Το παζλ ενοσ ευτυχισμενου σχολειου

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

ΤΟ ΠΑΖΛ ΕΝΟΣ ΕΥΤΥΧΙΣΜΕΝΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ

ΥΠΕΥΘΥΝΟΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΙ: ΠΟΠΗ ΠΟΡΙΩΤΗ ΚΑΛΟΥΠΗ ΓΕΩΡΓΙΑ

ΣΧΟΛΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΑΓΩΓΗ ΕΝΕΡΓΟΥ ΠΟΛΙΤΗ

1

Βασικός σκοπός Η απόκτηση δημοκρατικής παιδείας από τα παιδιά ώστε να ενισχυθεί το όραμα ενός δημιουργικού δημοκρατικού σχολείου και αργότερα μιας δημοκρατικής παιδείας. Επιμέρους ενότητες • Δημιουργία ομάδων- κανόνες • ταυτότητα • Συναισθήματα • Στερεότυπα- προκαταλήψεις • Ανθρώπινα δικαιώματα • Διακρίσεις- διαφορετικότητα • Κοινωνικές ανισότητες • Δημοκρατία • Ισότητα – αλληλεγγύη • Ρατσισμός • Μετανάστες -πρόσφυγες Στόχοι • Να δοθούν στα παιδιά οι ευκαιρίες, οι γνώσεις και οι ικανότητες να νιώσουν μέλη της ευρύτερης κοινωνίας, ότι ανήκουν δηλ. στο κοινωνικό σύνολο και μοιράζονται την καθημερινότητα με τα άλλα παιδιά τους αυριανούς συμπολίτες τους • Να εξοικειωθούν και να κατανοήσουν έννοιες όπως ανθρώπινα δικαιώματα, στερεότυπα κτλ. Έννοιες που αποτελούν ανώτερα ιδανικά και αξίες σε μια δημοκρατική κοινωνία • Να στέκονται κριτικά και αναστοχαστικά απέναντι στις εκάστοτε κοινωνικές συνθήκες, να είναι ικανά να τις ερμηνεύουν, να παρεμβαίνουν και να αναζητούν εναλλακτικές λύσεις συνύπαρξης και κοινωνικής αλληλεγγύης, ισότητας και αναγνώρισης της ταυτότητας των άλλων • Να αποκτήσουν την ιδιότητα του πολίτη ικανού να διεκδικήσει και να διασφαλίσει τη δημοκρατική του συμμετοχή σε όλες τις φάσεις της σχολικής τους και της κοινωνικής τους πραγματικότητας και να παρεμβαίνει συνδιαμορφώνοντας την 2

• Να καλλιεργήσουν ικανότητες σχετικές με την ενσυναίσθηση, αυτεπίγνωση, αυτοέλεγχο ως βάση για την ανάπτυξη του διαλόγου, την ικανότητα τους να ακούν, να επιλύουν διαφωνίες και να συνεργάζονται Μέθοδοι • Βιωματική μέθοδος • Ενεργή συμμετοχή των παιδιών • Κριτική, αυτόνομη δημιουργική σκέψη • Ανάπτυξη φαντασίας • Διάλογος • Κίνηση • Συνεργατική μάθηση • Επίλυση προβλημάτων • Ενσυναίσθηση • Εργασία σε ομάδες • Μέθοδος ερωταποκρίσεων • Καταιγισμός ιδεών- συζήτηση • Παιχνίδια ρόλων /θεατρικό παιχνίδι • Αφήγηση, ανάγνωση κειμένων • Εικαστικές δημιουργίες Πεδία σύνδεσης Εξαιτίας της ολιστικής αντιμετώπισης της γνώσης και της διαθεματικής προσέγγισης το θέμα εξακτινώνεται και αλληλεπιδρά με τα προγράμματα σπουδών της γλώσσας, των ΤΠΕ, του περιβάλλοντος, των τεχνών, των μαθηματικών Αφόρμηση Αφόρμηση για το συγκεκριμένο πρόγραμμα στάθηκε το ενδιαφέρον των παιδιών να δημιουργήσουν σχέσεις με τους συνομηλίκους τους και να δοκιμάσουν τις δυνατότητες και τα όρια τους σε όλες τις φάσεις της σχολικής πραγματικότητας.

«To δημοκρατικο πολίτευμα οφείλει να ευνοεί την ελευθερία, να καλλιεργεί την ισότητα και να διασφαλίζει την δικαιοσύνη. Αν ένα από αυτά δεν ικανοποιούνται τότε σίγουρα θα παρουσιάζονται σοβαρά προβλήματα στη λειτουργία της δημοκρατίας( δημοκρατική παιδεία).

3

Ακολούθησε συζήτηση, προβληματισμός, διερεύνηση του θέματος και προσδιορισμός των βασικών του γραμμών. Ενημερώθηκαν οι γονείς και ευαισθητοποιήθηκαν.

Υλοποίηση του προγράμματος

ΙΣΟΤΗΤΑ- ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΓΝΩΡΙΜΙΑΣ  Χτυπούν το τύμπανο λέγοντας το όνομα τους ρυθμικά και τα υπόλοιπα παιδιά χτυπούν παλαμάκια λέγοντας καλημέρα και το όνομα του παιδιού.

 Τα παιδιά προχωρούν στο χώρο με μουσική. Στο παράγγελμα της νηπιαγωγού βρίσκουν ένα άλλο παιδί και χαιρετιούνται με διάφορους τρόπους

4

Με τη μουσική η αχινόμπαλα μας περνάει από χέρι σε χέρι. Όταν σταματήσει η μουσική το παιδί που κρατάει την μπάλα πρέπει να πει το όνομα των παιδιών που κάθονται δίπλα του

 Εσύ, εγώ, η ομάδα μας Τα παιδιά ονομάζουν τον διπλανό τους και διαλέγουν ένα μαγνητικό ραβδάκι. Το ίδιο συνεχίζεται με τα υπόλοιπα παιδιά και ενώνουν τα ραβδάκια τους προσεκτικά προσπαθώντας να μην σπάσει η αλυσίδα που μεγαλώνει κάθε φορά που ονομάζουμε με το σωστό όνομα τον διπλανό μας

5

 Ποιος λείπει Τα παιδιά κλείνουν τα μάτια και η νηπιαγωγός βγάζει ένα ή και περισσότερα παιδιά από την ομάδα. Τα υπόλοιπα παιδιά πρέπει να μαντέψουν ποια είναι αυτά.

6

 Βρες το άλλο μισό Τα παιδιά ενώνουν τις καρτέλες τους και βρίσκουν το άλλο μισό από το ζωάκι που έχουν. Μετά ζωντανεύουν το ζώο που έχουν

•

Είμαστε μοναδικοί- όλοι ταιριάζουμε

Η νηπιαγωγός κόβει ένα χαρτόνι σε παζλ. Το δίνει στα παιδιά και τους ζητά να σχεδιάσουν τι τους αρέσει να κάνουν τον eλεύθερο χρόνο τους.Τα παιδιά ζωγραφίζουν τον ευατό τους και την αγαπημένη τους ασχολία και τέλος γράφουν το όνομα τους. Στην συνέχεια ενώνουν το 7

παζλ και μέσα από την ανάδειξη των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του κάθε παιδιού παρατηρούν ότι υπάρχουν παιδιά με κοινά και διαφορετικά ενδιαφέροντα, και ότι όλα μαζί είναι μέλη της "ανθρώπινης οικογένειας".

 Τα παιδιά παίρνουν ένα χρωματιστό κύκλο. Ανά δυο ή τρία είναι ίδια. Το κολλούν στο στήθος τους και ψάχνουν το ίδιο. Μαθαίνουν έτσι ότι ανήκουν σε μια ομάδα. Αλλάζουν τους χρωματιστούς κύκλους και ξαναπαίζουν το ίδιο παιχνίδι. Οι 8

ομάδες μπορεί να αλλάζουν ανάλογα με τα κριτήρια που θέτει η νηπιαγωγός΄ και τα κοινά που έχουν τα παιδιά (π.χ να πάνε στην μια πλευρά της τάξης τα παιδιά που αγαπούν τις τηγανιτές πατάτες και από την άλλη τα παιδιά που αγαπούν τα μακαρόνια, ή να σηκώσουν τα χέρια τα παιδιά της ομάδας που κάθεται στο πρώτο παγκάκι κτλ).

 Αυτός είμαι εγώ Τα παιδιά ζωγραφίζουν στοιχεία του ευατού τους και τα παρουσιάζουν στην ομαδούλα των παιδιών

9

10

 «Το μπαστούνι που μιλάει»

Η δραστηριότητα «Το μπαστούνι που μιλάει» αφορά τις υποχρεώσεις που έχουμε απέναντι στους άλλους. Η συγκεκριμένη δραστηριότητα βοηθά στη βελτίωση της ικανότητάς μας να ακούμε τους άλλους ανθρώπους που βρίσκονται γύρω μας. Επιπλέον, επιδιώκει να δημιουργήσει στην τάξη ένα περιβάλλον υπευθυνότητας και σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και να εισάγει τα παιδιά στην ιδέα ότι είναι καλύτερο να συµπεριφερόμαστε στους άλλους όπως θα θέλαμε να µας συµπεριφέρονταν και αυτοί. Το μπαστούνι περνά από παιδί σε παιδί. Όποιος κρατά το μπαστούνι έχει δικαίωμα να μιλά και οι άλλοι να ακούν. Στην συνέχεια τα παιδιά ρωτήθηκαν πως αισθάνθηκαν όταν μιλούσαν και όταν άκουγαν τον άλλον που μιλούσε. Όλα είπαν ότι τους άρεσε που τους άκουγαν οι φίλοι τους χωρίς να μιλούν, είναι ευγενικό και δεν ξεχνούσαν τι ήθελαν να πουν.

11

Έκφραση συναισθημάτων  Παντομίμα συναισθημάτων Τα παιδιά εκφράζουν με το πρόσωπο τους συναισθήματα. Με τη σειρά: έκπληξη λύπη, χαρά, φόβο, θυμό, κλάμα.

