Pagina 2
Pagina 4
Pagina 5
Pagina 8
Pagina 13
Pagina 15
Het Geuldal heeft last van droogte én wateroverlast
Zuid - Limburg - Het is een merkwaardig contrast: elke Nederlander heeft de beelden van de overstromingen in 2021 op het netvlies en tegelijkertijd verdroogt het Geuldal. “De natuurlijke sponswerking van het Limburgse landschap hield destijds zeker 80 procent van het water vast. Daarom was de ramp hier veel minder groot dan in België” , zegt programmamanager André Hassink van Natuurmonumenten (Vervolg op blz. 5)
17e Liberation Concert met ‘Johan Willem Friso’ kapel
Margraten - Op zondag 17 september staat het 17e Liberation Concert op de Amerikaanse begraafplaats in Margraten op de kalender. Dit jaar staat de Koninklijke Militaire kapel Johan Willem Friso onder leiding van Tijmen Botma op het podium (Lees verder op blz. 3)
Lezing over tewerkstelling politieke delinquenten
Epen - Op woensdag 6 september 2023 organiseert de Kring Valkenburg & Heuvelland van het LGOG, samen met de Heemkundevereniging ‘Uit Ons Krijtland’, een lezing door Annet Schoot Uiterkamp (Vervolg op blz. 4)
Nieuw Talent Orkest Wijlre
Wijlre - Het duurt nog een aantal weken tot de eerste repetitie van het Nieuw Talent Orkest Wijlre op donderdag 21 september. In Wijlre zijn ze er echter al helemaal klaar voor. Er is veel belangstelling voor deze kans om als volwassene een instrument te leren bespelen (Vervolg op blz. 12)
Banholt Epen Eys Gulpen Lemiers Margraten Mechelen Mheer Nijswiller Noorbeek Partij Reijmerstok Schin op Geul Sibbe Slenaken Vi jlen Wahlwiller Wijlre WittemCorrespondentie-adres:
Postbus 8 6270 AA Gulpen
Telefoon:043 - 450 61 55
Mobiel:0646 05 1720
E-mail: info@gulp-en-geuljournaal.nl
bezorging@gulp-en-geuljournaal.nl
Aanlevertijden: (een week voor uitgave)
Advertenties:
Tot vrijdagmiddag 18.00 uur
(via mail: zaterdag 18.00 uur)
Redactie:
Tot zaterdagmiddag 18.00 uur.
Folders: Maandag 18.00 uur.
(in week van verspreiding)
Oplage en verspreiding:
Gulp en Geuljournaal wordt met een oplage van 15.550 exemplaren verspreid in:
Banholt - Epen - Eys - Gulpen - Lemiers
Margraten - Mechelen - Mheer - Nijswiller
Noorbeek - Partij - Reijmerstok - Scheulder
Schin op Geul - Sibbe - Slenaken - Vijlen
Wahlwiller - Wijlre - Wittem
Plus 66 buurtschappen: Beertsenhoven - Bergenhuizen - Berghem
Berghof - Beutenaken - Billinghuizen - Bissen - Bommerig - Broek
Cartils - Bruisterbos - Crapoel - Dal - Harles - Holset - Hoogcruts - De
Hut - Diependal - Dijk - Elkenrade - Elzet - Engwegen - Eperheide
Etenaken - Euverem - Heijenrath - Groot Welsden - Helle - Herkenrade
Hilleshagen - Höfke - Hurpesch - Ingber - IJzeren - Kapolder Keutenberg - Kleeberg - Klein Welsden - Kosberg - Kuttingen - Landsrade
Mamelis - Mellechet - Moerslag - Overgeul - Pannes - Pesaken - Piepert
Plaat - Roth - Schey - Schilberg - Schoonbron - Schweiberg - Sinselbeek
Stokhem - Terhorst - Terlinden - Termaar - Terpoorten - Terziet - Vroelen
Walem - Waterop - Wesch en Wolfshuis.
Nieuws van ’t Durpstoneel Viele
Vijlen - Na de succesvolle jubileumvoorstelling in april jongstleden is “ ’t Durpstoneel Viele” nu bezig met de voorbereidingen voor haar opvoering in november 2023. Het bestuur laat alvast weten: “We gaan twee eenakters, één monoloog en voor het eerst, ook een jeugdtoneelstukje met kinderen van groep 7 en 8, in het dialect voor jullie verzorgen. Laat jullie verrassen. We zullen jullie op de hoogte houden van het reilen en zeilen. Noteer alvast de geplande data: vrijdag 24 november, zaterdag 25 en zondag 26 november 2023 in jullie agenda!
Kienmiddag bij KBO Vijlen
Vijlen - Op maandag 4 september is er in het jeugdgebouw op de Vijlenberg voor de leden van KBO Vijlen vanaf 14.00 uur een gezellige kienmiddag.
Verkoop en leggen van: laminaat, parket en planken vloeren.
Opschuren en afwerken van reeds bestaande houten vloeren.
Bekleden van trappen met masief hout.
Verkoop op afspraak.
Bezoek de Open Dag bij de Volmolen in Epen
Epen - Bezoek de Volmolen bij Epen tijdens de publieke openstelling op zaterdag 2 september. U wordt van 11.00 tot 16.00 uur hartelijk ontvangen door de molenvrijwilligers, de excursieleiders en de vrijwillige boswachters. Er is ook een informatiekraam van Natuurmonumenten. U kunt ook mee op excursie door het omringende landschap.
Op bezoek in de molen
We openen iedere 1e zaterdag van de maand tussen 11.00 en 16.00 uur de deuren van de monumentale Volmolen. Daarmee krijgt u (gratis) de kans om deze prachtige watermolen van binnen te zien. De trotse molenvrijwilligers tonen u het ambachtelijke malen van graan en lichten het verhaal van het rijksmonument toe. Vrijwillige gidsen staan klaar om u het cultuurhistorisch verhaal van de Volmolen en het landschap toe te lichten. 's Middags kunt u deelnemen aan de Klimaatwandeling met de boswachter (vooraf aanmelden via www.nm.nl/agenda) en doorlopend kunt u deelnemen aan een korte gebiedswandeling met een gids. Wellicht treft u onderweg, tijdens uw bezoek aan het gebied, de vrijwillige boswachters die uw vragen kunnen beantwoorden of die u wijzen op bijzondere tips voor het gebied.
