Ook open tijdens de Druivenfeesten (22 tot 27 augustus) Contact:
Lenseclaes (burgemeester), Begijnhof 17, 3090 Overijse TEKST Bart Claes REDACTIE Gemeente Overijse FOTOGRAFIE Mark Timmermans ONTWERP Abeloosdesign DRUK Artoos Group
VOORWOORD
Welkom in de Druivenstreek
Beste lezer, Welkom in Overijse, het hart van de Druivenstreek! Verwacht je aan een hartelijke ontvangst, prachtige landschappen, sierlijke serres en natuurlijk overheerlijke tafeldruiven. Wij zijn Janick Hamelryckx en Alissa Stouffs, de druivenambassadeurs van dit jaar. En we dompelen je in deze editie van Pittig Overijse met veel plezier onder in alles wat Overijse te bieden heeft. “Overijse is een gemeente met fijne mensen waar altijd wel wat te beleven valt”, zegt Janick. “Ik heb een voorliefde voor cultuur en erfgoed, en daar scoort Overijse echt wel. Kijk naar de vele tradities, de reuzen, de fanfares, de harmonieën en de toneelgezelschappen. Ik ben zelf lid van toneelgroep Tros, je kan ons elk jaar aan het werk zien in
cultuurcentrum Den Blank. De moeite waard om langs te komen!”
“In Den Blank en gemeenschapscentrum De Bosuil in Jezus-Eik valt er altijd wel wat cultureels te beleven. Maar cultuur is ook meer dan dat, kijk maar naar de mooie serristenwoningen met hun unieke bouwstijl, het Zoniënwoud dat UNESCO-werelderfgoed is, de mooie parken van Maleizen en Mariëndal … Erfgoed om fier op te zijn. En Overijse is ook een echte sportgemeente. Welke echte wielrenner kent onze hellingen niet? Maar de échte troef? Dat zijn onze tafeldruiven. Heb je de lekkere smaak van de royal, ribier, leopold, muscat of baidor al ontdekt? Moet je doen!”
En daar is Alissa het roerend mee eens.
“Ik ben trots om het gezicht te mogen
zijn van deze prachtige regio. Mij zie je vooral met mijn bakfiets door de velden en holle wegen fietsen, door die prachtige natuur in haar volle glorie. Sms stap ik onderweg de serres van Solheide binnen. Wist je dat je er zelfs een stukje van een serre kan huren? Overijse is een straffe streek. We zijn officieel één jaar lang ambassadeur, maar eigenlijk zijn we dat voor heeI ons leven. Want Overijse schud je zomaar niet van je af. Maar dat zal je snel zelf merken. Tot straks in Overijse!”
Janick Hamelryckx en Alissa Stouffs Druivenambassadeur en vice-Druivenambassadeur
OVERIJSE IN CIJFERS EN WEETJES
8
Zoveel varianten Vlaams-Brabantse tafeldruiven worden er geteeld. Royal is de meest geteelde. Met zo’n naam moet er wel een koninklijke link zijn, toch? Dat is zo: de druif is ontstaan tussen 1910 en 1920 in de koninklijke serres van Laken. Het is een zoete en sappige druif met een vast, krokant vruchtvlees. Andere blauwe varianten zijn Leopold III, ribier, frankenthal en gros colman. De populaire witte tafeldruiven: baidor, canon hall en muscat.
25.970
Zoveel inwoners telde Overijse op 1 januari 2024. Maar echt druk wordt het nooit in de groene gemeente en haar gehuchten.
Dat witte laagje op de ramen van de serres? Dat is geen verf maar kalk dat de druiven tegen de hitte beschermt.
692
Het pittoreske Terlanen telt amper 692 inwoners!
111
111 verschillende nationaliteiten telt Overijse. Uit de zes continenten. Dat maakt het een heel diverse, bruisende samenleving. Eén op zes inwoners heeft een niet-Belgische nationaliteit.
16,7%
Overijse telt een aantal pittige ‘bergskes’ waar elke wielrenner – amateur én professioneel – de tanden op kan stukbuiten. De steilste? Die is kort maar krachtig: het smalle straatje Kardaan in het centrum van het dorp heeft een stijgingspercentage van gemiddeld 16,7%, met op het einde zelfs 25%!
Ter vergelijking: de beroemde Moskesstraat in Terlanen heeft een stijgingspercentage van ‘slechts’ 9,2%.
4
Vier van de negen icoonfietsroutes lopen door Overijse; de Groene Gordelroute, de Kunststedenroute, de Heuvelroute en de Vlaanderenroute.
1878
Het jaar dat de broers DanhieuxPhilip, Henri en Victor - de allereerste druivenserres in het centrum van Overijse bouwen. Ze volgen het voorbeeld van de Hoeilander en grondlegger Felix Sohie. Hun serres palmden de hellingen van de Scheidhaagstraat in. Die heet vandaag toepasselijk de Gebroeders Danhieuxstraat.
35.000
35.000 serres! Meer dan dat er huizen stonden in 1961 in de Druivenstreek!
12
De tafeldruif kreeg het label Beschermde OorsprongsBenaming. Er bestaan slechts 12 producten waaraan die prestigieuze Europese titel werd toegekend. Enkel exclusieve producten met specifieke kwaliteiten eigen aan de regio en de lokale kennis kunnen dit label ontvangen.
1953
Al sinds 1953 viert Overijse de druivenoogst tijdens de Druivenfeesten. Met volop muziek, sfeer, proevertjes en de bekendmaking van de Druivenambassadeurs!
www.overijse.be/druivenfeesten
13
De jaarlijkse opbrengst in 1961 was maar liefst 13 miljoen kilo.
DE IJSEZWAAIERS IN DE DRUIVENSTOET
100 km2 is de oppervlakte van het Nationaal Park Brabantse Wouden waar Overijse middenin ligt. Het park strekt zich uit van het Meerdaalwoud, langs de Dijlevallei naar het Zoniënwoud, en via de Zenne naar het Hallerbos. En tussen deze wouden vind je kleinere natuurparels, een weids akkerlandschap, graslanden, holle wegen en de meanderende Dijle, Laan en IJse.
WATERMOLEN IN TERLANEN
BEUKENKATHEDRALEN IN HET ZONIËNWOUD
Philip Victor Henry
BEZOEKERSCENTRUM DRU!F
Proeven van de Druivenstreek
Waar begint jouw bezoek aan de Druivenstreek?
Da’s simpel: in bezoekerscentrum Dru!f in het hartje van Overijse natuurlijk. Met de hulp van een laagje augmented reality stap je in het leven van de serristen en leer je de stiel. Onze toeristische onthaalambassadeurs maken je met een grote glimlach wegwijs, zodat je helemaal klaar bent voor jouw ontdekkingsreis door Overijse.
Heb je al eens een druivenserre binnenin bezocht? Zo’n glazen huis vol rijpe, zoete druiventrossen aan grillig gevormde ranken is een streling voor het oog. Een muurgrote foto in de onthaalruimte van het bezoekerscentrum geeft je meer dan een kijkje in de serre, het lijkt wel of je er middenin staat. Een vrolijke kaart van de hele Druivenstreek, een werk van lokaal talent Silke Reyntjens (SIRE), bedekt de rest van de muur. “Ik gebruik de kaart om bezoekers wegwijs te maken in onze streek”, vertelt onthaalambassadeur Chris van Eyck. De enthousiaste vrijwilligster was de eerste vrouwelijke politieagent in Overijse. Nu ze met pensioen is, blijft ze zich inzetten voor haar Druivenstreek. “Ik hou van mijn thuisstreek, van het reilen en zeilen. Het is fantastisch om dat te kunnen delen met bezoekers.”
Druivenetiquette
Chris neemt ons mee naar de eerste verdieping van Dru!f. “Hier vind je een interactieve tentoonstelling over de geschiedenis van de druiventeelt. Van wandtapijten tot talloze gereedschappen en gebruiksvoorwerpen: meer dan duizend stuks zijn geïnventariseerd. Zo bots je bijvoorbeeld op knipscharen en origineel verpakkingsmateriaal. Alles werd in de loop der jaren geschonken door de serristen zelf”, zegt ze. Twee verhaallijnen weven zich in de ten-
toonstelling naadloos door elkaar. “Houten panelen vertellen over de druiventeelt en het labeur van de serristen het hele jaar rond. Witte glazen panelen vertellen de geschiedenis van de druiventeelt. Wist je trouwens dat het witte glas verwijst naar de witgekalkte serreruiten? Die beschermen de druiven tegen de hitte. In de laatste ruimte leer je meer over de etiquetteregels
voor het eten van druiven – jawel, die bestaan! – en blik je terug op vroegere edities van de Druivenfeesten.”
