ANAYA HARITZA: PIEZAZ PIEZA. KOADERNOAK

Ezagutu gure

koadernoak Lehen Hezkuntza

P I E ZAZ P I E ZA

11

12

1

2 3

10

4 5

9 8

7

6

Ezagutu gure koadernoak

Euskara Maila bakoitzeko hiru koaderno ditugu, PIEZAZ PIEZA proiektuaren barruan. Konpetentzietan oinarrituta daude eta testuinguru motibagarriak dituzte, ikasleek edukiak berrikusi eta sakondu ditzaten.

1Euskara 1

3

Lehen Hezkuntza

Euskara Koadernoa 1

Lehe n

1

Azoka-eguna

Hezk

untza

© Kxyo@AkxyoBCa67k ÀeHIt89å *+a45n89a45n89a67k!

oa 2

1 ntza

a Euskar oa 3

rn Koade

• ®Lxya45¤

*+a67l67b>?u45µ *+d89a45u89d:;Þ »m89a67l:;eHIt89a45>. »m89a67l67kxyoBCa67k *+d45i45t45¤ ΔbDEeNOgjki:;eHIt89a45>.

• ®Glma45m:;eJKl45u89å *+d45u45n:;eHIt89a45> *+d89a89g`aø.

© EVWt89å »n89o>?> *+d89a45u89d:;Þ ΔbBCa45n89a45n89a67k?

¬©Blma45Δ, Δh:;eHIm:;eHI> *+d89a45u89d:;Þ!

¬©Blma89d89a45u89d:;Þ *+oBCgjki89a67k Δh:;eHIm:;eHI>!

Lehen Hezku

IVWr89a67kVWu45r45r45Δ ÀeHIt89å »m89a45r89g`ao>?t45¤ ÀeTUsÑÖa67l89d45i:;eJKk *+d45i89o>?t:;eHIn89å.

• ®Lxya45i67kxya67k

EVWr45r:;eHIp89a45r89a45t45¤ »i45r45u89d45i89a45r45Δ ÀeHIt89å »i45r89a67kVWu45r45r45Δ.

Koade rn

P I E ZAZ P I E ZA

2

P I EZ P I AZ E ZA

3

¬©Blma45† ÀeHIt89å Δh89oBCg|}eHIΔ.

4

Glma45i45n45i89d89a45t45zVWΔ ÀeHIt89å »i89d89a45t45zVWΔ.

Δ¬

Δ¬

Δ¬

L

L

L

Ixyd89a45t45zVWΔ »i45zvweHIn89a67k.

© Exygjku45> *+o>?>!

OlmgjkΔ ΔbBCa45† »n89a67h45Δ *+d45u45†.

20 hogei

hogeita bat 21

Z P I E ZA P I E ZA

1 2 3

11

ISBN: 978-84-698-4965-1 ISBN: 978-84-698-4966-8 ISBN: 978-84-698-4967-5

Lehen mailako koadernoen helburua ikasleek irakurtzen eta idazten ikastea da. Hainbat ariketa proposatzen dira horretarako.

Lehen eta bigarren koadernoetan, irakurketa- eta idazketa-plana indartzeko askotariko ariketak planteatzen dira.

Nñóo>?r67k ΔbBCa45t45¤ *+d45i45t45¤ »t89o>?m89a45t:;eNOa67k? IVWr89a67kVWu45r45r45Δ ÀeHIt89å »i89d89a45t45zVWΔ.

14

AVWi45t89a67k *+g`aoBCg`ao@Akxyø *+d45i45t45¤ »t89o>?m89a45t:;eNOa67k.

Blma45† ÀeNOd89ø Δb>?Δ *+d89a45u89d:;Þ. GnoeJKh45i89a89g`aø: Δh89oBCg|}eHIi45t89å Δb>?Δ!

Ixyg|}eJKk ΔbBCa45t45¤ *+d45i45t45¤!

12

13

Nñóa45n89d89o@Ak *+gjki89d89a45t45¤ ÀeNOgjki45t:;eHI> *+d45¤ Δkxya45m45i89o>?i89å.

Hñóa45i45n67bBCa45† ΔbBCa45n89a45n89å *+d45i45t45¤, Δh89a45> ÀeHIt89å Δh:;eHIm:;eHI> ÀeHIm89a45t:;eJKkxyø.

Blma45i45n89å »i89g`aa45n89d:;eNOå *+d89å.

Hñóo@AbDEÞ *+o@Ah:;eNOa45> ÀeNOg`ao>?>!

Glma45i45n45i89d89a45t45zVWΔ ÀeHIt89å »i89d89a45t45zVWΔ.

*+g

*+g

*+g

G

G

G

15

OpqsÑÖa45t45¤ ÀeTUsÑÖa67l89d45i89a67k.

*+gjki89d89a45t45¤

»m89a89g`aoBCa67k

Δh89oBCg|}eHIΔ

Axyg`aa45t:;eJKk *+g`ao>?i67kxyø Δb>?i89d:;eHIt45i67k *+d45¤ *+a45u45t89oBCå.

GnoeJKbDEÞ »m89a89gjki89å ÀeNOgjki45t:;eNOå »m89a45i45t:;Þ *+d45¤.

BnoeNOg`ao@Ak *+o23sÑÖa89g`aa45Δ *+g|}eJKh45i45t45¤ *+d45i:;Þ ÀeNOd89a67bDEeRSeHIΔ.

14 hamalau

IVWr89a67kVWu45r45r45Δ ÀeHIt89å »i45n89gjku45r89a45t45¤ »> Δl:;eHIt45r89å *+d45u45t:;eHI> Δh45i45t45zxya67k.

16

Glma45i45n45i89d89a45t45zVWΔ ÀeHIt89å »i89d89a45t45zVWΔ.

»>

»>

»>

N

N

N

OpqsÑÖa45t45¤ »n89å, »n89ø ÀeHIt89å »n:;Þ Ãs~òi67l89a67bBCa67k ÀeHIr89a67b>?i67l45 i45z.

Δkxyå

*+å

*+å

Δkxya45t45u45t89å hamabost 15

8 1

Bigarren koadernotik aurrera, irakurgaiak txertatzen dira, ikasleen mailara egokituta.

Zeziliok betaurrekoak ditu

IVWr89a67kVWu45r45r45Δ »t:;eTUs~òt45u89å *+a45r45r:;eHIt89a45z. © ZvweHIzVWi67l45i89ø *+d45i45n89o23sÑÖa45u45r89oBCå ΔbBCa<=sÑÖoBCa45> zvweJKh89a45® zVWi67h89oBCa45>, Δh89a<=sÇÉeHIr45r:;Þ Δb>?i45zVWi89a45>.

—Jlmo@Al89a<=s~òt45u67kxyø zxya45r89å »n45i45r:;eJKkVWi45> »p45i67l89o>?t89a45>? —*+g`aa67l89d:;eHIt45¤ zVWi89o>?> Δl:;eJKh89o>?i89a67k.

—EVWz *+d45u45† »n89a67h45Δ; ΔbDEeHIt89a45u45r45r:;eJKkxyoBCa67k »j`aa45r45r45Δ *+d45i45ztukVWi89d89a45t:;Þ.

ZvweHIzVWi67l45i89o@Ak ΔbBCa<=sÑÖoBCa45> zvweJKh89a45® »j`aa45r45r89a45i45t45¤ zVWu:;eHI>; ΔbBCa45†-ΔbBCa45t:;eNOa45>, *+a45n45i45m89a67l45i89å ΔbBCa45† »i67kVWu<=s~òΔ zVWu:;eHI> zVWu67h89a45i45t45z ΔbBCa45t:;eHIt45i67k zVWi45n45t45zVWi67l45i67k.

—Nñóo>?® zxya45r89å zVW¤? —*+g`aa67l89d:;eHIt45¤ zVWu:;eHI> *+d45i45n89o23sÑÖa45u45r89oBCa67k.

—Slma89gjku45zxya45r45r89å »n89a45i45z. ZvweHIr89g`aa45t45i67k zxya45u89d:;Þ Δh89a45i45> Δh89a<=sÇÉeHIr45r:;Þ?

—BnoeHIt89a45u45r45r:;eJKkxyoBCa67k »j`aa45r45r45Δ *+d45i45ztukVWi89d89a45t:;Þ —ÀeHIr89a45n45t45zVWu45> zVWu:;eHI> ZvweJKl45i45zVWi89o@Ak. —Hñóo>?r45Δ *+d89å zxyo>?r45t:;eNOå! Níìi67k ΔbDEeJKl89a45r45r45i89a67k ÀeHIr89a67b>?i67l45t45zvweHI> *+d45i45t45u45† »n89o>?n89d45i67k »n89a67b>?i67l:;eHI> »j`aa67kVWi45t:;eJKkxyø. Hñóo@AbDEÞ ΔbDEeHIt89a45u45r45r:;eJKkxyoBCa67k ΔbBCa45n45i45t45¤!

ZvweHIzVWi67l45i89o@Ak *+a45u45r45r:;eHIr89å »j`aa45r45r89a45i45t45¤ zVWu:;eHI> ΔbBCa<=sÑÖoBCa45> zvweJKh89a45®; Δh89a67l89a67kxyø ΔbBCa45t:;eNOa45>, ΔbDEeJKh:;eHIt45i67k zvweHIt89o>?r45r:;eHI> *+a67h89o>?t<=s ΔbBCa45† ÀeHIn45t45zVWu45> zVWu:;eHI>: —Blma45r45r89a<=sz{kVWi67l89ø, ΔkVWi67l89ø, ΔkVWi67l89ø; ΔbBCa45r45r89a<=sz{kVWi67l89ø, ΔkVWi67l89ø, ΔkVWi67l89ø...

—Kxya45i45xxyø, ΔbBCa45r45r89a<=sz{kVWi67l89ø. Hñóo>?r45Δ *+d89å »p89o>?zxyå!

—Jlma67kVWi45n89å! —eTUsÑÖa45> zVWu:;eHI> ΔbBCa45r45r89a<=sz{kVWi67l89oBCa67k—. Glmo>?zxya45t45¤ ÀeNOgjki45> ΔbDEeJKh89a45® *+d89å, *+g`ao>?zxya45t45¤!

—Níìi45r45Δ ΔbDEeHIt89a45u45r45r:;eJKkxyoBCa67k »j`aa45r45r45Δ *+d45i45ztukVWi89d89a45t:;Þ, ÀeHIt89å ÀeHIz »n89a89g`aø »p89o>?zVWi67k.

—ZVWu67k ΔbBCa45Δ zxyo>?r45t:;eNOå! Níìi67k ÀeHIz *+d45u45† Δfjki45t<=s~òi67k ÀeHIr:;Þ »i67kVWu<=s~òt:;eHI>...

ULMkVWi45m:;eHIn89å ÀeHIr89a67b>?i67l45Δ ΔbDEeJKh89a45® *+d45u45† »n89a45r45r89a<=s »n89a67b>?i67l:;eHIn:;eNOa45>.

ZvweHIzVWi67l45i89ø, ΔbBCa45†-ΔbBCa45t:;eNOa45> *+g|}eJKl89d45i45t45u45t89å, »p:;eHIn45t<=sÑÖa45t45zvweHI> Δh89a<=s~òΔ zvweHI>: «EVWn45t45zVWu45m:;eHIn89å *+d45u45†. UpqsÑÖa45i45m:;eHIn89å *+d45u45†. Dlma<=s~òt89a45m:;eHIn89å ÀeHIt89å »u67kVWi45m:;eHIn89å ÀeHIr:;Þ ΔbBCa89d45i45t45u45†. BnoeHIt89a45u45r45r:;eJKkxyoBCa67k *+d45i45t45u45†! DnoeHI>-*+d:;eHIn89å *+d45u45†! Zxyo>?r45i89o>?n:;eJKkxyoBCå »n89a45i45z, ÀeHIr89a67bBCa45†!»

EVWt89å ΔbDEeHIr:;Þ Δl89a89gjku45n89a45r45Δ *+d:;eHIi45t45zvweHIr89å »j`aoBCa45> zvweHI>.

—LvweJKh89o>?Δ, Δl:;eJKh89o>?Δ! Nñóa67h45Δ *+d45u45zVW¤ »n45i45r:;eJKkVWi45> »j`ao@Al89a<=s~òt45¤?

Slma89cdeh89å AVWzxyc^_o>?n89å, CåçeNOchii67l45i89ø »t45i:;eHIn:;Þ *+g`aa67f`aa<=s. Bpqr45u45ñ89ø (»m89o@Al89d89a45t45u89å).

2

EVWr89a45n45t45zVWu45> *+g`aa67l89d:;eHIr:;eHIΔ.

•

Nñóo>?® *+d89å »i45p45u45i45n89a45r:;eHI> »p45r89o>?t89a89g`ao>?n45i<=s~òt89å?

ZvweHIr89g`aa45t45i67k *+d89a89g`aø Δh89a<=sÇÉeHIr45r:;Þ?

•

ZvweHI® *+a45n45i45m89a67l45i89a45r:;eJKkVWi45> ÀeNOgjki45> *+d45¤ »t89o>?p89ø ZvweHIzVWi67l45i89o@Ak?

•

Nñóo>?r45Δ *+d:;eHIi45t45¤ *+d45i89ø *+a45ztukvweHIn:;eNOa45>? ZvweHIr45t89a45r89a67kxyø?

•

32 hogeita hamabi

hogeita hamahiru 33

LOTU D ENA! Zertan ari da bakoitza? Idatzi

3 1

Erreparatu irudiari eta osatu

esaldiak.

A

esaldi bana.

C

B

A B

*+d89a45u89d:;Þ.

Mñóa67h89a45Δ *+g`aa45i45n:;eNOa45>,

»p45i45zVWt45¤ *+d45¤.

PvweJKl67l89o@Ak EVWñ89a45u45† ÀeHIt89å ZVWu45r45i45ñ:;Þ Kxya45n45p89oBCa45> 2

nagi

handi

4

»j`ao@Al89a<=s~òt:;eHI> *+a45r45Δ *+d45i45r89å.

u.

• Gela honetan bilera egin ditug

itsusi goibel

• Maialenek soinekoak erosi du.

sinonimoak.

txiki

langile

bero

dirudun

alai

e.

• Eskolan haritza landatu dituzu

apain

*+a67l67f|}eHI®

. *+a67bDEeHIr89a45t<=s

.

»t45r45i<=s~òt:;Þ

. *+d89o>?t89o>?r:;Þ

.

20 hogei

esaldiak.

Zuzendu akatsak eta berridatzi

*+d89a67b>?i67¬.

Aukeratu eta idatzi beheko hitzen

garbi

C

• Irakasleek gozokiak ekarri dute. hogeita bat 21

Unitate bakoitzaren amaieran, konpetentzietan oinarrituriko lana dago, edukiak berrikusteko.

8

2

Lehen Hezkuntza

Euskara Koadernoa 1

1

a2

o Koadern

Erlauntzera joan, eta aztarna bila hasi da.

2 Superazeri erlauntz nagusira

joan da. Dena aurkitu du hankaz gora, eta eztiaren arrastorik ere ez!

Irakurri testua arretaz.

Lupa hartu, eta, hara!, animalia baten oinatzak lurrean…

Superazeri basoko detektiberik ezagunena da.

Trebetasun guztiak erabiltzen ditu misterioak argitzeko, batez ere bere azerikeria! Erle erreginaren mezua jaso du gaur Superazerik.

2

Lehen Hezkuntza

Euskara

Superazeri detektibea

Hartz bate

nak dira!

3

Detektibe jauna: nagusiko ezti guztia Oso larrituta nago. Erlauntz eta ez dakigu zer desagertu da. Erleak urduri daude egin. o. argitzek a misterio dugu behar Zure laguntza

Galdeketa egin die susmagarriei.

Superazerik galderak egin dizkie basoko hartz guztiei, eta den-dena idatzi du koadernoan.

Non zinen egun hartan?

Erle erregina

Mezua irakurri bezain laster, di-da!, misterioa argitzera joan da Superazeri. Hona hemen, urratsez urrats, nola argitu duen:

2

Lehen Hezkuntza

P I

Euskara a3

o Koadern

Zergatik ez zeunden zure kobazuloan?

Norekin zenbiltzan?

1 Material egokia bildu du. Lan txukuna egiteko,

detektibe batek ezinbestekoa du punta-puntako materiala: Argazki-kamera Lupa on bat. flashduna

Hausnartu ondoren, erabakia 4 hartu du. Froga guztiak eskuan,

Biharamunean, erle erregina eta hartz guztiak bildu ditu basoan.

Superazeri gau eta egun ibili da pentsatzen. Koadernoa atera, eta ondorioak idatzi ditu.

P I

Oharrak idazteko koadernoa eta bolaluma.

Frogak kontuan hartuta, argi dago: Kriski hartza da erruduna! Ezta, Kriski?

30 hogeita hamar

P I

1 2 3

ISBN: 978-84-698-4971-2 ISBN: 978-84-698-4972-9 ISBN: 978-84-698-4973-6

Bigarren mailako koadernoek edukiak berrikusteko ariketak dituzte, baita era askotako testu motak ere, ikasleak irakurtzen trebatzeko.

11 Zuhaitz ipurterrearen udazkena 1

Eta zuhaitza ez zen beste inoiz Fernando Lalana, El otoño del

—Ai, ai! Kontuz, astakilo hori, adarra apurtu behar didazu eta!

kexatu.

árbol cascarrabias. Bruño (molda

tua).

Urtero, udazkena helduta, hosto ak erortzen zitzaizkion, eta triste-triste ibiltze n zen, kolorea galduta. Udazken hura inoiz baino lehorragoa izan zen, eta zuhaitza gaixotu egin zen.

2

Unitate bakoitzaren hasieran, ikasleen motibazioari eragiteko irakurgaiak daude, irudi ikusgarriz hornituta.

hogeita hamaika 31

—Non egin behar ditugu orain habiak? —zioten txoriek.

Egun batean, udal-teknikariak heldu ziren; zuhaitza aztertu, eta, hiltzen ari zela ikusita, mozte a erabaki zuten.

Baina, halako batean, haurrak agertu ziren; plastilina zekarten, eta lekeda- eta pintura-potoak.

Batzuk lurreko hostoak margotzen hasi ziren, eta adarre tan itsasten; beste batzuek plastilinazko bolatxoak eseki zituzten hostoen ondoan.

Hosto gorri, more, laranja, urdin haiek nabarmen samarrak ziren; baina behintzat zuhaitza ez zegoen biluzik. Gainera, plastilinazko bolatxoak gaztai na bihurtu ziren!

Orduantxe konturatu zen benet an maite zutela. Batez ere haurrek…

Irakurri testua arretaz.

Iparragirre kalean zuhaitz bat zegoen, zuhaitz bakarra; etxeetatik, espaloitik eta galtzadatik luzatzen zituen adarrak. Ezagu tzen zutenek bazekiten ipurterre eta kexati handia zela.

—Zenbat auto, nolako kutsad ura, txorien habiak adarretan, emakume horrek adar bat moztu dit…

Izugarria da! Ez nau inork maite !

Txarrenak, berriz, adarretatik zintzilik jolasten ziren haurrak ziren.

z!

Bai..., neu izan naiegun Barkadazue, bainatzen! hartan oso gose nin

Azaldu, zure hitzak erabiliz, zerga tik zen ipurterrea zuhaitza.

22 hogeita bi hogeita hiru 23

11

Irakurri olerkia, inguratu ñ letra duten hitzak eta idatzi izen bereziak.

14

Eme, ene, eñe… alfabetoa ikasten ari dira Eñaut, Begoña, Iñigo eta Mariñe.

Txori, txoriño, irri, irriño, izar, izarño…

Agur, andereño!

Idazmena gero eta sakonago lantzeko ariketak.

Osatu komikia esaldi hauek erabil iz. Asmatu azken binetako esaldiak: Goazen barrura!

Ziur zaude, Paule?

Handik izan da!

Nolako etxe misteriotsua!

Entzun duzu zarata?

Joxantonio Ormazabal, Hiztegi Jolastia. Elkar.

12

Ordenatu letrak eta idatzi defini

zio bakoitzari dagokion hitza.

ATPTOKO

BITELELA

AÑRIUE

UTKUTAN

• Paperezko dirua: • Euskal Herriko zaldi txikia: • Zortea emateko eramaten dena:

Jakina! Ez izan beldurrik!

• Nafarroako hiriburua: 13

Osatu jarraibideak kontuan hartuz

.

»p89a<=s~òt45Δ *+å *+o>?r67kxya45† *+å

il edo Il

*+gjku45r45π »m89a67k

*+å *+å

»m89a45Δ *+o>?t89å »m89a67kVWΔ *+a45j|}eNOå

18 hemezortzi hemeretzi 19

LOTU DENA! 1

Erreparatu irudiari eta osatu

testua.