Dit jaar gaan we verder met het herinrichten van de Volmolen. Het gebouw wordt publieksvriendelijk ingericht en we willen het verhaal van het monument en het landschap beter aan u duidelijk maken.
Zo gaan we het verdwenen ambacht van het vollen van wollen stoffen in het gebouw demonstreren. Dit gebeurt met een nagebouwde Vollenbank, die door het waterrad wordt aangedreven. Het nieuwe team van molenaars, molengidsen, vrijwillige boswachters en excursieleiders heet u van harte welkom en ziet u graag tegemoet!
Scheppingswandeling
Lemiers - Wittem - Net als voorgaande jaren is er in september - maand van de schepping –in Wittem een scheppingswandeling, dit keer op zondag 3 september. We beginnen de wandeling in Lemiers, in de Catharinakapel met de fel gekleurde muurschildering waarin de schepping wordt uitgebeeld. Na uitleg over deze bijzondere schildering wandelen we langs een mooie route naar Wittem, met onderweg nog een enkel bezinningsmoment. Afsluiting in Wittem met een kop thee of koffie. Deelname kost 5 euro (inclusief de entree voor de kapel). Vertrokken wordt om 13.15 uur bij Klooster Wittem. We zijn rond 17.00 uur terug. Let op: We gaan eerst met de lijnbus naar Lemiers, dus zorg voor een OV-kaart of pinpas met OV-optie! Graag opgeven via tel. 0434501741 of www.kloosterwittem.nl/Agenda.
De vier vieringen van het weekend 2/3 september hebben ook ‘de schepping’ als thema: Kringviering op zaterdagavond om 19.00 uur en de drie eucharistievieringen op zondag om 9.00 uur, 11.00 uur en 18.00 uur. Deze zijn uiteraard gratis.
Processie Slenaken ‐ Moresnet
Slenaken - Op zaterdag 9 september zal de jaarlijkse processie van Slenaken naar Moresnet plaatsvinden. Het vertrek is om 7.00 uur vanaf de kerk in Slenaken. De tocht gaat via Teuven, Sippenaken en Gemmenich naar Moresnet. Om 08. 30 uur is er een korte pauze bij hoeve de Eik, en om 09.30 uur brengt het gezelschap nog een bezoek aan de kerk van Sippenaken. De aankomst in Moresnet is rond 11.00 uur, waar een H. Mis zal worden opgedragen. Verder zal om 14.00 uur de kruisweg bezocht worden. Er zal een volgwagen meerijden voor eventuele uitvallers. Voor nadere inlichtingen: maak gebruik van het telefoonnummer 043 -4573696.
17e Liberation Concert met ‘Johan Willem Friso’ kapel
Margraten - Op zondag 17 september staat het 17e Liberation Concert op de Amerikaanse begraafplaats in Margraten op de kalender. Dit jaar staat de Koninklijke Militaire kapel Johan Willem Friso onder leiding van Tijmen Botma op het podium. Zij brengen samen met solist Nico Wouterse en zangeres Emma Kok een modern-klassiek programma, dat ondersteund wordt door persoonlijke verhalen. Deze verhalen worden onder andere verteld door militaire Willemsorde
drager Luitenant-kolonel Gijs Tuinman, zangeres Emma Kok en historicus Paul Bronzwaer. In elk verhaal wordt een link gelegd tussen de spreker en een soldaat die begraven ligt op de Amerikaanse begraafplaats. “Het Liberation Concert is jaarlijks een uniek eerbetoon aan onze Amerikaanse bevrijders. Zowel de locatie als het programma laten ons nadenken over de waarde van vrijheid, zoals die in september 1944, nu 79 jaar geleden, dankzij grote offers werd teruggewonnen” , aldus voorzitter Theo Bovens.
Emma Kok
Het muzikale programma zal verder omlijst worden door zang van basbariton Nico Wouterse en ‘The voice Kids’ winnares Emma Kok. Zij zullen o.a. een duet zingen, ‘You raise me up’, daarnaast zal Emma Kok ‘Father’ van Demi Lovato en ‘Hero’ van Mariah Carey ten gehore brengen. Nico Wouterse zal ‘Long time Ago’ van Aaron Copland, ‘Als de liefde niet bestond’ van Toon Hermans en ‘Love Poems’ van Jan De Haan (deel 2, gebaseerd op het gedicht “ She walks in beauty” van Lord Byron) ten gehore brengen.
Het is voor de Koninklijke Militaire kapel Johan Willem Friso de eerste keer dat ze tijdens het Liberation Concert speelt. Ze zijn geen onbekende op de Amerikaanse begraafplaats waar ze recentelijk in mei tijdens de jaarlijkse Memorial Day viering acte de présence gaven. De kapel zal o.a. werken spelen van Mellilo (‘In a Cause called Glorious’), Pütz (‘Unknown Territory’), Williams (‘Patriot Reprise’) en van Holst (‘Jupiter’). Het Liberation Concert is gratis toegankelijk. Reserveer nu je tickets voor zitplaatsen via de site www.liberationconcert.nl. De Amerikaanse begraafplaats is op zondag 17 september daarnaast gewoon open voor publiek.
Herinner mij niet in sombere dagen. Herinner mij in de stralende zon. Herinner mij hoe ik was, toen ik alles nog kon.
Intens verdrietig zijn wij, nu wij afscheid hebben moeten nemen van Jacques Debije-Schoonbrood
echtgenoot van Mia Debije-Schoonbrood
Langs deze weg willen wij iedereen bedanken voor alle blijken van medeleven na het overlijden van Jacques.