Onthaalambassadeurs met pittige passie
“Ik kom zelf uit een serristenfamilie. Mijn moeder heeft tot haar 90ste verjaardag in de serre gewerkt. Tafeldruiven waren haar grootste passie. Toen ze overleed, heb ik één van haar druivelaars in mijn tuin gezet. De druiven smaken nog even lekker.”
Voor Chris is vertellen over tafeldruiven en serristen een tweede natuur. Toch
krijgen alle onthaalambassadeurs een opleiding van de gemeente Overijse. Ze leren er onder meer de verhalen achter de straatnamen en over de iconen van de streek. Aan het einde van de opleiding is er een rondleiding door alle gehuchten. “Absoluut een toegevoegde waarde. Nu kan ik mezelf pas echt een expert noemen,” lacht Chris. “Samen met de andere ambassadeurs bemannen wij het onthaal. We maken bezoekers wegwijs, beantwoorden vragen en geven graag een extra woordje uitleg. Ik ben heel blij dat ik dit kan doen!”
Maak je bezoek interactief met de ErfgoedApp
Handige tip: download voor je bezoekerscentrum Dru!f binnenstapt de gratis ErfgoedApp. Het geeft je bezoek een laagje augmented reality. In het museum scan je foto’s en objecten met je smartphone. Vervolgens krijg je extra info in de vorm van videomateriaal, audiofragmenten en doe-vragen. Is je batterij opgeladen? Heb je de app gedownload? Dan ben je helemaal klaar om Dru!f op een unieke manier te bezoeken.
Meer info en de handleiding: WWW.OVERIJSE.BE/ERFGOEDAPP
Zoek de tour in de erfgoedapp
PRAKTISCH
Een bezoek aan Dru!f duurt al snel een uurtje. De toegang is gratis. Vraag je gratis familiespel aan het onthaal. Ook scholen zijn meer dan welkom.
OPENINGSUREN TENTOONSTELLING van 1 april t.e.m. 31 oktober: Dinsdag t.e.m. vrijdag van 13 tot 17 uur. Zaterdag, zon- en feestdagen van 10 tot 18 uur. (Scholen en groepen zijn welkom buiten de openingsuren)
OPENINGSUREN TOERISTISCH ONTHAAL
Open op vrijdag, zaterdag, zon- en feestdagen. Gesloten van maandag t.e.m. donderdag. Open tijdens de Druivenfeesten van 22 tot 27 augustus.
• Dru!f is autismevriendelijk. Download het visuele stappenplan via www.toerismevoorautisme.be
• Bushalte en parking nabij
Samen de Druivenstreek in
Jouw groepsbezoek aan de Druivenstreek begint hier, in Overijse natuurlijk. We stelden een gevarieerd aanbod groepsuitstappen samen. Niet te duur, en met gidsen die de Druivenstreek op hun duimpje kennen. Ze nemen je mee naar fascinerende plekken en rustgevende natuur. Van een ontmoeting met een druiventeler tot modernistische architectuur of een mooie fiets- en wandeltocht, voor elk wat wils. We maken zelfs met plezier ook een groepsuitstap op jouw maat! Ontdek het aanbod op de pagina’s 10-16.
Zie je dit symbool?
Scan de foto of het voorwerp met de scanfunctie op het startscherm.
Wil je een groepsuitstap boeken? Dat doe je via www.overijse.be/ groepsuitstappen Vragen?
Infopunt Vrije Tijd: 02 687 59 59 of vrijetijd@overijse.be.
Klik hier om de tour te starten
Zie je dit symbool? Tik dan het nummer van het voorwerp in voor meer info.
Wandtapijt Edmond Dubrunfaut
GROEPSUITSTAP – PALEIS OP DE HEIDE
Modernistische parel van het interbellum
Toonbeeld van het modernisme, paleis op de heide, parel van het interbellum. Superlatieven zijn nooit ver weg als je het vroegere sanatorium Lemaire bezoekt. Het modernistische gebouw is een streling voor het oog van iedereen met een hart voor architectuur. Ooit was het een verzorgingsoord voor tbcpatiënten, tot het in verval raakte. Na een knappe renovatie werd het een woonzorgcentrum, mét respect voor de eigenheid van het unieke gebouw. De brasserie en het park kan je vrij bezoeken.
De jaren dertig
Het begon allemaal in de jaren dertig van vorige eeuw. Verzekeringsmaatschappij La Prévoyance Sociale (PS) - ook: De Sociale Voorzorg – smeedde plannen om een sanatorium te bouwen voor turbeculosepatiënten. Mijnwerkers voornamelijk. In 1937 opende het de deuren. Het gebouw was vernoemd naar Joseph Lemaire, een Belgische industrieel en filantroop die de bouw van het sanatorium financieel ondersteunde. De jonge architect Maxime Brunfaut tekende de plannen in een modernistische stijl, typerend voor die tijd.
Modernisme en socialisme
Op de oprijlaan herken je al meteen de karakteristieke pakketbootstijl van de modernistische architectuur uit het interbellum. Met sierlijke rondingen, verspringende volumes en balustrades als de relingen van een schip. En ook: strak geritmeerde raampartijen en patrijspoortvensters. In de rijkelijke inkomhal verwijst het zwart-witte vloermozaek, samen met de rode rozen op de oprit naar het socialisme en de oorspronkelijke bestemming van het gebouw.
Rust, reinheid, regelmaat
De bevlogen architect Brunfaut en de geengageerde hoofdarts Tysebaert hebben een duidelijke visie op hoe een sanatorium voor arbeiders er moet uitzien. Geen luxueus kuurhuis, geen losse paviljoenen die de circulatie van de zieken bemoeilijken, maar een doordacht gebouw in functie van genezing. Een ‘paleis voor de arbeidersklasse’, op de Tombeekse heide. Elke dag, zomer en winter, dirigeren de verpleegkundigen de patiënten naar de frisse buitenlucht op de kuurterrassen.
Op de kamers staan intussen de hele dag de ramen open. Slechts drie kwartier voor en na het opstaan en het slapengaan worden de kamers verwarmd.
De getuigenkamer
In de getuigenkamer beleef je hoe het er in de beginjaren van het sanatorium aan toe ging. Wit stalen bed, nachttafeltje én een wastafel, het was een ongekende luxe voor die tijd. De stalen wandkast is ook van in de gang toegankelijk. Zo hebben de patiënten geen enkel excuus om overdag op hun kamer aan hun verplichte luchtkuur te ontsnappen.
PRAKTISCH
9.30u: Koffie met koffiekoek (€6 per persoon)
10.30u: Bezoek aan het sanatorium Tombeekheyde
12.00u: Middagmaal (menu -› pagina 16)
14.00u: Rondrit langs Terlanen en Tombeek met korte wandeling (400m) langs het meer Overijse-Genval bij mooi weer
15.00u: Bezoek aan druivenserres en streekproductenwinkel Van Camp in Hoeilaart met proevertje (€7,5 per persoon) of rondleiding zonder proevertje (€4 per persoon)
17.00u: Bezoek aan de plukweide Fest (€5,5 per persoon)
18.00u: Einde
Heide en glanzende tegels
Op het terras op de vijfde verdieping dringt de schitterende ligging van de site helemaal binnen. Ooit bood de bloeiende heide hier een fenomenaal uitzicht. Het zonlicht weerkaatst in glanzende geveltegels. Die tegels werden speciaal voor het sanatorium gebakken. De crèmekleurige, geglazuurde tegels moesten het gebouw een hygiënische uitstraling geven. Een gloednieuwe techniek toen. De combinatie van vette mortel en vocht van binnenuit werd de oorspronkelijke tegels echter fataal.