3

Lotu eta osatu. izotza

bezain gogor

zetazko ehuna

bezain hotz

harria

bezain leun

© FVWr:;eTUsz{kxya89g`aa45r45r45i89å TVWu45r45r89o>?i89å © AVWi45t89o>?® Δh:;eHIr45r45i67kxyø *+a45i45n45t45zVWi45r89a45r89å »j`aoBCa45> *+d89å.

Híìi45r45¤ , Δl89a45¤ ÀeHIt89å Δh45i45r45¤ »i67kVWu<=s~òΔ *+d45i45t45¤. AVWi45n45t45zVWi45r89a45r:;eHI> *+o>?n89d89o@Akxyø zVWu67h89a45i45t45zvweNOa45>, *+a45r45Δ *+d45i45r89å Δkxya45n45t45u89a45>.

Blma45†-ΔbBCa45t:;eNOa45>, *+a89g|}eHIr45t45¤ *+d89å.

2

*+d89a89g`aø. *+d89a89g`aø.

Eäãsz{kVWu89a67k 4

*+d45i45t45u45†.

Asmatu galdera bat egoera bakoi

tzerako.

A

B

Osatu esaldiak.

© ZvweHIn67bBCa45i45† Jlmo>?n:;eJKk

ÀeHIr89a45i67kVWΔ *+d45i45t45u45zVWt:;Þ. *+g`aa67l89d45¤ *+d45¤. »i67kVWu<=s~òΔ *+d45i45t45u45zVWt:;Þ DnoeJKbBCa45>.

38 hogeita hemezortzi hogeita hemeretzi 39

Unitate bakoitzaren amaieran, konpetentzietan oinarrituriko lana dago, «LOTU DENA!», unitateko edukiak berrikusteko.

9 B

Lehen Hezkuntza

Euskara Koadernoa 1

Euskara

Lehen

Irakurri

Azeri emea eta zikoina

EHIN BATEAN, ZIKOINAK GONBIDA BAT JASO ZUEN…

PEN

1 Aukeratu erantzun egokiak.

Ongi etorri! Aurrera, aurrera; mahaian zopa gozoa duzu afaltzeko!

Zikoi n Zatoz a maitea: etxera n ire Gon afaltzera. bidat uta zaud e.

L aste r A zeri arte. emea

Hezku

ntza

a. Zer jaso zuen behin batean zikoinak?

Mila esker!

Oparia.

Gonbidapena.

Haragi errea.

Zopa.

Barazkiak saltsan.

c. Non zerbitzatu zuen afaria azeri emeak?

Koadernoa 2

H

Ederra egin dit! Moko luze honekin ezin dut platereko zopa jan!

Plater sakon batean.

ANDIK GUTXIRA, AZERI EMEAK GONBIDAPEN BAT JASO ZUEN…

Plater zapal batean.

Lorontzi batean.

Pitxer estu batean.

Edalontzi batean.

d. Eta zikoinak?

Pitxer dotore batean.

aitea: eme m A zeri zu ni re Nah i du aldu? af an xe et datuta Gonbi zaude. zoa go t!

A fa ri tu dizu ta es pr a Zi koin

P I

Postala.

b. Zer prestatu zuen azeri emeak afaltzeko?

2 Zer pentsatu zuen zikoinak plater hura ikusita?

3 Zertarako gonbidatu zuen afaltzera zikoinak azeri emea?

Lehen Hezkuntza

Euskara

Aspaldiko!

Baina, baina! Nik ezin dut muturra hemendik sartu!

Hori da usain gozoa!

P I

4 Nola sentitu zen azeri emea, zikoinaren erantzuna ikusita?

a3

o Koadern

5 Azaldu, zure hitzak erabiliz, alegiak zer irakasten digun.

Esopo, Alegiak.

2

3

Unitate bakoitzaren hasieran, irakurgaia dago.

Mota askotako testuak lantzen dira.

P I

Ezagutu hizkuntza

1 2 3

Komunikatu

ISBN: 978-84-698-5046-6

Idatzi

ISBN: 978-84-698-5047-3 ISBN: 978-84-698-5048-0

Albistea

Hirugarren mailatik aurrera, koadernoek beste egitura bat dute, edukietara eta ikasleen adinera hobeto egokitzeko.

Lexikoa Eremu semantikoa

berri ematen digute. Hiru atal Albisteek munduko gertakarien eta gorputza. dituzte: izenburua, sarreratxoa

Eremu semantikoa esanahiaren aldetik dute.

lotuta dauden hitzek osatzen

semantikoko hitzak.

1 Idatzi mahai-jokoen eremu 1 Irakurri arretaz albistea.

Berrituta dator Bago!az

en denboraldia EITB 1ek Bago!az saioaren hirugarr Bi denboraldi arrakastatsuren ostean, an, 21:00etan.

22:35ean emango dute, eta ostiralet estreinatuko du gaur. Asteazkenetan i lanetan, eta leJabi Elortegik jarraituko du zuzendar direla iragarri hiaren dinamikan berrikuntzak egongo izango da, aurreHidalgo Zuriñe aurkezlea Saioko du. ikusteak ko bi urteetan bezala. 16-17 urteko talentuak gelditzen da sentsazio onak ematen dizkio: «Agerian . dagoela» ugari artista Herrian Euskal gainera, Go!azen Talent show deritzonaren irabazleak, du. telesailean parte hartzeko aukera izango

koaren arabera: aulkia, galtzerdiak, , ohea, apalategia, jertsea. gerezia, kiwia, alkandora, mahatsa

2 Sailkatu hitz hauek eremu semanti

Altzariak

Frutak

Jantziak

Berria egunkaria. 2019/02/27

k eta erantzunak.

2 Lotu albisteari buruzko galdera gaueko 22:35ean.

Albistea argitaratu zen egunean, Nork?

Euskal Irrati Telebistaren 1. katean.

Zer? ldia estreinatu du.

Bago!az telesailaren hirugarren denbora Noiz?

Euskal Irrati Telebistak.

Non?

Unitate bakoitzaren barruan, idazmena eta lexikoa lantzeko ariketak daude.

bati 3 Idatzi eskolako gertakari sarreratxoa.

eta buruzko albiste baten izenburua

arrotza 3 Ezabatu multzo bakoitzeko

eta idatzi beste hitz bat haren ordez. b. Asia, Afrika, Amerika,

a. usoa, sugandila, kukua,

Italia,

zikoina,

c. okina, arotza, albaitaria, mailua,

ariketan ezabatu dituzun hitzak?

4 Zer eremutakoak dira aurreko .

Idatzi eremuaren izena eta eremu a.

bakoitzeko bi adibide

:

b.

:

c.

: 11

10

Jolastuz ikasi 1 Lagundu piratari altxorra aurkitzen. Horretarako, ordena alfabeti koa

duen bideari jarraitu beharko diozu.

t

o

f

g

Koaderno bakoitzaren amaieran, orrialde bereziak ditugu: lehen koadernoan, jolastuz ikasteko ariketak; bigarrenean, literatura-lantegia; hirugarrenean, berrikuspena.

j i

k

k l

n

h h

g

g f

m k

f

g h p r e

e

d

c c

c

a

b

f

l m d

f

d

e

h

b

o

r

v

s

m a

b

c

w

p

y

z y

z

• Hirugarren letra hiru aldiz agertze n da «Arrigorriaga» hitzean.

z

• Laugarren letra erdian dago «Bilbo» hitzean eta hasieran «Lesaka» hitzean.

• Bosgarren bokala ahoskatzeko, asko hurbildu behar dituzu ezpainak.

x

t

n d

• Bigarrena alfabetoko hirugarren letra da, atzetik hasita.

x y

v r

u

• Lehen letra bi aldiz agertzen da «tutua» hitzean eta behin bakarrik «Lekeitio» hitzean.

h z

t w

a a

q h

3 Aurkitu ezkutuko hitza.

u

t

h

d e

v

g u

d e

i

b

s r

p o

i

f

d

l m n ñ o p q

l

• 9 + 8 eginda jakingo duzu letra honek zer leku duen alfabetoan.

t x e

f

g

• Azken letra aurkitzeko, alfabeto aren hasierara joan beharko duzu berriz.

h

2 Idatzi hitz bakoitzari dagozki on silabak eta aurkitu Bizkaiko herri baten

Ezkutuko hitza:

izena.

4 Kateatu hitz hauek eta osatu eskailera:

SOKA

SILABA NAGUSI

SO

XABALINA BALANT

ZA

KAXA

KA KA

28 29

Atzera begi

ra

aurreko orrialdeko Zubia gurutzatu nahi? Bada, idatzi gauzaren izenak, ordena joko-taulan ikusten dituzun bost alfabetikoan.

Antzara-jokoa

bi arau taldeka jarrita. Hartu kontuan Antzara-jokoan jolastuko zarete, hauek: eskuineko orrialdean gero, eroriz batean • Marrazkia duen laukitxo o duzue. ageri den ariketa egin behark hurrengo laukitxoan erortzen bazarete, • Antzararen marrazkia duen zuzen-zuzen. jauzi, duzue egingo ra antzara

izango duzu giltza. Idatzi hiru Aurrera jarraitzeko, ezinbestekoa o beste hiru, eta giltza lortuko silabako hiru hitz eta lau silabak duzu.

hitz bana; bestela, putzuan Idatzi ts, tx eta tz txistukaridun erorita, bi txanda galduko dituzu.

n sartu nahi ez baduzu, idatzi Irteerarik gabeko labirinto honeta duten lau izenondo. zure logela deskribatzeko balio

-gile zara. Handik ateratzeko, -gin, Espetxearen barruan gelditu bana idatzi beharko duzu. eta -tzaile atzizkidun lanbide-izen

duzu ostatuan gelditu nahi Amaieratik hurbil zaudenez, ez ko, idatzi eraikinen eremu izango, ezta? Aurrera jarraitze semantikoko bost hitz.

,

k dituzten bina izenondo; bestela Idatzi -ti, -zale eta -tsu atzizkia hasierako laukitxora itzuliko zara.

29

28

Hirugarren koadernoaren amaieran, «Antzara-jokoa» jolasa eta galdetegia daude, ikasturteko edukiak berrikusteko.

11 Bidean galduta

Lehen Hezkuntza

Euskara

Irakurri 1 Zenbat pertsonaia ageri dira? Non daude? ……………………………………………………………………………………………………………………

(Mendia; bi bide: bata, sasiz eta harriz beteta; bestea, lorez) PRINTZEA: Non gaude? Esan duzu ordubete baino lehen herrian izango garela… Eta, begira!, galduta gaude.

Koadernoa 1

IRAKASLEA: Guztiz galduta. Erresumako geografia-mapa kontsultatu dut, Zientzien Errege Akademiak argitaraturiko azkena…

Lehen Hezkuntza

TONINO: Esan dizut ez goazela bide onetik.

IRAKASLEA: Eta zeuri egin behar nizun kasu, ala Zientzien Errege Akademiari?

uskara

E

TONINO: Bada, hobe neuri egin bazenit; ehun aldiz baino gehiago egin dut bide hau, egunez eta gauez.

IRAKASLEA: Nondik nora zoazen jakin gabe.

a2

TONINO: Baina beti iritsi naiz… Eta, orain, batek badaki non gauden!

rno Koade

IRAKASLEA: Bi bide ditugu.

TONINO: Aukeratu bat. Sasiz eta harriz beteriko horretatik ez goaz inora.

Beste honetatik joan beharko genuke: ondo zainduta dago eta segurutik hiri handi batera doa.

P I E ZAZ P I E ZA

PRINTZEA: Ergel hori! Bide onak engainagarriak dira istorio guztietan; ogro ankerren baten gaztelura daramate beti, eta hark bertara doazen koitaduak irensten ditu. Honelako zidor latzak, ostera, jauregietako lorategietara joaten dira.

Lehen Hezkuntza

Euskara a3

o Koadern

4

TONINO: Beharbada, bai. Baina gauzek hasiera ona behar dute, eta nik ez dut inoiz ikusi txarto hasten dena ondo amaitzen denik; eta ezinezkoa da, aldi berean, ondo hasten dena txarto amaitzea. Sinets iezadazu eta goazen hemendik; ez dituzu entzuten musika eta txorien txioa? Beste honetatik, berriz, zer entzuten da? Haize minbera eta adur txarreko txoritzarrak…

2 Zer esan dio Toninok irakasleari? Zertan oinarritu da hori esateko?

Hiztegia Zidor: mendi edo landetako bide estua.

Minbera: mingarria.

…………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………

3 Irakasleak ez du aintzat hartu Toninoren aholkua. Zergatik? …………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………

4 Zer dio printzeak bide bakoitzari buruz? .…………………………………………………………………………………………………………………… .……………………………………………………………………………………………………………………

5 Printzearen ustez, zer bide hartu behar da? ……………………………………………………………………………………………………………………

6 «Zelako hasiera, halako amaiera» dio euskal esaera zahar batek.

Azaldu esanahia eta lotu testuarekin. .…………………………………………………………………………………………………………………… .…………………………………………………………………………………………………………………… .……………………………………………………………………………………………………………………

PRINTZEA: Ai ene! Ezjakina zara, gero! Beste hau da bide ona. Ez duzu uste, irakasle?

P I E Z A ZZ A P I E

IRAKASLEA: Nik ez dut ezer uste Zientzien Errege Akademiak iruzur egin didanetik... Utzidazue nire liburuetan begiratzen.

Jacinto Bevanente, El príncipe que todo lo aprendió en los libros. Juventud (moldatua).

14

15

Ikasleek irakurtzeko trebetasuna eta ulermena lantzeko irakurgaiak.

P I E ZAZ P I E ZA

1 2 3

Ezagutu hizkuntza

Ortografia

ISBN: 978-84-698-5054-1 ISBN: 978-84-698-5055-8 ISBN: 978-84-698-5056-5

1 Idatzi definizio bakoitzari dagokion hitza.

etzi – atso – hatz – etsi

Aditza (I): trinkoak eta

– atzo – hats

: • Eskuan ditugun zati luzeetako bakoitza: • Gaurko egunaren aurre koa: • Arnasa:

1 Inguratu esaldiotako aditzak eta adierazi trinko ak (T) ala perifrastikoak (P) diren:

• Biharkoaren hurrengo

– Zuek ostiralero joate n zarete igerilekura.

– Hara! Eneko poz-pozik dator eskolara.

– Mikel eta Naroa eskut ik helduta datoz.

– Igandero ekartzen ditut loreak azokatik.

eguna: • Zerbaitetan itxaropena galdu: 2 Osatu hitzak, ts, tx eta tz erabiliz. ……imino

har……

e……ai

kira……

moto……

ma……insalto

o……ara

il……e

bela……

sal……a

……anda

perifrastikoak

Aditzek ekintzak adier azten dituzte. Bi mota takoak izan daitezke: trinkoak (hitz bakarrekoa k) eta perifrastikoak (bi hitzekoak).

• Adineko emakumea

Laugarren mailako koadernoek hirugarren mailako koadernoen egitura bera dute.

Edukiak lantzeko ariketak eta jolasak konbinatzen dituzte.

Ezagutu hizkuntza

Gramatika

Txistukariak: ts, tx, tz

i……ulapiko

3 Erreparatu irudia ri eta idatzi ts, tx eta tz duten gauzen izenak.

Aditz laguntzailea: NOR

eta NOR-NORI

Perpauseko elementuen arabera, aditz laguntzaile a aldatu egiten da: Subjektua NOR kasuan badago, Subjektua NOR kasuan aditz laguntzailea NOR badago, motakoa eta perpauseko hitzen izango da. bat NORI kasuan egonez gero, aditz laguntzailea NOR-NOR I motakoa izango da.

2 Idatzi esaldi bana NOR motako aditz hauek in:

– etorriko gara:

– bildu zarete: – erori nintzen: – joaten dira:

Unitate bakoitzaren barruan, ortografia- eta gramatika-edukiak lantzeko ariketak daude.

3 Osatu esaldiak NOR-NORI motako aditzekin, orainaldian lehenaldian. eta

– Niri koloretako marg

oak galdu

– Mireni hortza erori 18

– Zer iruditu – Guri hainbat ideia burur

atu

zuei filma?

19

Hieroglifiko-lantegia • Zer behar da pozik bizitze

ko?

• Zer animalia ibiltzen da

+

Lehen koadernoaren amaieran lantegitxo bat dago, ikasleek sormena landu dezaten.

• Sorginak uxatzeko, ez

7 Irakurri Joxantonio Ormazabalen Barrehizteg iko definizio zoro hauek eta idatzi bako itzari

gauez?

dagokion hitza:

+

ahaztu…

• Euriak eta Eguzkiak bat

+

Haur batek behin zerura bota zuen baloi argiduna.

Goizean jaio eta gauean hiltzen den liburu erraldoia.

-H+

• Euripean naiz atari, nire azpian da nire barruan ja-jai, niretik kanpo Erantzuna:

bestera

Arrainen bainuontzi erraldoia.

8 Zure txanda! Idatzi honako gauza hauei buruzko definizio zoro bat, eta egin marrazkia.

6 Osatu igarkizuna k hitz hauekin eta idatzi erantzunak:

blai-blai

Letren presondegia.

egitean ikusiko duzu…

Igarkizun-lantegia

poltsikoa

Jolastuz ikasi

Barrehiztegia

5 Deszifratu hiero glifikoak eta erantzun galderei.

Gero, erakutsi ikaskideari , ea asmatzen

duen!

Letra bat

ateri

Fruta bat

Ibilgailu bat

• Esku batetik ,

pasatzen da bera, bizilekua du

,

kutxazaina edo kartera.

Erantzuna:

30

31

Atzera begi

ra

Altxorraren uhartea

Pirata hondartzan lehorreratu zara.

Uharte misteriotsu bateko Altxorrera dagoela uhartean ezkutatuta. batzuek esan dizute altxorra dituzu. o u behark heltzeko, hainbat proba gaindit

duzu. Hizkuntza ezezagun batean Hondartzan botila bat aurkitu , eta ezin duzu ulertu. idatzitako paper zati bat du barruan egiten du huts? tuk Komunikazioaren zer elemen igorlea

mezua

hartzailea

Zeharkatu nahi baduzu, aintzira Uharteko aintzirara heldu zara. s bat idatzi beharko duzu. eta txalupa hitzak dituen perpau predikatua, bakoitza kolore batez.

Gero, inguratu subjektua eta

zenuke atseden indiar tipi eder Hau da nekea! Pozik hartuko -tar eta -dar atzizkidun jatorrihonetan, ezta? Bada, idatzi -ar, izen bana.

bat agertu da! Idatzi s, z, ts, tx Halako batean, tximino talde bana. eta tz txistukaridun piztia-izen

l batean sartu zara. Irten nahi Palmondoz betetako baso tropika ikoko bost hitz idatzi beharko baduzu, zuhaitzen eremu semant dituzu.

tu o, mendi arriskutsuak zeharka Uhartearen beste aldera heltzek hitz hauek: mendikate, behar dituzu. Horretarako, sailkatu ide. mendib zar, mendit ka, mendix menditsu, mendilerro, • Hitz eratorriak: • Hitz elkartuak: Ireki altxorraren kutxa itxita dago.

Heldu zara, azkenean! Baina gainditu beharko duzu: idatzi nahi baduzu, azken proba hau e. o-bikot hiru antonim

29

28

Hirugarren koadernoaren amaieran «Altxorraren uhartea» jolasa dago: ikasturteko edukiak berrikusteko jolas dibertigarria.

5

Lehen Hezkuntza

Euskara Koadernoa 1

Lehen He

Euskara

zkuntza

Irakurri

Olerki maiteminduak 1 Zeri buruz hitz egiten du «Maiatzeko euria» olerkiak? Azaldu, labur-labur.

Maiatzeko euria

Hiztegia

Maiatzeko euriak kolore gorriak, neskatxak aireratzen arrosa-orriak, arrosa-ezpainak laztanez josiak, kolore gorriak maiatzeko euriak.

Dote: ezkonsaria.

Trobadore: Erdi Aroko olerkaria, gortean aritzen zena.

2 Aztertu «Maitasuna potean» olerkia.

• Zein da olerkiaren egitura? Adierazi zenbat ahapaldi eta bertso-lerro dituen:

Pegaso: zaldi hegoduna, Greziako mitologian.

Ahapaldiak:

Alegera: alaiki.

Bertso-lerroak:

• Hiru elikagai-pote aipatu dira irakurgaian. Idatzi zein diren eta zertarako erabili den bakoitza.

Koadernoa 2

3 Aztertu «Trobadore maitemindua» olerkia.

P I E ZAZ P I E ZA

Lehen Hezkuntza

a Euskar

P I E ZAZ P I E ZA

Maitasuna potean

Trobadore maitemindua

Etxetxo bat egin nuen tomate-potean, ametsak gorde zitezen eguna joatean.

Zaldia trostan lurra zeharkatzen, zaldia trostan, Pegaso ederra, elkarrekin goaz mendian galtzen elkarrekin biziz alegera.

Sehaska bat jarri nuen oliba-potean, zoriona gordetzeko, oi, gure dotean.