Hij overleed op 24 juli 2023 in de leeftijd van 88 jaar.
De crematieplechtigheid heeft plaatsgevonden op vrijdag 28 juli in de aula van crematorium Heerlen.
Een bijzonder woord van dank aan alle medewerkers van Mamelis Care in Vijlen en Sevagram Zorghotel Heerenhof in Mechelen voor de liefdevolle zorg en ondersteuning Familie Debije Familie Schoonbrood
Correspondentieadres: Kolmonderstraat 12, 6286 CE Nijswiller
GEVRAAGD OP KORTE TERMIJN HULP IN DE HUISHOUDING
Voor 1 persoons huishouden in Etenaken, Wijlre. Voor 4 uur per week, jaarbetrekking. Voor meer informatie: Tel.043-4591875
Lezing over tewerkstelling politieke delinquenten
Epen - Op woensdag 6 september 2023 organiseert de Kring Valkenburg & Heuvelland van het LGOG, samen met de Heemkundevereniging ‘Uit Ons Krijtland’, een lezing door Annet Schoot Uiterkamp. Zij behandelt een niet zo bekend onderwerp uit de Zuid-Limburgse geschiedenis, vlak na de Tweede Wereldoorlog. Namelijk de tewerkstelling van politieke delinquenten in Nederlandse steenkolenmijnen in de periode 1945 - 1958. De lezing wordt vanaf 20.00 uur gehouden in Hotel-café Peerboom, Wilhelminastraat 11, 6285 AS te Epen. Korte uitleg over 13.000 politieke gevangenen Na de bevrijding van Zuid-Limburg ontstonden er twee problemen die dringend opgelost moesten worden. In gevorderde gebouwen zoals scholen en kastelen werden grote aantallen gevangen genomen 'foute' Nederlanders zoals NSB' ers en andere collaborateurs opgesloten.
Is uw stoel of bank doorgezakt, deze kunnen wij opnieuw voor u opvullen. Ook oud of beschadigd leer kunnen wij herstellen alsof het weer nieuw is. Het reinigen van uw stoffen en leren meubels. Of alle andere meubelwerkzaamheden.
www.meubelpiet.nl | 06 - 82 94 47 93
delijk weer het altijd goed bezochte Heuvelland Veldhandbal Toernooi. Er hebben zich voor dit toernooi niet minder dan 95 teams aangemeld, die afkomstig zijn uit heel Limburg en België. Het toer- nooi zal plaatsvinden op de fraaie accommodatie van Sportclub ‘25 in Bocholtz. De teams worden ingedeeld in 20 poules in de leeftijden van F jeugdtot Senioren. Er wordt gespeeld op 12 handbalvelden en er worden ruim 180 wedstrijden van elk 2 x 12 minuten gespeeld.
Aanvang van het toernooi is om 09.00 uur, en einde om ca. 18.00 uur. Bij de E en F jeugd is er voor elk team een fraaie beker en vanaf de D
Ze waren niet veroordeeld en wachtten op hun straf door tribunalen en speciale rechtbanken. Tegelijkertijd was er een ernstig tekort aan mijnwerkers. Steenkool was essentieel om de economie weer op gang te brengen. De tewerkstelling van gevangenen lag voor de hand. Het kwam tot afspraken tussen mijnen en Justitie. Terwijl ze hetzelfde loon ontvingen als vrije mijnwerkers, boden de gevangenen zich vrijwillig aan om ondergronds te werken, in 1945 in één mijn, later in alle twaalf. Hun toezegging werd door de andere mijnwerkers vrijwel zonder problemen aanvaard. In 1947 werden in Eygelshoven, Terwinselen en Treebeek strafgevangenissen of Rijkswerkinrichtingen opgericht om de veroordeelden te huisvesten. Deze instellingen leidden tot innovatie in het gevangeniswezen. Gevangenen werden klaargestoomd voor terugkeer in de maatschappij. Tussen 1945 en 1958 werkten er meer dan 13.000 politieke gevangenen in Limburgse mijnen. Op deze wijze leverden zij een positieve bijdrage aan het economisch herstel van Nederland.
Annet Schoot Uiterkamp studeerde sociale en economische geschiedenis aan de Katholieke Universiteit in Nijmegen en volgde daarna de opleiding tot wetenschappelijk bibliothecaris aan de Universiteit van Amsterdam. Van 1990 tot 2015 was zij bibliothecaris, eerst aan de Opleiding Tolk-Vertaler, daarna bij aan de Jan van Eyck Academie, beide in Maastricht. Op 12 oktober 2022 promoveerde Annet Schoot Uiterkamp aan de Universiteit van Maastricht op haar onderzoek naar de tewerkstelling van politieke delinquenten in Nederlandse steenkolenmijnen in de periode 1945-1958. De lezing is ook toegankelijk voor niet-leden. Als entree rekent de organisatie op een vrije gave.
Heuvelland Veldhandbal Toernooi
Bocholtz - “We verheugen ons op jullie toernooi!” Een veel gehoorde opmerking van de ruim 20 verenigingen die zich hebben aangemeld. Na drie jaar (2 jaar Corona en vorig jaar afgelast i.v.m. langdurige regen) ein-
Dorpstraat 18 | Simpelveld | 0683301800 www.schoenmakerijschijns.nl
jeugd worden de nummers 1 en 2 van elke poule beloond met een wedstrijdbal.
5 verenigingen in Stichting
De prijsuitreikingen vinden plaats een half uur na de laatste wedstrijd in de betreffende poule. Er is een verplichte parkeerweide ingericht en de organisatie van dit groots eendaags handbalevenement is in handen van de Stichting Heuvelland Handbal Toernooi, die bestaat uit de handbalverenigingen Olympia (Bocholtz), Esia (Eys), Juliana (Epen), MenG Optimo (Gulpen-Mechelen) en Margraten. Er is geen entree en wie weet tot ziens op ons toernooi!
