Het Ahrdal: Wandelen, wijn en wellness

Ahrdal

Tekst: Harry van Dooren

Wandelen, wijn en wellness

42 | Reisgids | juli/augustus 2011

Ahrdal

Grote foto: Wijnkoningin Mandy in de wijngaard

Zelfs een puber in het Ahrdal weet dat 2010 geen best wijnjaar was, maar onder het bewind van hun eigen nationale Weinkönigin Mandy kan 2011 nu al niet meer stuk. Je zou haast vergeten dat er in dit hoekje van de Eifel veel meer te genieten valt.

Want genieten staat centraal aan de Ahr. In kuur- en thermenstad BadNeuenahr kun je het allemaal lijfelijk ondergaan. Wellness heet dat tegenwoordig. En culinair is hier ook veel meer te vinden dan schnitzel en bratwurst. Voor de buitenmens liggen op de steile flanken van de kloof, waardoor de snelstromende Ahr zijn weg heeft uitgesleten, prachtige wandelroutes.

Maar eerst en voor alles is het Ahrdal het noordelijkste rodewijngebied van Duitsland. Op nog geen 100 kilometer van Vaals is het klimaat van het beschutte Ahrdal zo gunstig dat hier topwijnen worden gemaakt die zich kunnen meten met broeders uit het zonnige zuiden. Dat is niet altijd zo geweest. Een kwart eeuw geleden bottelden ze hier vooral witte wijn voor de massa. Doorsneewijnen die steeds minder goed verkocht werden. Eensgezind besloten de wijnboeren oftewel de winzers van de Ahr om voor kwaliteit te gaan. In de jaren daarna kleurden de hellingen blauw en steeds vaker werden prijzen in de wacht gesleept. Dankzij de voorkeur voor de Spätburgunder

– de Duitse naam voor de pinot noir – wordt de Ahrwijn ook wel de Duitse Bourgogne genoemd. Kwaliteit heeft zijn prijs. Een flesje Ahrwijn kost in de winkel al gauw €10 en een glas in café of restaurant €5, maar dan heb je wel een gulle bel. Wil je alleen proeven, bestel dan een zehntel, één deciliter.

Koningin Mandy Dat hun eigen Mandy Grossgarten tot nationale wijnkoningin is verkozen voor 2011, vervult de regio met grote

trots. Voor het eerst sinds 24 jaar zwaait het Ahrdal weer eens de scepter.

En met alleen maar mooi zijn kom je er niet. Wijnkoningin word je pas met een grote vakkennis, een vaardige neus en een goede babbel. Hoewel de focus op wijn overdadig lijkt, is het moeilijk om niet mee te gaan in het enthousiasme van de Ahrdallers. De steile hellingen vereisen bijna uitsluitend handwerk en zonder de inzet van familie, dorpsgenoten en goedkope Polen is het eigenlijk geen rendabele business. De meeste

Romeinse resten Bij de bouw van de randweg om Ahrweiler in 1980 werden de fundamenten van een enorme Romeinse villa blootgelegd. De muren zijn deels tot vensterhoogte intact en veel van het kleurige schilderwerk is goed bewaard gebleven. Ten noorden van de Alpen werd nooit eerder zo’n gave wooneenheid blootgelegd. De villa is nu een museum, waar je zelf of met een gids kennis kunt nemen van het leven van de Romeinen aan de Ahr. De overkapping van de villa is een kunststukje op zich. Door een ingenieuze constructie wordt op natuurlijke wijze de temperatuur en luchtvochtigheid zo gecontroleerd dat de resten zo min mogelijk worden aangetast. De techniek won een milieuprijs en staat in de belangstelling van museumdirecteuren over de hele wereld.

Reisgids | juli/augustus 2011 | 43

kleine wijnboeren hebben nog een baan en beoefenen het vak als commerciële hobby. Een hobby van het volk.

