HAS Beats Business Edition - Oktober 2013

buSiNeSS eDiTiON

Relatiemagazine

van HAS Hogeschool Jaargang 4 • nummer 1 november 2013

Themaspecial: HAS Hogeschool, nu ook in Limburg YuNO: interview over verantwoord snacken Digitale inkijk op het boerenbedrijf hasbeats Business edition 1

THeMASPeCiAL

4-7 nieuws en agenda

13-19 Has Hogeschool, nu ook in limburg Colofon Has Beats business edition Jaargang 4 nummer 1 november 2013

10-12 interview: annemiek Vogel van Yummm! Concepts

Has Beats business edition is het relatiemagazine van Has Hogeschool. Het verschijnt drie keer per jaar. redactie: Florieke Koers aan dit nummer werkten mee: eric alink, esther Mauriks en lindsay Kemps-saitch Fotografie: Karin Jonkers, Margriet Hoffmans, inge de Munnik, roosmarijn overweg, Guido leurs en raffaella schlegel tekstcorrectie: Marijke Wolfs online: erik WeijschedĂŠ en Margarita Millenaar Vormgeving: Yell & Yonkers drukwerk: drukkerij tielen Vragen en/of opmerkingen? hasbeats@has.nl www.hashogeschool.nl/hasbeats FsC loGo Hier Plaatsen door tielen

20-22 achtergrond: telen zonder daglicht 21 Column eric alink hasbeats Business edition 2

editorial

RubRiekeN

Nieuw studiejaar begonnen Voor u ligt de eerste uitgave van de Has Beats business edition van het studiejaar 2013-2014. als hogeschool hebben we altijd een beetje een andere jaarindeling, want voor ons is het eigenlijk op 1 september nieuwjaar. dan zit de zomervakantie er weer op en duiken we vol in een nieuw collegejaar waar van alles staat te gebeuren. al een paar jaar – studiejaren én gewone jaren – is het grote thema binnen Has Hogeschool groei.

Want groeien doen we. op 1 oktober wordt altijd de nieuwe instroom bekend. Hadden we in 2011 nog een instroom van 648, in 2012 was dit 770 en dit jaar komen we uit op 920.

8-9 op stage

opleidingen groeien, er komen nieuwe studies bij en dit collegejaar zelfs een nieuwe vestiging.

Want op 1 oktober wordt niet alleen altijd de instroom bekend, dit jaar was op 1 oktober ook de officiële opening van onze nieuwe vestiging in Venlo. in limburg zijn veel ontwikkelingen gaande in de agrofoodsector en Has Hogeschool is er dan ook met open armen ontvangen.

Wat we precies allemaal gaan doen in limburg? lees de themaspecial vanaf pagina 13. als onderwijsinstelling slaan we graag de handen ineen met het bedrijfsleven om de professionals van morgen zo goed mogelijk op te leiden. Has Hogeschool werkt veel samen met het werkveld en vooral met voorlopers. Bedrijven die vooroplopen

24-25 Bo uitgelicht

wat betreft ontwikkelingen op het gebied van plant, dier, voeding, milieu en groene ruimte. innovators.

We zijn trots op deze samenwerkingen en u vindt er veel over terug in het blad. Bijvoorbeeld vanaf pagina 10 in een artikel over Yummmm! Concepts. of het nieuwe project ‘digitale inkijk bij de boer’ vanaf pagina 24 waar de Has kartrekker van is. door dit soort verbindingen leveren wij kwalitatief goed onderwijs dat perfect aansluit op de arbeidsmarkt.

Veel leesplezier namens Has Hogeschool, Florieke Koers

26-27 Hoe is het nu met... hasbeats Business edition 3

nieuWs

nieuws over Has Hogeschool Wilt u op de hoogte blijven van wat er allemaal speelt in en om Has Hogeschool? Kijk regelmatig op onze website en hou ons in de gaten op twitter en Facebook: @HasHogeschool en Facebook.com/hashogeschool. of schrijf u in voor de nieuwsbrief Has Beats online op www.hashogeschool.nl

Gemeente Den bosch en HAS Hogeschool gaan intensiever samenwerken de besturen van de gemeente den Bosch en Has Hogeschool hebben vrijdag 20 september een convenant getekend voor een intensievere samenwerking. den Bosch heeft samen met andere gemeenten in de regio noordoost-Brabant de ambitie een innovatieve topregio in de agrofoodketen te worden. de gemeente en Has Hogeschool willen samen de onderwijs- en onderzoeksfaciliteiten in den Bosch uitbreiden en samenwerking met bedrijven verbreden. ook willen ze de uitstraling van den Bosch en de regio op het terrein van voeding en groene ruimte versterken. Zo worden onder meer de evenementen Food design experience en Has Year event opgewaardeerd. daarnaast ontwikkelen ze samen met 5-sterren noordoost-Brabant een nieuwe jaarlijkse innovatiebeurs voor de agrofoodsector.

HAS doet onderzoek naar Nederlandse vleesketens in 2020 in het kader van het convenant schone en Zuinige agrosectoren hebben studenten en docent-onderzoekers van Has Hogeschool in opdracht van agentschap nl samen met Blonk Consultants en Zlto een scenariostudie verricht naar de nederlandse vleesketens in 2020. dit onderzoek, opgezet vanuit het lectoraat duurzame Veehouderijketens van Han swinkels, heeft de milieueffecten van een verbeterd dierwelzijn en -gezondheid in kaart gebracht voor de pluimvee-, varkens- en kalverketen.

hasbeats Business edition 4

eerste paal Feed Design Lab geslagen de bouw van Feed design lab, het onderzoek- en educatiecentrum voor de diervoerindustrie, is gestart. Half september is de eerste paal ‘geslagen’. Het Feed design lab wordt gerealiseerd in de haven van Wanssum. Begin december 2013 is het gebouw klaar en kunnen de machines geplaatst worden. in maart 2014 is Feed design lab klaar voor de start. Het doel van het Feed design lab is om een bijdrage te leveren aan de ontwikkeling van beter voer: beter in de zin van gezonde dieren, nieuwe en duurzame grondstoffen en ingrediënten, efficiënte en duurzame productieprocessen en verlaging milieubelasting. in de proeffabriek worden naast onderzoek trainingsactiviteiten georganiseerd voor studenten, operators, chauffeurs, nutritionisten en overige geïnteresseerden in de diervoerindustrie.

Layar dit nummer van Has Beats business edition is voorzien van digitale extra’s door middel van layar, een nieuwe augmented reality technologie.

Hoe werkt het? download de gratis layar-app in de android Market of de app store. Heeft u de layar-app al op uw smartphone of tablet, zorg dan dat u de laatste versie hebt (check updates).

Layar, stap voor stap: download de layar-app. open de layar-app.

Klik op het scanicoon links naast de zoekbalk.

Houd uw smartphone boven de pagina.

Klik op de scanknop onderin het scherm.