Repaircafé Gulpen
weer van start in ‘t Gulperhoes
Gulpen - Na een welverdiende vakantie start het Repaircafé Gulpen weer in het Gulperhoes aan de Rosstraat 5 op zaterdag 2 september om 10.30 uur. De sluiting daar is om ongeveer 12.15 uur.
Een groep enthousiaste mannen repareert voor u, tegen een vrijwillige bijdrage, alle soorten apparaten, die anders vaak zonder verder na te denken worden weggegooid. Weggooien kan altijd nog, maar eerst even controleren of iets niet gerepareerd kan worden.
26e Gulpdaltocht
Slenaken - Elke 3e zondag van september wordt door en voor Fanfare Berg en Dal van Slenaken. de bekende Gulpdaltocht georganiseerd De routes van 7, 12, 18 en 25 km lopen
door het mooie dal van de Gulp, het riviertje dat zich van het Belgische Henri Chapelle naar Gulpen slingert. De Gulpdaltocht wordt in 2023 voor de 26e keer georganiseerd, nu onder de vlag van FLOW. De routes brengen ons dan vanuit Slenaken naar Schilberg of Pesaken, Reijmerstok en Euverem.
Goede pauzeplaatsen
De Gulpdaltocht biedt goed toegeruste pauzeplaatsen waar koffie, thee, vlaai en belegde broodjes van bakker Vermeeren, soep, bier en fris te verkrijgen zijn. De routes voeren vanuit Slenaken naar Schilberg (7 km) of naar Pesaken (12, 18 en 25 km) en vervolgens via Reijmerstok (18 km) en Euverem (18 en 25 km).
Inschrijven vindt voorafgaand aan de start van de wandeltocht plaats in fanfarezaal Berg en Dal, Dorpsstraat 27, 6277 NC Slenaken. Alle afstanden kunnen vanaf 7.30 uur worden gestart. De 25 km tot uiterlijk 12.00 uur, de 18 km tot 13.00 uur, de 12 km tot 14.00 uur en de 7 km tot uiterlijk 15.00 uur. De kosten voor Bondsleden (FLOW en KWBN) bedragen 1,50 euro en voor nietbondsleden 2,50 euro per persoon. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met de heer Erwin van Mieghem, (tel. 06-10584949) en Jeu Lemmens (tel. 043-4573321 of 06-23151453) of via info@gulpdaltocht.nl, zie eventueel ook www.gulpdaltocht.nl. `
Het Geuldal heeft last van droogte én wateroverlast
Zuid - Limburg - Het is een merkwaardig contrast: elke Nederlander heeft de beelden van de overstromingen in 2021 op het netvlies en tegelijkertijd verdroogt het Geuldal. “De natuurlijke sponswerking van het Limburgse landschap hield destijds zeker 80 procent van het water vast. Daarom was de ramp hier veel minder groot dan in België” , zegt programmamanager André Hassink van Natuurmonumenten. Hij ziet daarin de sleutel naar de toekomst. Hassink pleit voor het vergroten van die sponswerking. Dat voorkomt verdere verdroging van de natuur en verkleint het risico op kletsnatte voeten.
‘’t Mooiste stukje van Nederland ...’, staat aan de rand van Mechelen op een informatiebord van de gemeente Gulpen-Wittem. Boswachter Ecologie Marina Fijten opent een hek dat toegang verschaft tot vochtige hooilanden en een beekbegeleidend bos langs de Mechelderbeek. Ze adviseert laarzen, maar die blijken eigenlijk niet nodig. Het kraakt bijna onder de voeten. “Tien jaar
Heuvellandse JONGEREN
AAN HET WOORD
LYNN SCHURGERS - SIBBELayher blitz steigers en rolsteigers.
Voor al u dak, schilder en voegwerkzaamheden. Ideaal voor gevelreiniging, restauratie en stucadoorswerkzaamheden.
M. Visschedijk | Tel. 06-52451113
Het winnen van de wereldtitel is voor een sport(st)er en zijn of haar land het allermooiste wat bereikt kan worden. Jarenlang trainen, weken vol focus en presenteren op het moment suprême. Veel kansen zijn er niet, toch lukte het Jennifer Hermoso en haar team om de wereldbeker voor Spanje binnen te slepen. Veel felicitaties volgden, waarvan één haar bleef achtervolgen. De zoen van bondsvoorzitter Luis Rubiales gaat de wereld over en overschaduwt vandaag de dag de prachtige, sportieve prestatie die Hermoso en haar team nog geen twee weken geleden behaalde. Is het goed dat we er niet over uitgepraat komen of draven we misschien een beetje door? Iets wat Lynn Schurgers (20) uit Sibbe zich ook afvraagt: “Lastig.. Je weet niet hoe het echt gegaan is en wat nu wel en niet waar is van wat er allemaal verteld wordt. Ik vind het een grijs gebied, maar handig blijft de actie natuurlijk niet. En laten we maar niet beginnen over de houding waarin hij (Rubiales) nu het slachtoffer speelt...” Het zou een prachtige casus zijn voor een rechtenstudent, kijken wie nou wel in zijn of haar recht staat. Ook een van de redenen waarom Lynn het gehele tafereel liever aan zich voorbij laat varen: “Mijn allereerste studie was rechten, dat wou ik altijd al doen, maar ik had er ook alweer snel genoeg van. Veel te serieus... niets voor mij. Vervolgens ben ik met de studie Communicatie aan het Fontys in Eindhoven begonnen.” Dat was meteen een schot in de roos voor Lynn: “Ik voel me er drie jaar na de start van de opleiding nog steeds thuis. Het creatieve en de vrijheid van de opleiding, dat trekt me gewoon heel goed! ” Wat ze dan aan het einde van haar studie het liefst wil gaan doen? “Tja, dat is een hele goede… Ik ga nu een stage lopen bij een magazine, dat vind ik al supertof! Maar om later in een ziekenhuis met zieke kindjes te kunnen werken op het gebied van communicatie, dat lijkt mij ook heel erg leuk. Dus ik ga de aankomende stages nog gewoon heel goed gebruiken om mezelf te oriënteren.” Creatief, dat is Lynn niet in haar studie, ook in haar vrijetijd vindt ze het heerlijk om creatief bezig te zijn: “Ik hou ontzettend van zingen en muziek, dus daar ben ik veel mee bezig. Daarnaast werk ik ook in kledingwinkel ‘Moustache’ in Valkenburg, iets wat ik met veel plezier doe. Een voetbalwedstrijd van MVV, een festival of een avondje naar de Complex is mij ook niet te gek, haha.” Normaal gesproken zou Lynn het van verdriet uit kunnen schreeuwen als het nieuwe leerjaar weer voor de deur stond. Bij haar huidige studie gelukkig niet, al wil ze niet ontkennen dat de ‘holiday break’ haar even goed heeft gedaan: “Drie weken aan het Gardameer zijn eigenlijk altijd drie weken te kort, dus daar heb ik heerlijk m’n batterij op kunnen laden, haha.” Dromen? “Dat is toch wel om een keer naar Indonesië te gaan, het geboorteland van mijn oma en een prachtig land om te ontdekken. Hetzelfde geldt voor Japan en Korea.” Één ding hebben ze allemaal gemeen: goedkope reisjes zijn het niet, dus voorlopig zal er weer goed gestudeerd moeten worden en dat is iets wat Lynn het komende schooljaar met veel plezier gaat doen! Youri
terug bloeiden hier nog orchideeën zoals de brede orchis, maar die zijn al lang weg. De strook dicht bij de beek is nu veel te droog voor deze vochtminners en de voedselrijkdom te hoog.”