Elke puber, caissière en notaris in de regio kijkt als een wijnboer naar de lucht en fronst de wenkbrauwen zorgelijk zodra er alweer regen is voorspeld.

Wijnwandelen De Ahr ontspringt in de kelder van een huis in Blankenheim in de noordelijke Eifel om na 86 kilometer bij Sinzig in de Rijn te stromen. Onderweg overbrugt het riviertje zo’n 470 meter hoogteverschil wat het water een behoorlijke vaart geeft. Hoewel de toppen rondom het rivierdal maar iets hoger dan 500 meter zijn, doet de kloof op sommige punten behoorlijk bergachtig aan, met steile rotswanden en scherpe bochten.

Het deel tussen Altenahr en de Rijn is het wijnbouwgebied. Daar loopt de 35 kilometer lange Rotweinwanderweg over de noordelijke flanken, waarvan de etappe tussen Altenahr en Ahrweiler het meest afwisselend en spectaculair is. Hij voert grotendeels over goed begaanbare landbouwpaden tussen

Na elke bocht lonkt weer een heerlijk uitzicht druivenranken en af en toe door bos.

Na elke bocht lonkt weer een heerlijk uitzicht. Onderweg zijn er diverse gelegenheden om bij te komen en lokale specialiteiten te nuttigen. Wie van rust

houdt, mijdt deze route in de zomerweekenden en in de oogstmaanden september en oktober. Het Ahrdal zelf is prima te voet en per fiets te verkennen in combinatie met de trein of bus.

Ahr-steig Op de overwegend dichtbeboste zuidhellingen wordt hard gewerkt aan de Ahr-steig, een wandelroute van de Ahrbron naar de Rijn. Deze route zal met zijn grote hoogteverschillen vooral de sportieve wandelaar aanspreken. De Ahr-Venn-Weg voert over de zuidelijke kam van Sinzig naar Altenahr en daarna verder naar Monschau. In het rivierdal ligt de bijna vlakke Ahrtalweg:

ideaal voor een tocht te voet of per fiets. Vanuit de dorpen langs de rivier starten talrijke goed bewegwijzerde rondwandelingen.

Alle dorpen in het dal zijn aardig genoeg om even halt te houden en een glas te drinken. Het kleine Altenahr heeft een mooi oud centrum. Ahrweiler heeft een gave en goedbewaarde ommuurde historische binnenstad met twee serieuze winkelstraten, een paar pleinen en diverse interessante monumenten. De stadswandeling van de VVV is hier de moeite waard.

Ahrweiler vormt samen met Bad-Neuenahr sinds 1969 één gemeente en dat gaat van beide zijden nog steeds niet

Topselectie Ahrdal Behalve in de weekenden van september en oktober en tijdens lokale (wijn)feesten is het geen probleem om een geschikt overnachtingsadres te vinden. Het is goed zoeken en boeken via www.ahrtal. de. De vermelde prijzen zijn voor een tweepersoonskamer of -appartement.

Achter de prijs staat soms een B met een cijfer. Dat is de waardering van gasten die er boekten via www.booking.com. Kies voor de telefoonnummers 00 49 264.

44 | Reisgids | juli/augustus 2011

Ahrdal

Sterrenrestaurants Het Ahrdal is een waar culinair paradijs met sterrenrestaurants als Steinheuers in Heppingen en Brogsitters Sanct Peter in Walporzheim. Beide hebben een Stube waar je voor ongeveer €40 een ‘eenvoudig’ driegangenmenu kunt krijgen.

Aan de andere kant van het spectrum zitten de Strausswirtschaften, die meestal deel uitmaken van een wijngoed. De pot schaft er Vespertellers (kaas, worst, vleeswaren en brood) en een beperkt aantal warme gerechten. De meeste Wirtschaften zijn alleen open in september en oktober, zoals het sympahieke Zum Fachwerk in Rech. De Hofgarten in Dernau is wel het hele jaar open en heeft een prachtige binnenhof en fantasievolle kaart. Een stevig maal kost hier rond de €15.