Wat is Layar? layar is een app voor uw smartphone of tablet. deze app bevat verschillende lagen (layers) die de artikelen via uw telefoon of tablet tot leven brengen. dat betekent dat u bij sommige pagina’s extra informatie zoals video’s kunt zien. u herkent deze pagina’s aan de toevoeging van het layar-logo.

nu opent de digitale laag vanzelf. Veel plezier!

hasbeats Business edition 5

nieuWs

Studenten behalen tweede plaats in Thought for Food Challenge studenten international Food & agribusiness Max lössl, Mick de Kok en nick Hogervorst hebben de tweede plaats behaald in de finale van de thought for Food Challenge en winnen daarmee 5000 dollar. als team agrilution presenteerden zij hun idee over how to feed 9 billion people by 2050 tijdens de tFF Global summit in Berlijn op 20-22 september 2013: vertical farming als manier om de wereld te verbeteren. Max, Mick en nick ontwikkelden een gesloten meerlagenteeltsysteem dat producenten de mogelijkheid biedt jaar rond en lokaal vers voedsel te produceren. ook willen ze een online platform starten waar mensen hun kennis omtrent meerlagenteelt kunnen delen en zo de vertical farming community te versterken.

HAS Hogeschool kijkt terug op een zeer geslaagde Tree battle eind september hield Has Hogeschool net als vorig jaar de tree Battle in het kader van Centre of expertise Greenports. innovatieve ondernemers in de boomkwekerijsector of ondernemers met een link met deze sector pitchen tijdens de tree Battle hun innovatieve, duurzame en/of horizon verbredende ideeën. Winnaars zijn ondernemer andré Boereboom met zijn idee ‘Kwaliteitsverbetering van boomkwekerijgewassen door gebruik van led’, Pieter lucassen van Firma lucassen Boomkwekerij met het idee ‘insektenhotels in de boomkwekerij’ en rob Janssen van rob Janssen Handel en techniek samen met zijn compagnon Martijn Bexkens met het idee ‘laserweeder’.

hasbeats Business edition 6

inaugurele rede lectoraat Technologie en ingrediënten ir. albert Zwijgers hield als lector technologie en ingrediënten op 11 oktober zijn inaugurele rede. de wereldbevolking groeit, consumenten kiezen bewuster voor gezond en eerlijk voedsel en hebben meer belangstelling voor de herkomst van een product. duurzaamheid is niet langer een modegril, maar een vanzelfsprekendheid om als onderneming te blijven bestaan en de biobased economy stelt de levensmiddelenindustrie voor nieuwe uitdagingen. ter gelegenheid van de inaugurele rede was er een symposium waar deze thema’s aan bod kwamen met sprekers als elies lemkes van de Zlto, Pieter swinkels van de tu delft en Philip den ouden van de Fnli.

Kees de Gooijer, directeur tKi agri&Food en tKi Biobased economy, trad op als dagvoorzitter.

aGenda

12 november in Business event 14 november dierday 16 november open dag vestiging den Bosch 23 november open dag vestiging Venlo 12 december Has ondernemend Café 19 december Chocoladebeurs 23 december – 3 januari Kerstvakantie

@HasHoGesCHool

@lectorDVk Morgen te gast bij ‘alles mag op Zaterdag’ @omroepbrabant radio-item over studenten @Hashogeschool en rol transitie #duurzame #veehouderij 4 oktober @elly_emf38 Vandaag helaas de officiële opening @Haslimburg moeten missen... Maar de praktijk blijft: @Herenbosweg partner van #HasVenlo :-) 1 oktober @ClaessensJelle Morgen begin van de eerste stage vanuit #Hashogeschool. de komende 8 weken veel kuikentjes, mooie uitdagingen en nieuwe contacten leggen.

2 september @RimbaudLapperre studenten #Hashogeschool geven prima eindpresentatie over project hout-in-de-beek @aaenmaas zeer tevreden over eerste resultaten. Petje af.

20 juni @RaboHvb Meedenken met #Hashogeschool over lectoraat Coöperatief ondernemerschap. Vernieuwend!

Co-creatie tussen onderwijs en coöperaties.

20 juni

hasbeats Business edition 7

RubRiek

oP staGe

Guido leurs deed onderzoek naar haaien in Zuid-afrika tekst: Florieke Koers, Foto’s: Guido leurs

Gek op haaien is hij, Guido leurs uit Venlo. Haaien en mariene biologie. daarom koos hij voor een opleiding toegepaste Biologie. de inmiddels vierdejaars student zou wel bij een non-profit stichting willen werken die zich focust op wetenschappelijk onderzoek en educatie over haaien. of zelf zo’n stichting starten… Voor zijn buitenlandstage ging hij in Zuid-afrika onderzoek doen naar de witte haai.

“ik deed onderzoek voor stellenbosch university”, vertelt Guido, “maar werkte op kantoor en op de boot van een bedrijf dat kooiduiken met witte haaien aanbiedt in Gansbaai. de zee rond Kaapstad staat bekend als een van de meest woeste zeeën ter wereld, dus als het weer het toeliet voeren we elke dag minimaal één keer uit om mensen de haaien te laten zien. Het bedrijf wil de kijk die mensen op haaien hebben veranderen en mensen de kans geven de haaien in hun natuurlijke omgeving te laten zien, dat past dus ook precies bij mij. Mijn

“interactie met de haai is dé manier om ze beter te leren kennen”

Guido Leurs

hasbeats Business edition 8

Guido Leurs duikt met een tijgerhaai.

werkzaamheden op de boot gingen van het meehelpen

het feit dat ik heb waargemaakt wat ik altijd al heb willen

aan dek tot het uitvoeren van mijn eigen onderzoek.”

doen. ik heb me goed weten te profileren in de ‘wereld van

Het onderzoek van Guido focuste zich op een van de

de haaienwetenschap’ en dat vergroot mijn kansen om ook

meest onbekende gebieden van de haaienwetenschap:

daadwerkelijk een beroep te vinden waarbij ik onderzoek

de groei en leeftijdsbepalingen van levende witte haaien.

naar haaien kan blijven doen. ik wil in ieder geval praktisch

“Het enige wat al bekend is van de witte haai is gebaseerd

met de dieren bezig zijn: interactie met de haai is dé manier

op dode dieren en dat maakt die data niet erg nuttig voor

om ze beter te leren kennen.” Guido deed ook nog een

de implementatie in visserijbestanden en regelgeving voor

verkorte stage op de Grand Cay (Bahama’s). daar deed hij

de bescherming van deze soort. dit laatste is van cruciaal

mee aan experimenten naar haai-mensinteracties. “dit waren

belang om uitsterving van de witte haai tegen te gaan, want

experimenten waarbij haaien je benaderen en ik leerde veel

er zijn wetenschappers die beweren dat dit dier nog meer

over het gedrag van haaien en motivatie van een haai om

bedreigd wordt dan de tijger.”

iemand aan te vallen. tegelijkertijd kreeg ik de kans om met een van de beste biologen op dat gebied te werken.” Guido

Droom die uitkomt

maakte een filmpje: http://oceaware.com/interacting-with-

Guido rondde zijn onderzoek goed af. “ik ben erg trots op

worlds-most-feared-animal/ of scan deze pagina met layar.

