Årsberetning 2017-2018_grønlandsk

UKIUMUT NALUNAARSIAQ

2017-2018 ATUARUK: Piumassutsiminnik inuusuttut suleqataasartut ilinniartitaanerat nutaaq Ulluinnarni PKM: suleqat qaninnerpaaq 3500 kilometerimiippoq Nutaarsiassat sammisassallu Kallaallit Nunaani Danmarkimilu

Imarisai Qupp. 3:

Allattaanerup nalunaarusiaa - Ukiut kalaallit meerartaannut pisoqarfiulluartut

Qupp. 4-6: Nutaarsiassat

- 2017-2018 pillugu nutaarsiassat pisullu takukkit

Qupp. 7:

Toqqissisimasumik meeraaneq inersimasut pilersittussaavaat - inersimasunillu oqaloqateqarnermik pilersitsisuuvoq suliniut Film & Workshop

Qupp. 8-9

Inersimasunngornissamut ilinniarneq - inersimasutut pikkunaatsigilinngikkaluarluni - Siammartumi kajumissutsiminnik suleqatinik ilinniartitsinerput nutaaq aallartilluarpoq

Qupp. 10-11

Sommercamp assilisatsialak - 2017-imi aasakkut Qaanaamukaqqippugut Sommercampeqartitsiartorluta

Qupp. 12-13:

Misigisat oqaluttuariguk

Qupp. 16-17

- inuusuttut, immikkoortortami pisortap, sulisup ­siulersuisunullu siulittaasup akissutaat atuakkit

- Tunissuteqartut tamaasa qutsavigaavut

Qupp. 14-15

Suleqat qaninnerpaaq 3500 km-inik ungasitsigisumiippoq - Piffissat nikingagaluartut suleqatigiillu ­immitsinnut ungasikkaluaqaluta ima sulisarpugut

”Taasiuleraangama qaammarsartannga”

Qupp. 18-19: Naatsorsuutit

- Isertitanut aningaasartuutinullu naatsorsuutit imaapput

Peqatigiiffik Kalaallit Meerartaat 2017-2018-imut ukiumoortumik nalunaarusiamik saqqummersitsisuuvoq.

Saqqummersitamik ilusilersuisuuvoq assiliartalersuisartoq Ivalu Risager.

Saqqaani assimik nalunaarusiamilu quppernermi qiterlermi assimik assiliisuuvoq Nicola Abraham.

Quppernermi qiterlermi assiliartamik ikkussamik assiliisuuvoq: Dan D. Normann.

Qupperneq 5-imi HKH Dronning Margrethep assinganik assiliisuuvoq: Steen Brogaard Assit titartakkallu allat: Peqatigiiffik Kalaallit Meerartaani sulisut kajumissutsiminnillu suleqataasut.

Ukiut kalaallit meerartaannut pisoqarfiulluartut Sulinerput ingerlalluarpoq. Sulisuvut Kalaallit Nunaanniittut ukiuni makkunani amerlisarpavut, sammisanik nutaanik, suleqatigiinnermik allanillu peqateqarluta sulinermik pilersitsilluta.

Tamakku tamarmik kalaallit meerartaanut inussuttaanullu iluaqutaapput.

Ukiumoortumik nalunaarusiamut nutaamut ­tikilluarit.

Saqqummersitaq suli taama isikkoqarpoq, ukiunili ki­ ngul­lerni saqqummersitanut naleqqiulluni siorna sam­ mi­neqarsimasunut aningaasaqarnermullu tunnga­ne­ru­ voq. Matumani aamma suliniutissat nutaat pilersaarutigisamut ilanngullugit sammineqarput. Allatut oqaatigalugu 2017 aammattaaq 2018 sammivavut.

Isumaqarpunga 2018-imi qilanaarutissarpassuaqar­ toq. Meeqqat suliniutitsinnut Sisi-mut peqataasut, meeq­qat Jylland-ip Avannaani angerlarsimaffiup ava­ taa­nut inissinneqarsimasut, assersuutigalugu Kalaallit Nunaata avannaani Qasigiannguani, Sommercamp-­ eqataanissaminnut periarfissaqassapput. Siullermeer­ luta Ittoqqortoormiini Paamiunilu Sommercamp-eqartitsissaagut, taavalu aamma Namminersor­lutik Oqartussat suleqatigalugit kalaallit inuusuttut Dan­markimi efterskolertussat atualinnginnerminni ataatsimoorlutik piareersaqatigiinnissaat suliniutiga­lutigu. 2017 kingumut qiviaraanni nuannaarutissarpassuaqarpoq.

Pingaartumik Nuummi – taamaalillunilu aamma Kalaallit Nunaanni tamarmi - allattoqarfimmi nukinnik annertusaasimanerput pitsanngorsaataasi­ma­voq. Naak - piffissat nikingagaluartut suleqatigiillu­t alu 3500 km-inik immitsinnut ungasikkaluaqaluta qa­noq sulinerput pillugu allaaserisaqarpugut, taannalu atuagassiami matumani atuarneqarsinnaavoq.

Ukioq 2017 aamma tassaasimavoq ’suliniutitoq­ qat­­ta’ illoqarfinni nutaani ingerlanneqalerfiat. Taa­ maa­­lilluni inuusuttunut suliniut Sapiik, ukiunik qulinik pisoqaassusilik Maniitsumi ingerlanneqalerpoq, tassu­ nga ilanngullugu suliniut ilisimatusarnermik tunngavilik ‘The Future Belongs to Us’ (’Siunissaq uagut pigaarput’) suleqatigineqalerluni. Sapiik ukiorpassuarni suliniutigineqartussaq suliniummut tapertatut ingerlanneqassaaq, inuusuttut tamaasa sivikitsumik iluaqutigineqarluartumilli eqimittakkaarlugit isumasioqatigiissit­ tar­­lugit. Suleqatigiinneq ataatsimut isigalugu pissanga­ nar­teqaarput.

Aamma nukanganerpaanut Danmarkimi suliniupput annertusarsinnaasimavarput, matumani meeqqat nukanganerpaat – taakkulu anga­

joq­qaavi -suliniarfigilersimallutigit. Suliniut Anaanat 2012-imili ingerlapparput, matumani anaanat kalaallit Danmarkimi najugallit immikkut saaffigineqarlutik.

Anaanat Københavnimi pilerseqqaarneqarpoq, taavalu Aalborg-imi kingusinnerusukkullu Aarhus-imi Esbjerg-­ imilu pilersinneqarlutik. Maannalu Vejle-mi anaanaqa­ tigiinnut Anaanat aallartisarneqarput.

Taamaalilluni 2017-18 tassaalerput, suliniutitta suliattalu aatsaat taama inerititaqartigilerfii. Assersuutissat ilagaat kajumissutsimik sulisunik ilinniartitsinitsinni, Siammartumi, suliniummi ’Danmarkimi pitsaanerusumik inuuneqarneq’-mi, sapaatip akunnerata naanerani tammaarsimaaqatigiinnermut peqataanermigut, inuusuttup piginnaanini misilerarsinnaavai. Ilinniartitaaneq nutaaq taanna allaaserisami ’Inersimasunngornissamut ilinniarneq’ sammineqarpoq.