Muino leun hauetatik goraka agertu dira gailur elurtuak, ibai bare hauetan firfiraka jaio dira putzu-argi urtuak.

Etxetxo bat egin nuen artoen potean ametsak jolas zitezen gurekin batean.

Oi, zaldiño, Pegaso bihotzeko, damaren hasperenak jasotzeko diotsut, Unibertsoari eman.

oa 3

rn Koade

• Nor da protagonista? Zertan ari da?

• Zer paisaia ikusten du trobadoreak?

• Zer eskatzen dio Pegasori?

• Bilatu hitz hauekin errima dutenak: alegera:

goraka:

bidaiari:

4 Asmatu beste bi ahapaldi «Maitasuna potean» olerkirako. Kontuan hartu

Oi, zaldiño, Pegaso, hegalari trobadore honekin bidaiari, zeruan zehar bertsoak eraman.

bertso-lerro bakoitzean adierazitako silaba-kopurua.

bat egin nuen (8)

jarri nuen (8)

potean, (6)

potean, (6)

(8)

(8)

(6)

(6)

Juan Kruz Igerabide, Haur korapiloak.

Atenea (moldatua).

2

3

Unitatearen hasieran, irakurgai biziak eta erakargarriak daude.

10

P I E Z A ZZ A P I E

1 2 3

Kirolari aparta

1 Osatu elkarrizketa ri buruz

ko fitxa hau:

Ianire Elorriaga: «Autoan irristailu bat daramat beti, badaezpada»

ISBN: 978-84-698-6841-6 ISBN: 978-84-698-6842-3 ISBN: 978-84-698-6843-0

• Elkarrizketatuaren

Kontadazu nola hasi zinen.

Neba eta biok skatez garraiatzen ginen.

Behin skate park bat egin zuten hemen, Bakion, eta joan egin ginen. Atsegin genuen, jende asko ezagutzeko lekua baitzen. Konturat u gabe gertatu zen.

Noiz hasi zinen lehiatzen?

Nire neba Xabi lehendik lehiatzen zen, eta egun batean harekin txapelketa batera joatea erabaki nuen. Lleidan izan zen, Espainia ko txapelketa.

Lehiatu egin zinela esan nahi duzu?

Bai, nebak adorea eman zidan. Baina orduan ez zegoen emakume-kategoriarik, eta mutilekin batera lehiatzen ginen. Nebak irabazi zuen, eta ni finalaurrekoetara heldu nintzen; ez zen makala!, kontuan hartuta mutilen aurka lehiatu nintzela.

Testuek gaurkotasun handiko gaiak lantzen dituzte, ikasleen errealitatearekin bat datozenak.

8

Zergatik ez zegoen emakume-katego riarik?

Emakume nahikorik ez zebilelak o skatean.

Besterik gabe. Baina urte hartan bertan edo hurrengoan, emakume asko hasi ziren skatean.

Europan bazeuden emakumeen arteko lehiaketak.

Hitz egidazu Europan izan zenuen estreinal diari buruz.

Oso ondo atera zitzaidan. Proba egitera joan nintzen, eta konturatu nintzen lehiatzeko moduan nengoela.

Pentsatu zenuen inoiz skatetik bizitzea?

Ez. Skatea jarraitzaile gutxiko kirola da hemen.

Hortik bizitzeko, Amerikako Estatu Batuetara joan behar zinen; baina ez nuen hemengo bizitza utzi nahi izan.

Urte hauetan emakumeen skateak bilakaera handia izango zuen…

Oso handia. Gaur egun askoz ere emakume gehiago ari dira skatean, eta maila nabarmen hobetu da. Orain edonon ikusten dira neskak patinatzen. Nire ustez, kirol guztietan bezala da: emakumeen futbol-talde askorik ere ez zegoen lehen, eta orain pilo handia dago.

Neskak edozein kirol egiten hasi dira.

Baduzu lehiatzeko gogorik oraindik ?

Kirol guztietan bezala da. Patinatze a betiko da, baina egun batean ohartzen zara belaunaldi berriek gauza izugarriak egiten dituztela , zuk egin ezin dituzunak. Baina irristailu a beti egongo da nire bizitzan. Autoan irristailu bat daramat beti, badaezpada. www.elperiodico.com (moldatua)

izen-abizenak:

• Jaiotza-data eta jaiolek

ua:

• Zergatik da ospet

sua?:

• Gaur egun duen lanbid

ea:

Emakume gutxi lehiatzen ziren garaian hasi zen Ianire Elorriaga (Bakio, 1983) skatearen munduan lehiatzen. «Gauzak asko aldatu dira harrezkero», dio horri buruz. Sei aldiz izan da Europako skate-txapelduna. Gaur egun 35 urte ditu eta ez da aspaldi lehiatu; hori bai, ahal duen guztietan patinatzen du.

Herrian bizi da eta Gorputz Hezkun tza irakasten du.

Bosgarren mailako koadernoetan, hizkuntza-edukiak ez ezik, irakurmena eta idazmena lantzekoak ere badira.

Irakurri

2 Aukeratu erantzun egokia.

• Zergatik lehiatu zen Ianire hasieran mutilen aurka?

Haren adineko mutil asko zegoelako.

Nebarekin batera lehiat u beharra zuelako.

Skatean behar beste emak umerik ez zegoelako.

• Zergatik dio Elorriagak gauzak asko aldatu direla ?

Gaur egun skate park asko dagoelako inguru an.

Skate-lehiaketek gero eta maila handiagoa dutela ko.

Orain, lehen ez bezala , emakume asko lehiat zen direlako skatean.

• Zergatik ez zuen Amer ikako Estatu Batuetara joan nahi izan?

Han skateak jarraitzaile gutxi dituelako.

Hemengo bizimodua utzi nahi izan ez zuelak o.

Han skatetik bizitzeko aukerarik ez dagoelako.

• Zertarako darama irrista

ilua autoan?

Autoa hondatuz gero, skatea garraiobide gisa erabiltzeko.

Badaezpada, behar duena ri uzteko.

Badaezpada, irristatzeko aukerarik egonez gero, skatea erabiltzeko.

3 Zer iritzi duzu Ianire Elorriagari buruz? Eredu garria, ausarta… Arraz oitu.

4 Idatzi Ianire Elorri agari egiteko moduko beste hiru galdera.

1.

2.

3.

9

Txukun idatzi Jarraibideak Irakurri ipuin hau eta kopiatu, letra txukuna erabiliz: • Kopiatu hitz guzti-guztia k; ez ahaztu hitzik edo esaldirik.

• Idatzi lerroetatik atera gabe.

• Adi ibili puntuazio-m arkekin.

Koaderno bakoitzaren amaieran, idazkera (ortografia, kaligrafia…) lantzeko «Txukun idatzi» atala dago.

Bizilagun berezia J. J. oso goiz esnatu zen goiz hartan. Beti bezala. Baina goiz hura ezberdina izan zen, erabat. Zapaten bila makurtu zenean, zerbait arraroa eta ezohikoa gertatu zen: eskuaz zerbait gogorra ukitu zuen, oso latza. Eta, orduan, ikusi egin zuen. Hura sinestezina zen.

Burua altxatu zuen, airea faltako balitzaio bezala. Ez, ez zuen beste erremedi orik izan: listua irentsi, berriro belaunikatu, eta berriz begiratu. Ez zen ametsa; onartu behar izan zuen, zur eta lur, ohepean egundoko krokodilo tzarra zegoela.

Harrezkero, J. J. ez zen ordura artekoa izan. Sarri esnatzen zen gauean, eta krokodiloa bere lekuan zegoela ziurtatzeko beharra sentitzen zuen.

Eta halaxe zen. Bizikide berri hark, gainera, dena irensten zuen. Hasieran, J. J.-k zapatila zaharrak eskaintzen zizkion, mendiko bota parea, eta gero lehengusina baten ezkontzarako erositako zapata parea, udako mokasinak eta hondartzarako sandaliak. Konturat u zenean martxa hartan oinutsik joan beharko zuela bulegora, zapata-de ndetan aurkitzen zituen oinetakorik merkeenak erostea erabaki zuen.

Mariasun Landa, Krokodilo bat ohe

azpian. Erein (moldatua).

26

27

Literatura-la

Sortu zure deskribapena

• Platerok «ilargia zapaldu, eta

zeu izango deskribatuko duzu; Platero eta Orain, zure txanda! Eszena bat proposatzen hasi orduko, irakurri eta aztertu zarete protagonistak. Idazten eredua. dizugun

Hiztegia

hau eta erantzun galderei: 7 Irakurri arretaz deskribapen

Bidaide: bidelagun.

Lahar: arrosaren familiako landarea, fruitutzat masusta ematen duena.

Arbendolondo: arbendolak ematen dituen zuhaitza.

Hotzikara

iak logale dira, handi, biribil, garbi. Belard Ilargia dugu bidaide, n goazela, norbait lahar artean… Bidea ahuntz beltz lausoak elurtua, arbenilargiz eta lorez n, gainea ezkutatzen ari da… Hesi n, hodei zuri batez bideari estalpea emate dolondo erraldoi bat hezetasuna eta ja-usain barrenkorra… nahasita adaburua. Laran isiltasun sakona… …!

—Platero, halako hotzik jakiterik ez dut, beldurrak astinduta, hori Platero, bere edo nire xiki egin ilargia zapaldu, eta txiki-t sartu, n erreka trostan ari da; atzetik norbait gora, an aldap n, trosta ere ez du. Eta han doa berriz iristen inoiz ere eta hurbilago izanik izango balu bezala, gero leuna sumatuz. den herriaren epeltasun (moldatua).

Juan Ramón Jiménez,

Barrenkor: sarkor.

hori? txiki-txiki egin du». Nola izan daiteke

ntegia

Azaldu zer gertatu den.

zergatik. testuarekin? Aukeratu eta azaldu 8 Zer zirrara lotuko zenuke alaitasuna

hunkidura

en 9 Idatzi! Demagun Plateror

asperdura

lasaitasuna

gainean zoazela. Deskribatu eszena, ak eta konparazioak.

ereduan

bezala. Erabili izenondoak, metafor

Platero eta biok. Anaya

• Azaldu non eta noiz gertatzen den

nistak.

eszena eta nor diren protago

• Zergatik ari da trostan Platero?

ilargiz metafora hauek: «Lorez eta • Azaldu arbendolondoari buruzko , bilatu nahasita adaburua». Behar baduzu elurtua»; «hodei zuri batez zioa. informa buruzko londoei arbendo 31

30

Bigarren koadernoaren amaieran, literatura-lantegi bat dago, ikasleek deskribapenak irakurtzen eta idazten ikasteko.

Euskara

Lehen Hezkuntza

a Euskar

Lehen

6

Hezku

ntza

Gutunen zain

Irakurri

Gutunei koblak

Hiztegia

Gutunik gabe astelehena, iragan zen nahiko triste.

Asteartea, asteazkena, ez nuen izan albiste.

Koadernoa 2

oa 1

rn Koade

Ostegunean, ostiralean, larunbatean, igandez, ez da gutunik batere iritsi, ez egunez eta ez gauez.

1 Aztertu olerkia eta erantzun galdera hauei:

• Nor da egilea? Non

Arorik aro doa denbo ra, ez du lehen ez azkenik.

Galderak egin nituen baina, ez dut jaso erantzunik.

• Zenbat bertso-lerro

Euskara Koadernoa 3

2 Aukeratu galde ra bakoitzaren erant zuna.

6

• Nori eskainita daud

e koplak?

Txoriei.

Asteko egunei.

• Zeren zain dago olerki

aren egilea?

Baina berritu dira aroak , eta zahartu galderak.

Gutuna iritsi baino lehen ago, erantzun ditu denborak.

zkuntza

ditu guztira?

Eta zenbat bertso-lerr o ahapaldi bakoitzak?

• Ahapaldi bakoitzeko zer bertso-lerrok dute errima?

Ustekabeko txori migra ri, iritsi dira gutunak.

Iazko galdera haientzat, heldu dira erantzunak.

Lehen He

P I E Z A ZZ A P I E

argitaratu zen olerkia?

• Zenbat ahapaldi ditu?

Udazkenean alde egin eta, udaberrian itzuli, nork daki nondik nora doazen, hainbeste txori migrari.

P I EZ A P I E ZZ A

Migrari: animaliez mintza tuz, ugaltzeko edo janari bila inguru egokiago batera doazenak, aldi baterako.

Menturaz: agian, beharb ada.

Postariaren zain.

Gutunei.

Txorien zain.

Galderen erantzunen zain.

• Zer egiten dute txori

migrariek?

Udazkenean alde egin; udaberrian itzuli.

• Noiz heldu dira gutun ak?

Orain galdera berriak ditut, hegats arinez hor doaz.

Hurrengo urtaroarekin ea, itzultzen diren menturaz.

Urtaro baten ostean.

• Nork erantzun die

Joseba Sarrionandia, XX. mendeko poesia kaierak . Susa.

Zazpi egun pasa eta

iazko galderei?

Txori migrariek.

Gutunak idatzi. gero.

Urtebete geroago.

Gutunek.

3 Idatzi norbaitek erantz

utea nahiko zenukeen

1

Postariei lagundu.

Denborak.

hiru galdera.

2 3

8

9

Testu-bilduma paregabea irakurtzen gozatzeko. Ikasleen adinera egokitutako testuak, irudi ikusgarriz hornituta.

P I E ZAZ P I E ZA

1 2 3

ISBN: 978-84-698-6849-2 ISBN: 978-84-698-6850-8 ISBN: 978-84-698-6851-5

Jolastuz ikasi

3 SUSMAGARRIAK egongelan daude, eta haraxe eraman zaitu etxezainak.

A

Misterio-jolasa

B

D

C

Orrialde hauetan misterio-jolas bat duzu. Egun batez detektibea izango zara, eta hilketa misteriotsu bat argituko duzu, hiruhilekoan ikasitakoa erabiliz.

1 Irakurri eta osatu puntuazio-markekin.

Seigarren mailako koadernoek berebiziko aukera ematen dute Lehen Hezkuntzan ikasitakoa berrikusteko.

Mehatxuzko gutunak jasotzen ari naiz Orain ordea ez dut zalantzarik

Hasieran ez nien kasurik egiten norbaitek hil egin nahi nau

Lau susmagarri gonbidatu ditut etxera afaltzera, datorren larunbatean Laurek dute ni gorrotatzeko arrazoiren bat beraz adi ibili behar dut Hau eskatu nahi dizut zatoz etxera larunbat gauerdian Horrela bion artean erruduna aurkituko dugu Itzelezko erronka izango da David Buster Aurkitu 1. aztarna!

Margotu hiru hitzen letrak ordena alfabetikoan dituen multzoa:

A1 – gutun, jaso, kasu

A2 – adi, hil, egin

A3 – lau, etxe, erru

renean. Ordenatu eta osatu:

Gabon

esan zidan.

Lehen koadernoaren amaieran, misterio-jolas bat dago: edukiak berrikusteko jolas dibertigarria.

agindu nion.

Nola arraio! Konta iezadazu dakizun guztia.

Gabon, detektibe jauna... Eskerrak etorri zaren!

ikaratuta zegoen

Sartu, sartu azkar;

ezbehar izugarria gertatu da!

Aurkitu 2. aztarna!

Zer puntuazio-marka erabiltzen da solasaldietan?

B1 – marra luzea 28

Tom Derry. Opil baten moduko aurpegi biribila du. Ileurdina da, nahiz eta burusoil samarra izan. Aurpegi-masail gihartsuak sarri gorritzen zaizkio. Musika du zaletasun nagusia.

Katy Bloom. Azal beltzaraneko emakume gaztea da. Adatsa distiratsua du, eta irribarrea, misteriotsua, zerbait ezkutatuko balu bezala. Soineko granatea darama eta artezale amorratua da.

• Zer lotura du bakoitzak Buster jaunarekin? Goiko informazioa kontuan hartuz, lotu:

esan nion.

Zer, baina? Esadazu, azkar!

Sophie Parker. Betondo zimurra du, aldarte serioa eta aurpegi zurbila. Guztiaz jabetzen diren begi berdeak ditu. Lepoko dotorea darama eta maite ditu mahai-jokoak.

Roger Bill. Sudur zorrotza eta begi beltzak ditu. Ilea bikain orraztuta dauka beti. Inork ez dio inoiz irribarrerik ikusi. Gorbata koloretsuko negozio-gizon arrakastatsua da.

2 ETXEZAINAREKIN SOLASALDIA izan duzu, Busterren etxera heldu za-

Buster jauna hil dute

• Nor da nor? Irakurri deskribapenok, idatzi bakoitzari dagokion letra eta inguratu izenondoak:

B2 – parentesiak

B3 – puntu eta koma

Artelan garestiak erosten zizkion.

Sophie Parker

Elkarrekin joaten ziren operara.

Roger Bill

Xake-jokoan aritzen ziren.

Katy Bloom

Bere burtsa-aholkularia zen.

Tom Derry

Aurkitu 3. aztarna!

Margotu antonimoa duen hitz multzo bakarra.

C 1 – ile, adats, bilo

C2 – dotore, polit, eder

C3 – beltz, ilun, zurbil 29

Komunikatu

Idatzi

Kohesioa lortzeko, hau da, testu bateko ideiak ondo lotzeko, lokailuak erabiltzen ditugu. Lokai luek hitzak, perpausak eta paragrafoak lotzen dituzte, eta ordena adier azteko, azalpenak emat eko, aurkakotasuna adierazteko eta inform azioa gehitzeko erabil tzen ditugu.

Koadernoek konpententzien araberako ikaskuntza proposatzen dute: irakurgaiek lotura zuzena dute unitate barruko edukiekin.

1 Irakurri testua eta sailkatu letra lodiz daude n lokailuak.

Drakula eleberriaren

Sinonimoak eta anton

imoak

Sinonimoak esanahi bera edo antzekoa duten hitzak dira; antonimoak, aurkako esanahia duten ak. Sinonimoak kohesioa mantentzeko eta errepikapenak saihesteko erabiltzen dira.

1 Lotu testuko hitzak sinonimoekin: gomuta, onartu, grina, ihardetsi, emaztegai. gehitu,

jatorria

Lehenik, protagonistari dagokionez, Bram Stoke r idazlea Valakia-ko printze baten bizitzan oinarr itu zen eleberria idazteko; hain zuzen ere, Drakula edo Odoltsua ezizen a zuen Vlad III.aren bizitz an. Halaber, Errumaniako Transilvani a eskualde malkartsuan girotu zuen istorioa; izan ere, eskualde hartan banpiroen inguruko sinesk eria ugari zegoen.

Bigarrenez, Errumaniako kondairak ez ezik, Stoker rek bere herrialdeko (Irlandako) tradizioak ere hartu zituen kontuan, eta familiako kide batzuk ere bai. Horrenbestez, erreal itatea eta fantasia nahasi zituen.

Paisaiari dagokionez, azken ik, hainbat lekutan ibili zen inspirazio bila, hala nola Eskoziako hainb at gaztelutan eta Dublingo St. Michan eliza ospetsu ospetsuan. Istorio aren zati bat, gainera, Ingala terrako Whitby herri xarmagarrian gertat zen da; hori, ordea, ez da harritzekoa, Stokerrek bertan igarotzen baitzituen udako oporrak.

Errumaniako Bran gaztelua, Vlad III. aren bizileku a.

Ezagutu hizkuntza

Lexikoa

Testua (II): kohesio-bal iabideak

• Ordena adieraztekoak:

ezkongai:

erantzun:

erantsi:

onetsi:

oroitzapen:

irrika:

2 Berridatzi esaldiak errepikapenak saihesteko, ereduan bezala.

– Drakula gelatik irten zen. Handik gutxira, neu ere irten nintzen.

8 Drakula gelatik irten zen. Handik gutxira, neu ere atera nintzen.

– Ez zegoen zaratarik.

Bat-batean, itzelezko zarata bat entzun zen.

– Gutuna idazteko esan

– Lagunei eman nien

zidan. Papera hartu, eta

gutuna idazten hasi nintze

n.

egoeraren berri. Lagun

ak Ingalaterran zeude

n.

• Azalpenak ematekoak: 3 Lotu hitzak anton imoekin eta erantsi beste antonimo bat:

• Aurkakotasuna adiera ztekoa

k:

koldar

• Informazioa gehitzekoak :

hondatu,

aberats

2 Idatzi Harkerrek emaztegaiari bidalitako gutunaren zati bat. Erabil lokailu mota, gutxienez. i hiru

agudo,

konpondu

kementsu,

astiro

behartsu,

4 Idatzi hitz hauen antonimoak, anti-, deseta ez- aurrizkiak erabil iz.

ezagun:

afinatu:

berdin:

zikloi:

natural:

16

behar:

17

Literatura

-lantegia

garriak

Aztertu mitoaren ezau

Irakurri mitoa

asmatu zituzten, naizeneko istorio fantastikoak Antzinako greziarrek mito irudikatzeko. Zure mitoa eko eta giza ezaugarriak turako gertakariak azaltz eta haren ezaugari, irakur ko mito ezagun bat idatzi baino lehen, Grezia rriak aztertuko dituzu.

ekintza?