 Τι αισθάνομαι όταν έρχομαι το πρωί στο σχολείο Τα παιδιά το πρωί που έρχονται στο νηπιαγωγείο διαλέγουν το το προσωπάκι της χαράς ή της λύπης ανάλογα με το τι αισθάνονται και λένε και το λόγο. Υπάρχου παιδιά που νιώθουν ακόμα λύπη και με αυτό τον τρόπο τα υπόλοιπα παιδιά προσπαθούν να τα βοηθήσουν να το ξεπεράσουν.

12

Τα παιδιά βρίσκουν στην τάξη το κουτί της χαράς. Κάθε φορά που θα είναι όλα χαρούμενα θα ανοίγει και θα μας δείχνει τις εκπλήξεις του. Μόνο για αυτή τη φορά μας έδειξε δυο ανθρωπάκια της χαράς και της λύπης. Τα παιδιά διαλέγουν μια από τις δυο καρτέλες και τις δείχνουν με παντομίμα και η υπόλοιπη ομάδα πρέπει να μαντέψει τα δυο συναισθήματα. Στο τέλος αποφασίζουν να κρύψουν το λυπημένο ανθρωπάκι και να κρατήσουν το χαρούμενο γιατί όλα στο σχολείο είναι χαρούμενα.

13

\  Κατασκευάζουν το χαρούμενο και το λυπημένο ανθρωπάκι

Τα καταφέραμε!

14

Στο τέλος της εβδομάδας παρατηρούν τον πίνακα και ανάλογα με τις φατσούλες που έχουν συμπληρώσει κερδίζουν την φατσούλα που τους επιβραβεύει ή όχι.

 Η ΜΑΣΚΑ ΤΩΝ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΩΝ Τα παιδιά κάνουν γκριμάτσες για να δείξουν ένα συναίσθημα (χαρά, λύπη, θυμός,φόβος) . Σκοπός είναι να αναγνωρίζουν τα συναισθήματα των άλλων και να εκφράζουν τα δικά τους προσωπικά συναισθήματα.

15

 Χωρίζονται σε 4 ομάδες και η κάθε ομάδα ζωγραφίζει παιδιά που κατοικούν στην χώρα και των 4 συναισθημάτων.

Η κάθε ομάδα παρουσιάζει τις δουλίτσες τους και αιτιολογούν γιατί μπορεί τα παιδιά να αισθάνονται έτσι.

16

Σχόλια των παιδιών: Τα παιδιά νιώθουν χαρά όταν παίζουν παζλ, όταν πηγαίνουν βόλτα, όταν παίζουν παιχνίδια ποδοσφαίρου, όταν έρχονται σχολείο, όταν κάνουν ωραίες ζωγραφιές, όταν έχουν φίλους, όταν παίζουν παιχνίδια στον υπολογιστή.

Τα παιδιά νιώθουν λύπη όταν δεν θέλουν φαγητό, όταν δεν θέλουν να ξυπνήσουν το πρωί, όταν δεν θέλουν να τους κάνουν τα χατήρια οι γονείς τους, δεν τους παίρνουν παιχνίδια, όταν χτυπάνε, όταν δεν θέλουν να πάνε σχολείο.

Τα παιδιά νιώθουν φόβο όταν βλέπουν αράχνες, δράκους, αγκάθια, δυνατούς θορύβους το σκοτάδι. τα γρήγορα αμάξια.

17

Τα παιδιά νιώθουν θυμό όταν τους χτυπάνε, όταν τους τραβούν τα μαλλιά, όταν τους πειράζουν τα παιχνίδια, όταν δεν τους παίρνουν παγωτό, όταν τα νευριάζουν, όταν τα σπρώχνουν, και όταν τα γαργαλούν.

 Τα παιδιά επιλέγουν ένα συναίσθημα, το ζωγραφίζουν και εξηγούν γιατί το επέλεξαν

18

19



Τα παιδιά ακούν μια ιστορία για ένα αρκουδάκι που ήθελε να γίνει φίλος με μια παρέα λαγουδάκια. Εκείνα στην αρχή δεν τον ήθελαν για φίλο γιατί τον φοβόντουσαν, γεγονός που έκανε το αρκουδάκι να είναι πολύ στεναχωρεμένο αρχικά και θυμωμένο στην συνέχεια με την συμπεριφορά των λαγουδακιών. Τελικά τα κουνελάκια τον αποδέχτηκαν, έγιναν όλοι φίλοι και ήταν πολύ χαρούμενοι. Στο πάτωμα είναι τοποθετημένα τα 4 συναισθήματα (χαρά, λύπη, φόβος, θυμός) και ανάλογα με την ιστορία τα παιδιά κατευθύνονται στη σωστή καρτέλα δραματοποιώντας και το αντίστοιχο συναίσθημα.

 Καθρέφτης συναισθημάτων Τα παιδιά κάθονται απέναντι το ένα από το άλλο σε 2 ομάδες. Το κάθε παιδί από την μια ομάδα επιλέγει ένα συναίσθημα και το δείχνει με το πρόσωπο του και το παιδί που είναι απέναντι του στην άλλη ομάδα

20

πρέπει να πάρει την ίδια έκφραση προσώπου. Το παιχνίδι γίνεται εναλλάξ.

 Αφορμή για να προβληματιστούμε Με αφορμή το παράπονο ενός παιδιού ότι ένα άλλο του είπε ότι δεν τον έχει φίλο του ζητάμε να μας πει πως αισθάνθηκε και στη συνέχεια ζητάμε από την υπόλοιπη ομάδα να μας απαντήσει τι νομίζουν ότι μπορεί να γίνει για να μην αισθάνεται έτσι ο συμμαθητής μας. Εκείνα αμέσως απαντούν " να είμαστε όλοι φίλοι". Τις απαντήσεις τους την καταγράφει η νηπιαγωγός και τις βάζουμε στο καλαθάκι της φιλίας .

21

 Στην συνέχεια δραματοποιούμε δυο γεγονότα : 1.Το παιδί ζητάει από το άλλο παιδί να παίξουν μαζί, εκείνο αρνείται λέγοντας του ότι δεν τον θέλει για φίλο και να φύγει. Το άλλο παιδί στεναχωριέται και πιάνει τα κλάματα.

22

 2. Ένα παιδί ζητά από το ένα άλλο να παίξουν μαζί και εκείνο δέχεται αμέσως λέγοντας του να το βοηθήσει να φτιάξουν το παιχνίδι. Το άλλο παιδί δέχεται με μεγάλη χαρά

Μετά ζητάμε από τα παιδιά την γνώμη τους ποιο τους άρεσε από τα δυο και γιατί. Όλα τα παιδιά αμέσως είπαν ότι τους άρεσε το δεύτερο γεγονός γιατί έτσι είναι οι φίλοι και δεν είναι σωστό να είμαστε λυπημένοι. Κανείς δεν θέλει να είναι στη θέση του παιδιού που δεν το θέλουν για φίλο. Το παιδί το οποίο έγινε αφορμή για να προβληματιστούμε είπε δεν ήταν ευγενικό αυτό που είπε και αγκάλιασε το φίλο του.

23

ΤΟ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑ ΤΟΥ ΘΥΜΟΥ

Συζητάμε με τα παιδιά για το συναίσθημα του θυμού. Ερώτηση: 'Πως γινόμαστε όταν είμαστε θυμωμένοι;" Απαντήσεις των παιδιών: 'Είμαι κατακόκκινος κακόκεφος, τα μάτια μου κλείνουν, τα χέρια μου είναι γροθιές και χτυπάνε δυνατά, βγάζω καπνούς από τα ρουθούνια μου, η φωνή μου είναι βραχνή, φωνάζουμε δυνατά, βγάζω καπνούς από τα ρουθούνια μου, πετώ τα πράγματα μου κλωτσάω, δεν ακούω κανέναν." Ερώτηση: "Θέλετε να σκεφτούμε τρόπους να ηρεμούμε όταν είμαστε θυμωμένοι;" "Σχόλια: "Εγώ όταν θυμώνω, πηγαίνω στο δωμάτιο μου και προσπαθώ να ξεθυμώσω, εγώ κλαίω πολύ ώρα και κουράζομαι, εγώ κλωτσάω την μπάλα μου, εγώ πάω να κοιμηθώ να ηρεμήσω, εμένα με παίρνει αγκαλιά ο μπαμπάς μου για να ηρεμήσω, 24

εμένα μου λέει αστεία η μαμά μου και ηρεμώ" Μέσα από την συζήτηση τα παιδιά συμφωνούν στο τι πρέπει να κάνουν όταν θυμώνουν Πρώτα πρώτα να παίρνουν βαθιές ανάσες να κάθονται κάπου να ηρεμήσουν με τα μάτια κλειστά' να πάρουν αγκαλιά το αγαπημένο τους παιχνίδι, στη συνέχεια να πουν γιατί είναι θυμωμένα και να προσπαθήσουν να βρουν λύση στο πρόβλημα που έχουν. Ζωγραφίζουν αυτά που αποφάσισαν στο χαρτί.

25

ΜΟΥΣΙΚΕΣ ΚΑΡΕΚΛΕΣ Τα παιδιά παίζουν τις μουσικές καρέκλες αλλά με διαφορετικό τρόπο. Βγάζουμε μια καρεκλίτσα κάθε φορά και τα παιδιά πρέπει να συνεργαστούν να καθήσουν όλα στα καρεκλάκια που απομένουν. Και το παιχνίδι δυσκολεύει κάθε φορά που βγαίνει και μια επιπλέον καρεκλίτσα. (Παιχνίδι συνεργασίας).

26

Εμπιστεύσου με Τα παιδιά μοιράζονται, ανά ζευγάρια, τους ρόλους «τυφλός και οδηγός» και καλούνται να δείξουν αμοιβαία εμπιστοσύνη, να κινηθούν με ασφάλεια και να διασκεδάσουν συλλογικά, δημιουργώντας παιχνίδια που δεν αποκλείουν κανέναν και καμία. Μαθαίνουν έτσι τις αρχές και τις αξίες της συνεργασίας και της αμοιβαίας εμπιστοσύνης.

