoorcollege’s

11:45u

Lunch / Meester Verscholen

De Deel

13.15u

Opening deel 2 HAS Studiedag

Paviljoen

13.25u

Verplaatsen naar de workshops

13.30u

Workshops *

14.30u

Korte pauze en tijd om te verplaatsen

Lokalen/hoorcollege’s

naar de workshops 14.45u

Workshops *

Lokalen/hoorcollege’s

16.00u

Afsluiting HAS Studiedag

Paviljoen

16.15u

Borrel & Hapjes

Paviljoen

* Workshops van 45, 60, 90 of 120 minuten.

Programmaboekje HAS studiedag

3

Overzicht workshops Welke workshops ga jij volgen? Bekijk de inhoud en maak je keuze!

Workshops - Onderzoek Workshop

Door

Big brother is watching you

Margje Voeten

Bodem als basis van gezondheid

Peter Maessen

De HAS-bibliotheek en onderzoek

Geesje van den Boer, Jeannette Waegemakers en Gertie Wientjes

Duurzame Kansen!

Nicole Segers

Het HAS ConsumerLAB. Consumentgerichtheid in de praktijk

Harry van Delft

Het praktijkLAB plant-bodem interactie

Arjan Steekelenburg, Judith van de Mortel, Peter Scheer

Het winnen van eiwit uit peulvruchten

Fred van de Velde

Hunger games

Annet Roodenburg

Kansen voor een praktijkleeromgeving ‘Fieldlab’?

John Rullens en Judith van der Weijst (studenten MvL)

Leerlijn onderzoeksvaardigheden A

docenten Toegepaste Biologie

Leerlijn onderzoeksvaardigheden A

docenten Toegepaste Biologie

Leerlijn onderzoeksvaardigheden B

docenten Toegepaste Biologie

Leerlijn onderzoeksvaardigheden B

docenten Toegepaste Biologie

Leerlijn onderzoeksvaardigheden C

docenten Toegepaste Biologie

Leerlijn onderzoeksvaardigheden C

docenten Toegepaste Biologie

Melkveeonderzoek op het praktijkleerbedrijf

Judith Roelofs en Lenny van Erp

Onderzoekend Vermogen

Professor Dan Greve

Ontwerpen aan nieuwe voedselproductielandschappen

Joeri de Bekker

Plannen met de bodem

Ursula Kirchholtes, docent HAS en Gijsbert Schuur, senior-adviseur Bodem en Ondergrond bij Antea

Praktijkfaciliteit in werking: de Klimaatkamers,

Frans van den Broek

kas en schooltuin Praktijkfaciliteit in werking: de Milieuhal

Frans van Hinthum

Praktijkfaciliteit in werking:

Johan Wels

de Voedingsmiddelentechnologiehal

4

Presentatie: ‘High-tech city farming and farms’

Jasper den Besten

Smart Farming

Peter van den Eng

Tekst onafhankelijk samenvatten

Perry van Kerkhoven

Van exploratief tot hypothese gedreven onderzoek

Fred van de Velde

Zelf eenvoudig een internationale kaart maken

John Ypma en Irene Pleizier

Programmaboekje HAS studiedag

Type

Max. aant.

Deelnemers

Duur (min.)

Start 10:30u

Presentatie

40

60

x

Film/discussie

60

120

Workshop

15

60

x

Workshop

25

60

x

Presentatie

40

60

x

Workshop

25

60

x

Presentatie

60

60

x

Workshop

30

60

x

Workshop

20

60

x

Workshop

25

60

x

Workshop

25

60

x

Workshop

25

60

x

Workshop

25

60

x

Workshop

25

60

x

Workshop

25

60

x

Workshop

20

60

x

Workshop

25

60

x

Workshop

20

60

x

Workshop

25

60

x

Rondleiding

15

60

x

Rondleiding

20

60

x

Rondleiding

15

60

x

Presentatie

30

60

x

x

Workshop

20

60

x

x

Workshop

25

60

x

Presentatie

60

60

x

Workshop

25

120

Start 13:30u

Start 14:45u

x

Programmaboekje HAS studiedag

x

x

x x

x

x

x

x

x

5

Overzicht workshops Welke workshops ga jij volgen? Bekijk de inhoud en maak je keuze!

Workshops - Internationalisering Workshop

Door

Afval in Bali

Elsemiek Joosten (studente MK)

Chainging the game, smallholder production

Marnix Wolters

for multinationals Financieel beheer van internationale projecten

Leo van der Pol en Engin Ozer

International Partnerships: waarom, wat & hoe?

Esther Mauriks, Esther Vennekens, Angelique Arts

Internationalisering is HIP!

