Grenzenloos Magazine 34 - Maart/April 2017

GRENZENLOOS MAGAZINE

Grenzenloos.nl

Voor emigranten, expats en tweedehuisbezitters

NR

34

Maart/April 2017 Caspar Visser ‘t Hooft Frankrijk

‘VERTREK ENQUETE’ Onderzoek onder emigranten

FRANKRIJK IN 50 FRAGMENTEN Nederlandse predikant laat Frankrijk zien

‘DE FRANSE DAGEN 2017’ Op 17 & 18 juni in Baarn

Uitgeverij

1

Grenzenloos

Welkom

Colofon

GRENZENLOOS MAGAZINE Gratis online magazine voor emigranten, expats en tweedehuisbezitters.

Verschijnt 11 x per jaar, rond de eerste week van de maand.

Een uitgave van Uitgeverij Grenzenloos, een imprint van VanDorp Uitgevers Voor meer informatie of adverteren, kijk op www.grenzenloos.nl of mail naar info@grenzenloos.nl

DE EERSTE WARME VOORJAARSDAGEN

H

oe het precies werkt weet ik niet, maar bij de eerste zonnige dagen in het voorjaar begint er bij mij altijd iets te kriebelen. Dan vraag ik me af waarom ik nog steeds in Nederland woon en mij jaar in, jaar uit, door de wintermaanden moet knokken. Met name januari en februari duren naar voor mijn gevoel eindeloos lang, hoewel die laatste de kortste maand van het jaar is. Zon en warmte doen iets met me, en naarmate ik elk jaar een klein tikje ouder word, lijkt het effect alleen maar toe te nemen. Gelukkig hebben we de eerste mooie dagen van het voorjaar al mogen begroeten, worden de dagen langer en komt ook de natuur weer uit haar winterslaap. Het heerlijke begin van weer een nieuwe seizoenscyclus...

Veel leesplezier met alle artikelen in het magazine van deze maand!

In dit nummer staan bijdragen van: Marielle Saegaert Ludique le Vert Caspar Visser ‘t Hooft Frans Buysse Eric Jan van Dorp Coverfoto: Genessa Penainte Copyright©2017 VanDorp Uitgevers Op de teksten en foto’s in deze uitgave rust auteursrecht. Niets uit deze uitgave mag worden opgeslagen, gekopieerd of op andere wijze dan ook worden verveelvoudigd en/of verspreid, zonder uitdrukkelijke en schriftelijke toestemming van de uitgever.

Eric Jan van Dorp - Uitgever/hoofdredacteur Twitter: @ericjanvandorp

Inhoudsopgave

De grote Vertrek Enquete

6

Marielle Saegaert: Enero

Frankrijk in 50 fragmenten

14

12

Grenzenloos uitzicht

Ludique - Franse brillenboer

29

4

18

Een eindeloos land

Marielle Saegaert: Febrero

30

DE GROTE

VERTREK ENQUÊTE

Vertrek Enquête

M

eer dan 1,5 miljoen mensen zien bijna wekelijks in het televisieprogramma Ik Vertrek hoe mensen hun spullen pakken om meer geluk te beproeven in het buitenland. En de afgelopen jaren zijn duizenden Nederlanders ook daadwerkelijk geëmigreerd en een gastenverblijf begonnen. Toch is er nog geen onderzoek gedaan naar het welbevinden van deze populaire beroepsgroep. Wat waren hun vertrekredenen en verwachtingen? En zijn die verwachtingen ook uitgekomen?

dat verkeersdrukte en files een rol hebben gespeeld bij het vertrek. Voor 40% was dat de mentaliteit in Nederland of Vlaanderen en de grote hoeveelheid mensen in het vaderland. Voor 35% speelde het individualisme in Nederland of Vlaanderen een rol en 29% zag de wet- en regelgeving in Nederland of Vlaanderen als vertrekfactor.

De zogenaamde ‘aantrekkingsfactoren’ worden vooral door hogeropgeleiden genoemd. Lager opgeleide mensen vertrekken significant vaker dan hogeropgeleiden vanuit onvrede: gezondheidszorg, werkgelegenheid, sociale voorzieningen en criminaliteit.

Eind 2016 hebben Hans & Nel van DroomplekAcademie.nl - ondersteund door de Emigratiebeurs - onderzoek gedaan via ‘de grote VertrekEnquête’. Ze bevroegen 152 Nederlandse en Vlaamse gastenverblijfeigenaren in het buitenland het volgende:

Meer persoonlijk geluk, minder geld De respondenten zijn op dit moment meer tevreden over hun woonplek, hun werk, hun creativiteit, hun vrije tijd, hun persoonlijke ontwikkeling en over hun gezin (als ze die hebben). Ze zijn op dit moment gemiddeld minder tevreden over hun inkomen dan vóór het vertrek uit Nederland of Vlaanderen, hoewel de meeste ondervraagde gastenverblijfeigenaren niet zijn vertrokken om er financieel beter van te worden.

“Vinden mensen die zijn geëmigreerd en een gastenverblijf zijn begonnen daadwerkelijk wat ze hoopten te vinden?”

De ondervraagde gastenverblijfeigenaren zijn vooral vertrokken voor meer rust en ruimte, betere kwaliteit van leven en liefde voor de natuur. En dat is ook de top 3 van dingen van wat mensen uiteindelijk gevonden hebben, al dan niet in een iets andere volgorde.

Er waren ook minder positieve redenen om te vertrekken: 48% van de respondenten geeft aan

Reden om te vertrekken:

Familie missen, maar geen eenzaamheid Na vertrek is men ook minder tevreden dan voor het vertrek op het vlak van sociale contacten, zoals familie en vrienden die in Nederland of Vlaanderen zijn achtergebleven. En hoe langer men vertrokken is, hoe meer men dit als een probleem gaat

Hoop je dit te vinden? Heb je dit gevonden?

Betere kwaliteit van leven Ja: 89% Ja: 92% Meer rust en ruimte Ja: 89% Ja: 92% Genieten van de natuur van het land Ja: 87% Ja: 94% 5

Vertrek Enquête Van consument tot ondernemer Wat we zien is dat een deel van de respondenten aan de ene kant “voldoende gasten krijgen” als een zorgpunt duidden vóór hun vertrek (34%) en anderzijds geen behoefte hadden aan meer marketingkennis; slechts 8% van de respondenten had meer kennis willen hebben van marketing & sales. Daarnaast geeft 32% van de respondenten aan financiële onzekerheid te ervaren bij vertrek. Overigens heeft 53% van de respondenten géén ondernemersplan geschreven voordat men aan het avontuur begon.

ervaren. Familie en vrienden worden gemist, maar er wordt geen eenzaamheid ervaren. Dit suggereert dat dit gecompenseerd wordt door de relatie met partner en eventuele kinderen.

Maar mogelijk ook door aanwezigheid van gasten.

Tevreden gastenverblijfeigenaren De ondervraagde vertrek-emigranten, die nog steeds in het buitenland wonen en een gastenverblijf runnen, geven hun leven gemiddeld een 8,3 en zijn daarmee gemiddeld genomen flink gelukkig.

De meest recente onderzoeken over het geluk van mensen in Nederland geven aan dat Nederlanders tussen de 7,3 en 7,8 scoren. En 78% van de respondenten geeft aan het gevoel te hebben op dit moment gelukkiger te zijn dan vóór de emigratie en 20% zegt even gelukkig te zijn. Slechts 2% geeft aan minder gelukkig te zijn.

Beginnen zonder ondernemingsplan Uit bovenstaande trekken we de conclusie dat mensen met een gastenverblijfdroom niet altijd inzien dat marketingkennis en een goed ondernemingsplan helpt om meer gasten te krijgen, wat de financiële zorgen zal laten afnemen. Ze missen de ondernemersmindset: ze vertrekken als consument en arriveren als ondernemer.

Niet zonder hobbels Dat klinkt allemaal heel positief, maar het avontuur blijkt onderweg niet zonder hobbels gegaan te zijn. Gezien de benoemde levenslessen en de adviezen die de respondenten delen voor gastenverblijfeigenaren in spé, hebben de meesten meer of minder hobbels moeten overwinnen, persoonlijk en/of bedrijfsmatig. De respondenten zeggen niet primair vertrokken te zijn om zichzelf beter te leren kennen, maar ze leren tijdens hun vertrek-avontuur heel veel over zichzelf. Ze hebben zich persoonlijk flink ontwikkeld, zonder dat ze dat op hun wensenlijstje hadden staan. Persoonlijke groei lijkt het grootste cadeau te zijn van ‘vertrekken’.

Wel of niet doen?

Als we de respondenten vragen wat ze anderen adviseren die ook willen ‘vertrekken’, geven ze heel veel tips om goed beslagen ten ijs te komen: “Denk goed na, bereid je goed voor, realiseer je wat de impact van emigreren is en weet waar je aan begint!”

Anderzijds: “Volg je hart en go for it.”

Tekst: Hans & Nel - DroomplekAcademie.nl Foto: Mantas Mesthaven

6

Wil je meer weten over de resultaten van de grote VertrekEnquĂŞte? Je kunt het online rapport opvragen via DroomplekAcademie.nl. Op deze website vind je nog veel meer tips en informatie over het starten van een gastenverblijf.

