Een straatje in Haarlem

Leven in een Haarlems straatje

Je moet er iets voor doen...

Er klinkt in Haarlem nogal eens geklaag over Amsterdammers die in de wijk komen wonen. “Ze versperren de stoep met hun bakfietsen en zeggen nooit gedag.” Dat kan waar zijn, maar helpt dat mopperen? Ik denk het niet. Breek het ijs met een appeltaart.

Bijna veertig jaar geleden verhuisden mijn vrouw en ik naar de Haitsma Mulierstraat. Daar wonen we nog steeds. Het is een haast dorps wijkje in Haarlem-Noord. De straatjes zijn beklinkerd en een deel van de huizen is ontworpen door architect Sevenhuijsen van de Amsterdamse School. Je waant je er aan het begin van de vorige eeuw. Als er tenminste niet zoveel auto’s geparkeerd stonden. We werden beiden op slag verliefd toen we het straatje in reden.

VREEMDE EENDEN

Aanvankelijk vond ik het er doods en saai. We kwamen van een zolderetage boven 1900, het wonderschone café aan de Barteljorisstraat dat helaas is verdwenen. Kroegen, bioscopen en restaurantjes om de hoek en winkels naast de deur. Leven genoeg. In de Haitsma Mulierstraat kwamen we in een tamelijk gesloten en brave gemeenschap terecht. Families woonden er al tientallen jaren en velen van hun kinderen huurden of kochten er een huis. Ik merkte wel dat ze ons een beetje een vreemde eend in de bijt vonden. Erg welkom voelden we ons niet. We waren geen van negen tot vijf types. Mij zagen ze de boodschappen doen en mijn echtgenote de auto wassen. Vergeet niet, het was 1985.

STRAATFEEST

Toen de kinderen werden geboren, kregen we wat meer contacten. Onze kleintjes deden verstoppertje met andere ukkies en spelenderwijs leerden we daardoor vaders en moeders uit de straat beter kennen. Met een baan buitenshuis en kleintjes thuis heb je echter minder

tijd en oog voor de omgeving. Bovendien bleek onze tweede, Laura, autistisch. Dat vergde nogal wat van ons. Toen kwam mijn vrouw op het idee een straatfeest te organiseren. Dat werd een kantelpunt. Door het instellen van commissies, zoals Techniek, Eten, Kinderen, Muziek en Spelletjes leerde ik onbekende straatgenoten kennen. Het feest deed de rest. Een van mijn buren fl uisterde me in een open bui toe: ‘Ik heb me zo in jullie vergist. Jullie zijn toffe mensen.’

LAURA VERMIST

Die contacten betaalden zich onmiddellijk uit. Laura, zeven jaar toen, ging naar het speciaal onderwijs. Voordat ze door het busje werd opgehaald, fi etste ze op haar driewielertje altijd een blokje om. Op een morgen bleef ze langer weg dan normaal. Op haar vaste route was ze niet te bekennen. De tijd verstreek en verstreek. Het bleef oorverdovend stil. Het verhaal dat Laura werd vermist ging als een lopend vuurtje door de straat. In een mum van tijd sprong iedereen op de fi ets en in de auto om te helpen zoeken.

BONTE VERZAMELING

Gesterkt door het succes van het straatfeest, organiseerden we ook een jaarlijkse rommelmarkt en barbecue. Met steun van de gemeente. Zo mengden nieuwe bewoners zich met de ‘ouderen’. Want mensen kwamen en gingen. De straat werd een bonte verzameling: een buschauffeur, schooljuffen, bejaarden, een psychiater, muzikanten, gemeenteambtenaren, werklozen, een vroedvrouw, een kapster, een journalist en ga zo maar door. Een mooie mix.

AMSTERDAMMERS EN APPELTAART

Het laatste anderhalf jaar is er veel nieuwe aanwas. Amsterdammers worden ze genoemd. Ze gaan op zoek naar een kindvriendelijke en ‘goedkopere’ omgeving en komen in Haarlem terecht. Ook in onze straat. Ik hoor veel klachten over deze ‘immigranten’. Een buurtgenote vertelde me met een zuur gezicht: “Ze hebben vaak twee auto’s, versperren de stoep met hun bakfi etsen en ze zeggen niet eens gedag.” Mij is dat te makkelijk. Je kunt klagen over anderen, maar daar wordt de sfeer in de straat niet beter van. Ik heb het zelf meegemaakt dat ik me niet welkom voelde. Dat is niet fi jn. Daarom bakt mijn echtgenote een appeltaart voor nieuwe bewoners. Die breekt het ijs. Daardoor is het ook makkelijker een praatje aan te knopen. Maar dat haalt het niet bij gezamenlijke activiteiten. Straatfeestjes, barbec ues, noem maar op. Die verbinden pas echt.

LAURA TERECHT

En Laura.? Iedereen zocht de hele ochtend mee. Ook de postbode en de vuilnismannen droegen hun steentje bij. De politie werd ingelicht en een bericht van haar vermissing kwam op de radio. De wijkagent stelde ons gerust: ’Zolang haar fi etsje niet is gevonden….’ Pas ’s middags kwam het verlossende bericht. Ze was vijf kilometer verderop opgevangen door een bejaard echtpaar. In Santpoort. Ze moet daarom over een afslag van de snelweg zijn gefi etst. De man had de politie ingeschakeld, maar de korpsen waren nog niet online met elkaar verbonden. En Laura praatte toen nog niet. Ze hadden dus geen idee waar ze vandaan kwam. We zijn die dag vijftig jaar ouder geworden, maar hebben er heel veel vrienden in de buurt bij gekregen. Tekst: Jan Beelen.

Stadsmormels

Fotografie: Linda Llambias. Foto’s die je ontroeren of versteld doen staan van het verborgen leven van dieren in onze stad.

Café Floryn is een karakteristiek bruin café met een grote historie. Marcel Tholen nam het in de zomer van 2021 over. Naast de lekkerste bieren en sterke drank schenkt de vinoloog ook fantastische wijnen per glas. En daar hoort natuurlijk een lekker plankje met kaas en charcuterie bij.

Lange Veerstraat 28 Insta: cafe.fl oryn.haarlem Facebook: Floryn

COCKTAIL TIME!

Alles op het gebied van cocktails is weer bijgevuld in de winkel! Er is keuze tussen verschillende soorten shakers en ook hebben we weer volop schenkmaatjes, cocktail fi lters en stampertjes! Ben je op zoek naar de origineMoscow mule-bekers? Wij hebben ze! En we hebben vele herbruikbare rietjes in verschillende maten van bamboe, rvs en rubber. En wat vind je van de herbruikbare ijsblokjes in het goud en zilver! Wie geeft er binnenkort een cocktail party?!

De Huismuis | Warmoesstraat 15 | (023) 532 2066 | Maandags gesloten

Mick en Rick krijgen van Pé Pipidum, een rondleiding door de 111 buurten van de stad. Mick en Rick krijgen van Pé Pipidum, een rondleiding door de 111 buurten van de stad. Deze zijn onderverdeeld in 21 wijken Deze zijn onderverdeeld in 21 wijken HRLMse BRTN

Illustraties Eric J. Coolen. Tekst Michaëla Bijlsma.Vormgeving: Henk Tijbosch Illustraties Eric J. Coolen. Tekst Michaëla Bijlsma.Vormgeving: Henk Tijbosch

Zuiderpolder-noord Zuiderpolder-zuid Buitengebied Zuiderpolder De architectenbuurt Kunstschildersbuurt Reinaldapark We zijn nu in Parkwijk. De aanleg van Parkwijk is voor We zijn nu in Parkwijk. De aanleg van Parkwijk is voor de 2e wereld oorlog begonnen maar werd gerealiseerd de 2e wereld oorlog begonnen maar werd gerealiseerd in 1956-1961. in 1956-1961. Hierin liggen 6 buurten. Hierin liggen 6 buurten. Waar gaan we nu gaan we nu heen? heen?

We lopen eerst nog even langs de Amsterdamse vaart. Hierlangs lag vroeger de spoorlijn. Hierlangs lag vroeger de spoorlijn. Nee, het spoor is nu aan de overkant van de vaart. Maar dit gebouw herinnert er aan. Dit was de voormalige spoorweghalte Rijkstraatweg van de spoorlijn Aalsmeer – Haarlem. Kijk! Nu niet meer?

Rijkstraatweg staat er nog op! Wanneer liep die trein hier nog?

Wat is dat? Dit treinstation was van 1911 tot 1935 in gebruik. Daarna werd de lijn opgebroken en ontstond er ruimte voor de huidige N200. Naast dit gebouw ligt de Joodse Begraafplaats. Die werd eind 19de eeuw aangelegd. Er liggen circa 500 mensen begraven. Hier zie je ook het metaarhuis. Dat is een lijkenhuis waar de doden ritueel gereinigd worden.

Die werd eind 19de eeuw aangelegd. Er liggen circa 500 mensen begraven. doden ritueel gereinigd worden. Op de zuilen van de poort staat iets geschreven! OH! Daar staat een tekst uit psalm 144: De mens is der ijdelheid gelijk, zijn dagen zijn als een voorbijgaande schaduw. zijn dagen zijn als een voorbijgaande schaduw.

De buurt achter de begraafplaats is de architectenbuurt maar er zijn ook enkele straten vernoemd naar bekende Nederlanders als Ko van Dijk, Wim Sonneveld, Alexander Pola en Waar ligt die buurt Beppie de Nooij. precies?

Beneden in dit gebouw is een restaurant gevestigd en boven is momenteel in gebruik als woonruimte. Vroeger waren er kantoren en heette het kantoorgebouw Handelspoort. Bij de entree is een abstracte bronzen vorm te zien, bovenop de oude reclame van een vonkende Bosch-bougie. Daarom werd het ook het Boschgebouw genoemd.

En wie is deze man?

Dat is Sint Petrus! Tegenover het Boschgebouw staat namelijk de voormalige Sint Petrus LTS. De rechtermuur heeft een bakstenen plastiek van de Haarlemse kunstenaar Levinus Tollenaar. Hierachter kun je een mooie en wandplastieken en muurschilderingen van de Cobra-kunstenaar Hans Wiesman.

MOOI!!!

Wat nu? Moeten we gaan lezen? Ja! Over Parkwijk is zelfs een boek Ja! Over Parkwijk is zelfs een boek geschreven. Tekstschrijver en jourgeschreven. Tekstschrijver en jour nalist Christel Jansen is de auteur nalist Christel Jansen is de auteur van het boek De Woonschool. van het boek De Woonschool.

Waar gaat dat over?

Hier zie ik winkels!

Dat gaat over een woonexperiment in de jaren 60 in de Haarlemse Dat gaat over een woonexperiment in de jaren 60 in de Haarlemse wijk Parkwijk. In dit experiment zouden ‘onaangepasten’ onder toeziend oog van een schare hulpverleners ‘leren wonen’. Het bleek een groot fiasco. Oh kijk ook nog een kerk!

Ja dat klopt. Parkwijk heeft een eigen winkelcentrum, aan het Beatrixplein dat opgezet is als een hof.

Dat is juist, dit is de Rooms Katholieke Heilige Pastoor van Arskerk (1962), een ontwerp van de architect Gerard Holt en het is een rijksmonument. Maar deze is niet meer in gebruik. In 2021 is het omgebouwd tot woning.

Bijvoorbeeld op de Bazellaan en de Staalstraat zijn de vier oude portiekflats gesloopt en is in juli 2019 gestart met nieuwbouw. Dit gebeurde in 4 fases. De eerste 3 zijn al klaar. In 2024 wordt de laatste flat opgeleverd. ›

Jos

Muzikale kalverliefde

Het was 1984 en Smalltown Boy van Bronski Beat was niet van de radio en televisie te slaan. Ik had er niks mee. Dat hoge stemmetje van Jimmy Somerville met die suffe synthesizerbeat eronder werkte behoorlijk op mijn zenuwen.

