FOTO SHODY CAREMAN
DG
dinsdag 4 oktober 2016
Hart&Ziel RenĂŠ Diekstra 2 Zo doen wij dat 4 De deskundige 6 Een nieuw begin 8 Televisie 9 Weer 12 GELUK
Skip Facebook, bel een vriend Coach en schrijver Patrick van Hees heeft zijn geluksgevoel opgekrikt naar een 9+. Wat heeft hij daarvoor nodig gehad? P5
EEN NIEUW BEGIN
Probleemkind
Karel
Creatieve lef Ineke Frederiks durfde na een lange aanloop op haar 58ste alsnog een creatieve winkel te openen. P8
Diergeneeskunde Kater Karel heeft diabetes. Hij moet op dieet. Maar wat zit er in al die soorten katten- en dieetvoer? Tijd om te onderzoeken of een huisdier gezond blijft bij wat de diervoedingsindustrie hem voorzet. P2-3
2
HART & ZIEL
dinsdag 4 oktober 2016 GO
Column
RENÉ DIEKSTRA
LEESTIPS VAN DE WEEK
Diekstra buigt zich over de menselijke geest.
Liegen tegen beter weten in René Diekstra bood eens excuses aan voor onderzoeksresultaten die niet goed vielen bij ziekenhuizen. Daar heeft hij nu spijt van.
Ongelooflijke vriendschappen - honden - Jennifer S. Holland Over honden met een groot hart voor andere dieren (Kosmos, € 15)
H
oeveel moet je je aantrekken van wat anderen over je denken? Ik heb zeker de eerste twintig, dertig jaar van mijn leven gedacht of in ieder geval gereageerd alsof wat anderen over me dachten minstens zo belangrijk, of zelfs belangrijker, was dan wat ik over mezelf dacht. Met als gevolg dat ik niet zelden naar buiten iets toegaf of een mening bijstelde, terwijl ik het daar innerlijk niet mee eens was. Waardoor ik er een probleem bij kreeg en mezelf verweet dat ik een slapjanus was die geen voet bij stuk kon houden bij iets wat ik werkelijk meende of vaststelde. Inslikken wat je werkelijk vindt om zo conflicten te voorkomen, ondermijnt je zelfrespect. Als er
één gebeurtenis is geweest waarbij ik dat uiterst pijnlijk heb ervaren, dan is het de volgende. Ik had samen met collega’s een onderzoek uitgevoerd naar hoe jongeren die een niet-dodelijke suïcidepoging hadden gedaan op de eerstehulpafdeling in ziekenhuizen Ze eisten werden behandeld. excusus of Daaruit bleek onder meer dat als jongeren vonden dat ik vaker voor een suïcidedie aan moest poging door middel van het innemen van een bieden overdosis kwamen, ze soms wat de verpleegkundigen noemden ‘therapeutisch gespoeld’ werden. Dat wil zeggen dat er een volgende keer een extra dikke slang voor maagspoeling werd gebruikt want dat was pijnlijker en zou die jongere wel leren om zoiets niet nog eens te doen. Wij hadden dat beschreven in een artikel dat in een medisch tijdschrijft werd gepubliceerd en waarvan ik eerste auteur was. Dat heb ik geweten. Nauwelijks was het artikel gepubliceerd of eerst mijn directe baas en
vervolgens het halve universiteitsbestuur stortte zich op me. Ze verweten me belangrijke samenwerkingsrelaties op het spel te zetten en eisten excuses of vonden dat ik die aan moest bieden. Ik was zo geschrokken van de commotie die ik, mogelijk heel naïef, absoluut niet verwacht had, dat mijn eerste reactie inderdaad was aan diverse ziekenhuisbestuurders excuses aan te bieden. Ik liet weten dat we het mogelijk te veralgemeniserend hadden opgeschreven. Hoewel ik dat in werkelijkheid niet vond en hoewel enkele eerstehulpverpleegkundigen in de media lieten weten dat ‘therapeutisch spoelen’ inderdaad vaker voorkwam. Een maand later vertrok ik naar de VS voor een deel van mijn opleiding tot psychotherapeut. Ik
had het geluk dat mijn opleider daar een van de meest invloedrijke psychotherapiedeskundigen van de afgelopen eeuw was: Albert Ellis, grondlegger van de rationeel-emotieve en cognitieve gedragstherapie. In een van onze eerste gesprekken vertelde ik hem over het schandaal en hoe ik ermee was omgegaan. Hij heeft me alle hoeken van de kamer laten zien. En tot op de dag van vandaag dreunt af en toe nog zijn instructie uit die sessie na: ‘René, bied never ever excuses aan voor feiten omdat ze onpopulair zijn.’ Reageren? rene.diekstra@persgroep.nl
Ontdek je passie en talenten Chantal Trigallez Doeboek voor jongeren om hun dromen te ontdekken (Lannoo, € 19,99)
LEKKER IN BALANS
Even voelen dat je leeft en weer door ‘Begin vandaag nog met ademen’, is de lichtironische titel van een boek over een ademtechniek die leert ontspannen. De Bridgeman Ademmethode belooft ‘contact met je werkelijke ik’.