Tapiissutinut qujanaq Naggataatigut, minnerunngitsumilli, periarfissaq man­ na atorlugut qujarusuppunga. Peqatigiilluni suleqataa­ jumasut, sulinitsinnut tapiillutik piffissamik, soqutiginninnermik aningaasanillu tunissuteqartut, sulisut kajumissutsiminnillu tunniusimallutik suleqataasut, siulersuisut aammalu illersuisorput H.M. Dronning Margrethe 2, imilertakkanik qalipakkanik Kalaallit Nunaanut tun­ ngasunik allakkanut nipitittagassanut TELE-POST-ikkut atugassanut tunisisumut, qujanaq tamassi.

Allakkanut nipitittagaq ataaseq imaluunniit ataatsimoortut ataqqinartorsuup inuuiani 2018-imi apriilimi tuniniarneqarpoq, akiata qaffaataa Peqatigiiffik Kalaallit Meerartaannut nakkartussanngorlugu.

Tapersersuisunut qujanarujussuaq – atuarluarisilu.

Puk Draiby Allattuuneq

4

SPOTLYS

Nutaarsiassat Oqaatsit ilumoortut: Suliavut ima amerlatigaat, tamaasa oqaluttuarinissaat tamakkersinnaanagit. Naggattaagut takuneqarsinnaapput 2018-imi qilanaarisatta ilaat.

Taavalu 2017-imi pisut ilamininngui takuneqarsinnaallutik.

Novembari 2018

Issittumi naapisimaarneq

Aggustusi 2018

Piorsarsimassutimut tunngasut, ilisimalikkat nutaat misigisassallu nutaat, tamarmik issittumi tunngavillit, tassaapput Issittumi naapisimaarnermi misigisassat.

Issittumi naapisimaarnermi peqataalerutta assinik saqqummersitsissaagut, tamatuma qaqugu sumilu pinissaa Facebook-itsinni malinnaavigisinnaavat.

Efterskolernermut tikilluarit Kalaallit Nunaanni Ilinniarti­ taanermut ­Aqutsisoqarfik suleqatigalugu kalaallit ­inuu­suttut Danmarkimi efter­ skolertussat, ataatsimut pia­ reersaqatigiinnissaannut, siullermeerluta tikilluaqqusinnaassavavut. Inuusuttut taak­ku ilaat suleqatigiiffitsinni Allumi ingerlaqqissapput.

Juuli 2018

Sisi-mi meeqqat Kalaallit Nunaanni camp-ernerat Suliniut Sisi Jylland-ip avannaani suliniutaa­ voq, meeqqanut angerlarsimaffiup avataa­ nut inissinneqarsimasunut kalaallinit kingoq­ qisunut suliniutaalluni. Sisi-mi meeqqat ukioq manna Qasigiannguani aasaanerani camp-eqataanissamut qaaqqusinnaalersimavavut. Ilaatigut najukkami katersugaasiviup sammisaqartitsineranut taakku peqa­ taasinnaassapput aammalu meeraqatitik ­Qasigiarmiut ilagisinnaassallugit.

Juuli 2018

Illoqarfiit marluk – Sommercamp-it marluk Sumiiffinni marlunni ataatsikkut Sommercampeqartitser­ ngaassaagut. Aappaa Paamiuni, siusinnerusukkut ­sulif­fi­gereersimanngisatsinni aappaalu Ittoqqortoormiini, uterfi­ginissaanut qilanaarisatsinni.

Maaji 2018

Tapiissutissanik katersiniarluni sikkilerluni angalaartoq Emil Hvidtfeldt, Sisimiuni najugaqarsi­ masoq poortueriarluni Singaporep ­tungaanut aallarpoq. Aqqut sivisooq ­atorlugu ilitsersuisoqarluni ilinniar­ nermut suliniut ilinniartut tapersersorniarlugit aningaasanik katersissaaq. ­Angalalluarnissaanik kissaapparput.

SPOTLYS Apriili 2018

Katuami, Kalaallit Nunaata kulturikkut illor­ suani, allakkanut nipitittagaq aammalu nipitittakkat ataatsimoortut, dronningip inuuiani TELE-POST-ip saqqummiutissavai.

Qalipakkat imilertakkanik qalipagaapput, H.M. Dronning Margrethemit suliarineqartut tunniunneqarlutillu. Dronningi ­Peqatigiiffik Kalaallit Meerartaannut illersuisuuvoq; ­Nipitittakkap tuninerani akianut tapiliussaq sulinitsinnut atorneqassaaq.

Marsi 2018

STEEN BROGAARD

Dronning-ip allakkanut nipitittagaliaa

Aarhus-mi isiginnaartitsineq oqallinnertalik Via University College-p Aarhus-imilu Kalaallit Illuutaat peqatigalugit Kalaallit Nunaata Danmarkillu piorsarsimassutsikkut naapinneranni inuusuttut misigisaat ataatsimiissutigineqassapput. Ulloq taanna isiginnaagassiaq takutinneqartoq tunngavigalugu oqallittoqassaaq, oqaloqatigiittoqarluni saqqummiisoqassaaq.

Januaari 2018

Esbjerg-imi ataatsimiinneq Kalaallit Nunaata Danmarkillu piorsarsimassutsikkut naapinnerat pillugu suleqatigaluta ataatsimiinnissamut Esbjerg Kommune qaaqqusivoq. Meeqqat marluk ’Danmarkimi inuuneq pitsaanerusoq’-meersut sapiiserlutik tusarnaartut saallugit Danmarkimi peroriartorneq oqa­ luttuarissavaat.

Decembari 2017

Sapiik Maniitsumukarpoq Inuusuttunut suliniut Sapiiik, 2008-mili ingerla­ soq, Maniitsumittaaq ingerlanneqalerpoq. Aamma tassanerpiaq Suliniut Siunissaq uagut pigaarput (The Future Belongs To US) pillugu suleqatigiinneq aallartippoq, suliniutit tamakku tamarmik Qeqqata Kommunianit tapiiffigineqarput.

5

6

SPOTLYS

Decembari 2017

FGB-p meerartai nipilersornertalimmik videoliorput Aalborg-imi Niviarsiaqqat naapeqatigiittartut nipilersornertalimmik videoliornermi perngarlutik peqataapput, taassuma suliarineqarnera Peqatigiiffik Kalaallit Meerartaannit aningaasalersorneqarpoq suliarineqarlunilu. Erinarsuut ‘Find Home’ immiunneqarmat Poul Peter Lorentzen erinarsortuuvoq.

Juuni 2017

Isummat pigiliutiinnakkat akiorniarlugit katerinneq Nipilersornerup saniatigut ’Equality’ piorsarsimassutsikkut naligiin­neq qitiutillugu Roskildefestival ingerlataqassaaq. Tamanna pissaaq Peqatigiiffik Kalaallit Meerartaat suleqatigalugu. Festival-erfim­miis­ saagut isummat pigiliutiinnakkat nuanniitsut akiorniarlugit.

Juuni 2017

Inuusuttut Kalaallit Nunaata avannaamiut camp-ernerat Lions Club, Ilulissat aamma Kalaallit Røde Korsiat Ilulissat suleqatigalugu inuusuttut 16-it Kalaallit Nunaata Avannaaneersut aasami tammaarsimaarnissaannut qaaqquavut – tammaarsimaarneq siulleq pissaaq Ilulissani kingornalu Qullissani aamarsuarsiorfiusimasumi inuerunnermi.

Marsi 2017

Simon Lyngep tusarnaartitsinera Kalaaleq nipilersortartoq nunani tamalaani ilisarisimaneqartoq Simon Lynge aamma quiasaarisartoq Mette Frobenius Peqati­ giiffik Kalaallit Meerartaat tapersersorlugit tusarnaartitsissapput.