En dan die clip! Die treurige Engelse sfeer waarin de treurige hoofdpersoon werd neergezet als treurig slachtoffer van een onrechtvaardige, treurige wereld. Mijn haren gingen er, ook zonder gele gel, recht van overeind staan.

En ineens waren daar, ook in 1984, The Smiths. Hun titelloze debuut was al in februari uitgekomen, maar het duurde een paar maanden voordat ik hem oppikte bij Capi Lux in winkelcentrum Schalkwijk. Eindelijk een bandje waarmee ik me kon identifi ceren.

Het kopen van die plaat was nog wel een spannende aangelegenheid, want de voorkant van de LP-hoes vertoonde het ontblote bovenlijf van Joe Dallesandro, een van Andy Warhol’s supersterren. Het voelde bijna als het kopen van een pornoblaadje.

Maar het was het waard, want thuisgekomen hoorde ik een gitaarbandje dat zong over mijn geheimen, mijn angsten, mijn dromen. Het was nergens expliciet, maar de goede verstaander begreep het onmiddellijk. “All men have secrets and here is mine. So let it be known”, zong Morrissey door mijn jongenskamer en ik wist precies wat hij bedoelde.

Nog binnen het jaar volgde een tweede plaat met singles en radioopnames: Hatful of Hollow. Over een schitterend jengelende gitaar klonk het “two lovers entwined pass me by and heaven knows I’m miserable now”. Mijn liefde voor The Smiths was bezegeld.

The Smiths dankten hun grote succes (vooral in het Verenigd Koninkrijk) niet alleen aan de lhbti+-gemeenschap, die in 1984 nog gewoon ‘holebi’ heette, maar aan alle verwarde adolescenten die zich herkenden in de teksten van Morrissey en die verliefd werden op de muziek van Johnny Marr, misschien wel de beste gitarist van zijn generatie.

Waar Marr een ingetogen en onbewogen muzikant was, was Morrissey misschien wel de eerste lhbti+-er van een nieuw tijdperk. Geen disco of gladde synthesizer pop, maar provocerende rock gelardeerd met Oscar Wilde-achtige zelfspot. Geen lispelende Jimmy Somerville, maar een strijdbare, gevaarlijke queer met een bos bloemen in zijn kontzak.

The Smiths bleven in hoog tempo werk uitbrengen. Minimaal een nieuwe plaat per jaar en tussendoor regelmatig compilaties van b-kanten en extra’s. Je moest een extra bijbaan nemen om alles te kunnen kopen.

En in 1987 was het over. Morrissey en Marr stonden elkaar inmiddels naar het leven en wensten elkaar alleen nog te ontmoeten in de rechtszaal. De meest invloedrijke Engelse band van de jaren tachtig hield op te bestaan.

Het gaat te ver te stellen dat The Smiths me hebben gered. Maar hun liedjes lieten me wel zien dat er keuzes waren. Dat er een ander pad mogelijk was dan de clichés waarmee ik was opgegroeid. Dat gemillimeterd haar, een leren jackie en een zwarte spijkerbroek ook okay waren. The Smiths zetten een raam open en uiteindelijk een deur.

Helaas bleek Morrissey op den duur best een vervelende vent te zijn, anders had ik hem daar graag nog een keer voor bedankt.

Jos Ahlers is naast schrijver, spreker en ondernemer ook voorzitter van COC Kennemerland.

BEZIGHEIDSTHERAPIE

Nu de zomervakantie ten einde is komt de drukte weer langzaam op ons af. de drukte weer langzaam op ons af. Waar we net meer tijd met onze dieren Waar we net meer tijd met onze dieren konden doorbrengen, wordt dat nu minder. Met deze speeltjes weet jouw minder. Met deze speeltjes weet jouw viervoeter zich prima te vermaken.

PROEVEN

De LickiMat Classic Soother is een echt uitdaging voor jouw hond. Deze echt uitdaging voor jouw hond. Deze slowfeeder-kom zorgt ervoor dat jouw kom zorgt ervoor dat jouw hond langer over zijn maaltijd zal doen, hond langer over zijn maaltijd zal doen, ideaal voor honden die schrokken.

TOT RUST

Doordat de kom heen en weer wiebelt tijdens het eten is het ook nog eens een leuke bezigheid voor jouw hond. Daarnaast helpt de LickiMat Wobble verveling en angst te verminderen.

TRAKTATIE

Jouw kat kan ook genieten van de LickiMat Felix! Door de traktatie voor je huisdier over het oppervlak te verspreiden, creëer je een smakelijk leuk spel waarbij elke hap met de tong moet worden opgezocht.

Doordat de kom heen en weer wiebelt

je huisdier over het oppervlak te verspreiden, creëer je een smakelijk leuk spel waarbij elke hap met de tong moet

HERSENKRAKER

Dit is een spelletje dat de hersens van jouw huisdier aan het werk zet! Dit leuke spel van Holt Games is voor een beginnende speler. Jouw huisdier moet de zeshoek naar achteren schuiven en vervolgens draaien om de snoepjes te vinden. Spelen en ontdekken maar!

ZOEKTOCHT

Snuffelmatten van Injoya zijn niet zomaar een schattig speeltje voor je huisdier. Een snuffelmat stimuleert de geest en de zintuigen van je viervoeter, vermindert stress, en helpt zelfs bij de spijsvertering bij gulzige eters. Als je hond de neiging heeft om al zijn eten in een paar seconden op te eten, gooi dan zijn brokjes op een snuffelmat, dit dwingt hem om het wat rustiger aan te doen.

JanWillem

Kaalgevreten paradijs

Jan Willem Baljet is dierenarts en schrijft onder andere ook columns over (zijn ervaringen met) dieren. onder andere ook columns over (zijn

Volgens mij heb ik al vele malen verteld dat ik een grote liefde voor konijnen heb opgevat. En buiten dat ze de tuin nu zeer onderhoudsvriendelijk hebben gemaakt (elke sierplant is tot en met de wortel weg geknaagd), zijn het ongelofelijk dankbare tuinbewoners die elke ochtend enthousiast komen aangesprongen, bedelend om een stukje peer of een vers blaadje lof.

Onze assistente Jelske vertelde dat een vriendin van haar Vlaamse reuzen heeft en dat daar regelmatig nieuwe nestjes van kwamen. Mochten we geïnteresseerd zijn dan… In het familieoverleg werd sceptisch gereageerd; de tuin en met name de voormalige plantenpracht waren vooral de trots van mijn partner. Ik zag de lichte paniek in zijn ogen, ‘nog meer verwoesting’. Tot mijn verbazing zei hij niet veel later: ‘ach ja, hoe meer zielen’. Eigenlijk waren we na een paar weken alweer vergeten dat we er überhaupt over hadden nagedacht. Jelske liep haar laatste dag voor het zwangerschapsverlof in de kliniek en die werd afgesloten met taart.

De week erop stond er een afspraak in de agenda voor de kat van Jelske en dus zagen we elkaar toch nog even. In een kattenmand zat zeker een dier, maar duidelijk geen kat. Uit de mand kroop een schattig klein konijnenmeisje met grote, nee dat is een understatement, gewoon reusachtige oren. “Van mij, voor jou”, zei Jelske.

Ik had dus al verteld dat ik een grote liefde voor konijnen heb opgevat! Meteen was ik verkocht. De naamgeving heb ik overgelaten aan mijn partner, een fotootje via de WhatsApp gaf meteen inspiratie. Dombo werd het niet, dat is te negatief. Vlinder is het geworden en het klopt. Als ze half verborgen in het stro ligt is het net alsof er een enorme vlinder zit. Ook Vlinder was na een paar verlegen dagen helemaal opgenomen in onze ark.

Pippin (Border Terriër) is weer dolblij met een konijn waar ze achter aan kan rennen, Poppy (poes) heeft een nieuwe vriendin om haar mateloze kopjes-geven te bevredigen. En de familie Baljet heeft een nieuwe, welkome bewoonster in de achtertuin. Zo wordt onze kaalgevreten achtertuin steeds meer een klein paradijs. Wil je Jan Willem een vraag stellen over je huisdier?

Mail naar j.baljet@ dierenkliniekkenaupark.nl. Hij zal zijn uiterste best doen om je vraag te beantwoorden.

Dierenkliniek Kenaupark Kenaupark 13 (023) 531 0880 www.dierenkliniekkenaupark.nl

BREW ’22

Heb je Brew ‘22 al bij Jansje gekocht? Hiermee steun je de Olympische droom van twee topschaatsers: Cornelius Kersten en Ellia Smeding. Door hun (half)Engelse afkomst mogen zij Groot-Brittannië vertegenwoordigen op internationale wedstrijden. In 2020 besloten ze hun topsport te financieren door een eigen onderneming te starten. Ze ontdekten de zogenaamde single-cup filters: geen gedoe met allerlei koffieapparatuur in hun koffer, maar een enkel filter waar alleen heet water voor nodig is. Ze combineerden hun liefde voor koffie met de ambitie om de Olympische Spelen van 2022 te halen, en daarmee was Brew ’22 geboren. Ze hebben de perfecte koffiebonen, branding en maling gezocht om de lekkerste smaak te krijgen, en hebben elk van de klassieke smaken de kleur van een Olympische ring gegeven. De koffie is afkomstig van kleine coöperaties verspreid over de hele wereld die duurzaam te werk gaan. Super praktisch én heerlijk! Ben jij een echte powerhouse of meer een dreamcatcher? Probeer dan hun mix box en begin #yourjourneyyourcoffee.

OR TEA?

Jansje heeft weer een mooi nieuw theemerk in de winkel en deze wordt ook geschonken in de lunchroom. Afgeleid van de slogan ‘coffee or tea?’ Hebben zij hun merk Or Tea? genoemd, waarbij ze de koffie achterwege lieten en ‘?’ lieten staan om de consument subtiel te laten weten dat het hun keuze is om iets te drinken... dat hen gezonder en gelukkiger maakt. De Wereld van Jansje is een initiatief van de Doopsgezinde Gemeente Haarlem en De Hartekamp Groep.

JANSJE OPNIEUW IN DE HOOFDROL Bij Jansje zijn tv-opnames geweest van het programma Doe Maar Duurzaam met o.a. medewerker Lidwien die vertelt wat de lunchroom nu zo bijzonder maakt. Jansje is benieuwd wat jullie ervan gaan vinden. Zaterdag 3 september om 17.30 uur, zondag 4 september om 16.30 uur en maandag 5 september om 7.30 uur wordt het filmpje uitgezonden op RTL-Z. Dit is hun kleine droom... Het theedrinken revolutionair veranderen in een levensstijl voor de moderne generatie. Geïnspireerd door millennia van deze oude traditie van genieten, is Or Tea? een concept voor de trendsetters van tegenwoordig. Naast het aanbieden van thee als handelswaar, streven zij ernaar om een merk op te bouwen, dat generaties lang meegaat. Simpel gezegd:: van thee de nieuwe koffie maken! J De Wereld van Jansje | Grote Houtstraat 45 | www.jansje.nl winkel | lunchroom | to go | catering | webshop

De werkplaats of tempel waar de open loges worden gehouden.

Vicit Vim Virtus

Op bezoek bij Vicit Vim Virtus, de Vrijmetselarij van Haarlem “We zijn geen geheim genootschap, maar wel een genootschap met geheimen.”