Gert Jan Duives - Esther Mauriks - Toon Keijsers

Mobiliteit naar het buitenland vanuit de HAS

Gemma Hermes en Laura Lap

Verder met Internationale Alumni

Marieke Ellenbroek

Workshops - Overig Workshop

Door

Bachelor classes!

Maaike de Graaf en Frank de Bont

Het belang van vitaal!

Marjolein van Veenendaal

Pitch Center of Expertise Agrodier, Greenports

Gerben Hofstra, Erno Bouma, Coen van Ruiten

en Open teelten Pitch Center of Expertise Food, Biobased Economy

Hans Hilbrands & GĂŠrard de Wildt, Carol van Helmond

en Leefomgeving; Introductie

en Rob van Roosmalen

Pitch Center of Expertise Food, Biobased Economy

Hans Hilbrands & GĂŠrard de Wildt, Carol van Helmond

en Leefomgeving; Introductie

en Patricia de Cocq

Social Media

Marco Derksen

Tips & tricks: Fotografie inzetten voor jouw

Lieve Dijsselbloem en Margarita Millenaar

Social Media kanalen

6

Programmaboekje HAS studiedag

Type

Max. aant.

Deelnemers

Duur (min.)

Start 10:30u

Workshop

40

60

x

Workshop

30

60

Workshop

25

45

Workshop

30

60

Workshop

30

60

x

Workshop

30

60

x

Workshop

25

60

x

Start 10:30u

Start 13:30u

Start 14:45u x

x

x x

x

Max. aant.

Type

Deelnemers

Duur (min.)

Workshop

40

60

Workshop

12

60

x

x

Presentatie/

40

60

x

x

40

60

x

40

60

x

Workshop

30

90

x

Workshop

25

45

Start 13:30u

Start 14:45u

x

pitch Presentatie/ pitch Presentatie/ pitch

x

Programmaboekje HAS studiedag

x

7

Workshops Onderzoek Workshop: Onderzoekend vermogen van HAS-studenten Wat is onderzoekend vermogen? Waarom hebben HAS-studenten het nodig voor het maken van hun beroepsproducten? Hoe bepaal je het niveau en wat mogen we van hbobachelors verwachten?

Vragen waar we in deze workshop een voor de HAS passend antwoord op proberen te vinden. Dat doen we aan de hand zo concreet mogelijke voorbeelden die de deelnemers zelf inbrengen. We gebruiken daarbij inzichten van

het lectoraat Methodologie van Praktijkgericht Onderzoek en ervaringen vanuit het techniekonderwijs van de Hogeschool Utrecht.

Maximaal aantal deelnemers: 25 Om: 13.30u Duur: 60 minuten Door: Professor Dan Greve (key-note spreker HAS Studiedag)

Van exploratief tot hypothese gedreven onderzoek – Meerjarig onderzoek naar textuur perceptie en vet-, zout- en suikerverlaging Binnen het Top Institue Food & Nutrition heb ik de afgelopen 15 jaar onderzoek gedaan naar textuur perceptie van voedingsmiddelen en het verlagen van vet, zout en suiker daarin. Graag neem ik jullie mee langs de resultaten van onderzoek dat begon met een exploratieve studie aan modelproducten: wat kan ik allemaal variÍren en welk effect heeft dat dan. Hieruit kwamen hypotheses voor het vervolg: als ik dit aanpas in mijn product, kan ik op vet, zout of suiker verlagen. De workshop is een reis langs levensmiddelen, textuur en microstructuur, smaak gewaarwording, gezonde producten en wat er verder allemaal in de mond gebeurt.

Maximaal aantal deelnemers: 60 Om: 10.30u Duur: 60 minuten Door: Fred van de Velde

Workshop: Tekst onafhankelijk samenvatten Leer om in 15 minuten een tekst samen te vatten, onafhankelijk van de lengte, het onderwerp en het niveau.

8

Maximaal aantal deelnemers: 25 Om: 10.30u Duur: 60 minuten Door: Perry van Kerkhoven

Programmaboekje HAS studiedag

Het winnen van eiwit uit peulvruchten – Het opzetten van een ketenbreed onderzoek naar het verwaarden van lokale gewassen Als gastdocent/onderzoeker bij HAS houd ik mij o.a. bezig met het opzetten van onderzoek.

Een van de plannen waar samen met collega’s van verschillende opleiding aan gewerkt wordt, is het winnen van eiwitten uit peulvruchten.

Gedreven door de toenemende vraag naar eiwitten als gevolg van een groeiende wereldbevolking, willen wij kijken hoe lokale gewassen ingezet kunnen worden om aan deze

behoefte te voldoen. Graag neem ik jullie mee in een discussie over hoe de resultaten van studentenprojecten gebruikt kunnen worden om een project te onderbouwen.