Ziekte en herstel
Na de sluiting in 1987 stond het gebouw jaren te verkommeren. Het viel ten prooi aan vandalen en krakers. Maar vandaag, na de renovatie, toont het bijna 90 jaar oude sanatorium zich trotser en vitaler dan ooit.
GROEPSUITSTAP – TAFELDRUIF
Het blauwe goud van de Druivenstreek
Stap de wereld van de overheerlijke tafeldruif binnen. Je bezoek begint in het bezoekerscentrum Dru!f waar je de hoogdagen van de teelt herbeleeft. Daarna gunnen Koen en Filip Dewit je een kijkje achter de glazen deuren van hun moderne serrebedrijf. Wist je trouwens dat ook perziken goed gedijen in serres? Tijdens een busrondrit door Eizer kom je te weten waarom dit vroeger een echt ‘pezzedorp’ was. Als afsluiter heb je de keuze: een portie cultuur, een wandeling of een fietstocht.
Een huis voor de tafeldruif
Sinds Felix Sohie in 1865 de eerste serre bouwde in Hoeilaart, is de Vlaams-Brabantse tafeldruif een product met faam, gesmaakt in binnen- en buitenland. In de topjaren tufte de stoomtram dagelijks van Overijse naar Groenendaal met druiven voor de export. Zelfs in de Verenigde Staten kwamen deze druiven op tafel. Hoe bracht de tafeldruif voorspoed en welstand in de Druivenstreek? Dat kom je te weten in Dru!f, huis van de tafeldruif. Ook bittere tegenslagen komen er aan bod: verwoestende hagelbuien, economische en energiecrisissen, en de komst van de Zuid-Europese druiven. De nieuwe, interactieve tentoonstelling is de perfecte start voor een dagje Druivenstreek. (zie ook pagina 6)
Pezzedorp Eizer
Na je bezoek aan Dru!f en een wandeling naar keuze in het centrum (zie kader) stap je de bus op voor een rondrit naar Eizer. Dit gehucht was ooit een echt Pezzedorp met honderden serres vol blozende perziken. De gids vertelt je er onderweg alles over.
Springlevend streekproduct
Vandaag is de tafeldruif springlevend.
Ze kreeg dan ook een officiële erkenning als streekproduct met een Beschermde Oorsprongsbenaming (BOB). En ze wordt verwerkt in wijnen en schuimwijnen, ijs en andere zoetigheid. Tafeldruiven telen is een intensief gebeuren: snoeien, aanbinden, uitdunnen of scheuten verwijderen. In de serres is altijd wel iets te doen. Dat leer je bij Druiven Dewit in Overijse. Dit familiebedrijf bestaat al vijf generaties, goed voor meer dan honderd jaar ervaring. Koen en Filip Dewit groeiden op tussen de serres. De druiventeelt zit hen in de genen.
Per fiets, te voet of met de bus
Na het middagmaal met streekproducten ben je klaar om een namiddag actief de streek te ontdekken. Fietsen, wandelen of een busrondrit? Wat je ook kiest, elke optie neemt je mee naar interessante plaatsen en prachtig groen in de Druivenstreek.
Kies je de fietstocht, dan start je aan bezoekerscentrum Dru!f. De gids neemt groepen tot twintig personen mee door de Druivenstreek. Van Overijse naar Hoeilaart langs de oude spoorlijn? Of een ontdekkingstocht in het teken van de tafeldruif? Je ontdekt de mooiste historische plekken en het glooiende landschap. Onderweg maak je ook kennis met het indrukwekkende Zoniënwoud en zijn machtige beuken.
Je kan ook wandelen in het spoor van de tafeldruif terwijl je geniet van de natuur in en om Overijse. Kies voor een tocht met een gegidst bezoek aan de kerk, of een wandeling naar het recreatiegebied en het bufferbekken De Zuidflank. Keuze genoeg!
PRAKTISCH
9.15u: Koffie met koffiekoek (€6 per persoon)
10.30u: Bezoek aan bezoekerscentrum Dru!f met aansluitend:
Optie 1: wandeling in het spoor van de tafeldruif en bezoek aan Solheide
Optie 2: wandeling naar recreatiegebied en bufferbekken de zuidflank
Optie 3: extra busrondrit
13.00u: Middagmaal (menu -› pagina 35)
14.30u: Rondrit verdwenen ‘Pezzedorp’ Eizer
15.30u: Bezoek druivenserres Dewit met proevertje (€3 per persoon)
17.00u: Bezoek aan de wijnkelder Soniën met proevertje (€5 per persoon)
18.15u: Einde
GROEPSUITSTAP – VAN OVERIJSE NAAR AFRIKA
Een ode aan het Afrikaanse continent
Het imposante AfricaMuseum ligt als gegoten aan de rand van het elegante Warandepark van Tervuren. Deze statige brok geschiedenis onderging nog maar net een grondige renovatie. Het achterhaalde, koloniale wereldbeeld ruimde plaats voor een hedendaagse blik op een trots continent, met een fraaie collectie kunstschatten, gebruiksvoorwerpen, instrumenten, planten en dieren. En je hoeft niet alleen te kijken of te luisteren: je mag ook volop meedoen. Deze daguitstap combineert een museumbezoek met een rondleiding in bezoekerscentrum Dru!f én wijnkelder Soniën in Overijse.
22,5 m lange prauw
De ingang van het museum bevindt zich in het mooie Warandepark van Tervuren. Via een imposant glazen paviljoen, de onthaalruimte, wandel je via een ondergrondse gang naar de kelders van het oude museumgebouw. In de gang ontdek je meteen een van de pronkstukken van het museum: een houten prauw van 22,5 m lang. Deze reuzenkano bood plaats aan honderd roeiers.
Verleden ontmoet heden
Het gerenoveerde museum straalt de grandeur uit van bij de opening in 1910, maar inhoudelijk lijkt het in niets meer op het oude, koloniale ‘Congomuseum’ dat Leopold II liet bouwen. De prachtige museumzalen met hun gerestaureerde, beschermde vitrinekasten en authentieke muurschilderingen ademen de geest van hun tijd. Tegelijk kregen ze een swingende nieuwe invulling met een kritische blik op het omstreden koloniale verleden.
Kijken, aanraken, meedoen!
Het moderne Afrika komt voluit aan bod in een boeiende wisselwerking met oude topstukken. Zaal na zaal ontdek je de permanente tentoonstelling in een wervelende opeenvolging van muziekinstrumenten, kunst, gebruiksvoorwerpen, planten en dieren. En je hoeft niet alleen te kijken: meedoen mag!
Zet een hoofdtelefoon op en ontdek de geluidsfragmenten in de zaal Talen en muziek. Luister naar de twee tonen van de spleettrom en tokkel op de duimpiano of sanza. En hoor je wat verder die melodieuze klanken? Die leiden je regelrecht naar Studio Rumba. Op een groot scherm krijg je daar Afrikaanse dansles. Je dansbenen in bedwang houden? Dat lukt je hier niet.
Kunst, cultuur en natuur
Op weg naar de zaal Landschappen en biodiversiteit maak je kennis met Moseka, de verkeersrobot. En er valt nog meer te ontdekken: wist je dat het AfricaMuseum zo’n tien miljoen dieren in zijn collectie heeft? Die kan je niet allemaal bewonderen, natuurlijk, maar je loopt wél langs een levensgrote giraf en olifant. Je ziet enorme spinnen, gevaarlijke slangen en een babynijlpaard op alcohol. En bij een speciale installatie kan je het verschil voelen tussen de handen van een mens, een gorilla en een chimpansee.
Je wandelt intussen door de monumentale rotonde met zijn glazen koepel en marmeren vloeren. Een beeld van de hedendaagse Congolese kunstenaar Aimé Mpane biedt er tegengewicht voor de vergulde beelden uit de koloniale periode. En dan beland je zomaar ineens in het bruisende Kinshasa of het geheimzinnige regenwoud. Leve de VR-bril. In de volgende zaal zie je dan weer doodskisten in de vorm van een lichaam, beschermende amuletten en prachtig textiel. Dit museum biedt genoeg stof voor meer dan één bezoekje.
Koffie mét uitzicht
Sluit je bezoek af in Bistro Tembo, het museumrestaurant met zijn enorme raampartijen. Het weergaloze uitzicht over het park en het museumgebouw krijg je er helemaal gratis bij.