Toen ik de opdracht kreeg om een artikel te schrijven over de Haarlemse Vrijmetselarij, wist ik niet eens dat er zo’n genootschap in onze stad bestond. Misschien niet zo gek, want de Vrijmetselarij is al vele jaren omgeven door mysterie en geheimzinnigheid. Maar de Vrijmetselarij in Haarlem is minder geheimzinnig dan je denkt. Met open avonden, jaarverslagen en een website lijkt het haast op een normale vereniging. Blijft er dan helemaal niets geheimzinnigs over? Ik spreek Erik de Groot en Tjibbe van der Werff. Beide mannen zijn vrijmetselaars bij Vicit Vim Virtus, Latijn voor ‘Moed heeft het geweld overwonnen’…

Erik en Tjibbe spreek ik in het gebouw van vrijmetselaarsloge Vicit Vim Virtus in de Ripperdastraat. Een statig pand, precies wat je verwacht bij een genootschap dat al sinds eind 16de eeuw actief is. Tjibbe begint direct te vertellen: “In Nederland zijn er maar drie logegebouwen die ooit ook werkelijk als logegebouw gebouwd zijn, de andere zijn pas later gebruikt voor de Vrijmetselarij. Ons pand is een van die drie originele logegebouwen.” Na deze uitleg nemen we plaats in een grote zaal met een spreekgestoelte, tafels en stoelen. Later tijdens ons gesprek, blijkt dit de zogenaamde voorhof te zijn. We steken van wal…

Een cordon wordt gedragen door broeders die een functie vervullen.

tTen eerste: wat is nou precies Vrijmetselarij? Erik: “De Vrijmetselarij is een internationale vrijdenkersbeweging die in het begin van de 18de eeuw in Engeland is ontstaan. Vrijmetselaars zien zichzelf als mensen die proberen een beter mens te worden.” Tjibbe: “Dat doen we middels bouwsymbolen en bouwstenen, en middels een driedelig systeem van leerling, gezel en meester. Als leerling leer je jezelf kennen, om bijvoorbeeld met bepaalde zaken in het reine te komen. In de gezellengraad leer je op een gelijk niveau met je medemens te acteren. Dat ontvouwt zich dan verder in de meestergraad. We zijn op zoek naar een harmonieuze en relaxte manier van leven, de Koninklijke Kunst, zoals wij dat noemen. Zaken in balans brengen en zoeken wat verbindt en niet wat ons scheidt.” Erik: “Maar het is niet alleen maar dramatische symboliek, hoor. Bij ons vind je juist ook heel veel gezelligheid. Niet voor niets worden hier vriendschappen voor het leven gesloten.” Tjibbe: “Er bestaat hier inderdaad een hele open relatie. Alles wat hierbinnen verteld wordt, blijft ook in vertrouwen. Wij noemen dat hier ‘binnen de getande rand’. Die veiligheid geeft je een platform om, als je daar behoefte aan hebt, je diepste roerselen kwijt te kunnen.” Zitten de verschillende rollen van leerling, gezel en meester, de gelijkheid en openheid in de groep niet in de weg? “De Vrijmetselarij is een internationale vrijdenkersbeweging die in het begin van de 18 Vrijmetselaars zien zichzelf als mensen die proberen een beter mens te worden.” “Dat doen we middels bouwsymbolen en bouwstenen, en middels een driedelig systeem van Erik: “Rangen en standen kennen we hier wel, maar niet op een hiërarchische manier. De rollen staan voor de fases in je ontwikkeling. Een leerling weet nog niet zoveel als een gezel en een gezel weet nog niet zoveel als een meester. Dat wil niet zeggen dat je dommer of slimmer bent, maar de kennis die je wordt aangereikt, wordt je gefaseerd gegeven. Het is te veel om die kennis in een keer over je uitgestort te krijgen.” Waarom gebruiken jullie daar bepaalde symbolen bij? Erik: “De Vrijmetselarij is ontstaan vanuit de wereld van de steenhouwers. Denk aan belangrijke kathedralenbouwers uit de middeleeuwen. Zij werkten met een bepaald soort gereedschap en waren aangesloten bij gilden of loges. De symbolen en de hiërarchie van die bouwwereld gebruiken wij dus nog steeds in onze zoektocht om een beter mens te worden.” Tjibbe: “Iedereen heeft zijn eigen interpretatie bij de symbolen. Zo kennen we bijvoorbeeld de waterpas. Dat is voor mij een symbool dat ik op een gelijkwaardige wijze met mensen wil omgaan, maar voor een ander kan het weer voor iets anders staan.” Erik: “Mijn favoriete symbool is de troffel. Je kunt de troffel zien als een instrument om iets te bedekken met de mantel der liefde. Ik zie het meer als het symbool dat specie aanbrengt, de verbinding tussen twee bouwstenen. Maar als iemand anders er een andere betekenis aangeeft, is dat ook prima.” Hoeveel symbolen zijn er eigenlijk binnen de Vrijmetselarij? Erik: “Heel veel. Denk maar aan een bouwplaats en wat voor bouwelementen je daar kunt vinden: stenen, troffels, schietloden, waterpassen, winkelhaken, ga zo maar door…” Zit er nog een volgorde in de symbolen die je aangereikt krijgt? Tjibbe: “Een aantal symbolen wordt pas in de gezellengraad aangereikt en andere symbolen pas in de

Het vlammende zwaard waarmee meestergraad.” Erik: “Het is niet dat het ene symbool hoger wordt aangeslagen dan het andere. de dekker de poort bewaakt. De volgorde is ervoor om alles behapbaar te maken.” ›

Glas-in-loodraam ter herdenking van de heropening van de loges na de Tweede Wereldoorlog.

Het wetboek voor de vrijmetselaar.

De ingang van de tempel.

Tjibbe van der Werff, oud-voorzittend meester van de loge.

Het alziend oog, een qua oorsprong oud Egyptisch symbool. Met de ‘Ballot Box’ wordt gestemd met witte en zwarte bonen over toelatingen, inwijdingen en bevorderingen. Beeldjes van middeleeuwse steenhouwers.

Hoe krijg je de symbolen van de Vrijmetselarij aangereikt? Erik: “We houden bouwstukken, zoals dat hier heet. Dat zijn wekelijkse lezingen, waarin iemand iets vertelt, vaak gerelateerd aan elementen uit de Vrijmetselarij. Na dat bouwstuk volgt een pauze en daarna gaan we erover compareren.” Tjibbe: “Dat betekent dat wij verschillende meningen naast elkaar leggen om daaruit te leren. Uit die verschillende meningen kun je dan het beste voor jezelf halen. Dat is dus iets anders dan discussiëren, waarbij je elkaar probeert te overtuigen van je eigen gelijk.” Even terug naar de verschillende rollen… Welke rollen bekleden jullie eigenlijk? Erik: “In principe ben je na drie jaar meester. Ik zit nu 32 jaar bij de Vrijmetselarij, dus ik ben ondertussen meester.” Tjibbe: “Ik ben er in 2011 bij gekomen en ook ik ben inmiddels meester. Na een jaar kan een leerling aan ons vertellen wat hij ervan geleerd heeft. Als dat een goed verhaal is, bepaalt een bepaalde commissie of diegene de volgende stap kan maken.” Hoeveel mensen zijn er op dit moment bij Vicit Vim Virtus aangesloten? Tjibbe: “Op dit moment 45. Ik verwacht dat dit aantal het komende jaar zal oplopen tot 50.” Erik: “Eenieder komt er op zijn eigen manier mee in aanraking, bijvoorbeeld door een open avond of dat er in de kennissenkring over gesproken wordt.” Iedereen kan zich dus gewoon aanmelden? Erik: “In principe wel. In de 18de eeuw was de Vrijmetselarij alleen toegankelijk voor mensen met geld en aanzien. In de loop van de 20ste eeuw werd dat wat minder en kon iedereen lid worden. Tegenwoordig kunnen alle geïnteresseerden zich bij ons aanmelden om vervolgens uitgenodigd te worden voor een eerste gesprek.” Zit er nog wel een limiet aan het aantal leden? Tjibbe: “Ja, bij ons wel. Dit is om te voorkomen dat een te grote groep nieuwe mensen de dynamiek van de bestaande groep verstoort. Daarnaast zijn we geen geheim genootschap, maar wel een genootschap met geheimen. Het enige wat overigens echt geheim is, zijn onze ritualen.” Erik: “Ritualen zijn de schriftelijke vastleggingen van rituelen die wij in onze werkplaats of tempel uitvoeren.” Waarom zijn die ritualen geheim? Tjibbe: “Het is eigenlijk heel simpel. Als ik jou in de bioscoop van tevoren ga vertellen hoe de fi lm afl oopt, is het niet meer leuk om ernaar te kijken. Tijdens het inwijdingsritueel gebeuren er een aantal dingen met je en juist die dingen gaan jou aan het denken zetten. Als je van tevoren weet wat er gaat gebeuren, verliest het ritueel zijn kracht en dat is ontzettend jammer.” Erik: “Een inwijding onderga je, ervaar je. Het heeft een impact en voor de meeste mensen is het een zeer mooie ervaring.” Mag eigenlijk iedereen weten wie bij de Vrijmetselarij zitten? Tjibbe: “In principe wel, maar heel veel Vrijmetselaren lopen er niet mee te koop. Dat heeft te maken met totalitaire regimes. Deze regimes vinden het niet prettig dat er mensen vrijdenkend zijn. Dat zag je bijvoorbeeld in de Tweede Wereldoorlog toen deze loge werd gesloten. Er zijn toen ook veel vrijmetselaren naar concentratiekampen gedeporteerd en vermoord. Na de Tweede Wereldoorlog heeft de Vrijmetselarij zich in zijn schulp teruggetrokken en daardoor heeft het iets geheimzinnigs gekregen. De laatste 20 jaar is de Vrijmetselarij weer langzaam uit zijn schulp gekropen.” Erik: “Zo was dit interview dertig jaar geleden ondenkbaar geweest. Alles was toen nog helemaal gesloten. Ik wist zelfs niet dat mijn vader en mijn opa ook bij deze Vrijmetselarij hebben gezeten. Dat zegt wel genoeg…” Over vader en opa gesproken: wat is de gemiddelde leeftijd bij de Haarlemse Vrijmetselaars? Erik: “Toen ik hier aankwam in 1990, lag dat zo tussen de 65 en 70 jaar. Dat is inmiddels drastische naar beneden gegaan. Ik denk dat we nu op de 44 jaar zitten. Ik had gisteren nog een interview met iemand van 31.” Interview? Is dat standaard als je lid zou willen worden? Erik: “Ja, het klinkt zwaarder dan het is, maar het is toch een commitment voor het leven dat je bij ons aangaat. Wij willen heel graag weten wat wij aan iemand hebben en wat wij diegene kunnen bieden. Dat moet met elkaar matchen.” Tjibbe: “Er is wel een belangrijke voorwaarde waaraan iemand moet voldoen: hij moet in een hoger beginsel geloven. Wat dat is, maakt niet

Diverse maçonnieke deurkloppers. Een maçonnieke scheerschaal, circa 1930. Tjibbe achter de ‘gebroken kolom’, de kolom van het Woord.