Maximaal aantal deelnemers: 60 Om: 13:30u Duur: 60 minuten Door: Fred van de Velde

Workshop: Leerlijn onderzoeksvaardigheden Er wordt al veel gesproken over het vergroten van de onderzoeksvaardigheden van onze studenten. Maar doen alle studenten eigenlijk wel onderzoek? En welke onderzoeksvaardigheden moeten onze studenten beheersen?

In deze workshop willen we aan de hand van het BO-eindproduct van verschillende opleidingen, eens nagaan welke stappen doorlopen moeten worden om tot het eindproduct te komen. Daarna bediscussiëren we hoe die stappen samenhangen met een onderzoekscyclus.

Tot slot gaan we kijken welke elementen en vaardigheden nodig zijn om die stappen te doorlopen en of, waar en hoe die in de opleidingen verweven zitten. Dit zal een basis geven voor het opzetten van een leerlijn onderzoeksvaardigheden of (praktijk) onderzoek.

Er zullen 3 workshops worden gegeven met een verschillend onderzoekssmaakje namelijk:

A. ‘exact’/experimenteel onderzoek B. business-advies gericht onderzoek C. onderzoek/voorstudies voor design/ productontwerpen Maximaal aantal deelnemers: 25 Om: 14:45u Duur: 60 minuten Door: Emile Clerx, Liesbeth Dingboom, Lenny van Erp , Mark van de Wouw, Margje Voeten, Marleen Pierik en Mieke van Eerten.

Programmaboekje HAS studiedag

9

Workshops Onderzoek Workshop: Duurzame kansen!

Een design thinking sessie rondom duurzaamheid. Welke gave initiatieven ter verbetering/ verduurzaming van de wereld leven er onder collega’s? Hoe kan de HAS vanuit onderzoek en onderwijs bijdragen aan een duurzame wereld? Welke passies en talenten hebben we aan boord?

In een eerste ideeënronde gaan we samen

op zoek naar wat ons drijft. Door middel van een spel maken we een keuze om vervolgens drie onderwerpen uit te werken in kleine multidisciplinaire teams.

We kijken welke innovaties en kansen er liggen en wellicht komen hier nog wel prachtige innovaties uit voort!

Doel: innovatiekansen in duurzaamheid uitlichten vanuit het brede agrarische domein en mensen met hart voor duurzaamheid verbinden.

Mindset: Pionieren & Open-minded, Leergierig & Betrokken Vanuit individuele passie en talenten aan de slag MAKERmood!

Maximaal aantal deelnemers: 25 Om: 10.30u Duur: 60 minuten Door: Nicole Segers

Workshop: Zelf eenvoudig een internationale kaart maken Een workshop die zowel past binnen het thema onderzoek als internationalisering Het maken van de internationale kaart van de HAS vraagt veel specifieke kennis en vaardigheden. Het is echter niet moeilijk om zelf een eigen ‘internationale’ kaart te maken.

In deze workshop leert men met ArcGIS online zelf eenvoudig een kaart te maken, die vervolgens online te bekijken is.

Maximaal aantal deelnemers: 25 Om: 13.30u Duur: 120 minuten Door: John Ypma en Irene Pleizier

10

Programmaboekje HAS studiedag

Workshop: Het praktijkLAB plant-bodem interactie De HAS is op dit moment een praktijkLAB bodem-plant interactie aan het bouwen in het Blue Innovation center in Venlo.

Graag willen we onze collega’s meenemen in onze ideeën en gezamenlijk kijken hoe we praktijkLAB intern en extern uit kunnen bouwen tot een plek waar onderzoek naar

de bodem weer sexy gaat worden!

Maximaal aantal deelnemers: 25 Om: 13.30u Duur: 60 minuten Door: Arjan Steekelenburg, Judith van den Mortel en Peter Scheer

Workshop: Big brother is watching you Met behulp van zogenaamde GPS kragen kunnen dieren 24 uur per dag gevolgd worden. Waar zijn ze en hoe actief zijn ze. Studenten van Toegepaste Biologie doen al een paar jaar onderzoek met de uitgezette grote grazers in natuurgebieden.

De gegevens zijn van groot belang voor de beheerders van natuurgebieden maar ook bezoekers kunnen via hun SMART-phone meegenieten.

Tijdens deze presentatie laten we de ins en outs zien van het verzamelen van de gegevens maar ook de analyse technieken in samenwerking met de GIS afdeling en Geo Media & Design.