Oktobari 2017

Qitinneq pillugu katerinneq Qitittartoqatigiit Australiameersut Bangarra, nunani tamalaani nuannarineqarluartut, Københavnimut tikeraarput Operaen-imilu qitinneq pillu­ gu eqimattakkaarluni isumasioqati­ giinissamut meeqqat inuusuttullu Peqatigiiffik Kalaallit Meerartaanneersut qaaqqullugit. Taamaattumik meeqqat inuusuttullu nuna tamakkerlugu suliniuteqarfitsinneersut ukiamut illoqarfiit pingaarnersaanni katersuutitsissavavut.

Juuli-aggustusi 2017

Qaanaami Sommercampeqarneq Nunarsuarmi tamarmeersut kajumissutsiminnik suleqataasut 17-it Qaa­naa­milu najugallit nukissaqarluartut sule­qa­tigalugit Qaanaami Sommercamp tammaarsimaarneq piler­ sinneqarpoq. Sapaatip akunnerini sisa­ mani meeqqat angerlarsimaannara­ luarlutik nunarsuaq tamaat naapippaat – n ­ uannisaqalutillu.

Februaari 2017

Niviarsiaqqat ataatsimoorfittaavat Kalaallit niviarsiaqqat 14-18inik ukiullit sapaatip akunnikkaartumik Aalborg-imi naapittarput. Niviarsiaqqat taakku ornittagartaanni Nuan-imi naapittarput.

7

Toqqissisimasumik meeraaneq inersimasut pilersittussaavaat Toqqissisimasumik meeraanissaq Peqatigiiffik Kalaallit Meerartaanni suliniutaavoq.

Allannguinissaq sulissutigaarput ilaatigut angajoqqaat sulisullu, meeqqanik sullissisut, ammasumik oqallinnissaannut ammaannerisigut. Taamaattumik oqallititsisarluta Film & Workshop angalaarnitsinni Kalaallit Nunaanni angallattarparput.

Meeqqat meeraanerminnik toqqissisimasumik pitsaa­ su­millu meeraanissaat kia isumagisarpaa? Taquaqarnis­ saat, oqortumik atisaqarnissaat, pinnguarnissaat illar­ nissaallu? Soorunami meeqqat angajoqqaavisa! Anga­ joq­qaalli suliassartik saperpassuk – imaluunniit inuu­ jun­naarsimappata – taava allat ikiuuttariaqarput. Pe­ ror­saasut, ilinniartitsisut, peqqinnissaqarfimmi sulisut oqartussaasullu.

Angajoqqaanut taamatuttaaq sulisunut atuuttumik, ulluinnarni immikkut inuuneqarpugut, angerlarsimaffitsinni suliffitsinnilu – naapeqatigiiffissaqarata ataatsi­ mullu anguniagaqarnerput oqaluuserisinnaanagu: Toq­ qissisimasumik meeraaneq. Meeqqat tamaasa eq­qar­ saa­tigalugit. Taamaattumik tamaasa nukittorsaqarfiginiarlugit aammalu ukkatarinnitilerniarlugit Peqatigiiffik Kalaallit Meerartaat ilinniartitsissutinik marlunnik filmiliorsimavoq, aappaa sumiginnaanermut tunngasoq aappaalu angajoqqaajulluarnermut tunngasoq. Eqimattakkaarluni isumasioqatigiinnermut aammalu Kalaallit Nunaanni tamarmi illoqarfinni sulisut angajoqqaallu unnukkut oqallitsinnerannut ilaatillugu filmi takutittartarput.

“Illoqarfimmi filminik takutitsiffitsinni angajoqqaa­ jus­sutsimillu oqaloqatigiiffitsinni angajoqqaat takkuttarnerat assigiinngitsorujussuuvoq. Soorlu misigisarsimavarput unnuk taanna bankortoqarnera takkutinnginnermut peqqutaasimasoq. Taamaattumik ikitsunnguit takkupput. Sumiiffinnili amerlanerni angajoqqaarpassuit takkuttarput. Taava angajoqqaat tamarmik ajor­nar­torsiutigisartagaat oqaluuserilluartarpavut, qanor­luun­niit nukissat amerlatigisut ikitsigisulluunniit pigiga­luarlutigit. Aamma angajoqqaat namminerpiaq allan­ngui­nissamut isumassarsisut naapittarpavut. Soorlu ataataq unnukkut oqallittoqareermat oqarpoq, ikia­roor­t arunnaarniarluni. Taassuma takusinnaavaa ikia­roor­t arnerup angajoqqaajussuseq sunnertaraa, taa­maat­tumik aamma meeqqat sunnertarlugit”, taama oqar­poq meeqqanut sullissinermi siunnersuisartoq ­Helle Skriver Andersen.

Aaqqissuussalli 2014-imi Sisimiuni aallarteqqaarma­ ta suliarput Film & Workshop Helle Skriver A ­ ndersenip, suliniummut pisortaq Gunver C. Justesen suleqatiga­lu­ gu, ingerlatarisimavaa.

Susassaqarfinnit tamanit peqataasoqarpoq “Maanna filmimik takutitsisarluta angalasarnivut aalajangersimasumik ilusinissimalerput, taamaalilluta illo­ qarfinni tamani angajoqqaat filminik isiginnaartittarpa­ vut taavalu meeqqanik sullissisut annertunerusumik eqimattakkaarluni isumasioqatigiissittarlutigit. Aallaq­ qaammut ulluunerani paaqqinnittarfinni sulisut saaffi­ ginerusarpavut, aammali peqqinnissaqarfimmi sulisut, politiit, oqartussaasut kommunalbestyrelse-milu ilaa­ sortat takkuttarnerat takullugu nuannersorujussuu­ voq. Taassuma saniatigut aamma nunaqarfinni suli­sut peqataasarnerat nuannaarutigisorujussuuarput. Nu­ na­qar­finnit angalaniarneq immikkut unammillernara­ luartoq uatsinnullu akisunerugaluartoq, t­ aamaaliorneq iluaqutaaqaaq, tassami susassaqarfippassuit akimorlu­ git oqallittoqarluartarpoq, taakkumi tamarmik meeq­qat toqqissisimasumik meeraanissaat suliniutigaat”, taa­ma oqarpoq suliniummut pisortaq Gunver C. Justesen.

Gunver C. Justesenip oqaasii Helle Skriver Andersen­ ip ilalerpai oqarluni: “Soorunami suliassatsinnut ilaa­ voq filmit iluaqutigineqarlutik najukkami atorneqarnis­ saasa qulakkeernissaat – aamma eqimattakkaarluni isumasioqatigiittoqareeraangat. Takkukkaangatta aaq­ qissuussinermi najugallit ikiuutiinnartanngillat. Aammali tikeraarnitsigut periarfissiinivut peqataaffigine­ qar­luartarlutik. Soorlu Upernavimmiikkatta inunnik isumaginnittoqarfimmi immikkoortortami pisortaq Sejer Kleemann, sulisunut katersuussimasunut tiguartinnar­ tumik oqalugiarpoq. Taamaaliornikkut meeqqanik inuu­ suttunillu sullissinerup qanoq isikkoqarnera sammineqarluarpoq, peqatigisaanillu nukiit nutaat suleqatissallu pissarsiarineqarlutik. Taamaattumik eqimattakkaarluni isumasioqatigiinnerit tamatigut naggaserneqartarput, filmit ilinniartitsissutit atorlugit qaqugu tullianik pisoqassanersoq peqataasunit pilersaarusiorfigineqarluni, soorlu sulisut imaluunniit angajoqqaat tullianik ataatsimiinnissaanni”.