uit, maar het moet wel iets zijn dat boven ons staat. Dat heeft weer te maken met de beleving van de ritualen. Als je in niks gelooft, hebben de ritualen geen effect en slaan de bouwstenen niet aan.” Geven jullie eigenlijk ook nog iets terug aan de maatschappij? Erik: “We zijn geen charitatieve club, zoals de Rotary, maar onder de radar doen we wel het nodige. Denk bijvoorbeeld aan de ondersteuning van blindenbibliotheken, de Koninklijke Nederlandse Reddingsmaatschappij en de oorsprong van crematoria in Nederland.” Hoe vaak organiseren jullie hier bijeenkomsten? Erik: “We hebben ongeveer twaalf open loges per jaar. Die vinden dus plaats in de tempel. In de voorhof, beneden, organiseren we ongeveer dertig comparities per jaar. Een open loge is het offi ciële gedeelte waarin we mannen inwijden, zoals het bevorderen of verheffen tot leerling, gezel, of meester.” Tjibbe: “Dan kennen we ook nog twee andere bijeenkomsten: het Zomer en Winter Sint Jan. De eerste is de afsluiting van het werkjaar en het Winter Sint Jan is op de helft van de zonnewende. Dat zijn een soort feesten. Als een lid overleden is, hebben we een rouwloge. Al met al komen we zo’n twaalf keer per jaar in de werkplaats of tempel samen.” De werkplaats of tempel, in die benaming zit nogal een verschil… Erik: “Het begrip tempel gebruiken wij omdat wij weleens zeggen dat wij bezig zijn met de bouw van de tempel der volmaking. Dat heeft te maken met het feit dat we bezig zijn om beter mens te worden. De term werkplaats heeft weer meer met de bouwsymboliek te maken.” Tjibbe: “Per land kan de opstelling van de tempel verschillen, maar tijdens de open loges zijn altijd een voorzitter en een eerste en een tweede opziener aanwezig. Dat is wereldwijd hetzelfde.” Erik: “En bijna alles wat je hier ziet heeft een symbolische betekenis. De geblokte vloer, de twee pilaren bij de ingang, het vloerkleed. Alles wordt verklaard als je ingewijd wordt…” Is dit voor jullie een emotionele plek? Tjibbe: “Het is ten eerste een feestelijke plek. Als we hier werken, werken we samen en zijn we ook feestelijk in rokkostuum gekleed. De dramatiek van de ruimte heeft zeker een impact op me. En dat heeft ieder rituaal ook. Ik heb er al heel wat meegemaakt, maar elke keer raakt het me weer op een andere manier. Keer op keer zegt het ook weer iets over waar ik zelf op dat moment sta in het leven.” Mag hier iedere Vrijmetselaar zomaar binnenkomen? Erik: “Iedereen die ingewijd is mag in de tempel komen. Maar de loges zijn wel verdeeld over de verschillende graden. Elke graad kent zijn eigen bijeenkomsten. Zo zijn dus de leerlingen, de gezellen en de meesters van elkaar gescheiden bij de verschillende ritualen. Als je meester bent kun je trouwens alle open loges meemaken.” Mogen er eigenlijk alleen mannen meedoen aan de Vrijmetselarij? Erik: “Het is ontstaan vanuit de bouwgildes van vroeger waar toen alleen mannen werkten. Het is daarom een hele tijd alleen voor mannen geweest. Maar 100 jaar geleden werd het ook al voor vrouwen mogelijk om lid te worden van gemengde loges.” Tjibbe: “Vrouwen kunnen lid worden van vrouwenloges, maar die zijn nog niet in veel plaatsen te vinden.” ✶

Meer informatie: www.logevicitvimvirtus24.nl. Open avonden voor geïnteresseerden worden op deze website vermeld. De volgende avond voor belangstellenden is woensdag 26 oktober om 19.45 uur. Opgeven via voorlichtervvv@gmail.com.

Vrijdag 21 oktober is er een mogelijkheid tot kennismaking met de vrouwelijke vrijmetselarij. Je kan deelnemen aan een avond met informatie, lezing en gesprek, georganiseerd door de werkgroep Vrijmetselarij voor Vrouwen Haarlem. Het thema van de lezing deze avond is: ‘Symboliek als communicatiemiddel’

Locatie: Logegebouw Haarlem, Ripperdastraat 13, Haarlem. Wanneer: Vrijdag 21 oktober 2022, van 20.00 tot ± 22.00 uur. Aamelden: VVHaarlem@gmail.com. Meer informatie: www.vmvnl.nl.

Ouderenzorg houdt je jong

Bij ouderenzorgorganisatie Sint Jacob wordt er niet achter de geraniums gezeten, maar worden de bloemen buiten gezet. Werken in de ouderenzorg is namelijk helemaal niet saai. Drie vrijwilligers vertellen wat dit werk zo mooi maakt en waar ze hun energie uit halen.

Alle drie de dames doen vrijwilligerswerk op verschillende locaties van Sint Jacob in Haarlem en Heemstede. Carlijn Drummond (rode outfi t) werkte eerst zestien jaar op de afdeling personeelszaken van grote internationale bedrijven. “Het was na een tijd niet meer wat ik wilde doen”, legt ze uit. Voor haar was het belangrijk om iets terug te geven aan de maatschappij en iets te doen voor mensen. Ze stopte met haar drukke baan en ging vrijwilligerswerk bij Sint Jacob doen. Elke maandagochtend bracht Carlijn met veel plezier koffi e en thee langs bij bewoners en maakte een gezellig praatje. “Naast mijn vrijwilligerswerk startte ik een loopbaantraject. Zo kreeg ik de mogelijkheid tot een stage als beweegagoog bij Sint Jacob en begon ik een opleiding tot psychomotorisch therapeut. Ik ben blij dat ik bij Sint Jacob deze mogelijkheden kreeg. Momenteel ben ik zelfs in dienst bij Sint Jacob als beweegagoog. Van vrijwilliger tot medewerker. Zo kan het ook lopen.”

Meer info over vrijwilligerswerk bij Sint Jacob? Bel 023-892 2977 of stuur een e-mail naar jacobactief@sintjacob.nl

EXTRA AANDACHT

Voor Paulien Hafkenscheid (oranje outfi t) is het belangrijk om ouderen met dementie te helpen. Als voormalig apothekersassistente kwam zij vaak met hen in contact. “Het is mooi om extra aandacht te kunnen geven aan deze mensen door iets leuks te doen.” Met één van de bewoners schaakt Paulien regelmatig. Hij heeft haar het spel leren spelen. “Door de dementie kan meneer soms niet goed in zijn vel zitten, maar zodra het schaakbord op tafel komt, is hij vrolijk”, vertelt Paulien. “Zijn ogen schieten dan heen en weer en hij verandert in een ander persoon. Hij is alert en we praten veel over vroeger.” Wanneer het potje voorbij is, keert de bewoner weer in zichzelf. “Dat maakt niet uit, het is mooi om te zien hoe hij geniet tijdens het schaken.” Het gelukkig maken van bewoners is voor Paulien het belangrijkst. “Het geeft mij veel energie. Als ik op de fi ets naar huis zit, ben ik blij.”

GELUKSMOMENTJES

Het vooroordeel dat sommige mensen hebben rondom ouderenzorg is volgens Mirella va n der Lugt (groene outfi t) nergens voor nodig. “Er wordt door buitenstaanders vaak vanuit gegaan dat mensen in een tehuis niet meer kunnen genieten van het leven, maar dat beeld klopt niet. Je kan bewoners vaak heel blij maken door ze aandacht te geven. We ondernemen activiteiten waar zij volop van genieten.” Mirella kwam met Sint Jacob in contact toen haar moeder naar Nieuw Overbos verhuisde. Elke maandag gaat zij met bewoners een stukje wandelen, ook nu haar moeder inmiddels is overleden doet ze hier nog graag vrijwilligerswerk. “Het is voor bewoners belangrijk om te ervaren hoe fi jn het leven nog kan zijn”, legt ze uit. “Al zijn het kleine geluksmomentjes, ze maken een groot verschil in iemands leven.” Volgens Mirella hebben we als maatschappij de taak om goed voor onze ouderen te zorgen. Zij vindt dat de ouderen hun bijdrage al hebben geleverd. “We hopen allemaal gelukkig oud te worden en hier kan dat, wat de situatie ook is.”

ianR

Uit het hoofd

In augustus was ik in Oostende op het festival Theater Aan Zee. Op een terras in het park wachtte ik tot de dansvoorstelling Bitbybit begon. Ik droeg om mijn hals een keycord met badge die vrijwilligers en artiesten gratis toegang tot voorstellingen gaf. Naast mij op het terras zat een Vlaams echtpaar. Ze vroegen naar mijn badge en ik vertelde dat ik de volgende dag zou optreden met een poëzievoorstelling. Ik vertelde dat ik wel gewend ben om op een podium te staan, maar dat ik deze keer alles uit het hoofd wilde doen. Dus daar was ik wel een beetje zenuwachtig voor. De vrouw keek mij vol ongeloof aan. Natúúrlijk moest ik uit het hoofd voordragen. Een dichter die van papier leest was voor haar net zoiets als een acteur die met zijn tekstboek op het toneel staat. “In Nederland is dat anders”, zei ik. “Nederlandse dichters lezen vaak van papier. Vlamingen zijn veel beter in voordragen. Zij oefenen dat al op school.” De vrouw knikte. “Ja, voor de klas een gedicht opzeggen. Dat moest vaak.” “Bij ons niet”, zei ik. ‘Kinderen lezen weleens een stukje hardop, maar niet uit het hoofd. Gedichten lezen hoort ook niet echt bij ons onderwijs.” De vrouw dacht even na. “Ken jij dan ook geen gedichten van collega’s uit het hoofd?’ Ik lachte. Mijn eigen gedichten uit het hoofd leren was één ding. Waarom zou ik gedichten van collega’s uit het hoofd te leren? “Ik ken wel een paar regels van Anne M.G. Schmidt”, antwoordde ik. “Dikkertje Dap viel van de trap. En kinderliedjes: Berend Botje ging uit varen. En een prentenboek met rijm van Bette Westera, omdat ik die vaak voorlas aan mijn kinderen: De heks had een neus / als een komma zo krom / en een vlassige vlecht / met een strikje erom.” “Ik heb een vriendin die regelmatig dichtregels declameert”, zei de vrouw. “Heel veel kent ze er uit haar hoofd.” “Heeft ze daar dan op geoefend?” vroeg ik. “Ik weet het niet. Ze doet het gewoon.” Ik dacht aan de vrachtwagen van Ambrosius Transport die ik een tijd geleden op de snelweg zag. Mijn man reed, ik dacht aan de dichtregel Ambrosia, wat vloeit mij aan? en zocht het op. Het leek me leuk om het gedicht uit mijn hoofd te leren; daar kon ik bij bepaalde gelegenheden vast nog eens indruk mee maken. Dus ik citeerde: ‘Ambrosia, wat vloeit mij aan? / uw schedeldak is koeler maan / en alle appels blozen.’ Verder kwam ik niet en ik deed het nog verkeerd ook. Schedeldak moest schedelveld zijn. Zo gaat het verder: ‘de klankgazelle die ik vond / hoe zoete zoele kindermond / van zeeschuim en van rozen’. Dat was mij alweer ontschoten, net als de rest. Hoe kun je een heel gedicht onthouden als je niet vaak oefent? Het gedicht is overigens van Jan Engelman en hij schreef het in 1930 (dat heb ik opgezocht; ik was het vergeten).

Mijn optreden ging goed. De zaal was uitverkocht. Het publiek was enthousiast. De stapel dichtbundels werd helemaal verkocht. Ik was voor dit optreden uitgenodigd omdat ik in België de Gouden Poëziemedaille 2022 gewonnen heb. In Nederland werd mijn bundel Alle wensen van de wereld bekroond met een Zilveren Griffel 2022. Ik ben er blij mee.

Rian Visser is dichter, kinderboekenschrijver en grafi sch vormgever.

Bekende prentenboeken van Rian zijn Nippertje, De Steen en de tijd en Alle wensen van de wereld. Het laatste boek heeft al twee prijzen gewonnen en maakt dit jaar kans op de Gouden Griffel.

HAARLEM, WAT BEN JE STIL!