Er was eens een collega die bij grote drukte adviseerde: blijven ademen. Het hielp, in alle eenvoud, om even stil te staan - en dan weer door te werken. De ademmethode van Robert Bridgeman belooft veel meer: diepe ontspanning, blokkades oplossen en de ontwikkeling van persoonlijke kracht. Dus daar zit ik, op het puntje van mijn stoel en zeg heel hard ‘fffffff’
Maak dat de kat
wijs
Dieet Toen journalist Harry van Dooren ontdekte dat kater Karel aan de insuline moest, ging hij op onderzoek uit. Vandaag, op Dierendag, presenteert hij de uitslag: we weten niets over het verband tussen dierenvoer en ziektes. Harry van Dooren
Zussenboek Lotte en Stine Jensen Onvoorwaardelijke liefde en onderlinge competitie (De Geus, € 19,95)
om zo veel mogelijk lucht uit mijn longen te krijgen. Want ja, ik wil best wat spanning kwijtraken zo aan het eind van de werkweek. Ik concentreer me op de uitademing, want langer uit- dan inademen is de kern van de BAM, de Bridgeman Ademmethode. Na de ‘ffffff’ wacht ik zo lang mogelijk en laat dan bewust mijn buikspieren langzaam los en voel hoe mijn lijf vanzelf
K
arel de kater drinkt al weken als een tempelier en plast zo veel dat de kattenbak drie keer per week blank staat. Er is duidelijk iets mis met mijn huisgenoot en al lijkt hij er niet onder gebukt te gaan, medische hulp is gewenst. Een blaaspunctie en een glucosemeting bevestigen het vermoeden van de dierenarts: diabetes. Ze kijkt er zorgelijk bij: ‘28 millimol is erg hoog.’ Een gezonde glucosewaarde ligt tussen de 3 en 7. Karel moet aan de insuline. Ik krijg spuitinstructies, een ampul insuline, een zak speciale brokken en de rekening van 230 euro. Thuis krijgt Karel weer praatjes. Ik kijk naar mijn spinnende vriend en vraag me af hoe ik het insulinereR Blijft Karel de Kat gezond bij wat de diervoedingsindu strie hem voorschotelt?
De brokken dieprood vlees worden door Karel grommend begroet en na inspectie genegeerd
gime moet inpassen en of ik van de buurman kan verlangen dat hij in mijn afwezigheid de catering en de de mantelzorg overneemt. Dokter Google wijst de weg naar ‘patiëntenfora’ die het over één ding eens zijn: droge brokken gemaakt van te weinig en inferieur vlees (proteïne) en een overdaad aan goedkope granen (koolhydraten) deugen niet. De granen maken katten dik en veroorzaken (mogelijk) diabetes. Wouter Hendriks, hoogleraar diergeneeskunde in Wageningen bevestigt het gelijk van fora in de Consumentengids: ,,Granen horen niet thuis in het oorspronkelijke dieet. Ze vormen een goedkoop vulmiddel.’’ Ik bekijk het etiket van het voer dat ik geef, Purina, en dat van Royal Canin Diabetic uit de dierenapotheek. In het dieetvoer van 15 euro per kilo zit weliswaar meer proteïne dan in het supermarktvoer van 4 euro per kilo, maar het bestaat toch voor ruim de helft uit koolhydraten en vezels. De dierenvoedingsfora zweren bij kant-en-klaar-vers-vlees of biologisch adequate rauwe voeding (barf). Hardliners bereiden het dierenmenu zelf, maar je kan het ook online bestellen of bij de dierenwinkel om de hoek. Kerngedachte: proteïne, proteïne en nog eens proteïne. Een Atkins-dieet voor katten, zeg maar. Achter de ronkende promotie van eendagskuikens, lamshart en vermalen botten zit één aanname die zo logisch lijkt dat hij het uitspitten waard is: een kat in het wild is een carnivoor die al zijn voedingstoffen uit het met huid en haar verslonden prooidier haalt. De kat eet geen granen, aardappels, groente of fruit. Hooguit wat gras als hij last van zijn maag heeft.