Een Spaanse maand

ENERO

MARIELLE SAEGAERT S

uperkoud. Deze maand heeft de winter toegeslagen. Het heeft even op zich laten wachten maar de kou is aangekomen. En hoe!

zijn dineetjes en al zijn wijn, kwam deze “cuesta de enero”, oftewel de “heuvel van januari”, hard aan. Voor de duidelijkheid: het is heuvel op, niet heuvel af. De hogere maandelijkse kosten komen erg hard aan voor vele Spanjaarden want de prijzen mogen dan wel stijgen, de salarissen blijven jammerlijk achterwege. Ga je dan nog wel of niet even langs de uitverkoop? Of het dan nog niet genoeg was, werd het ook nog eens de maand van wel erg zware winterse omstandigheden.

Hele dorpen waren ondergesneeuwd, zelfs op Mallorca werd het wit, en gevoelstemperaturen van min 30º teisterden de bevolking. Wat doe je dan? Natuurlijk de dikste winterjas van de kapstok plukken, gevoerde laarzen aan, dikke

Januari staat hier bekend als een moeilijke maand maar in de eerste plaats doelt men dan op de nieuwe prijsstijgingen die van kracht gaan in de eerste maand van het nieuwe jaar. Dan heb je iets om naar uit te kijken aan het eind van het jaar,schijnen ze te denken. Het is diep ademhalen en dan de rekeningen van de vaste maandelijkse kosten van januari openen. Dit jaar kon men naast het diepe ademhalen er ook beter bij gaan zitten. Na de gezellige maar o zo dure decembermaand met al zijn cadeaus en al

8

Marielle Saegaert das, handschoenen en meer van dat soort truuken die we dan allemaal uit een gelaten automatisme toepassen. Mocht je niet naar buiten te moeten, draai je thuis uiteraard de verwarming lekker helemaal open en je graaft je in in je bank onder een deken en zit de kou uit.

Wat gebeurt er dan in Spanje?

Rekening De maand erop krijg je een rekening waar je U tegen zegt. Hier in Spanje wordt meer dan de helft van de elektriciteitsrekening bepaalt door de vaste kosten, zo’n 65%. De rest wordt elke dag opnieuw vastgesteld en is beïnvloed door de prijsfluctuaties op de energiemarkt.

Het is hier dan zo dat of je contracteert een vaste prijs of je contracteert een variabele prijs en je bent, zoals nu blijkt, overgeleverd aan ‘de marktwerking’, eufemisme voor winstberekeningen van, in dit geval, de grote (geprivatiseerde) elektriciteitsbedrijven.

De consument kan er rekening mee houden door op de desbetreffende website te checken hoe laat het het goedkoopst is om de vaatwasser aan te zetten en wanneer je het doen van de was maar beter

even een paar uur kan uitstellen. Maar wat doe je als het buiten vriest, sneeuwt en dondert?

Verwarming uit? Door de ijskoude, zure appel heen bijten? Want juist toen het hier het koudst was, liep de prijs van de elektriciteit de spuigaten uit. Recordprijzen werden geregistreerd. Het wel bekende mechanisme van vraag en aanbod.

De presidente Rajoy stamelde wat over dat het maar snel moest gaan regenen en veel moest gaan waaien want dat is goedkopere energie.

Hij vergeleek de Spaanse prijzen listig met de hoogste prijzen in andere Europese landen en liet de vergelijking met de lagere prijzen achterwege.

Jammer is het dat de zonne-energie zo duur gemaakt is hier, want dat gaf hij ruiterlijk toe: de zon is ook een goedkope energiebron. Verder hield hij, wijselijk, zijn mond. Zonne-energie is prachtig als het maar niet door de regering van een land onnodig duurder wordt gemaakt om de traditionele energiebedrijven niet in de wielen te rijden.

Alcohol Al dat geneuzel en gedraai van de politic… de rillingen lopen over je rug van al dat gewauwel en die rillingen liepen er toch al want het was dus verdraaid koud hier de afgelopen maand. Je neemt een neutje om op te warmen en bij te komen… En dan lees je

9

Een Spaanse maand ineens over een onderzoek naar alcoholgebruik op wereldniveau dat de WHO heeft uitgevoerd.

Volgens dit onderzoek blijkt dat Europa het hardst drinkende continent ter wereld is en dat Spanje onder het gemiddelde ligt. Onder het gemiddelde. Ik moest het ook twee keer lezen.

Dat belooft niet veel goeds voor de landen die het gemiddelde halen… Om het maar niet te hebben over de landen die erboven liggen… Het hangt van je criteria af, uiteraard,

maar als je hier om je heen kijkt… Een etentje is hier niet compleet zonder meerdere liters wijn, zonder (het liefst zelf gebrouwde) likeurtjes bij het dessert en zonder een paar good ol’ gin-tonics in de kroeg erna. Het

10

aantal alcoholisten die nog ‘in-the-closet’ zijn, moet schrikbarend hoog zijn hier. Het concept ‘probleemdrinken’ lijkt sociaal niet overal doorgedrongen hier. Je kan je elke weekend een stuk in de kraag drinken (de bardichtheid in dit land is hoog, erg hoog!) maar als je maar je baan kan behouden, dan kan het probleem niet zo groot zijn, lijkt men te denken. Wat een donker

plaatje schets ik zo, dat is ook niet de bedoeling.

Maar dat de wijn en de sterke drank hier rijkelijk vloeit, is elke Spanje-ganger bekend! Volgens het onderzoek drinkt zo’n 15% van de mannelijke bevolking elke dag. Dat zijn dus meer dan 7 miljoen Spanjaarden.

Marielle Saegaert Politiek Je zet de fles dus maar weer even in de kast en doet de televisie aan. Geruzie in de politiek. Niet echt verrassend maar het is nu onderling en in een van nieuwe partijen. Wat is er aan de hand in Madrid? Het gaat de laatste tijd niet zo goed met Podemos. De andere partijen wrijven zich verlekkerd in de handen want dit moet hen toch wel veel stemmen kosten, lijkt men te fluisteren in de gangen van het ‘Lagerhuis’. Wat is er aan de hand? De nummer 1 van de partij, de ons wel bekende Pablo Iglesias, en de nummer 2 van de partij, Ínigo Errejón, kunnen het niet meer met elkaar vinden. Er zijn twee stromingen ontstaan die in hun partijcongres zullen strijden om de woordvoerder te worden van de kiezers. Het is niet zo dat Ínigo de nieuwe partijleider wil zijn, hij heeft duidelijke aangegeven dat dat niet zijn wens is. Het is zo dat zijn ideeën vooral met betrekking tot de manier waarop de beoogde doelen bereikt moeten worden erg verschillen van die van Pablo. De spanning moet om te snijden zijn tussen de twee, ze twitteren er hevig op los die twee en ze zijn al meerdere keren op “de gevoelige plaat” vastgelegd met gefronsde voorhoofden en niet mis te verstane ‘body language’. Het is voor de politieke pluraliteit van Spanje te hopen dat ze hun verschillen snel

om het lijsttrekkerschap is daar in alle hevigheid losgebarsten. Niet geheel verrassend heeft voormalig lijsttrekker Pedro Sánchez, zich wederom kandidaat gesteld. In oktober moest hij nog op niet mis te verstane wijze het veld ruimen, maar men wist dat hij waarschijnlijk niet al te lang op zich zou laten wachten. Genoeg andere kapers op de kust!

bijleggen, het is zo’n verademing dat er eindelijk eens meer partijen zijn waarmee rekening gehouden moet worden.

Kunnen ze in ieder geval met een opgelucht hart de verwarming hoger zetten.

Tot enero!

Hypotheek Goed nieuws voor vele Spanjaarden die een hypotheek hebben. Sinds de tijd van de onroerend goed ‘boom’ die in 2007 met het begin van de crisis ontplofte, hebben vele Spanjaarden teveel rente betaald op hun hypotheek: de banken hebben een miniem rente vastgesteld, de “clausula suelo” zeg maar een bodemrente, die ondanks dat de officiële rente lager was, de hypotheeknemer toch moest betalen. Nu heeft het Europees Hogergerechtshof bepaald dat het teveel aan betaalde hypotheekrente door de banken terugbetaald moet worden. Dit zullen ze niet automatisch gaan doen: het gaat hen nog al wat miljoenen euro’s kosten en elke aanvraag zal apart bestudeerd worden. Hun winst zal dalen en enkele instellingen zouden zelfs failliet kunnen gaan. In ieder geval hebben sommige Spanjaarden weer wat om naar uit te kijken.

Lijsttrekker Het is nog maar de vraag in hoeverre de andere “linkse” partij bij de verdeeldheid in Podemos baat kan hebben. Ik heb het dan over de PSOE hoewel velen hier vraagtekens zetten bij dat “links zijn” van deze tot de twee traditionele politieke partijen behorende politici. De strijd

Tekst: Marielle Saegaert

11

Spanje

12

Caspar Visser ‘t Hooft

A

l meer dan 25 jaar woont Caspar Visser ‘t Hooft in Frankrijk, waar hij meerdere malen is verhuisd, van noord naar zuid, van oost naar west. Hij kent het land als weinig anderen. Hij weet wat de Fransen verbindt. Maar hij heeft ook gemerkt dat het land gevarieerder is dan je geneigd bent te denken na een paar zomervakanties in het zuiden of zo nu en dan een weekendje Parijs.