Het AfricaMuseum is een familievriendelijk museum. Je kan het op eigen houtje bezoeken of deelnemen aan een rondleiding of workshop. Kom je met kinderen? Gebruik dan het grondplan voor families met toffe opdrachten per zaal, voor kinderen van 6 tot 9 jaar. Of los doorheen de permanente tentoonstelling de raadsels op van het spel AfricaMuseumQuest.
PRAKTISCH
9.30 u: Koffie met koffiekoek (€6 per persoon)
10.30 u: Bezoek aan bezoekerscentrum Dru!f 11.45 u: Bezoek aan wijnkelder Soniën met proevertje (€5 per persoon), druivenserres Dewit (€3 per persoon) of OnzeLieve-Vrouwkerk (45 min)
13.00 u: Middagmaal (menu -› pagina 35)
14.30 u: Vertrek naar het AfricaMuseum in Tervuren (door de groep te regelen met het AfricaMuseum)
Groepsmenu's
(VANAF 20 PERSONEN)
Wij bieden de mogelijkheid aan om je (halve) daguitstap te starten met een tas koffie of thee en een koffiekoek (6 euro per persoon).
’s Middags maak je een keuze uit 3 menu’s. Het gekozen menu is voor de hele groep hetzelfde. Info over allergenen en gluten kunnen opgevraagd worden door de groepsverantwoordelijke bij het restaurant, na de reservatie.
Menu 1
Koffietafel:
Wit en bruin brood met beleg: kaas, hesp, salami en americain, plattekaas met radijzen en lente ui.
1 stuk kaastaart uit Overijse 1 koffie of thee
€15/persoon
Menu 2
Spaghetti
1 glas wijn of 1 pils of 1 frisdrank
1 verwenkoffie of thee
€25/persoon
Menu 3
Verse soep Kalkoengebraad met kroketten en warme groenten. Saus naar keuze: druivensaus (seizoen) of pepersaus.
1 glas wijn of 1 glas bier of 1 glas frisdrank Kaastaart uit Overijse met 1 koffie of thee
€35/persoon
Algemene voorwaarden groepsuitstappen Overijse
• Groepen bestaan minstens uit 20 personen. De reservaties gebeuren schriftelijk en ten minste 14 dagen voor het bezoek.
• Het definitief aantal deelnemers dient minstens 7 dagen vooraf en schriftelijk opgegeven te worden. Nadien kunnen we wijzigingen niet meer garanderen.
Annuleren kan kosteloos tot en met 10 dagen of meer voor het bezoek.
• Eten en drank worden ter plaatse afgerekend door de verantwoordelijke van de groep. De hele groep kiest voor hetzelfde menu, met uitzondering van allergieën. Voor de buschauffeur en toeristische gids wordt een gratis maaltijd voorzien door het restaurant.
• De uitstappen gebeuren steeds met eigen vervoer. Wij worden graag op de hoogte gesteld indien andersvaliden deelnemen aan de uitstap.
• De gepubliceerde prijzen zijn gebaseerd op de prijzen en voorwaarden, zoals die bekend waren tijdens het samenstellen van de programma’s. Zij kunnen ondertussen gewijzigd zijn als gevolg van prijsverhogingen door derden. De betaling van de uitstap gebeurt na ontvangst van de factuur. Op de totale kostprijs rekenen wij 10 euro administratieve kosten aan. Gemeente Overijse is enkel bemiddelaar en kan niet verantwoordelijk gesteld worden voor eventuele tekortkomingen vanwege de cliënt en/of de dienstverlening.
• De gidsen en de gemeente Overijse zijn niet verantwoordelijk voor ongevallen tijdens de rondleiding.
• De groepsverantwoordelijke ontvangt na het bezoek een evaluatieformulier. Ondanks alle inspanningen en zorgen kunnen er toch nog misverstanden ontstaan. Omdat wij de kwaliteit van onze groepsuitstappen voortdurend willen bewaken, vragen wij je vriendelijk om het evaluatieformulier in te vullen en ons terug te bezorgen.
Meer info www.overijse.be/groepsuitstappen
Mountainbikeroute De Twee Valleien
Voor de mooiste single tracks en uitdagende hellingen hoef je niet naar de Ardennen. Het mooiste parcours ligt gewoon hier, in Overijse. De vernieuwde mountainbikeroute De Twee Valleien heeft echt alles te bieden wat een mountainbiker zoekt: klimmen en dalen, stof happen en modder slikken, bospaden en veldwegeltjes. Overijsenaar en mountainbikecoach Jarne Cappittel (21) voelt er zich helemaal thuis!
KAASTAART
JARNE CAPPITTEL
Alles mountainbiker
Single tracks en holle wegen
“Durven gaan!”
Drie lussen
wat een zoekt
Mountainbikeroute De Twee Valleien werd nog maar net vernieuwd en verwent je met enkele pittige kuitenbijters. Ja, ook de kasseien van de legendarische Moskesstraat in Terlanen. Niet het echte mountainbikewerk, maar sowieso een uitdaging voor elke renner. Mooie recuperatiestroken, holle wegen, hoogvlakten en uitgestrekte velden zorgen voor een schitterende en afwisselende rit.
Laat je niet afschrikken door de hoogtemeters of de afstand. Deze route is voor jong en oud, voor de technische rijders en voor wie minder vaardig is. Ook met de gravelbike kan je dit parcours aan, maar dat is niet voor iedereen weggelegd. “De voornaamste eigenschap van een mountainbiker? Dat is durf!”, zegt Jarne. “Heb vertrouwen in jezelf. Durf ervoor te gaan. Elke mountainbiker valt wel eens, daar leer je uit. Maar vergeet natuurlijk nooit je helm.”
De route bestaat uit drie bewegwijzerde lussen. De groene lus is 12 km lang en telt 148 hoogtemeters. De blauwe lus meet 22 km en heeft 319 hoogtemeters. De rode lus is de langste: 23 km en 267 hoogtemeters. Ze lopen allemaal grotendeels over onverhard terrein. Gevorderde mountainbikers kunnen de drie lussen combineren tot een uitdagende tocht van 57 km. “Je ziet, je hoeft echt niet naar de Ardennen voor de mooiste single tracks. Hier op de hellingen van Overijse wacht je meer dan genoeg avontuur.” MOUNTAINBIKEROUTE DE
Welke single tracks bedwing jij het liefst? Die op de Zuidflank met zicht op het centrum van Overijse?
Die op de flanken van de IJsevallei? Door de holle wegen van Tombeek? Of de open velden in Terlanen?
Mountainbikeroute De Twee Valleien doet het gewoon allemaal!
“De heuvels en valleien van Overijse vormen een prachtig mountainbikeparcours”, vindt Jarne Cappittel, die in zijn vrije tijd een groep jongeren van de mountainbikeschool Druivenstreek onder zijn hoede neemt. Hij kent zowat elke mountainbiketrack in de Druivenstreek.
“Hier op de Zuidflank vindt je al toffe, korte hellingen waar je met een flinke
vaart af kan racen”, vertelt hij terwijl hij een groepje toekomstige kampioenen aanspoort. “Wie meer uitdagende, technische afdalingen zoekt, moet niet ver te zoeken. Boomwortels en stenen maken het ook voor de geoefende mountainbiker een feest. Het bos in Terlanen is een van mijn favoriete plekken.”
De mountainbikeroute De Twee Valleien zijn bewegwijzerd met de gekende rode pijltjes (rode route), groene pijltjes, (groene route) of blauwe pijltjes (blauwe route). Combineer ze alle drie tot een uitdagende tocht van 57 km.
De gevangenen van het Terlanenveld
2
NIJVELSEBAAN 190, TERLANEN
1 Het water van de Lanevallei
Kasteelpark Isque
Ooit woonde het adellijke geslacht
Het Kamp, zo klinkt het in de volksmond. Aan het einde van de Tweede Wereldoorlog richtten de Britten hier een kamp op voor Duitse krijgsgevangenen: POW 2228 (Prisoners Of War). In de jaren '45 en '46 verbleven er meer dan 72.000 krijgsgevangenen.