In oktober en november vindt op initiatief van George Moormann de manifestatie !!!STILTE!!! plaats. Hieraan werkt een groot aantal de manifestatie !!!STILTE!!! plaats. Hieraan werkt een groot aantal Haarlemse culturele instellingen mee, zoals De Vishal, Ruimte Haarlemse culturele instellingen mee, zoals De Vishal, Ruimte voor beeldende kunst, Kunstlijn Haarlem, Galerie Kruis-Weg68, voor beeldende kunst, Kunstlijn Haarlem, Galerie Kruis-Weg68, Stichting 37PK Platform voor Kunsten en De Kapel, Ruimte voor Stichting 37PK Platform voor Kunsten en De Kapel, Ruimte voor Kunst. De start is op vrijdag 14 oktober. De redactie van HRLM Kunst. De start is op vrijdag 14 oktober. De redactie van HRLM ging bij George op bezoek en was met name nieuwsgierig naar zijn ging bij George op bezoek en was met name nieuwsgierig naar zijn nieuwste expositie bij de altijd verrassende Galerie Kruis-Weg68. nieuwste expositie bij de altijd verrassende Galerie Kruis-Weg68.

Een vraaggesprek met dichter, kunstenaar, performer en cultuurmaker

George Moormann

George, waarom heb je voor het thema stilte gekozen? “Ik merk het zelf bij mij op de Bakenessergracht. Het is in twintig jaar tijd aanmerkelijk lawaaiiger geworden. Stilte is belangrijker dan ooit. De vraag is dan ook: hoe kun je jezelf staande houden in een wereld vol lawaai? Volgens veel schrijvers en kunstenaars zit de stilte in onszelf. De kunst is om er naar te luisteren. Je kunt niet wachten tot het een keer rustig wordt. Stilte, of je die nu zoekt op een zeilboot, in de natuur of in een boek, galerie, museum of tijdens een wandelingetje naar je werk, hebben we hard nodig. Silentio et tenebris spiritus alitur, ofwel stilte en duisternis voeden de geest, zoals een bekend aforisme van Plinius luidt.”

Je exposeert tijdens de Kunstlijn in de Gravenzaal en ben jij die man op het Kunstlijn-affi che? “Ja, allereerst fantastisch dat de Kunstlijn ook meedoet. Ik ben benieuwd of er sommigen bij zijn die zich durven uit te spreken over een heikel punt. Wat betekenen stilte en duisternis in een

Haarlem dat steeds meer versteend raakt en steeds minder stilte en donkerte, laat staan duisternis kent? Die man op het affi che ken ik heel goed. Maar laten we het er op houden dat het de tweelingbroer is van de god Harpocrates, de god van de stilte, geheimen en vertrouwelijkheid, hahaha.”

Vertel ons iets over je nieuwste solo-expositie in Galerie Kruis-Weg68. “In de galerie is vanaf 28 oktober drie weken lang de tentoonstelling THE SWEETEST GIRL I EVER KISSED te zien, een expositie over de stilte die we misschien wel het moeilijkst verstaan: de dood. Ruim zeven jaar geleden overleed mijn moeder en muze Louise Weber (1928-2015). Er volgde een lange periode van allesverlammende intense rouw, maar nu pak ik met deze tentoonstelling de draad weer op.”

Wat kan de bezoeker verwachten? “Er zijn tekeningen en schilderijen die zijn gemaakt met de as van Louise. Er is een installatie met moedergedichten die de bezoeker zelf kan pakken uit een van de zeven zakken die genaaid zijn op een zwarte kazuifel met goudbrokaat die bij uitvaarten en Allerzielen wordt gedragen. Ook is er een fotoalbum van Louise te zien waarin ze publiciteitsfoto’s voor fi lms uit de jaren twintig en dertig plakte, met onder anderen fi lmdiva’s als Greta Garbo, Ginger Rogers en Pat Paterson. Het album is voor deze tentoonstelling zo bewerkt dat Louises meisjesdroom alsnog uitkomt. Ook te zien zijn een oude proefl ap van Louise met een daarop na haar dood geborduurde mantra, een spel met Memory-kaarten om de overledene te zoeken of ‘dichtbij’ te houden en de theaterdialoog Urnentaal die gebaseerd is op gevoerde gesprekken met de overledene. Tijdens een performance op Allerzielen (2 november) wordt ten slotte een speciaal moederkoekje met een snufje placenta gebakken. Bij de performance horen ook een zeven meter lange mantel en een ring. De magische Mantel der Liefde of sleep van tops is in samenwerking met Soek Zwamborn geknipt en genaaid uit alle kleding die mijn moeder haar hele leven maakte. Ook is er een bijzonder juweel, Global Eternity genaamd, dat gesmeed is uit al het goud dat Louise droeg. Het hart van Global Eternity is een wereldbol gevuld met de as van Louise Weber en bezaaid met tekens die onder meer verwijzen naar het graf van Frédéric Chopin in Parijs, een diner bij sterrenkok Alain Ducasse in de Eiffeltoren, het Alhambra en naar uitzinnige begrafenisrituelen in Nepal, India en op Bali. Het zijn allemaal plekken waar ik de afgelopen jaren 33 gram as van mijn moeder, het gewicht van één vingerkootje, verstrooide. Mijn Reis Om De Wereld Met Louise is nog lang niet ten einde. In de urn, een antieke groene martavaan met draak (het hemelse voertuig), die ook in de galerie staat opgesteld, ligt nog minstens drie kilo as te wachten. Deze bevat zoals ik zelf zeg ‘urnentaal’ of ‘stof tot 1001 gesprekken’. Ik spreek, dus zij bestaat. De gesprekken dwingen mij niet alleen om mijzelf te herpakken, maar ook om mijzelf opnieuw uit te vinden en een weg naar persoonlijke vrijheid, autonomie en creativiteit in te slaan. Alles overvleugelend is en blijft de liefde, zelfs tot na de dood.”

Op zaterdag 5 en zondag 6 november is tijdens het eerste Kunstlijnweekend in de Gravenzaal en de Schepenkamer van het stadhuis een tijdelijke uitbreiding van deze expositie te zien. Op zondagmiddag 15.00 uur is er een literair programma met proza en poëzie van Rudolf Geel, Maria van Daalen en George Moormann over stilte, ruimte en duisternis. Tijdens dit weekeinde is ook de cassette Nooit Meer Stil te koop, een zoektocht naar Harpocrates, de god van de stilte, discretie en vruchtbaarheid. Christhilde Klein maakte de foto’s en George Moormann, die ook model stond voor Harpocrates, schreef de gedichten.

H

HRLM’S

EXCLUSIEVE COLLECTIE

MUSEUM VAN DE GEEST - HET DOLHUYS | CAPRERA | THEATER DE LIEFDE FRANS HALS MUSEUM | SCHUUR | ABC ARCHITECTUURCENTRUM PATRONAAT FRANS HALS MUSEUM | SCHUUR | ABC ARCHITECTUURCENTRUM PATRONAAT MUSEUM HAARLEM | TEYLERS MUSEUM

MUSEUM VAN DE GEEST

WAAROM NAAR HET LOUVRE ALS HET BESTE MUSEUM VAN EUROPA IN HAARLEM STAAT?

Museum van de Geest | Dolhuys wint European Museum of the Year Award!

Verscholen tussen de bomen van De Bolwerken vind je aan de Schotersingel het Museum van de Geest | Dolhuys. Na een ingrijpende renovatie en verbouwing werd in 2020 het vernieuwde museum geopend door koningin Máxima. Hiervoor won het museum afgelopen voorjaar de European Museum of the Year Award. Dit is de meest prestigieuze museumprijs in Europa, waarbij innovatieve visies in de museumsector worden bekroond.

“Deze Europese prijs is van ongekende waarde en een belangrijke erkenning voor ons vernieuwde museum. Erbij horen en meedoen, ongeacht hoe jij je voelt, eruit ziet of hoe jij je gedraagt, is het fundament van onze nieuwe vaste opstelling. Hiermee willen wij als museum een bijdrage leveren aan een inclusieve samenleving”, aldus directeur Hans Looijen.

Het Museum van de Geest is gefascineerd door het kunstwerk tussen je oren. Want niets is zo divers, uniek, krachtig en tegelijkertijd zo kwetsbaar als de menselijke geest. Het museum maakt mentale gezondheid bespreekbaar, ook voor mensen die zich normaal wanen.

De nieuwe museale presentatie die is neergezet kun je komen ontdekken met verschillende multimedia tours. Zo beleef je het museum vooral door de persoonlijke verhalen die aan de hand van objecten en kunstwerken worden verteld. Verhalen die je aan het denken zetten over de menselijke geest, het belang van mentale gezondheid en sociale inclusie. Ook voor kids is er een speciale, interactieve audiotour en de allerkleinsten mogen meedoen aan het maken van hun eigen Kindertentoonstelling.

Zo is het een museum geworden dat – zeker in deze tijd – midden in de samenleving staat. Daarbij is de missie geslaagd wanneer jij na je bezoek naar huis gaat met een open geest én oprechte nieuwsgierigheid naar de ander.

De woorden van de European Museum of the Year Award-jury waren dan ook lovend: “Dit fantastische museumproject verkent de aard van de menselijke geest op een unieke en innovatieve manier en belichaamt de kracht van musea in de samenleving. Het is een zeer inspirerende, mensgerichte instelling.” Dat heeft ook met de eigen geschiedenis van het museum te maken, gevestigd in het monumentale Dolhuys. Een gebouw met meer dan 700 jaar verleden in de geestelijke zorg.

Voel je welkom om met een open geest te kijken in een museum van HUH en WOW en verrast te worden door het kunstwerk tussen je oren. Bekijk op www.museumvandegeest.nl alle (kinder)activiteiten en breng deze zomer een bezoek aan het beste museum van Europa, gewoon in je eigen stad!

Meer informatie kun je zien op onze website, socials en in de nieuwsbrief. Tickets zijn verkrijgbaar op www.tickets.museumvandegeest.nl.

Jolanda

Dansen, dansen en nog eens dansen

Jolanda Beyer directeur van Patronaat

Ik ben er weer: uitgerust, uitgewaaid, het hoofd gevuld met mooie herinneringen en leeg van kleine en grote zorgen. Het was ook weer heerlijk thuiskomen in loom en verwelkomend Haarlem en natuurlijk bij Patronaat waar het tempo ook nog even fi jn laag is en iedereen zin heeft in het volgende seizoen.

Al weken is er niets waar ik me echt druk over kan maken of onrustige nachten van heb. Op een eiland met het zand aan je voeten en de wind in de haren lijkt de wereld toch altijd heel ver weg. Gewoon even letterlijk de kop in het zand en de blik op oneindig.

Ik realiseer me dat dat een enorme luxe is, want het is zeker niet zo dat de wereld stil heeft gestaan. Een blik op het nieuws, sociale media en de ‘we-zijn-er-weer’-gesprekken en ik beland alweer snel in de toch wel harde realiteit van het dagelijks leven en de wereld om mij heen.

Oekraïne, de boeren, branden, verdronken zwemmers, zieke collega’s en ook het woord pandemie is nog niet verdwenen. Veel om je zorgen over te maken en dat komt best binnen. Het geeft ook een licht knagend schuldgevoel waarvan ik eigenlijk vind dat ik het van me af moet laten glijden, maar dat lukt moeilijk. De wereld is ook gewoon niet eerlijk en lijkt ook steeds oneerlijker te worden. En toch, niemand is er bij gebaat als ik niet met volle teugen geniet van vrije tijd, familie en vrienden; wat ik overigens ook heel goed kan. Bovendien heeft niemand iets aan mijn gratuite schuldgevoelens en wel wat aan de blije en positieve energie die ik mee terugneem en de zin om de wereld een beetje mooier te maken.