Fernande was om de zoveel tijd binnen de boel komen afstoffen. De toenmalige eigenaar gaf hen daarvoor een kleine vergoeding.

Arme ceder

In het dorp had je maar één ceder, en die ceder was van mij. En ik kan me niet herinneren dat ik ooit ergens anders op dezelfde hoogte (achthonderd meter) ceders heb zien groeien. Toch wist ik dat niet dàt de reden was waarom mijn ceder de goedkeuring van de mensen van het dorp niet kon wegdragen, en waarom mijn overbuurman, Victor, zo smalend over de arme boom kon doen. Wat deden anders in zijn voortuintje die prachtige camelia, die yucca’s, die witte aronskelken? Ook dat zijn planten die niets met de oorspronkelijke bergvegetatie te maken hebben. Nee, het was iets anders.

Toen het huis eenmaal aan mij was

Victor en Fernande

overgedragen was er even onzekerheid over de vraag of Victor en Fernande door zouden gaan met hun diensten. Omdat ik van plan was er zo vaak mogelijk te komen vond ik het niet zo nodig (ik wist toen nog wat het betekent om wanneer je aankomt meteen het gras te moeten maaien, de heg te moeten snoeien, de houtworm te lijf te gaan…). Ook merkte ik dat Victor en Fernande niet erg aandrongen. Ze begonnen over hun kwalen, de operaties die ze

Twaalf jaar geleden kocht ik het huis. Een oud boerderijtje dat niemand wilde hebben omdat de vier kamers waar het uit bestond in elkaar overliepen en er geen gang was. Het huis had jaren leeg gestaan, ik hoefde er niet veel voor te betalen. Toch vond ik het huis, en ook de tuin achter (met de ceder), in goede staat aan. Dit was te denken aan Victor en Fernande. Victor had al die jaren de tuin verzorgd, zijn zuster

13

Frankrijk hadden ondergaan – kortom twee oude mensen die hun krachten voelen verminderen. Als bij stilzwijgende overeenkomst besloten we het er maar niet meer over te hebben…

over maar liefst drie bistro’s beschikt en over een echt hotel. Nu was daar niets meer van over. Van een bevolking die voor de oorlog achthonderd zielen telde restten er een kleine veertig (veertig permanente bewoners, in de vakanties verdubbelde het aantal). Er was nog één boer met koeien, verder oude mensen, een paar hippies op leeftijd die wat aanrommelden met geiten en kippen (‘baba-cools’ - noemen ze dat), en twee of drie jongere stellen die overdag beneden in de papierfabriek of in het ziekenhuis werkten. Dat was alles. Ja, Victor en Fernande hadden heel hun leven moeten aanzien hoe een gemeenschap beetje bij beetje afkalfde. Er kon soms een grote verbittering in hun woorden doorklinken wanneer ze het over vroeger hadden, en over nu. Ze waren daarom, volgens eigen zeggen, blij met mijn komst.

Verlaten bergdorp Toch was Victor niets te beroerd om af en toe iets voor me te doen, zomaar, gratis. In zo’n bergdorp weten de mensen zich nogal op elkaar aangewezen. Als er klussen te doen zijn, dan kun je altijd wel op de hulp van iemand rekenen. En hier komt bij dat de mensen maar al te blij waren dat het huis weer werd bewoond, al was het alleen maar tijdens de vakanties. Als Victor en Fernande ergens mee zaten, dan was het dat: ze hadden de afgelopen zeventig jaar meegemaakt hoe geleidelijk aan hun dorp leegliep. In hun jeugd had het dorp

14

Caspar Visser ‘t Hooft Dat was altijd één bewoner erbij. En wat werd ik hartelijk door hen ontvangen! Ik zie me nog zitten, in hun huisje, aan een grote tafel met een plastic tafeldek. Schuin achter mij een gietijzeren sta-kachel waarin een vuurtje knappert. Mijn rechterbeen gloeit. Onder de tafel zitten drie ras-onzuivere poedels tegen elkaar te grommen (totdat Fernande tegen ze schreeuwt: “èèèèh, c’est fini – oui! Sales bêtes!”), op de vensterbank, tussen twee vetplanten, een poes. Buiten kijk je voorbij de camelia op de berghelling: van de bergkam boven tot vlakbij-beneden, vijfhonderd meter bos. Fernande komt vanuit haar keukentje met een kom dampende soep aanzetten. Victor draait de dop van een jerrycan met zure, maar toch lekkere wijn open. Ja, wij vinden dit heerlijk, wij die uit de stad komen (drukte, stank, plastic troep op de grond, graffiti, verloedering…). Wij ademen hier op. Wij beseffen niet wat de winters voor mensen als Victor en Fernande betekenen.

Verveling, gevoel van verlatenheid…

sinds de wervelstorm van vorige maand.” En ze kwamen er maar op terug. Wat hadden ze toch tegen mijn ceder? Ik was boven, in mijn huis, die nacht vlak na kerstmis 1999 dat over Frankrijk de beruchte orkaan raasde. Het bos loeide, mijn ceder zuchtte, piepte, kraakte. De volgende morgen stond hij nog recht overeind. “Kijk, die grote spar bij de Castagnets, als een lucifer in twee stukken gebroken. Net niet dat die op hun schuur is gevallen. Als ik u was, die ceder van u…”

“Ja maar, die ceder van mij, die heeft nu juist de storm doorstaan.”

Alsof we niet genoeg bomen hebben!

Over die ceder van mij. Ik vond dat sommige takken elkaar in de weg zaten. Ik begon erover met Victor. Het was de eerste zomer die ik boven doorbracht. Hij bleek bereid om met zijn elektrische zaag die paar takken weg te halen, om

Victor was al dood (en Fernande bijna, ze lag in het ziekenhuis) toen ik eindelijk ontdekte wat er met mijn ceder aan de hand was. Met de ceder op zich was natuurlijk helemaal niets mis. Een jonge, sterke boom. En dat ceders niet tot de oorspronkelijke Pyreneeën-vegetatie behoren, dat was ook de kwestie niet. Nee, wat de mensen ergerde, dat was domweg het feit dat die ceder er was. Dat iemand het in zijn hoofd had gehaald die ceder daar neer te zetten. Dat had de vorige eigenaar gedaan, vijfentwintig jaar geleden, toen hij nog geregeld met zijn vrouw boven vakantie kwam houden. Een hele onderneming.

Ze waren met een vrachtwagen de boom uit de

ze dan vervolgens in stukken te zagen, voor de open haard. Toen hij klaar was zei hij plotseling: “Zullen we de hele boom maar niet omkappen?”

Ik dacht toen nog dat hij een grap maakte. Ja, toen nog wel, maar al gauw niet meer. Want het waren geen grapjes, wanneer hij over mijn ceder begon. Hij, of Fernande, of ook sommige andere oude mensen in het dorp. “Pas op, het kan hier lelijk stormen. Die ceder zou best eens om kunnen vallen – op uw huis.” “Kijk, ziet u het puntje van de ceder, hoe scheef die staat? Dat is

boomkwekerij komen brengen. Maar wat? Heeft een mens dan niet het recht in zijn tuin te planten wat hij wil? Ja ja… Op een middag kwam mijn directe buurvrouw, de vrouw van de enige boer van het dorp, met een vergeelde zwart-wit foto bij mij aanzetten. De foto dateerde uit de jaren twintig van de vorige eeuw. Ze had de foto in een schoenendoos gevonden. Omdat mijn huis erop stond had ze gedacht dat ik het wel leuk zou vinden om de foto te hebben. Natuurlijk vond ik dat! Wat viel mij op, toen ik de foto bekeek? Dat

Ze hebben iets tegen mijn ceder

15

Frankrijk was dat de weilanden met de koeien tot veel verder naar boven doorliepen dan nu. Anders gezegd, het bos begon veel hoger. Wat erop duidt dat in die tijd in en om het dorp veel meer bedrijvigheid was – ja, omdat er meer mensen waren. Hoe vaak had ik dat Victor en Fernande niet horen zeggen, horen verzuchten? Ik zag het met mijn eigen ogen bevestigd. En ik geloof dat ik ze toen pas echt ben gaan begrijpen. Dat prachtige bos, dat met de jaren steeds verder tot beneden afzakt, bijna tot de eerste huizen – als voor mensen als Victor en Fernande iets verloedering is, dan is het dat. Verwaarlozing, verloedering. En dan komt me daar iemand zomaar met veel poeha een boom planten. Alsof we hier niet genoeg bomen hebben! Teveel! Veel

te veel! Arme ceder… Ik heb het huis vijf jaar geleden verkocht. De nieuwe eigenaar heeft de ceder omgekapt.

Ik lees ergens dat in 1950 het bos in Frankrijk 11 miljoen hectare grondgebied bestreek.

Nu strekken de Franse bossen zich over 15,5 miljoen hectares uit.

Tekst: Caspar Visser ‘t Hooft

Frankrijk in 50 fragmenten In 50 fragmenten geeft hij iets van deze verscheidenheid weer. Nu eens een grappige situatie in een restaurant, een sportschool of tijdens een groepsreis in de bergen. Dan de beschrijving van een verlaten streek, een oude ruïne, of een afgedankte kolenmijn. Of wat gedachten over Franse kunst, literatuur of politiek...