Maximaal aantal deelnemers: 40 Om: 10.30u Duur: 60 minuten Door: Margje Voeten

Film en discussie: Bodem als basis van gezondheid 2015 is het jaar van de bodem. Kom kijken naar de film ‘Dansen met gehoornde dames’ die ingaat op de relatie veehouderij/bodem/ gezondheid. Aansluitend is er een interactieve sessie.

Maximaal aantal deelnemers: 60 Om: 13.30u Duur: 120 minuten Door: Peter Maessen

Programmaboekje HAS studiedag

11

Workshop: Hunger games Voeding & Gezondheid is Hot, onderzoek naar het verband tussen deze 2 is complex.

Een heleboel factoren hebben invloed op de uitkomst: een onderzoek zal centraal staan in deze workshop. Wie durft als deelnemer mee te doen aan zo’n onderzoekje?

Daarnaast willen we van gedachten wisselen over de HAS-brede bachelorclass Voeding & gezondheid.

Maximaal aantal deelnemers: 30 Om: 10.30u en 14.45u Duur: 60 minuten Door: Annet Roodenburg

Workshop: de HAS-bibliotheek en onderzoek Wat verwacht/wil het onderwijs van de bibliotheek m.b.t. (praktijk)onderzoek, inventariseren van verwachtingen en wensen.

Het bibliotheekteam, bestaande uit Geesje, Gertie en Jeannette, is bezig met het (her) bepalen van de positie van de bibliotheek.

Dit moet uiteindelijk resulteren in een bibliotheekvisie. Op verschillende vlakken zijn we daarmee bezig. EĂŠn van de manieren waarop we de verwachtingen en wensen van onze gebruikers willen inventariseren is door vandaag met jullie enkele stellingen te bespreken.

Dit willen we doen in groepjes, waarin een stelling wordt besproken, waarna we daarna de

12

verschillende meningen inventariseren en er mogelijk een discussie ontstaat.

Stellingen: 1. De bibliotheek is onmisbaar bij (praktijk) onderzoek 2. Informatievaardig worden, moet je dat leren dan?

3. Weg met die boeken, alle informatie digitaal!

Maximaal aantal deelnemers: 15 Om: 10.30u en 14.45u Duur: 60 minuten Door: Geesje van den Boer, Jeannette Waegemakers en Gertie Wientjes

Programmaboekje HAS studiedag

Presentatie: het HAS ConsumerLAB. Consumentgerichtheid in de praktijk Aanleiding van het idee. Het pad voor innovatieve ondernemers gaat niet over rozen.

De weg naar succes is lang en lastig met veel beren, onzekerheden en vragen. Vragen die veelal te maken hebben met de markt, klanten en concurrenten van het bedrijf. Voor wie is dit product of dienst nu vooral interessant? En waarom? Hoe, waar en wanneer gaat de klant dit kopen? Welke communicatie werkt en welke niet? Essentiele vragen waarvan de antwoorden – en wat ermee gedaan wordt - zeer bepalend zijn voor de top of flop van innovaties.

Wat is het HAS ConsumerLAB? Om “consumentgerichtheid” en “marktgericht ondernemerschap” binnen de HAS steviger

te verankeren heeft het lectoraat AgroFood Marketing het idee van het HAS ConsumerLAB ontwikkeld: een praktisch laboratorium voor studenten en producenten - waarmee de interactie met consumenten effectief en gemakkelijk kan worden gemaakt. Interacties, die in alle fases van het innovatieproces van belang zijn: van idee tot introductie; van denken naar doen.

Kom naar deze presentatie en geef je input!

Maximaal aantal deelnemers: 40 Om: 13.30u Duur: 60 minuten Door: Harry van Delft

Workshop: Smart Farming Wat gaan we beleven: Online beelden binnen halen van koeien in Praktijkleerbedrijf Herwijnen Gedragsonderzoek in de stal, en analyseren met Observer software. Data verzamelen in het veld met de meetapparatuur zoals de Green Seeker en Rapid scan.

Data verwerken met Farm Works en of Arc Gis tot bruikbaar kaartmateriaal.

Maximaal aantal deelnemers: 20 Om: 10.30u, 13.30u en 14.45u Duur: 60 minuten Door: Peter van den Eng

Programmaboekje HAS studiedag

13

Presentatie: ‘High-tech city farming and farms’ Dickson Despommier (the vertical farm, http://www.verticalfarm.com/) is er in geslaagd heel veel mensen te laten nadenken over voedselproductie in de stad en heeft zeker de Amerikanen zover gekregen dat ze het idee omarmd hebben. Mede door de watertekorten in California, worden in verschillende plaatsen city farms geopend in leegstaande gebouwen.