Drainages weggehaald
Ook in het Geuldal was lang veel gericht op voorkomen van natte voeten en ondergelopen landerijen. Maar andere tijden vragen om andere maatregelen. “Hier hebben we alle drainage weggehaald...” , vertelt Fijten op een hellend stuk grond richting de beek. Agrariërs brachten die drainages in eerdere decennia aan. “We onderzoeken op onze gronden nu wat er gebeurt als we die weghalen. Hier lijkt het nu in ieder geval natter.” Maar er is meer nodig, zegt Fijten aan de oever van de Mechelderbeek. “Veel beken in het Geuldal zijn eigenlijk te diep. Daardoor stroomt het water dat valt veel te snel het gebied uit. Dat is ook een oorzaak van de droogte. Bovendien zou je bij zware regenval willen dat de beken langzaam overstromen, zodat de grond het water opneemt. Daarmee voorkom je verderop zware overstromingen.”
WC-papier in de beek
Natuurmonumenten ziet daarom graag minder diepe beken. Maar eigenlijk komt dat nu te vroeg, zegt Fijten. De waterkwaliteit van de Geul en de beken is matig. Oorzaak: ongezuiverd rioolwater en meststoffen. “Bij zware buien kan de riolering in de Zuid-Limburgse dorpen de hoeveelheid water niet aan. Een paar keer per jaar hebben we een riool overstort. Dan zie je hier het wc-papier door de beek zwemmen. Al die verontreinigingen heb je liever niet in de natuur.”
Fijten pleit daarom voor het afkoppelen van het regenwater van daken en het bufferen van dit water op eigen grond. Met een kuil in de tuin waar de regenpijp op aangesloten is een prachtige wadi (Water Afvoer Drainage en Infiltratie of Water Infiltratievoorziening) te maken waarin het water kan infiltreren. Tegen relatief lage kosten helpen Zuid-Limburgers daarmee de natuur in hun omgeving. Een groenere tuin houdt ook meer water vast en voorkomt in de zomer hittestress. “Klimaat, water en natuur zijn allemaal met elk verweven...” , zegt Fijten.
Verder zou natuurinclusieve landbouw een grote bijdrage kunnen leveren, denkt de ecoloog. Dat is een manier van boeren waarbij gewerkt wordt binnen de grenzen van de natuur. Fijten wijst bij een stuk maisland op de kurkdroge lössgrond. “Eén harde koek..., zegt ze. “Daar raast het water bij een heftige onweersbui na een droge periode dus over heen. Samen met de boeren moeten we oplossingen bedenken, zodat we het water veel beter vast houden in dit gebied,” zegt Fijten. Ze roept consumenten op
om hun groente en fruit vaker in te kopen bij natuurinclusieve boeren. “Daarmee help je echt het landschap in je eigen omgeving.”
Meer samenwerking
Ook André Hassink pleit voor veel meer samenwerking in de strijd tegen de droogte én de wateroverlast. Hij kijkt tegenover Kasteel Schaloen in Oud-Valkenburg uit op een typisch Limburgs decor. Mais, aardappelen en graan komen op de flanken van de heuvels uit de grond. “De laatste jaren merken de boeren ook dat het steeds droger wordt. Ze moeten vaker beregenen en bedenken andere oplossingen. Je ziet bijvoorbeeld steeds meer drempeltjes en strokenteelt in de landerijen. Daarmee proberen ze het water langer vast te houden. De problematiek die zij op hun grond ervaren hebben wij op onze natte hooilanden.” Misschien zijn de belangen van de natuur en de landbouw wel meer dan ooit gelijk, denkt Hassink. Hij bespeurt in ieder geval een verlangen naar samenwerking. “Boeren voelen dat de techniek niet de oplossing is. We moeten samen bewuster met het landschap omgaan. Dat is bepalend voor ons antwoord op de droogte. Ik merk dat de jonge boeren en de generatie die nog op kleine schaal heeft gewerkt, daarvoor openstaan. En tegelijkertijd past dit proces ook bij onze gedachte ‘van pachter naar partner’. Alleen samen komen we verder.”