Deze prachtige bundel wordt ingeluid met een voorwoord van Nelleke Noordervliet, succesvol schrijfster en onder andere winnaar van de Multatuliprijs.

O.a. te koop via vandorp.net

16

Familie Jansen

17

Grenzenloos uitzicht Foto: Ales Krivec

Ludique

LUDIQUE FRANSE BRILLENBOER

L

udique is het pseudoniem van een ouddocent die na zijn pesionering samen met zijn vrouw Maria (Lief) emigreerde naar Zuidwest-Frankrijk. Het tweetal woont en ‘werkt’ in en rond hun oude boerderij op het Franse platteland. Ludique is een begenadigd verteller/schrijver die anderen laat meegenieten van zijn dagelijkse belevenissen.

zuignap op de voorruit. Ik kan die vermaledijde richtingborden niet meer zo rap ontcijferen.

Nou ja, dat kan ik wel, maar eerst pas na drie pogingen en dan ben ik die vervloekte afslag al weer voorbij. Zo heb ik kortgeleden op de périphérique drie rondjes Parijs gedraaid. Ik zag het echt niet. Punaise!

Tante Jo’s wegennetwerk reikt tot net voorbij 1986. Was echt een koopje! En zodoende kleppert ze voortdurend ‘KEER OM WAAR MOGELIJK!’ of ‘MAAK U-WENDING!’ maar dat lukt me niet altijd even soepel op die autosnelwegen. Nee, die vangrail is toch nog best wel een hobbel en met 130km laten ze je er ook zomaar niet tussen. Luister, Fransen zijn

Ik zie het allemaal niet meer zo scherp. Sorry!

Het is de opschalende leeftijd, voelt u wel? Ik ros op de tast over de Franse autoroutes en volg blindelings de zoetgevooisde aanwijzingen van onze Belgische Tante Jo met d’r vette

20

Frankrijk weliswaar zeer hoffelijk in het verkeer, maar je moet het ook weer niet overdrijven.

Kort en goed, ik moet dus nu eens een echt serieus aangemeten verrekijker met montuur op de neus zien te krijgen. Zo’n dubbel raamwerkje op pootjes. Maar dan een echte. Ik draag al pakweg twintig jaar van die brilletjes van de Brico, de Toko of de Depo en die bevallen me heel best, maar nu moet het toch echt eens ‘Anders’. Hoogste tijd, vrees ik.

En dan nog wat. Dat minuscule postzegelschermpje van Tante op de voorruit.

Dat kan ik al helemaal niet meer lezen. Wat een pietluttig gekriebel! Kan daar geen 72-inch flatscreen op worden gekit?

Op het dashboard van onze diesel heb ik zo’n oude luchtalarmsirene op de brandstofmeter laten frutten. Ik was dat minimetertje met zijn kabouterwijzertje allang uit het oog verloren

en een diesel moet je nooit droog laten koken.

Vandaar.

Mijn kippigheid heeft ook romantische bijwerkingen. Lief en ik projecteren de Franse krant met een episcoop op het slaapkamerplafond. Panoramisch! Gaan we samen lekker op bed leggen lezen.

Afijn, leesvoer tegenwoordig nog uitsluitend in kapitale chocoladeletters. Columns en boeken schrijf ik met een vuistdikke bokkenpoot op een rol behang. Dus, voor de begrijpend lezer, van dichtbij zie ik ook al geen haar scherp meer.

Welnu, dat heb ik nou zo gaandeweg in de gaten gekregen en schoorvoetend toegegeven.

Ik moet van die in patrijspoorten gevatte microscopen op de neus zien te bemachtigen. Ik ben ziende blind. Ergo, twee brillen! Een voor mijn kortzichtigheid en een tweede voor mijn wereldwijde blik.

21

Ludique Volgens Lief moest ik dan nu maar eens naar de oogarts. Een Franse kijkcijferspecialist. Nu heb ik een gloeiende bloedhekel aan medische intimiteiten en stel die bij voorkeur uit of domweg af. Ik voel me altijd net een kipfilet onder die steriele helwitte tl-buizen van de zorg.

U ook? En trouwens, behalve geld mankeert mij nooit iets. Alles doet het nog. Lief en ik testen dat dagelijks. U niet? Kortom, ik had zoals gewoonlijk weer eens geen trek in enig medisch circus. Maar Lief weet van aan- en doorpakken en arrangeerde terstond een rendez-vous met een iriskijker in de kliniek te St. Yriex la Perche.

Wij daar naartoe. Merde!

Moest ik daar op een soort van barkruk langdurig met mijn kin op een koude ijzeren kinnebak in een periscoop koekeloeren waarin lichtbeelden werden vertoond. Letters, cijfers, strepen, cirkels, stippen en spatjes. Geen zak

aan. Ik had een historische zeeslag op hoge zeeën verwacht.Na afloop van deze testrit krabbelde de man iets algebraïsch op een vod papier en gaf me dat.

“Uw linkeroog is minder goed.” merkte hij terloops en welhaast verontschuldigend op.

Dat is typisch Frans. Zo’n Franse medicus zal nooit stellen dat je ene oog volkomen verwaarloosd en compleet naar de kloten is. Nee, hij zal hooguit beweren dat het wat ‘minder goed’ is. C’est tout.

“Wat nou, mijn linkeroog is MINDER goed?! Joh, ik zie er geen ruk mee! Al sinds mijn conceptie niet!” verduidelijkte ik. Een Nederlander noemt man en paard! Recht voor z’n raap.

De man keek me, met de lippen sussend getuit, meelevend aan. Men maakt er hier maar liever geen woorden aan vuil. Het zij zo.

22

Frankrijk “Een lui oog!” lichtte ik toe. “Vroeger plakten ze dan het goede oog af met een dik plakkaat pleisters. Zoals een huisschilder de ruiten af plakt. En dan liep je als onnozel kind maandenlang voor lul én een heel zootje jeugdtrauma’s op, maar dat luie oog werd wél vanzelf beter. Mooi hè?”

“U kunt met dit recept naar een brillenwinkel, monsieur Le Vert,” beëindigde de man mijn wild geraas en reikte me ter afscheid de hand.

Ik kon gaan, mijn garderobe lag vermoedelijk al buiten.

Lief en ik stonden weer op de keien. Hadden we dit geneuzel ook weer achter de rug en konden we meteen terug naar huis, meende ik verheugd. Niets daarvan. Lief stiefelde op ramkoers regelrecht op de eerste de beste brillenwinkel af en stapte vastbesloten naar binnen.

“We zijn hier nu toch.” verklaarde ze me ongevraagd. Vooral dat meervoud ‘we’ stond me tegen. Ik ben minder geschikt voor winkelbezoek moet u weten. Laat mij er buiten.

“Mijn man moet een bril,” meldde Lief de neringdoende.

Een on-Frans aandoend quasi medisch steriel Heerschap in Colbert met donkerbruin lederen vest en gestreepte pantalon. Een ietwat hautaine kwibus, zag ik al wel. Gefrustreerd.

Waarschijnlijk dus een opticien. Dat klinkt reuze interessant, maar is een doodordinaire winkelier zonder oogopleiding. Een brillenboer.

De knaap had net zo goed een winkeltje in geitenharen wollen sokken, theezeefjes of dropveters kunnen beginnen. Maakt niks uit.

Niets dan vulgaire handel.

Ik reikte hem het wiskundig proefwerk van onze specialist aan. Hij wierp het minachtend terzijde.

“Neemt u even plaats.” verordonneerde de snob met een arrogant knikje richting design barkruk.

“De ECHTE specialist heeft me de maat al genomen.” protesteerde ik onwillig. Tevergeefs.

Moest ik in die amateur gokkast van hem nog weer eens naar de Slag bij Waterloo gaan zitten loeren.

“U kunt alvast een montuur gaan uitzoeken,” sprak hij toen ie klaar was met zijn speelgoed kijkdoos en onderwijl een meterslange lijst vol cirkels en cijfertjes uit de printer sleurde.

Lief was intussen op zoek gegaan naar ‘leuke’ monturen die je zo ‘goed’ staan. U kent dat wel.

“Ik hoef geen LEUKE bril, ik wil een GOEDE bril,” mopperde ik balsturig. “Ik ben geen kerstboom!”

“Kom op Ludique, het moet je toch ook goed staan?” paaide Lief.

“Dat zal me toch jeuken! Een bril is om beter te KUNNEN zien, niet om beter te WORDEN gezien!” kaatste ik weerbarstig terug.

“Kijk!” toonde Lief me een montuur van het type vliegdekschip in moderne oorlogskleuren.

Ik gromde diep van onderuit de lendenen.

“Van een heel bekend merk!” meesmuilde Lief bevallig.

“Absurd duur dus,” sneerde ik. “Lief, het zal me toch waarachtig aan m’n kont roesten van wat voor merk een bril is? Ik ben geen wandelende reclamezuil.”

“Duur? Nee hoor! Deze is zelfs nog afgeprijsd ook!” prees Lief enthousiast. “Van 489 euro voor maar 269 euro. Dat is niet duur voor een echte merkbril. Heus niet! Toe, zet ‘m eens op!”