Dus hup; we gaan gewoon weer aan het werk en in ieder geval ons eigen Haarlem mooier, en niet te vergeten sexyer, te maken met muziek en creativiteit. Want wat mij betreft is er geen betere manier om even aan de wereld te ontsnappen dan door muziek en dansen, dansen en nog eens dansen tot in de late uurtjes en zo een gevoel van gemeenschappelijkheid te creëren. Gewoon ergens aan zee, bij Haarlem Jazz and More, Lowlands, in je eigen huis of tuin en natuurlijk in Patronaat of bij een van onze buitenpodia. Even samen wegdromen in een andere wereld en het gevoel van vrijheid zo lang mogelijk vasthouden en daarna zo vaak en zo veel mogelijk oproepen. Voor een ander is dit misschien een boek lezen, een fi lm kijken, een theatervoorstelling bezoeken of wandelen. Het maakt niet uit, zolang het maar voor jou werkt.

Het valt niet te ontkennen; de wereld is niet altijd en niet voor iedereen een veilige en vrije plek. Des te meer reden om daar waar we dit gevoel wel kunnen creëren we dit ook gewoon moeten doen.

Hier bij Patronaat gaan we dat zeker doen. Momenten om de kleine en grote zorgen even te vergeten en tot in je tenen te genieten van muziek. Dat kan ik vast ook als het werkende leven weer begonnen is.

Dans en zing met me mee, en wie weet ben ik nu zo uitgerust dat ik het zelf ook eens tot in de late uurtjes red!

JONG TALENT

PHIL MEDS

De Haarlemse rapper Phil Meds (22) is lekker bezig. Vorig jaar kwam zijn EP HOOP uit en onlangs stond hij in de finale van de Rob Acda Award in het Patronaat. Hoogtijd om eens dit raptalent te interviewen!

Hoelang ben je al bezig in de muziek? “Nu zo’n zes jaar. Ik ben begonnen als producer, later ben ik bij mijn muziek gaan rappen. Al mijn teksten schrijf ik zelf en de muziek schrijf ik zo fiftyfifty zelf of samen met andere producers. Die samenwerking is erg fijn: het versnelt het werkproces.”

Zat dat muzikale altijd al in je? “Het uiten van mezelf in ieder geval wel. Als kind tekende ik al veel en later vond ik schrijven ook erg leuk. Op een gegeven moment heb ik in muziek de kunstvorm gevonden die het beste bij mij past. Hiphop was het meteen; het is hét genre waar ik altijd al veel naar geluisterd heb. Mijn vader heeft me kennis laten maken met hiphop. Zonder hem was ik waarschijnlijk nooit gaan rappen. Mijn ouders hebben me sowieso altijd gesteund en gestimuleerd om te doen wat ik wilde doen: muziek maken.”

Je schrijft heel persoonlijke teksten, ook wel over tijden dat het wat minder met je ging… “Het is een cliché dat artiesten vaak gekwelde mensen zijn, maar bij mij klopt dat wel. De muziek brengt me vaak in een tweestrijd: aan de ene kant is het een onzeker bestaan waarin ook veel verleidingen op de loer liggen, aan de andere kant is muziek juist mijn grootste uitlaatklep. Het kost me veel rust in mijn leven, maar het levert me ook veel op…”

Beïnvloedt Haarlem op de een of andere manier jouw muziek? “Jazeker! Juist de rust en de pracht van de stad inspireren me. Daarnaast is Haarlem mijn thuisbasis en heb ik hier mijn meeste fans zitten. De meeste shows die ik tot nu toe heb gedaan waren in de regio Haarlem. De podia hier gunnen mij de kans om op te treden.”

Naast je rapcarrière ben je ook druk bezig met Woord voor Woord. Wat is dat precies? “Woord voor Woord is een stichting die ik heb opgericht om jongeren te helpen in hun rapcarrière. Het is een soort opleiding op een vrijblijvende manier. Beginnende rappers kunnen bij mij of andere betrokken producers langskomen voor extra hulp bij het schrijven of bij het opnemen. Dit alles organiseren we in Flinty’s in Haarlem.”

Wat een mooi initiatief! “In het verleden heb ik zelf ook aan zoiets meegedaan. Het inspireerde mij om hetzelfde in Haarlem te starten. Ik wilde iets teruggeven aan de stad die mij zoveel brengt.” Tenslotte je artiestennaam: hoe ben je daar zo op gekomen “Eigenlijk heet ik Bram en mijn tweede naam is Philip. Die naam vond ik een goede naam voor een artiestennaam, ook omdat het een soort tweede persoonlijkheid is. Meds staat voor het feit dat muziek bij mij als een soort medicatie werkt. Als ik me down voel, is muziek het beste medicijn. Hopelijk kan mijn muziek dat ook voor anderen zijn.”

MEER OVER PHIL MEDS

Vind je op instagram.com/phil_meds. Voor meer informatie over Woord voor Woord in Flinty’s zie www.flintys.nl.

THEATER DE LIEFDE

DE ELEGANTE REUS

Er staat een nogal groot object in ons theater. Eigenlijk te groot. Je zou ook kunnen zeggen dat het podium net te klein is voor de elegante reus met z’n indrukwekkende klep.

Omdat er geen coulisses zijn, geen zij- of achtertoneel, staat het 2.65 meter lange concertbeest als een voldongen feit op het podium. Wij zijn er inmiddels aan gehecht. Zoals aan een huisdier. We geven aaitjes, dekken ’m toe en zorgen dat-ie steeds weer in de goede stemming wordt gebracht. Maar, zo hebben we gemerkt, niet iedereen is even enthousiast.

Er zijn cabaretiers die bij het zien van het majestueuze gevaarte een vreugdedans maken. Zij kruipen er onmiddellijk achter en blijven daar totdat ze op moeten. Er zijn er ook die ’s middags bij binnenkomst meteen aan de flanken en de poten beginnen te duwen en te sjorren. ‘Kan dat ding niet weg?’

We weten het, er zijn genoeg artiesten die het zonder toetsen uitstekend doen op het podium. En die zitten er maar mee. Het is misschien niet aardig, maar wij zijn elke keer sardonisch nieuwsgierig naar wat zulke vleugelloze types doen met het enorme obstakel. Verstoppen onder zwarte doeken? Een leuk kleedje eroverheen? Mag-ie niet of juist wel opvallen? Wij zagen ’m al dienstdoen als royaal uitgevallen bijzettafel, als schoorsteenmantel of, laatst bij een jeugdtheatervoorstelling, als rovershol.

Nee, het ding gaat niet weg. Het ding drukt uit dat wij in De Liefde zielsveel houden van muziek. En van improvisatietalent. Maak er maar wat van!

Mylou Frencken DE LIEFDE VOOR MUZIEK

De Belgische zanger Raymond van het Groenewoud heeft de liefde voor muziek in de jaren negentig al uitbundig bezongen. In De Liefde belijden ze hem nog altijd met hart en ziel. Iedere zondagmiddag is er bij ons muziek te vinden. Van jazz tot kleinkunst, van klassiek tot pop... alles komt langs. Daarom hier een greep uit de muziekprogrammering van oktober.

Het Zweeds-Nederlandse kleinkunstduo De Andersons (foto) wordt geprezen om hun oorspronkelijke kijk op de wereld die ze hartstochtelijk vertolken in voorstellingen vol muziek en prikkelende teksten. Na een succesvolle voorstelling met Arjen Lubach, brengen ze nu Een mooiere wereld, met prachtige teksten van de bejubelde schrijver Sjoerd Kuyper. Vrijdag 7 oktober in De Liefde.

Thaïsa Olivia is een gepassioneerde jazz-zangeres en liedjesschrijfster, met een warm, eigen geluid en een bijzondere presentatie. Haar achtergrond is kleurrijk en veelzijdig, net als haar optredens. Mooie, eigentijdse composities en uiteenlopende bewerkte jazzklassiekers wisselen elkaar af. Swingend, verfijnd, zinnelijk of bezinnend en altijd met bezieling en overtuiging gebracht. Het Thaïsa Olivia Quartet is zondag 16 oktober te bewonderen in De Liefde.

Magnolia Marcel Kapteijn (zang/gitaar) en Boelo Klat (piano) zijn zondag 23 oktober te zien in De Liefde met Magnolia, een gebalanceerd programma met duo- en solo-composities. Crooner Kapteijn en pianist Klat brengen een mix van intieme liedjes, jazz en rauwe blues.

DE SCHUUR

Kijk voor meer informatie en kaarten op www.schuur.nl

In het weekend van 8 t/m 11 september vierde De Schuur hun feestelijke openingsweekend met het Open Podium Haarlem, Loading Dock Sessions, Schuur Magazine live en een gezellige familiedag. Het nieuwe theaterseizoen is offi cieel geopend! Hier vind je een paar tips voor de beste voorstellingen.

GRACE – THEATER RAST

GRACE was dit jaar dé hit op Oerol. Een liefdesverhaal in de voetsporen van Quentin Tarantino. Een Nederlandse Django Unchained waar gerechtigheid wordt voltrokken jegens hen die kwaad hebben gedaan en elk ego te groot lijkt. Alleen liefde zal overleven en wat ons rest is de rokende, dampende aarde die in stilte dit verhaal voor altijd met zich mee zal dragen. Wanneer: vrijdag 30 september & zaterdag 1 oktober, 20.00 uur

KNOWN & TO KNOW – ICK AMSTERDAM

In de serie Known & To Know combineert ICK een nieuw werk met een remake van een succesvoorstelling. Voor deze eerste editie creëert de jonge Griekse choreograaf Andreas Hannes ‘Reverberated Emissions’. Emio Greco en Pieter C. Scholten maken met Nero een nieuwe interpretatie van hun succesvoorstelling Conjuncto di Nero uit 2001. In beide choreografi eën staat de perceptie van zwaartekracht centraal. Wanneer: vrijdag 7 & zaterdag 8 oktober, 20.30 uur

90’S VS 20’S (9+) – BONTEHOND

Ook in de herfstvakantie is er weer genoeg te doen in de Schuur, zoals deze muzikale voorstelling voor het hele gezin. De muzieksmaak van ouders is slecht, maar ja, ze zijn ook oud... Zij snappen niet dat de muziek van nu het beste is dat er ooit gemaakt is. Dat accepteren we maar. Maar als je vader gaat meezingen met 2 Unlimited en je moeder de Macarena danst, moet er ingegrepen worden. Tijd voor de battlede Macarena danst, moet er ingegrepen worden. Tijd voor de van de eeuw! Wanneer: zaterdag 15 oktober, 19.30 uur

ALBUM LUISTERSESSIES: PINK OCULUS

Tijdens de Album Luistersessies Album Luistersessies presenteert een singer-songwriter/band/muzikant hun net gereleasede album aan het publiek. Tussendoor vertellen ze over het tot stand komen van het gereleasede album aan het publiek. Tussendoor vertellen ze over het tot stand komen van het album en andere verhalen. Muzikale storytelling in een intieme en relaxte setting. Deze editie: album en andere verhalen. Muzikale storytelling in een intieme en relaxte setting. Deze editie: Pink Oculus, oftewel Esperanza Denswil, over haar nieuwe album Pink Oculus, oftewel Esperanza Denswil, over haar nieuwe album Before Wisdom. Deze hiphop-/soul-/jazzartiest overtuigt haar publiek met een innovatieve mix van raps, zang, Deze hiphop-/soul-/jazzartiest overtuigt haar publiek met een innovatieve mix van raps, zang, melodieën en hypnotiserende beats. melodieën en hypnotiserende beats. Wanneer: vrijdag 28 oktober, 20.00 uur

Marelie

Talentontwikkeling

Marelie van Rongen directeur Schuur.