27

ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ- ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΤΗΤΑ  Διαφορετικοί αλλά όλοι φίλοι στο σχολείο Διαβάζουμε το παραμύθι <Ένας αρκούδος στο σχολείο> που σχετίζεται με τη διαφορετικότητα και την φιλία. Το αναδιηγούνται τα παιδιά και στην συνέχεια ζωγραφίζουν ότι τους άρεσε από το παραμύθι. Οι ζωγραφιές είναι ενδεικτικές και η επιλογή τους τυχαία.

28

 Τα παιδιά ζωγραφίζουν τη καρδιά τους που χτυπά δυνατά από χαρά γιατί όλοι στο σχολείο είμαστε φίλοι.

 Το νηπιαγωγείο μας, οι δασκάλες και οι φίλοι μας.

 Έχουμε πολλά κοινά! Τα παιδιά βρίσκουν πράγματα που έχουν κοινά ( όπως το ίδιο χρώμα παπούτσια, φορούν κολάν, το ίδιο χρώμα παντελόνι. είναι αγόριακορίτσια κτλ.). Στη συνέχεια καλούνται να απαντήσουν στο ερώτημα < τι είναι αυτό που το έχουν όλα κοινό>. Οι απαντήσεις διάφορες μέχρι που καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι όλα είμαστε παιδιά. Μετά σκέφτονται τι κοινά πράγματα χρειάζονται αυτά αλλά και όλα τα παιδιά του κόσμου (π.χ. φαγητό, σπίτι, οικογένεια, αγάπη σχολείο κτλ.)

29

 Η πρώτη μου συνέντευξη Τα παιδιά παρουσιάζουν τον ευατό τους στην παρεούλα και μετά η νηπιαγωγός καταγράφει τις απαντήσεις τους στο χαρτί

30

3 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ-ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ Τα παιδιά γνωρίζουν τα παιδιά με ξεχωριστές ικανότητες με την βοήθεια εποπτικού και ψηφιακού υλικού.

Δραματοποιούν παιδιά με ειδικές ικανότητες

31

Σκέφτονται τι θα ήθελαν να πουν σε ένα παιδί με ξεχωριστές ικανότητες αν ερχόταν στην τάξη τους και γινόταν συμμαθητής τους. Μοιράζονται τις σκέψεις τους στο ηχητικό βίντεο που ακολουθεί https://www.youtube.com/watch?v=EQa9hfpOy1o

Ζωγραφίζουν τον ευατό τους μαζί με έναν φίλο τους (παιδί με ειδικές ανάγκες) και δημιουργούν μια αφίσα για να δείξουν ότι οι άνθρωποι με ξεχωριστές ικανότητες έχουν τις ίδιες ευκαιρίες και τα ίδια δικαιώματα σαν όλους εμάς.

32

Μάλιστα αυτό το μήνυμα το παίρνουν και στο σπίτι τους για να το μοιραστούν με την οικογένεια τους...

33

Τα παιδιά ακούν την αφήγηση του παραμυθιού " Η πριγκίπισσα Μέα και οι 4 σωματοφύλακες" που τα γνωρίζει με πολύ ωραίο τρόπο με τα άτομα με ξεχω ριστές ικανότητες.

Στην συνέχεια δραματοποιούν το παραμύθι με μεγάλη επιτυχία

και ζωγραφίζουν ότι τους αρέσει περισσότερο στο χαρτί.

34

ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Η δημοκρατία καθορίζει τον τρόπο με τον οποίο αποφασίζουμε και δρούμε στο κοινωνικό, οικονομικό και πολιτικό πλαίσιο, τόσο σε συλλογικό όσο και σε ατομικό επίπεδο, τόσο ως πρακτικός τρόπος οργάνωσης μιας πολιτείας όσο και ως αξία ή ιδανικό. Όπως επίσης υπάρχουν και πολλοί τρόποι να καταχραστούμε την έννοια της δημοκρατίας ή και να τη χρησιμοποιήσουμε στερεοτυπικά. Στις κοινοβουλευτικές δημοκρατίες, η κυβέρνηση πρέπει να έχει την εμπιστοσύνη των πολιτών και αυτό εκφράζεται μέσα από τις εκλογές από τους πολίτες των αντιπροσώπων που θα τους εκπροσωπήσουν για ένα εύλογο (ούτε πολύ σύντομο ούτε πολύ μακρύ) χρονικό διάστημα.

Με αφορμή την επέτειο του Πολυτεχνείου, τα παιδιά ακούν την ιστορία Ντενεκεδούπολη και στην συνέχεια την αναδιηγούνται.

35

Την ζωντανεύουν κρατώντας χάρτινους ήρωες

 Και τέλος ζωγραφίζουν τους ήρωες στο χαρτί.

36

 Η κυρά Δημοκρατία Τα παιδιά ακούν την αφήγηση της ιστορίας " η κυρά Δημοκρατία" που κάνει κατανοητές στα παιδιά δύσκολες έννοιες όπως δημοκρατία και δικτατορία. Σχόλια των παιδιών: "¨Δημοκρατία είναι που ψηφίζουμε ποιος θα είναι ο αρχηγός, διαλέγουμε ποιον θέλουμε, να μη λέμε με το ζόρι θέλω να γίνω εγώ αρχηγός. Να είναι καλός αρχηγός που θα μας αφήνει να παίζουμε, να αγκαλιαζόμαστε, να έχουμε φαγητό, να πηγαίνουμε στο σχολείο, να φοράμε ότι χρώμα θέλουμε, να γελάμε να λέμε την γνώμη μας και να κάνουμε αυτή που έχει τις πιο πολλές ψήφους"

37

Δείχνουν εικόνες του παραμυθιού, τις περιγράφουν και προβληματίζονται σχετικά με τους τρόπους αντίδρασης από την δικτατορία, τον τρόπο λειτουργίας της δημοκρατίας και τις αξίες που την διέπουν.

 Κάνουν εκλογές και ψηφίζουν το πιο αγαπητό παιδί στο νηπιαγωγείο. Βιώνουν έτσι τον τρόπο λειτουργίας της δημοκρατίας.

38

Δραματοποιούν την Δημοκρατία

39

και την Δικτατορία

Δικαιοσύνη Η δημοκρατία οφείλει να διασφαλίζει την δικαιοσύνη. Για να γίνει αυτό πρέπει τα μέλη της να συνεργάζονται ως ελεύθερα και ίσα άτομα και να υπάρχουν όρια, κανόνες και περιορισμοί στην συμπεριφορά τους.

Κανόνες- Οριοθέτηση συμπεριφοράς Τα παιδιά κάθονται στο κύκλο και διαλέγουν από μια καρτέλα που δείχνουν διάφορες συμπεριφορές. Τις παρατηρούν, τις περιγράφουν παρουσιάζοντας τες στην ομάδα. Μετά συζητούν και επιλέγουν τις συμπεριφορές που θα τα βοηθήσουν να περνάμε ωραία στο σχολείο και να είναι χαρούμενα και τις διαχωρίζουν από αυτές που έχουν το αντίθετο αποτέλεσμα .Έτσι φτιάχνουν τους κανόνες για ένα ευτυχισμένο σχολείο.

40

Με μουσική οι καρτέλες αλλάζουν χέρια .Όταν σταματήσει η μουσική τα παιδιά παίρνουν μια άλλη καρτέλα και την περιγράφουν στην ομάδα ( ανατροφοδοτική διαδικασία).

41

Συζητάμε με τα παιδιά για το πως πρέπει να συμπεριφερόμαστε στο σχολείο για να περνάμε ωραία παρατηρώντας καρτέλες που δείχνουν καλές και μη συμπεριφορές. Τις ομαδοποιούμε με την βοήθεια του χαρούμενου και του λυπημένου αστερακιού.

42

43

Ο ΚΑΛΟΣ ΦΙΛΟΣ Τα παιδιά κατανοούν τι είναι ο καλός φίλος και το δείχνουν με την δημιουργία μιας αφίσας Καλός φίλος είναι αυτός που έχει: ΑΥΤΙΑ έτοιμα να ακούσουν κάθε στιγμή ΧΕΡΙΑ έτοιμα να βοηθήσουν και να αγκαλιάσουν ΚΕΦΑΛΙ γεμάτο ιδέες και σωστές συμβουλές ΜΑΤΙΑ χαρούμενα όταν σε βλέπουν ΣΤΟΜΑ πάντα έτοιμο να σου χαμογελάσει ΚΑΡΔΙΑ γεμάτη αγάπη και ζεστασιά ΩΜΟΙ έτοιμοι να ακουμπήσεις πάνω τους

44

Η ΟΜΑΔΑ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΕΝΩΜΕΝΗ ΜΕ ΠΟΛΛΟΥΣ ΤΡΟΠΟΥΣ