“Wat zoekt monsieur voor type montuur?” kwam brilhannes tussenbeide.

“Een die ik niet zie!” brieste ik. “Ik wens geen

23

Ludique gietijzeren stalramen of plastic weckpot ringen voor mijn ogen. Ik wil dat ding niet zien. Ook die poten niet! Doe maar een monocle, heb je die?!”

Brillo toonde me een delicaat montuur. Twee ronde raampjes uit gesloopte HEMA-wekkers in een raamwerk van schriel ijzerdraad. Kijk, daar houd ik van; simpel en toch eenvoudig.

“Kost dat?” vroeg ik. Dit draadwerkje op pootjes beviel me ergens wel.

“Dit verfijnd, klassiek en bijzonder stijlvol, montuur kost u slechts 199 euro. En het staat u werkelijk voortreffelijk! Een excellente keuze!

U heeft er oog voor!” neuzelde onze glazenier

het prijslabeltje monsterend. “Daar komen dan enkel de glazen nog bij. Wenst monsieur een devis?”

“PARDON? HONDERDNEGENENNEGENTIG euro voor zo’n stukje ijzerdraad?!” fulmineerde ik. “Voor dat bedrag koop ik minstens VEERTIG brillen bij de Brico! INCLUSIEF dubbel glas!”

We namen plaats aan een tafeltje voor het devis. Lief en ik zaten elk op een absurd laag bij de gronds fauteuiltje en onze grootglasbezitter zetelde aan gindse zijde op een hoge kantoorstoel. Een soort kasteelheer die vanboven de kantelen op het gepeupel neerziet.

Zoiets.

Frankrijk “Alors,” begon de glaszetter zijn papieren rangschikkend,” dat worden dan twee brillen. Een voor dichtbij en een tweede voor veraf. Dat zijn twee monturen en vier geslepen glazen. Wenst monsieur een speciale soft dim coating voor het werken achter een beeldscherm?”

“NON!” blafte ik en dacht onwillekeurig aan de ‘Man-Achter-Het-Loket’ van Wim Sonneveld.”

Wenst monsieur een reactieve zonlichtcoating? Dat is...,” “PUTAIN NON!!!!!” vlamde ik.

“Actief integrale glasdataprojectie vanaf uw mobiele telefoon? Daarmee kunt u...,” “MERDE! NON!!!!!” bulderde ik. “Ik ben toch geen straaljagerpiloot!” “d’Accord,” besloot onze Franse brillenboer ietwat geïrriteerd op zijn calculator kloppend. “Dat wordt dan 1179 euro exclusief de vergoeding van uw aanvullende zorgverzekering.”

“NON!!!!!!!! In geen 1179 jaar! LA VACHE!” piste ik giftig. Maar dat zei ik niet hardop. Wel? “Och,” lispelde Lief inschikkelijk, “je hebt hoe dan ook toch wel een bril nodig, dus...,” “NON!” spuugde ik sissend van tussen mijn tanden.

We hebben het winkelpand verlaten en zijn zwijgend huiswaarts gekeerd. Lief reed.

En Lief rijdt nog steeds, want ik zie het allemaal niet meer zo scherp. Sorry! Het is de opschalende leeftijd, voelt u wel? En binnenkort moet ik een hoorapparaat, beweert Lief. Ik moest maar eens naar een Franse luister- en huiverspecialist in de kliniek, meent ze.

Nou......, dat heb ik dan maar even niet gehoord.

Toch?

Tekst: Ludique le Vert

Dit is een van de verhalen die Ludique le Vert geschreven heeft over zijn belevenissen in Frankrijk. Er zijn reeds drie bundels uitgekomen met zijn meest hilarische gebeurtenissen, op een ongekend geestige en aanstekelijke wijze opgetekend.

NIEUW!

• Hilarisch Frankrijk • Kolderiek Frankrijk • Kaaskoppen in Frankrijk (nieuw!)

Archief

ALLE EDITIES VAN GRENZENLOOS MAGAZINE ALTIJD TERUG TE LEZEN

26

27

Nieuwe boeken

FRANKRIJK IN 50 FRAGMENTEN CASPAR VISSER ‘T HOOFT

In 50 fragmenten geeft Caspar Visser ‘t Hooft iets van de verscheidenheid in Frankrijk weer. Nu eens een grappige situatie in een restaurant, een sportschool of tijdens een groepsreis in de bergen. Dan de beschrijving van een verlaten streek, een oude ruïne, of een afgedankte kolenmijn. ...

NIEUW!

Nu te bestellen

FRISSE START IN LA DOUCE FRANCE

ANKE DE BRUIN

NIEUW!

‘Een plotselinge ziekte is vaak de aanleiding om het roer radicaal om te gooien’, schrijft Anke de Bruijn in de proloog van haar nieuwe verhalenbundel. Ze maakt het zelf mee: na de burn-out van haar partner nemen hun buitenland-pretenties een vlucht en betrekken ze een huisje in Zuidwest-Frankrijk.

Nu te bestellen

MICROLIETEN

RONALD A.R. AARSEN In de trilogie Microlieten gaat de naam Alexander telkens van grootvader op kleinzoon over. Het verhaal neemt de lezer mee van Den Haag naar Bonn, Indonesie en Afrika.

Een boeiende geschiedschrijving goed voor urenlang leesplezier.

Nu te bestellen

28

NIEUW!

De Franse Dagen 2017 Franser wordt het niet!

Tijdens De Franse Dagen draait het om beleven en ervaren: laat u inspireren door de live muziekoptredens, streekproducten op de franse markt, bijzondere vakanties in Frankrijk, een actueel huizenaanbod in de populaire streken, Franse workshops en presentaties en nog veel meer op en rond het prachtige Kasteel Groeneveld Op beide dagen bent u tussen 11.00 en 17.30 uur van harte welkom om er een heerlijke Franse dag van te maken. Franser wordt het dit voorjaar niet!

Uiteraard is Uitgeverij Grenzenloos ook aanwezig!

Kijk ook op: www.defransedagen.nl

Locatie

Kasteel Groeneveld in Baarn Honden (mits aangelijnd) zijn toegestaan.

Openingstijden

Zaterdag 17 juni 2017 11.00-17.30 uur Zondag 18 juni 2017 11.00-17.30 uur Entree met korting

Entreetickets zijn verkrijgbaar voor € 8,00 p.p. (kinderen t/m 12 jaar gratis). U kunt ze hier echter voordelig bestellen voor slechts € 7,00.

29

Canada

‘EEN EINDELOOS LAND’ THE CANADIAN WAY OF LIFE

D

e familie Linders heeft bewust voor Canada gekozen, nooit is er sprake van geweest om naar een ander land te vertrekken. Het begon voor Kimo met een bezoek aan een vriend die politieagent was in Victoria, Vancouver Island. Kimo was meteen onder de indruk van de leefwijze van de Canadezen. Ook Joanne was helemaal gecharmeerd van de Canadian way of life en de overweldigende natuur.

de natuur. Ze stoppen met hun auto als je oversteekt, ze vragen of je hulp nodig hebt als je op een kaart kijkt, als je ziek bent wordt het avondeten aan de deur gebracht en als ze weten dat je alleen zit met kerst, word je uitgenodigd voor het familiediner. Respect hebben voor de ander is hier vanzelfsprekend. Wat me ook erg aansprak was hun dienstbaarheid.”

Dit waren voor Kimo en Joanne de eerste prikkels om over emigratie na te denken. Na verschillende bezoeken sloeg de vonk echt over. Het definitieve besluit om te vertrekken duurde toch nog even. Na de geboorte van Kiki kwamen de plannen weer bovendrijven.

“We werden vooral geraakt door de manier waarop de Canadezen met elkaar omgaan, het respect dat ze voor elkaar tonen en voor

30

Ondernemen in Vancouver De dag dat Pim Fortuyn werd doodgeschoten was voor hen de bekende druppel. Kimo en Joanne keken elkaar twintig seconden aan en ze wisten het, Buysse bellen. “We hebben eerst nog een informatiebijeenkomst in Culemborg bijgewoond en zijn daarna meteen met de visumaanvraag gestart. Dromen moet je niet onbesproken in je hoofd laten hangen”, zegt Kimo. “Als je het niet doet, krijg je daar later spijt van. Je moet het gewoon doen.” Na zo’n besluit moeten er veel zaken tegelijk in werking worden gezet. Het creëerde bij hen een gezonde spanning. Ze hielden rekening met een doorlooptijd van een jaar voordat het visum zou worden afgegeven. Het huis verkopen in Nederland en een huis kopen in Canada zonder dat je honderd procent zeker weet dat je een visum krijgt, vonden ze niet niks. Ze werkten met ontbindende voorwaarden, ofschoon ze vrij zeker waren dat ze zich zouden kwalificeren.

zou mijn vader een oogje in het zeil houden”.

Het bedrijf was niet de grootste belemmering volgens Joanne. “Waar we in Nederland tegenaan liepen, was de onbekendheid met emigratie en de opmerkingen van familie en vrienden. Je hebt het hier toch goed, je woont voortreffelijk en je runt een goedlopend bedrijf.