Fotografi e: Linda Llambias.

Zo tegen de zomer vraag ik me af hoe het met die jonge (theater)makers en muzikanten gaat. Na een hele periode van geen publiek mogen zien is er een grotere behoefte dan ooit aan contact: met jullie. Met mensen waar ze hun en daarmee jouw verhaal kunnen delen. Talentontwikkeling in de kunsten is harder nodig dan ooit, want wij hebben hun verhalen en verbeelding harder nodig dan ooit.

Iedereen ziet het nut in van de zomervakantie: we zijn allemaal toe aan ‘even niets hoeven’, een ander uitzicht en misschien zelfs dingen doen die voor niemand anders iets opleveren dan voor jouwzelf. Opladen. Dat moment dat je wegrijdt met foto’s van google in je hoofd, maar verder geen idee hoe het er zal voelen, ruiken, …. Zijn.

Er zijn weinig dingen waar we het zo over eens zijn dan ‘dat de zomervakantie een must is’. Met het bewustzijn dat het een privilege is om weg te kunnen, zijn er in ons land (gelukkig) mogelijkheden voor kinderen om op kamp te gaan of naar een timmerdorp in de buurt om in ieder geval uit hun routine te komen.

Wat is dat toch? Dat we zo’n behoefte hebben onze eigen (opgebouwde) routine te ontvluchten en dat we (de meesten van ons) daar de kaders van een zomervakantie voor nodig hebben om dat te doen. Om het dan ineens leuk te vinden om op 4 vierkante meter te wonen met zijn drieën, om veel te ver te moeten lopen naar het toiletgebouw en te vroeg op te moeten staan omdat het veel te warm is.

Doordat onze hersenen behoefte hebben aan onderbreking en uitdaging, en aan rust. Op dat soort momenten ontdek je dan waar je (ook) goed in bent, luister je beter naar je intuïtie en zal het niet meer gaan over wat anderen van je willen of van je nodig hebben.

Een kunstenaar doet eigenlijk altijd: tegen de stroom in de andere dingen zien die binnen de zorgvuldig opgebouwde structuur nauwelijks zichtbaar zijn of belangrijk lijken. Zoals wij allemaal meer gevoelig zijn voor klimaatverandering als we op vakantie zijn, en niet alleen doordat het snikheet is, maar doordat je tijd hebt om je af te vragen waarom het ‘ineens’ snikheet is. Hiermee zeg ik niet dat een kunstenaar altijd op vakantie is: integendeel.

Om die mind set te kunnen behouden is er tijd, adem en vooral vertrouwen nodig. Talentontwikkeling is zeker geen zomervakantie, maar wel minstens zo essentieel voor jonge theatermakers en muzikanten. Je eerste publiek ontmoeten is essentieel voor jonge makers: dus ga naar een concert van een voor jou nog onbekende band of muziekgenre in het Patronaat of de Philharmonie, bekijk een voorstelling van een generatie die voor jou onbegrijpelijk lijkt in de Schuur of de Stadsschouwburg en…. het zal voelen alsof je nog steeds op zomervakantie bent. Adem, een ander uitzicht en even los van je routine. Je hersenen zullen je dankbaar zijn.

Anders kijken met ...de Kinderredactie van HRLMtje

Op uitnodiging van het Frans Hals Museum bezocht de Kinderredactie van HRLMtje het museum op 25 mei. De kinderen maakten van hun bezoek zelf een verslag. “Als eerst gingen we even wachten voor het Frans Hals Museum. Toen gingen we naar binnen toe. Daarna liepen we naar de schilderworkshop. Er was toen een hele aardige dame. Voordat we gingen schilderen gingen we naar de schutterszaal. Daarna gingen we ons verkleden. Vervolgens gingen we verven. Het portret dat we maakten was grappig geworden. Daarna gingen we naar het café een lekker taartje eten en een drankje drinken. Daarna gingen we vragen stellen aan museumdeskundige Marthe. We zouden graag nog een keertje naar het Frans Hals Museum willen.”

Marthe de Vet, Hoofd Publiek Frans Hals Museum, over kunst kijken met kinderen. “In het Frans Hals Museum willen we je anders laten kijken, zodat je meer ziet. In de kinderworkshop gaan we daarom eerst met de kinderen kijken naar de wereldberoemde schuttersstukken van Frans Hals, Officieren en onderofficieren van de St. Jorisschutterij, 1639, Frans Hals Museum, Haarlem

v.l.n.r. Fedde, Hanna, Noa, Jake, Lois, Tijl en Levin.

Frans Hals. We vertellen niet, maar vragen ze om heel goed te kijken en te vertellen wat zij zien. Dat levert altijd weer verrassende dingen op. Kinderen ontdekken zo zelf wat Frans Hals zo bijzonder maakt. Hij schildert echte mensen, met geweldig gebruik van kleur en penseelstreek. Onze speciaal getrainde museumdocenten stimuleren de kinderen om nog beter te kijken, om met elkaar te delen wat ze zien. In de schilderworkshop erna zetten we de kijkervaring om in zelf doen. Hiermee ervaren de kinderen hoe ze net als Frans Hals met verf een mens kunt verbeelden. Hoe ze door kleur en dikke en dunne penseelstreken gevoel in hun voorstelling kunt leggen. We willen kinderen hierdoor leren ervaren wat écht kijken oplevert. Het prikkelt hun verbeeldingskracht en zet hen aan het denken. Maar we willen ze hiermee ook leren ervaren dat iedereen anders kijkt. Juist in een maatschappij die steeds diverser wordt, waarin mensen met verschillende perspectieven samenleven, vinden wij het belangrijk dat kinderen leren omgaan met verschillende zienswijzen.”

De schilderworkshop is er weer in de herfst- en kerstvakantie. www.franshalsmuseum.nl/schilderworkshop Alle kinderactiviteiten zijn te vinden op: www.franshalsmuseum.nl/kinderen

ABC ARCHITECTUURCENTRUM

HAARLEM IN DE STEIGERS

De komende tijd is Haarlem druk bezig met bouwactiviteiten. Steigers en bouwkranen zullen in een groot aantal wijken het straatbeeld gaan bepalen. Duizenden woningen moeten nog worden gebouwd en naar verwachting worden daarvan tienduizend opgeleverd in 2025. De woningen zullen voornamelijk komen te staan in de zeven ontwikkelzones. Het ABC Architectuurcentrum gaat met deze expositie de ontwikkelingen op de voet volgen.

De semipermanente expositie Haarlem in de Steigers zal een overzicht bieden van de visies die de gemeente voor elke ontwikkelzone heeft opgesteld. Daarnaast worden de concrete bouwprojecten belicht die zijn gerealiseerd en in uitvoering of voorbereiding zijn. Het versnellen van de bouw komt voort uit de grote zorgen die in de stad zijn ontstaan over de ontwikkelingen op de woningmarkt. Haarlem wordt geconfronteerd met een nijpend tekort aan woningen, met als gevolg torenhoge huizenprijzen en hoogoplopende wachttijden voor sociale huurwoningen.

SLEUTELGEBIED

Door de snelle groei van het aantal inwoners is er ook vraag naar een groei van werkgelegenheid, sport- en onderwijsvoorzieningen, groen en recreatiemogelijkheden. De beschikbare ruimte binnen de stadsmuren zal intensiever moeten worden gebruikt. Dit alles moet wel met behoud van de bestaande kwaliteiten van Haarlem. De grote ruimtelijke context waarbinnen dit alles plaatsvindt is van belang. Bij Haarlem in de Steigers zal ook aandacht worden geschonken aan de vraag hoe de ontwikkelingen zich verhouden tot wat in de regio Zuid-Kennemerland en Metropoolregio Amsterdam gebeurt. Binnen de regio Amsterdam is binnenstedelijk Haarlem namelijk aangewezen tot één van de negen sleutelgebieden. Tot 2040 zal er in de metropoolregio behoefte zijn aan zo’n extra 250.000 woningen. Gezien de enorme bouwopgave zijn de ontwikkelzones in onze stad hard nodig. Met de expositie, die ook een overzicht geeft van grotere bouwprojecten buiten de zeven ontwikkelzones, wil het ABC nadrukkelijk een platform bieden voor discussie over de bouwopgave die de gemeente zich heeft gesteld. Een platform waar ontwerpers, ontwikkelaars, beleidsmakers, raadsleden en zeker ook buurtbewoners, wijkraden of belangengroepen zich kunnen laten informeren en hun mening kunnen geven over de veranderingen. Binnen de semipermanente expositie is er ruimte voor een wisselexpositie over actuele onderwerpen die zich aandienen. De eerste wisselexpositie gaat over de omgevingsvisie die de gemeente onlangs heeft opgesteld. De tweede gaat over Haarlemse warmtenetten en de energietransitie.

‘Haarlem in de steigers’ zal continu actueel gehouden worden en staat de komende jaren in het ABC Architectuurcentrum opgesteld .

MUSEUM HAARLEM

HAARLEMSE GROOTMEESTER IN MUSEUM HAARLEM

MARI ANDRIESSEN

Mari Andriessen is vooral bekend geworden door oorlogsmonumenten als De Dokwerker, De Man voor het Vuurpeloton en Het Bomslachtoffer. Naast grote werken maakte hij zijn hele leven kleine beelden van terracotta. Veel van zijn beelden en voorontwerpen in gips bevinden zich in de privécollecties van zijn kleindochters, die ze voor één keer uitlenen aan Museum Haarlem. Deze voorstudies en beelden vertellen een heel persoonlijk verhaal over Andriessen. Voor het eerst worden ook enkele van zijn tekeningen en schetsboeken tentoongesteld. Met voorwerpen uit Mari’s atelier wordt een reconstructie gemaakt van zijn werkruimte. Daar is ook een aantal grote gipsen voorstudies uit de collectie van Museum Beelden aan Zee te zien.

Naast veel familieverhalen is er op de tentoonstelling ook aandacht voor de beelden van Mari in de stad en kunstkringen waarin Mari actief was. Zijn vriendschap met bijvoorbeeld Kees Verwey en Theo Mulder resulteerde in portretten van familieleden en van elkaar. Hoewel Andriessen zijn leven lang in steen heeft gewerkt, lag zijn grote kracht in het boetseren. Hij was een begenadigd ontwerper, die in zijn geboetseerde schetsen al de monumentaliteit wist te leggen die zich manifesteerde bij de uitvoering in het groot. Zijn eruditie, gevoel voor humor, maar ook de filosofische kant van zijn karakter kwamen vooral tot uiting in zijn vele kleine beelden. Het is een intieme tentoonstelling geworden, dichterbij Mari Andriessen kun je niet komen.

DICHT BIJ MARI ANDRIESSEN

24 september 2022 – 21 maart 2023

Groot Heiligland 47, 2011 EP Haarlem dinsdag t/m zaterdag 11.00 - 17.00 uur zondag en maandag 12.00 - 17.00 uur Eerste zondag van de maand gratis entree.

HET NAAIATELIER

NIEUWE EXPOSITIERUIMTE NAAIATELIER HAARLEM

Een nieuwe laagdrempelige expositieruimte in Haarlem; dat is wat Naaiatelier Haarlem wil zijn. Beeldende kunstenaars kunnen hun werk voor een korte periode exposeren in het mooiste straatje van Haarlem, de Spaarnwouderstraat. Deze informele plek voor kunst heeft nu al een aantal indrukwekkende exposities op de rol staan.

De naam is ontleend aan de fourniturenwinkel die er jarenlang gevestigd was. Naaiatelier Haarlem is een welkome aanvulling in deze kunstzinnige straat en wil vooral ruimte bieden aan verschillende stijlen. Na de succesvolle openingsexpositie tijdens de Stripdagen Haarlem in juni valt weer veel moois te beleven.