hasbeats Business edition 9

Annemiek Vogel

hasbeats Business edition 10

interVieW

Yuno, écht verantwoord snoepen en snacken voor kids? tekst: lindsay Kemps-saitch, Foto’s: Karin Jonkers

twee varianten met de naam FreakyFruits en twee varianten met de naam WackoWaves, dat zijn de gezonde snoepjes en snacks die Yummm! Concepts onder de merknaam Yuno op de markt heeft gebracht. Maar bestaat er wel zoiets als verantwoord of misschien zelfs wel gezond snoepen en snacken? eigenaren annemiek en tom Vogel zijn ervan overtuigd. “iedereen heeft soms trek in snoepen of snacken, kinderen al helemaal. dit moment hoort erbij, daarom zijn wij aan de slag gegaan om aantrekkelijke snoepjes en hartige snacks te ontwikkelen die ook nog verantwoord zijn!”

annemiek en tom Vogel, zus en broer, kwamen op het

als we dat zouden willen moeten we kunstmatige stoffen

idee toen ze zelf kinderen kregen. “in de leeftijd van 0

toevoegen. ons uitgangspunt is: als we het niet hoeven toe

tot 4 jaar is het nog vrij gemakkelijk om je kind gezond

te voegen, doen we het niet. Kortom zo natuurlijk mogelijk,

te laten eten”, zegt annemiek. “er is voldoende aanbod.

maar wel lekker en aantrekkelijk voor kinderen. We zien dat

daarna wordt het een stuk lastiger, bijna alles zit vol met

we daarin echt onderscheidend zijn ten opzichte van wat er

kunstmatige toevoegingen, te veel zout, vet, geraffineerde

verder te krijgen is in deze categorie in de supermarkt.”

suiker, noem maar op.” dit moet anders kunnen, dachten zij. in de avonduren zijn ze naast hun fulltime baan aan de

Verantwoord? Ja! Maar ook gezond?

slag gegaan. “We hebben eerst onderzocht of onze ideeën

dat de snoepjes en snacks van Yuno verantwoord en

levensvatbaar waren, plannen geschreven en uiteindelijk

voedzaam zijn, daar zijn we van overtuigd (zie ook kader,

hebben we een mooie financiering van de rabobank

red.) Maar gezond? annemiek: “Je kunt niet je fruit en

ontvangen. We hebben onze baan opgezegd en zijn er vol

groente laten staan en dan Yuno eten, dat willen we ook

mee aan de slag gegaan.” tom en annemiek komen uit

helemaal niet zijn. Je eet je groente en fruit en daarnaast

een ondernemersfamilie dus deze stap wagen was hun niet

eet je in plaats van je ongezonde snacks, af en toe

vreemd.

lekkere Yuno-snacks. in onze FreakyFruits zitten nog de vezels vanuit het fruit en alleen natuurlijke fruitsuikers. de

Voorloper in de sector

WackoWaves bevatten een bron van eiwitten die zorgen

Yummm! Concepts heeft tot nu toe vier producten op

voor langdurige verzadiging. ook is een deel van de

de markt gebracht. Zijn deze producten nu echt zo

natuurlijke vitaminen nog aanwezig in de snoepjes en

onderscheidend ten opzichte van wat er al op de markt is?

snacks. Wij voegen geen extra vitaminen toe.”

“We proberen echt voorloper te zijn en met vernieuwende producten in de categorie snoep en snacks te komen”,

HAS Hogeschool en Yummm! Concepts

aldus annemiek. “We maken betaalbare en lekkere

Yummm! Concepts is een bedrijf waar Has Hogeschool

snoepjes, die er ook aantrekkelijk uitzien. Maar wel op

graag mee samenwerkt. Van innovatieve bedrijven als

natuurlijke basis. dit geeft hier en daar een beperking:

Yummm! leren zowel onze studenten als docenten. die

een snoepje in de vorm van een perfect kersje kunnen we

wens om samen te werken was wederzijds. “We hebben

niet maken en helder rood zijn onze snoepjes ook niet.

de Has gevraagd om samen met ons na te denken over hasbeats Business edition 11

hebben nu in ieder geval een aantal mooie concepten

“idealiter zou Yuno een soort keurmerk worden voor ouders”

liggen die we verder kunnen ontwikkelen.”

Droom voor de toekomst “ons bedrijf is groeiende maar we zijn er nog niet”, vindt annemiek. “We moeten nog een paar stappen maken om er een nog succesvoller bedrijf van te maken. de toekomst? We willen ons focussen op de markt van zoetwaren: tussendoortjes die aan de zoete kant zitten.

We hebben een aantal producten zover gereed dat we ze binnen een jaar op de markt gaan brengen. onze droom? dat we nog breder verkrijgbaar zijn. dat Yuno wordt gezien als het verantwoorde product voor tussendoortjes en wellicht verder… er zijn nog heel veel productcategorieën (denk aan drankjes, ijsjes, broodbeleg voor kinderen) waarbinnen verbeteringen nodig en haalbaar zijn. idealiter zou Yuno een soort keurmerk kunnen worden voor ouders.

Wanneer ze ons logo zien, weten ze meteen dat het goed is.”

een 10-uur snack voor kinderen om mee naar school te nemen. Voor veel ouders is dit een moeilijk moment. Ze geven vaak een koek mee, maar dat is eigenlijk niet zo

Voedzame tussendoortjes

verantwoord. Ze zouden liever fruit mee willen geven, maar

Groente en fruit zijn de basis voor de lekkere en

dat is weer niet makkelijk, te bewerkelijk of blijft niet lang

voedzame tussendoortjes van Yuno, gemaakt

genoeg vers. samen met domingo loth, sectormanager

met uitsluitend 100% natuurlijke ingrediënten en

Food van Kennistransfer en Bedrijfsopleidingen hebben

zonder onduidelijke e-nummers. er worden bij

we de opdracht geformuleerd. daarna zijn er twee

de productie geen onnodige toevoegingen,

studenten Food design & innovation van de Has aan

zoals chemische geur-, kleur- en smaakstoffen,

de slag gegaan. dit is ons erg goed bevallen. de twee

conserveermiddelen of smaakversterkers

studenten werden goed begeleid en deadlines werden

gebruikt. alles is puur natuur met een échte

altijd gehaald. er was creativiteit genoeg. Wat we alleen

smaak. Momenteel op de markt: FreakyFruits

soms misten was de technologische inslag die zorgt

(snoep) in de smaken framboos en aardbei en

dat concepten ook uitvoerbaar zijn. Bij een volgende

WackoWaves (groentechips) in de smaken pizza

opdracht zou een Food designer samen met een student

en paprika.