‘WE HEBBEN DOORGEZET, WANT WE WILDEN LATER NIET HOEVEN ZEGGEN ‘HADDEN WE MAAR...’’

We stuitten op veel onbegrip en hadden het gevoel ons constant te moeten verantwoorden.

Onze familie was ook niet gelijk laaiend enthousiast, want wie wil zijn of haar (klein) kinderen nu naar de andere kant van de wereld zien vertrekken. Daar komt bij dat het woord emigreren blijkbaar een negatieve lading heeft.

Wij zagen het meer als een

Canada en Nederland Kimo en Joanne runden samen met Kimo’s vader een handelsonderneming in slijp- en schuurmaterialen. Hun insteek was om hun aandeel in het bedrijf een paar jaar aan te houden, zodat ze in elk geval een klein inkomen zouden behouden. Tegelijk konden ze de zaken in Canada op zich af laten komen. “We waren ons ervan bewust dat niemand op ons zat te wachten en je terug gaat naar af. Ook als het niet zou lukken, konden we terugvallen op ons bedrijf in Nederland. Om de zaak door te kunnen laten draaien moesten we wel de nodige afspraken met medewerkers maken. Verder

31

Canada langeafstandsverhuizing. We hebben doorgezet, want we wilden later niet hoeven zeggen ‘Hadden we maar...’.”

Kimo en Joanne zijn op afstand betrokken bij hun Nederlandse bedrijf, maar de band met Nederland verandert wel. De familie komt regelmatig op bezoek, maar ze zien de intensiteit van de banden met vrienden uit Nederland langzaam afnemen. Het mooie is wel dat als ze contact hebben met oude Nederlandse vrienden, via sociale media als Facebook ze de draad zo weer oppakken en het weer net is als vroeger. Dit geldt eveneens voor spontane contacten tijdens bezoeken aan Nederland. “We hebben niet de tijd alle Nederlandse contacten grondig te onderhouden en daarnaast ook nog ons leven hier op te bouwen.” In Canada hebben ze inmiddels een groot netwerk van kennissen en vrienden opgebouwd.

De familie Linders woont nu ruim zeven jaar in Canada, maar staan nog steeds met één been in Canada en met het andere in Nederland.

Hockey Kimo en Joanne kozen voor Vancouver Island.

Daar kenden ze wat mensen en ze streken neer in Victoria. Kimo kreeg al snel een aanbod voor een tijdelijke baan. Als hockeycoach uit Nederland had hij een toegevoegde waarde voor het Canadese hockey. Kimo werd aangenomen als interim bondscoach van het nationale dameselftal. De hockeysport is wel anders georganiseerd dan in Nederland. In Canada is het in de eerste plaats een universiteitssport en daarvan gaan de beste spelers naar het nationale elftal. “In Nederland ben je lid van een club en is het veel meer een sociaal gebeuren. Hier kent men dat niet. Iedereen is na de training of wedstrijd vrij snel weg. In Nederland blijven sporters nog even hangen in het clubhuis. Anderzijds is hier het commitment aan de sport erg groot. Kinderen zijn ’s ochtends om zeven uur al aan het trainen en ze worden van school gehaald om een toernooi te spelen.”

De vier grote sporten in Canada zijn ijshockey,

32

Ondernemen in Vancouver basketbal, honkbal en American football. Dat merkte Kimo aan den lijve, want hij besloot zijn tijdelijke contract na negen maanden niet te verlengen. Field hockey is in Canada een kleine sport en de carrièremogelijkheden zijn daardoor beperkt. Hij nam de beslissing om verder te kijken. Het werd al snel duidelijk dat je voor de werkgelegenheid beter op het vaste land kunt zitten. Ofschoon Vancouver Island een prachtig eiland is, gingen Kimo en Joanne zich opnieuw oriënteren en dit keer op Vancouver en omgeving.

Het werd Tsawwassen, ongeveer vijfenveertig minuten verwijderd van downtown Vancouver, waar de veerpont van het vaste land naar Vancouver Island oversteekt. Tsawwassen ligt

tegen de grens van de Verenigde Staten en is een erg goede plek in de Greater Vancouver area, volgens Kimo en Joanne. Het ligt als een schiereiland aan drie kanten ingesloten door het water. Kimo praat enthousiast verder over Tsawwassen. “Een plaats aan het strand met hoge bomen, vergeleken met de rest van de Greater Vancouver area weinig regen en veel zon. Het is hier lekker rustig, maar we zitten ook zo in de stad. We hebben er zeker ook rekening mee gehouden dat er goede scholen en ziekenhuizen in de buurt staan. Verder is voor ons van belang bij de keuze van een woning dat je flexibel moet zijn. Koop een courante woning en leg je niet te vast. En het allerbelangrijkste is dat je je er thuisvoelt.”

33

Canada Baan in Canada Als nieuwkomer kun je, als je niet te kieskeurig bent, altijd wel werk vinden in Canada. Zo is het belangrijker wie je kent, dan wat je denkt dat je kunt. Eenmaal aan de slag, moet je het maar laten zien. Pas dan kom je verder. Bovendien is de betaling, zeker in het begin, niet fors te noemen.

‘DOORDAT IK HET WERK IN EIGEN TEMPO KAN AFHANDELEN, BLIJFT ER TIJD OVER OM VOOR DE KINDEREN TE ZORGEN’ “Na gestopt te zijn als hockeycoach begon ik bij Fraserway Rentals, een verhuurbedrijf van campers, aan een baan als customer service medewerker. Hier verdiende ik twaalf Canadese dollar per uur met het instrueren van vakantiegangers die met de camper op pad gingen”, vertelt Kimo. Na het seizoen kreeg Kimo te horen dat hij permanent kon blijven. De leiding van Fraserway RV zag in hem capaciteiten voor het management. Zo rolde hij vrij snel door in een management functie als operations coördinator en inmiddels is hij operations manager rentals. Kimo is verantwoordelijk voor de dagelijkse gang van zaken in de rentals divisie in de diverse vestigingen.

‘Doordat ik het werk in eigen tempo kan afhandelen, blijft er voldoende tijd over om voor de kinderen te zorgen’

“Ongeveer zeventig procent van de campers die we verhuren is minder dan een seizoen oud.” Het bedrijf maakt het grootste deel van haar campers zelf en heeft eigen garages voor onderhoud en reparaties. Daarnaast heeft het een afdeling die onderdelen verkoopt en een bedrijfstak die campers verkoopt. In totaal werken er vierhonderd mensen voor Fraserway RV. In de zomer, een periode van rond de zes maanden, hebben ze zo’n elfhonderd wagens op de weg. “De rest van het jaar zijn we bezig met voorbereidingen. Als operations manager ontwikkel en analyseer je werkprocedures en -processen met als doel de organisatie zo efficient mogelijk te laten draaien zonder

Fraserway RV is een familiebedrijf met haar hoofdkantoor in Abbotsford en heeft zes vestigingen verspreid over Canada. “In Canada is Fraserway de grootste en de beste in deze branche”, durft Kimo te beweren.

34

Ondernemen in Vancouver consessies te doen aan de hoge kwaliteit waarom we bekend staan. Alle rental managers (managers van de zes verhuurpunten) rapporteren aan mij, en ik op mijn beurt, rapporteer weer aan de general manager.”

Ieder jaar stel ik een groep van Nederlandse seizoenswerkers samen die voor de diverse vestigingen van Fraserway aan de slag gaat.

Daarnaast regel ik Nederlandse stagiaires, doe vertaalwerk, interpreteer de resultaten van de vragenlijsten die de klanten krijgen, doe demonstraties van wagens voor Nederlandse klanten, etcetera. Doordat ik het werk in eigen tempo kan afhandelen, blijft er voldoende tijd over om voor de kinderen te zorgen en van het land en het leven te genieten.” De betrokkenheid bij het bedrijf in Nederland is inmiddels geringer geworden. Kimo en Joanne

Een eigen bedrijf in Canada Naast dat Kimo en Joanne al die jaren beiden mede-eigenaar in Nederland zijn gebleven en Kimo in Canada voor een vaste baan heeft gekozen, hebben ze samen ook in Canada hun eigen bedrijf opgezet onder de naam Linders Consultancy and Support. Kimo’s werkgever geeft hem de nodige flexibiliteit wat indeling van de uren betreft. Zo kan hij zijn hobby als hockeytrainer blijven vervullen. Dit werk doet hij dan vanuit Linders Consultancy and Support. Joanne biedt diensten van met name administratieve aard aan via dit bedrijf.

“Ik werk niet in loondienst maar op projectbasis. Dit kunnen allerlei soorten klussen zijn. Zo kom ik op gezette tijden in andere werkomgevingen.

Dit is een fijne manier om verschillende gezichten van de Canadese samenleving te leren kennen. Ik heb onder meer voor een recruitmentbureau gewerkt downtown Vancouver en nu verricht ik werkzaamheden voor Fraserway RV. Alles zeer gevarieerd.

vinden het tijd om zich terug te trekken. Het gevoel van zekerheid om nog een vangnet achter de hand te hebben is niet meer nodig. Ze zijn zoals ze dat zelf noemen geworteld.

Bedrijfscultuur in Canada Kimo heeft het bij Fraserway RV erg goed naar zijn zin. Het is behalve een sociaal bedrijf ook een bedrijf dat ethiek hoog in het vaandel heeft staan.