Voor wandelaars zijn er meerdere opties langs de Rotweinwanderweg. Försters in een opvallend geel gebouw nabij Walporzheim is de meest aanbevolen stop.

Aan de zuidkant van de Ahr, net over de top van de Steinberg (wandelend een uurtje steil omhoog door de bossen vanuit Rech) ligt het strak doch gezellig ingerichte Steinbergerhaus met een fraai uitzicht en een uitgekiende kleine kaart.

Typerend voor het Ahrdal: blauwe druiven, dorpen tussen wijngaarden en vakwerkhuizen

AHRWEILER 1. Hohenzollern Tussen de wijnranken op de heuvel net buiten Ahrweiler. Schitterend uitzicht over het Ahrdal tot aan de Rijnvallei. Kamers zeer comfortabel. Interessante kortingen bij een meerdaags verblijf.

197 30, www.hotelhohenzollern.com, €118€138 met ontbijt, halfpension gastronomisch restaurant €29 per persoon extra.

Wijnproeven bij de boer kan op veel plekken. We bezochten Winzer Körtgen in Ahrweiler (€6; inclusief rondleiding) en Burggarten in Heppingen (€18, avondvullend). Het voordeel van betaalde proeverijen is dat het de druk van ‘moeten’ kopen wegneemt. Maar wie bijvoorbeeld de pasgeopende hippe vinotheek van Dagernova (de grootste coöperatie in de regio) in Dernau bezoekt, wordt allerhartelijkst ontvangen, ook als kopen niet de vooropgezette gedachte is.

Nog enkele restauranttips: Kleinertz heeft een fijn terras aan het centrale plein van Ahrweiler. Aardige kaart met maaltijdsalades (€10) en vegetarische gerechten. Vlees- en visgerechten voor rond de €15, www.kleinertz-restaurant.de.

Lanz. Gerd Lanz is een lokale beroemdheid. Hij kookte voorheen in Idille en is nu terug in een mooie zijkamer (10 tafels) van het Ahrwein Forum bij het centrum van Ahrweiler. Kleine kaart, fijn bereide menu’s vanaf €39, www.lanz-lecker.de.

Hohenzollern in Bad-Neuenahr. Groots eten en een schitterend uitzicht. Franse keuken, maar Duitse porties vlees – wat je niet direct verwacht bij haute cuisine.

Vraag om een seniorenteller voor een behapbare hoeveelheid. Drie gangen vanaf €36, à la carte vanaf €45, www.hotelhohenzollern.com.

Idille. Villa op een beboste heuvel niet ver van het spectaculaire snelwegviaduct over het Ahrdal. Vanaf het Kuhrpark in Bad-Neuenahr is het 20 minuten wandelen (bewegwijzerd). Als je het verkeersgeruis wegdenkt is het inderdaad een idyllische locatie. Heerlijk terras en uitzicht, mediterrane kaart, www.idille.de.

2. Schlafstübchen ‘Slapen zoals toen’ in een van de oudste huizen van Ahrweiler (zie foto rechts). Vier zeer verzorgde twee- en vierpersoonsappartementen met elk hun eigen sfeer. Gastvrouw Rita Lauter heeft oog voor details en voor romantiek. Met de hand koffiemalen en de afwas doen, wel een moderne koelkast en gasfornuis.

150 60, www.schlafen-wie-anno-dazumal. de, €60-70 (vanaf drie nachten).

Reisgids | juli/augustus 2011 | 45

van harte. Vooral de verschillen worden graag gecultiveerd. Daarbij is Ahrweiler van de wijn en Bad-Neuenahr van het water. Hier werd in 1852 namelijk de Apollinarisbron ontdekt waaruit het water nog steeds vanzelf opborrelt.