Aerofarms (http://aerofarms.com/) gaat voor 30 miljoen dollar in Newark een nieuwe farm openen bijvoorbeeld. In Japan draaien al jaren verschillende plant factories, die zeker na de nucleaire ramp als gevolg van de tsunami ineens ook rendabel zijn. In de presentatie wordt kort ingegaan op de techniek (LED), de

economische haalbaarheid en HAS-onderzoek en innovatie op dit gebied.

Na de presentatie is ruimte voor discussie over de toekomst van dit soort systemen voor Nederland. Zit de Nederlander hier op te wachten? Wil de consument wel groente uit de fabriek? Past deze innovatie in onze moderne lifestyle of eten we toch liever met de seizoenen mee biologisch van de lokale boer?

Maximaal aantal deelnemers: 30 Om: 10.30u en 13.30u Duur: 60 minuten Door: Jasper den Besten

Workshop: melkveeonderzoek op het praktijkleerbedrijf Sinds kort heeft de HAS een eigen praktijkleerbedrijf: het melkveebedrijf van familie de Bruin in Herwijnen.

Er zijn faciliteiten voor het geven van praktijklessen, en het bedrijf heeft de nieuwste technologie: een melkrobot, hals- en poottags voor het monitoren van vruchtbaarheid en gedrag, en een plaatsbepalingssysteem voor de koeien. Een zee aan mogelijkheden voor onderwijs en onderzoek!

In deze workshop laten we jullie zien wat er mogelijk is op dit bedrijf, en geven voorbeelden van onderzoeken die er nu al gebeuren. Daarna willen we met jullie brainstormen over manieren waarop we praktijkleerbedrijven kunnen inzetten voor de HAS. Komen jullie meedenken?

14

Maximaal aantal deelnemers: 20 Om: 14.45u Duur: 60 minuten Door: Judith Roelofs en Lenny van Erp

Programmaboekje HAS studiedag

Bezoek onze praktijkfaciliteiten!

Wat is er allemaal mogelijk in de milieuhal, Voedingsmiddelentechnologiehal, Kas, Klimaatkamers en Schooltuin? Wil je antwoord op deze vraag, neem dan deel aan de inspirerende rondleidingen!

Rondleiding Praktijkfaciliteit in werking: de Milieuhal Maximaal aantal deelnemers: 20 Om: 10.30u Duur: 60 minuten Door: Frans van Hinthum Rondleiding Praktijkfaciliteit in werking: de Voedingsmiddelentechnologiehal Maximaal aantal deelnemers: 15 Om: 10.30u en 14.45u Duur: 60 minuten Door: : Johan Wels

Rondleiding Praktijkfaciliteit in werking: de Klimaatkamers, kas en schooltuin Maximaal aantal deelnemers: 20 Om: 10.30u en 14.45u Duur: 60 minuten Door: Frans van den Broek

Workshop: Plannen met de Bodem Investeren in een gezonde ondergrond is soms een kostbare zaak, maar het kan ook veel opleveren. Een gezonde ondergrond levert kansen voor een winstgevende exploitatie bovengronds. In deze workshop verkennen we hoe de ondergrond in het stedelijke gebied waarde kan creĂŤren.

Dit doen we aan de hand van de Triple-Omethode. Na een korte inleiding en uitleg van deze methode ga je samen met de andere deelnemers aan de slag om creatieve

oplossingen voor een situatie uit de praktijk te bedenken. Een interactieve en inspirerende sessie!

Maximaal aantal deelnemers: 25 Om: 13.30u Duur: 60 minuten Door: Ursula Kirchholtes en Gijsbert Schuur, senior-adviseur Bodem en Ondergrond bij Antea

Programmaboekje HAS studiedag

15

Workshop: Ontwerpen aan nieuwe voedselproductielandschappen De wereldbevolking groeit en daarmee ook de behoefte aan voldoende voedsel voor iedereen.

Naast de verdelingskwestie rijst de vraag of we in staat zijn onze voedselproductie zodanig om te vormen dat we straks in staat zijn alle wereldbewoners te voeden. Bij de productie van dierlijk voedsel verliezen we voedingswaarde ten opzichte van plantaardig voedsel (factor 1:8). Enkele interessante vragen dienen zich aan, die ruimte bieden voor boeiende crossovers tussen de studierichtingen -domeinen van de HAS. Voorbeelden: Kunnen we die dierlijke voedselproductie omvormen tot een plantaardige waarbij boeren toch een goede boterham kunnen verdienen? Hoe ziet bijvoorbeeld Brabant (aardige case!) er in de toekomst uit als daar de totale dierlijke voedselproductie wordt omgezet naar een plantaardige? Komen we in de toekomst ruimte te kort, of houden we ruimte over? Wat gebeurt er als megastallen en met de giertank doodgespoten akkers plaatsmaken voor nieuwe vormen van voedselproductie? Zijn we in staat om met hetzelfde productieareaal veel meer voedsel te produceren?