2017-imi Upernavik Uummannarlu siulliullugit Film & Workshop-ip tikeraarpai. Ukioq naajartulersoq Maniit­ soq Sisimiullu tikeraarneqarlutik. 2018-imi marsimi Paa­ miut siulliullugu tikeraassavarput, taavalu 2018-imi ukiak­kut Qeqertarsualiarluta Aasiannukassaagut.

8

Inersimasunngornissamut ­ilinniarneq inersimasutut ­pikkunaatsigilinngikkaluarluni Peqatigiiffik Kalaallit Meerartaanni suliniut Siammartoq ineriartortissimavaat, taanna inuusuttunut inersimasunngortunut, ulluinnarni inuunerminni ajornartorsiuteqartunut, ilinniartitsineruvoq ukiunik marlunnik sivisussuseqartoq. Ilinniartitsinermi peqataasut allanut iluaqutaanissartik sungiusartarpaat.”Aallaqqaataani inuusuttuaqqatut misigisorujussuuvunga – maannali inersimanerulerpunga”, peqataasut ilaat taama oqarpoq.

“Pitsaaqutaa unaavoq, Siammartumi peqataasut ikiu­ gassatut imminnut isigalutik aallartittarmata, taavali kingorna allanik ikiuisinnaasutut imminnut isigilertar­ lu­tik…taamaalillutik allannguinissamut inuusuttut ikio­ qatigiittarput! Inuusuttut nukittoqutiminnik takunnissinnaalertarnerat takullugu nuanneqaaq”.

Taama oqarpoq inuup inuiaqatigiillu pissusiinik ilinniagartooq Marianne Nøhr Larsen. Taanna Peqatigiiffik Kalaallit Meerartaasa suliunitaani naammassillugillu suliaani takornartaajunnaarsimavoq, tassami sulinitta qanoq innerisa, avataaneersup isaanit isigalugu, nali­ ler­sortinnissaanut pisariaqartitsigaangatta taanna ilaatinneqartarpoq. Taamaattumik sapaatip akunnerata naanerani ilinniartitsinernut siullerpaanut Marianne Nøhr Larsen peqataatinneqartarsimavoq, ilinniartitsinerni taakkunani kajumissutsimik sulineq siullermeerluni misilinneqartarpoq. Suliaq aallarteqqaarneraniit suliap ingerlanerani inuusuttut killiffii – aammalu ilinniarnerup ingerlanissaani suut pingaartutut isigineraat pillugit taakku oqaloqatigisarpai.

”Eqiasuinnernerulerpoq.

Naak qasugaluarni meeqqallu nipilioraluartut…”.

Aaqqissuussaanerusumik ­ingerlatsisoqarniarli “Ingerlatap naammasereernerani inummik uattut ittumik nalilersuisutut sulisitsisarneq nalinginnaasarpoq.

Taava tamatuma kingorna suut aallaqqaataaniit allaa­ nerusumik iliuuserineqarsinnaasut tikkuartussagaluar­ pakka. Qujanartumilli Peqatigiiffik Kalaallit Meerar­t aa­

sa ’malinnaallunga naliliisutut’ sulisippaanga. Aal­laq­ qaa­t aaniit malinnaavunga, pisut ingerlanerini naliliisarluta, inuusuttullu namminneq isumassarsiaat atortarlutigit taamaalilluni ilinniartitaaneq pitsaanerpaaq anguniarlugu pitsaasunik isumassarsitinneqartarluta, Marianne Nøhr Larsen taama oqarpoq nangillunilu: “Assersuutigalugu piaartumik ersarissivoq, aaqqissuussaaneq pisunillu tamakkiisumik takunnissinnaa­ neq peqataasut pingaartikkaat. Pisussat suunerisa er­sarissumik pilersaaruteqarfigineqarnissaat taakku atorfissaqartippaat taavalu qaqugukkut aammalu sooq iliuuseqassallutik ilisimarusullugu. Ilinniartitaaneq sa­ pin­ngisamik annerpaamik pissarsiffigerusupaat aammalu sumut atussallugu ilisimarusullugu. Ilinniartitaa­ nerup ilinniarnivittut innissaa taakku pingaartippaat.

Aamma ersarissumik takuneqarsinnaavoq Kalaallit Nu­naat pillugu Danmarkimi ilisimasakinnerujussuaq pe­qataasut misigisaraat, aammali paatsuuinikkut ka­ laallit pillugit nuanniitsorpassuarnik isummiuteriikkanik paasinnittaaseqartoqartoq. Sapaatip akunnerata naanerani ilinniartitsinerni kingusinnerusukkut pisuni qulequttap tamatuma sammineqarnissaa Peqatigiiffik Kalaallit Meerartaasa pilersaarutigisimavaat. Inuusuttulli oqaloqatiginerini takusinnaagakku tamanna inuu­ suttut inuuneranni initoorujussuusoq, ilinniartitsisut aalajangerput qulequtaq tamanna pilersaarutaasumiit piaarnerusumik sammineqassasoq. Taamaasiornikkut aamma anguniarneqarpoq tamatuma qanoq iliuuseqa­ rfiginissaanut inuusuttut peqatigiillutik periusissiorsinnaanissaat”.

Ilinniartitaaneq Siammartoq sapaatip akunnerata naanerani allamukarluni ataatsimoornernut marloqiu­ sanut avinneqarsimavoq. Sapaatip akunnerata naanerani inuusuttut naapinneranni siullermi, ilaatigut kajumissutsimik suleqataaneq pillugu ilinniartinneqartarput, ilutigisaanillu inuusuttut namminneq ineriartor­

9 ilinn­iartitsineq nutaaq Peqatigiiffik Kalaallit Meerar­ taan­nut aalajangersimasumik malinnaasunut nutaar­ siassaanngikkaluarpoq. Tamannalu tupinnan­ngi­laq.

Ukiualuit ingerlanerini Siammartoq ineriartortissimavarput, piffissamilu aallarnisaatitut sulianut ma­ linnaasuutitaqarsimavugut, pineqarput ilitsersuiso­qar­ luni ilinniartitaaneq aammalu ilinniakkamik angunia­ ga­qar­luni ilinniarneq. Ingerlatanit misilittakkat Siam­ mar­tumut nassarneqarsimapput, Siammartoq tamak­ kii­sumik ilinniarfiuvoq ukiuni marlunni 2021 tikillugu inger­lassalluni.

rt ia

eq an a t i

a ss

i

so ngit giin

rnik iluseqarsin rpassua naas arp oq …

Sapaatip a

kunn

era ta n

aa ne ra ni ili nn

ner­tik suliarisarlugu. Marianne Nøhr Larsen-ip oqarneratut “Sapaatip akunnerata naanerani ilinniartitsinerni inuusuttut imminnut suliariinnavittarput – aamma sam­misaq pinnguarnermut assingugaluaraangalluunniit”. ”Meeqqat pillugit ilikkagaqarnissartik pingaartippaat, taamaalillutik tunniussaqarsinnaalerniassagamik. Aammali namminneq nukittuffimmik takunissaat atorfissaqartittorujussuuaat – ilinniartitaanermi pis­ sar­siatik, ataqatigiinneq pinngortitamilu misigisat, ilua­rusuutigeqaat”. Tullinnguuttarput sapaatip akunne­ rata naanerani sulinermik sungiusarnerit, kajumissutsimik sulisutut allanullu iluaqutaasinnaasutut ilisimalikkat nutaat misilinneqartalutik. Amerlanertigut inuusuttut siammartut Peqatigiiffik Kalaallit Meerartaasa suliniutaani allani sulillutik misiliisarput, soorlu ’Danmarkimi inuuneq pitsaanerusoq’ pillugu sapaatip akunnerata naanerani tammaarsimaaqatigiinnerni.