Voedingsmiddelentechnologie mogelijk ideaal zijn. We

YUNO-snacks zijn er in meerdere varianten.

hasbeats Business edition 12

officiële opening nieuwe vestiging Has Hogeschool in Venlo

THeMASPeCiAL

Has HoGesCHool, loCatie Venlo

tekst: Florieke Koers, Foto: Margriet Hoffmans

Het gebouw van Has Hogeschool in Venlo is op 1 oktober 2013 officieel geopend. Vestigingsdirecteur Frans van leijden gaf het startsein geven voor de bijeenkomst, waarna collegevoorzitter dick Pouwels een inleiding gaf op het waarom van het openen van een nieuwe vestiging. “er gaan verschuivingen plaatsvinden binnen de agrofoodsector”, sprak hij, “de tijd is gekomen dat het systeem aangepast moet worden. de Has wil niet afwachten wat er gaat gebeuren, maar meegaan in de beweging die op gang komt. We maken de keuze om mee te doen met de voorlopers. de komst naar limburg vloeit daar logischerwijze uit voort.”

daarna kwamen stephan satijn, wethouder economische

cateraar ria Joosten. Has Hogeschool biedt nu twee

Zaken en onderwijs van Venlo, noud Janssen, voorzitter

opleidingen aan in Venlo: Bedrijfskunde en agribusiness

van de lltB, en Bert Kersten, gedupeerde arbeidsmarkt

en toegepaste Biologie. 67 studenten zijn dit studiejaar

en onderwijs van de Provincie limburg, kort aan het woord.

gestart. in 2014 komt er een derde opleiding bij: FreshFood

Zij spraken veel waardering uit voor de komst van de Has

& innovation. Het is de bedoeling dat Has Hogeschool in

en benadrukten hoe belangrijk de agrofoodsector voor

Venlo door zal groeien tot een hogeschool met 800

limburg is. “Voedsel zit in het limburgse dna”, zei Bert

studenten in vijf opleidingen. daarom in deze Has Beats

Kersten. “Wij zetten in op het bij elkaar brengen van de

business edition een themaspecial.

driehoek onderwijs, ondernemers en overheid. Has Hogeschool kan hier een grote rol bij spelen.” stephan satijn had de eer om de speciale openingshandeling te verrichten door een enorm spandoek naar beneden te rollen met de tekst: Has Hogeschool nu ook in limburg.

Partnerbedrijven Has Hogeschool werkt in limburg intensief samen met partnerbedrijven omdat praktijkonderwijs een belangrijk onderdeel is van het curriculum. tijdens de bijeenkomst stond kennismaken met de partnerbedrijven centraal. daarnaast paste de opening bij de business-activiteiten die landelijk vanuit de Week van de smaak georganiseerd worden door lekkere hapjes geserveerd door de lokale hasbeats Business edition 13

THeMASPeCiAL

Has HoGesCHool, loCatie Venlo

samenwerken met bedrijven voor afwisselend praktijkonderwijs tekst: Florieke Koers, Foto’s: Margriet Hoffmans

Praktijkonderwijs is een van de sterke punten van Has Hogeschool en iets wat studenten bijna altijd noemen als je ze vraagt waarom ze voor een studie bij de Has hebben gekozen. daarom was dit een belangrijk speerpunt in de ontwikkeling van de nieuwe vestiging in Venlo. omdat deze vestiging (nog) klein is, ziet het er wel iets anders uit dan in den Bosch. Maar hoe dan? en waarom is voor deze constructie gekozen?

“in den Bosch zijn in de loop der jaren heel wat praktijk-

bedrijven te organiseren.” een mooie kans voor alle

ruimten opgezet”, stelt vestigingsdirecteur Frans van leijden.

partijen, denkt Frans. “de bedrijven waar de Has mee gaat

“in Venlo zijn we met twee opleidingen in een relatief

samenwerken zijn vooraanstaand. Zij vinden het belangrijk

klein gebouw gestart en is het niet mogelijk zoveel

dicht op de bron van kennis te zitten om hun positie in de

praktijkfaciliteiten te huisvesten. dat is een van de redenen

sector te versterken. daarnaast komen ze in contact met

dat wij voor een andere aanpak hebben gekozen.

toekomstige werknemers. Voor de studenten is het leerzaam

een andere reden is dat in de regio Venlo veel mooie

om de theorie meteen vanaf het eerste jaar in de praktijk

agrofoodbedrijven geclusterd zitten. We ontdekten dat er

te kunnen toepassen. en voor de Has zijn de bedrijven een

veel mogelijkheden waren om het praktijkonderwijs op de

klankbord om het curriculum up-to-date te houden.”

Fons Kersten hasbeats Business edition 14

“We hebben een multifunctioneel lab waar zowel studenten als partnerbedrijven kunnen werken.”

koeienverstand een van die bedrijven is Hoeve rosa, de melkveehouderij van Fons Kersten. Hij was een van de eersten die een samenwerkingsovereenkomst tekende. “al sinds 2002 zijn wij betrokken bij praktijkonderwijs, vooral in het mbo. er zijn veel ontwikkelingen in de veehouderij: schaal-

Renata Bruinsma

vergroting en automatisering. We hebben mensen met een ‘koeienverstand’ nodig: mensen die vakmanschap en ondernemerschap in de vingers hebben. Wij willen

ik erbij betrokken geraakt en langzamerhand heeft hij de

studenten ondersteunen dit te ontwikkelen. samenwerken

taken aan mij overgedragen. daarnaast heb ik de specifieke

zorgt voor kwalitatief beter opgeleide jongeren en dat komt

lab-inrichting geregeld. We hebben een multifunctioneel

zowel het onderwijs als de sector ten goede.” Fons kijkt

lab waar zowel studenten als partner-bedrijven kunnen

ernaar uit om studenten van de Has te ontvangen op zijn

werken. en de partnerbedrijven hebben weer faciliteiten

bedrijf. Hij heeft er dan ook alle faciliteiten voor: het is een

waar wij naartoe kunnen. Zo ontstaat een leuke wissel-

modern bedrijf waar niet alleen automatisch gemolken

werking. er zijn ook contacten met mbo’s en we hopen dat

wordt maar ook automatisch gevoerd. in totaal heeft de

er een uitwisseling gaat plaatsvinden tussen mbo’ers en

Has in limburg nu vijfentwintig partnerbedrijven.

hbo’ers. Hun onderwijs heeft veel raakvlakken en het gaat

dit moeten er in de toekomst meer worden: zo’n honderd

geheid vruchten afwerpen wanneer we samen aan bepaalde

in de hele agrofoodketen.

onderwerpen werken. We hopen daarnaast dat leerlingen van het voortgezet onderwijs hier hun profielwerkstuk

uitwisseling

komen maken. en natuurlijk zijn ook studenten van de

renata Bruinsma is lab-beheerder in het Has-gebouw in

Has in den Bosch welkom om hier projecten te komen

Venlo. “de Has heeft oud-collega Pieter Verhaegh een jaar

uitvoeren. er moet een leuke bedrijvigheid ontstaan die

geleden gevraagd om het lab op te zetten. Vanaf april ben

veel kansen biedt aan alle partijen.”

hasbeats Business edition 15

THeMASPeCiAL

Has HoGesCHool, loCatie Venlo

tekst: Florieke Koers, Foto’s: Margriet Hoffmans

enlo l locatie V ogeschoo H n e S A n H te r: n het zove BA-stude ngen: 40 mber was a te tv p n o se n 2 te 1. Op studen ar eerste mocht ha . n te n de 26 TB-stu

3. Voor medewerkers staat in het ’t Tref natuu rlijk een koffieapparaat, belangrijk voor de gesprekjes in de wandelgangen.