45

ΤΟ ΣΤΕΝΑΧΩΡΕΜΕΝΟ ΛΕΞΟΔΕΝΤΡΟ

Το φθινοπωρινό δεντράκι είναι γεμάτο με φυλλαράκια από λέξεις. Προσπαθούμε να διαβάσουμε τις λέξεις μαζί με τα παιδιά. Οι λέξεις είναι: καλοσύνη, αγάπη, ειρήνη, φιλία, κακία, πόλεμος. Προβληματιζόμαστε για την σημασία των λέξεων. Τα παιδιά δίνουν την δική τους ερμηνεία. Επιθυμούμε να κατανοήσουν κάποιες αρχές και να εξοικειωθούν με αυτές. ΑΓΑΠΗ: <<Παίζουμε όλοι μαζί, είμαστε μια αγκαλιά, δεν μαλώνουμε, προσέχει ο ένας τον άλλον, μοιραζόμαστε τα παιχνίδια, νοιαζόμαστε και δεν τσακωνόμαστε>>. ΦΙΛΙΑ: <<είμαστε όλοι φίλοι, παίζουμε μαζί παρέα, αγαπάμε και βοηθάμε ο ένας τον άλλον>>. ΚΑΛΟΣΥΝΗ: <<αγκαλιάζουμε τον άλλον όταν κλαίει, του δίνουμε φιλάκια, παίζουμε μαζί, δεν του χαλάμε τα παιχνίδια, του λέμε γλυκά λογάκια>>. ΠΟΛΕΜΟΣ: <<πολεμάμε ο ένας τον άλλον με σπαθί, ΄είμαστε αντίπαλοι και εχθροί, τσακωνόμαστε μαλώνουμε, κάποιος νικάει και κάποιος χάνει>>. ΕΙΡΗΝΗ: <<όταν δεν έχουμε πόλεμο. Έχουμε σχολείο, σπίτι, οικογένεια, πατρίδα και μπορούμε να πηγαίνομε βόλτα>>. ΚΑΚΙΑ: << χτυπάμε τον άλλον χωρίς λόγο, παίρνουμε τα πράγματα του άλλου χωρίς να το ζητάμε, σπάμε τα παιχνίδια του , στεναχωρούμε τον άλλον και τον κάνουμε κλαίει, είμαστε θυμωμένοι και γελάμε με τον λυπημένο φίλο μας>>. Παρατηρούμε ότι το δεντράκι κλαίει και σκεφτόμαστε γιατί. Κάποια παιδιά λένε 'ότι τα δυο φυλλαράκια του ο πόλεμος και η κακία το στεναχωρούν. Ο αέρας φυσά δυνατά και ρίχνει τα φυλλαράκια από το δεντράκι. Τα παιδιά προτείνουν να φάνε τα συγκεκριμένα φυλλαράκια τα σκουληκάκια και τα υπόλοιπα ο αέρας να τα πάει παντού και όλος ο κόσμος θα γίνει πιο όμορφος και ευτυχισμένος.

46

47

Στην συνέχεια ζωγραφίζουν πως φαντάζονται αυτές τις λέξεις αιτιολογώντας γιατί τους έδωσαν την συγκεκριμένη μορφή

48

13η Νοεμβρίου- Παγκόσμια ημέρα Καλοσύνης

Με αφορμή την παγκόσμια ημέρα της καλοσύνης διαβάζουμε στα παιδιά ΄το παραμύθι της πριγκίπισσας Καλοσύνης και του πρίγκιπα Ευγένιου και πραγματοποιούμε κάποιες δράσεις με βάση αυτή την ιστορία. Η ιστορία αυτή είναι δημιούργημα των παιδιών του 11ου νηπιαγωγείου παλιότερων ετών και υπάρχει στην βιβλιοθήκη του νηπιαγωγείου μας. Η εικονογράφηση έχει γίνει από τα παιδιά μας αυτής της χρονιάς σαν μέρος των δράσεων μας και έχει δοθεί ψηφιακή μορφή με το ψηφιακό εργαλείο issue https://issuu.com/gkaloupi/docs/_ce_a3_ce_a4_ce_97_20_ce_a7_ce_a 9_c

49

ΔΡΑΣΕΙΣ 1. Δημιουργούν τους τρεις ήρωες της ιστορίας και συνθέτουν το όνομα τους

2η. Σκέφτονται πράξεις που κάνουν τη ζωή τους όμορφη και τις γράφουμε πάνω στο παλάτι της χαράς

50

51

3.Εικονογραφούν την ιστορία και την στέλνουν στη πριγκίπισσα Καλοσύνη

Τα παιδιά τα κατάφεραν όλα με επιτυχία και ο πρίγκιπας Ευγένιος και η πριγκίπισσα Καλοσύνη τους ευχαρίστησαν από την καρδιά τους

52

ΣΕΒΑΣΜΟΣ ΕΙΝΑΙ…… Τα παιδιά αναφέρουν τρόπους με τους οποίους δείχνουμε σεβασμό και τους γράφουν πάνω στο ουράνιο τόξο Στα συννεφάκια η νηπιαγωγός γράφει τις ιδέες των παιδιών σχετικά με το σε ποιους πρέπει να δείχνουμε σεβασμό και η αφίσα μας είναι έτοιμη!

53

ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ « Η έννοια της ελευθερίας βρίσκεται στον πυρήνα της δημοκρατίας. Προκύπτουν όμως ζητήματα για τα όρια της ελευθερίας και για τη σχέση που δημιουργείται μεταξύ τους»( από δημοκρατική παιδεία) Tα δικαιώματα του ενός σταματούν εκεί που αρχίζουν τα δικαιώματα του άλλου Τα παιδιά κινούνται ελεύθερα στο χώρο με όποιον τρόπο θέλουν ακούγοντας μουσική, με τη μόνη προυπόθεση να μην πέσουν πάνω σε άλλο παιδί. Όταν σταματά η μουσική γίνονται αγάλματα

Σκοπός της δραστηριότητας είναι να κατανοήσουν τα παιδιά με απλό τρόπο ότι όλοι είμαστε ελεύθεροι να κάνουμε ότι θέλουμε αρκεί να μην ενοχλούμε τον άλλον. Δίνουμε στα παιδιά από μια καρτέλα που όλες μαζί αποτελούν την βάση για τον προβληματισμό μας, την συζήτηση που θα ακολουθήσει και τα συμπεράσματα που θα βγουν. Τα παιδιά παρατηρούν την καρτέλα τους, την σχολιάζουν στην ομάδα και μετά από συζήτηση φτιάχνουν 2 στήλες: μια με συμπεριφορές δικές τους που επηρεάζουν αρνητικά και τους άλλους και μια με συμπεριφορές που μπορούν να έχουν και δεν περιορίζουν την ελευθερία των άλλων( π.χ μπορώ να πιω νερό από την βρύση με όποιον τρόπο θέλω αρκεί να μην βρέξω τον φίλο μου, δεν μπορώ να 54

ρίχνω σκουπίδια κάτω γιατί βρωμίζω τον χώρο που θα θέλουν και άλλα παιδιά να παίξουν και δεν θα μπορούν κτλ).

Στην συνέχεια χωριζόμαστε σε 2 ομάδες: Μια ομάδα θα ζωγραφίσει τις συμπεριφορές που συζητήσαμε προηγουμένως και η άλλη θα γράψει το μήνυμα στο οποίο καταλήξαμε. Δημιουργούμε έτσι μια αφίσα για να θυμόμαστε όλα όσα μάθαμε.

55

56

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΚΑΤΑΝΟΟΥΝ ΟΤΙ ΣΕ ΕΝΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΠΑΝΤΑ ΕΝΑΛΑΚΤΚΕΣ ΛΥΣΕΙΣ Διαβάζουμε το παραμύθι: "Το γεύμα των λύκων"

Η ιστορία με λίγα λόγια: "Ο λύκος πιάνει το γουρουνάκι που πήγε στο δάσος να μαζέψει μανιτάρια (αν και η μαμά μου του είπε ότι είναι πολύ επικίνδυνο) και το κλειδώνει στο σπίτι του. Σκοπός του είναι να το παχύνει, να το μαγειρέψει και να καλέσει σε γεύμα την οικογένεια του. Τις ημέρες που μένει ο λύκος μαζί με το γουρουνάκι αναπτύσσεται ένας δεσμός φιλίας μεταξύ τους και ο λύκος δεν θέλει πια να φάει το γουρουνάκι. Την ημέρα που έρχεται η οικογένεια των λύκων, οι δυο φίλοι έχουν ετοιμάσει ένα άλλο εναλλακτικό γεύμα που δεν περιέχει κρέας κι είναι πολύ νόστιμο. Το γουρουνάκι παρά τις αντιρρήσεις του πατέρα του λύκου που όπως έλεγε που ακούστηκε το γουρουνάκι να είναι φίλος με τους λύκους, διασκέδασε την οικογένεια των λύκων, έφτιαξε το αυτοκίνητο τους και κατάφερε στο τέλος να γίνει αγαπητός από όλους" Τα παιδιά παρατηρούν με έκπληξη ότι ο λύκος μπορεί να γίνει φίλος με ένα γουρουνάκι Προβληματίζονται: Ο λύκος είναι κακός ή μπορεί να συμβαίνει κάτι άλλο; Συζητάμε τι τρώνε οι λύκοι και ψάχνουμε πληροφορίες στο διαδίκτυο.

57

Σκεφτόμαστε και συμφωνούμε όλοι ότι ο λύκος είναι πολύ πεινασμένος. Βλέπουμε τα γεγονότα από όλες τις πλευρές Ο λύκος θα σκεφτόταν ότι δεν είναι κακός αλλά πεινασμένος και πρέπει κάτι να φάει. Και αν το παραμύθι είχε και έναν λύκο θα σκεφτόταν ότι ο κυνηγός ήταν κακός που ήθελε να τον σκοτώσει γιατί το μόνο που ήθελε ήταν να φάει Το γουρουνάκι σκεφτόταν ότι θα τον φάει ο κακός λύκος και δεν θα γλύτωνε με τίποτα Τα παιδιά προτείνουν ενναλακτικές λύσεις: Να του μαγειρέψουν εκείνα φαγητό και να του το προσφέρουν για να μην φάει το γουρουνάκι και μάλιστα να του μαγειρέψουν φαγητά που να μην περιέχουν κρέας. Προτείνουν διάφορα φαγητά, τα ζωγραφίζουν και αποφασίζουν να τις κάνουν ένα ολιγόλεπτο βίντεο με το ψηφιακό εργαλείο animoto και να το στείλουν στο e -mail του λύκου https://animoto.com/play/rTptHi9je65qmmVYD2aSrg