“Mijn ervaring als zelfstandig ondernemer in Nederland kan ik op mijn positie goed inzetten. Het kritisch denken en een spiegel voorhouden is niet een automatisch onderdeel van de Canadese bedrijfscultuur. In Canada worden mensen graag aardig gevonden, maar daarmee

35

Canada De balans “Als we terugkijken, hebben we in het begin vooral een sociaal vangnet gemist”, vertelt Joanne. ”Je kent niemand en moet alles weer opbouwen. In het begin mis je zeker je vrienden en familie. Je kunt die gemeenschappelijke ervaringen niet zomaar vervangen. Zelf moet je proactief zijn, alleen dan kun je vrij snel een netwerk opbouwen. De mensen staan hier positiever in het leven en zijn toegankelijk om contact te maken. Het glas is altijd half vol en er is voldoende relativeringzin. Goede manieren, vriendelijkheid, hulpvaardigheid en een warm hart voor de omgeving zijn hier gewoon.

kom je niet altijd vooruit. Ik kan goed zaken van meerdere kanten bekijken en bereik daarmee dat er geïntegreerde beslissingen worden genomen.” Daarnaast is een andere belangrijke toegevoegde waarde voor zijn werkgever, zijn kennis van de Europese markt. Kimo’s ervaring als zakenman in Nederland stelt hem in staat om de Nederlandse aanpak te vergelijken met de Canadese. In zijn algemeenheid valt hem op dat de Canadees minder strategisch denkt. Het is een snelle economie in een snelle samenleving, met minder bureaucratie. Als het werk morgen in Saskatchewan is, dan gaat men naar Saskatchewan. Het gevaar hiervan is dat er ad hoc wordt gereageerd op nieuwe of onvoorziene situaties die zich voordoen. “Onze organisatie is vlak te noemen. Er zijn uiteraard managers, maar de directeur gaat gewoon met je vissen. Tegelijk is er onder deze informele organisatiestructuur een hiërarchie. Ingeval je je werk niet goed doet, kun je zo maar op staande voet ontslagen worden. Je krijgt nog een salaris van twee weken mee en je staat dezelfde dag op straat.”

‘ZEKER ALS HET OM EMOTIES GAAT DAN KOM JE ER MET ALLEEN ALGEMEEN BESCHAAFD ENGELS NIET’ Andere zaken dan in Nederland zijn belangrijk.

Economische crisis of niet, als er een kat uit een boom gered moet worden, dan is dat het hoofdnieuws in het lokale journaal. In financieel opzicht was het niet altijd makkelijk.

We hadden een extraatje op de bank staan wat we hard nodig hadden. Verder moet je je aanpassen. Maar aan wie, als je je nog niet kunt spiegelen aan gelijkgezinden of vrienden?”

Met de taal was het ook wennen, alhoewel hun Engels goed was. Kimo: “Zeker als het om emoties gaat dan kom je er met alleen algemeen beschaafd Engels niet. Vooral in groepsverband kan dat wel eens lastig zijn. Dan zijn er allerlei uitdrukkingen die je alleen kunt leren door met anderen om te gaan.”

Canadezen communiceren reactief in tegenstelling tot Nederlanders die allemaal wel

36

Ondernemen in Vancouver een mening hebben. Een Canadees moet je om zijn mening vragen en laat veel makkelijker alles begaan. Ze zijn niet zo ‘recht door zee’ als de Nederlander. Het voordeel daarvan is dat ze anderen meer in hun waarde laten. Het nadeel is echter, dat de Canadees niet altijd even open en duidelijk is, wat vooral in het begin wel eens tot misverstanden heeft geleid. Zo werd Kimo van alles toegezegd over een toekomst bij de hockeybond, maar toen puntje bij paaltje kwam, bleek daar geen budget voor te zijn. “Mensen komen wel op bezoek bij elkaar, maar dan op afspraak. Ze lopen over het algemeen niet zomaar bij iemand binnen. Elkaar uitnodigen

doe je veel vaker buiten de deur, bijvoorbeeld met een lunch of warme maaltijd.”

Uiteindelijk zijn Canadezen meer op zichzelf en hechten ze veel waarde aan hun gezin.

Wellicht komt dit voort uit de pionierstijd van de emigranten. Toen ieder echt helemaal op zichzelf was aangewezen. Die geest van ‘zelf je broek ophouden’ zit er altijd nog.

“Het netwerken gebeurt overal. Na het wegbrengen van de kinderen naar school ga je bijvoorbeeld met andere ouders naar een coffee house om te kletsen of doe je allerlei vrijwilligerswerk op school. Sport is erg

37

Canada belangrijk in de Canadese cultuur en ook binnen de sport-clubs is veel te doen. Je kind even afzetten op de schaatsbaan voor een ijshockeywedstrijd zit er niet in. Alle ouders, opa’s en oma’s komen naar de wedstrijd kijken.

Heel gezellig maar wel tijdrovend. Andere mensen zijn weer lid van een serviceclub.

Verder zijn er veel country- en golfclubs. Als je in zaken zit, moet je wel ergens lid van zijn.

Er wordt veel vrijwilligerswerk gedaan en daarbij valt ons de hulp van Canadezen bij inzamelingsacties voor goede doelen absoluut op.”

bij het land, dan moet je het gewoon doen.

“Nederland heeft ons veel gebracht en zaken zoals Sinterklaas houden we in stand. Toen de kinderen nog in Sinterklaas geloofden, vierden we het met een club Nederlanders, compleet met een intocht, pepernoten en marsepein. Het voordeel voor de kinderen is dat we Santa Claus ook vieren.” Dus toch ook een beetje Canadees.

‘SPORT IS EEN ERG BELANGRIJK ONDERDEEL VAN DE CANADESE CULTUUR’ “En als tijdens de Olympische Spelen Sven Kramer een afstand wint, dan zijn we apentrots.

Het Heinekenhuis stond volledig op z’n kop, inclusief onze Canadese vrienden die we hadden meegenomen. Het was geweldig om even die Nederlandse sfeer te proeven. Dan merken we duidelijk dat we nog echte Hollanders zijn.” Ze

Trots Kimo en Joanne geven allebei aan dat wanneer je van je emigratie een succes wilt maken je doorzettingsvermogen en een positieve, proactieve instelling moet hebben.

Wil je emigreren en heb je het goede gevoel

38

Ondernemen in Vancouver hebben ook Nederlanders in Canada als vrienden, maar niet omdat ze Nederlander zijn, maar gewoon omdat het leuke mensen zijn.

Dit interview is samen met 16 andere boeiende interviews verschenen in het boek ‘Enkele reis Canada’.

‘DE RESPECTVOLLE EN VRIENDELIJKE MANIER WAAROP MENSEN MET ELKAAR OMGAAN, GEEFT EEN FIJN GEVOEL’

Interviews over allerlei persoonlijke uitdagingen van Nederlanders die de afgelopen jaren naar Canada verhuisd zijn en daar op een of andere manier als

Daarnaast zijn Kimo en Joanne ook trots dat ze in Canada leven. “Mooi is de uitbundige wijze waarop de Canadezen hun feestjes vieren. Ze bellen aan en komen met eten, drank en cadeaus naar binnen. De respectvolle en vriendelijke manier waarop mensen met elkaar omgaan, geeft een fijn gevoel. Goed is dat de Canadees een ander minder snel veroordeeld zoals we dat toch een beetje in Nederland kennen. Canadezen geven niet zo snel een waardeoordeel over anderen.

Verder genieten we van de vele natuur en die is altijd dichtbij. Het water, de bossen en de bergen geven volop mogelijkheden tot recreëren, van varen, vissen, wandelen tot skiën. Een eindeloos land.”

zelfstandig ondernemer aan de slag zijn gegaan.

Enkele reis Canada

Ondernemende emigranten vertellen Frans Buysse

Tekst & foto’s: Frans Buysse

UItgeverij Grenzenloos ISBN 9789077698846 Prijs € 19,95 O.a. te koop bij: Bol.com en Emigratieboek.nl

39

Een Spaanse maand

FEBRERO

MARIELLE SAEGAERT E

chte wintermaand met kou, regen en weinig licht en toch is februari vaak een leuke maand. Ook hier in Spanje, is het natuurlijk de maand van het carnaval.

ook de herinnering aan Amy Winehouse wordt elk jaar levend gehouden. Een vriendin van me haalde een grapje uit met een paar agenten die afgelopen week het nachtelijke leven in de gaten hielden. Ze stonden ontspannen tegen hun patrouillewagen geleund, er heerste een rustige en aangename sfeer in de straten van het middeleeuwse “oude centrum” van deze stad, toen zij, haar naam is Isabel, geïnspireerd door een slokje wijn op hen af stapte en hen een welgemeend compliment gaf: “wat is jullie kostuum goed gelukt!! En waar hebben jullie die patrouillewagen vandaan gehaald??”.

Uiteraard konden de mannen er de grap van inzien.

Al houd je er zelf niet zo van verkleed de straten af te struinen op zoek naar een liedje en een drankje, je moet toch toegeven dat lachende mensen heel wat beter te verdragen zijn dan mensen met hun gezicht op onweer. Al is hun clownsmake-up doorlopen en hebben ze misschien net een ‘cerveza’ te veel op.