Apollinaris vecht met Gerolsteiner een eeuwige strijd uit wie de grootste mineraalwaterproducent van Duitsland is.

Samen met nog twee andere is de Apollinarisbron ook verantwoordelijk voor het ‘Bad’ van Neuenahr: de geneeskrachtige baden waar het stadje zijn kuurstatus aan ontleent. Topattractie, zeker op een regenachtige dag, zijn de Ahrthermen met diverse sauna’s en

Apollinaris vecht een eeuwige strijd uit met Gerolsteiner baden en het ernaast gelegen Thermalbadenhaus waar vooral therapieën worden gegeven.

Net als in andere Duitse kuuroorden bestaat het centrum van Bad-Neuenahr vooral uit statige villa’s van rond 1900 en is er een groot Kurpark. In dat decor mag een casino natuurlijk niet ontbreken. Het traditionele casino heeft sinds kort ook gokautomaten, maar dan wel in de kelder.

Geheime onderwereld Een halfuurtje wandelen vanuit Ahrweiler bevindt zich een van de meest bizarre relikwieën uit de Koude Oorlog: de Regierungsbunker, een uitge-

strekte onderaardse schuilplaats op 20 kilometer van de toenmalige hoofdstad Bonn, van waaruit het land na een nucleaire aanval bestuurd moest worden.

Op 83.000 vierkante meter, verdeeld over 19 kilometer aan gangen, bevinden zich een eigen water- en energievoorziening, 936 slaapvertrekken, 897 kantoren, 5 keukens, ziekenafdelingen, 25.000 deuren, 2 fietsenstallingen, een kapsalon en een kerk. Dit grootste onderaardse wooncomplex ter wereld moest plaats bieden aan 3000 hoogwaardigheidsbekleders en ondersteunende diensten.

De basis voor de schuilplaats vormde de tunnel van een nooit afgebouwde spoorlijn die tussen 1960 en 1972 werd verbouwd en uitgebreid tot een Spartaans maar zeer functioneel onderaards barakkencomplex, waar zelfs het bed van de Bondskanselier een militaire brits was.

Het is een wonder dat het bestaan van de bunker zo goed geheim is gebleven, al beweren sommigen dat de leiders achter het IJzeren Gordijn op de hoogte waren van het indrukwekkende staaltje ingenieurswerk.

Ontmantelen Vanaf 1972 werden er in het diepste geheim om de twee jaar oefeningen gehouden, tot in 1997 werd besloten om de schuilkelder te ontmantelen. Dit werd vooral ingegeven door de enorme onderhoudskosten voor het complex: €20 miljoen per jaar. Alleen de energierekening bedroeg al €13.000 per maand.

De Nederlander Henny van de Most

Topselectie vervolg BAD-NEUENAHR 3. Ferienwohnung Baenke, Twee knusse en comfortabele tweepersoonsappartementen in een goed onderhouden huis uit 1909, rustig gelegen om de hoek bij het Kuhrpark en casino. Prettige beschutte tuin. Vriendelijke ontvangst.

Onovertroffen prijs-kwaliteitverhouding.

12 51 32, maria.baenke@t-online.de, €15/18 per persoon per nacht.

46 | Reisgids | juli/augustus 2011

4. Steigenberger Hotel, Stijlvol en chic met eigen zwembad, sanatorium, medische staf, fitnessbegeleiding en privéonderdoorgang naar de naastgelegen thermen. De kamers in het oude deel aan de kant van het Kuhrpark zijn de beste.

Moderne luxe in een klassiek decor (zie de foto’s rechts). Vorstelijk ontbijt.

194 10, www.steigenberger.com/Bad_ Neuenahr, €119, B 8.5.

was een van de vele gegadigden die het complex wilden behouden en omvormen tot een attractie, maar om het te laten voldoen aan de hedendaagse veiligheidseisen zou al €30 miljoen kosten.

En zo sneuvelden ook de plannen voor een onderaards hotel en een champignonkwekerij.