ΣΤΕΡΕΟΤΥΠΑ ΚΑΙ ΠΡΟΚΑΤΑΛΗΨΕΙΣ Τα παιδιά αποφασίζουν να αλλάξουν ένα γνωστό κλασσικό παραμύθι "Την κοκκινοσκουφίτσα και τον κακό λύκο και να του δώσουν ένα διαφορετικό τέλος. Μετά από συζήτηση και πολλές ιδέες καταλήγουν σε ένα παραμύθι με την εξής πλοκή: ' Η κοκκινοσκουφίτσα πηγαίνει στην γιαγιά της να της πάει φαγητό που είναι άρρωστη. Στο δρόμο της περνά από το δάσος της αρέσουν τα λουλούδια και αποφασίζει να κόψει ΄ένα μπουκέτο για τη γιαγιά της. Εκείνη την στιγμή την βλέπει ένας πεινασμένος λύκος, την πλησιάζει και την ρωτά ποια είναι και που πηγαίνει. Η κοκκινοσκουφίτσα του λέει ότι πηγαίνει φαγητό στη γιαγιά της και του δείχνει το καλαθάκι της. Ο λύκος μυρίζει τα ωραία φαγητά και λέει στην μικρή ότι πεινά πολύ και έχει μέρες να φάει και η κοκκινοσκουφίτσα χωρίς να το σκεφτεί του προτείνει να τον κεράσει μιας και έχει πολλά φαγητά μαζί της. Ο λύκος δέχεται, τρώει κάποιες νοστιμιές από το καλαθάκι και χορτάτος πια ευχαριστεί την κοκκινοσκουφίτσα. Εκείνη του λέει ότι κάθε ημέρα

58

που θα πηγαίνει στην γιαγιά θα του φέρνει φαγητό μιας και του άρεσαν τόσο πολύ. Ο λύκος αποχαιρετάει την μικρή και πηγαίνει σπίτι του να κοιμηθεί. Η κοκκινοσκουφίτσα πηγαίνει στην γιαγιά της και της αφηγείται τι έγινε με τον λύκο. Η γιαγιά της χαίρεται με όλα αυτά και αναρωτιέται τι θα κάνει τώρα ο κυνηγός που περιμένει να σκοτώσει το λύκο Ο κυνηγός χαίρεται που δεν θα χρειαστεί να σκοτώσει τον λύκο και προτείνει να τον φωνάξουν και να κάνουν ένα μικρό πάρτυ". Δίνουν και τον παρακάτω τίτλο στο παραμύθι τους: "Ο καλός λύκος και η κοκκινοσκουφίτσα" Στην συνέχεια δραματοποιούν το παραμύθι τους'

59

Μετά το ζωγραφίζουν και το κάνουν ψηφιακό παραμύθι με το ψηφιακό εργαλείο issuu

https://issuu.com/gkaloupi/docs/________________________________ ____4ed7736da0c025

ΠΟΙΟ ΔΩΡΟ ΘΑ ΔΙΑΛΕΞΟΥΜΕ Δείχνουμε στα παιδιά δυο τυλιγμένα δώρα με άγνωστο για αυτά περιεχόμενο. Το ένα είναι τυλιγμένο με ωραίο περιτύλιγμα και το άλλο με ένα συνηθισμένο περιτύλιγμα. Ζητάμε από τα παιδιά να διαλέξουν ένα από τα δυο και τα περισσότερα -εκτός από 3 στο σύνολο 26 παιδιών- επιλέγουν εκείνο με το ωραίο περιτύλιγμα. Τα ρωτάμε τι νομίζουν ότι περιέχει αυτό και λένε καραμέλες, γλυφιτζούρια και άλλα σχετικά.

60

Ξετυλίγουμε τα δώρα και με μεγάλη έκπληξη βλέπουν ότι το καλό δώρο βρίσκεται στο δώρο που δεν είναι ωραία τυλιγμένο. Συμπέρασμα: Ένα δώρο με ωραίο περιτύλιγμα δεν περιέχει πάντα κάτι σπουδαίο.

ΕΘΕΛΟΝΤΙΣΜΟΣ Συζητάμε για την σημασία του εθελοντισμού( αφιερώνουμε μέρος από τον ελεύθερο χρόνο μας ή την γνώση μας για να βοηθήσουμε άλλους ανθρώπους χωρίς να περιμένουμε τίποτα από αυτούς) και τις μορφές του(διάφορες εθελοντικές οργανώσεις). ΚΟΛΑΖ "ΤΑ ΠΡΟΣΩΠΑ ΤΟΥ ΕΘΕΛΟΝΤΙΣΜΟΥ" Αναζητάμε με τα παιδιά φωτογραφίες με εθελοντές που προσφέρουν τη βοήθεια τους σε διάφορους τομείς καθώς και τα σήματα τους. Τα ενώνουν και συνθέτουν το κολλάζ.

61

Δημιουργούν την αφίσα του εθελοντισμού γράφοντας τι σημαίνει για τα ίδια ο εθελοντισμός

62

"Ας δώσουμε τα χέρια" Προχωρούν στο χώρο με το άκουσμα του τύμπανου. Η νηπιαγωγός κάποια στιγμή λέει τη λέξη εθελοντισμός και τότε τα παιδιά πρέπει να δώσουν τα χέρια και να κάνουν μια μεγάλη αγκαλιά.

ΣΕΞΙΣΜΟΣ «Στον 21ο αιώνα οι διακρίσεις βάσει του φύλου συνεχίζουν να αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα της καθημερινότητάς μας και μία από τις βασικές αιτίες της κοινωνικής ανισότητας. Επιδιώκοντας να συμβάλουμε στην άρση αυτών των διακρίσεων, αμφισβητούμε τις βεβαιότητες για τον «φυσικό προορισμό» των φύλων και εξερευνούμε τα πιο διαδεδομένα στερεότυπα για τις γυναίκες· στεκόμαστε κριτικά απέναντί τους και προτείνουμε έναν διαφορετικό τρόπο θέασης του κόσμου»( από δημοκρατική παιδεία)

ΑΓΟΡΙΑ ΚΟΡΙΤΣΙΑ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΚΑΝΟΥΝ ΤΑ ΙΔΙΑ ΠΡΑΓΜΑΤΑ Συζητάμε στην παρεούλα για τους ρόλους των παιδιών στις δυο γωνιές , κουκλόσπιτου και οικοδομικού υλικού κατά την διάρκεια των ελεύθερων δραστηριοτήτων και την προτίμηση τους ανά φύλο ( παρατηρούμε την εμμονή των παιδιών στα παραδοσιακά πρότυπα). Διαβάζουμε στα παιδιά το παραμύθι 'Στο σπίτι της αρκουδοοικογένειας¨ που υπάρχει στην ψηφιακή βιβλιοθήκη του νηπιαγωγείου μας και είναι δημιούργημα παιδιών προηγούμενων ετών.

63

https://issuu.com/gkaloupi/docs/________________________________ ____8ecc389bb2e099

Ρωτάμε τα παιδιά να μας πουν τις εντυπώσεις και τα συναισθήματα που τους δημιουργήθηκαν από την αφήγηση της ιστορίας. Τα παιδιά κατανοούν το λόγο που είναι η μαμά στενοχωρεμένη και ενθουσιάζονται με το τέλος της ιστορίας. Στην συνέχεια ζωγραφίζουν σε σε ένα χαρτί χωρισμένο στα δυο πως ήταν το σπίτι της αρκουδοοικογένειας όταν η μαμά έκανε μόνη της όλες τις δουλειές και πως ήταν όταν όλοι βοηθούσαν στις δουλειές. Κάποιες ενδεικτικές ζωγραφιές των παιδιών:

Επεκτείνουμε την συζήτηση και στους ρόλους των γονιών τους στο σπίτι. Ρωτάμε τα παιδιά και καταγράφουμε τις αυθόρμητες απαντήσεις τους σε ένα χαρτόνι που το έχουμε χωρίσει σε δυο μέρη και έχουμε γράψει αριστερά την λέξη ΜΑΜΑ και δεξιά την λέξη ΜΠΑΜΠΑΣ . Λέμε κάποιες εργασίες και ρωτάμε τα παιδιά να μας πουν ποιος από τους δυο γονείς τις κάνει .

64

ΜΑΜΑ: μαγείρεμα, πλύσιμο πιάτων, πλυντήριο, σιδέρωμα, σφουγγάρισμα, καθάρισμα τζαμιών άλλαγμα μπεμπιλίνου, φαγητό ήταν κάποιες από τις απαντήσεις των παιδιών. ΜΠΑΜΠΑΣ: φτιάχνει το φως της λάμπας, την βρύση που χαλάει, επιδιορθώνει το αυτοκίνητο, πλένει το αυτοκίνητο, φτιάχνει τον κήπο. Αποφασίζουμε με τα παιδιά να κάνουμε μια μικρή έρευνα στο σπίτι. Δώσαμε ένα χαρτί Α4 χωρισμένο στα δυο και ζητήσαμε από τους γονείς να γράψουν ανώνυμα βέβαια τις δουλειές που κάνει η μαμά και ο μπαμπάς στο σπίτι. Ενημερώσαμε τους γονείς και τους εμπλέξαμε στην όλη διαδικασία.

Τις επόμενες ημέρες τα παιδιά φέρνουν τα χαρτιά και με την βοήθεια μας τα αποκοδικοποιούμε. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΟΙ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΙ ΡΟΛΟΙ ΑΛΛΑ ΣΕ ΑΥΤΟ ΤΟ ΜΙΚΡΟ ΔΕΙΓΜΑ (26 παιδιά) ΜΠΟΡΕΙ ΚΑΝΕΙΣ ΝΑ ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙ ΟΤΙ ΕΧΕΙ ΣΗΜΕΙΩΘΕΙ ΠΡΟΟΔΟΣ ΣΤΗΝ ΑΛΛΑΓΗ ΑΥΤΩΝ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΕΝΑΣΧΟΛΗΣΗ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΩΝ ΓΟΝΙΩΝ ΣΕ ΜΗ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΥΣ ΡΟΛΟΥΣ.

ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΡΟΛΩΝ Ρωτάμε τα παιδιά: «Θέλετε να δούμε αν υπάρχουν αντρικά και γυναικεία επαγγέλματα; Να αντιστρέψουμε αυτούς τους ρόλους;» Τα παιδιά ενθουσιάζονται με την ιδέα. Ο Σεφ μας φτιάχνει μια νόστιμη λαχανόσουπα!

65

Η μαμά ετοιμάζει το γάλα του μωρού και ο μπαμπάς το ταίζει.

Η καπετάνισσα οδηγεί το πλοίο και δίνει οδηγίες στο ναύτη.