Isque op het kasteeldomein in het centrum van Overijse, maar de heren van Wittem bouwden in de 16de eeuw een nieuwe burcht tegen de oude vestingwal aan. En dat staat er nog als thuisbasis van basisschool ’t Kasteeltje. WAVERSESTEENWEG 41, OVERIJSE
Park Mariëndal
Recreatie
en sport op de Zuidflank
Park Mariëndal gaat ongemerkt over in de Zuidflank, een groene recreatieve zone met een reuzegroot vliegend hert als blikvanger. Je kan hier volop mountainbiken, skaten, klimmen en zelfs tennissen. Ernaast ligt atletiekpark Den Heurk, hét sportepicentrum van de gemeente.
BEGIJNHOF Z/N, OVERIJSE
De Moskesstraat
De Laan meandert vrolijk en vrij door weilanden, hakhoutbosjes en natte broekbossen, om wat verder in de Dijle uit te monden. Een prachtig, natuurlijk fietslandschap.
De IJsebroeken
Tussen Overijse en Huldenberg trap je langs een ketting van voormalige visvijvers in de IJsevallei, omzoomd door hooilanden en moerasbossen. Een bijzonder stukje natuur en een vogelparadijs waar je de fuut en misschien wel een ijsvogel kan spotten.
DREEF Z/N, OVERIJSE
Hier gebeurt het allemaal, in de groene oase aan de rand van de historische dorpskern. Met het Begijntjesbad, cultuurcentrum Den Blank én … de omloop van de legendarische Druivencross. De beste mountainbikers happen naar adem op het zware parcours. Geraak jij de heuvels op?
J.B. DEKEYSERSTRAAT Z/N, OVERIJSE
550 meter kasseien, een gemiddeld stijgingspercentage van 7,98% en zelfs een stukje met 18%. Een pittig onderdeel van het WK wielrennen in 2021 en een geduchte helling voor menig wielertoerist en mountainbiker.
MOSKESSTRAAT, TERLANEN
De muren van deze herberg hangen vol met verzetshelden en herinneringen aan verzetsdaden uit heel de wereld. De naam ’t Klein Verzet is evengoed een knipoog naar de kleinste fietsversnelling. De geknipte halte om op adem te komen bij een hapje en een drankje.
BOLLESTRAAT 1, TERLANEN
’t Klein Verzet
DE ZUIDFLANK
Gravelroute Druivenstreek
Vechten tegen de wind in open veld, je evenwicht bewaren op een single track in het bos, een stevige helling op om boven te genieten van het landschap van de IJsevallei. En dat 94 kilometer en 1000 hoogtemeters lang. De Gravelroute Druivenstreek is een echte uitdaging voor de doorwinterde gravelbiker. De volledige lus gaat langs Overijse, Hoeilaart, Tombeek,
Ottenburg, Sint-Agatha-Rode, Terlanen, Huldenberg, Loonbeek, Neerijse, Korbeek-Dijle, Duisburg, Vossem, Tervuren en Eizer. Minder geoefende fietsers kunnen ook kiezen voor een kortere versie met startplaats in Bertem (66 km), Hoeilaart (54 km), Huldenberg (46 km) of Tervuren (76 km). Elke startplaats beschikt over parkeerfaciliteiten voor de auto.
Wegwijzers? Daar doen gravelbikers niet aan. Dus download het gpx-bestand via www.overijse.be/gravel-druivenstreek
Rij je eigen Brabantse Pijl
Vertrek aan het Stationsplein in Overijse voor een heroïsche fietsroute door het landschap van Zuid-Dijleland. Het ene moment sta je recht op de trappers om de valleihelling te bedwingen, het andere trek je een spurtje naar het volgende dorp. De lus van 98 kilometer brengt je door Oud-Heverlee, Korbeek-Dijle, Leefdaal, Duisburg, Vossem, Tervuren, Eizer, Huldenberg, Sint-Agatha-Rode, Overijse, Tombeek, Terlanen, Ottenbrug en even de taalgrens over naar Pécrot, Nethen en Beauvechain. Dit is het heroïsche strijdtoneel van de echte grote wielerhelden. Eddy Merckx, Roger De Vlaeminck, Freddy Maertens, Edwig Van Hooydonk… Ze stonden allemaal al op het podium van de Brabantse Pijl.
Volg de wegwijzers of download de gpx-coördinaten. De route is 98 kilometer lang en telt 1033 hoogtemeters. www.toerismevlaamsbrabant.be/debrabantsepijl
Ook voor kleine kannibalen
Een kleine flandrien in huis? Kies dan voor De Brabantse Pijl Kleine Kannibaalroute: 23 km en 230 hoogtemeters. Download de route via www.toerismevlaamsbrabant.be/thema/cycling/kleine-kannibaalroutes
Genieten van de groenste plekken van de Druivenstreek
Neem je tijd als je door de mooie IJsevallei richting Zoniënwoud trapt, en geniet van alles wat je ziet. Om dan onder het koele bladerdek van majestueuze beukenkathedralen te verdwijnen in het groen. De Zoniënroute is een heerlijk vlakke fietstocht over rustige fietswegen, vaak autovrij. Wij volgden de knooppunten in het fietsspoor van levensgenieters en streekkenners Luc Verhaegen en Bernadette Van Geel door het mooiste en groenste stukje van het Nationaal Park Brabantse Wouden.
DE ZONIËNROUTE
Heerlijk fietsen door de Brabantse Wouden
De Zoniënroute is er eentje voor echte genieters. Je fietst door het groen en de geschiedenis van een wondermooie streek. “En je hoeft geen pittige hellingen op, dat is zeldzaam in Overijse”, lachen fietsers
Luc Verhaegen en Bernadette Van Geel.
Luc en Bernadette zijn gretige fietsers en wandelaars. Liefst in eigen streek, want die is verrassend genoeg. En hun favoriete lus? Dat is de 42 kilometer lange Zoniënroute door Overijse, Hoeilaart en Tervuren, want die heeft heel wat variatie in petto. Het grootste deel trap je onder het bladerdek van het Zoniënwoud, het hart van de Brabantse Wouden. Een oerbos van 4400 hectare groot met sierlijke beuken als echte kathedralen en mysterieuze eeuwenoude eiken.
Verdwenen tram
Al meteen als we het centrum van Overijse achter ons laten en de oude trambedding richting Hoeilaart volgen, neemt de natuur het over. En als we wat verderop het Hagaardbos induiken en het autoverkeer afschudden, is de rust compleet. “Tot de jaren zestig van vorige eeuw reed er hier een tram tussen Groenendaal en Overijse. Die voerde vooral bouwmaterialen als ijzer, glas, hout en ook steenkool aan”, weet Luc. “Om de druivenserres te bouwen. Een eigenaardigheidje: het was een van de weinige tramlijnen die de breedte had van een treinspoor. Dat maakte het gemakkelijk om in het station van Groenendaal treinwagons te koppelen aan het tramstel, zodat niet alle materiaal moest worden overgeladen.”
UNESCO
De IJse is onze metgezel tot in Hoeilaart, om dan op de taalgrens het Zoniënwoud binnen te rijden. We trappen door statige, kaarsrechte dreven en bollen onder
de R0 door, richting het bosreservaat Joseph Zwaenepoel. Dat is een van de vijf stukken Zoniënwoud die door UNESCO als werelderfgoed worden erkend. Een stukje ongerepte natuur als venster op hoe de Europese oerwouden er in lang vervlogen tijden uitzagen.
De rit door het Zoniënwoud lijkt eindeloos lang, maar dat deert niet. Het is zalig onder de koelte van de bladeren. Dan komt toch de bewoonde wereld in het vizier in de vorm van het mooie romaanse kerkje van Jezus-Eik. Het dorp dankt zijn naam en zijn kerk aan een miraculeus kruisbeeld dat in een eik zou hebben gehangen. “Pelgrims die na hun bedevaart miraculeus waren genezen, maakten uit dankbaarheid schilderijtjes. Die kan je bewonderen in de bijzondere kerk”, zegt Luc. Ook voor het terras van gemeenschapscentrum de Bosuil net naast de kerk is een stop in Jezus-Eik een goed idee.