En als er taart is, is da t natuurlijk Limburgse vlaai.

kken. Naast BA en ook studentenwerkple 5. En natuurlijk zijn er shFood & Innovation. jaar de opleiding Fre TB start volgend studie

hasbeats Business edition 16

2. De kantin e heet ’t Tr ef en daar medewerke komen stud rs samen in enten en de pauze.

Hogeschool in Venlo. Zo zijn 4. Er zijn allerlei faciliteiten op HAS . Hier zit het managementkken rkple er een aantal docentenflexwe Vennekens en Chantal Vrijhof. team Frans van Leijden, Esther

6. De collegezaal. Hie r krijgen studenten Be drijfskunde en agribusiness hun eer ste les fruitteelt.

Has Hogeschool komt naar limburg!

een ar is dit ank. Da or… kluisjes. b n e e ikt vo er van s vroeg kluis, nu gebru ouw wa e b s e u g e t h e 7. H : een irtje van souven

8. De tu in word heb je t dit na hier m ooi zic jaar aangele parkee ht op. N g rplaats atuurlij d. Vanuit de en. tu k zijn e r ook e inkamer en aan tal

9. Beneden in het multifunctionele lab doen studenten Toegepaste Biologie hun eerste practicum: planten determineren.

te Geurts ntassistent Yvet kun je manageme n Leijden en va s an Fr r 11. Bij de receptie teu ec voor vestigingsdir g geen onderwijs vinden. “Ik werk ceptie. Ik heb no re de r ” hte rk! ac we t t zit daarnaas el plezier in he b nu al enorm ve ervaring, maar he

10. Pieter Verh aegh werd ge vraagd om he “Heel leuk en t lab te bouw uitdagend om en. te doen. En na HAS gewerkt te hebben, ee veertig jaar bi n hele eer om j de gevraagd te worden.”

12. Links naast Yv ette zit facilitair medewerker Wim heb vier maande Poeth. “Ik n tussen de werkl ieden gezeten en studenten er ein nu zijn de delijk! Mijn eerst e indruk: het is he Wil je beelden zie lemaal top!” n van de eerste week? Kijk op htt video/eerste-stu p://www.l1.nl/ denten-aan-slagbij-has-venlo-22DddLIbLV of sc sep-2013#.Ui an deze pagina met Layar!

hasbeats Business edition 17

THeMASPeCiAL

Has HoGesCHool, loCatie Venlo

Vijftien medewerkers gaan aan de slag bij Has Hogeschool in Venlo Florieke Koers, Foto: Margriet Hoffmans

een team van zeventien medewerkers gaat zorgen dat de Has in Venlo lekker draait. een deel van hen werkte al bij de Has in den Bosch en ook is er een aantal nieuwe medewerkers aangetrokken. Verder wordt er veel samengewerkt tussen de twee Has’en. door deze mix moet in Venlo een omgeving ontstaan waarin je de typische Has-cultuur herkent, maar dan een soort limburgse variant. Has Beats sprak twee medewerkers die hun pijlen richten op de Has in Venlo: Peter scheer en sylvie Huybers.

Peter scheer is een soort vliegende keep: hij pendelt

en bedrijfsopleidingen is ook bezig opleidingen voor

tussen den Bosch en Venlo. Hij heeft zijn blik wel al een

limburgse ondernemers op te zetten, zoals Bedrijfskunde

paar jaar expliciet op limburg gericht. en hij voelt er zich

voor ondernemers en telen zonder daglicht. Peter werkt

zeer welkom. “Het limburgse bedrijfsleven is heel trots

zowel vanuit den Bosch als Venlo en is veel op pad in de

dat we naar limburg zijn gekomen.” de bedrijfsadviseur is

praktijk. daarnaast is hij accountmanager bij Greenbrains,

al vanaf het begin bij het limburg-avontuur betrokken en

een kennis- en innovatieloket voor ondernemers.

heeft alle stadia mee doorlopen. Hij blaakt dan ook van trots dat hij in de nieuwe kantine van de Has in Venlo zijn verhaal kan doen. “Het is heel gaaf om hier te zitten. ik heb het project echt zien groeien en we hebben een enorme drive om er een succes van te maken.” Peter is de spil tussen den Bosch en Venlo vanuit Has Kennistransfer en Bedrijfsopleidingen. “Mijn collega’s van Has Kennistransfer en ik proberen korte lijnen te houden met de limburgse bedrijven. We zijn vol aanwezig in limburg en staan dicht bij de ondernemers in de omgeving. ik ben al contact aan het leggen met bedrijven sinds het begin van het traject twee jaar geleden en ben nog steeds bezig nieuwe bedrijven te werven, partnerships aan te gaan. Praktijkonderwijs is heel belangrijk voor de Has, we willen de studenten meteen vanaf het eerste jaar het veld in sturen. Met mijn activiteiten wil ik docenten ondersteunen, maar wil ook makkelijk benaderbaar zijn voor studenten. Zo weten zij vanaf het begin meteen wat ze van Has Kennistransfer en bedrijfsopleidingen kunnen verwachten.” Has Kennistransfer

hasbeats Business edition 18

“We zijn vol aanwezig in limburg.”

Sylvie Huybers en Peter Scheer

Studenten zien groeien Voor sylvie Huybers is haar nieuwe functie bij Has

groeien. tijdens mijn jaren bij danone miste ik dat contact.

Hogeschool haar eerste baan als docent. de Helmondse

toen ik de functie van docent toegepaste Biologie zag,

studeerde biomedische gezondheidswetenschappen en

was ik meteen verkocht. ik heb zowel onderzoekservaring

deed een promotieonderzoek naar het maagdarmstelsel.

als ervaring in het bedrijfsleven en juist door die combinatie

Ze vond het altijd al interessant hoe het menselijk lichaam

past de functie perfect bij me.” sylvie startte op 1 juni, zodat

werkt en later kwam daar belangstelling voor wat voeding

ze eerst met de Has in den Bosch en het team van toege-

doet met mensen bij. tijdens haar promotieonderzoek

paste Biologie kon kennismaken. “Juist doordat we in Venlo

begeleidde ze regelmatig studenten en zo kwam ze op het

zo’n klein team hebben, moeten we alle lessen geven, ook

idee dat het onderwijs wel eens iets voor haar kon zijn.

die waar we niet in gespecialiseerd zijn. Het is het goed

Ze werkte eerst nog een aantal jaren bij danone research &

contact te houden met de mensen in den Bosch, zodat we

development en waagt nu de sprong in het diepe. Ze heeft

kunnen sparren als dat nodig is. en daarnaast willen we

er veel zin in. “toen ik studenten begeleidde, vond ik het

natuurlijk ook in Venlo een echte Has-cultuur ontwikkelen,

vooral leuk dat ik ze dingen kon leren. ik zag ze gewoon

en die cultuur heb ik in den Bosch vast opgesnoven.” hasbeats Business edition 19

aCHterGrond

Has biedt inkijk in mogelijkheden van telen zonder daglicht tekst: esther Mauriks, Foto’s: annemarie Kerkhof

in september 2013 is voor de eerste keer de cursus ‘telen zonder daglicht’ van start gegaan bij Has Kennistransfer en Bedrijfsopleidingen. de cursus is opgezet voor iedereen die zich wil verdiepen in deze vorm van gecontroleerde en geprogrammeerde plantenteelt.