Programma Natuurkracht
Die gedachte kwam in het verleden niet altijd goed van de grond, weet Hassink. Ook door de opstelling van de overheid die zich meer op kerntaken focust. “Steeds vaker komt er voor een bepaalde problematiek een zak geld met veel spelregels, terwijl de overheid zich vaak niet goed verdiept in
de aanvrager en geen goed beeld heeft van oplossingen. Dat leidt in de praktijk vaker tot krachtenstrijd dan krachtenbundeling. Het bevordert goed partnerschap in ieder geval niet.
Terwijl je elkaar juist heel goed moet kennen. Dan zie je dat ondernemers, boeren, burgers en natuurorganisaties veel dezelfde belangen hebben en kom je ergens.” Dat is ook de gedachte achter het programma Natuurkracht. Natuurmonumenten slaat daarin de handen ineen met Natuur- en Milieufederatie Limburg, Stichting het Limburgs Landschap, ARK Natuurontwikkeling en het Wereld Natuur Fonds. Samen inspireren ze inwoners, ondernemers en overheden om de natuur in te zetten als bron voor ideeën, technologieën en plannen die duurzaam helpen tegen klimaatverandering en wateroverlast in het Geul- en Gulpdal. Dat gebeurt met activiteiten en acties. Van scholenprojecten tot watercoaches. Van brainstormen over innovatieve oplossingen tot praktische opruimacties.
Klimaatwandeling
Bovendien wil Natuurkracht de Limburgers bewust maken van de situatie. Niet alle inwoners zien de relatie tussen eigen gedrag en de waterproblematiek. Of weten niet dat het landschap een belangrijk instrument kan zijn. Een zogenoemde ‘klimaatwandeling’ in het Geuldal maakt dat duidelijker. Boswachter Paul Wijenberg zette rondom de Volmolen bij Epen een route van 4,2 kilometer uit. Die toont niet alleen de schoonheid van het Geuldal en het Zuid-Limburgse heuvellandschap, maar
ook de kracht van het water. De Geul is niet voor niets een erosierivier: Het water in de Geul kronkelt, slijpt en schuurt zijn weg in het landschap. ‘Welkom bij de snelst stromende (berg) beek van Nederland” , staat op een bordje bij de rivier zelf. Het is een stuk waar de Geul volop meandert, zodat de snelheid uit het water raakt. Aan de overkant van de Geul wacht een fascinerend bospad. Water stroomt vanuit kleine bronnetjes richting de rivier. Boomstammen, wortels, de zachte ondergrond en andere natuurlijke elementen remmen het water af. “’Oh, zit dat zo...’, hoor ik vaak als ik een excursie geef op de route. Je ziet hier heel goed welke rol het landschap kan spelen bij het voorkomen van wateroverlast” , vertelt Wijenberg. Hij merkt dat niet alleen Limburgers en toeristen een excursie boeken of de wandeling zelf maken. Belangstellenden uit heel Nederland komen naar het Geuldal. “Onlangs liepen bijvoorbeeld twee waterdeskundigen uit Delft mee. Die staken iets op van onze specifieke situatie in Zuid-Limburg en kwamen tegelijkertijd met tips en adviezen over mogelijke oplossingen. En dat past weer heel goed bij onze visie dat we alleen samen de droogte en de wateroverlast kunnen aanpakken.”
Geuldalwandelmarathon
Vilt - Wandelvereniging Vilt organiseert op zaterdag 7 oktober 2023 alweer de 41e editie van de bekende Geuldalwandelmarathon met diverse mogelijkheden om te wandelen: 42 kilometer in lijn van Hauset naar Vilt/Berg en Terblijt (de hele marathon); 21 kilometer in lijn van Hauset naar Epen (’t Patronaat / de halve marathon); 21 kilometer in lijn van Epen (’t Patronaat) naar Vilt/Berg en Terblijt (de halve marathon); Een rondje van 21 kilometer met start en finish vanuit Zaal Cascade in Vilt/Berg en Terblijt (de halve marathon); Een rondje van 10,5 kilometer met start en finish vanuit Zaal Cascade in Vilt/ Berg en Terblijt (de kwart marathon / tevens het Geuldalrondje voor de jeugd van 6 tot 14 jaar).
Ook per bus
Ook dit jaar bestaat de mogelijkheid om met de bus vanuit Vilt/Berg en Terblijt naar Hauset te gaan of om vanuit Epen naar Hauset te gaan. Voor alle mogelijkheden, de starttijden en de bijbehorende kosten verwijzen wij graag naar onze website www.wandelverenigingvilt.nl. Onderweg zijn er diverse rustplaatsen ingericht. De wandeltocht gaat onder alle omstandigheden door en vindt plaats onder auspiciën van de KWbN.
De hele marathon van 42 kilometer start in Hauset (België) en volgt in grote lijnen de stroming van de Geul. De route gaat door pittoreske dorpjes, door bossen en weilanden. Kortom, ZuidLimburg in al zijn geuren en (herfst)kleuren.
Contact met uw gemeente
Telefoon 14 043
E-mail info@gulpen-wittem.nl
Website www.gulpen-wittem.nl
Bezoekadres
Willem Vliegenstraat 12, 6271 DA Gulpen
Postadres
Postbus 56, 6270 AB Gulpen
Contact vanuit het buitenland
Telefoon0031 43 88 00 600
Fax043 88 00 601
Openingstijden
klantcontactcentrum
Maandag tot en met woensdag van 09.00 - 16.30 uur
Donderdag van 09.00 tot 19.00 uur
Vrijdag van 09.00 tot 12.30 uur
Wij werken op afspraak
Naar de gemeente? Maak een afspraak! U bent dan direct aan de beurt. Neem contact op via bovenstaande gegevens.
Colofon
Redactie en samenstelling: team communicatie gemeente Gulpen-Wittem.
Volg ons op Facebook & Instagram
facebook.com/ GemGulpenWittem
@gulpenwittem
Duurzaam omgaan met water? Een regenton helpt!