Chinese balsempopulier
Opnieuw duiken we het Zoniënwoud in richting Tervuren, door het geografisch arboretum in het Kapucijnenbos. Geen eiken en beuken hier, wel de Hymalayaspar, Japanse rondbladesdoorn, Perzische slaapboom, Turkse boomhazelaar, Mantsjoerijse walnoot, Magellaanschijnbeuk, Chinese balsempopulier en nog honderden andere boomsoorten. Charles Bommer, conservator van de Nationale Plantentuin in Meise, begon in 1902 met de bomenverzameling op een stukje grond van Leopold II. Niet alleen omdat hij het mooi vond. De Belgische
overheid wilde nagaan welke uitheemse boomsoorten zich konden aanpassen aan ons klimaat om de rentabiliteit van onze bossen te verhogen.
Zeven Congolese graven Via de mooie Markt in Tervuren komen we uiteindelijk aan het Warandepark. “Een echt openluchtmuseum met de Sint-Hubertuskapel, de ruïnes van het hertogelijke paleis, het AfricaMuseum, de vijvers”, zegt Bernadette, terwijl we terug richting Markt trappen voor een bezoekje aan de Sint-Jan-Evangelistenkerk. Zeven bescheiden graven herinneren hier aan Ekia, Gemba, Kitukwa, Mpeia, Zao, Samba en Mibange. Ze verbleven in de zomer van 1897 met 260 andere Congolezen in een van de drie Afrikaanse dorpen in het park. Als bezienswaardigheid tijdens de wereldtentoonstelling dat jaar. De kille en vochtige augustusmaand werd hen fataal. “Een heel bittere geschiedenis, maar ook dit verhaal moet verteld worden”, zegt Luc. “Om eruit te leren.”
Het mooie Voerwegje brengt ons naar Vossem en dan door de open velden via Duisburg en Eizer weer naar ons vertrekpunt in Overijse. Een toffe fietservaring ervaring en heel wat kennis rijker.
TERRAS CAFETARIA DE BOSUIL IN JEZUS-EIK
Op weg!
De Zoniënroute maakt deel uit van Flanders’ Finest Fietsroutes, een selectie van de 25 mooiste themaroutes die Vlaanderen rijk is. Meer weten? www.visitflanders.com/nl/ flandersfinestfietsroutes
Dru!f
Duik de geschiedenis van de Druivenstreek in, in het interactieve bezoekerscentrum Dru!f in het hart van Overijse. Met een vleugje augmented reality leer je de stiel van de serristen zelf!
De grote vijver van de IJsebroeken ligt tussen twee opmerkelijke heuvelruggen: Bisdom (100m) en de Koningsberg (97,5m). De voormalige visvijvers vormen vandaag een mooi natuurgebied met moeras en hooilanden.
DREEF, OVERIJSE
Het Warandepark van Tervuren
Ooit het jachtdomein van de Brabantse hertog Hendrik I, vandaag het mooiste wandelpark dat je maar kan vinden. Flanneer
langs de vijvers en in de neoklassieke Franse tuin. Of verdwaal in het Warandebos tussen de 200 jaar oude beuken en eiken. Aan de rand van het park pronkt de barokke Sint-Hubertuskapel naast de restanten van het hertogelijk paleis. En natuurlijk heb je er ook het befaamde AfricaMuseum.
LEUVENSESTEENWEG 13, TERVUREN
Bosreservaat Zwaenepoel
Houtvester Joseph Zwaenepoel nam in 1983 het initiatief om de natuur vrij spel te geven in een deel van het Zoniënwoud. Het bosreservaat is vandaag erkend als UNESCO Werelderfgoed als onderdeel van een groep van in totaal 94 uitzonderlijke beukenwouden in 18 Europese landen. Het bestrijkt een gebied van 230 hectare. Er wordt niet aan bosbeheer gedaan, er is geen menselijke tussenkomst, er worden geen bomen gekapt of aangeplant.
PALISSADEPAD Z/N, HOEILAART
Jezus-Eik
De miraculeuze Duivelseik waar het dorp zijn naam aan ontleent, is er niet meer. De mooie, barokke kerk uit de 17de eeuw nog wel. De hedendaagse bedevaarders zijn vooral bosbezoekers.
KAPUCIJNENDREEF Z/N, JEZUS-EIK
Druiven te koop!
Zie je onderweg een bordje ‘druiven te koop’? Ga dan gerust binnen. Misschien laat de serrist je zelfs je eigen tros royal, ribier, Leopold III, canon hall of muscat knippen in de serre. De delicieuse tafeldruiven met hun zachte donslaagje zijn heerlijke, gezonde snoepjes.
Muscatroute
Pittige hellingen brengen je langs serres waar je de druiven zelf kan knippen en proeven. Stop even aan Bezoekerscentrum Dru!f in hartje Overijse, kijk uit over het prachtige meer van Overijse-Genval en trap door onverharde dreven van het Zoniënwoud.
De route is 39,3 km lang. Start aan GC Felix Sohie in Hoeilaart (Gemeenteplein 39) en volg de knooppunten: 42 79 2 4 · 81 · 16
Uitpuffen onderweg!
Je komt altijd wel een tof fietscafé tegen op je weg, waar je op krachten komt bij een drankje of een hapje.
Royalroute
De perfecte kennismaking met de Druivenstreek. Je fietst langs stijlvolle serristenvilla’s, glazen serres en het kasteel van Huldenberg waar het allemaal begon. En ook door velden, het knappe Zoniënwoud en het mondaine Warandepark van Tervuren.
De Royalroute is 33 kilometer lang. en vertrekt aan Dru!f, Waversesteenweg 2 in Overijse. Volg de knooppunten 40 – 29 – 25 – 60 – 61 –46 – 45 – 19 – 9 – 3 – 59 – 4 – 7 – 27 – 26 – 40.
Tour Elentrik
Een originele ontdekkingstocht door Overijse?
Tour Elentrik gidst je langs de meest kleurrijke nuts- en elektriciteitskasten. Meer dan veertig zijn het er, en ze werden allemaal onder handen genomen door graffitikunstenaars. Coole street art!
www.overijse.be/tourelentrik
Enkele adresjes:
• Huis Istas, Brusselsesteenweg 652, Jezus-Eik
• Cafetaria De Bosuil, Witherendreef 1, Jezus-Eik
• Cultuurcafé Den Blank, Begijnhof 11, Overijse
• ’t Pleintje, Waverseseteenweg 8, Overijse
• Den Bonten Os, Waversesteenweg 2, Overijse
• nICE!, Stationsplein 2, Overijse
• De Toekomst, Processiestraat 4, Overijse
• ‘t Klein Verzet, Bollestraat 1, Terlanen
• De Sportman, Leuvensestraat 3, Terlanen
• Cafetaria Begijntjesbad, Begijnhof 9, Overijse
• Brasserie Den Tram, Stationsplein 3, Overijse
• Taverne De Met, Justus Lipsiusplein 1, Overijse
UITGELICHT
Als gegoten in het landschap
De ochtendmist rolt over de groene glooiingen van de Druivenstreek. In de serres wachten de rijpende tafeldruiven geduldig op de eerste zonnestralen. Die glazen huizen maken onlosmakelijk deel uit van het landschap. Tijdens de hoogdagen van de
druiventeelt was de hele streek bezaaid met serres, wel 35.000 stonden er halfweg vorige eeuw. Overijse was een van de ‘Glazen Dorpen’. En nog altijd wel een beetje, want nergens ter wereld vind je zulke zoete en sappige tafeldruiven als hier!
Interesse in de volledige lijst toeristische activiteiten in Overijse? Scan de QR-code of volg ons op facebook en Instagram gemeenteoverijse #pittigoverijse
Op het ritme van het dorp
Elk gehucht heeft zijn eigen karakter, geschiedenis en bezienswaardigheden. Neem de tijd en volg het ritme van je stappen Zo ontdek je altijd wel iets nieuws. We trokken op een ontdekkingstocht door Overijse. Samen met streekgids Marc Bracke vonden we er meer Overijse dan we konden vermoeden.