Με αυτή την δραστηριότητα τα παιδιά με βιωματικό τρόπο κατανοούν ότι δεν υπάρχουν αντρικά και γυναικεία επαγγέλματα και ότι και τα

66

αγόρια και τα κορίτσια μπορούν να κάνουν εξίσου καλά τα ίδια πράγματα. Συζητάμε για τα επαγγέλματα των γονιών τους. Βλέπουμε ότι και οι μαμάδες μπορούν να κάνουν επαγγέλματα που θεωρούνται από πολλούς αντρικά όπως στρατιωτικός και το αντίστροφο. Δημιουργία αφίσας Παρατηρούν αφίσες που υπάρχουν για άλλο λόγο στο σχολείο και αποφασίζουν να φτιάξουν και τα ίδια μια για να μεταδώσουν το μήνυμα της ισότητας των δυο φύλων. Αναζητούν σε περιοδικά και στο διαδίκτυο φωτογραφίες ατόμων που κάνουν μη παραδοσιακά επαγγέλματα, τις κόβουν ή τις εκτυπώνουν με την βοήθεια μας και τις κολλούν σε ένα μεγάλο χαρτόνι, δημιουργώντας την αφίσα. Βλέποντας στις άλλες αφίσες ότι υπάρχει και ένα μήνυμα συζητούν, αποφασίζουν ποιο θα είναι το μήνυμα τους και το γράφουν στην αφίσα τους. Το μήνυμα είναι : «Αγόρια και κορίτσια μπορούν να κάνουν τα ίδια πράγματα"

Τα παιδιά αποφασίζουν να αντιστρέψουν τους ρόλους σε ένα κλασσικό παραμύθι "Η Σταχτοπούτα" και να δημιουργήσουν ένα αλλιώτικο παραμύθι. Το φτωχό κορίτσι θα είναι ένα φτωχό αγόρι και ο πρίγκιπας 67

θα είναι πριγκίπισσα. Τα παιδιά δίνουν στο παραμύθι το τίτλο " Ο καπνοδοκαθαριστής" και το εικονογραφούν. Το παραμύθι σε ψηφιακή μορφή είναι στον παρακάτω σύνδεσμο. https://issuu.com/29782/docs/_________________________________ ___3719169a4db749

ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΑΝΙΣΟΤΗΤΕΣ ΟΛΟΙ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΙ ΟΛΟΙ ΙΣΟΙ Με την συγκεκριμένη δραστηριότητα επιδιώκουμε τα παιδιά: - Να αρχίσουν να συνειδητοποιούν ότι, ενώ είναι διαφορετικοί, είναι όλοι ίσοι - Να κατανοήσουν πώς μπορούν να βοηθούν ο ένας τον άλλον δουλεύοντας και παίζοντας όλοι μαζί - Να διερευνήσουν τις σχέσεις μας με όσους τους βοηθούν - Να αναγνωρίζουν και να εκτιμούν όσους τους βοηθούν. ΙΣΤΟΡΙΑ Κοιτάξτε το χέρι μου γιατί θέλω να σας πω μια ιστορία. Μια μέρα τα δάκτυλα άρχισαν να τσακώνονται μεταξύ τους για το ποιο ήταν το καλύτερο. Πρώτος μίλησε ο Δείκτης: «Νομίζω ότι είμαι το καλύτερο και το πιο σημαντικό δάκτυλο γιατί όταν κάποιος θέλει να μάθει προς τα πού να πάει εγώ μπορώ να του δείξω το δρόμο. Χωρίς εμένα όλοι θα ήταν χαμένοι!». «Για μισό λεπτό!», είπε ο Μέσος. «Εγώ είμαι το πιο μακρύ δάκτυλο από όλα. Και, αφού είμαι το μεγαλύτερο, είμαι και το καλύτερο». «Ορίστε;», είπε ο Παράμεσος. «Αυτό που ξέρω εγώ είναι ότι εγώ είμαι το πιο σημαντικό δάκτυλο, αφού φοράω χρυσό, ασήμι και διαμάντια. Μα δεν είμαι πολύ όμορφο;». «Σσσσς… σειρά μου τώρα», είπε το Δακτυλάκι. «Μπορεί να είμαι το πιο μικρό απ’ όλα, αλλά ποιο 44 άλλο δάκτυλο μπορεί να γλείφει τη σοκολάτα από τα τοιχώματα του μπολ, όταν ανακατεύουμε;». Τίποτα δεν ακουγόταν. Μόνο ο Αντίχειρας δεν είχε πάρει ακόμα το λόγο. «Είμαι ο Αντίχειρας και, ναι, μπορεί να είμαι μόνος μου στο πλάι της παλάμης, αλλά χωρίς εμένα πώς θα κρατούσατε το μολύβι, πώς θα ξεκουμπώνατε το παλτό σας, πώς θα ξεφλουδίζατε μια μπανάνα και πώς θα βουρτσίζατε τα δόντια σας; Θα σας ήταν πολύ δύσκολο, όπως θα ήταν και για μένα, εάν δεν είχα όλους 68

εσάς να με βοηθάτε. Χρειαζόμαστε ο ένας τον άλλον. Κανένα δάκτυλο δεν είναι καλύτερο από τα υπόλοιπα. Είμαστε όλοι εξίσου σημαντικοί. Ας δώσουμε λοιπόν τα χέρια και ας θυμόμαστε ότι χρειαζόμαστε ο ένας τον άλλον για να γινόμαστε καλύτεροι». Ολοκληρώνουμε την ιστορία σφίγγοντας τα χέρια με ένα παιδί και ζητώντας του με τη σειρά του να σφίξει τα χέρια με το διπλανό του κ.ο.κ.( από τη δημοκρατική παιδεία)

Στην συνέχεια ρωτάμε τα παιδιά να μας πουν ποιοι τα βοηθούν στο σπίτι και στο σχολείο όταν χρειάζονται βοήθεια. Μετά σχηματίζουν το περίγραμμα του χεριού τους και ζωγραφίζουν τα 5 δακτυλοανθρωπάκια θέλοντας να δείξουν ότι δεν είναι κανείς αρχηγός και ότι το ένα βοηθά το άλλο και όλοι μαζί είναι φοβερή ομάδα

69

ΡΑΤΣΙΣΜΟΣ ΟΛΟΙ ΕΙΜΑΣΤΕ ΦΙΛΟΙ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ Η συγκεκριμένη δραστηριότητα έχει ως στόχο να βοηθήσει τα παιδιά να επικοινωνήσουν εκφράζοντας τα συναισθήματα, τις ανάγκες και τις επιθυμίες τους με τρόπο άμεσο, κατανοητό και δίχως βία. Δείχνουμε στα παιδιά μια εικόνα στον διαδραστικό πίνακα και ζητάμε να την παρατηρήσουν με προσοχή.

Προτρέπουμε τα παιδιά να περιγράψουν την εικόνα να σκεφτούν τι συνέβη πριν από το περιστατικό; Τι συμβαίνει τώρα; 70

να φανταστούν τι αισθάνονται τα παιδιά της εικόνας τι θα αισθάνονταν τα ίδια να προτείνουν μια ιδέα ως λύση(γλώσσα της καμηλοπάρδαλης). Από την συζήτηση που ακολουθεί φαίνεται ότι τα παιδιά είναι πολύ ευαισθητοποιημένα στο θέμα της ειρηνικής επίλυσης των διαφορών. Συμφωνούν ότι το παιδί φοβάται γιατί το άλλο άτομο είναι πιο μεγάλο και πιο δυνατό. 'Μάλλον θα του χάλασε το παιχνίδι και θα του είπε ότι του αρέσει αυτή η πράξη και διασκεδάζει. Θα του ζήτησε από δω και εμπρός να κάνει ότι του λέει χωρίς να του φέρνει καμιά αντίρρηση.' Τα παιδιά στην πρόταση λύσης είπαν αμέσως ότι το παιδί πρέπει να το πει στην οικογένεια του, στις δασκάλες του και στους φίλους του. Να έχει θάρρος και να μην τον φοβηθεί γιατί δεν είναι σωστή αυτή η συμπεριφορά. Τα παιδιά αποφασίζουν να μοιραστούν τις ιδέες τους μέσα από δυο αυτοσχέδια ολιγόλεπτα βίντεο. Βίντεο: «Διώχνουμε το φόβο μακρυά» https://animoto.com/play/cpr2ZQi6SqkViSrnT0DOOw Βίντεο:¨Δεν φοβόμαστε https://animoto.com/play/v5iGLxpum85viazi0bguEw

Στην συνέχεια διαβάζουμε στα παιδιά το παραμύθι "ΕΓΏ, Ο ΠΙΟ ΔΥΝΑΤΟΣ". Το αναδιηγούνται και του δίνουν ένα δικό τους τέλος το οποίο και το εικονογραφούν. Η όλη προσπάθεια τους φαίνεται στο παρακάτω ολιγόλεπτο βίντεο με τη βοήθεια του ψηφιακού εργαλείου animoto Βίντεο: «Εγώ, ο πιο δυνατός» https://animoto.com/play/eyv96YmtukjW5qLyTqYnFA

71

Δημιουργία ενός βιβλίου από τα παιδιά Τα παιδιά καταγράφουν και ζωγραφίζουν τις συμβουλές που έμαθαν με σκοπό να αντιμετωπίσουν κάποιον που τους πειράζει και τους στενοχωρεί. Σκέφτονται να δημιουργήσουν ένα βιβλίο με τις συμβουλές για να το μοιραστούν και με άλλα παιδιά.

72

73

74

75

Διαβάζουμε στα παιδιά το παρακάτω παραμύθι που μιλάει για ένα παιδί τον Άκη που κοροιδεύει τα παιδιά που είναι διαφορετικά με κριτήριο την εξωτερική τους εμφάνιση

Προβληματίζονται σχετικά με το θέμα του παραμυθιού και μετά από συζήτηση αποφασίζουν να φτιάξουν μια καρδιά και να κολλήσουν πάνω τους ήρωες του παραμυθιού. Από την άλλη πλευρά κολλούν αυτό που θέλουν να γίνει δηλ. όλα τα παιδιά να παίζουν αγαπημένα και να είναι όλοι φίλοι. Γράφουν και το μήνυμα του βιβλίου που τους άρεσε.