2 Non gertatzen da bi pertsonaia hauek: 3 Aztertu istorioko

haren izaerari buruz?

• Nor zen Midas? Zer dakizu

Ikaroren mitoa: 1 Irakurri Dedalo eta

Dedalo eta Ikaro

Bigarren koadernoaren amaierako literatura-lantegian, ikasleek mitoa irakurri, aztertu eta sortuko dute.

ra, mutur batetik beste en zuen; uharteko zion Dedas erregeak gobernatz ara joateko agindu Kreta uhartea Mino rra zena. Behin, Kret etan anke Soto a. oso e itzer erreg eraik denek zekiten handiko jauregi bat tetsuari, dorre oso ezin izateko. lo asmatzaile entzu en zirenak berriz irten bat izango zuen, sartz eta gogoz ekin zion izugarrizko labirinto Ikaro gaztearekin, tera, uhar zen u n held ion, egindako lanaz Dedalo semeareki a-begira gelditu zitza beldurra tu zuenean, begir rako zen, egundoko lanari. Jauregia amai ean labirintoa zerta ren zuen jakin a Bain jarri zuen labirintoa ezin harroago. piztia izugarri bat ere, Minos erregeak sartu zitzaion. Izan bat! tauro zituen mino inork beste utzi, zion erdian: gizakiak jaten ez tik, baina Minosek zuen: nahi izan zuen Kreta burutaldi bat izan Dedalok alde egin Dedalok, orduan, intoaren sekretua. ez baitzekien labir k! endi hem gara go n irten —Badakit! Hegan tik egiten dugu hega n zion Ikarok—. Noiz o astakeriarik! —esa —Baina, aita, halak Dedalok bi hego uz, gizakiok? eskat k luma txoriei i zituen an pausatzen ziren sorbaldetan itsats Halako batean, leiho urtu, eta semearen Gero, argizari bat ean, Dedalok hau handi josi zituen. . Dena prest izan zuten gauza bera egin zuen hegoak. Ikarok ere . esan zion Ikarori: hegan nigandik gertu ondo besoak eta egizu rta, seme! Luzatu ere Eguzkira!

—Izan zaitez ausa Ez hurbildu inondik ! gero gi, egin n gore Baina ez joan eta gorago hega . Baina Ikaro, gero eta ak hegan abiatu ziren aria bigundu, urtu, Horrela, aita-seme zen. Orduan, argiz u, eta Eguzkira hurbildu sorbaldetatik askat zezakeela ikusiz, utzi zion; hegoak i tzear tzen eta hega k Ikaro semea itsasora amil egin: tantaka hasi zen. ezer zuen tu, alok ezin izan baino ez ziren geldi amildu egin zen. Ded . Ikaroren lumak oratzen ikusi zuen ur sakonetan hond alean kulunkan. of Greek Myths.

The Orchard Book argizariz bustita, ur-az Geraldine McCaughr

28

ean,

Orchard (moldatua).

• Zer lanbide zuen Dedalok?

ek?

Zertarako deitu zion Midas

keriaren bi adibide.

4 Idatzi Midasen anker

labur. egiteko? Azaldu, laburn Dedalori Kretatik ihes 5 Zer bururatu zitzaio

29

Ezagutu gure koadernoak

Lengua

Tres cuadernos de Lengua por curso, dentro del proyecto PIEZA A PIEZA, que permitirán al alumnado adquirir la competencia lingüística y las destrezas comunicativas necesarias en Educación Primaria.

Lengua Cuaderno 1

Lengua o2

Cuadern

1

3

Lengua Cuaderno 3

LvweRSÞ »y »r89oBCd:;eNOå Δl89a<=s »p89a67l89a67b>?r89a<=s *+c^_o>?> F »y Δf.

2

Fxya89chiu45n89d89ø ÀeTUs »u45> Δf`aa45n45t89a<=s~òm89å *+d:;Þ *+chiu:;eHIn45t89ø.

Níìu45n89c^_å ÃsÇÉÞ ÀeHIn67f`aa89d89å, »n45Δ *+a<=s~òu<=s~òt89å *+å »n89a89d45i:;Þ.

Eäãs Ãs~ò¤ Δfjki:;eTUs~òt89å »y Ãs~ò¤ Δf`aa45m45i67l45i89å Δl:;Þ ÃsÑÖa89c^_å Δf`ao>?t89o23s.

LvweRSÞ »y »r89oBCd:;eNOå Δl89a<=s »p89a67l89a67b>?r89a<=s *+qrsu:;Þ »t:;eHIr45m45i45n89a45> »i89gjku89a67¬.

1

1 P I E ZA A P I E ZA

Historias en verso

RvweHIp89a<=sÑÖå »y ÀeTUsÑÖchir45i67bDEÞ.

3

A Δl89å *+c^_a<=sÑÖå *+d:;eJK¬ »m89o>?n45i45t89ø »p89a<=sÑÖå ÀeJK¬ ÃsÑÖa45p45i45t89ø TVWi45n45i45t89ø.

1

Fxya89chiu45n89d89ø

A Δl89å *+c^_a<=sÑÖå *+d:;Þ Δl89å *+o23sÑÖå »p89a<=sÑÖå »u45n89å »p89a45t89å »p89a45t89o23sÑÖå.

Δf

Δf

Δf

F

F

F

Etul45i89g|}Þ »y *+c^_o>?m45p67l:;eHIt89å ÀeJK¬ »p89oDEeHIm89å *+c^_o>?> Δl89a<=s »p89a67l89a67b>?r89a<=s *+qrsu:;Þ »r45i45m89a45>.

4

»t45i:;eHIm45p89ø - »m45u45n89d89ø

Δh45i45p89ø - *+^c _oBCcdeh:;Þ

EVW> Δl89å Δfjki:;eTUs~òt89å *+d:;Þ Fxya89chiu45n89d89ø, *+c^_a45n45t89å »y *+c^_o>?m:;Þ »t89oBCd89ø ÀeJK¬

A P I E ZA A P I EZ

A Δl89å *+c^_a<=sÑÖå *+d:;eJK¬ Δl:;eNOó>?> »p89a<=sÑÖå »u45> *+o23sÑÖø »p:;eJKl:;eNOó>?>.

.

Eäãs Δf`aa45n45t89á<=s~òt45i89c^_ø ÀeTUs~òt:;Þ »t45i45p89ø,

A *+c^_a<=sÑÖå *+d:;eJK¬ *+o23sÑÖø »p89a45n89d89å »p89a<=sÑÖå Δl89å *+oBCc^_å AVWm89a45n89d89å.

¡»t:;Þ *+a<=s~òu<=s~òt89å »y »t:;Þ *+qrsu45i45t89å ÀeJK¬

20 veinte

! veintiuna 21

P I E ZA A P I E ZA

LvweRSÞ »y »r89oBCd:;eNOå Δl89a<=s »p89a67l89a67b>?r89a<=s *+c^_o>?> »® ÃsÇÉeNO gjkú45> ÀeJK¬ *+c^_óBCd45i89g`aø. ÃsÑÖo>?n45i89d89ø Δfjku:;eHIr45t:;Þ ÃsÑÖo>?n45i89d89ø Ãs~òu89a45vDEÞ

11

1 2 3

ISBN: 978-84-698-3724-5 ISBN: 978-84-698-3725-2 ISBN: 978-84-698-3726-9

El cuaderno de primero ayudará al alumnado a consolidar el proceso de lectoescritura y a dar los primeros pasos en el conocimiento de la lengua.

Etu¬ »p45i45r89a45t89å C\]a45r89a45m:;eJKl89ø »r:;eHIm89å ÃsÑÖo@Al89ø.

Etu¬ Δl89o>?r89ø TvweNOoBCd89o>?r89ø »r:;eHIp45i45t:;Þ »y »r:;eHIp45i45t:;Þ: ––Mñóá<=s »r89á45p45i89d89ø, »p45i45r89a45t89å, *+qrsu:;Þ ÀeTUs~òt89a45m89o23s *+c^_a<=s~òΔ ÀeHI> Δl89å »i<=sz{l89å *+d:;eJK¬ »t:;eTUsÑÖo>?r89ø.

12

13

Las lecturas iniciales e interiores están adaptadas al proceso de aprendizaje del alumnado.

RvweHIp89a<=sÑÖå »y ÀeTUsÑÖchir45i67bDEÞ.

»®

»®

»®

»r45®

»r45®

»r45®

R

R

R

Lxyå *+c^_o>?n:;eHIj`aå Jpqu67l45i89å »y ÀeJK¬ »p:;eHIr45r89ø RVWu67f`aø »jjku:;eNOg`aa45> »jjku45n45t89o23s *+a67¬ »t:;eHIn45i<=s.

Jpqu67l45i89å »jjku:;eNOg`aå »m:;eHIj`ao>?®.

Pxyo>?® ÀeTUsÑÖø *+a89c^_o>?n<=sÇÉeHIj`aå *+å Ãs~ò¤ *+a45m45i89g`aø *+qrsu:;Þ ÃsÇÉÞ *+a67l:;eHIj|}Þ »m89á<=s.

»p45i45r89a45t89å

LvweRSÞ »y Ãs~òu67b>?r89a45y`aå Δl89a<=s »p89a67l89a67b>?r89a<=s *+c^_o>?> »r45® .

Céèu45r45r89ø ÀeTUs »u45> »p:;eHIr45r89ø *+c^_o>?r45r:;eNOd89o>?®.

Lxyå »r89a45n89å RVWi45t89å »y ÀeJK¬ »r89a45t89ó>?> Δl:;Þ *+a45n45i45m89a45> »m45u89cdeh89ø.

——¡C\]o>?r45r:;Þ, *+c^_o>?r45r:;Þ »m45u45y »r89á45p45i89d89ø!

LvweRSÞ »y Ãs~òu67b>?r89a45y`aå Δl89a<=s »p89a67l89a67b>?r89a<=s *+c^_o>?> J »y »j.

14

15

RvweHIp89a<=sÑÖå »y ÀeTUsÑÖchir45i67bDEÞ.

»j J 16

Céèu45r45r89ø

Jpqu67l45i89å

»j J

»j J

EäãsÑÖchir45i67bDEÞ *+c^_a89d89å »u45n89å *+d:;Þ ÀeTUs~òt89a<=s »p89a67l89a67b>?r89a< =s *+d:;Þ Δl89å »m45i<=s~òm89å Δf`aa45m45i67l45i89å *+d89o>?n89d:;Þ *+c^_o>?r45r:;eTUs~òp89o>?n89d89å.

»jjku89gjku:;eHIt:;eTUs - »jjku89g`aa45® - »jjku:;eNOg`aø

24 veinticuatro veinticinco 25

10

una idea: El pájaro entonces tuvo mos —Amigo, ¿por qué no hace algunas de tus un trato? Tú me regalas encantan, plumas de colores que me mi casa y, a cambio, yo te regalo criar para poner tus huevos y ? a tus hijos. ¿Te parece bien buena idea Al tucán le pareció muy y aceptó el cambio.

ro carpintero

es de la leyenda «El pája

Ordena de 1 a 3 las part y el tucán».

A partir de aquel día se hicieron muy buenos nces, amigos. Y, desde ento lucen los pájaros carpinteros un hermoso penacho rillas. de plumas rojas y ama nces, ento e desd ién tamb Y n los tucanes siempre tiene arse un lugar donde resguard . selva de las lluvias de la

oamericanos. Ed. Anaya

Cuentos y leyendas hispan

explicar ibe una leyenda para Observa el dibujo y escr volcanes. los de lava sale qué por

11

un tucán Hace muchísimos años, admiración contemplaba con mucha o picoteaba cómo un pájaro carpinter construir un hueco en un árbol, para su nido. r El tucán, a pesar de tene hacer un gran pico, no sabía huecos y le dijo: mí —Pájaro carpintero, a casa me gustaría tener una er como la tuya, para pon uilo. los huevos y vivir tranq

A partir del segundo cuaderno se van introduciendo propuestas para trabajar la escritura.

(Texto adaptado).

veintisiete 27

26 veintiséis

¡CONECTA TODO! 1

TvweHIr45m45i45n89å *+d:;Þ *+c^_o@Al89o>?r:;eNOa45® ÀeJK¬ *+d45i6 7b>?u45j`aø »y *+c^_o>?m45p67l:;eHIt89å Δl89a<=s »r45i45m89a<=s.

2

OLMb23sÇÉeHIr45vBCå »y *+c^_o>?m45p67l:;eHIt89å Δl89a<=s »r45i4 5m89a<=s.

Lxyo23s zxyo>?r45r89o23s ÀeJKl:;eNOg`aa45n45t:;eTUs ÃsÇÉÞ »p89o>?n:;eHI> Δl89o23s

.

Jpqu89a45n89å Δl89å »jjku:;eNOg`aå ÀeHI> Δl89å »r89oBCc^_å.

Axygjku<=s~òt45í45> ÀeJKÃsÇÉÞ »t89o>?m89å »u45n89å »t45i67l89å.

La doble página final «¡CONECTA TODO!» propone una sugerente tarea competencial de repaso de la unidad.

Upq> Δf`aa45n45t89a<=s~òm89å »y »u45> »m:;eHIr:;eHIn89d89a45r89o>?> »jjku45n45t89ø *+å »u45> ––Pxyá<=sÑÖa45m:;Þ ÀeJK––TvwÞ Δl89ø *+d89o>?y ÀeHI> »u45> ÃsÇÉeNOgjku45n89d8 9ø.

28 veintiocho

AVWn89å Δl89å *+chii89g`aa45r45r89å »t89oBCc^_å Δl89å . , Fxya89chiu45n89d89ø.

.

Gpqi45r89å »y *+gjki45r89å ÀeJK*+å »r45i45t45m89ø *+d:;Þ »r89oBCc^_a45n45r89o@A¬. veintinueve 29

a Lengu rno 1

Cuade

6 1

Lengua

La nueva fórmula Y ahora, ¡a esperar un poquito!

Lee este cómic.

Una mañana en el laboratorio de la doctora Gabriela Aguilar…

Cuaderno 2

Pero, una hora después…

Y 168 horas después…

¡Por fin, Pipeta! Creo que lo tenemos…

Se acabó, Pipeta, ¡no funciona!

Vamos a descansar.

no 3

r Cuade

2

!

¡¡Llegó el momento de probar mi fórmula maximizadora!!

A A P I E Z E ZA P I

a Lengu

¡ZAS

P I E ZA A P I E ZA

Después de noches y noches sin dormir…

¡La fórmula funciona! Solo había que añadirle un poco de comida para gatos…

¡Gracias, Pipeta! ¡Qué haría yo sin ti!

10 diez once 11

Cada unidad se abre con una lectura motivadora.

A A P I E Z E ZA P I

1 2 3

ISBN: 978-84-698-3736-8 ISBN: 978-84-698-3737-5 ISBN: 978-84-698-3738-2

En los cuadernos de segundo se avanza en la competencia lectora y se trabajan contenidos lingüísticos.

12 ¡Arriba el telón!

1

Médico.— Es extraordinario. (A JaiMe). De pie. Súbete en la báscu la. […]

JaiMe hace lo que se le indica .

Médico.— (Mira con complicidad divertida a Padre y Madre). Treint a kilos.

Póngale piedras en los bolsill os o se lo llevará el viento.

El Médico se sienta en su butac a y muestra a JaiMe unas cartuli nas con letras de diferentes tamaños, aunqu e siempre enormes, muy fáciles de distinguir para un ojo humano.

Lee lo que le pasó a Jaime, un monstruo muy normal que un día se convirtió en niño, y sus padre s lo llevaron al médico.

Médico.— (Para sí mismo). Increíb le, su latido es tres veces más rápido de lo normal. Su tensión arteria l duplica la nuestra. (Ahora le ausculta la espalda). Verdaderamente increíble. (Le mira los oídos, los ojos…).

Lo más sorprendente que he visto nunca. (Retira un termómetro de la axila y lo observa). Es de sangre calien te, muy caliente. Desde luego , más de 25 grados, ha llegado al máximo del termómetro.

Ahora el Médico explora las mano s a JaiMe. Madre.— Y las uñas, doctor, ¿qué me dice? Son como conchas.

Y esos brazos y esas patas tan huesudas.

Médico.— Dime qué pone aquí.

JaiMe.— R, G, A, N… Médico.— Muy bien. (Empieza a redactar el informe). Una vista excelente…, ya lo creo…, excelente.

Escribe durante unos segundos más en silencio. Después levant a la vista hacia Padre y Madre.

Médico.— Díganme la verdad : ¿quién es?, ¿de dónde han sacad o a este ser?

Padre.— Es nuestro hijo, docto r, se ha levantado así; ha sufrido una transformación inexplicable y terrorífica.

Médico.— ¿Qué cenaste anoch e? ¿Algo especialmente indige sto?

JaiMe.— No, revuelto de gusan os.

Madre.— Estaban fresquísimos , además.

Rodrigo Muñoz Avia, Un monstr 2

uo en mi país. Ed. Anaya (Adapt

Tacha los errores sobre la lectur

ación).

a y escribe las oraciones correc

tas.

– El veterinario explora a Jaime .

– Sus padres parecen contentos.

Se profundiza en la tipología textual con lecturas atractivas.

– Las manos son como conchas.

30 treinta treinta y una 31

9

palabras que terminan Subraya de verde las las que terminan en -z.

12

en -d, y de naranja,

n el código.

Colorea las huellas segú

mañana

hoy

ayer

ógico

io veloz y ecol La bicicleta es un med ciudad. para desplazarse por la

la pared la mitad El profesor expuso en ron sus alumnos. de los carteles que hicie o en la actividad

bras que has subrayad

Escribe en plural las pala anterior.

10

Lee y rodea todos los

Observa el modelo y

En el interior de las unidades se proponen actividades para trabajar contenidos léxicos, ortográficos y gramaticales.

verbos. en coche al trabajo.

– Antes mi madre iba en autobús. a oficin la – Ahora va a en bicicleta.

– El año que viene irá

Terminan en -ces

Terminan en -des

11

de David.

– Ayer, merendé en casa parque.

– Hoy meriendo en el en mi casa.

– Mañana merendaré

completa.

Singular

Plural

os que has rodeado.

• Ahora clasifica los verb

pez

peces

andan

andaban

andarán

13

caminaba

caminaré

camino

ó alto y claro

La actriz de la obra habl por el altavoz.

Pasado:

verda__es

Presente:

lu__es

Futuro:

re__es

treinta y cinco 35

34 treinta y cuatro

¡CONECTA TODO! 1

Lee lo que han escrito Jimena y Jero en su álbu m de fotos y rodea tres palabras de la misma familia.

2

Observa y describe esto

s cuadros utilizando dem

ostrativos.

Jero y Jimena, en un precioso jardín con cientos de flores.

Jero, con nuestro amigo Ginés, el jardinero. ¡Y el gera nio que les regaló!

El trabajo competencial, con actividades creativas y sugerentes, es el eje de la sección final «¡CONECTA TODO!».

Jimena, trasplantando el geranio a una jard inera.

Este cuadro represent

• Ahora, copia una pala

bra del álbum según

Con je

Con ji

a un paisaje costero con

corresponda.

Con ge

mar azul.

Con gi

28 veintiocho veintinueve 29

2

Lengua

Leer

Lo que dura un cuento 1 ¿Qué rasgo comparten todos los personajes de los cuentos que

aparecen en el poema anterior?

Cuaderno 1

El cuento de los castaños dura muchos, muchos años.

2 Escribe el nombre de dos árboles que se mencionan en el poema.

El cuento de los cipreses, meses.

Lengua

3 ¿Hay algún fruto morado? ¿Cuál? ¿Y rojo?

El cuento de la manzana dura toda la semana.

4 ¿A qué verdura del poema se la llama también habichuela?

El de la judía, un día.

o2

Cuadern

5 ¿Qué fruta del poema se esconde en esta adivinanza de Versos

vegetales?

El de la mora, una hora.

Es la reina de las frutas y va siempre coronada con una corona verde sobre su cáscara grana.

El del guisante, un instante.

P I E ZA A P I E ZA

Y el de la granada, nada.

Lengua

Antonio Rubio, Versos vegetales.

Ed. Anaya.

6 ¿Y sabrás descubrir esta otra?

Cuaderno 3

En algún cementerio lo ves. ¡Qué alto es el

A P I E ZA A P I EZ

!

7 Ahora escribe tu poema vegetal:

El cuento de las sandías

El cuento del girasol

dura

y el cuento del melón

El cuento de la pera

los dos duran

8

9

Todas las unidades se abren con una atractiva lectura.

P I E ZA A P I E ZA

1 2 3

ISBN: 978-84-698-4166-2 ISBN: 978-84-698-4167-9 ISBN: 978-84-698-4168-6

A partir de tercero los cuadernos presentan una nueva estructura, para dar respuesta a las necesidades de las etapas correspondientes.