“Piginnaanerilersimasat tamarmik sapaatip akunnerata naanerani sulinermi misiliinermi atorneqartarput. Meeraq taannarpiaq pillugu eqqortumik sullippara? Qaqugukkut nipangiussisimasussaavunga – qaqugukkullu nalunaarsinnaatitaaneq atuutilertarpa? Apeqquterpassuit tamakku qaffakaasarput. Qujanartumik”, inuup inuiaqatigiillu pissusiinik ilinniagartooq taama oqarpoq, taassuma Siammartumi peqataasut malinnaaffigai misilittagariligaallu pillugit apersortarlugit.

Ilinniarneq nangippoq Soorlu misilittakkat siulliit makkuusinnaasarput: “Aallaqqaataani inuusuttuaravittut misigigaluarpunga, maannali inersimanerulerpunga akisussaassuseqarnerulerlungalu. Uanga inersimasuullugu qanoq takutissallugu ilisimanerulaalerpara”. ” Aamma ilinniarneq manna ineriartorfiuvoq, inersimasunngornissaq ilinniarneqarpoq, naak inersi­ masutut pikkunaatsigilinngikkaluarluni, tassami mee­ raq ilunni pigisara piujuartariaqarpoq”. ”Sapaatip akunnerata naanerani ilinniareerluni aam­ma pisunik eqqarsaatiginnilluarnissaq pisarpoq.

Angerlarnermi eqqarsaatiginneqqissaarneq pisarpoq, imalu eqqarsartarpunga: sukavallaarmik pissusilersorpunga, sallaappallaarpunga, ikiuisussaagaluarlunga ikiuinngitsoorpunga…”. ”Eqiasuppallaarunnaarpunga. Naak qasugaluaqa­ lu­nga meeqqallu nipilioraluaqisut – ­kisimiilerlunga error­si­nissaq eqiagilerlugu, taamaakkaluartoq er­ror­si­ saria­qar­punga. Takusinnaalerpara massakkut PIN­NGIT­ SOOR­NANGA erruisariaqarlunga! Imminut assor­toq­ qorani iliuuseqarnissaq ajornannginnerulerpoq. Ilik­ kak­kat tamakku angerlaallugit atortarpakka”. Im­ma­qa

Siammartumi ilinniarneq ukiuni marlunni ­ingerlanneqartarpoq.

Peqataasarput kalaallit ­inuusuttut­, inuuniarnermikkut ajornar­torsiortuusarput. 18-init - 25-inut ukioqartuusarlutik.

I AV A

A QA N A

MP

IT CA M A

AN

NA A

10

11

Qaanaami aasami pisimasut eqqaamasat 2017-imi aasakkut Qaanaami aappassaa­ nik Sommercamp-eqartitsivugut.

Tas­­su­nga uteqqilluni misigisaq nuanne­ qaaq. Najukkami najugallit tapersersuine­ ru­jus­suannut qutsariviginiarlugit assi­nik saqqummersitsineq suliaraarput. ­A ssi­ni saqqummersitani meeqqat tamaani na­ju­­ gallit takutinneqarput.

12

Misigisat oqaluttuariguk Peq “Taavalu aamma meeqqanut inuusuttunullu suli­ niutinut peqatigiiffimmit taama angitigisumit (Upernavimmi, aaqqissuisut) pulaarneqarluta.

Misigisaq nuannersoq tassaavoq, sulisunut eqimattakkaarluni isumasioqatigiissitsigassi. Taama amerlatigisunik takkuttoqarnera uanga nammineerlunga tupaallaatigaara. Ulloq atorluarparput, ulluinnarnilu sulinitsinni atugassatsinnik isumassarsiortarluta atortussanillu pissarsilluta.”

Sejer Kleemann, Avannaata Kommuniani ­isuman­nginnermut ingerlatsivimmi Upernavimmi immikkoortortami pisortaq.

Camp-erneq tupinnaannartoq ilungersuanangaatsiarlunilu; tassami qaammat taanna ataaseq ukiumi qaammatini ulapaarnerpaaffiuvoq. Pingaartumik camp-ip ingerlalluarnissaa pisorta­ tut soorunami ukkatarisorujussuuara. Kajumissutsimik sulisut suleqatigiittut misigilersissinnaagaanni, taava nukik tamanna illoqarfimmi meeqqanut inuusuttunullu – aammalumi inersimasunut – siammarsinnaavoq. Qaanaami illoqarfiup ’uummataa­ nit’ tiguartippugut; illoqarfimmi nuannaarnermik qiimmisaarneq uatsinnut misigisaavoq nuannerluinnartoq. Isumaqarpunga camp-ip taama ittup ’sumut iluaqutaasinnaaneranik’ illoqarfimmik kajumissutsimillu sulisunik uititsisoq. Misigisannilu pingaarnerpaamik taasaqassaguma, ‘Prisoners Ball’-ernermi, akroyogarnermi imaluunniit ujaqqanik qalipaanermi meeqqanik, inuusuttunik inersimasunillu ikasaqateqartarnerit nuannareqaakka.

Aasamullu tamatuma misigeqqinnissa qilanaarisorujussuuara.

Matumuuna camp taamatulli nuannertigisoq pilersissinnaanerlugu Sofie-lu anguniassavarput – taamalu pisoqarnissaa qularu­ tiginngilarput!”

Stinne Sofie Barslund Pedersen, København, tassaavoq ­2017-imi Qaanaami Sommercamp-eqarnermi aammalu 2018-imi ­Ittoqqortoormiini Sommercamp - aasaanerani camp-eqarnermi pisortaasoq.

“Sapaatip akunnerata naanerani pikko­rissarnerit tupinnarluinnarput, meeqqat pillugit ilikkagarpassuaqarpunga atortussarpassuarnillu pissarsillunga, aamma ulluinnarni nalinginnaasuni atorsinnaalluakkannik. Siammartoq pinngikkallarmat siornatigut inuusuttunik sullissinngisaannarsima­ vunga, maannali malugisinnaavara inuusuttut ajornartorsiutitik pillugit orniguttalersut siunnersuutissannillu isumasiortarlunnga.

Allanut iluaqutaaneq misigalugu nu­an­nerpoq! Ilinniarneq aqqutiga­lu­ gu ineriartornerma maluginissaa qila­ naa­raara. Aamma ilinniarnerup naammassinissaa qilanaaraara, inuusuttullu isumaasa tusarnissaat, aammalu taakkununnga sunik tunniussaqarner­ ma tusarnissaa, qilanaaralugit.”

Bebi Egede, Randers, ­kajumissutsimik sulisussanut Siammartumi ­ilinniartitsinitsinnut peqataasoq

t a a t r a r e e qatigiiffik Kalaallit M “Allumukaleraangama (Danmarkimi ka­ laallit efterskolertut sapaatip a ­ kunnerata naanerani angalaartinneqartarnerat, aaq­ qissuisut) ikinngutima kajumissutsimin­nil­ lu sulisut naapinnissaat pissangagiuaan­ nar­para. Aamma sapaatip akunnerata naa­ nerani sulerissanerluta pissangagiuaan­ nar­­para. Immitsinnut ilisarisimaneruler­ tar­­nerput, nuannisartarnivut Olsen-ertar­ ni­­vul­lu nuannerilluinnarpakka.”