Het afsluiten van de bunker was ook nog kostbaar, omdat het simpelweg laten vergaan van de installaties te veel milieurisico’s in zich droeg.

Sinds 2008 is het herdenkingsmuseum Dokumentationsstätte Regierungsbunker geopend. Van het enorme netwerk zijn nu enkele gangen voor het publiek toegankelijk. Genoeg om geheel ondergedompeld te worden in een beklemmende Koude Oorlogssfeer (zie ook www.bunker-doku.de). ●

Ahrdal

Reizen & prijzen Beste reistijd April tot november. In de zomerweekenden en tijdens de wijnoogst kan het druk zijn op de Rotweinwanderweg.

Auto Met de auto ben je vanuit Utrecht via Eindhoven, Venlo en Mönchengladbach een kleine drie uur (280 km) onderweg.

Trein ICE-treinen gaan vanuit Utrecht tot Remagen (vanaf €29 enkele reis; boeken via www.bahn.com of de Treinreiswinkel) waar je kunt overstappen op de Ahrtalbahn die twee keer per uur de acht stations in het dal aandoet. De snelste verbinding tussen Utrecht en Ahrweiler is 3,5 uur.

Reisaanbod Wandelreizen worden aangeboden door SNP en Van Paridon Reizen. De vijfdaagse hotelwandelreis van SNP met overnachtingen in middenklassehotels kost op basis van logies en ontbijt en een twee-

persoonskamer, exclusief de heen- en terugreis, €275 per persoon, toeslag eenpersoonskamer €55, zie www.snp.nl. De vierdaagse wandeltocht van Van Paridon Reizen kost €299 op basis van logies en ontbijt in een tweepersoonskamer, eenpersoonstoeslag €40, inclusief bagagevervoer, zie www.vanparidonreizen.nl.

Entrees Romeinse villa €4, Regierungsbunker €8. Wijn proeven: meestal gratis, Körtgen Ahrweiler €5 (4 glazen), Burggarten €45 (8 topwijnen). Ahr Resort baden/sauna €15; hele verwendag €100.

Reisinformatie Specifieke wandelgidsen zijn ‘Wege zum Wein: Die Ahr’ (2006, 48 pag., ISBN 9783761620090, €6,95) en Rotweinwanderweg (2008, 176 pag., ISBN 9783935873239, €14,95). ‘Siebengebirge,

Ahrtal’ van Polyglott On Tour biedt meer toeristische informatie (2011, 144 pag., ISBN 9783493556155, €11,95). Nederlandstalige reisgidsen zijn er alleen van de Eifel.

Handige wandel- en fietskaarten zijn: de Kompass Wanderfűhrer Ahrgebirge (band 1053) €12, de Eifelverein wandelkaart 09 Ahrtal-Eifel 1:25.000, €9,50 en de Rad- und Wanderkarte Bad Neuenahr-Ahrweiler und das Ahrtal, 1:25.000, €5,95. Ter plaatse zijn ze goedkoper.

Goede websites zijn: www.ahrtal.de, www.rotweinwanderweg.de en www. ahr-rotweinwanderweg.de.

Eten & drinken Gemiddelde prijzen in €.

Kop koffie 2,25, taart 3,50, frisdrank (0,3l) 2,80, bier (0,25l) 2,50, wijn (0,2l) 5, schnitzelgerecht 12 (seniorenportie 9).

HEPPINGEN 5. Burggarten Viersterren Gasthaus van de prijzenwinnende wijndynastie Schäfer. De ruime kamers zijn vernoemd naar een druivensoort, en eigenzinnig gedecoreerd. In de Schatzkammer heeft elke gast zijn eigen afgesloten wijncollectie en houdt vader Paul uitbundige proeverijen. Zie foto rechts.

12 12 80, www.weingut-burggarten.de, €96.

Reisgids | juli/augustus 2011 | 47