De beste kostuums kwamen afgelopen week voorbij. Frida Kahlo is een grote favoriet hier en

40

Marielle Saegaert Veel mensen konden niet de grap inzien van het optreden van een drag queen tijdens het carnaval van Las Palmas. Op de Canarische eilanden wordt carnaval elk jaar groots aangepakt.

Hier kan je dus echt niet wegkomen met een boerenkiel aan en een rode zakdoek om je nek geknoopt. Daar laten de Spanjaarden zich inspireren door het Braziliaanse feest met veel glitters en veren en optochten en shows waar maandenlang keihard aan gewerkt wordt.

Ophef Dit jaar is er ophef ontstaan vanwege het optreden van de uiteindelijke winnaar van het feest: een drag queen met de naam ‘Drag Sethlas’. Hij sleepte de eerste prijs in de wacht met een volgens velen te provocerend optreden waarin hij gekleed ging als de Heilige Maagd. Al aan het begin van zijn show zette hij de toon met een gewaagde choreografie op het ritme van ‘Like a virgin’ van Madonna… Op een bepaald moment van zijn voorstelling beeldde hij zelfs de gekruisigde Jezus uit, maar dan wel één met knalrode, glimmende plateauzolen. De artiest gooit al jaren hoge ogen tijdens het Canarische carnaval: dit jaar kwam zijn droom uit en werd zijn harde werk beloond. Eindelijk kon hij zich tot winnaar laten kronen. Op deze voor een katholiek land als Spanje toch nog provocerende manier heeft hij het nationale nieuws gehaald.

Niet iedereen vond dat zijn optreden door de beugel kon. De bisschop van de populaire eilanden echter schoot keihard uit de bocht toen hij zei dat “dit optreden pijnlijker was dan het

vliegtuigongeluk van Spanair”. In deze ramp, een van de grootste vliegtuigrampen van de Spaanse geschiedenis, kwamen 154 mensen om het leven in 2008. Het moet voor de gelovige Spanjaarden erg pijnlijk zijn dat de Spaanse kerk met dit soort opmerkingen hun voor een groot deel verloren geloofwaardigheid denkt te kunnen herstellen. De kerk weigert belasting te betalen, confisqueert straffeloos historische gebouwen voor een prikkie door een dikke, hele dikke maas in de wet, er zijn doofpotverhalen alom en dan dit soort idiote opmerkingen vanwege een kerel

in een glitterspeedo tijdens carnaval. De bisschop beschuldigt de drag queen ervan religieuze gevoelens te beledigen en dan maakt hij zelf een van de meest lamentabele opmerkingen van het jaar. Een jaar dat nog 10 maanden duurt…

Druilelig Als ik nu naar buiten kijk, kan ik me indenken dat het voor sommigen onder ons moeilijk is te glimlachen, want het is een regenachtige en druilerige dag. Het was ook een maand dat er weinig te glimlachen viel voor enkelen. Het land had enkele vonnissen tegoed in rechtszaken die

41

Een Spaanse maand veel stof den opwaaien de afgelopen jaren. We keken verheugd uit naar de uitspraken in deze macro rechtszaken en verwachtten gerechtigheid, hoewel de keerzijde, die de Spanjaard maar niet loslaat de laatste tijd, is dat de corruptie maar niet op lijkt te houden… Het was dan ook nog eens zo’n echte wintermaand met veel kou en onbarmhartig weer dus als je dan van jezelf niet optimistisch aangelegd bent, was het even de schouders eronder zetten de afgelopen weken.

Gelukkig laat de lente in Spanje nooit lang op zich wachten dus ik schat dat de winter nog een paar weken duurt en dan zijn wij weer op de terrassen te vinden. Enfin, waar was ik? Juist: ergens had de Spanjaard hoop dat misschien deze keer de justitie gelijk zou zijn voor iedereen: het recht zou spreken zelfs voor de zuster van de Spaanse koning en haar echtgenoot, en zelfs voor een voormalig vice-premier van Spanje en voormalig directeur van het IMF. Ik moet er bij zeggen dat dit hoopvolle gevoel er één was van bijna ‘tegen beter weten in’. De frustratie van de gemiddelde Spanjaard met de corruptie vond dan ook deze keer weer een uitlaatklep in hun fantastische sarcastische gevoel voor humor.

Vonnis Toen was daar het vonnis in een van de meest veelbesproken zaken van de afgelopen jaren en dat zal het nog wel even blijven ook. Enkele van de meest vooraanstaande Spanjaarden moeten toch wel de leden van het Koninklijk huis zijn.

Dat is natuurlijk zo in elke monarchie. Arme Koning Felipe: hij doet zo zijn best het verloren prestige van zijn familie te herstellen en dan krijgt hij te maken met een hebberige zwager en een zuster die haar ogen sluit voor het gedrag van haar echtgenoot. De schoonzoon van de toenmalige Spaanse koning en dus de zwager van

42

de huidige Spaanse monarch dacht een graantje mee te kunnen pikken van deze vooraanstaande positie die ook de aangetrouwde “leden” van de koninklijke huizen genieten. Strak in het pak probeerde hij een wel heel vet slaatje uit deze bevoorrechte sociale positie te slaan: vooraan en met de handpalmen naar boven gekeerd. Met veel gevoel voor gerechtigheid geloofden wij echt dat deze Iñaki minstens vijftien van de negentien jaar die tegen hem geëist waren, zou krijgen.

Maar je merkte dat het tegen beter weten in was… Het al eerder genoemde sarcastische gevoel voor humor van de Spanjaard begon al te jeuken in de dagen voordat het vonnis uitgesproken zou worden… Eindelijk was daar de dag van het vonnis! Niemand geloofde dat prinses Cristina ‘de bak’ in zou gaan. Zij werd dan ook vrij gesproken maar moet iets van een kwart miljoen euro’s terugbetalen. Niet echt een probleem, lijkt me. Toen was de beurt aan manlief Iñaki…

Hij krijgt iets van zes jaar en een paar maanden (inderdaad: van de negentien jaar tegen hem geëist!!). Teleurstellend? Nee, deze lage straf is te weinig verrassend om teleurstellend te zijn.

De zaak van de “tarjetas black”, oftewel de ‘black (credit) cards’ van een van de Spaanse banken was nog een rechtszaak die in februari tot een vonnis zou leiden. De Caja Madrid, de Madrileense Spaarbank zeg maar, was een van de banken die miljarden aan overheidshulp hebben gekregen in de financiële crisis. Dit weerhield de directie er niet van aan hun meest vooraanstaande (…) directieleden een credit card te geven voor “kosten” die verder niet gedefineerd werden. Met als gevolg dat er voor duizenden euro’s aan persoonlijke uitgaven afgeschreven werden op de balans van de bank en dit mag niet. Wisten deze financiële experts natuurlijk niet. Het is nog even afwachten of de

Marielle Saegaert heren daadwerkelijk de gevangenis in zullen gaan maar de aanzet is er: de voormalig vice-premier Rodrigo Rato, tevens voormalig directeur van het IMF is veroordeeld tot vier jaar.

Kandidaat Ook in de Spaanse ‘Tweede Kamer’ was het een heftige maand: voormalig lijsttrekker Pedro Sánchez van de PSOE kondigde met veel strijdlust aan zich weer kandidaat te stellen voor het lijsttrekkerschap van zijn partij. Hij heeft begrepen dat de grootste dreiging voor zijn partij van het linkse Podemos komt, dus zijn woorden klinken behoorlijker ‘linkser’ dan voor zijn val afgelopen oktober. Podemos zelf ging bijna onderdoor aan zijn eigen succes: in de broederstrijd tussen lijsttrekker Pablo Iglesias en de “número dos” Ínigo Errejón trok deze laatste aan het kortste eind. Met opgeheven hoofd kwam hij uit de strijd maar Iglesias zit weer wat steviger in het zadel. Potentieel saillant detail

is dat de stoel waar voorheen Ínigo in zat, naast de baas zeg maar op de eerste rij in het Spaanse parlement, nu de nieuwe woordvoerster van de partij plaats neemt: zij is tevens de vriendin van Iglesias. Errejón zit nu een paar rijen achter hen. Het moet even slikken geweest zijn maar voorlopig is de rust wedergekeerd in de partij en dit is belangrijk want die andere “nieuwkomer”, Ciudadanos, die de minderheidsregering van Rajoy steun heeft beloofd, is met de neus op de feiten gedrukt: de PP trekt zich, niet geheel verrassend, weinig aan van hen. Had Ciudadanos dan echt verwacht veel in de melk te brokkelen te krijgen?

Ondertussen wachten wij op de lente. Gelukkig laat die in Spanje nooit lang op zich wachten…

Tot marzo!

Tekst: Marielle Saegaert

43

Het volgende nummer van Grenzenloos Magazine verschijnt begin mei

Emigratieboek.nl BOEKHANDEL VOOR LANDVERHUIZERS

GIDSEN TAALCURSUSSEN ERVARINGSVERHALEN

Kijk regelmatig op Emigratieboek.nl en ontvang ook onze wekelijkse nieuwsbrief Volg ons op Twitter (@emigratieboek) en Facebook (fb.com/emigratieboek)

44