Expositie Roel Eijsberg Van 23 september tot en met 2 oktober exposeert Haarlemmer Roel Eijsberg zijn imposante schilderijen die hij in 2022 vervaardigde. Of het nu figuratief of abstract is, landschappen vormen de kern van zijn werk. Qua vorm zijn de schilderijen wellicht impressionistisch en expressief te noemen. De kunstenaar biedt tijdens deze expositie zijn werken te koop aan en is zelf tijdens de expositie aanwezig.

Podcast Performance Cees Krijnen Op 22 en 23 oktober is er werk van kunstenaar Cees Krijnen te zien en te beluisteren. Persoonlijke ervaringen zijn voor Krijnen van wezenlijk belang om kunst van te maken. Cees Krijnen maakt autobiografische kunst. Zijn projecten komen voort uit zijn eigen ervaringen. Om de wereld mee te nemen in zijn belevenissen houdt de kunstenaar een weekend lang een Podcast Performance. Hiervoor nodigt Cees bevriende kunstenaars, theatermakers en anderen uit om hem een uur lang door te zagen over zijn leven. De podcast wordt daarna op diverse streamingsites aangeboden. Ook presenteert hij zijn nieuwe kunstkrant Th.Everything#6.

DE RODE DRAAD op Kunstlijn Tijdens de Kunstlijn, 5, 6, 12 en 13 november, toont Artvark de expositie DE RODE DRAAD. Hierin komen drie kunstenaars samen die met zeer verschillende media werken, maar als rode draad in hun werk een rebellie tegen de geldende regels hebben. Glaskunst, fotografie en tekenen krijgen zo onvermoede raakvlakken. Of het nu de geborduurde foto’s van Jackie Mulder, de tegendraadse vazen van Bernard Heesen of de fantasierijke kleurpotloodtekeningen van Ninet Kaijser zijn, de kracht van de verbeelding spreekt.

NAAIATELIER HAARLEM

is gevestigd in Spaarnwouderstraat 124. Voor openingstijden en meer informatie kun je terecht op de website www.naaiatelierhaarlem.nl.

ZA NG ERS

Gouden strotjes

De één omschrijft zichzelf als een karaoke deluxezanger, de ander als een ware rockster. In onze stad zijn aardig wat mensen te vinden die de fi jne kneepjes van het muziek maken en zingen onder de knie hebben. Deze zes Haarlemmers leggen graag uit wat muziek voor hen betekent.

Rob Luiten

Bas

‘Je krijgt een absolute kick als je een klik hebt met het publiek’

“Als kind stond bij mijn ouders altijd de radio aan. Bij ons was iedereen muzikaal. Er werden veel instrumenten bespeeld en er werd altijd gezongen. Toen ik een jaar of negen jaar oud was werd ik gefascineerd door de muziek en het theatrale aspect van de hardrockband KISS.”

“Zij hebben gezorgd dat ik mijn eerste gitaar aanschafte. De schoolmusical was een openbaring. Zingen deed ik al de gehele dag in mezelf, maar toen ik het deed voor een volle zaal, gaf dat een ongelooflijke kick. Op een latere leeftijd ging ik in bandjes spelen die voornamelijk covers deden. Weer wat later kwam het zingen en acteren in musicals, en traden we tevens op door het hele land met ‘De Levende Jukebox’. Inmiddels heb ik een flinke verzameling gitaren, maar we zijn dan ook een stuk professioneler geworden. Met mijn huidige band Black Stone Roses maken we melodieuze hardrock. Momenteel zijn we bezig met het opnemen van een nieuw album dat we in september klaar hopen te hebben. Naast mijn werk als cateringmanager maak ik tijd vrij om aan mijn muziek te werken. Het is zo leuk om daarnaast even dat moment in de spotlight te hebben.”

“Je krijgt een absolute kick als je een klik hebt met je publiek. Niets is zo fijn als je iets doet dat je zelf leuk vindt, maar waar anderen ook van kunnen genieten. Overdag ben ik lekker aan het werk en in de avonden en weekenden mag ik graag op het podium staan.”

Evelien Hofhuis

Tenor

‘Als iedereen meezingt voel je jezelf net een ster’

“Zingen vond ik altijd leuk, maar dat deed ik voor mijzelf. Inmiddels ben ik theaterdocent en werk ik op veel plekken met alle leeftijden. Het balletje ging pas echt rollen toen ik bij de Toneelgroep Eglantier terecht kwam.”

“De theatergroep maakt regelmatig een muziektheatervoorstelling die we in Patronaat speelden. De liedjes waren heel divers. We kregen op een gegeven moment vanuit het oude gay-café Wilson de vraag of we een uurtje konden vullen op Koningsdag met de theatergroep. Dat paste perfect in ons straatje. Het beviel zo goed dat we met zijn vieren door wilden gaan met optreden, en zo werden we Trio Vierstemmig. We zijn een soort karaoke deluxe en cabaret. Met dit gekke bandje, met drie mannen en ik, zingen we Duitse Schlagers, Nederlandse hits en Engelse evergreens. Het is verenigend. Dat is ook wanneer ik op zaterdagochtend met mijn jazzband speel die bestaat uit vier mannen en ik. Samen pluizen we muziek uit om dit te bestuderen. Mijn specialiteiten zijn voornamelijk ballads of echte schreeuwnummers met ziel.”

“Het is toch fijn dat het zingen mij uiteindelijk toch goed af ging. Ik kan mijzelf helemaal laten gaan op verschillende vlakken. Als iedereen meezingt voel je jezelf net een ster. Het is prachtig om met z’n allen muziek te maken.” ›

Iris Stubbendiek

Rockstem

‘Muziek maken is belangrijk voor mij’

“Voor een bruiloft op Woodstock in Bloemendaal wilde ik een nummer zingen met elkaar. Karaoke was er helaas nog niet, dus ik was aangewezen op de piano. Gelukkig speelde ik als kind piano en kreeg ik op dat moment de smaak te pakken.”

“Ik belandde in een bandje, maar ik moest ook zingen. Dat had ik nog nooit gedaan, dus ik nam zangles om op een hoger niveau te komen. Samen met het eerste bandje rolden er een paar eigen nummers uit. Daarna speelde ik veel op feestjes en in gelegenheidsbands, zoals bij de gemeente Bloemendaal en Haarlem op partijen. Helaas gaan er veel mensen tussenuit bij een band en dan is het weer tijd om het te combineren met mijn werk als ICT’er. In 2013 werd mijn vader ziek, dat werd het keerpunt in mijn muziekcarrière. Muziek maken is belangrijk voor mij. Het maakt mij gelukkig. Ik zette een crowd funding op en stelde een deadline voor mijzelf om acht nieuwe nummers op te nemen. Deze zomer ben ik nieuwe demo’s aan het opnemen met mijn band Cut2theBone. Ik merk dat ik professioneler ben geworden.”

“Een band bij elkaar houden is moeilijk, dat idee heb ik dan ook laten varen. Als ik goede gitaristen en bassisten heb, dan komt het goed. Het opnemen van het album is nu gewoon een gezellig gemengd project.”

Joost la Housse

Kopstem

‘Je moet bij zingen je gêne aan de kant kunnen zetten’

“Alles begon toen ik een jaar of acht was en in het kerkkoor zong. Zo zijn veel wereldartiesten per slot van rekening ook begonnen. Toen ik mij aansloot bij een toneelvereniging, werd het nog leuker. Ik ben wel erg perfectionistisch. Ik nam alles op en luisterde alles terug.”

“Zangles heb ik nooit gehad, maar ik leerde me vanuit mijzelf te verbeteren. Met toneel leer je gaandeweg ook bepaalde ademhalingsoefeningen. In Haarlem sloot ik mij aan bij Toneelgroep Eglantier. De reacties waren enorm positief en ik merkte dat ik wel degelijk kon zingen. Kopstem is mijn specialiteit. Hoog zingen, dat kan ik het beste. Als zelfs vrouwen het niet halen, dan word ik ingezet. Je moet bij zingen je gêne aan de kant kunnen zetten. Net als op het toneel, ben je even iemand anders, waardoor je makkelijker uit je comfort zone treedt. Je moet geloven in wat je zingt, anders komt de energie niet over. Toen wij met shows een vol Patronaat aan het zingen hadden, wisten we dat het goed zat. Niets is zo leuk als je mensen om je heen hebt die ongedwongen meezingen.”

“Het zingen geeft enorm veel energie. Als je ziet wat dat voor effect bij anderen kan hebben, wordt het alleen maar leuker. Je wilt dingen mooier maken en in roering brengen. Dat doe ik ook in mijn dagelijks werk als brand- en packagingdesigner. Het is één grote kunstvorm.”

Annelies de Blaauw

Alt

‘Om jezelf te kunnen corrigeren moet je jezelf ook goed kunnen horen’

“Toen mijn zoons naar school gingen, ben ik met andere ouders gaan zingen bij het schoolkoor. Ik vond het meteen geweldig. Later heb ik zelf het koor Brandhout opgericht, bedoeld voor mensen die van zichzelf vinden dat ze niet kunnen zingen.”

“Ik had er zoveel plezier in, dat ik het graag wilde delen. Als logopedist weet ik wel wat van ademtechnieken, maar geen idee of ik een koor kon leiden. Mensen zeggen vaak dat ze alleen maar kunnen zingen onder de douche. Veel mensen kunnen zingen, maar kennen de trucs niet. Om jezelf te kunnen corrigeren moet je jezelf goed kunnen horen. Het clubhuis van Eindenhout stond leeg in de wintermaanden en daar konden we terecht voor oefenen. De eerste keer dat we na oefenen meerstemmig zongen was prachtig. Ik kreeg er tranen van in mijn ogen. Iemand vroeg mij daarna: ‘Was het zo slecht?’ Dat laat zien wat muziek met je kan doen.”

“In het begin vraag je jezelf af wie er op jouw gezang zit te wachten. Af en toe heb ik dat nog steeds, maar als ik mag zingen op het toneel weet ik waarom ik het doe. Het maakt mij ontzettend blij en ik kan het iedereen aanraden.”

Jaco van der Steen

Bas/Tenor

‘Mijn hele leven draait om het maken van muziek’

“Mijn zus vertelde laatst nog dat ik als kind met mijn tennisracket op bed stond te zingen. Dat laat wel zien waarom ik op mijn tiende jaar al wist waar mijn passie lag. Ik begon met zingen en bas spelen voor de hobby, maar daarna werd het voor mij steeds belangrijker.”

“Er zijn mensen die op hun twintigste een band beginnen en daar tot hun tachtigste nog in spelen. Ik heb daarentegen in heel veel bandjes gespeeld. Zo had ik onder meer vijftien jaar lang een band als eerbetoon aan The Eagles waarmee ik veel door het land trok. Het is mooi om te zien dat je met muziek iets communiceert waarbij mensen worden geraakt. Op straat heb ik ook veel gezongen en dan is het leuk om te zien hoe mensen even blijven staan om te luisteren. Toen ik op Ibiza het Beatles- nummer Michelle speelde, kwam de weduwe van Mal Evans, de oud-roadmanager van The Beatles, naar mij toe en vertelde dat zij bij de opnames van dat specifieke nummer aanwezig was. Ze zei dat het haar helemaal terug nam naar die tijd. De nostalgische momenten die door muziek ontstaan zijn prachtig.”

“Mijn hele leven draait om het maken van muziek. Al is de combinatie van zang en het spelen van de basgitaar niet voor de hand liggend, voor mij is het een logische combinatie. Je ledematen moeten dingen tegelijk doen die tegendraads zijn. Dat maakt het zo gaaf.”