ERFGOEDWANDELING OVERIJSE
Door de geschiedenis van een druivendorp
Geen betere plek om een erfgoedwandeling te starten dan Den Bonten Os in het hart van Overijse. Niet alleen omdat Bezoekerscentrum Dru!f je meteen een inkijk geeft in de druivenstiel, maar omdat deze oude patriciërswoning eeuwenlang als herberg hét trefpunt was van het dorp. Amper drie kilometer lang is de Erfgoedwandeling, maar dankzij streekgids Marc Bracke wacht ons om elke hoek een nieuw en boeiend verhaal.
Maar voor we vertrekken, duiken we Bezoekerscentrum Dru!f binnen. Zo zijn we meteen mee met het hele druivenverhaal, want veel van het wonderlijke erfgoed heeft Overijse aan de druiventeelt te danken. En om helemaal mee te zijn, stappen we dan nog even de Sint-Martinuskerk binnen. Hier vind je de hele geschiedenis van de gemeente samengevat in een kleurrijk glasraam van kunstenaar Jean Rigaux (1935-2008).
Isca, het prille begin
“Die datum rechtsboven? 832, het jaar waarin voor het eerst Overijse als Isca wordt vermeld in een akte”, weet Marc. “En weet je dat je nu op een adellijke grafkelder staat?” Hij wijst naar de grafsteen in het koor. Het is de grafkelder van de prinselijke familie Horne. “Hun stamboom heeft takken die reiken tot aan onze koninklijke familie.”
Buiten de kerk kijkt Justus Lipsius uit over zijn Justus Lipsiusplein. De 16de-eeuwse humanist is hier geboren, zijn ouderlijk huis ligt naast de muziekacademie. Maar dat is voor later, eerst beklimmen we de kasseien van Solheide naar de oude begraafplaats. De onderkomen, verzakte graven geven de plek een wat lugubere sfeer. Maar wel fotogeniek! Ook het uitzicht over het dorp en de overkant van de IJsevallei is dat!
Gouden zaken, mooie villa’s
Om de hoek ligt misschien wel de mooiste serristenvilla van het dorp. Ze werd begin 1900 gebouwd door druiventeler
Eugène Raussens. “Gegoede serristen lieten zich een rijkelijk aangeklede woning aanmeten. Aanvankelijk waren die villa’s vrij eenvoudige vierkante blokken. Maar na de eeuwwisseling bracht architect Charles Mariën daar verandering in, met veel houtwerk, terrassen en stevige dakconstructies. Mariën had ook een houtzagerij, dus de zaken gingen goed.”
Verborgen bunker
Langs de achttien serres van domein Solheide wandelen we terug naar het dal. De gemeentelijke serres worden verhuurd aan particulieren die er druiven of groenten kweken. Aan de Taymansstraat komt een vleugje pianomuziek ons tegemoet door een open raam. We zijn aan aan het Justus Lipsiushuis en de muziekacademie gekomen. “Hier is Justus Lipsius geboren”, zegt Marc. “En hij kwam hier nog regelmatig naartoe om te verpozen, als het hem te druk werd in Leuven of Leiden. De tuin is nog steeds een stukje omheinde rust.”
Het achterpoortje van de tuin brengt ons weer aan het Justus Lipsiusplein. Marc richt onze aandacht op een vreemde schoorsteen die uit de grond lijkt te komen. “Onder onze voeten ligt een bunker verscholen, een onderdeel van de KW-linie die ons land voor de Tweede Wereldoorlog tegen een invasie moest beschermen. Het was zelfs een commandopost. Weinig mensen weten dat.”
Prinsen en brouwers
De befaamde S-bocht voorbij, komen we aan kasteel Isque of het Kasteel van IJse.
Ooit was dit het stulpje van de adellijke familie van Wittem, later van de graven en prinsen van Horne, en daarna de prinsen van Salm-Kyrbourg. Veel chique volk dus. Nu is het een schooltje. Met aan de overkant van de Waversesteenweg de voormalige brouwerij Lootvoet. “Vier brouwerijen waren er destijds in centrum van Overijse”, weet Marc. “Brouwerij Lootvoet brouwde het bekende Leffebier al in de jaren 1950. De brouwer wist de prior van de abdij van Leffe letterlijk tussen pot en pint te overtuigen, op een diner van de bisschop van Namen. Het was het begin van een wereldverhaal. Leffe werd hier tot 1977 gebrouwen, vandaag maakt het deel uit van het assortiment van AB Inbev.” De oude brouwketel op de binnenkoer en een glasraam herinneren nog aan het brouwersverleden.
De blankweide
Via de Fezelarenstraat - het Pagestrekke in de volksmond – neemt Marc ons meer naar de plek waar het begijnhof stond. Alleen de begijnhofkapel herinnert eraan. En de naam van het zwembad: Begijntjesbad. Net zoals CC Den Blank herinnert aan de blankweide, waar de dekens en wasgoed van de openbare wasplaats te drogen lagen. Zo is de geschiedenis niet alleen verweven met de gebouwen maar ook met de plaatsnamen van het boeiende Overijse. Beleef het zelf en ga op wandel. Of boek een gegidste wandeling, Marc zelf leidt je met veel plezier rond. Ook met een toffe variant op kindermaat!
STREEKGIDS MARC BRACKE
ERFGOEDWANDELING OVERIJSE
Op weg!
Je erfgoedwandeling start aan Den Bonten Os en bezoekerscentrum
Dru!f, aan de voet van de SintMartinuskerk aan de befaamde – en voor wielrenners beruchte – Sbocht. De wandellus is amper drie kilometer lang maar rijgt het ene boeiende verhaal aan het andere.
Den Bonten Os
Dit historische pand heeft zijn wortels in de 16e eeuw als patriciërswoning. De naam ‘Den Bonten Os’ duikt op in 1702, toen het gebouw als herberg diende. In de 18e en 19e eeuw groeide het uit tot een bekende afspanning, waar onder andere de schuttersgilde een lokaal had. Vandaag is het een gezellige taverne én de thuis van Bezoekerscentrum Dru!f.
WAVERSESTEENWEG 2
Coninckxhuys
Het statige gemeentehuis van Overijse domineert het Justus Lipsiusplein. Het pand overleefde de rampspoed van 28 april 1692 niet en werd later heropgebouwd. Er was brand uitgebroken in een huis nabij de markt, en verwoestte het Coninckxhuys, de Halle, 49 huizen en een deel van de kerk.
BRUSSELSESTEENWEG 510
Serristenvilla Raussens
Deze villa werd rond 1900 door Eugène Raussens en is een beschermd monument. Dergelijke serristenvilla’s dienden als statussymbool van de succesvolle druiventelers die hun welvaart wilden tonen. Villa Raussens is typerend voor het architecturale landschap van de ‘glazen dorpen’.
SOLHEIDE
Justus Lipsiushuis
Het ouderlijke huis van humanist Justus Lipsius is nu de vaste stek van de muziekacademie. Het pand combineert bouwstijlen uit verschillende periodes, waaronder de 17e en 18e eeuw. De gevels van het gebouw zijn verankerd in bak- en zandsteen, en er staat een opvallende toren uit het begin van de 20e eeuw.
TAYMANSSTRAAT 10
Kasteel van IJse
Al in de 14de eeuw bestond de heerlijkheid IJse, toen in handen van de adellijke familie van Wittem. Het huidige kasteel werd gebouwd door Hendrik III van Wittem na de verwoesting van het dorp in 1489. In 1948 kocht de Belgische staat het pand.
WAVERSESTEENWEG 41
Brouwerij
Lootvoet
In de jaren 1950 werd hier voor het eerst het nu bekende abdijbier Leffe gebrouwen. Het werd een groot succes en in 1954 kocht Brouwerij Artois (nu AB Inbev) zich in. De geschiedenis van Bouwerij Lootvoet gaat terug tot de vroege 20e eeuw, toen onder de naam Brasserie de la Fontaine.
WAVERSESTEENWEG 62
De Vuurmolen
Deze historische maalderij werd gebouwd in 1902-1905 als een van de eerste bedrijfsgebouwen volledig opgetrokken uit gewapend beton, een opmerkelijke innovatie voor die tijd. Sinds 1980 is de Vuurmolen beschermd als monument. In 1997 werd het gebouw aangekocht door de gemeente en vanaf 2005 omgevormd tot administratief centrum.