Vanwege het grote succes van de regentonnenactie in 2019 en 2021 heeft de gemeente Gulpen-Wittem besloten de regentonnenactie ook weer in 2023 te organiseren. Dit jaar kunnen inwoners - die niet eerder aan de actie hebben deelgenomen - zich melden voor 1 gratis regenton. Er zijn dit jaar 700 tonnen beschikbaar. Wilt u graag een regenton?
Dan kunt u zich vanaf woensdag 30 augustus om 9.00 uur digitaal aanmelden via www.gulpen-wittem.nl/regentonnenactie. De eerste 700 inwoners die zich aanmelden én nog niet eerder een regenton ontvangen hebben, krijgen een bewijsstuk waarmee ze de regenton af kunnen halen bij Hubo afbouwcentrum Jan Opreij in Margraten. Om wachttijden bij het uitgiftepunt te voorkomen, vindt de afgifte verspreid over een aantal weken plaats. U ontvangt een mail over het juiste afhaalmoment. Lukt digitaal aanmelden niet? Dan kunt u vanaf woensdag 30 augustus 09.00 uur telefonisch contact opnemen met de gemeente Gulpen-Wittem via het telefoonnummer 14 043.
Extremer weer
Door klimaatverandering wordt het weer steeds extremer. De regenbuien worden heviger en de perioden van droogte duren langer. “Daarom is het belangrijk om zuinig om te gaan met drinkwater” , legt wethouder Piet Franssen uit. “De gemeente Gulpen-Wittem wil door middel van deze actie stimuleren dat inwoners bewuster en zuiniger omgaan met drinkwater. Met het opgevangen regenwater kunt u bijvoorbeeld tijdens perioden van droogte de planten water geven. Daar hoeft u dan geen drinkwater voor te gebruiken.” Kijk voor meer informatie over deze actie op www.gulpen-wittem.nl/regentonnenactie.
Hoe fit bent u? Doe een gratis fitheidstest!
De gemeente organiseert fitheidstesten voor senioren
Regelmatig bewegen en actief zijn hoort bij een gezonde leefstijl. En zorgt ervoor dat u fit blijft. Hoe fit bent u? In september/oktober organiseert de gemeente Gulpen-Wittem gratis fitheidstesten voor senioren. Een fitheidstest bestaat uit een aantal eenvoudige testen die uw conditie, spierkracht en flexibiliteit meten. Op deze manier brengen wij uw lichamelijke gezondheid in beeld. Na afloop worden de resultaten van de test met u besproken en ontvangt u een beweegadvies.
De fitheidstest
De test - inclusief advies - duurt ongeveer 45 minuten. Trek makkelijke kleding en sportschoenen aan. De fitheidstesten worden afgenomen door fysiotherapiestudenten en beweegcoaches van de gemeente Gulpen-Wittem.
Locaties
Wijlre Wielderhoes donderdag 21 september 9.00 - 13.00u
Mechelen A gen Sjoeël maandag 25 september 9.00 - 13.00u
Gulpen Sporthal maandag 16 oktober 9.00 - 13.00u
Deelname is gratis, meld u wel even aan
Aanmelden kan tot uiterlijk vrijdag 15 september door een mail te sturen naar anneke@negen.nl. Geef bij uw inschrijving door: uw naam, leeftijd, de gewenste locatie/datum waarop u wilt deelnemen én eventuele bijzonderheden zoals medische indicaties en/of fysieke klachten waar we rekening mee moeten houden. Ook is het fijn als u een inschatting van uw fit- en gezondheid op schaal (1 = helemaal niet fit, 10 = topfit) doorgeeft. Het is mogelijk een voorkeurstijd aan te geven. Wij proberen hier in de planning rekening mee te houden. U ontvangt vervolgens per mail het tijdstip waarop u verwacht wordt. Wij zien uw aanmelding graag tegemoet!
We zoeken nieuwe collega’s!
Op zoek naar een veelzijdige functie waarbij geen dag hetzelfde is? Aan de ene kant houd u zich als financieel medewerker bezig met de gemeentelijke belastingen. En aan de andere kant met de wettelijke plichten en de juiste inrichting en opvolging hiervan. Maar ook advies geven is u niet onbekend. Waarbij u collega’s graag meeneemt in de P&C-cyclus. Verder zoeken wij een medewerker evenementen. Want bent u een kei in organiseren, ondersteunen, plannen en controleren? En heeft u er écht plezier in om organisaties in Gulpen-Wittem verder te helpen bij grote of kleine evenementen? Dan is deze functie wellicht iets voor u! Tot slot zijn we op zoek naar een beleidsmedewerker erfgoed. Waarbij u hét aanspreekpunt bent voor alles rondom erfgoed. U richt zich op de vraag hoe we ons cultureel erfgoed kunnen beschermen en ontwikkelen. Spreken wij u binnenkort? Kijk voor meer informatie op www.gulpen-wittem.nl/vacature
17e‐eeuwse grenssteen bij de Volmolen in Epen herontdekt
Sporen uit het verleden laten zich zien
In de oudste beschrijving van de monumenten in Limburg uit 1926 valt te lezen bij de gemeente Wittem: Te Epen, op het terrein van den Ondersten watermolen een (verplaatste) GRENSSTEEN (Staatsch-Waldeck Pallant).
Van Agt verwijst hiernaar in zijn bekende gedetailleerde studie van de monumenten in onder andere de toenmalige gemeente Wittem uit 1983. Hoewel hij informatie toevoegt over de wapens, heeft hij geen tekening of foto van de steen. Zoals die wel van de overige grensstenen bij hem is te vinden. Dat lijkt er toch op te wijzen dat hij de steen niet zelf gezien heeft. Dat blijkt ook als hij de locatie van de steen foutief als bij de Onderste molen in Mechelen (De Commandeursmolen) situeert. Juist is wel zijn beschrijving: grenssteen XVII (dus: 17e-eeuws) met een achtpuntige ster (Waldeck) en een schild met drie valken (typefout, hij bedoelt balken: Van Pallant) van de Vrije Rijksbaronie Wittem. En een schild met een klimmende leeuw met pijlenbundel (Staten-Generaal). Waar hij die beschrijving dan vandaan heeft blijft onduidelijk.