Binnen het lectoraat ‘nieuwe teeltsystemen’ heeft Has

uniek

Hogeschool al ruim drie jaar praktijkgerichte ervaring met

“deze cursus is zo uniek omdat plantenfysiologie wordt

telen zonder daglicht. onder de naam ‘Growing Concepts’

gerelateerd aan de mogelijkheden van teelt in een volledig

wordt onderzoek gedaan naar nieuwe mogelijkheden voor

gesloten systeem”, vertelt Jasper den Besten. tijdens

vermeerdering, opkweek van jonge planten en productie

de cursus mogen de deelnemers zelf aan de slag met

van consumentenproducten als bladgewassen, kruiden

telen zonder daglicht in de klimaatkamers van de Has.

en cressen. de cursus wordt geleid door dr. ir. emile

Cursisten krijgen handvatten mee voor het doen van de

Clerkx, docent/ onderzoeker toegepaste Biologie aan

juiste lichtinstellingen voor de ‘eigen’ gewassen. Bovendien

Has Hogeschool, en ir. Jasper den Besten, lector nieuwe

helpt de cursus hen na afloop te bepalen of teelt met

teeltsystemen aan Has Hogeschool.

behulp van dergelijke faciliteiten een interessante optie is voor het bedrijf waarin zij zelf werkzaam zijn. Hoewel het telen zonder daglicht centraal staat, is de cursus zeker ook

“deze cursus is uniek in noordwest-europa”

interessant voor telers die niet op gesloten systemen zullen overgaan. den Besten licht toe: “omdat de cursisten in de klimaatkamers in staat zullen zijn het effect van kleuren goed te meten zonder dat de resultaten beïnvloed worden door daglicht, zal dit hen zeker ook nuttige informatie verschaffen voor de installaties die zij gebruiken bij de eigen teelt in kassen.” bewijs Parallel aan de colleges, die voornamelijk bestaan uit kennisoverdracht en enkele opdrachten, volgen de cursisten het groeiproces van vier snel groeiende gewassen (zoals radijs en bladgewassen) die tijdens de eerste bijeenkomst met variërende instellingen in de klimaatkamers zijn geplaatst. de instellingen worden door de deelnemers zelf bepaald. Voor elk gewas wordt gevarieerd met daglengte en kleurhoeveelheid, zodat de cursisten aan het eind van de cursus zelf kunnen

hasbeats Business edition 20

De cursisten bezoeken een van de klimaatkamers op het terrein van HAS Hogeschool.

beoordelen welke behandeling het meest efficiënt is

vragen we cursist thijs Gipmans, teelttechnisch directeur

gebleken. de theorie wordt in een breder kader geplaatst

van Gipmans Planten, om zijn bevindingen. “Het was

door een gastspreker van Philips, die de wereldwijde

schitterend om te zien hoe alles op deze wijze geteeld

ontwikkelingen op het gebied van telen zonder daglicht zal

kan worden: gegarandeerde input levert gegarandeerde

schetsen. Het unieke aan de cursus is dat Has Hogeschool

output op. de cursus brengt daarmee een omslag in het

in heel noordwest-europa de enige instelling is die niet

denken teweeg.” die omslag blijkt inderdaad te hebben

alleen de faciliteiten heeft en daarbij de resultaten laat zien,

plaatsgevonden. “We hebben nu de intentie om samen met

maar daarnaast ook het bewijs toont voor de resultaten in

Has Hogeschool te gaan testen op wat voor manier deze

de gesloten teeltsystemen.

teelttechniek ook bij Gipmans kan worden toegepast,” vertelt Gipmans. “ik liep al langer met het idee om iets met

Onverdeeld enthousiast

telen zonder daglicht te gaan doen, maar door de cursus

na afronding van deze eerste editie van de cursus

is dat idee nu in een stroomversnelling geraakt.” over de

hasbeats Business edition 21

vraag of er behoefte is aan een vervolg op de cursus, hoeft hij niet lang na te denken: “alle cursisten waren unaniem positief over de cursus en eigenlijk zit nu iedereen te wachten op de vervolgstap van de Has!” brede doelgroep evenals deze eerste editie van de cursus telen zonder daglicht, loopt het ook voor de tweede editie die medio januari van start zal gaan, al storm met de aanmeldingen.

Hoewel het merendeel van de aanmelders werkzaam is in de groene sector, ziet Jasper den Besten duidelijk een bredere doelgroep: “We zijn van plan de cursus ook te gaan aanbieden aan mensen uit de vastgoedsector of beleidsmedewerkers van de overheid. ook voor deze groep, die steeds vaker betrokken is bij innovatieve projecten zoals bijvoorbeeld stadslandbouw, verticale teelt in leegstaande kantoorpanden en dergelijke, is het interessant te ontdekken wat de (on)mogelijkheden zijn van telen zonder daglicht. en met de noodzaak voor innovatieve oplossingen om in de groeiende wereldwijde voedselvraag te kunnen voorzien, zou deze cursus zeker ook voor docenten natuurkunde, biologie en economie uit het middelbaar onderwijs, interessant zijn.” de cursus kan overigens eveneens op maat en volledig afgestemd op

Cursus Telen Zonder Daglicht de cursus is bedoeld voor iedereen die te maken heeft met plantproductie en zich wil verdiepen in teelt zonder daglicht. dat kunnen bijvoorbeeld ondernemers in de tuinbouw en de nieuwe tuinbouw in een stedelijke omgeving (urban Farming) zijn, maar ook veredelaars, vermeerderaars, docenten of marketeers. desgewenst kan de cursus ook op maat worden aangeboden. de lesstof is op hbo-niveau en van de deelnemers wordt minimaal mbo 4 leer-en denkniveau verwacht. de maximale groepsgrootte bedraagt 20 deelnemers. de cursus wordt geleid door dr. ir. emile Clerkx, docent/ onderzoeker toegepaste Biologie aan Has Hogeschool, en ir. Jasper den Besten, lector nieuwe teeltsystemen aan Has Hogeschool. de cursus bestaat uit vier bijeenkomsten van één dagdeel (van 13.00 tot 18.00 uur) in een periode van vier of vijf weken. actuele cursusdata kunt u vinden op www.haskennistransfer. nl/opleiding-cursus/groen/cursus-telen-zonderdaglicht

bedrijfswensen worden aangeboden.

Tijdens de cursus ‘Telen zonder daglicht’. Links staat Jasper den Besten. Rechts vooraan zit Thijs Gipmans.

hasbeats Business edition 22

ColuMn

Eric Alink is geboren in ’s-Hertogenbosch, waar hij ook woont en werkt. Hij studeerde Nederlands MO-A en journalistiek. Als zelfstandig gevestigd journalist en tekstschrijver werkt hij voor dagbladen, overheden, nonprofitorganisaties en bedrijfsleven. Daarnaast vervult hij sinds mei 2010 in ’s-Hertogenbosch de functie van stadschroniqueur. Hij bekijkt HAS Hogeschool en de agrofoodsector vanuit zijn eigen, bijzondere oogpunt.