76

Τέλος ζωγραφίζουν ότι τους άρεσε από το παραμύθι

77

Ο ΝΤΑΗΣ ΤΟΥ ΣΧΟΛΙΚΟΥ Διαβάζοντας το παραμύθι ¨Ο νταής του σχολικού¨" τα παιδιά σκέφτονται ότι όταν λένε κακές κουβέντες στον άλλον η καρδούλα τους δεν είναι όμορφη.

Αποφασίζουμε να βιώσουμε αυτό που σκέφτηκαν τα παιδιά. Παίρνουν από μια ωραία χάρτινη καρδιά στα χέρια τους και λένε πως τους φαίνεται

Στην συνέχεια παίζουν το παρακάτω παιχνίδι:

78

Κάθε ένα παιδί με την σειρά λένε μια άσκημη κουβέντα π.χ είσαι άσχημος, δεν μου αρέσεις κτλ. και ταυτόχρονα τσαλακώνουν την καρδιά τους.

Μετά κάνουν το αντίστροφο. Λένε πάλι με σειρά μια καλή κουβέντα πχ είσαι όμορφος, κτλ. και ξετσαλακώνουν την καρδιά τους.

79

Συμφωνούν λοιπόν ότι όταν λένε κακές κουβέντες η καρδιά τους τσαλακώνεται, ενώ όταν λένε καλές κουβέντες η καρδιά τους ΄γίνεται όμορφη. Προτείνουν να γράψουν πάνω στην καρδούλα τους το όνομα τους και να κολλήσουν όλες τις καρδιές μέσα σε μια μεγάλη καρδιά. Έτσι όπως λένε θα χτυπάνε όλες μαζί δυνατά γιατί τα παιδιά είναι μια μεγάλη αγκαλιά.

Ακούν και βλέπουν στον διαδραστικό πίνακα το τραγούδι ¨΄όπου υπάρχει αγάπη" και ενθουσιάζονται. "Ετσι θέλουν να είναι το σχολείο τους, σχολείο χαράς, αγάπης, ευτυχίας και φιλίας" φωνάζουν δυνατά

https://www.youtube.com/watch?v=F1lm8h-VjVY

80

ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣ-ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ ΑΣΠΡΑ-ΜΑΥΡΑ ΠΡΟΒΑΤΑ (Καλούμε τα παιδιά να συγκεντρωθούν στο χώρο της «παρεούλας» Αρχίζουμε τη διήγηση μιας ιστορίας, ενώ, ταυτόχρονα, τα παιδιά την αναπαριστούν. Η ιστορία μιλάει για ένα κοπάδι με άσπρα πρόβατα που ζει στην πλαγιά ενός λόφου. Τα παιδιά «γίνονται» άσπρα πρόβατα και επιλέγουν μόνα τους ποιο σημείο της τάξης θα είναι ο χώρος της δράσης, δηλαδή η πλαγιά του λόφου. Αναπαριστούν τις καθημερινές συνήθειες των προβάτων. Τρώνε χορτάρι, πίνουν νερό, παίζουν και κοιμούνται. Κατά την εξέλιξη της δράσης ενημερώνουμε τα παιδιά ότι δύο μαύρα πρόβατα πλησιάζουν το κοπάδι τους. (Επιλέγουμε δύο παιδιά και τους δίνουμε το ρόλο του μαύρου πρόβατου). Τα παιδιά - άσπρα πρόβατα θα συζητήσουν μεταξύ τους, θα ακούσουν όλες τις απόψεις και θα αποφασίσουν από μόνα τους πώς θα αντιδράσουν, αν δηλαδή θα τα δεχτούν στο κοπάδι τους ή αν θα τα διώξουν.

81

Δραστηριότητα με θέμα τη διαφορετικότητα, που καλλιεργεί τη φαντασία, την ομαδική λειτουργία και καλεί για κριτική σκέψη. ) demopaideia.gr

Σχόλια των παιδιών: "Να μείνουν μαζί μας, να τρώνε και να πίνουν νερό, να έρθουν να παίζουμε μαζί, τώρα που χάθηκαν μπορεί να τα βρει ο λύκος και να τα φάει, ναι να έρθουν μαζί μας κρίμα, δεν έχουν σπίτι δεν με πειράζει, φαίνονται καλά δεν με νοιάζει που είναι μαύρα, να είμαστε όλοι μια οικογένεια, κυρία θυμάστε τι είπαμε, φιλία, αγάπη, καλοσύνη φροντίδα, ευγένεια, σεβασμός, ενδιαφέρον, και φιλοξενία, πρέπει να έχουμε όλα αυτά, είναι σπουδαία" Στην συνέχεια σκέφτονται πως θα δείξουν στα μαύρα πρόβατα όλα αυτά που είπαν. 'Να κουνήσουμε την ουρά μας και το κεφάλι μας, να φωνάξουμε ΄'όλα μαζί μπε, να τους πάρουμε κοντά μας 82

Στο τέλος παίζουν αυτά που αποφάσισαν, ώστε να ολοκληρώσουν την ιστορία.

Ζωγραφίζουν τις σκέψεις τους στο χαρτί

83

ΠΟΛΕΜΟΣ-ΕΙΡΗΝΗ Περιγράφουν τους πίνακες ζωγραφικής και τους κατατάσσουν στην ειρήνη 'η στο πόλεμο.. Μετά κάνουν το ίδιο και με προτάσεις π.χ ειρήνη είναι όταν : έχουμε φαγητό, σχολείο σπίτι, οικογένεια, χαρά, φίλους, παιχνίδια κτλ. Αντίστοιχα πόλεμο όταν πονάμε, κλαίμε, πεινάμε, γεν έχουμε σπίτι, πατρίδα κτλ.

ΤΑ ΧΡΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ

84

ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΟ ΑΓΝΩΣΤΟ Τα παιδιά ευαισθητοποιούνται για το προσφυγικό ζήτημα με την βοήθεια προβολής φωτογραφιών στο διαδραστικό πίνακα. Τα παιδιά προβληματίζονται για την ανάγκη κάποιων ανθρώπων να φύγουν από το τόπο τους εξαιτίας του πολέμου

Σκέφτονται με ποιο τρόπο θα δείξουν στα προσφυγόπουλα την αγάπη τους καθώς δεν μιλούν την ίδια γλώσσα. Με μια μεγάλη αγκαλιά που θα τα βοηθήσει να νιώσουν φιλικά.

85

Ζωγραφίζουν το ταξίδι προς το άγνωστο και την ελπίδα και φτιάχνουν μια αφίσα.

Για να μοιραστούν τις σκέψεις τους με τους γονείς τους, τις ζωγραφιές τους τις κάνουν ένα ψηφιακό βιβλίο με τίτλο "Το ταξίδι στο άγνωστο" https://www.storyjumper.com/book/index/51476895/5aa262afc1fbf

Παίζουν το αυτοσχέδιο επιτραπέζιο παιχνίδι " το ταξίδι στο άγνωστο"

86

Με το οικοδομικό υλικό κατασκευάζουν την διαδρομή από το πόλεμο και την κατεστραμμένη χώρα τους στην χώρα που έχει ειρήνη όπου θα πάνε σχολείο και θα έχουν ένα ασφαλές σπίτι. Στη μέση της διαδρομής τα παιδιά κάνουν βάρκες με ανθρώπους που οδηγούν στο όνειρο.

87

88

Ζωγραφίζουν τις σκέψεις τους στο χαρτί σχετικά με το πως μπορούμε να βοηθήσουμε τους πρόσφυγες.

Ζωγραφίζουν τι θα έπαιρναν μαζί τους αν αναγκάζονταν να φύγουν από τη χώρα τους που είχε πόλεμο ένα μόνο πράγμα).

89

90

ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΤΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ

Με αφορμή την παγκόσμια ημέρα των δικαιωμάτων του παιδιού συζητάμε με τα παιδιά για τα δικαιώματα των παιδιών. Όλα τα παιδιά του κόσμου πρέπει να έχουν αυτά τα δικαιώματα, γεγονός όμως που δεν συμβαίνει σε όλο τον πλανήτη

Παιχνίδι: Δικαιώματα με κλιπ-κλαπ Τα παιδιά κάθονται στο κύκλο. Το πρώτο παιδί του κύκλου λέει ένα δικαίωμα, το δεύτερο λέει κλιπ, το τρίτο κλαπ, το τέταρτο ένα δικαίωμα κτλ. Η διαδικασία συνεχίζεται μέχρι να παίξουν όλα τα παιδιά

91

Παιχνίδι: Τα δικαιώματα κυματίζουν Ένα παιδί ξεκινά σηκώνοντας ψηλά το χέρι του και ταυτόχρονα λέει ένα δικαίωμα. Αμέσως το παιδί που είναι δίπλα του σηκώνει το χέρι του και λέει ένα δικαίωμα ενώ το προηγούμενο παιδί κατεβάζει το χέρι του. Έτσι δημιουργείται η αίσθηση του κύματος

Διαβάζουμε το παραμύθι της Unicef "Τα δικαιώματα των παιδιών"

ΤΟ ΠΑΖΛ ΤΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ 92

ΤΩΡΑ-ΠΡΙΝ-ΜΕΤΑ Τα παδιά χωρίζονται σε 4 ομάδες, διαλέγουν μια φωτογραφία της Unicef, την σχολιάζουν και κάνουν υποθέσεις για το τι έγινε πριν και μετά. .