Op 25 juni 2023 werd door Natuurmonumenten een informatiedag in het Patronaat in Epen georganiseerd voor de nieuwe club vrijwilligers rond de te verbouwen Volmolen. De dag bestond uit drie lezingen en een wandeling. Een van de vrijwilligers (Jef Brauers) had vroeger op de Volmolen gewoond. Hij vertelde dat hij ooit een steen had gezien achter het bakhuis dat aan de molentak van de Volmolen staat. Of die er nog was wist hij niet zeker. Na enig zoekwerk bleek de steen er nog te staan. Hij stond in een afgesloten gebied en was onzichtbaar door het hoge gras. De wapens aan weerszijden komen overeen met de genoemde beschrijvingen. Daarmee is nu duidelijk dat ook de verwijzing in 1926 al onjuist was want de Volmolen is de Bovenste molen van Epen (de Onderste molen is de Wingbergmolen, altijd stroomafwaarts gerekend). Dat verklaart ook waarom tot nu toe zonder succes gezocht was naar deze steen.
Meer onderzoek naar de datering en oorspronkelijke locatie van de zeer fraaie en oude grenssteen wordt gedaan door twee lezinghouders van die dag: Michiel Purmer (historisch-geograaf Natuurmonumenten) en Bart Ibelings (historicus en bestuurs- en redactielid Heemkundevereniging Uit Ons Krijtland in Epen). De steen staat overigens nog precies in de gemeente Gulpen-Wittem (kern Epen) en nét niet in Vaals (kern Vijlen).
De grenssteen is vanwege haar ligging in een moeilijk toegankelijk natuurgebied niet te bezoeken, maar in overleg met Natuurmonumenten wordt gekeken hoe deze bijzondere steen toch beter beleefbaar gemaakt kan worden.
Bent of kent u een mantelzorger?
Mantelzorgcompliment 2023 aanvragen
Zorgen voor een ander is niet vanzelfsprekend. Een mantelzorger heeft namelijk niet persé gekozen voor deze taak maar draagt toch zorg voor de gezondheid van dierbaren om zich heen, door ze te ondersteunen in het dagelijks leven. Mantelzorg kan intensief zijn en gaat soms wel 24 uur per dag door. We mogen trots zijn op deze kanjers. Zij verdienen een groot mantelzorgcompliment! Vindt u dat ook? Deel dan ook een mantelzorgcompliment uit! Of attendeer mantelzorgers erop dat zij hun zorgvragers helpen om dit aan te vragen.
Wat is het mantelzorgcompliment?
Het mantelzorgcompliment is een jaarlijkse vergoeding voor mantelzorgers. Het is een geldbedrag van maximaal 200 euro. Krijgt de zorgvrager hulp van meerdere mantelzorgers, dan mag hij of zij dit bedrag over hen verdelen.
Wie vraagt het mantelzorgcompliment aan?
Degene die de zorg ontvangt, kan het mantelzorgcompliment bij de gemeente aanvragen. Kan hij of zij dit niet (meer), dan kan de mantelzorger hem/haar hierbij ondersteunen.
Wie komt in aanmerking?
Om in aanmerking te komen voor een mantelzorgcompliment gelden de volgende voorwaarden:
1. Degene die de zorg ontvangt (de zorgvrager), moet in de gemeente Gulpen-Wittem wonen (thuiswonend of verzorgings-/verpleeghuis).
2. De mantelzorger mag wel buiten de gemeente Gulpen-Wittem wonen.
3. De zorgvrager krijgt voor tenminste 8 uur per week en langer dan 3 maanden hulp van de mantelzorger(s). Dit moet in ieder geval zo zijn voor het jaar 2023.
4. De zorgvrager mag één mantelzorgcompliment per huishouden per jaar aanvragen. Let op: een zorgvrager kan niet gelijktijdig mantelzorger zijn voor een andere zorgvrager. Ook kan een mantelzorger niet gelijktijdig zorgvrager zijn.
Hoe kunt u het mantelzorgcompliment aanvragen?
Het mantelzorgcompliment kunt u van 1 augustus tot 1 december 2023 aanvragen. U dient een aanvraagformulier in te vullen. U kunt: - het aanvraagformulier online invullen via de website www.gulpen-wit tem.nl - het aanvraagformulier downloaden en printen op www.gulpen-wittem.nl / Actueel / Nieuws / Mantelzorgcompliment 2023 of - een aanvraagformulier met antwoordenvelop bij de balie van het gemeentehuis ophalen.
Het aanvraagformulier moet u volledig en naar waarheid invullen. Zonder een volledig ingevuld formulier kunnen wij de aanvraag helaas niet in behandeling nemen.
Stuur het formulier vervolgens naar het volgende adres:
Gemeente Gulpen-Wittem
t.a.v. het Wmo-loket
Postbus 56
6270 AB Gulpen
Vóór de kerst 2023 informeren wij de aanvrager van het compliment over ons besluit. Dan is ook de exacte hoogte van het geldbedrag bekend.
Zondag 8 september: Mosaqua Ironkids Triathlon
Na twee succesvolle edities organiseert Mosaqua ook dit jaar - alweer - de derde editie van de Mosaqua Ironkids Triathlon! Dit doen ze in samenwerking met de Nederlandse Triathlon Bond. Deze editie vindt plaats op vrijdag 8 september op het terrein van Mosaqua. De starttijd is tussen 17.00 en 19.20 uur.
Inschrijven
Kinderen tussen de 6 en 15 jaar gaan zwemmen, fietsen en rennen in en rondom het buitenbad van Mosaqua. De afstanden zijn ingedeeld op basis van de geboortejaren van de deelnemers.
Inschrijven kan via de website van MijnTriathlonbond. Maak een account aan en schrijf je in! Alle kinderen krijgen na afloop een medaille en een leuke goodiebag. Kijk voor meer informatie op www.mosaqua.nl.