HART & ZIEL
dinsdag 4 oktober 2016
3
GO
weer inademt. Ik leef! En zo voelt dat dus, als je goed vanuit je onderbuik ademt en niet hoog in je borstkas. Wat een gemakkelijke oefening om snel te ontspannen. Waarom laat Bridgeman het daar niet bij? Ik hoef mezelf niet ‘op een diep niveau terug te vinden’, zoals de achterflap belooft. Maar af en toe in de baas zijn tijd deze oefening doen, dat lijkt me een prima plan. — Merel Dado
Ć
Helder & praktisch
Fysiologische, neurologische en psychologische achtergronden afgewisseld met heldere oefeningen.
Het boek van Robert Bridgeman telt 176 pagina’s, maar de instructie past best op één A4’tje.
Ik vraag de dierenarts hoe ze denkt over rauw vlees of goed natvoer uit blik als therapie. Ze heeft er geen uitgesproken mening over, maar zegt wel: ‘als Karel op een hoogwaardig vleesdieet overstapt, hoef ik minder insuline te spuiten’. Royal Canin reageert ontwijkend op mijn vraag om opheldering over de insulinedosis in combinatie met de koolhydraatrijke samenstelling van zijn dieetvoer. Het ‘kenniscentrum’ van het bedrijf meent dat de kat in het wild het moet doen met een prooi die qua voedingswaarde niet kan tippen aan hun ‘volledige, uitgebalanceerde voeding’.
Runderhart
Voerexperiment één is rauw runderhart. De brokken dieprood vlees worden door Karel grommend begroet, met de klauw uit het bakje getild,
Ę
Inspirerend & motiverend
Ä
Ontspannend
Makkelijke oefeningen maken het gemakkelijk volhouden.
Instant ontspanning voor wie even de tijd neemt.
Bridgeman slaat door in beloftes over transformaties en blokkades opheffen en contact met je werkelijke ik.
Dan moet je die tijd dus wel nemen, ga ik het volhouden elke dag de oefeningen te doen?
maar na inspectie verder genegeerd. Poging twee, onwelriekende ‘vers vlees’ uit de diepvries van de supermarkt, ondergaat eenzelfde afwijzing. Experiment drie is natvoer dat aan de bijgestelde eisen voldoet: zo veel mogelijk proteïne uit herleidbare vleesbron, geen koolhydraten, groenten, fruit en andere overbodige ingrediënten, maar wel essentiële toevoegingen ter aanvulling. Er gaat een wereld open waarin de aanprijzingen zich meer op de culinaire voorkeuren van de baasjes dan op die van de kat lijken te richten. Het prijspeil beweegt zich tussen snackbar en sterrenrestaurant, maar ergens rond de 4 euro per kilo kunnen alle eisen worden afgevinkt. Voor zover de etiketten de waarheid spreken en er zich geen dubieuze zaken bevinden onder de niet-opgevoerde ingrediënten. Optellen tot 100
Z De
glucosewaarde van Karel de Kat daalt aanvankelijk van het veel te hoge 28 millimol naar minder, maar de spinnende vriend van Harry van Dooren krijgt een terugval. FOTO’S SHODY CAREMAN
ß
Eind oordeel
Prijskwaliteit
★ ★ ✩ ✩ ✩
Geen cursus nodig, alleen de aanschaf van het boek à 14,99 euro is genoeg.
Wellicht een idee om de instructie voor weinig digitaal aan te bieden?