Milan Pape Kuko, Narsaq, maanna ­Kildevæld Efterskole-mi atuartoq, Allumut ­peqataasarpoq, Allu tassaavoq kalaallit ­efterskolertut attaveqatigiiffiat.

“Naggataarluta nereqatigiinnerput misigisatsinni nuannernersaavoq. Inuusuttut niuerniaqataasimapput ikiuussinnaanertillu nuannaarutigalugu aamma nuannersorpassuarnik pinnguarpugut.

Inuusuttut taakkulu ataqatigiinneri takuganngakkit nukissaneqqittarpunga.”

Vivi Noahsen, Nuuk, atuartunik inuusuttunik tapersersuilluni suliniummi Sapiik-mi suleqataasoq.

“2017-imi siulittaasullu tullia Aalborg-imiippugut Aarhus-imiillutalu taakkunanilu suliatsinnut ’Danmark-imi inuuneq pitsaanerusoq”-mi suleqataa­ sorpassuit naapillutigit. Misigisaq nuanneqaaq, soqutiginninneq taama angitigisoq takullugu nuan­neqaaq, aamma inuppassuarnut iluaqutaasumik sulineq – torrassuaq! 2018-imi Qeqqata Kommunianik pernaammik suleqateqalernissarput qilanaaraara, tassami meeqqat pisinnaatitaaffii pillugit MIO-lu (kalaallit meerartaasa pisinnaati­ taaffii pillugit suliniaqatigiiffik, aaqqissuisut) sule­ qatigaluta kommuuni maligassiuilluartuummat.

Neriuutiginarpoq kommuune taanna kommuuninut allanut maligassiuisutut inississasoq.”

Kirsten Bitsch, Peqatigiiffik Kalaallit ­ Meerartaanni siulersuisunut siulittaasoq.

13

14

Suleqat qaninnerpaaq 3500 km-inik ungasitsigisumiippoq Kalaallit Nunaata avannaaniit kujataanut Danmarkillu kangianiit kitaanut Peqatigiiffik Kalaallit Meerartaanni sulivugut. Nalunaaquttat nikinganeri immitsinnullu kilomiiterpassuarnik ungasinnitta soorunami ulluinnarni sulinerput sunnertarpaa – aamma ajunngitsorpassuartigut.

“Aaarhhm, aavarfiup naligileruttorpaa. Isumasioqati­ giin­nissaq kinguartilaarsinnaavarput?”, Balders Pladsimi ataatsimiittarfimmi isiginnaaruterujussuakkut taa­ma oqartoqarpoq. Tassani Peqatigiiffik Kalaallit Mee­rartaat allattoqarfeqarpoq, ataatsimoorlunilu ataat­si­miinneq tassani ingerlanneqarluni. Pisarnertut allattoqarfimmi pisortarput Nike Berthelsen aammalu suliniutinut aqutsisorput Nivé Heilmann ataatsimeeqa­ taap­put. Taakku Nuummi Oles Varehus-imi allattoqarfitsinniit skype-ikkut ataatsimeeqataapput taamaattu­ mik tv-kkut ataatsimeeqataallutik. Aamma København-­ imi Nørrebromi eqqarsaatigisimanngisatsinnik piler­ saar­siornermut isummersuillutik.

“Suleqatit Københavnip avannaa kitaanit 3500 kmimik ungasitsigitillugit qarasaasiatigut attaveqaatit qujamasuutigeqaavut – ingammik attavinikkaangat.

Taava nalusanngilarput ilungersornerulaartariaqarluta, soorlu nutaanik sulisortaaraangatta, aammalu

AALBORG

AARHUS

VEJLE ESBJERG

KØBENHAVN

ukiumut arlaleriarluta orninnissaannut periarfissaqaraangatta”,Taama oqarpoq allattuuneq Puk Draiby. Suliniaqatigiiffik isorartuumi inissisimavoq, avannaani Ilulissani kujataata kitaani Maniitsumi, Nuummi Qaqortumi, Aalborgimi, Aarhusimi, Vejlemi Københavnimilu suli­ soqarluni, taakkununngalu Puk Draiby aqutsisuuvoq.

Nalunaaquttap akunneri nikingagaluartut kaffisoqatigiinneq Illoqarfinni qulingiluani sulinerup saniatigut piffinni allani ataavartumik sammisaqartitsisarpugut. Soorlu 2018-imi malittuinnarmik aasat tallimat Kalaallit Nu­ naan­ni illoqarfinni tallimani aasaakkut camp-eqartit­si­ vu­gut, ’18-imi aasakkut Paamiuni Ittoqqortoormiinilu, taa­valu 2017-imi aasakkut Qaanaamiilluta.

“Tassami aasaanerani camp-eqarfissatsinnut inunnik atortussanillu assartuinerup aaqqissuunnissaanik sungiussisimalerpugut. Taamaattumik camp-ertitsineq pillugu assit saqqummersitassat suliavut Qaanaaliaan­ niarutsigit, tassanilu meeqqanut inersimasunullu taku­

15

tin­niarlugit, taava ilisimavarput umiarsuakkut assartui­ so­qarsinnaajuaannanngitsoq. Tassami umiarsuaq aat­ saat qaammatit arfinillit qaangiuppata Qaanaamut apuut­tussaammat. Taavali Amerikap aallartitaqarfianut ikioq­quvugut, taamaaliornikkut saqqummersitassavut Amerika-miut illersornissamut timmisartuutaannut usi­ gi­tillugit Pituffiliaanneqarlutik”, suliniummut pisortaq Gunver C. Justesen oqarpoq.

Immitsinnut ungasinnerput, aammali Danmarkimi Kalaallillu Nunaanni nalunaaquttap nikinganera ulluinnarni atugassaapput allanngortinneqarsinnaanngitsut.

“Nalunaaquttap nikinganera pitsaasumik aaqqiivigi­ sarparput. Soorlu siulersuisut ataatsimiikkaangata, siulersuisunut ilaasortat Danmarkimi najugallit sulereeraa­ ngamik tamusseqatigiittarput. Taamaalioreeraangata ataatsimiinneq aallartittarpoq ilaasortat Nuummiittut skype-kkut peqataatillugit. Taava ataatsimeereeraangatta siulersuisunut ilaasortat Nuummiittut ataatsimoor­ tar­put kaffisoqatigiillutik. Taamaaliornikkut nunarsuarmi sumiiffinni arlalinni pitsaanerpaat katigunneqartarput”, Puk Draiby naggasiivoq.

ILULISSAT

MANIITSOQ NUUK

QAQORTOQ

Naatsumik oqaatigalugu Peqatigiiffik Kalaallit Meerartaat nunani marlunni sulivoq, Kalaallit Nunaanni illo­ qar­finni sisamani Danmarkimilu illoqarfinni tallimani aalajangersimasumik atorfe­ qar­­tunik sulisoqarluni. Taakku saniatigut suliniutivut allat tassaapput Aasaanerani Camp-it aamma Film & Workshops, taakku illoqarfiit paarlakaajaallugit assigiin­ ngitsunik sammisaqartitsisarput. Taavalu aamma suliniutit Siammartoq Allulu suli­ niutigaavut, Danmarkimi tamarmi sumiiffinni assigiinngitsuni inuusuttut aalajangersimasumik najugallit efterskolertulluunniit suliniutini taakkunani sammineqarlutik.