5

Leer

El perezoso

E

l perezoso, como sugiere su nombre, es un animal apático y lento que pasa la mayor parte de las 24 horas del día durmiendo, acurrucado para evitar la pérdida de calor corporal. Únicamente dedica un tercio del día a comer y a trepar por las ramas. Entre 15 y 18 horas al día duerme el perezoso.

Este tranquilo animal pasa su vida colgado de las ramas de los árboles con sus fuertes garras curvadas como ganchos. En el suelo, el perezoso se arrastra con torpeza y se muestra sumamente desvalido, por lo que, rara vez, abandona la seguridad de los árboles.

Consecuentemente, es de costumbres arborícolas.

Vocabulario

1 ¿Por qué se le da el nombre de perezoso a este animal?

Apático: sin interés ni entusiasmo por lo que hace.

Fragmentación: división en trozos pequeños. Estoicamente: con fortaleza.

2 Rodea las palabras que sean sinónimas de desvalido:

desamparado protegido indefenso difuminado • ¿Está siempre desvalido el perezoso? Explícalo.

Los perezosos de dos dedos son nocturnos, mientras que los perezosos de tres dedos son de costumbres diurnas. [...]

El perezoso es un animal herbívoro, pues su dieta está formada por alimentos de origen vegetal.

Los perezosos de dos dedos se alimentan de todo tipo de materias vegetales, como brotes, tallos tiernos, hojas, flores y frutos. En cambio, los perezosos de tres dedos solo comen hojas. [...]

Las amenazas para la supervivencia del perezoso son la destrucción y fragmentación del hábitat y el tráfico ilegal.

El perezoso pigmeo (Bradypus pygmaeus) se encuentra en peligro de extinción.

3 Además de los perezosos pigmeos, ¿qué tipos de perezosos men-

ciona el texto? Completa este cuadro con sus nombres, sus costumbres y su alimentación: Tipo de perezoso Perezoso de

Pese a que pueda parecer un animal débil y desvalido, el perezoso es muy resistente a las agresiones y soporta estoicamente los rigores del hambre y de la sed. Además, sabe nadar muy bien.

Además de textos literarios, se trabajan también textos divulgativos.

espabilado

Costumbres Es

Alimentación Brotes, tallos, hojas, flores y frutos.

Es diurno.

Durante la estación de las lluvias, el pelaje del perezoso se vuelve verde porque crece sobre él un alga que le proporciona camuflaje al animal. [...]

El perezoso obtiene el agua de la comida y de las gotas de rocío, por lo que no necesita bajar al suelo para beber. www.botanical-online.com

2

4 ¿Cómo es el traje de camuflaje del perezoso durante la estación de

las lluvias?

3

Conocer la lengua

La g y la j. La diéresis

s ga, go, gu, gue. de la lectura con las sílaba 5 Escribe palabras

Gramática y ortografía ivos

Artículos y demostrat

. res a los que acompañan los y subraya los nomb 1 Rodea los artícu

, guisantes, guindas, jarabe nes con estas palabras: l, Ángela, jengibre. ajo, anginas, joven, pereji jinete, segundo, judías, , aunque es aún muy – Mi prima . es una gran , y el médico le ha tiene – Celia está enferma, . un recetado primer plato a elegir entre – En el menú había de , y crey rehogadas con plato, ; de ma de ; de postre, flan con pollo aromatizado con

6 Completa las oracio

. unos gusanos en el jardín – La señora Cretino cogió teca. exposición en la biblio – El escultor preparó una bicicletas antiguas. on por el país en unas – Los excursionistas viajar

re y ués, escoge un nomb que corresponda. Desp 2 Marca el artículo escribe una oración con el/un

él.

la/una

los/unos

las/unas

espaguetis salsa

.

tiras

güe, güi. ras con gue, gui o con 7 Completa las palab

mantel

á

la ñol

ce

era

desa

tarra

lin

to

averi

sta

en que contengan g y

palabras de la imag 8 Escribe todas las

mos j.

nte texto con artículos.

3 Completa el siguie

sesión de cuentacuen s a semana pasada fuimo historias de a contar algunas de tos. Varias personas iban núgran ió autor británico que escrib Roald Dahl, cidos. as mundialmente cono mero de relatos y novel s y relaciona con flecha minantes demostrativos 4 Subraya los deter cia que indican. para explicar la distan Cerca fiesta.

– Este traje es para la aquel colegio.

Distancia – Recogimos a Laura en media hoyo.

– Metió la bola en ese edificios.

– Trabaja en uno de estos Lejos ones. esas canci – Ya había escuchado

Los alumnos encontrarán una gran variedad de actividades para trabajar la ortografía y la gramática.

7

6

Disfruta con la literatura Escribe un poema Paso 1. Lee un poem

a.

Después de leer en silenc

io el poema, léelo en

Palabras Ando buscando palabras para llevarle a mi amigo.

Montoncito de pelusas que con ramas se han tejido; lugar tibio con pichones...

Pero mejor, no lo digo.

Ando buscando en la torre un algo para mi amigo.

voz alta.

Paso 2. Descubre las características del poem a.

Para ir revelando los rasgos del poema, fíjate en la composición de sus versos, en cómo se agrupan, en cómo se juega con las palabras...

Las cuestiones siguientes te ayudarán a ello.

• Como habrás obser vado, los versos del poem a están agrupados.

Cada grupo de versos se llama estrofa. ¿De cuántos versos son las estrofas del poema?

• ¿Hay algún verso que

se repita en estrofas difere

ntes? ¿Cuál?

• Escribe las palabras que riman con «amigo» y repiten las letras destacadas.

Con un vestido de bronce, badajo, golpe, sonido.

De tañidos puebla el aire...

Pero mejor, no lo digo.

Ando buscando en la noche algo en luz para mi amigo.

Gotita escasa de luna que apaga y prende su brillo.

Fugaz destello en la sombra...

Pero mejor, no lo digo.

Al final de cada cuaderno encontramos la sección «Disfruta con la literatura», con una propuesta de trabajo creativa.

Pizca de luz y de sones, y un manojito de trinos, que alcancen para decirle las cosas que no le digo.

María Cristina Ramos Guzmán, La luna lleva un silencio. Ed. Anaya.

• ¿Has encontrado las palab

ras que la poeta no ha

dicho? Dilas tú.

• Ahora que las sabes , ¿qué recurso literario de los que conoces ha utilizado la autora en las estrofas 2, 4 y 6?

• En la última estrofa, la poeta nombra de otra manera las palabras que has encontrado. ¿Cuá l corresponde a cada expresión?

Pizca de luz: Pizca de sones:

28

Manojito de trinos:

29

Lengua Cuaderno 1

12 1

4 Cuaderno 2

P I E ZA A P I E ZA

o3 adern

Cu

4

Juguetonas adivinanzas

2

Alta y delgada me alzo, con la cabeza brillante, iluminando la calle para todo viandante.

Lengua

a Lengu

Leer

P I E ZA A P I E ZA

1 Resuelve los acertijos.

2 Hay un recurso literario que se ha utilizado en casi todas las adivinan-

zas. ¿De cuál se trata?

Transparente y cristalina, menos después de lavar, si me coges con las manos, seguro que me voy a escapar.

Metáfora

Personificación

Comparación

3 ¿En cuáles de las adivinanzas se habla en primera persona?

4 En la primera adivinanza, ¿de qué es metáfora la cabeza brillante?

3

Tengo más de 400 años y dicen que nueva soy, famosa en el mundo entero, llevo nombre de jamón.

4

De las entrañas de la tierra, nació una montaña dormida que vomita ceniza y fuego cuando le duele la barriga.

5

Como la piedra son duros, para el perro es un manjar, y si te rompes alguno te tendrán que escayolar.

6

Si te pones frente a mí, te diré qué pinta haces, tanto si te vas de boda, o a una fiesta de disfraces.

5 Explica por qué en la segunda adivinanza dice que seguro que se

va a escapar de las manos.

6 ¿En qué adivinanza se esconde un nombre propio?

7 Busca el significado de entrañas y explica a qué se refiere en la

cuarta adivinanza.

8 Cambia en la quinta adivinanza el sustantivo piedra por otro que

quede bien en el texto.

9 Inventa tú una adivinanza cuyo resultado sea LIBRO.

M.ª José Sánchez, La vuelta al mundo en 100 adivinanzas. Ed. Círculo de Lectores.

20

21

A A P I E ZI E Z A P

Avanzamos en la tipología textual.

Ampliar el vocabulario

Las palabras derivadas: sufijos

1 2 3

ISBN: 978-84-698-5018-3 ISBN: 978-84-698-5019-0 ISBN: 978-84-698-5020-6

Los cuadernos de cuarto presentan la misma estructura que los de tercero y dan respuesta a las necesidades del curso.

La biografía y la autobiografía

1 Completa el crucigrama con palabras de-

rivadas de persona.

P

• Colorea de azul el prefijo y de rojo los sufijos.

M

R

prefijo.

S

S

J

N

A

ilegal – impuntual – iluminado injustificable – ilógico – indiscreto

prevenir – previsión – presup

oner – premolar – prejuicio –

3 Localiza cuatro palabra s derivadas en el segundo párrafo de la lectura.

• Subraya la que es un gentilic io.

4 Escribe una palabra derivad a de las siguientes añadiendo los sufijos -on, -aza,

fabricar

gol

bodega

puerta

votar

I

A

desaliento – desierto – desma dre deshecho – desconocido – desord en

achuchar

1 Lee el fragmento de una biografía sobre Margot Duhald e.

A

O

retoque – revuelto – reto – repuesto recambio – refrescar

-azo y -ante.

Las secciones «Ampliar el vocabulario» y «Escribir» permiten al alumnado afianzar los contenidos léxicos y la escritura.

R

R

2 Rodea en cada serie la palabra intrusa: la

que no está formada con un

E

volar

donar madre

premio

Escribir

D

Mientras sus once hermanos gateaban o caminaban sobre la tierra, Margot subía al tejado de su casa para observar con sus prismáticos los aviones de correo que pasaban sobre la finca de Río Bueno, Chile, donde nació en 1920. Una vez había tocado uno de ellos, que había aterrizado de emergencia, con sus propias manos, y desde entonces solo hablaba de ser piloto.

Tanto fue así que con dieciséis años comenzó la instrucción de vuelo en Chile y sin haber cumplido los dieciocho ya era piloto civil. Entonces acababa de estallar la Segunda Guerra Mundial, y Margot creyó que era su deber alistarse como voluntaria [...].

Y por fin logró volar, pero en la división que tenían entonces los franceses en Londres, en la Royal Air Force, en la sección de transporte aéreo. [...]

Margot continuó volando hasta los ochenta y un años, y vivió hasta los noventa y siete. La niña medio indígena, medio vasca, campesina [...]; la chica de indomable voluntad, que se soñaba con alas, logró lo impensable: participar en una guerra y ser piloto civil, trabajar para su país y para otros, y vivir en el cielo.

Espido Freire, Pioneras. Mujeres que abrieron camino. Ed. Anaya.

2 Imagínate que eres la piloto

Margot. Con la información obtenid a en el texto anterior, escribe una breve autobiografía.

Me llamo Margot Duhalde y nací

5 Trabaja con el diccion ario. Entre estas parejas de palabras hay una palabra

con un sufijo aumentativo (-ón) y otra con uno diminutivo (-ín). ¿De cuáles se trata?

latín – latón

botín – botón

festín – festón

florín – florón

16

17

Con buena letra Instrucciones Copia este texto del folclore argentino con buena letra; evita tachones; no te saltes palabras ni versos; y no te salgas de las pautas.

Al final de cada cuaderno encontramos la sección «Con buena letra», que refuerza la caligrafía y la ortografía.

Romancillo de la escritura

Tuviera tintero de oro, buscara papel de plata, pusiera todo mi esmero en escribirte una carta.

En blanco papel te escribo porque blanca fuera mi suerte , los renglones divididos porque de ti vivo ausente.

Andate papel volando a las manos que te mando, si no sos bien recibido, volvete papel volando.

Dile que en el mismo instant e que por su ausencia me muero, que me escriba de su mano siquiera para consuelo.

Pedro Cerrillo, A la rueda, rueda... Antología del folclore latinoamericano.

Ed. Anaya.

26

27

Disfruta con la literatura Describe al personaje de una

narración

Para describir un personaje,

sigue estos pasos:

Paso 1. Fíjate en el modelo:

la descripción del conde Drácula

Su rostro era fuerte, muy fuerte, aquilino, con el puente de la delgada nariz muy alto, y los orificios nasales arqueados de una forma muy peculiar; la frente amplia y abombada, y el pelo escaso en torno a las sienes, aunque abundante en el resto de la cabeza. Las cejas eran pobladas; casi se encontraban sobre la nariz, con un pelo espeso que parecía rizarse por su propia abundancia.

La boca, a juzgar por lo que podía verse bajo el bigote, tenía una expresión fija y bastante cruel, con dientes blancos sumamente afilados; estos sobresalían por encima de los labios, de un rojo notable, que demostraba una vitalidad asombrosa para un hombre de su edad. Por lo que respecta al resto, sus orejas eran pálidas y extraordinariamente puntiagudas en el extremo superior; tenía la barbilla amplia y recia, y las mejillas eran firmes, aunque delgadas. En conjunto daba una impresión de palidez excepcional.

Hasta entonces había observado la parte superior de sus manos, apoyadas en las rodillas, junto al fuego, y me habían parecido blancas y finas; pero al verlas de cerca, no pude evitar observar que eran toscas: anchas, con dedos cuadrados.

Aunque parezca extraño, tenía pelos en el centro de las palmas. Las uñas eran largas y cuidadas, cortadas en pico. [...]

Bram Stoker, Drácula. Ed. Anaya.

.

Paso 2. Observa cómo se realiza la descripción.

• ¿Qué partes de la cara se describ en?

• ¿Qué se destaca de las manos : su delicad

eza o su rudeza?

• ¿Qué orden sigue la descrip ción:

de arriba abajo o de abajo arriba?

• El autor utiliza expresiones y adjetivos para describir al conde.

Observa los ejemplos, cópialo s y clasifícalos según lo que indican .

Indican formas alargadas, finas o punzantes: rostro aquilino,

Indican formas curvadas: orificio

s nasales arqueados,

Se refieren a cantidades:

Hacen referencia al color: orejas

pálidas,

Indican rudeza o tosquedad:

28

29

En la sección «Disfruta con la literatura» el alumnado trabajará la descripción, la poesía y el teatro.

5

Lengua

Leer

Vuelo a vapor 1 ¿Quién fue el personaje que inventó el primer coche a vapor? ¿En qué año?

Cuaderno 1

El primer vuelo a vapor no lo llevó a cabo un hombre, ni una mujer, sino una peluca.

Lengua

2 ¿En qué época se utilizaban las pelucas blancas? ¿Quiénes solían llevarlas?

Dos años antes de ese vuelo, en 1769, Nicolas-Joseph Cugnot inventó el primer automóvil, lo hizo en Francia, y era un automóvil de vapor. La máquina, con su enorme caldera, parecía el cuerpo de un gran insecto, una gigantesca libélula metálica que hubiera perdido las alas. En 1769 un vehículo así resultaba estrambótico y sin duda excepcional. No lo eran, sin embargo, las pelucas blancas.

o2

Cuadern

3 ¿Cuál fue la otra invención que se llevó a cabo por el mismo personaje

En el siglo xviii se usaban esas pelucas blancas, toda persona distinguida tenía una, y quien no la tenía, deseaba tenerla. Eran tan habituales que había incluso ladrones de pelucas blancas. Como no había automóviles, no abundaban los ladrones de coches, pero de pelucas, sí. Tiene sentido, si lo pensáis.

que inventó el automóvil, en 1771? ¿Crees que es ese realmente un «invento»? ¿Por qué?

Desde muy joven, Nicolas-Joseph Cugnot lució una de esas pelucas. Dentro de la peluca estaba su cabeza, y dentro de su cabeza, bullía una idea: construir el primer automóvil.

P I E ZA A P I E ZA

a Lengu o3 adern

Cu

Monsieur Cugnot consiguió llevar a cabo su invento y construyó su «ingenio mecánico». Cugnot no fue solo el inventor del primer automóvil, sino que mientras lo conducía, una tarde de 1771, lo estampó contra la pared de un edificio. Fue también, por tanto, el inventor de los accidentes automovilísticos. No le aplaudiremos por ello.

5

4 ¿Qué le sucedió a la peluca del inventor tras el percance de 1771?

Por suerte, Cugnot no sufrió grandes daños en el accidente. En cambio su peluca, sí. Abandonó su cabeza (en lo que fue el primer vuelo realizado gracias a una máquina de vapor) y voló hasta aterrizar sobre la caldera del automóvil, donde el humo y el calor acabaron con ella. […]

A P I E ZA ZA P I E

5 Completa este cuadro con palabras del texto que sirvan de ejemplo

para afirmar que el texto es coherente: Sinónimos

En la actualidad, ese tipo de pelucas blancas no las lleva casi nadie, solo algunos jueces y abogados, en especial en el Reino Unido.

Determinantes

Cugnot no llegó muy lejos con su automóvil y, cuando lo intentó, se estrelló contra una pared. Pero no lo juzguéis muy duramente por eso. Sobre todo si no lleváis una peluca blanca sobre vuestras cabezas.

6 ¿Por qué crees que el texto dice que Cugnot «no llegó muy lejos con su

automóvil»?

Diego Arboleda, Los descazadores de especies perdidas. Ed. Anaya.

2

A A P I E ZI E Z A P

1 2 3

3

Leer

ISBN: 978-84-698-4313-0 ISBN: 978-84-698-4314-7 ISBN: 978-84-698-4315-4

Los cuadernos de quinto son una atractiva propuesta para desarrollar las destrezas comunicativas del alumnado.

Lecturas que conectan con la realidad del alumnado y trabajan temas de actualidad.

10

A vista de pájaro Los contadores de pájaros io climático que buscan las claves del camb

delegado de SEO/BirdLife en «¡Son las primeras grullas del El Luis Tirado, afirma que año!», exclama Marta Medrano Aragón, modificaciones en las rutas de mientras señala un grupo de aves las las fechas en las que mio aves las Pirineo del que cruzan los cielos son indicadores para evaluar aragonés. Las cuenta y lo apun- gran el cambio climático a afecta cómo Esta campo. de ta en su cuaderno naturaleza. En los últimos años, joven es técnica del proyecto Lin- la norteafricanas como el dus-2 y su trabajo consiste en pa- especies moro han empezado a sar 10 horas al día en las montañas ratonero en España y pájaros que andel Somport y el Portalet contan- criar iniesta Con ias. do aves migrator ciativa se busca saber más sobre el comportamiento de los pájaros para predecir y mitigar los efectos del cambio climático.

Medrano ha atravesado a pie un sendero que pasa por Francia y por España para llegar a ese punto de observación. Se encuentra a 1 800 metros de altura en las montañas de Somport, que están cubiertas de pizarra roja y hojas secas y tapizadas con brecina y matorrales.

La joven vigila el cielo constantemente: hace barridos con los prismáticos tomando como referencia las montañas y cuando un ave está demasiado lejos, usa un telescopio o un catalejo. Para identificar la especie, se fija en el tamaño, la Aves migratorias. cola, las alas y la forma de volar. de Barrido: observación atenta y continua

8

tes se iban a África en invierno como las golondrinas han empezado a quedarse. La sequía también afecta a las migraciones. Por ejemplo, Tirado afirma que en la Laguna Gallocanta (Aragón) o La Mancha Húmeda (Castilla-La Mancha) «no se ve ni un solo pájaro en los años

aves? ¿Dónde se encuentra?

1 ¿Quién es una contadora de

para qué lo hace?

2 ¿Qué tipo de aves cuenta y

do en las rutinas de las aves que cambio climático?

3 ¿Qué aspectos se han modifica

nos ha-

cen pensar en consecuencias del

secos».

lo que sucede a lo largo de un espacio.

El País, 27 septiembre, 2017.

la noticia? ¿Cuál es?

4 ¿Dónde se recoge el tema de

la noticia.

5 Realiza un breve resumen de

a. ión de aves? Justifica tu respuest 6 ¿Te parece fácil la observac

9

Familia de palabras y campo semántico

Ampliar el vocabulario

1 Lee este texto y responde a las cuestiones:

Cambio: cambiar, Migrar: emigrar,

UN EMOJI AFRICANO PARA CADA

Campo: acampar,

Los cuadernos proponen un aprendizaje integral, que interrelaciona la lectura y los contenidos de cada unidad.

Escribir

La noticia

1 Continúa escribiendo palabras que pertenezcan a la familia de:

2 Escribe palabras de la familia de constituir añadiendo por orden estos morfemas

Los iconos han salido de la imagina ción de O’Plérou Grebet, un chico de 20 años natural de Abiyán, ciudad de Costa de Marfil. Es diseñador gráfico y ha decidido comenza r su año 2018 con un proyecto llamado Zouzoukwa.