oorlog en vrede ik zag hem staan, in het Limburgs Dagblad. een onopvallende personeelsadvertentie, waarin de VVV van Venlo een medewerker zocht. Tot de vereisten behoorde het bezit van een rijbewijs. Wat raar, dacht ik. bij de Venlose voetbalvereniging moet je goed kunnen hardlopen. Toch niet achteroverleunen, in een bronsgroen eikenhoutkleurige Volvo? ik vergiste me, zei de zangerige vrouw die schuilging achter 077 – 354 38 00. Het ging om de VVV “van de toeristen, zeg maar.” Het leek mij op slag een dappere vrouw. Want als ik met dichte ogen aan Venlo dacht, zag ik niet het fraaie landschap, de in zon gedrenkte terrassen of de metershoge poppen Flujas en Guntrud die bij festiviteiten in de stad opduiken. al dat vrolijks kwam niet in me op. Bij de gedachte aan Venlo kreeg ik hoofdzakelijk grofkorrelige pixels door van de film ‘Van God los’, waarin tygo Gernandt als lid van de Bende van Venlo overtuigend bewijst dat er in de la van het leven meer messen dan gebaksvorkjes liggen. er viel een stilte. “Wie heb ik eigenlijk aan de lijn?”, vroeg de VVV-vrouw. ik noemde mijn naam. “Mag ik vragen waar u vandaan komt?”, vervolgde ze. “den Bosch”, zei ik zachtjes, alsof de keuze voor de Brabantse hoofdstad overtuigend bewees dat ik een dief van mijn eigen geluk was. “eeeeeek, een Brabo!”, snerpte de de VVV-medewerkster, met de opwinding van iemand die een Cubomedusa alias dooskwal in zijn ochtendkoffie ziet drijven. toen hervatte ze zich. Met een genadeloze vraag “Bent u de afgelopen tien jaar ooit nog in Venlo geweest?” ik schrok: was zij helderziend? dat zou me niet verbazen: in limburg is er méér tussen hemel en aarde dan blauwe lucht of vioolspel van rieu. Met lichte gêne erkende ik dat een schoolreisje in 1974 mij voor het laatst naar Venlo had gevoerd. “Mag ik u dan vragen om eens met eigentijdse ogen naar onze stad te kijken?”, klonk het ontwapenend. “u hebt gelijk”, zei ik. tegelijkertijd was ik benieuwd: welke associaties riep den Bosch bij haar op? Ze lachte en

stak van wal. Maar zij sprak niet over de imposante sint Jans-kathedraal, het 4,6 kilometer lange stadsriviertje de Binnendieze of de schilder Jeroen Bosch. integendeel. Ze zei dit: “Bij den Bosch denk ik aan decibelmeters die rood uitslaan, omdat de inwoners bekend staan om hun excessieve feestdrift en luidkeelsheid. Verder zal elke Bosschenaar die de oppervlakte van de wereld berekent, dezelfde uitkomst noemen: 39,9 vierkante kilometer. Volgens de Bosschenaar houdt de wereld immers op bij de gemeentegrenzen.”

Het hek was nu van de dam. ik sloeg terug. Met gesloten kolenmijnen, dronken aspergekoninginnen en misplaatste trots over een bergje van 321 meter hoog.

Maar na een kwartier kantelde het gesprek. Was het dat zachte in haar stem, wat mij raakte? of lag het aan onze gemeenschappelijkheden die het gesprek binnensijpelden?

We spraken over randstedelijk gedrag, carnaval, de liefde voor groen en groei. ook mijmerden we over die ene rivier die limburg en Brabant verbindt én overstroomt – want zuiderlingen vinden het vaak makkelijker mazen in de wet te vinden dan de wetten van de Maas te erkennen.

Het werd een lang gesprek. de volgende dag belden we elkaar opnieuw. op de vierde dag kenden we elkaars levensloop van haver tot gort. er ging geen dag meer voorbij zonder gesprekken tussen 073 en 077. Zo ontstond breekbare vriendschap, die sterker bleek dan onze verschillen. op de negende dag vroeg ze zachtjes of ze naar den Bosch mocht komen. om elkaar te zien. “Waarom niet Venlo?”, zei ik ruimhartig. de volgende ochtend begreep ik haar antwoord. omdat Brabantse nachten langer zijn.

hasbeats hasbeats Business Business edition edition 23 21

RubRiek

Bo uitGeliCHt

een digitaal kijkje nemen bij de boer tekst: Florieke Koers, Foto: roosmarijn overweg

Has Hogeschool is samen met partners Zlto, interprovinciaal overleg (Provincie noord-Brabant), Hogeschool inholland en met technische ondersteuning van lto noord en ViC sterksel (Wageningen university) een driejarig project gestart dat ‘digitale inkijk op het boerenbedrijf’ heet. Het eerste deelproject heeft Has Hogeschool net voor de zomer afgerond: een bedrijfsopdracht waarop twee studenten dier- en veehouderij afstudeerden.

Het tweede deelproject is begin september gestart op Hogeschool inholland.

Maaike de Vries van Has Kennistransfer en Bedrijfs-

dat was de aanleiding om in januari 2013 met dit project te

opleidingen is projectleider. Het project heeft als doel heeft

starten. Has Hogeschool is kartrekker en het project sluit

het bevorderen van contact tussen boeren en burgers

aan op meerdere relevante thema’s waar verschillende

om de beeldvorming over de agrarische sector positief

Has-opleidingen mee bezig zijn, zoals maatschappelijke

te beïnvloeden. ook willen ze de transparantie van de

inpassing, dierenwelzijn, boer-burgercommunicatie en

sector vergroten door het gebruik van virtuele technieken.

veehouderij. de Has speelt binnen het project een

“er is een toenemende kloof tussen boer en burger”, stelt

verbindende rol tussen de verschillende samenwerkings-

Maaike. “de burger is onbekend met agrarische productie.

partners en betrokken instellingen. daarnaast kan de instelling haar netwerk benutten en uitbreiden in de uitvoer ervan. ‘digitale inkijk op het boerenbedrijf’ is gericht op

“ik wil graag bijdragen aan een gezonde situatie waarin de veehouder zich kan onderscheiden”

onderwijsontwikkeling en ook hier kan de Has een rol in spelen.” door de inzet van virtuele technieken kan de burger op eenvoudige wijze een kijkje nemen in de stal van de boer, zonder hier fysiek aanwezig te zijn. omdat het bezoeken van agrarische bedrijven door burgers om praktische redenen niet altijd mogelijk is, lijkt een digitale inkijk op het boerenbedrijf een goed alternatief. Het project richt zich vooral op de doelgroepen burgers en basisscholen. de resultaten worden gerealiseerd in de vorm van een aantal deelprojecten, die worden uitgevoerd door studenten, docenten en adviseurs van Has Hogeschool en Hogeschool inholland. inventarisatie roosmarijn overweg is één van de twee studenten die afstudeerde op het eerste deelproject. “Mireille van empel en ik hebben samen met twee docenten gewerkt aan de inventarisatie van digitale technieken, concepten en for-

hasbeats Business edition 24

Mireille van Empel en Roosmarijn Overweg

mats.”, vertelt ze. “ook hebben we bekeken welke

stap te zetten van een nieuwe ontwikkeling in het dichter

initiatieven vanuit agrarische ondernemers er al zijn en hoe

bij elkaar brengen van boer en burger.”

dit project hierop zou kunnen aansluiten. daarnaast hebben we drie pilots met digitale technieken georganiseerd:

Het project wordt mede mogelijk gemaakt door de

één op animal event, één op de open innovatiedagen

uitvoeringsagenda duurzame Veehouderij (udV). Binnen

op ViC sterksel en één op Has Hogeschool. deze pilots

het project staat Has Hogeschool open voor nieuwe

hebben we gedaan om ervaring op te doen met de inzet

samenwerkingsverbanden met andere initiatieven of

van digitale techniek en input te verzamelen voor het

partners die het project vooruit willen helpen. Hebt u

opzetten van verschillende concepten voor de digitale

interesse in het project of wilt u meer weten? neem dan

inkijk. We zijn door de pilots en de opzet van de concepten

contact op met projectleider Maaike de Vries, adviseur bij

tot de conclusie gekomen dat de digitale inkijk op

Has Kennistransfer en Bedrijfsopleidingen: M.deVries@has.nl

verschillende vlakken waardevol is om uit te voeren.”