Kingorlertigut 1) Vejlemi, kalaallit Anaanat aallartissimavavut taavalu 2) ­Maniitsumi suliniut Sapiik aallartissimallutigu, suliniummi matumani siunissami p ­ eriarfissanik inuusuttut saqqummiivigineqartarput. Kommune suliniullu ‘Siunissaq uagut pigaar­ put‘/‘The Future Belongs to Us’ suleqatigalugit Maniitsumi ingerlaqarpugut. Oqaati­ gi­neqassaaq Maniitsumi taamanikkut meeqqanut sanatoria siullerpaaq 1924-mi sana­neqarsimammat, suliarinnittuullutik ’Kalaallit Meerartaat ikiorniarlugit peqatigiiffik’/‘Foreningen til Hjælp for Grønlandske Børn’.

16

”Taasiuleraangama qaamasiortittannga” Pigisat nalillit piffissanngorpat sumut tussanersut pillugit amerlanerit isummertalernissaat anguniarlugu Peqatigiiffik Kalaallit Meerartaat suleqataalerpoq. Ilutigisaanik akunnaalliliilluni inuuissiortoqarnerani tunissutinut nalinginnaasunut taarsiullugu inuit ataasiakkaat tunissutaannik tigusaqartalersimavugut, kalaallit meerartaasa siunissaasa suliniarfigineqarneranut tunissutinik. Tamakkununnga qujavugut!

Aja 90-inik ukioqalerluni inuuissiuleruni sumik tunissu­ ti­sissava?

Periarfissat amerlaqaat. “Qarasaasiakkut qupper­ ner­put atorlugu inuit uatsinnut tunissutitik nassiukkaa­ ngamikkit, akunnaalliliilluni inuuissiornerit Peqatigiiffik Kalaallit Meerartaasa sulinerannut tapiinissamut peri­ ar­fissatsialattut atorluarneqartarput. Soorlu ilaquttanut utoqqaanerusunut nalinginnaasumik tunissummut taarsiullugu inuit ilaasa aningaasanik ­tunisarpaatigut.

Akunnaalliliilluni nalliuttorsiortoqaraangat, ilaasa qaaq­qusat kaammattortarpaat akunnaalliliisumut tunissutissamik nassarnatik uatsinnut tunissuteqaqqullugit. Tapersersuineq taama ittoq soorunami qujamasuutigisorujussuuarput”, taama oqarpoq allattuuneq Puk Draiby.

Inuunermi nalliuttorsiornermi taamaallaat tunissu­ tit takkuttanngillat. Aammalu inuuneq kipigaangat taamaliortoqartarluni. Taamaattumik 2017-imi sulinia­ qatigiiffiit ajunngitsuliornermik siunertallit 32-it Peqatigiiffik Kalaallit Meerartaasa suleqatigilerpai, suleqatigiinnerup taaguutigaa Det Gode Testamente (Kingornussassiineq Pitsaasoq).

“Det Gode Testamentip siunertariinnarpaa amerla­ nerusut tamanna pillugu eqqartuisinnaalernissaat.

Inuuneq naappat pigisakka sumut atorneqassappat?

Ataatsimoorluarneq uannut qanoq pingaartigaa? Aamma Det Gode Testament-imi suliarineqartunut ilaavoq paatsuuinerup millisinnissaa, soorlu kingornussisussat kamaakkaanni pigisat Kattens Værn-imut kingornus­ sass­anngortittarneri. Ataasiinnarli qinigassaasariaqan­ ngikkaluarpoq. Tamaasami ataatsikkut isumagineqarsinnaapput, tassalu qanigisat kingornussitinnerisa sa­ ni­atigut aamma inuunermi soqutigilluakkat suugaluartulluunniit kingornussassanik tunineqarsinnaallutik”, Puk Draiby oqarpoq.

Qarasaasiakkut quppernermi detgodetestamente. dk-mi atuarneqarsinnaavoq, qitornammi taava qanoq oqassappat ajunngitsuliornermik suliaqartut kingor­ nus­sisussanngortinniarlugit aalajangertoqarpat, tassani aamma kingornussisarnermut inatsit pillugu qanoq ilisimasaqartigineq misissorneqarsinnaavoq aammalu kingornussasseereersimasunik videokkut apersuinerit takuneqarsinnaallutik.

Aamma quppernermi tassani akeqanngitsumik siunnersorneqarnissamik periarfissaqarpoq.

Aamma qarasaasiakkut quppernitsinni - fgb.dk/ arv-og-testamente – mi periarfissaq tamanna pillugu annertunerusumik atuagassartaqarpoq, advokat ­Peter Sindal Lundsberg ikiortigalugu akeqanngitsumik kingor­nussassiissut allanneqarsinnaalluni.

17

Tapiissutinut qujanaq!

Kalaallit meerartaasa inuusuttortaasalu tamarmik pitsaanerusumik siunissaqalernissaat anguniarlugu, kinguaariit tulliuttut suleqatigaavut. Ilissili tapiisanngikkussi ingerlariaqqiffissaqanngilagut. Taamaattumik meeqqat sinnerlugu makku qutsavigaavut: Aningaasaateqarfiit legatillu • 15. Juni Fonden • Augustinus Fonden • Danske Lions Klubbers Grønlandsudvalg • Den A.P.Møllerske Støttefond • Den Grønlandske Fond • Den sociale fond for børn og unge • Direktør Curt Stenders Mindefond • Dorte Enid & Viggo Carstensens almenvelgørende fond • Emmerik Meyers Legat • Enkefru Sophie Fonnesbech født.

Maags Legatfond

• Erik Thunes Legat • Fabrikant Peder Paulsen og Hustrufond • Fondation Juchum, Schweiz • Generalkonsul Jens Olsens Fond • Ove Juel-Christensen & Hustru Astrid Juel Christensen Familielegat • GTN Fonden • Hurtigruten Foundation • Jascha Fonden • K.S.Kristensen Mindefond • Lauritzen Fonden • LB Fonden

• • • • • • • • • •

Ludvigsens Legat NunaFonden Ole Kirk’s fond Verena Merz & Otto Kjærgaards Børnefonden Professorinde Sigrid Møller, født Asmussens Fond Sct. Georgs Fonden Spar Nord Fonden Tuborgfondet William & Hugo Evers Fond Østifterne

Suliniaqatigiiffiit, klub-it peqatigiiffiillu • • • • • • • • •

Apostelkirken Avanersuup Atuarfia Blå Kors Børnesagens Fællesråd Damernes Saloner Den Amerikanske Ambassade Det Grønlandske Hus i Aalborg Det Grønlandske Hus i Aarhus Grønlands Erhverv

• Foreningen Roskilde Festival • Nykøbing Sjælland Inner Wheel • Lions Hammer Bakker, Hammerpigerne • Lions Club Kolt-Hasselager • Lions Aarhus Sct. Clemens • Logen Pentalpha Glesborg • Mødrup Kirke • Røde Kors, Esbjerg

• Rotary, Gentofte • Rotary, Glostrup • Soroptimist International, København • Soroptimist International, Nyborg • Spejdernes Genbrug • Treenigheds Sogns Menighedsråd