Este consiste en diseñar y publicar un nuevo emoji por cada día del año, 365 iconos en

uno a uno: -ción, -al, anti-.

constituir 8

8

8

3 Localiza en el texto palabras de estos campos semánticos:

Aves: Instrumentos ópticos:

• ¿En qué tipo de periódico o revista (digital o impreso) se ha publicad o la noticia?

• ¿De qué trata la noticia?

brezo

2 Fíjate en la fotografía y escribe manzanil la

lavanda

Insectos

Sentimientos

re. No olvides poner un titular.

Con la ayuda del diccionario, descubre reducir

oscilar

una noticia breve sobre lo que te

sugie-

Plantas

Niños y niñas mexicanas formando un mural.

5 Trabaja con el diccionario.

Todas estas palabras menos una son sinónimos de mitigar.

aminorar

total que representen la diversid ad y riqueza de los 54 países que conforman África. Zouzoukwa, de hecho, significa ‘imagen ’ en idioma bété, uno de los 70 que conviven en su país, y que también corresponde a un grupo étnico. www.elpais.com

4 Clasifica los nombres de estos dibujos por campo semántico:

atenuar

DÍA DEL AÑO

O’Plerou es un chico de 20 años costamarfileño que se ha propuest o un reto: diseñar 365 iconos para redes sociales que reflejen la diversida d de su continente

cuál es la intrusa.

mermar

paliar

10 11

Disfruta con

la literatura

Escribe un poema .

Paso 1. Fíjate en este modelo y luego en voz alta.

Lee el poema primero en silencio

Los tres deseos De todo lo que yo quiero, ¿Qué es lo primero?

El aire, que no se ve.

La luna, que no se alcanza.

El mar, que nadie domina.

El día, que entra en mi casa.

De todo lo que yo busco, ¿Qué es lo primero, qué es lo segundo?

Aprender lo que no sé.

Atrapar lo que se escapa.

El canto de una sirena.

El murmullo de una plaza...

Si de todos mis deseos solo puedo pedir tres, ni el primero, ni el segundo, ni el tercero sé cuál es.

Juan Carlos Martín Ramos, La alfombra mágica. Ed. Anaya.

del texto poético.

Paso 2. Descubre los rasgos a estas cuesdel poema, puedes responder Para conocer las características leído: has que texto tiones sobre el • ¿De cuántas estrofas consta?

versos, • La primera estrofa, de dos

otras • ¿Cuántos versos tienen las

¿cómo se llama?

estrofas?

un mismo color se ve en el poema, colorea de • Siguiendo el ejemplo que tienen la misma rima. las palabras de los versos que e o consonante?

• La rima de los versos, ¿es asonant

de con la que el autor consigue, además • El poema tiene mucho ritmo, Observa la en el comienzo de los versos. rima, repitiendo la misma forma empieión puntuac y s palabra qué tipo de segunda estrofa y escribe con zan todos sus versos.

algo • ¿Ocurre en la cuarta estrofa

parecido? Explícalo.

29

28

En la sección «Disfruta con la literatura» el alumnado trabajará la narración, el teatro y la poesía.

Lengua Cuaderno 1

6Lengua Cuaderno 2

P I E ZA A P I E ZA

a

u Leng 3 erno

Cuad

2

6

6

P I E ZA A P I E ZA

Instrucciones para subir una esca

Leer

lera

N

adie habrá dejado de observar que con frecuencia el suelo se pliega de manera tal que una parte sube en ángulo recto con el plano del suelo, y luego la parte siguiente se coloca paralela a este plano, para dar paso a una nueva perpendicular, conduc ta que se repite en espiral o en línea quebrada hasta alturas sumamente variables. Agachándose y poniend o la mano izquierda en una de las partes verticales, y la derecha en la horizontal correspondiente, se está en posesión momentánea de un peldaño o escalón. Cada uno de estos peldaños, formados como se ve por dos elementos, se sitúa un tanto más arriba y adelante que el anterior , principio que da sentido a la escalera , ya que cualquiera otra combin ación producirá formas quizá más bellas o pintorescas, pero incapac es de trasladar de una planta baja a un primer piso.

Las escaleras se suben de frente, pues hacia atrás o de costado resultan particularmente incómodas. La actitud natural consiste en manten erse de pie, los brazos colgando sin esfuerzo, la cabeza erguida aunque no tanto que los ojos dejen de ver los peldaños inmediatamente superio res al que se pisa, y respirando lenta y regularmente. Para subir una escalera se comienza por levantar esa parte del cuerpo situada a la derecha abajo, envuelta casi siempre en cuero o gamuza, y que salvo excepciones cabe exactamente en el escalón. Puesta en el primer peldaño dicha parte, que para abreviar llamaremos pie, se recoge la parte equivalente de la izquierd a (también llamada pie, pero que no ha de confundirse con el pie antes citado), y llevándola a la altura del pie, se le hace seguir hasta colocarl a en el segundo peldaño, con lo cual en este descansará el pie, y en el primero descansará el pie. (Los primeros peldaños son siempre los más difíciles, hasta adquirir la coordinación necesaria.

La coincidencia de nombre entre el pie y el pie hace difícil la explicación.

Cuídese especialmente de no levantar al mismo tiempo el pie y el pie).

Llegado en esta forma al segund o peldaño, basta repetir alternad amente los movimientos hasta encontrarse con el final de la escalera. Se sale de ella fácilmente, con un ligero golpe de talón que la fija en su sitio, del que no se moverá hasta el momento del descenso.

Julio Cortázar, Historias de cronopios

1 ¿En qué párrafos se dan las

y de famas. Ed. Alfaguara.

instrucciones? ¿Qué se explica en el primero?

2 ¿En qué posición corpora l se suben las escaleras? ¿Por qué?

3 Dibuja a la derecha, de forma esquemática, el conteni do del segundo párrafo del texto.

4 ¿Por qué el autor ofrece el siguiente consejo: Cuídese especialmente de no levanta

r al mismo tiempo el pie y el

pie?

5 ¿Qué piensas de estas instrucciones? ¿Crees que son necesarias? ¿Te parecen divertidas?

Expresa tu opinión de forma

justificada.

8

9 A ZA P I E I E ZA P

1 2 3

5 E

ISBN: 978-84-698-5380-1 ISBN: 978-84-698-5381-8 ISBN: 978-84-698-5382-5

Los cuadernos de sexto preparan al alumnado para desarrollar la competencia lingüística de cara a futuras etapas.

«En las mañanicas»

n las mañanicas del mes de mayo, cantan los ruiseñores, se alegra el campo.

En las mañanicas como son frescas, cubren los ruiseñores las alamedas.

Ríense las fuentes tirando perlas a las florecillas que están más cerca.

Vístense las plantas de varias sedas, que sacar colores poco les cuesta.

Los campos alegran tapetes varios; cantan los ruiseñores retumba el campo.

Lope de Vega, en El sabor de las palabras.

Antología poética.

Ed. Anaya.

Leer

1 ¿A qué canta el poeta?

2 Explica el significado de la tercera

estrofa.

3 Localiza en el poema, al menos, tres ejemplos de personi ficación.

4 Mide los cuatro primero s versos

cada uno. ¿Son de arte mayor

e indica el número de sílabas que tiene o de arte menor?

• Explica el tipo de rima.

5 ¿El poema evoca los colores y los sonidos de la primavera? ¿Comunica sentimientos

de alegría o de tristeza? Justifica

tu respuesta.

Una colección inmejorable de lecturas para disfrutar leyendo y trabajar la comprensión lectora.

2

3

Conocer la lengua

Gramática y ortografía Los pronombres

s y a mi/mí. á a vernos a mis padre – Mi/Mí familia vendr que el/él a la fiesta. antes te llegas – Tu/Tú no hay nada mas/más.

– Tomaré un te/té, si/sí que no se/sé mueva. me de/dé una mesa – Sí/Si, prefiero que

dos: con los monosílabos indica 7 Escribe oraciones

adecuados. pronombres personales 2 Completa con los –

sus cánticos.

le ayude a cruzar?

que

– Señor, ¿quiere

salpican el agua con sus

–

más – sé – mi

llegaremos antes?

crees que

–¿

necesarios.

– Mira las plantas: esta dosa que aquella.

Actividades para trabajar los contenidos lingüísticos (léxico, ortografía, gramática) que permiten afianzar todo lo aprendido.

pero parece menos fron-

está más sana que esa,

tu – dé – mi

grifos.

nes os y reescribe las oracio pronombres demostrativ 3 Pon en plural los haciendo los cambios

que lleva tilde diacrítica. a inicial un monosílabo 5 Localiza en el poem

oración. s incorrectos en cada 6 Tacha los monosílabo

nes. personales en estas oracio lucir los colores. ellas no les cuesta nada – El poema dice que a una película. nsáis, les pondré a ellos – Mientras vosotros desca cogido. na, pero no me lo han maña esta o llamad – Las he puse yo aquí? ? ¿Recuerdas tú si los – ¿Son estos mis tiques

mbres 1 Subraya los prono

alegran el campo con

La tilde diacrítica

sílabos que deban lle-

ndo la tilde en los mono

coloca 8 Reescribe el texto varla.

la ahora, que después de pasear por el campo mi Si tu quieres, vamos a . Podemos llevar te en mas bonito que nunca o para lluvia se ha quedado plátan un y tan, ti, que se que te encan termo, mandarinas para o que no te de pereza. antes de comer. Esper mi. Estaremos de vuelta

, pero me ha tocado este.

– Mi preferido es aquel

gativos. con pronombres interro 4 Completa este texto

se alegra el campo en

–¿

mayo?

tiene el poema?

– Y estrofas, ¿sabes

era la canción.

– No sabemos de

os?

provienen esos cántic

– ¿De

7

nas?

te sientes por las maña

–¿ 6

Disfruta con la literatura Describe al personaje Paso 1. Fíjate en el mode

de una narración

lo, una curiosa leyend

El Caballo de la Lagu

En la sección «Disfruta con la literatura» el alumnado trabajará la descripción, la poesía y el monólogo teatral.

a granadina.

na de Vacaras

En las alturas de Sierra Nevad a, cerca del pico Veleta, existió (o quizás existe aún), una honda laguna de aguas heladas y limpís imas.

Muchas personas asegu raban que la laguna estaba encan tada y que era punto de encue ntro para magos o brujas , sucediendo allí cosas tan extrañas que nadie, en su sano juicio, se atrevería a acercarse a ella de noche .

Sucedió que un pastor, que buscaba unas ovejas perdid as, llegó un anochecer hasta las mism as orillas de la laguna, cuand o le pareció oír fuertes voces . Muerto de pavor por todo lo que de sobrenatural había escuc hado acerca del lugar, se refugió tras unas rocas y, desde allí, pudo ver lo que pasaba.

Dos hombres muy altos y ricamente ataviados, uno de los cuales sostenía en sus mano s un libro del que parec ía brotar un vivo resplandor y el otro portando una gran red dorada, estaban de pie a la mism a orilla del agua.

El que sostenía el libro leyó con voz tonante un largo párrafo en un incomprensible lengu aje y, terminada la lectur a, dijo a su compañero: «Ya puede s lanzar la red».

La red se hundió en al agua y al momento se vio que ya estaba bien cargada. Los dos homb res unieron esfuerzos sacán dola a la orilla. Para asombro del pastor, la red contenía un brioso caballo negro. El hombre del libro dijo: «No, este no es.

Echemos de nuevo la red». Y la red volvió al agua y como la vez anterior enseguida se notó que estaba llena. Fuera del agua, los hombres vieron un caballo variegado, con mejor estampa que el anterior pero que tampoco pareci ó satisfacerles, así que volvie ron a echar la red al agua. Y ahora, un hermoso caballo blanco de finas patas y espesas crines se mostr ó ante sus ojos.

—Este es el caballo que buscamos —dijo el homb re que había rechazado a los anteriores— . Ya podemos seguir nuest ro viaje.

Los dos hombres susurr aron por turno unas palab ras al oído del caballo, que asentía con la cabeza, y subieron sobre el blanco animal surgido de las aguas. Duran te unos momentos, el caball o caracoleó alegremente y, después de un breve trotecillo, se elevó en el aire como si no soportara ningún peso, describió un gran círculo sobre la laguna y en menos tiempo del que se tarda en contarlo desap areció en el cielo.

Muchos valientes subier on a la montaña y much os tiraron grandes redes al agua, queriendo comprobar y ver lo que el pastor había visto aquel anochecer, pero nadie jamás volvió a ver a los dos extraños hombres, ni nadie logró engan char en sus redes ningún caballo volador. universidadeslectoras.org

Paso 2. Descubre las características de la leyend a.

• ¿Qué tipo de hecho transmite esta leyend a: real o fabulo

so?

• ¿Hay algún elemento

que pueda ser real? ¿De

• ¿Y los hechos fantás ticos?

cuál o de cuáles se trata?

Vocabulario Tonante: que truena.

Variegado: de varios colores.

Matematikako koadernoak gaztelaniaz ere eskuragarri

Ezagutu gure koadernoak

Matematika Maila bakoitzeko hiru koaderno ditugu, PIEZAZ PIEZA proiektuaren barruan.

Matematika-edukiak lantzeko eta barneratzeko mota guztietako ariketak dituzte, konpetentzien araberako ikuspegia dutenak.

3

Matematika

IVWr89a67kVWu45r45r45Δ ÀeHIt89å *+g`ao>?zxya45t45¤.

1

Koadernoa 1

Urrezko hamar txanpon Spqu45p:;eHIr45p45i45r89a45t89å »i45zxya45t:;eJKkxyø...

Matematika

2

Upqr45r:;eHIztukxyø 10 »t45xxya45n45p89o>?> Δl89o>?r45t45¤ ΔbDEeJKh89a45® *+d45i45t45u45zVWu:;Þ.

a2

7 *+d45i45t45u45†.

10 = 9 + 1

2

10 = 7 + 3

4

+

tika

10 =

P I E ZAZ P I E ZA

10 =

10

10 =

16 hamasei

8

AZ P I E ZI E Z A P

1 2 3

ISBN: 978-84-698-4977-4 ISBN: 978-84-698-4978-1 ISBN: 978-84-698-4979-8

Lehen mailako koadernoetan matematikaren munduan murgilduko dira ikasleak, haien jakin-mina piztuko duten ariketen bitartez.

1

© XvweHIr45r89å *+g`ao>?zxyø ΔbBCa45† ΔbBCa45i45n89ø ÀeHIz *+d45u45† »n89a67h45Δ!

Glma45i45n45i89d89a45t45zVWΔ ÀeHIt89å *+o23sÑÖa45t45¤ zvweHIn67bBCa67kVWΔ ÀeNOg`ao@AkVWi:;eJ KkVWi45>.

1

2

3

4

5

6

10 11 12 13 14 15 20 21 22 © Lxya45u45r89oBCg|}eHIi45t89å Δh89a45m89a45zxya45zVWp45Δ!

¬®Opqr89d:;eHIztukxyø Δh:;eNOg`aoBCa67k, zvweHI® ΔkvweHIn45t45zvweHI> *+a45r45Δ »n89a45i45zvweHI> *+a<=s~òm89a45t45zvweHI> ΔbBCa89d45u45zVW¤.

2

0

IVWr89a67kVWu45r45r45Δ ÀeHIt89å *+g`ao>?zxya45t45¤.

© Atul45t45xxyo>?r45r89a67k ÀeHIm89a45n89g`aø *+d45i45ztukVWi45zVWu45† 94 *+g|}eJKh45Δ 3 zvweHIn67bBCa45† *+d:;eHI> ΔbBCa89d89a67kVWi45zVW¤.

7

8

17 18 19

24 25 26 27 28 29

30 31 32 33 34

36 37 38 39

40 41

43 44 45 46 47 48 49 51 52 53 54 55 56 57 58 59

© EVWt89å Δb>?i45ztukxyo>?t45xxyø zxya45t45i45t45xxyø ΔbBCa45†?

60 © Lxya45u45r89oBCg|}eHIi45t89å Δh:;eHIm:;eHIzxyo>?r45t45zVWΔ!

=1

© AVWi45zVW¤, »i45t45xVWΔ *+a67h89o>?t45xxyoBCå!

EVWt89å ÀeHIz ΔbBCo>?t89å ΔkVWr45i<=s~òp:;eHIt89a45r45i67k! © EVWu45r45i89å, ÀeHIu45r45i89å!

Unitate bakoitzaren hasieran, komiki labur bat dago. Komikia testuinguru egokia da edukiak aurkezteko.

+ hamazazpi 17

Herensugeak eta krispetak

99 –

+

EVWz *+d45u45† »t45xxya45n45p89o>?n45i67k.

9

+

+ 3 *+d45i45t45u45†.

8

1 *+d45u45†.

10 =

10 =

7

+

+ 4 *+d45i45t45u45†.

6

+ 2 *+d45i45t45u45†.

3

10 =

5

AVWΔ ÀeHIn:;Þ!

10 =

6 *+d45i45t45u45†.

3

5 *+d45i45t45u45†.

a Matem rnoa

1

10 = ZvweHI® *+gjku45t45xVWΔ Δf`aa67l45t89å *+d45i45t45u89d89a45>!

Ixyå Ãs~òu45p:;eHIr45p45i45r89a45t89å »n89a45i45z!

e Koad

9 *+d45i45t45u45†.

8 *+d45i45t45u45†.

o Koadern

P I E ZAZ P I E ZA

Lxyo>?t45¤ 10 »t45xxya45n45p89o>?> ÀeNOd45u67kVWi45t45zvweJKkxyø ÀeHIt89å *+o23sÑÖa45t45¤.

© AVWΔ ÀeHIn:;Þ!

Lxya45u45r89oBCg|}eHIi45t89å Δh:;eHIm:;eHIr:;eHIt45zVWΔ...

62 63 64 65 66 67 68 69

70 71 72 73

75 76 77 78 79

80 81 82 83 84 85 86 90 91 92 93 94 95 96

88 89 97

99

24 hogeita lau hogeita bost 25

3

«Spqu89g`aa45® Δh89a45n89d45i89å» Δl:;eJKh45i89a67kvweHIt89 å »p45u45n45t45¤ *+g|}eJKh45i:;eHIn:;eJKkxyø Δh:;eHIr:;eHIn<=s~òu89g|}eNOa67k »i45r89a67bBCa45zVWi67kxyø *+d45¤. Ixyd89a45t45zVWΔ Δh: ;eHIr:;eHIn<=s~òu89g|}Þ ΔbBCa67kxyo>?i45t45zxya45r:;eHI> »p45u45n45t45u89a67k ÀeHIt89å *+o23sÑÖa45t45¤. © HêëeHIr:;eHIn45zxya45† © HêëeHIr:;eHIn45zvweHI> © HêëeHIr:;eHIn67bBCa45† © HêëeHIr:;eHIn67kxyo>?>

6 H ÀeHIt89å 7 U

44

30 + 3

2 H ÀeHIt89å 3 U

© HêëeHIr:;eHIn89a45µ

50 + 20

© HêëeHIr:;eHIn67l:;eHIt45r45Δ

Δh45i45r45u45r89oBCg|}eHIi45t89å Δh89a45m89a<=sÇÉeHIΔ

6

© I© R© A© B¬©A© Z© L© E© A...

4

Matematika-edukiak lantzeko ariketa erakargarriak.

HêëeHIr:;eHIn<=s~òu89g|}Þ ΔbBCa45t45zVWu:;eJKk zvweHIn67bBCa67kVWi89a67k *+a67l89d89a45t45 zvweHI> *+d45i45t45u45zVWt:;Þ Ãs~òu89g`aa45r45r89a67k ÀeHIr89a67b>?i67l45i45z. BnoeNOgjki45r89a45t45¤ *+a45r45r:;eHIt89a45z ÀeHIt89å *+o23sÑÖa45t45¤ . + 10

7

59

55

41

91

71

9

19

28

<

32

<

<

<

<

<

Lxya89gjku45n89d45¤ HêëeHIr:;eHIn45zvweHIn45Δ Δkxya<=s~ò¤ ΔbBCa67kxyo>?i45t45zvweNOa4 5> zvweHIn67bBCa67kVWΔ ΔbBCa45† *+a45u67kvweHIr89a45t45zvweHI>.

10 <

25 <

99 >

91 <

77 >

16 >

Mñóa45r89g`ao>?t45¤ ÀeHIm89a45i45t45zxyå ΔbDEeHIr:;eJKkxyø *+a89d45i:;eHIr89a45zVWp:;eH In89a67k Δkxyo@Al89o>?r:;Þ ΔbDEeHIr89å ÀeHIr89a67b>?i67l45i45z.

– 10

50 30

HêëeHIr:;eHIn<=s~òu89g|}Þ-Δh:;eNOg`aø ΔbBCa67kxyo>?i45t45zxya67k zvweHIn67bBCa67kVWΔ ΔbBCa45† *+d89a45u67kxyå.

Opqr89d:;eHIn89a45t45¤ »t45xVWi67kVWi45t45i67k Δh89a45n89d45i45r89å.