16

Kortom: voer voor gedachten!

Een echte workshop, deelnemers moeten aan het werk!

Doel: het komen tot interessante HAS-brede onderzoeksonderwerpen en inspirerende beelden/quotes/stellingen.

Maximaal aantal deelnemers: 20 Om: 13.30u en 14.45u Duur: 60 minuten Door: Joeri de Bekker

Programmaboekje HAS studiedag

Workshop: Kansen voor een praktijkleeromgeving ‘Fieldlab’?

Al enige tijd bestaat de wens om op een praktisch niveau de samenwerking aan te gaan met een partij als Natuurmonumenten.

Deze wens is ontstaan door de groeiende behoefte van de hogeschool aan een praktijk leeromgeving in de vorm van een fieldlab.

Vanuit Natuurmonumenten is het belangrijk dat er een nieuwe dynamiek gaat ontstaan in de vorm van duurzaam beheer en het ontwikkelen van duurzame financieringsvormen. Daarnaast is het voor beide organisaties van belang dat er meer beweging en betrokkenheid in de groene leefomgeving gecreëerd wordt.

Het doel van dit project is om een businessplan te ontwikkelen voor een natuurgebied dat voldoet aan de eisen en wensen van HAS Hogeschool en van Natuurmonumenten.

Hierbij is het van belang dat er een innovatieve leeromgeving gecreëerd wordt die het mogelijk maakt om nieuwe manieren te bedenken om gebieden te exploiteren.

Daarnaast is het belangrijk dat er energie

en een beweging wordt gecreëerd bij alle betrokken organisaties. Wil je hierover meedenken? Kom dan naar deze workshop!

Maximaal aantal deelnemers: 20 Om: 10.30u en 13.30u Duur: 60 minuten Door: John Rullens en Judith van der Weijst (studenten Management van de Leefomgeving)

Programmaboekje HAS studiedag

17

Workshops Internationalisering Workshop: Financieel beheer van internationale projecten Internationaal werken vanuit HAS Hogeschool betekent vaak deelnemen in internationale projecten, of zelf als penvoerder een project beheren.

Dit is niet alleen inhoudelijk, er ligt ook een financiĂŤle verplichting onder.

Gevolg is dat je als projectleider een project ook financieel beheert.

Dit hoef je natuurlijk niet alleen te doen, voor dat stuk willen wij je graag ontzorgen.

Onder een gezamenlijke verantwoordelijkheid van de projectleider en de afdeling F&C doen we het financieel beheer. In deze workshop willen we laten zien wat dit allemaal kan betekenen.

Maximaal aantal deelnemers: 25 Om: 10:30u Duur: 45 minuten Door: Leo van der Pol en Engin Ozer

Workshop: Verder met internationale alumni De HAS groeit en daarmee ook onze internationale activiteiten. Dit schooljaar gingen er meer dan 500 studenten op buitenlandstage. De komende jaren neemt dat aantal nog toe tot 700 studenten.

Het HIP (HAS International Projects) heeft de ambitie om meer internationale projecten op gebied van onderwijs, kennisontwikkeling en kennistransfer uit te voeren. Onze aanpak slaat aan in het buitenland. HAS’sers worden steeds vaker gevraagd.

Hoe breiden we ons netwerk uit en waar vinden we geschikte partners? Welke rol zouden onze oud studenten hierin kunnen spelen? Laat je inspireren en denk mee!

18

Maximaal aantal deelnemers: 25 Om: 10:30u Duur: 60 minuten Door: Marieke Ellenbroek

Programmaboekje HAS studiedag

Workshop: Mobiliteit naar het buitenland vanuit de HAS Ieder jaar gaan diverse HAS’ers naar het buitenland in het kader van studie, stage, docentschappen en staftraining.

Wil je meer weten over deze mobiliteit én de ondersteuning/ advisering vanuit het International Office hierbij? Kom dan naar onze presentatie!

Naast de presentatie is er ruim de tijd om vragen te stellen.