• • • • • • • • •

• • • • • • • • • • • • • •

Suliffeqarfiit • • • • • • • • • • • • • • •

Air Greenland A/S Altanbutikken BOGhandleren Bibi Chemnitz Bilka BRAMO boltsvejseteknik ApS Børnenes Magasin, Århus Den Jyske Sparekasse Frisør Natürlig Føtex, Esbjerg Games, Århus Garant Glostrup Storcenter Greenland Contractors I/S Grøndalsapoteket

• • • • •

Grønlands Rejsebureau GrønlandsBANKEN Hamelin A/S Hvidberg Design Initus Ejendomme A/S Isaksen Design Ivalu Risager KNI A/S Kvaterværkstedet, Aalborg Kommune Kvickly, Frederiksberg Lagkagehuset Haderslev Lightship Chartering A/S Lindholm Fonden Loppe Deluxe

Nordatlant Rejser NUNA Advokater Panduro Hobby Pisiffik RibHouse Roselil Roskilde BowlingCenter Royal Arctic Line Royal Danish Vendors A/S Songcrafter Musik Spacepro ApS Styreg ApS SuperBrugsen, Hovedbanegården Tivoli

Pisortat tapiisut • Børn- og Socialministeriet • Departement for Sundhed – Inuuneritta Puljen

• Departementet for Sociale Anliggender, Familie, Ligestilling og Justitsvæsen

• Qeqqata Kommunia

NAATSORSUUTIT

Angusanik naatsorsuineq 2017

18

ILINNIAKKAMIK ANGUNIAGAQARLUNI ILINNIARNEQ – DK-MI KALAALLIT INUUSUTTUT Ilaasortat, tunissuteqartut aningaasaateqarfiillu Siunertanut aalajangersimasunut aningaasaliissutit Tipsernermit Lottornermillu aningaasaliissutit Namminersorlutik Oqartusat, Kalaallit Nunaanni kommunit Webshop Isertitat katillugit

2017 8.256.391 7.135.800 469.828 473.528 37.629 16.373.176

2016/t.kr.

6.588 7.362 451 188 79 14.668

ANINGAASARTUUTIT Suliniutit Suliniutinik ineriartortitsineq “Sapiik” – Suliniut Inuusuttumiit inuusuttumut, ilitsersuisoqarluni ilinniartitaaneq Ilinniakkamik anguniagaqarluni ilinniarneq – DK-mi kalaallit inuusuttut Anaanat - Mødregruppen Najorti - Børnebisidder Summercamp Ikioqatigiitta - film og workshops ”Danmarkimi inuuneq pitsaanerusoq” / ”Et bedre liv i Danmark” Allu – Efterskolertunut suliniut SISI – meeqqat angerlarsimaffiup avataanut inissitat Niviarsiaqqat ataatsimoortut Siammartoq – kajumissutsimik sulineq pillugu inuusuttunik ilinniartitsineq Ilinniartut – Kalaallit Nunaanni ilitsersuisoqarluni ilinniartitaaneq Ilaqutariinnik tammaarsimaartitsineq Nuummi ataatsimiinneq sulisunullu atuagassiaq Suliniutit allat Suliniutit katillugit

367.982 942.491 149.700 540.809 581.724 457.121 339.538 6.300.000 599.010 769.017 241.055 378.688 53.640 0 0 73.846 11.794.621

170 1.347 100 1.119 516 502 317 6.667 382 651 139 0 0 29 169 173 12.281

33.352 776.515 376.814 312.912 678.583 11.690 391.611 2.581.477

45 531 346 303 908 17 321 2.471

-2.632.476 11.743.622

-4.117 10.635

Immikkoortitsinnginnermi angusat

4.629.554

4.033

Immikkoortitat

4.463.615

4.137

Nalikilliliinnginnermi angusat aningartuutillu

165.939

-104

Nalikilliliinerit Aningaasartuutit UKIUMUT ANGUSAT

-59.027 100.679 207.591

-47 153 2

ANINGAASARTUUTIT ALLAT Webshop, nioqqutissanik atuineq Aningaasaliisussarsiorneq ilaasortanillu allaffissornikkut sullissineq Nittarsaassineq attaveqaqatigiinnerlu Ininik attartorneq Allaffissorneq Siulersuisut Sulisut Aningaasartuutit allat katillugit Aningaasanik sillimmatitut inissitanik atuineq Aningaasartuutit katillugit

2017-imut naatsorsuutit inernerat

NAATSORSUUTIT PIGISAT NALILLIT Tigussaasuungitsinik sanaartornermi pigisat nalillit: Qularnaveeqqutitut toqqortat

2017

2016/t.kr.

37.351

107

995.000 64.072

995 98

Tigussaasunik sanaartornermi pigisat nalillit: Pigisat Pequtit

Aningaasat pigisat Pappiaqqat nalillit

3.511.187

3.403

4.607.610

4.603

28.950 5.827.497 2.901.602

53 3.754 2.975

8.758.049 13.365.659

6.782 11.385

1. januar 2017-imi naatsorsuutit killiffiat Ukiumi angusat

5.114.295 207.591

5.112 2

Nammineq aningaasaatit katillugit

5.321.886

5.114

6.660.826

4.830

11.982.712

9.944

Sanaartukkat pigisat katillugit Pigisatigut kaaviiaartitat Nioqqutissat uninngasut Allanit pisassat Aningaasat tigoriaannaat

Pigisatigut kaaviiaartitat PIGISAT NALILLIT KATILLUGIT ANINGAASARTUUTIT

Sammisassanut sillimmatit

Immikkoortitat namminerlu aningaasaatit katillugit Akiitsut piaartumik akiligassat Akiitsut allat

Akiitsut katillugit AKILIGASSAT KATILLUGIT

Isertitat agguataarneri 2017

2017-imi suliniutinut aningaa­ sartuutit agguataarneri

1.382.947

1.441

1.382.947 13.365.659

1.441 11.385

2017-imi aningaasartuutit tamakkerlugit

Aningaasaateqarfiit suliffeqarfiillu 33,5 %

Suliniutit Aningaasaqarnermut inatsimmi Danmark 53,4%

2017-imi suliniutinut atukkat 62,7 %

Ilaasortaanermut akiliutit tunissutillu 17 %

Kalaallit Nunaanni suliniutit 25,2 %

2018-imi suliniutinut ingerlateqqitat 23,7%

Pisortanit aningaasaliissutit 49,5 %

Danmark-imi suliniutit 17,6%

Aningaasaliisussarsiorneq attaveqaqatigiinnerlu 6,1%

Suliniutinik ineriartortitsineq allallu 3,8%

Allaffissorneq 3,6% Init attartukkat 1,7% Sulisut 2,2%

19

ILLERSUISOQ

SIULERSUISUT

BESTYRELSESMEDLEMMER:

H. M. Dronning Margrethe II

Siulittaasoq: Kirsten Bitsch

Nina Banerjee Andreas Hjorth Frederiksen Peter Kierkegaard Heidi Lindholm Thomas “Tyt” Mogensen Janine Heldorf Olsson

Siulittaasup tullia: Else Christensen

Foreningen Grønlandske Børn Balders Plads 1 2200 København N +45 3585 8330 www.fgb.dk Imaneq 41 Postboks 1764 3900 Nuuk +299 534 370

Kalaallit meerartaasa unammilligassaminnik aniguinissaannut ikiuukkumavit?

Ilaasortanngorit, sulinerpullu tapersorlugu.

Ukiumoortumik nalunaarut qallunaatut atiarusunneruiuk?

Uunga iserit www.fgb.dk