5

90

+2

40

+ 10

–2

15 + 72

18 + 21

72 + 15

21 + 18

30 + 53

53 + 30

– 10

20

70

26 hogeita sei

hogeita zazpi 27

8

Paper-dendan aldatu egin dituzt e

itsulapikoen prezioak.

Itsulapikoak 30 zentimo gehiago balio badu, zer prezio du orain?

64 zentimo

= Prezioa

Itsulapikoak 5 euro gehiago balio badu,

zentimo da.

Lagundu Garaziri bide zuzen a egiten, txanponetatik eta billeteetatik ordenan igaroz .

Balio txikitik balio handira.

zer prezio du orain?

14 �

= Prezioa

Itsulapikoak 10 zentimo gutxia go balio

euro da.

badu, zer prezio du orain?

=

95 zentimo Prezioa Itsulapikoak 12 euro gutxiago balio badu,

39 �

jolasTXOKOA

zentimo da.

zer prezio du orain?

Unitate bakoitzaren amaieran «jolasTXOKOA» dago, ikasleak matematikarekin jolastu daitezen.

= Prezioa

euro da.

14 hamalau hamabost 15

3

Matematika Koadernoa 1

1

Plaza magikoa

2

Plazan magia-eskola dago. Zenbat sorginkeria egin ditu ikasle bakoitzak?

Irakurri eta gozatu.

3

Sorginkerialiburua.

+

H eta +

E,

2 E, 1 H eta 5 U

+

H eta

E, 2 E, 0 H eta 9 U

matika

rnoa

H eta

20

+

Eta magiaren plazan…

Kapela eta hagatxoa.

e Koad

2 +

E, 2 E, 8 H eta 0 U

oa 2

Mate

E,

200

ka

Matemati rn Koade

P I E ZAZ P I E ZA

2

2 E, 2 H eta 2 U

+

H eta +

+

2

U

2

=

222

U =

U =

U =

P I E Z A ZZ A P I E

E, Sugeak eta 13 zenbakia.

Eta orain…

1 E, 9 H eta 0 U

Desagertu!!

H eta +

+

16 hamasei

U =

hamazazpi 17

Unitatearen hasierako komikiak testuinguru orokor bat planteatzen du.

AZ P I E ZI E Z A P 3

1 2 3

5

Konparatu sorginkeria-kopurua kasu bakoitzean eta idatzi > edo <.

ISBN: 978-84-698-4983-5 ISBN: 978-84-698-4984-2 ISBN: 978-84-698-4985-9

190

Bigarren mailako koadernoak lagungarriak dira ikasleek aurreko mailan ikasitakoa indartzeko eta sakontzeko.

222

280

E

H U

1

9

0

2

8

0

E

H U

209

E 209

190

280

222

209

209

215

209

190

+

1 4 6 1 5

1 3 7 + 1 1 7

1 2 8 + 1 3 5

1 5 9 + 1 3 3

1 3 8 + 1 4 2

+

2 0 5 6 5

+

2 1 3 7 7

1 3 6 + 1 2 4

1 9 4 9 2

+

1 8 0 8 9

+

1 5 7 8 6

+

H U

215

E 209

190

Ebatzi eta margotu marrazkia emaitzen arabera.

+

H U

1 5 6 5 9

269 280

290 292

270 286

4

Astindu zure hagatxoa eta osatu segida.

161

170

150

160

260

254 215

18 hemezortzi

263 243 hemeretzi 19

6

Zer egiten du Tita sorginak? Ebatzi eta aurkitu ezkutuko hitza.

8 5 – 1 9

7 7 – 5 8

U

S

7 2 – 4 6

N 47

9

6 3 – 4 5

R

18

19

16

26

66

zak? Batu edo kendu.

148 + 128

57 – 28

72 – 47

dira

dira

G

Zenbat puntu ditu hagatxo bakoit 135 + 82

Hagatxoarekin ukituta, erlojua ordu erdi aurreratzen da.

Marraztu eta idatzi ordua erlojue tan.

O

4 8 – 3 9

D

37

7

9 6 – 4 9

I

5 1 – 3 5

8

6 4 – 2 7

157 + 126

63 – 25

9

dira

Tita sorginak 12etan desagerrarazi zuen dragoia. Jarraitu urratsei eta marraz tu istorio honetan falta diren orduak.

1. Ordu laurden geroago, honda tu egin zitzaion hagatxoa.

3. Ordu laurden geroago, janaria agerrarazi zuen.

2. Handik ordu erdira, konpondu egin zuen.

4. Handik ordu erdira, dena janda zegoen.

20 hogei hogeita bat 21

Testuinguru hori zeharka lantzen da unitate osoan. ; batak 125 hagatxo ditu, Hagatxoz betetako bi zaku daude xo daude guztira. eta besteak, 65. Zenbat hagat

10

125

hagatxo.

Zaku batek,

65

Besteak,

jolasTXO KO

A

Nor da nor? Irakurri eta idatzi

Nire izena Merlin da.

hagatxo.

?

Mutilak Merlin eta Fredi gara.

hagatxo daude.

11

ikasle bakoitzaren izena.

Melisa eta Pandora ahizpak dira.

; batak 107 txano ditu, eta Txanoz betetako bi kutxa daude guztira? besteak, 118. Zenbat txano daude

118

107

txano.

Kutxa batek, Besteak,

txano.

Ni ez naiz Pandora.

?

Sorginkeria-liburua Robinek dauka.

txano daude.

12

keria-liburu eta 57 istorio-liburu Apalategi batean, 123 sorgin guztira? daude. Zenbat liburu daude 57

123

Sorginkeria-liburuak: Istorio-liburuak:

? liburu daude.

22 hogeita bi

hogeita hiru 23

a

Matematik a1

o Koadern

5

3

Zatitzea banatzea da

Zatiketa

Ea. 60 zati 3…

20 kilometro egin behar ditugu egunean.

Planoaren arabera, beste 60 kilometro daude helmugara eta 3 egun baino ez zaizkigu gelditzen oporrak amaitzeko...

Gogoratu

Lehenengo etapa hasi aurretik, Ainhoak, Jonek eta Kepak proba hau gainditu behar dute.

Ainhoa, Jon eta Kepa landa batean daude, orientazio-lasterketa batean parte hartzen. Helmugara heldu eta irabazteko, bidea osorik egin eta, gainera, zatiketarekin lotuta dauden matematikako proba batzuk gainditu behar dituzte. Lagun iezaiezue.

1

Zatiketa egitea zati berdinak banatzea da.

Banatu gauza hauek hiru lagunen artean, zati berdinak eginez:

Hala da. Egunean 20 kilometro eginda, 3 egunean iritsiko gara..

18

27

Idatzi kasu bakoitzean egingo zenukeen zatiketa eta izendatu zatiketa bakoitzeko gaiak.

P I E ZAZA P I EZ

Matematika Koadernoa 3

3

2

Abentura hasi baino lehen, Jonek iparrorratz bat eta mapa bat erosi ditu. Iparrorratza 12 € ordaindu zuen, eta mapa, horren erdia. Zenbat kostatu zaio mapa?

3

Zerbait jateko gelditu dira eta, bide batez, kartetan egingo dute. Multzoan 40 karta badaude, zenbat hartuko ditu bakoitzak? Zenbat karta geldituko dira banatu gabe?

4

5

P I E ZAZ P I E ZA

ISBN: 978-84-698-5107-4 ISBN: 978-84-698-5108-1

9

Denbora eta dirua

Urtearen zatiak: hilak, eta urtaro

ak

Ekainaren 21a Ekaina

Hirugarren mailatik aurrera, koadernoek beste egitura bat dute, edukietara eta ikasleen adinera hobeto egokitzeko.

17:07 84

Lizardi plaza Lauaxeta etorbidea

UDAZKENA Iraila

Pantxike eta Haitz egun berean jaio ziren.

Urtero, urte-eguna hurbil dagoen ean, elkarrekin gelditzen dira opariak erosten joateko.

Urria

Azaroa

Urtarrila

Abendua Abenduaren 21a

Irailaren 23a

1

Jarraitu Pantxikek eta Haitzek emandako zantzuei zer urte, hil eta egunetan jaio ziren jakiteko, eta erantzun galderei.

Zer hil eta urtetan jaio ziren Haitz eta Pantxike?

Jaio ginen hilean udaberria hasten da.

Etxepare kalea Uribe etorbidea

Zenbat urte egin dituzte?

Agirre etorbidea Urkiaga kalea LAUAXETA ETORBIDEA

Zerbitzuaren maiztasuna

Astelehenetik ostiralera

84

UDA Abuztua

LIZARDI PLAZA

Egun mota

Unitate bakoitzaren hasieran, ikasleen jakin-mina pizteko irudi bat dago; irudiak testuinguruan murgilduko ditu ikasleak.

Martxoa Otsaila

UDABERRIA

NEGUA

Uztaila

Lurrak bederatzi bira egin ditu Eguzkiaren inguruan gu jaio ginenetik.

Martxoaren 20a

Apirila

Maiatza

ISBN: 978-84-698-5109-8

BUS

1 2 3

Larunbatetan Igande eta jaiegunetan

Orduak 6:00etatik 8:00etara 8:00etatik 20:00etara 20:00etatik 23:00etara 6:00etatik 23:00etara

Itxaronaldia 9-15 min 7-11 min 12-17 min 14-26 min

Zerbitzurik ez

Tarifak Billete bakuna

1 € eta 50 cent

10 bidaiako billetea

11 € eta 25 cent

U R T A I L R R N A M A A O X T R A U Z T A I L 3 Kokatu egutegian Pantxik ek eta Haitzek urteak betetzen K O A P R E dituzten hileko egunak nola tokatze n diren aurten, eta inguratu gorriz haien urte-eguna.

U D N I I R R O I R A I R R A I U O I E K L J M 2

Lagundu iezaiezu eskuineko letra-zo pan urteko hamabi hilen izenak aurkitzen.

AS

TE

LE

HE

NA

AS

TEA

RTE

A

AST

EAZ

KEN

A

OST

EGU

NA

OSTIR

AL A

L ARUNB

ATA

IGANDEA

A R O E S I A T Z A M B A A Z A I L U A T R I D L M A A N O

L A S E A R L T B K R L O A D A N E A A B U Z T U A Udaberria hasi baino lau egun lehenago jaio ginen.

4

5

Zatiketa zehaztugabea Zatiketa zehatza

Zatiketa zehatza da hondarra zero bada.

Zk = Ztz × Zd 1

ita duten erelortu duzun zatidura idatz

otu Osatu zatiketak eta marg muak: 1 6 4 1 8 6 – –

1

16 = 4 ×

3 2

1 0

4

5

4

3

5

5

2

Unitate bakoitzaren barruan, edukiak zenbait azpiataletan banatuta daude.

10 =

×

4 5

5

–

–

5=5×

45 =

×

1

1

1

8

1

1

2

2. proba. Osatu taula: 24

33

5

6

Zk = Ztz × Zd + h

27 = 7 × … + …

14 = 6 × … + …

Zatikizuna 14 Zatitzailea 4

28

Hondarra

7

8

3

4

2

5

9

1

3

2

1

1 3

1

1

3

1

1

3

orta egiteko eskatu ditu landan, lau lore-s Kepak 36 bitxilore batu o ditu sorta bakoitzean? diete eta. Zenbat lore jarrik

ide zuzena aurkibat duela ikusi dute. Ibilb Mapa zabaldu eta kode tak eta margotu tu behar diote. Egin zatike tzeko, bide bakarrari jarrai ak: lauki hondarrekin bat datozen 4 5 2 Irteera 5 4 2 6 6 2 5 3 4 6 3 4 8 2 6 7 7 3 5 1 7 9 3 8 9 8 – – – 5 4 4 2 1 1 4 2 9

3

–

–

19 = 5 × 3 + 4

Zatiketa bat zehaztugabea da hondarra zero ez bada.

7

2 7

6

1 4

1 1

1 1

5 3

1

3 3

1 9 – 1 5 4

Gogoratu

hauek:

Zatidura

3 3

3 3 1

1

8

1. proba. Ebatzi zatiketa

1 3 3

1

1

1

1

5

1

1

×

4

3

1

1

4

5

1

1

1

9

4

5

1

3

1

5

5

1

3

5

5

5 4

3

32 =

4 5

5

5

5

1

1

4 4

5

1

–

–

5 4

2

1 → urdina 2 → horia 3 → berde argia 4 → gorria 5 → arrosa 8 → berde iluna

1

4

2

2

18 = 6 ×

1

1 2

hasi baino egin behar dituzte oinez Bigarren etapan, bi proba proba egingo ko, Ainhoak lehenengo lehen. Azkarrago joate rena. bigar k, Jone eta k du, eta Kepa

Gogoratu

edo ezkerrera eraino heltzeko, eskuinera Aurrera egin eta aterp aukeratu? Ebatzi behar dute. Baina zer egingo duten erabaki du erabakia hartzen: proba hauek eta lagun

5

–

an behar dutela oa konturatu da ura eram Etapa amaitu aurretik, Ainh il beteko dituzte era. Bost litroko zenbat txanb gaua egingo duten aterp bidoiko edukiarekin?

4 2

9

–

1 7

1 8

6

–

– 3 0

7

–

4

4 0

9

6

6

2

6

9

8

7

3

1

6

8

9

6

4

1

4

6

6

1

2

4

6

2

4

3

2

7

2

9

7

3

8

9

5

5

6

8

5

4

7

9

3

1

3

7

1

8

7

6

9

8

3

7

–

7

6

Zirkunferentzia eta zirku

lua Simetriak

Ebatzi Peruk proposatu tako ariketa hauek, zirkul u eta zirkunferentziei buruz ikasteko.

1

Saioak eta Peruk irudi simet rikoak ere bildu nahi dituzt e erakusketarako.

Horrelako zenbait irudi eraikiko ditugu, ideiaren bat edo beste emateko.

Saioak zirkunferentzia eta zirkuluen adibideak eram an nahi ditu erakusketara. Lagundu iezaio zu.

1 2 3 4

1

Irudikatu koadrikula gaine

an irudi hauen simetrikoa

k.

5 6

Zirkunferentzia 2, 2

3

8

7

Zirkulua

2

1,

Aurkitu eskuineko letrazopan zirkunferentziaren eta zirkuluare n elementuen izenak.

Erabili konpasa eta, adiera zten diren zentroa eta erradioa erabiliz, marra ztu zirkunferentzia bat. Gero, marraztu diame troa eta erradio bat. r = 3 cm

O •

B S F Q A R E N E R B Q A A K S J J E D Z D Ñ G B R I E F S U M T O N Ñ F U K A L T M U S M I R R N E L T O A O

C J S S U K I T A Y Z E Z I R K

N R Z A X U U L

Gogoratu Irudi bat edo gehiago simetrikoak badira, simetria-ardatza dute; hau da, irudian lerro zuzen bat marratu, ardatz horretatik tolestu, eta bi erdiak bat datoz.

P O E M D P F R J R I I E S N F A M R F E I M D R R N P E T A U L N T A D G E N T U I M E N I P K G A Q M C O R J F C K O R D A I L E N D Q Q B B I L N O G H U U S E K T O R E

3

Marraztu gorriz honako

irudi hauetako bakoitzaren

simetria-ardatza.

Irudikatu irudi hauek ardatz gorriaren arabera izango duten irudi simetrikoa:

22

23

11

Matematika

Edukieraren eta masaren neurriak

Edukieraren neurria Fruta-arbola artean ordu asko egingo dituztenez eguzkipean, Mirenek eta Julenek zuku mordoa prestatu dute ikaskid e guztientzat.

Koadernoa 1

Adierazi honako neurri hauek kasu bakoitzean zehazten den unitate an.

1

Matematika

Zenbat libra nahi dituzu?

a2

o Koadern

2

Zer dio honek?

• 12 hL =

dL

• 450 L =

daL

• 56 daL =

cL

mL

• 320 cL =

dL

• 3 kL =

hL

Zenbat litro laurden dira 10 L?

7

P I E ZAZ P I E ZA

tika

rnoa

1 daL = 10 L 1 L = 10 dL 1 dL = 10 cL 1 cL = 10 mL

Zenbat dezilitro dira 75 hL? 750

40

6 3

1 hL = 10 daL

37

12

a Matem

Gogoratu 1 kL = 10 hL

Zukuak gordetzeko ontziak aukera tzeko, kantitate batzuk jakin behar dituzte. Lagunduko diezu kantita te horiek kalkulatzen? Margotu erantzun zuzenak.

Zenbat litro erdi dira 3 L?

e Koad

• 20 L =

75 000

42

7 500

Ordenatu neurri hauek, txikien

etik handienera.

125 L - 13 daL - 11 hL - 100 dL

3

P I E ZAZ P I E ZA

4

Osatu taula.

Litroak

Litro erdiak

Litro laurdenak

5

Gaur nekazari batzuen lursaile tan egon gara, aurtengo fruta uzta batzen. Zenbat fruta batzek o gauza izango gara?

8

1L

13

1L 2

1L 4

18

19

Zatikiak konparatu

AZ P I E ZI E Z A P

1

1 2 3

ISBN: 978-84-698-5115-9 ISBN: 978-84-698-5116-6 ISBN: 978-84-698-5117-3 2

Laugarren mailako koadernoek hirugarren mailako koadernoen egitura bera dute, ikasitakoa indartzeko eta sakontzeko.

Idatzi <, > edo =, kasu bakoitz

eta eta kenketa

4 5

2 3

1 3

1

1 7

5 7

2 8

5 8

3 4

6 6

1

7 9

2 9

5 6

2 4

1 6

7 7

3 5

2 9

1 baino txikiagoa

Ordenatu honako zatiki hauek 4 4

5 4

3 4

4 4

6 8

Altxorraren bila jolaserako, zatikien batuketak eta kenketak erabili behar ditugu. Lagunduko diguzu?

Gogoratu Bi zatikik izendatzaile bera dutenean, zenbakitzaile handiena duena da bietan handiena.

1 1 6

1

6 2 > 9 9

Sailkatu honako zatiki hauek.

5 5

3

Izendatzaile bereko zatikien batuk

ean dagokiona.

2 5

9 9

1 balio du

2

Unitate bakoitzaren barruan, ikasleek «Gogoratu» azpiatala dute; eduki garrantzitsuenak biltzen ditu.

9 9

3 9

Gogoratu

6 2 + 8 8 =

7 1 + 6 6 =

3 8 + 2 2 =

+

9 – 5 11 11 =

16 9 – 3 3 =

7 3 – 5 5 =

=

2 1 3 + 5 5 =5 –

=

5 2 3 – 7 7 =7

Altxorraren bila jolasaren azken proban, Peruk eragiketen 2 ebatzi behar zituen, eta Maiderrek, 1 .

Zenbat eragiketa egin dituzte5 guztira 5 bien artean? Eta zenbat gelditu dira oraindik ebazteko?

txikienetik handienera.

1 7

3 7

2 7

3

7 9

Egin batuketa eta kenketa hauek.

6 8

2 8

Erreparatu irudiei eta osatu zuriun

7 8

+

+

eak.

+

=

+

–

=

–

–

=

–

=

16

17

Bi zifrarekin biderkatu 1

Unitateak eta zeroek osatutako zenbakiekin biderkatu

Jarri bertikalean eta biderkatu.

937 × 46

Keparen ikasgelakoek jolas batzuk prestatuko dituzte, bidean ondo pasatu eta bidaia arintzeko.

1 832 × 15

Gogoan izan HM M

E

H

U

4

1 × 3 5 8

2 2 7 0 7

5 3 5

1 × 8 9

2 2 4

Margotu berdez biderketa hauetako bakoitzaren emaitzak, eta aurkitu zer animalia dagoen laukian ezkutatuta.

1

5

Idatzi honako biderketa hauek zuzenak izateko falta diren zifrak.

2

9

7 2 × 1 8 6

4 7 8

+ 9

+ 3

8

0

4 × 4 4 3 8 7 6 9

7 2 8

× 6 3 7 7

1

+ 7 9

143 × 10 = …………

2 × 1 000 = …………

3 × 1 000 = …………

6 × 100 = …………

45 × 100 = …………

27 × 10 = …………

53 × 1 000 = …………

87 × 10 = …………

2 700

15 000

120

800

2 000

45 000

8 700

300

800

2 700

1 300

400

1 430

270

7 000

27 000

30

15 000

6 000

46 000

1 000

7 000

1 300

1 200

4 500

60

20

53 000

600

1 200

3 000

530

2 000

46 000

2 000

870

530

1 200

3 000

4 500

2 000

270

2 000

60

1 560

8 700

2 000

1 000

870

270

870

53 000

3 000

1 430

46 000

9

Lau eguneko safaria 216 € kostatuko zaio ikasle bakoitzari. Keparen ikasgelan 24 neska-mutil badaude, eta safarira denek joateko asmoa badute, zenbat kostatuko da txangoa guztira?