Maximaal aantal deelnemers: 30 Om: 10:30u en 13.30u Duur: 60 minuten Door: Gemma Hermes en Laura Lap

Workshop: Internationalisering is HIP! HAS Internationale Projecten (HIP) is in 2013 door het CvB opgericht als een van de “building blocks” van het HAS internationaliseringsbeleid. Belangrijk doel is het creëren van mogelijkheden voor studenten en docenten vanuit alle HAS opleidingen om ervaring op te doen in internationale projecten. Ondertussen is er een mooi portfolio opgebouwd met projecten in Afrika, Azië en Latijns Amerika, in samenwerking met bedrijfsleven, kennisinstellingen en de overheid. In de workshop leggen we onze werkwijze uit aan de hand van concrete ervaringen van studenten en docenten in enkele internationale projecten. En natuurlijk willen we de deelnemers prikkelen om zelf ook een “HIP-pe” stap te gaan maken...!

Maximaal aantal deelnemers: Om: 10:30u Duur: 60 minuten Door: Gert Jan Duives, Esther Mauriks en Toon Keijsers

Workshop: Chainging the game, smallholder production for multinationals In the shifting field of international trade, the agrifood industry needs to move towards smallholder production in order to ensure future supply of raw materials. This movement provides both a need and opportunity for improved sustainability and trade relations throughout the supply chain. Showcased by

examples from the industry, we take a look at some of the major drivers and their results.

Maximaal aantal deelnemers: 30 Om: 13:30u Duur: 60 minuten Door: Marnix Wolters

Programmaboekje HAS studiedag

19

Workshop: International Partnerships: waarom, wat & hoe?

In een presentatie legt Esther Mauriks uit waarom het van belang is om een internationaal netwerk van onderwijspartners te hebben, hoe een opleiding de meest geschikte partners kan selecteren en op welke wijze invulling gegeven kan worden aan samenwerking met internationale partners.

Daarnaast wordt het proces -van eerste kennismaking tot daadwerkelijke samenwerking en alles daar tussenin- én de betrokken personen /partijen binnen de HAS, stap voor stap uitgelegd.

Vervolgens zullen Esther Vennekens en Angelique Arts een successstory delen, waarbij ook aandacht is voor de te nemen hindernissen.

We hopen op veel vragen, suggesties en andere opmerkingen, zodat internationalisering een gezamenlijke verantwoordelijkheid wordt!

Maximaal aantal deelnemers: 30 Om: 13.30u Duur: 60 minuten Door: Esther Mauriks, Esther Vennekens, Angelique Arts

Workshop: Afval in Bali Ik, studente Elsemiek Joosten ben samen met student Yoko naar Bali geweest voor het project ‘Afval in Bali’. Samen hebben wij het afvalprobleem onder de loop genomen en onderzoek gedaan hoe naar oplossingen gewerkt kan worden en hoe HAS-studenten hier eventueel een bijdrage aan kunnen leveren. Zo hebben we contact gelegd met verschillende organisaties, scholen en bedrijven voor eventuele stages. Een andere studente milieukunde is nu bezig een stage te regelen in Bali om zo ons project verder te zetten.

Maar ik denk dat we nog meer kunnen halen uit onze reis van een paar maanden geleden.

Niet alleen kunnen we proberen mensen bewust te maken van dit soort problemen in ontwikkelingslanden, maar we kunnen studenten ook laten zien wat er allemaal mogelijk is op de HAS en wat voor kansen er ook internationaal zijn.

We hebben al ideeën hoe we dit aan kunnen

20

pakken, maar zoeken hier nog een goede mogelijkheid voor.

Wie wil er met ons meedenken?

Maximaal aantal deelnemers: 20 Om: 10.30u en 14.45u Duur: 60 minuten Door: Elsemiek Joosten (studente Miliekunde)

Programmaboekje HAS studiedag

Workshops Overig Workshop: Bachelor classes!

De titel zegt het al: in deze workshop geven we informatie over de komende Bachelor classes. Wat is het doel, hoe gaan ze er uit zien en hoe zorgen we dat we voldoende goede, interessante Bachelor classes kunnen ontwikkelen. En wat zijn de ervaringen met de pilot Ruimtegebruik 2030? Na deze opstart bieden we iedereen de mogelijkheid om mee te denken over nieuwe Bachelor classes.

Dit willen we doen in een soort markt, waar

collega’s met meer of minder concrete ideeën collega’s kunnen vinden om mee te sparren of meer... Kortom, een workshop voor iedereen die meer wil weten over Bachelor classes of zijn ideeën een stap verder wil brengen.

Maximaal aantal deelnemers: 40 Om: 13.30u Duur: 60 minuten Door: Frank de Bont en Maaike de Graaf

Pitch Center of Expertise Food, Biobased en Leefomgeving Introductie Center of Expertise Food Voorbeeld project Center of Expertise Food: Moderne conserveringstechnieken Samenwerking tussen Marel Townsend Further Processing, Van Hall Larenstein en HAS Hogeschool.