Animal event “de pilot op animal event heette ‘Buurten bij de boer’ en omvatte in totaal zes shows van een kwartier”, legt roosmarijn uit. “We gaven een korte introductie van het bedrijf en vervolgens schakelden we live over naar de

bedrijfsopdracht via HAS kennistransfer en bedrijfsopleidingen

ondernemer in zijn stal. Hij leidde ons kort rond en daarna

ieder jaar studeren ruim 300 studenten af bij

konden mensen vragen te stellen. eén iemand voerde het

Has Hogeschool. dit doen ze door het uitvoeren

gesprek via de microfoon en daagde mensen uit vragen

van een bedrijfsopdracht (Bo) bij Has Kennis-

te stellen. afsluitend werd er een laatste vraag gesteld en

transfer en bedrijfsopleidingen. Has Kennis-

werd de ondernemer bedankt voor zijn uitleg. de gekozen

transfer richt zich op bedrijven in de sector.

thema’s waren gebaseerd op een uitspringend element van

die zijn ze van dienst met onderzoek, advies en

het betreffende bedrijf: Ga mee met boer Jan naar zijn

opleidingen voor professionals. Bedrijfsopdrachten

indoor-uitloopkippen, ga mee met boer Corné naar

zijn betaalde opdrachten die via acquisitie worden

zijn familiekudde en ga mee met kraamverzorger Ben.”

binnengehaald. Het netwerk van bedrijven die

roosmarijn vond het erg leuk om aan het project mee te

zich hebben verbonden aan Has Kennistransfer

werken. “Mijn interesse gaat uit naar de ontwikkeling van

is inmiddels heel groot, maar de organisatie blijft

de agrarische sector en ik wil graag bijdragen aan een

altijd op zoek naar nieuwe bedrijven om mee

gezonde situatie waarin de veehouder zich kan onder-

samen te werken.

scheiden. daarnaast wil ik graag de consument dichter bij de veehouder brengen en laten zien hoe de agrarische

>>> www.haskennistransfer.nl

veehouderij sector bezig is. Het was erg leuk om de eerste

hasbeats Business edition 25

RubRiek

Hoe is Het nu Met...

inge de Munnik: “Mijn studie heeft ervoor gezord dat ik een gedegen basis heb” tekst: Florieke Koers, Foto: inge de Munnik

Has Hogeschool wil studenten met een stevige basis de wereld insturen en zorgen dat ze hun eigen weg kunnen vinden op basis van hun talenten. in deze rubriek zoekt Has Beats hogeschoolgeluiden afgestudeerde Hasstudenten op. Wat is er van ze geworden? en hoe kijken ze terug op hun opleiding aan Has Hogeschool? Voor deze uitgave spraken we met inge de Munnik, in 1984 afgestudeerd aan de opleiding Voedingsmiddelentechnologie en nu beautyjournalist.

Hoe wordt een studente Voedingsmiddelentechnologie

beginnen. ik zette een adviesbureau op: ik gaf individuele

beautyjournalist? Het is een bijzonder verhaal dat inge

retailers advies over hun lokale marketing-beleid.

de Munnik met veel enthousiasme bij haar thuis aan de

ook was ik begin jaren ‘90 een paar jaar docent marketing

keukentafel vertelt. “toen ik mijn studiekeuze moest

bij Has Hogeschool.”

maken, wilde ik iets met voeding en biotechnologie of biochemie gaan doen. Zo kwam ik bij Has Hogeschool

boek over beautyfood

terecht. Bij binnenkomst vroegen ze me hoeveel vierkante

“in 1999 begon de digitale revolutie en ik vroeg me af hoe

meter grond wij thuis hadden. Verbaasd antwoordde ik:

het zou zijn om een webshop te starten. Parfum leek me

eh...vier? Verder kwam bijna iedereen van een boeren-

een handig te versturen pakketje. en zo rolde ik de beauty-

bedrijf en de grootte van je land werd belangrijk geacht.

wereld in. al snel raakte ik betrokken bij betaalde promotie

ik weet nog dat ik tijdens de introductieweek van Gremio

via startpagina’s. Heel veel bedrijven zaten toen echter nog

unio ‘s morgens op het station stond en tegen een collega-

niet op internet, dus naast links naar websites begon ik ook

student zei: wat is het vroeg, hè? schudde hij zijn hoofd,

artikeltjes te schrijven voor die bedrijven. en zo ontstonden

hij had de koeien al gemolken. toen dacht ik wel even:

in 2006 beautynieuws.nl en in 2007 schoonheidsspecialisten-

in wat voor wereld ben ik nu beland?

nieuws.nl. ik ging veel naar persbijeenkomsten en daar werd gesproken over vitaminen in cosmeticaproducten. en

Commerciële talenten

die vitaminen kende ik natuurlijk nog vanuit mijn opleiding.

tijdens mijn studie ontdekte ik dat ik commerciële talenten

ik dacht, waarom zou je die vitaminen niet gewoon eten

had. ik studeerde af in de richting vleestechnologie met

in plaats van smeren. aangezien voeding nog steeds mijn

specialisatie marketing. een aantal jaren werkte ik in de

passie is, kreeg ik het idee om een boek te gaan schrijven:

agrofoodsector als pr-manager en productontwikklaar

eet je mooi in 28 dagen en de bijbehorende website

bij Hendrikx en product manager private labels bij

eetjemooi.nl. twee studenten Food design & innovation

Vendex Food Group. toen ik dertig werd, was ik inmiddels

hebben hier nog bij geholpen. ik kijk met een positief

getrouwd en we wilden graag kinderen. in die tijd werkte je

gevoel terug op mijn studietijd. de Has staat mijns inziens

fulltime of niet en toen heb ik besloten om voor mezelf te

voor nuchterheid en no-nonsense. Mijn studie heeft ervoor

hasbeats Business edition 26

gezorgd dat ik een gedegen basis heb. ik heb enorm

platforms. ik werk daar nu en vind het leuk om na 24 jaar

gelachen op de opleiding levensmiddelentechnologie.

zelfstandig te zijn geweest weer collega’s te hebben. en

ik heb nog veel vrienden uit die tijd. een half jaar geleden

verder zou ik in de toekomst heel graag meer met beauty-

heb ik de nieuwssites verkocht aan Vnu exhibitions.

food gaan doen.�

Zij willen hun fysieke beurzen gaan koppelen aan online

hasbeats Business edition 27

eten verbindt.

Van boer tot consument.

Met vier podia: Lectoraat Duurzame Veehouderijketens, Topklas Ondernemen en méér!

HAS Ondernemend Café

Mis het niet en reserveer 12 december vast in uw agenda!

Donderdag 12 december a.s.

17.00u - 22.00u

www.hashogeschool.nl / Hashogeschool hasbeats Business edition 28