3

12 × 100 = …………

45 000

600

53 000

1 430

1 430

3 000

1 200

2 000

4 500

20

60

300

870

1 000

5 300

300

530

600

120

8 700

2 000

530

7 000

45 000

120

1 300

1 500

27 000

800

5 300

2 700

Idatzi biderketa hauetan falta diren gaiak.

2

NGOA

SAFARIKO TXA

5 300 27 000

48 × ………… = 48 000

Prezioa: 216 €

…… × 1 000 = 74 000

………….. × 10 = 3 200

123 × 300 = ……………

7 × 20 000 = …………...

82 × …………. = 8 200

8 × ………………. = 800

51 × 4 000 = ………….

24

Ariketa jostagarriak eta sortzaileak proposatzen dira unitate guztietan.

25

Eragiketak luzera-neurriekin 1

Kalkulatu luzera-neurrien honako 8 m 45 cm + 31 m 7 cm

Aitonak eta biok jolasean eta matematikako etxerako lanak egiten pasatu dugu arratsaldea etxean. Aitonak gauza asko dakizki.

eragiketa hauek: Gogoratu 45 km 10 dam – 18 km 753 m

Luzera-neurriekin eragiketak egiteko: 1. Neurri guztiak unitate berean adieraziko ditugu, forma ez-konplexuan.

2

2. Adierazpen ezkonplexuekin eragiketak egingo ditugu.

Osatu zuriuneak.

km

hm

3

Soluzioa aurkitzeko, eragiketak egin eta ebazpenei dagozkien letrak goiko laukietan jarri behar dira, ordenan.

1 034 cm

3 948 dm

m = 100 m

hm + 5 km 6 hm = 700 dam

• 12 dam 2 m 14 dm : 2 = • 41 hm 56 m × 7 =

Aitonak igarkizun hau jarri dit.

Lagunduko didazu ebazten?

Txikiak, marroiak eta zapalak.

Ura botaz gero, potolotu eta lapiko osoa hartuko dugu.

47 dm

• 30 dam 60 m – •

4

A T D S L K I

cm m

Etxera heldu garenean, zinta metrik o bat hartu eta zer altuera dugun neurtu dugu. Aitonak 1 m 82 cm ditu, eta nik, 1 m 54 cm. Zenbat zentimetro altuagoa da aitona ni baino?

4 114 cm

dm cm

51 m 70 cm : 5 =

10 800 dm

dam

1 dam 34 dm – 8 m 7 dm =

7 dam 50 m × 9 =

542 dam

dam

87 m 89 cm – 46 m 75 cm = 64 m 18 dm × 6 =

70 dam

dm dm cm

Igandean nire auzoan antolatu duten lasterketa batean parte hartuko dut. Ibilbideak irudian ageri diren neurriak ditu. Zenbat metro egingo ditut hiru itzuli oso egiten baditu t?

1 hm 3 dam

5

5 km 23 dam + 1 hm 9 dam = 3 hm 12 dam + 2 hm 8 dam =

1 034 cm

16

6 hm 15 m 17

11

Lehen Hezku

Matematika

ntza

Koadernoa 1

Poligonoak. Elementuak eta sailkapena

Forma lauak eta espazialak

Bidaian zehar eskolarako lan bat egin behar dute: aurkitzen dituzten mota bakoitzeko poligono guztiak marraztu behar dituzte koadernoan.

Lehen Hezkuntzako bosgarren mailakoak Parisera joan dira ikasturte amaierako bidaian. Eta Egipton dauden piramideen moduko bat aurkitu dute!

Lehen Hezkuntza

1 Joanesek poligono hau irudikatu du eta honako

ka Matemati

Erantzun:

oa 2

2 Lagundu Maddaleni honako taula hau osatzen:

A

B

Poligonoa A

zkuntza

Mate

noa 3

C

Alde-kop.

D

Angelu-kop.

Diagonal-kop.

Triangelua

B

Lehen He

matika

Poligonoa zuzenen zuzenkiz mugaturiko irudi laua da.

Zenbat diagonal marraztu dituzu?

rn Koade

P I E ZAZ P I E ZA

Gogoratu

hau egiteko eskatu dizu: lehenengo, aldeak gorriz errepasatu; gero, angeluak adierazi; eta amaitzeko, diagonal guztiak marraztu.

C D 3 Sailkatu poligono hauek ahurrak edo ganbilak diren arabera:

P I E Z A ZZ A P I E

A

B

Gogoratu

C

Poligono bat ahurra da 180º-tik gorako angeluren bat badu.

Bestela, ganbila da.

Ko

ader

D

F

E

Ahurrak:

Ganbilak:

16

17

AZ P I E ZI E Z A P

Laukien sailkapena

Triangeluen sailkapena

1 2 3

ISBN: 978-84-698-6857-7 ISBN: 978-84-698-6858-4 ISBN: 978-84-698-6859-1

Bosgarren mailako koadernoetako ariketen bitartez, ikasleek matematika-konpetentzia landuko dute.

go. Ikasleek objektu Laukiak ere ez daude gutxia tu ahal izan dituzte! desberdin mordoa irudika

n, gosaritan, kaleetako musika Denean daude triangeluak: tzean ere! jolasetan... Baita arropa eskegi

sailkatu nahi ditu.

1 Koldok triangelu hauek

A. Eskalenoa eta angelukamuts

1 Ainhoak lauki hauek irudika

Gogoratu

tu ditu. Idatzi bakoitzaren izena.

Lauki baten lau angeluen arteko batura 360º da.

Triangelu baten hiru angeluen arteko batura 180º da.

D

C

B

A

Gogoratu

Lagundu iezaiozu.

C.

a.

D.

B.

marraztu ditu. Lagundu iezaioz tzen. den angeluaren neurria kalkula

2 Asierrek triangelu hauek

falta

u kasu bakoitzean

30º

56º

110º

^ A

75º

56º

32º

C

^

B

A

30º ^

A=

^

C=

B=

A=

^

^

^

^

2 Kalkulatu zer neurri duen

3 Irudikatu triangelu hauek: triangelu bat.

• 5, 3 eta 4 cm-ko aldeak dituen

triange • 12 cm-ko perimetroa duen

1 cm

110º

^

B

kasu bakoitzean falta den angelu

110º

^

^

130º

E

^

F

^

D=

^

C=

^

E=

B=

3 Marraztu lauki hauek:

• 4 cm-ko aldea duen karratu

D

40º

70º

^

lu aldekide bat.

^

C

ak.

bat.

^

F=

• 4 cm eta 6 cm-ko diagonalak

dituen erronbo bat.

1 cm

Unitate bakoitzaren hasierako egoera zeharka lantzen da unitate osoan zehar.

Aldeen arabera 18

da.

Zer neurri du alde batek?

19

Berreketak, karratuak eta kuboak

Berrekizuna 10 duten berreketak

Munduan zehar egin dituzten bidaieta n, berreketek misterio handiak gordetzen dituztela ikasi dute.

Hona hemen batzuk.

Bidaiaren azken egunean konturat u direnez, zenbaki oso handiak laburtuta adierazten dituzte sarritan.

Izan ere, oso zenbaki luzeak badira, errazagoa da akatsa egitea.

1 Kalkulatu berreketa hauek:

Gogoratu

a) 64 = 6 × 6 × 6 × 6 = b) 25 =

Berreketak biderkagai beraren biderketak labur adierazteko modua dira.

=

c) 83 =

=

d) 106 =

=

2 Idatzi berreketa hauen berretza

Berretzailea 73 = 7 × 7 × 7 = 343 Berrekizuna

ileak:

a) 2

= 512

c) 8

= 512

e) 6

= 7 776

b) 9

= 59 049

d) 6

= 216

f) 3

= 81

1 Yusuf eta Omar harrituta daude zeruan horrenbeste izar ikusita.

Denak zenbatze

ko, zenbakiak 10eko berreketak erabilita adierazten dituzte. Osatu adibide hauek:

10

= 10

102 =

modu bat buruzko kalkulua lantzea da. Horretarako, ebatzi zenbakien honelako segidak. Zer emaitza lortzen dituzu?

• Idatzi segida honetako gai gehiago, kalkulagailua erabili gabe: 2 11 = 11 × 11 = 121 1112 = 111 × 111 = 12321

= 1 000 000

rrekizuna 10 duten berreketak erabiliz:

2 400 =

3 Kalkuluetan okerrik ez egiteko

10

2 Batzuetan bidaiak oinetan neurtzen dituzte.

110 000 =

105 =

Adierazi distantzia hauek be-

45 000 =

3 Azken lan bat agindu diete: mosaiko

Gogoratu 10eko berreketen bidez, oso zenbaki handiak labur adierazten ditugu: 540 000 = 54 × 104

36 000 000 =

hau zaharberritzea.

1 1112 = 1111 × 1111 = 1234321 11 1112 =

×

=

2

111 111 = × Egiaztatu emaitzak kalkulagailuareki

=

n.

• Zein dira bi segida hauetako hurrengo a) 1 - 4 - 9 - 25 - 36 -

-

bi gaiak? b) 1 - 8 - 27 - 64 - 125 -

-

4 Salmenta bidezkoa izan dadin, produktuek zenbat balio duten kalkulat u behar

dute. Beste ezer baino gehiago harribitx ien lepokoak saltzen dituzte.

Lepokoaren muturretako harriek marabed i bana balio badute, eta hurrengo harriak aurrekoak bi halako balio badu, zenbat balio du erdiko harriak? Eta lepoko osoak?

Diagonalak, hasi eta buka, kolore bakarrekoak dira, eta txandaka kolore hauek hartzen dituzte: urdina, horia, berdea, gorria eta laranja. Erantzun galdera hauei, berreketak erabilita: • Zenbat harlauza daude guztira mosaiko

an? Zenbat erori dira?

• Idatzi kolore bakoitzeko zenbat harlauza dauden bi zenbaki karraturen arteko batuketak moduan eta 10eko berreketen bidez adierazitako deskonposizio polinomiko moduan.

18 19

Matematika-edukiak (zatikiak, poligonoak…) lantzeko askotariko ariketak.

rtarra

Zatiki hamartarra eta zenbaki hama

Zatikia, banaketa moduan

zenbaki bakoitzak adieraz 1 Margotu irudiaren zatiak

tokia banatu lau astronautek afaldu , lanerako Espazio-ontzira igo baino lehen, u behar dute. zer zati tokatzen zaion kalkulat eta bakoitzari txokolatearen

dira laurak eta gauean, elkarrekin afaltzera joan 1 Espaziorantz abiatu aurreko e bera banatu behar dituzte, denek kantitat bost pizza eskatu dituzte. Nola jateko?

0,07

2,22

22/10

0,4

0,4

2,22

22/10

0,04 4/10

7/10

222/100

0,7

0,7

0,04 4/10

0,04

2,22 0,04

0,04

2,22

0,4 0,4

2,22

2,22 7/100

0,7 7/10

0,7

222/100 22/10

4/10

0,7

0,7

4/10

7/10 22/10

4/10 4/20

0,07 0,4

2,22

4/10

222/100

2,22 22/10

zatitu behar

0,4

4/100

4/100

0,4

0,4

n zatitu nahi badute, zenbat bider ahalik eta gutxien zatituta?

0,4 0,7

4/100

0,4

3 Tabletatako bat 24 ontzata

2,22 0,7

0,04 0,4

0,7

4/10

7/100

2,22 0,4

txokolate astronautei 24na ontzako hiru tableta 2 Taldea osatzen duten lau o? o dituzte denek zati berdina hartzek eramaten utzi diete. Nola banatuk

7/100

2,22

0,4

10

25 3 0,3 = 10 – 0,25 = 100 Zatiki hamartar guztiak zenbaki hamartar zehatz bati dagozkio.

0,07 2,22

4/

4/10

4/10

0,07

7/10

7/100

0,4

2,22

222/100

7/10

Gogoratu Izendatzaile moduan unitatearen ostean zeroak dituen zenbaki bat duten zatikiei zatiki hamartar esaten zaie:

4/10

22/10

0,07

22/10

ten duen kolorearekin.

0,4

0,4

0,4

Beltza: zazpi hamarren Gorria: hogeita bi hamarren

4/10

Berdea: lau ehunen Laranja: berrehun eta hogeita bi ehunen

Urdina: lau hamarren Horia: zazpi ehunen

dute? Nola lor daitezke 24 ontza,

4 Ontziko laborategia, goitik

modukoa da. ikusita, ondorengo irudi honen n. utetako bakoitzari zer zati dagokio

Banatu eta margotu lau astrona

eta hiru eduin guztiak birziklatzen dituzte, zenetik berdea eta urdina. Misioa hasi kiontzi dituzte horretarako: horia, daude n joan dira: ontzi horitik 0,6 zati betetze , direnez joan egun hainbat 0,2. ik, urdinet eta zati, beteta; berdetik, 0,5 beteen?

• Hiru edukiontzietako zein dago

2 Ontzian, astronautek hondak

• Idatzi zatiki hamartar moduan

Zer zati dagokio astronauta bakoitz 26

ari?

aurreko zenbaki hamartarrak.

27

3

Lehen Hezkuntza

MatematikaMat

Lehen H

ematika

Koadernoa 1

Zenbaki baten multiploak

Zatigarritasuna

1 Idatzi zenbaki hauen aurreneko sei multiploak.

Zenbaki baten multiploak zenbaki hori bider 1, 2, 3, 4… eginda lortzen dira.

• 13 • 20

Koadernoa 2

• 15 2 Margotu gorriz kasu hauetako bakoitzean zehazten diren zenbakiak.

22 gara.

Saskibaloiko bi talde edo futboleko talde bat egin dezakegu.

Zertan jolastuko gara: futbolean edo saskibaloian?

Hobeto futbolean.

Horrela, denok parte hartuko dugu.

6ren multiploak dira…

54

46

12ren multiploak dira…

105

78

36

11ren multiploak dira…

55

Lehen

ntza

Hezku

120

142

15en multiploak dira…

121

33

90

3ren multiploak diren 30 eta 50 arteko zenbakiak.

P I E ZA Z P I E ZA

Mat

67

84

160

210

75

3 Aurkitu zer zenbaki eskatzen zaizkigun kasu hauetako bakoitzean.

ika t a m e

P I E ZAZ P I E ZA

Gogoratu

• 9

ezkuntza

96 eta 128 artean dauden 8ren multiploak.

a3

erno

Koad

4 Osatu segida hauek.

14ren multiploak:

14 21en multiploak:

Gaur ikastetxearen eguna da, eta 6. mailako neska-mutilok kirol proba askotan parte hartuko dugu. Lagunduko diguzu behar bezala antolatzen?

21

18

ZAZ P I EP I E Z A

1 2 3

19

Multiplo komunetako txikiena

Zenbaki baten zatitzaileak

Gorputz Heziketako irakasle ak taldeak guk egitea nahi du eta, gorabeherarik ez egoteko, matematika kalkuluak erabilit a egingo ditugu. Gauza izango ote gara!

ISBN: 978-84-698-6865-2 ISBN: 978-84-698-6866-9 ISBN: 978-84-698-6867-6

Koadernoetako ariketen bitarrez, ikasleek Lehen Hezkuntzan ikasitakoa berrikusiko dute.

1 Kalkulatu zenbaki bikote hauen

multiplo komunetako txikiena.

3, 6 eta 8

12 eta 15

1 Kalkulatu honako zenbak i

Gogoratu Zenbaki bat beste baten zatitzailea da zatiketa egitean hondarra 0 bada.

• 24

Gogoratu Bi zenbaki edo gehiagoren multiplo komunetako txikiena bi zenbaki horiek berdinak dituzten multiplo guztien artean txikiena da.

• 36

1 zenbaki guztien zatitzailea da.

• 25 2 Aurkitu labirintotik irteteko

bidea, kontuan izanda bidea 12 eta 48ren zatitzaileek eratzen dutela. Horizo ntalean zein bertikalean joan zaitezke .

2 Gorputz Heziketako eskolan 5 eta 6 kideko taldeak egin ditzake gu, inor falta izan edo sobera

geratu gabe. Zenbat neska-mutil

hauen zatitzaile guztiak.

• 15

gaude gelan?

Sarrera

34

18

46

9

38

22

15

16

11

16

10

19

7

7

25

19

34

38

3

15

1

20

8

21

4

35

42

20

22

6

42

5

34

2

18

1

6

12

2

10

48

11

9

4

7

22

4

5

9

7

46

34

3

34

10

18

11

5

24

25

42

18

16

10

16

12

24

3

48

2

16

46

22

20

25

7

11

Irteera

3 Koldo eta Saioa taldeeta ko kapitain

ak dira eta kirol-pista bati itzuliak emango dizkiote. Koldok 90 segund oan egiten du itzuli osoa, eta Saioak, 60 segundoan. Zenbat itzuli egin behar ditu bakoitzak berriro ere helmug an bat egiteko?

3 Ikastetxearen eguneko jokoetan parte hartzeko, 6. mailako neska-mutil guztiak elkartu

gara. Guztira 60 bagara, zenbat eratan egin ditzakegu taldeak inor kanpoan utzi gabe?

20

21

Zatitzaile komunetako handiena

Zatigarritasun-irizpideak

1 Kalkulatu zenbaki multzo hauen zatitzaile komunetako handiena.

18 eta 27

20, 24 eta 30

1 Jarri zenbaki hauek taulan.

Gogoratu Bi zenbaki edo gehiagoren zatitzaile komunetako handiena da bi zenbaki horiek berdinak dituzten zatitzaile guztien artean handiena.

Gogoratu

1 035

126

1 890

300

344

810

675

72

Zatigarritasunirizpideak zenbaki bat beste baten multiploa den jakiteko balio duten erregelak dira.

Honen multiploak 2

3

5

9

10

2 Kalkulatu zenbaki pare hauen komunetako handienak eta margotu adie-

razitako kolorearekin.

6 eta 9

4 eta 10

9

16 eta 20

21 eta 49

4 5

3 8

7

2 Erabili zatigarritasun-irizpideak taula hau osatzeko.

1 Honekin zatigarria

2

6

2 2 002

3 Kristinak 9 m-ko soka gorri bat eta 12 m-ko soka urdin bat ditu. Luzera

bereko zatietan ebaki nahi ditu, ahalik eta handienetan, ezer sobera utzi gabe. Zer luzeratako zatiak ebaki behar ditu?

3

5

9

10

Bai

7 326 16 405 10 100

Koadernoek konpetentzien araberako ikaskuntza proposatzen dute: unitatearen hasierako egoera lotuta dago unitate barruko edukiekin.

3 Aurkitu 3rekin zatigarriak diren 900 eta 930 arteko zenbakiak.

22

23

ak sailkapeneko ordenari o dortsalak eman dizkigute. Irakasle Proba batzuetan parte hartzek atuetan banatzea nahi du. arabera, zenbaki lehen eta konpos erreparatu diezaiogula eta, horren

ak

Zenbaki lehenak eta konposatu Gogoratu

4 Sailkatu zenbaki hauek lehenak

e baino ez dituenean.

Zenbaki bat lehena da bi zatitzail e baino gehiago dituenean.

Zenbaki bat konposatua da bi zatitzail bakoitz 1 Margotu kasu hauetako

ean zuzena den aukera. i 90 eta 100 artean dagoen zenbak

Aurreneko lau zenbaki lehenen batura da…

16

17

10

20 eta 30 arteko zenbaki lehenen arteko kendura da…

5

4

93

7

2 Osatu gurutzegrama honako

96

97

40

38

37

Unitateetan zenbaki lehen bat duen 40 eta 60 arteko zenbaki lehena.

B

10 eta 30 arteko zenbaki lehena; bere zifren arteko batura 5 da.

C

Bi zifrak berdinak dituen zenbak lehena.

D

Hirugarren zenbaki lehena.

E

bere 80 eta 90 arteko zenbaki lehena; zifrak batuta C-ko erantzuna lortzen

100

43

93

66

59

67

27

49

71

5 Idatzi kasu hauetako bakoitz

51

77

61

Konposatuak

ean zehazten diren zenbakiak.

• 50 eta 60 arteko zenbaki lehenak

39

.

• Aurreneko hamar zenbaki lehenak

zenbaki hauekin.

A

3

hartuta.

47

98

Aurreneko bost zenbaki konposatuen arteko batura da…

6

18

11

Lehenak

lehena da…

15

edo konposatuak diren kontuan

E C

D i

• 80 eta 100 arteko zenbaki lehenak 6 Deskonposatu zenbaki hauek

biderkagai guztiak lehenak izan

arte. Erre-

paratu adibideari.

40

A

4 Ò 10

B

2Ò2Ò2Ò5

dugu.

.

.

42

60

24

81

30

Arrazoitu zure amaitzen den zenbaki lehenik?

3 Zergatik ez dago 0 edo 5 erantzuna.

25

24

Comercial Grupo Anaya Eskabideak egiteko telefonoa: 902 426 292 Irakasleen arretarako telefonoa: 902 090 378

www.anayaharitza.es

P I E ZAZ P I E ZA