Introductie Center of Biobased Economy Doel en opzet van het CBBE, met aandacht voor de HAS-positie in het landelijke biobased netwerk, de rol van het onderwijs respectievelijk kennistransfer, de CBBE-thema’s + projectleiders en het opleidingsoverstijgende karakter van het CBBE. Ter illustratie wordt ingegaan op enkele voorbeeldprojecten uit de drie Centerthema’s: ‘verwaarding van reststromen’, ‘insectenkweek t.b.v. eiwitten en andere inhoudsstoffen’ en ‘hoogwaardige inhoudsstoffen uit plantaardige en aquatische biomassa’.

Centrale vraag aan de aanwezigen: Wat kunnen jij en het CBBE voor elkaar betekenen?

Introductie Center of Expertise Leefomgeving Op woensdag 8 april jl. is de HAS gestart met een CoE Leefomgeving. HAS Hogeschool

gaat georganiseerd via vier programmalijnen focus en inhoud geven aan kennisontwikkeling binnen het kennisdomein Leefomgeving. De basis hiervoor is afgelopen jaar gelegd binnen het interne project ‘Roadmap Leefomgeving’.

Kom luisteren naar deze presentatie en ontdek welke bijdrage jij kunt leveren aan het CoE Leefomgeving.

Maximaal aantal deelnemers: 40 Om: 10.30u en 13.30u Duur: 60 minuten Door: Hans Hilbrands & Gérard de Wildt, Carol van Helmond, Rob van Roosmalen & Patricia de Cocq

Programmaboekje HAS studiedag

21

Workshop: Tips & tricks: Fotografie inzetten voor jouw Social Media kanalen Gebruik jij al social media, zoals Facebook en Twitter, maar zijn die enkel met tekst en links gevuld? Of probeer je er wel foto’s bij te posten, maar baal je over de kwaliteit of het beeld wat je maakt? Of post je geen foto’s omdat je het zo’n gedoe vindt met je telefoon? Kortom, wil jij meer weten over hoe jij de camera op je mobiel of tablet kunt inzetten als tool om je tweets, berichten en posts meer kracht bij te zetten? Kom dan naar onze workshop. Wij bieden jou de tips en tricks hoe je dit het beste kunt doen.

Let op: je leert hier niet wat social media is, maar wel hoe je foto’s kan inzetten om jouw doel te bereiken.

Maximaal aantal deelnemers: 25 Om: 10.30 uur en 13.30 uur Duur: 45 minuten Door: Lieve Dijsselbloem en Margarita Millenaar

Workshop: Het belang van vitaal!

Je ziet wat het belang is om vitaal te zijn.

Je leert meer over stress.

Je leert meer over je eigen stresssignalen.

Je staat even stil bij wat jou helpt of nodig is om vitaal te blijven of (weer) te worden.

Een paar theorieën. (niet voor leidinggevenden, wel voor medewerkers!)

Maximaal aantal deelnemers: 12 Om: 10.30 uur en 13.30 uur Duur: 60 minuten Door: Marjolein van Veenendaal

22

Programmaboekje HAS studiedag

Pitch Center of Expertise Agrodier, Greenports en Open teelten Introductie Centre of Expertise Agrodier Een korte introductie voor het Centre of Expertise Agrodier, Greenports en Open teelten: Wat houdt het Centre of Expertise Agrodier, Greenports en Open teelten in, en wat betekent dit voor mij en mijn opleiding?

Met aandacht voor de landelijke onderwerpen en HAS-thema’s. Wat zijn de randvoorwaarden en mogelijkheden van een CoE Agrodier, Greenports en Open teelten project? Hoe kan ík gebruik maken van het CoE Agrodier,

Greenports en Open teelten? Enkele CoE Agrodier, Greenports en Open teelten projecten zullen ter illustratie nader uitgelicht worden.

Maximaal aantal deelnemers: 40 Om: 10.30u en 13.30u Duur: 60 minuten Door: Gerben Hofstra, Erno Bouma, Coen van Ruiten

Workshop: Social media Dat de wereld is veranderd door de komst van digitale media is nu wel duidelijk. Digitale media hebben de laatste jaren gezorgd voor een enorme verschuiving in de manier waarop mensen informatie zoeken, nieuws ontvangen, met elkaar communiceren en samenwerken. Welke rol speelt social media in deze veranderende wereld en wat zijn de verwachtingen voor de toekomst. En wat betekent dit voor de marketing- en communicatie van organisaties? In deze sessie schetst Marco Derksen, oprichter van Marketingfacts en Upstream, de context van deze veranderende wereld.

Maximaal aantal deelnemers: 30 Om: 13.30 uur Duur: 90 minuten Door: Marco Derksen

Programmaboekje HAS studiedag

23