93

1η ομάδα Σχόλια των παιδιών: ¨"Τώρα με την βοήθεια της Unicef είναι ξαπλωμένο, είναι ήσυχο, δεν κλαίει και φορά καθαρά ρούχα. Πριν δεν είχε οικογένεια, γάλα, φαγητό ρούχα, σπίτι ήταν βρώμικο και λυπημένο. Μετά θα μεγαλώσει, θα έχει φίλους σχολείο σπίτι και θα είναι ένα χαρούμενο παιδάκι"

2η ομάδα "Τώρα το προσέχουν και του δίνουν το φάρμακο που χρειάζεται Πριν ήταν λυπημένο, άρρωστο, πονούσε και μπορούσε να είχε πεθάνει Μετά θα γίνει καλά και θα μπορεί να κοιμάται χωρίς να βήχει

94

3η ομάδα "Τώρα είναι ένα παιδί κλαμένο. Πριν δεν είχε ρούχα, φαγητό, νερό και παιχνίδι. Μπορεί να είχε χάσει και την οικογένεια του, να είναι μόνο του και να φοβάται Μετά η Unicef θα του δώσει φαγητό ρούχα, παιχνίδια και θα το προσέχει και θα το αγαπάει και θα γίνει χαρούμενο"

4η ομάδα "Τώρα ένα παιδί διαβάζει στο σχολείο Πριν δούλευε και δεν πήγαινε σχολείο Μετά θα μάθει γράμματα και θα είναι ένας καλός μαθητής"

95

Έτσι χαμογελαστά θα γίνουν τα παιδιά με την βοήθεια της Unicef και την δική μας

ΟΛΑ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΕΧΟΥΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ Τα παιδιά ζωγραφίζουν τα δικαιώματα των παιδιών και με αυτές τις ζωγραφιές φτιάχνουμε ένα ολιγόλεπτο βίντεο με το ψηφιακό εργαλείο animoto https://animoto.com/play/Y4Vb37ng3hEpSnYnwa8JVg Επίσης τις ζωγραφιές των παιδιών τις κάνουμε ένα μικρό βιβλιαράκι για την βιβλιοθήκη του σχολείου μας.

96

ΑΦΙΣΑ ΓΙΑ ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ Τα παιδιά δημιουργούν την δική τους αφίσα για τα δικαιώματα των παιδιών. Ζωγραφίζει το καθένα τον ευατό του που το κολλούν στην αφίσα. Το κάθε ζωγραφιστό παιδάκι κρατά από ένα μπαλόνι που έχουν γράψει από ένα δικαίωμα.

97

ΑΞΙΟΛΟΓΗΓΗ 1) Αρχική αξιολόγηση: Συζήτηση, προβληματισμός, διερεύνηση του θέματος και προσδιορισμός των βασικών του γραμμών. Διαπίστωση του επιπέδου εμπειριών και γνώσεων των παιδιών καθώς και των βιωμάτων και ενδιαφερόντων τους. Προτεραιότητα δόθηκε στην προσαρμογή του προγράμματος στις δυνατότητες και ιδιαιτερότητες κάθε παιδιού.

2) ΔΙΑΜΟΡΦΩΤΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Προβολή στην τάξη φωτογραφιών στον διαδραστικό πίνακα του προγράμματος από την ιστοσελίδα μας δίνοντας έτσι την ευκαιρία για αναστοχασμό. Ακολουθεί συζήτηση μέσα από την οποία καλούνται να καταθέσουν εμπειρίες, γνώσεις, συναισθήματα, παρατηρήσεις. Βοηθάμε τα παιδιά να αξιολογήσουν όλα όσα μάθανε μέσα από ερωτήσεις μεταγνωστικού χαρακτήρα ( τι μου άρεσε, τι θα ήθελα να αλλάξω κτλ.) και μέσα από το υλικό που συγκεντρώθηκε στον ατομικό τους φάκελο. Παράλληλα εξάγουμε συμπεράσματα για το βαθμό ενδιαφέροντος κι ανταπόκρισης των παιδιών και αναπροσαρμόζουμε όποτε χρειάζεται το πρόγραμμα.

3) Τελική αξιολόγηση Συνολική αποτύπωση του εκπαιδευτικού έργου για την επίτευξη των στόχων τόσο από τα ίδια τα παιδιά , όσο και από τους εκπαιδευτικούς. Το βασικό μέρος της αξιολόγησης έγινε από του εκπαιδευτικούς με βάση τις ατομικές και ομαδικές εργασίες των παιδιών καθώς και μέσα από την συστηματική παρατήρηση τους προκειμένου να διαπιστωθεί κατά πόσο ευαισθητοποιήθηκαν στο θέμα της δημοκρατικής παιδείας.

98

Συγκρίνοντας τις γνώσεις των παιδιών, τα βιώματα και τα συναισθήματα με την ολοκλήρωση του προγράμματος σε σχέση με την αρχή παρατηρούμε ότι τα παιδιά:  Είχαν την ευκαιρία να επεξεργαστούν κριτικά κοινωνικές και πολιτικές έννοιες, να δουν τον ευατό τους σε σχέση με τα τρέχοντα κοινωνικά φαινόμενα, να τα αξιολογήσουν και να τα σκεφτούν σε σχέση με τα δικά τους βιώματα. Μέχρι τώρα δυσκολεύονταν λόγω της απειρίας τους, της μικρής τους ηλικίας και των περιορισμένων γνώσεων και ικανοτήτων.  Ανάπτυξαν ιδέες, στάσεις και συμμετείχαν σε δράσεις που απέβλεπαν στην προάσπιση της δημοκρατίας.  Καλλιέργησαν την ικανότητα κριτικού ελέγχου και και αμφισβήτησης κάθε αυθεντίας με την οποία έρχονταν αντιμέτωπα.  Έμαθαν να αντιμετωπίζουν περιστατικά βίας, αποκλεισμού και ρατσισμού.  Έμαθαν να συνυπάρχουν, να συνεργάζονται, να είναι αυτόνομα, να σκέφτονται κριτικά και να δρουν συλλογικά  Ήρθαν αντιμέτωπα με έννοιες-στερεότυπα που αναπαράγουν την κοινωνική ανισότητα (μετανάστες, , γυναίκες, ελευθερία κτλ.) και τις αποδόμησαν μέσα από τον διάλογο, την αναζήτηση πηγών, την αμφισβήτηση δεδομένων, την ανάδειξη της κοινωνικής αλληλεγγύης. Μέσα από την κριτική προσέγγιση των εννοιών που είναι παρούσες στην καθημερινότητα μας κατάκτησαν έννοιες όπως ανθρώπινα δικαιώματα, διαφορετικότητα κτλ. που αποτελούν ιδανικά και αξίες σε μια δημοκρατική κοινωνία.  Απόκτησα γνωρίσματα όπως θάρρος, υπευθυνότητα κτλ.  Οι εκπαιδευτικοί έγιναν περισσότερο ευαίσθητοι στο θέμα της δημοκρατικής παιδείας και κατανόησαν ότι αν δεν δράσουν δυναμικά τα παιδιά θα είναι ευάλωτα και απροετοίμαστα σε περιστατικά που ανάγονται στη σφαίρα της. Προβλήματα στον τρόπο χειρισμού των δραστηριοτήτων δεν προέκυψαν. Τα παιδιά διατήρησαν αμείωτο το ενδιαφέρον και τον ενθουσιασμό τους και η συμμετοχή ήταν καθολική. Πιστεύουμε ότι το απόγευμα αυτό ένα πρόγραμμα προσαρμοσμένο στο επίπεδο και στην ηλικία αυτών των παιδιών παρά την δυσκολία του, κατάφερε να κάνει πιο ώριμα, 99

συναισθηματικά και νοητικά και να βάλει τις σωστές βάσεις για να εξελιχθούν σε ενεργούς και υπεύθυνους πολίτες σε μια πολιτεία που εμείς οι ίδιοι την διαμορφώνουμε και την χαρακτηρίζουμε. Όλοι οι στόχοι που τέθηκαν αρχικά πραγματοποιήθηκαν. Χαρακτηριστικό παράδειγμα που αποτελεί απόδειξη της θετικής αξιολόγησης του προγράμματος είναι η φοίτηση στο νηπιαγωγείο μας στο τέλος της χρονιάς ενός κοριτσιού 5 χρονών από το Ιράκ το οποίο δεν ήξερε καθόλου ελληνικά. Τα παιδιά αυθόρμητα και αβίαστα το δέχτηκαν, το έκαναν να αισθανθεί μέλος της ομάδας, το βοήθησαν στην προσαρμογή του και έγιναν φίλοι του χωρίς η γλώσσα να αποτελεί εμπόδιο. Και αν τα ρωτήσει κάποιος θα πουν χωρίς δεύτερη σκέψη ότι το σχολείο τους είναι το σχολείο της φιλίας της αγάπης και της φροντίδας για όλα τα παιδιά. Ενδεικτικές φωτογραφίες από την υποδοχή και την ένταξη της Γκασάκ στο νηπιαγωγείο είναι οι παρακάτω

100

101

Οι κατευθυντήριες γραμμές του προγράμματος μας δόθηκαν Από την Δημοκρατική Παιδεία (https://www.demopaideia.gr). Η Δημοκρατική παιδεία είναι ένα διετές πρόγραμμα εκπαίδευσης και επιμόρφωσης εκπαιδευτικών που υλοποιείται από το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και συγκεκριμένα από το Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών «Πολιτική Επιστήμη και Κοινωνιολογία» του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης και το Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών «Εκπαίδευση και Ανθρώπινα Δικαιώματα» του Τμήματος Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία, με την αποκλειστική δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ). Στο πλαίσιο του προγράμματος: α)οργανώνεται ηλεκτρονική πλατφόρμα που συγκεντρώνει και διαθέτει σχετικά υλικά εκπαίδευσης και αγωγής και β) παράγεται πρωτότυπο εκπαιδευτικό υλικό, εγχειρίδια δραστηριοτήτων και προτάσεις δράσεων, τα οποία μπορούν να εντάξουν οι εκπαιδευτικοί στη διδακτική πρακτική τους.

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Εκθέσαμε στο χώρο του σχολείου τις εργασίες των παιδιών, τις ατομικές ζωγραφιές, τις ομαδικές και ότι άλλο προέκυψε από την διαθεματική προσέγγιση και τα παρουσιάσαμε στους γονείς μαζί με την προβολή όλου του προγράμματος όπως αυτό εξελίχθηκε και παρουσιάστηκε στην ιστοσελίδα του σχολείου μας 11nipchios.weebly.com. Ακολούθησε εποικοδομητική συζήτηση που συνέβαλε στην ευαισθητοποίηση των γονιών στην δημοκρατική παιδεία. Ικανοποιήθηκε έτσι ένας από τους στόχους του σχολείου που είναι το άνοιγμα του στην ευρύτερη κοινωνία

102