BEGIJNHOF 17
Voormalig
tramstation
In 1894 werd de tramlijn tussen Overijse en Groenendaal geopend. Het station zelf werd rond 1901 gebouwd en in de jaren dertig verbouwd, waardoor het zijn huidige modernistische uitstraling kreeg. Na de sluiting van het reizigersvervoer in 1949 en de stopzetting van het goederenvervoer in 1958 werd het station herbestemd en gerenoveerd.
Sint-Martinusmarkthal
Deze grote hal fungeerde oorspronkelijk als een marktplaats waar landbouwproducten, vooral druiven, werden verhandeld. Het gebouw is nauw verbonden met de rijke geschiedenis van de druiventeelt in de streek en is een symbolische plek tijdens de jaarlijkse Druivenfeesten.
STATIONSPLEIN
KASTEEL VAN IJSE
SERRISTENVILLA RAUSSENS
CONINCKXHUYS
De mooiste wegen zijn trage wegen
De fraaie holle weg naast de druivenserres. Het smalle bospad op de heuvelflank. Het open veldwegeltje. En ook dat verborgen paadje achter de huizenrij die je veilig en verkeersvrij van de ene straat naar de andere brengt. Het zijn allemaal trage wegen en die koesteren we hier in Overijse.
Help je mee?
Ken jij een trage weg die in vergetelheid is geraakt? Een pad dat nog niet op de kaart staat? Meldt het dan via omgeving@overijse.be
Wat zijn dat eigenlijk, trage wegen? Dat zijn openbare wegen die hoofdzakelijk worden gebruikt door niet-gemotoriseerd verkeer. Dus vooral door fietsers en wandelaars. Als ze in de Atlas der Buurtwegen uit 1841 staan vermeld, hebben ze een wettelijk en juridisch kader. Ook al liggen ze op privédomein. Je kan ze dan niet zomaar verplaatsen of afsluiten, en ze zijn voor iedereen toegankelijk. Maar veel van die wegjes zijn in de loop der jaren vergeten geraakt, overwoekerd of ingepalmd. Of ze werden toch verplaatst. Overijse startte daarom een grote inventarisatie. Eerst op basis van oude kaarten en digitale bronnen, daarna gingen inwo-
ners op pad om de wegjes te inventariseren. De bedoeling hiervan? Als we de trage wegen in Overijse kennen, kunnen we ze koesteren en zelfs uitbreiden. Zodat elke dorpskern een fijnmazig ‘tragewegennet’ heeft waar de zachte weggebruiker veilig en verkeersvrij zijn weg vindt. Op termijn krijgt elke trage weg een naam en een naambordje, zoals in Tombeek en Terlanen al gebeurd is. En met de tragewegenkaart kan je dan op pad in heel Overijse!
Er vallen nog zoveel meer mooie hoekjes en verhalen te ontdekken. Onze wandelsuggesties!
Meer Maleizenwandeling Tussen druiven en perziken
Deze wandellus brengt je naar mooie en boeiende plekken van Maleizen. Een gehucht met bijzondere plekken en verhalen, statige villawijken, het Meer van Overijse, geurige bloemen en een stukje chocoladegeschiedenis.
Download de route via www.overijse.be/ meer-maleizenwandeling.
De gezondste wandeling
Een interactieve wandeling langs zeven haltes, met telkens een QR-code met tips, informatie, geluids- of videofragmenten over een gezondheidsthema. Het thema van de route verandert vier keer per jaar.
www.overijse.be/ de-gezondste-wandeling
Wist je dat Eizer vroeger een echt perzikendorp was, voor de druiventeelt de serres inpalmde? Deze route neemt je mee langs bijzondere serres, met achter elke glazen huisje een serrist die met hart en ziel zijn tafeldruiven teelt.
km
Vertrek aan de kerk van Eizer (Duisburgsesteenweg) en volg de knooppunten 322
322. Je kan deze route op verschillende punten inkorten.
www.overijse.be/eizer
Het Klein Terlanenpad (4,5 km) verkent de mooiste holle wegen, terwijl het Groot Terlanenpad (8,5 km) de velden doorkruist in het thema van WOII. Tien infoborden vertellen je onderweg de boeiendste verhalen. Je kan beide lussen ook combineren.
www.overijse.be/ klein-en-groot-terlanenpad
Oude straatnamen en hun verhalen
Wandel met de ErfgoedApp door de geschiedenis en de oude straatnamen van Overijse. Meteen leer je een mondje van dat sappige lokale dialect.
www.overijse.be/ oude-straatnamen-en-hun-verhalen
Lokaal lekkers
Het streekproduct bij uitstek in de Druivenstreek? Dat is de tafeldruif natuurlijk. Bij de telers zelf koop je de sappige vruchten plukvers uit de serres. Ook niet te versmaden zijn allerlei producten op basis van druiven: denk aan druivenroomijs, druivensappen en -likeuren, druivenpitolie en -bloem.
Maar er is nog veel meer lekkers. Zoek je zoete aardbeien of zongerijpte tomaten? Ga dan langs op de donderdagse markt in Overijse centrum of de zaterdagse markt in Jezus-Eik. Je koopt er lokaal geteelde groenten en fruit, duurzaam hoevevlees en kakelverse eieren. Streekbier proeven? Degusteer eens een ZigZag.
Tip! Op een drafje
Met de gratis app Jooks loop je op een drafje door Overijse, terwijl je onderweg uitleg krijgt bij de toeristische bezienswaardigheden. Je hebt de keuze uit vier routes, van 5,2 tot 14,9 km.
0478 54 24 55 – Ligt op 500 m van het fietsnetwerk
• Ronald Vanderkelen
Groeneweg 62 (centrum) – 0471 84 45 96
Ligt aan het fietsnetwerk
• Bacchus Royal - Niko De Saeger
Terhulpensesteenweg 116 –
0497 99 73 16 – Ligt op 300m van het fietsnetwerk
TERVUREN
• Michel De Kerk
Roelandsheide 6 – 0478 55 89 38
Ligt aan het fietsnetwerk
HOEILAART
• Eric Van Camp Joseph Kumpsstraat 33 – 0475 54 64 03
Ligt op 150 m van het fietsnetwerk
Kaastaart
• Danhieux
Waversesteenweg 29, 3090 Overijse
02 687 73 22
• Den Atelier
Brusselsesteenweg 466, 3090 Overijse
02 657 62 21
• Guns
Waversesteenweg 64, 3090 Overijse
02 688 01 49
Streekbier
• Holar & Isca
Gemeenteplein 31, 1560 Hoeilaart 0468 17 75 49
• The Drinks de Limburg Stirumlaan 13, 3040 Huldenberg – 02 687 41 44
IJs
• Leemveldhof
Leemveldstraat 43, 3090 Overijse
02 687 65 51
• nICE!
Stationsstraat 14A, 3090 Overijse
Elzasstraat 9, 3040 Huldenberg
0477 88 27 23
• eSTee ijs
Waversesteenweg 175, 3090 Overijse
0477 30 78 49
• Marc’s ijs
Sint-Annastraat 40, 3090 Overijse
0472 42 44 04
Slaap op beide oren
Zoveel te zien, te doen en te beleven in de Druivenstreek. Je kan er gerust meer dan een dag doorbrengen. En dan slaap je op beide oren op deze leuke adressen. Wil je in alle vrijheid kamperen? Geniet je liever van de luxe van een hotel? Of heb je het graag persoonlijk in een B&B? Voor iedereen is er wat wils. Ook groepen zijn van harte welkom in Overijse.
Scan de QR-code voor een overzicht van de overnachtingsmogelijkheden
De verhalen van de Druivenstreek
met Michaël Van Droogenbroeck
Meer info en de handleiding: WWW.OVERIJSE.BE/ ERFGOEDAPP
Een fietstocht door Overijse en de Druivenstreek is altijd een mooi avontuur vol geschiedenis en toffe ontmoetingen. Maar met de ErfgoedApp krijgt je tocht nog een extra laagje. Journalist en streekgenoot Michaël Van Droogenbroeck knoopte gesprekken aan met bekende en minder bekende inwoners, met druiventelers, brouwers, kunstenaars en boswachters. En jij kan meeluisteren. Gewoon gratis de ErfgoedApp downloaden, de Druiventrots Fietskaart halen aan het toeristische onthaal, en fietsen maar!