Z Langer uitademen is het doel van de methode. FOTO SHUTTERSTOCK
procent lukt vaak niet. Soms wordt de 100 procent (royaal) overschreden. Net als bij ons eten zit er van de geëtiketteerde smaak (rendier, eend, garnalen of zalm) vaak maar een mespuntje in het blik. 4 procent is volgens Europese wetten genoeg om het als smaak te mogen vermelden. Daar ook het betere blikvoer voor zo’n 80 procent uit water bestaat, moet vier keer zoveel in het bakje worden geschept als van droge brokjes, waarmee Karel ook een vier keer duurdere kostganger wordt. Nog steeds slechts één euro per dag. Er zijn voeders met een kiloprijs van 30 euro. Of ze beter zijn? Als je het door de fabrikanten gefinancierde onderzoek moet geloven wel, maar prijs en merknaam vormen geen enkele garantie, weet ik dankzij de verontrustend lange lijst van terugroepacties die wordt bijgehouden door dierenvrienden. De petfood-industrie is desondanks profijtelijk. Procter & Gamble (Eukanuba), Mars (Whiskas, Pedigree), Nestlé (Purina, Friskies) en Colgate-Palmolive (Hill’s) hebben 80 procent van de markt in handen en laten zich niet in de kaart kijken. Tv-programma De Keuringsdienst van Waarde kreeg in een aflevering over het mysterieuze ingrediënt ‘dierlijk bijproduct’ bij geen van de grootmachten een voet tussen de deur. Een destructiebedrijf suggereerde dat dierlijk bijproduct een onnavolgbaar en wisselend mengsel is van koeienlongen, volle varkensdarmen en dode boerderijdieren. Dat laatste heeft de EU verboden. Zieke of niet door slacht gestorven dieren mogen niet worden verwerkt. Maag en darm mits ze leeg en schoon zijn. Hoe je dierlijke bijproducten aan de kat slijt? Bijvoorbeeld door er vetsmaak en leverspray bij te doen. Aroma’s en ‘acceptatiestoffen’ maken het slachtafval pruimbaar voor kat én baas, want die smakelijk uitziende patévormpjes en smeuïge saus zijn er vooral om de mens te plezieren.
Test
De Consumentenbond testte dit jaar 34 soorten natvoer. Slechts vijf producten bleken vrij van granen en plantaardige ingrediënten en kregen vijf sterren voor voedingswaarde en vier sterren voor de kwaliteit van de ingrediënten. De goedkoopste dagportie uit de top-5 is die van Aldi: 35 eurocent. Sheba kost bijna 5 keer zo veel. Opvallend zijn de lage klasseringen van de speciaalzaakmerken Hills en Royal Canin met een portieprijs van dik 3 euro. Overigens is de aanbevolen portiegrootte van de fabrikanten voor de meeste katten aan de hoge kant. In combinatie met onze neiging huisdieren te verwennen loert obesitas.
Ik hou het bij een simpel: blijven ademen.
Die trend is ingezet. En dat is weer spekkie voor het bekkie van de voerindustrie: het schap met prijzig lightvoer dijt rap uit. Vetmesten en afromen lijkt het credo.
Eendagskuikens
Je zou kunnen zeggen dat onze huisdieren worden vermenselijkt. We projecteren onze eetgewoonten op ze en dat veroorzaakt onze welvaartsziekten. Dat leidt tot bizarre voedingstrends als vegetarisch kattenvoer en fusiongerechten met lam, courgette, venkel en yoghurt. Het ligt nog net niet op een bedje van iets.
Het goede nieuws is dat de glucosemeter al snel gezonde waarden aangeeft, terwijl de insuline wordt beperkt Aan de andere kant staan de rawfoodies die terug naar de natuur willen en in de weer gaan met eendagskuikens en babymuisjes. Karel is daarvoor te verfijnd. Zijn instinct laat hem grommen bij rauw vlees, maar hij lijkt niet te snappen dat hij er zijn tanden in kan zetten. Dus doen we het met kant-en-klaar natvoer - het liefst brokjes in saus, want hoe je samengeperst blikvoer te lijf gaat, begrijpt meneer ook nauwelijks. Het goede nieuws is dat de glucosemeter al snel gezonde waarden aangeeft, terwijl de insuline tot een minimum wordt beperkt. In de zomermaanden kan Karel zelfs zonder injecties. Helaas krijgt hij in september een terugval en is de voorlopige conclusie dat alleen een ander dieet de oplossing niet is. Aan de wetenschap hebben we het afgelopen half jaar niet zoveel gehad. De voedingskennis van de dierenarts schiet tekort en haar relatie met Royal Canin is niet zuiver. Grootschalig onafhankelijk onderzoek naar het verband tussen voer en ziekten is er niet, dus ook de universiteit heeft geen kant-en-klare antwoorden. Sterker nog: dr. Esther Hagen-Plantinga, diervoedingspecialist van de Faculteit Diergeneeskunde in Utrecht, verbindt haar naam tegenwoordig aan dieetvoer met volgens de opvallend vage ingrediëntendeclaratie onder meer bietenpulp, gerst, aardappelzetmeel en mais. Oh ja, ook nog 34 procent eiwit (het enige vermelde percentage) voor de ex-jager. Food for thought.