Tusken de Marren december

Tusken de Marren INFORMATIEBIJLAGE VAN GEMEENTE DE FRYSKE MARREN | DECEMBER 2020

INHOUD

• Gemeentegezicht: Eelke Bosma, beleidsmedewerker inwoners • Inburgering: Iedereen doet mee • Duurzaam wonen met Tûk Wenjen • Vrijwilligerswerk? Dat doe(t) je goed!

• Onze samenleving is sterker als iedereen kan meedoen

Maandag 14 december Petear, 20.00 uur

Woensdag 16 december Debat en Beslút, 19.30 uur

Maandag 4 januari Petear, 20.00 uur

Woensdag 6 januari

Debat en Beslút, 19.30 uur Kijk voor actuele informatie op: www.defryskemarren.nl/ gemeenteraad

Koop nu uw pontabonnement

Langwarder Feart 2021

De verkoop van pontabonnementen voor 2021 is gestart. U kunt het abonnement online bestellen via onze website www. defryskemarren.nl/pont. Ook kunt het abonnement kopen op het gemeentehuis in Joure of bij het VVV-kantoor in Joure of Langweer. Zie onze website voor de openingstijden van het gemeentehuis.

Tarieven 2021 Voor voetgangers en (brom) fietsers is het tarief voor een overtocht € 1 en voor een jaarabonnement € 10.

Personenauto’s betalen voor een losse overtocht € 2,50.

Een jaarabonnement voor personenauto’s kost € 40.

De overige tarieven van de vaargelden kunt u vinden op www.defryskemarren.nl/pont.

Donderdag 19 november zijn stroffelstiennen geplaatst voor de in Auschwitz omgekomen Sarah en Jozef Blok en Jantje Jacobs. Stichting Dorpsbehoud Lemsterland (SDL) nam het initiatief. 19 november is de sterfdatum van Sarah, Jozef en Jantje.

Stroffelstiennen zijn steentjes van 10 bij 10 centimeter, die worden geplaatst voor elke woning waar door de nazi’s vermoorde mensen zijn weggevoerd. In het messing staan hun namen en gegevens gegraveerd. De twee stroffelstiennen in Lemmer zijn geplaatst tegenover de Apotheek de Waag aan de Nieuwburen 24. De stroffelstien in Echtenerbrug is geplaatst in de bocht bij Duimstraat 5.

Op de foto ziet u Neruis Goinga (SDL) en wethouder Roel de Jong. De Jong: “het is belangrijk dat we de herinnering aan deze periode levend houden. Vrijheid is niet gewoon, maar bijzonder. Deze stroffelstiennen zijn een mooie manier om hier blijvend en

zichtbaar aan te worden herinnerd. Dit jaar staan we stil bij 75 jaar vrijheid. Hiervoor stonden veel activiteiten op de planning, die helaas voor het overgrote deel niet door konden gaan. Als gemeente zijn wij blij dat dit initiatief wél gerealiseerd kan worden”.

Wa wint de Fryske Kultuerpriis

De Fryske Marren 2020?

Elts jier set de gemeente wer in Frysktalich kulturiel inisjatyf yn ús gemeente yn it sintsje, mei de Fryske Kultuerpriis. De priis bestiet út in bedrach fan €750,-.

Ferline jier wûn de Nijjiersrevu fan De Jouwer. Ek foar 2020 wolle wy de priis útrikke, ek al is der dit jier in protte net trochgien troch de korona. De sjuery ropt derom ynwenners en pleatslike belangen op om foardrachten foar de priis te dwaan. Dat kin fansels ek in online ynisjatyf wêze, muzyk of in moai boek.

Oanmelde foar 18 desimber Jim kinne it inisjatyf dat foar de priis yn oanmerking komme kin, oanmelde troch foar 18 desimber in mail te stjoeren nei: info@ defryskemarren.nl mei de namme fan de kandidaat en telefoannûmer en emailadres fan de kontaktpersoan.

Graach maile t.a.f. Yde Wierda. Wolle jim by de foardracht wol yn it koart oanjaan wêrom at jim fine dat dit inisjatyf yn oanmerking komt foar de priis? Graach as foardrager ek jo eigen namme, emailadres en telefoannûmer yn de mail sette.

Vuurwerkoverlast?

Meld het!

We merken dat er de laatste tijd veel vuurwerk wordt afgestoken. De afgelopen periode ontvangen we hierover meldingen van inwoners uit de buurt die hier overlast van ervaren. We wijzen u erop dat het afsteken van vuurwerk verboden is. Aanvullend geldt er dit jaar een (landelijk) vuurwerkverbod tijdens de jaarwisseling. Steekt u toch vuurwerk af? Dan riskeert u een boete van € 100,-.

Iets gezien of gehoord?

Wij zijn alert op vuurwerkoverlast en handhaven hierop. Daarom horen wij het graag als u iets gehoord of gezien heeft. U kunt een (anonieme) melding doen van vuurwerkoverlast via www.defryskemarren.nl.

Op de hoofdpagina kunt u op ‘Melding’ klikken. Aan de hand van binnengekomen meldingen wordt surveillance

uitgevoerd door de politie en/ of gemeentelijke boa’s.

Verbod op het verkopen en afsteken van vuurwerk Het verbod op het verkopen en afsteken van vuurwerk geldt voor al het ‘oudejaarsvuurwerk’.

Alleen fop- en schertsvuurwerk (categorie F1 vuurwerk) is nog wel toegestaan. Dit vuurwerk is het hele jaar te koop en mag vanaf 12 jaar worden gebruikt.

Rechthebbenden van graven gezocht Van een aantal graven op de gemeentelijke begraafplaatsen zijn we op zoek naar rechthebbenden. In totaal gaat het om zo’n 2.400 rechthebbenden.

Een rechthebbende is de eigenaar van het grafrecht van een graf. Van die veelal oude - graven zijn de gegevens onbekend vanwege verhuizing of overlijden van de rechthebbende.

Er zijn informatiestickers bevestigd op de betreffende grafstenen, zo-

dat duidelijk wordt om welke graven het gaat.

Omdat het een omvangrijk traject is die meerdere jaren duurt, kiezen we voor een stapsgewijze aanpak.

u om contact op te nemen via telefoonnummer 14 05 14 of stuur een e-mail naar begraafplaatsen@ defryskemarren.nl. U kunt dan in aanmerking komen om als rechthebbende opgenomen te worden in onze begraafplaatsadministratie.

Wat kunt u doen?

Bezoekt u regelmatig een graf waarop u een sticker aantreft? Dan verzoeken wij

Meer informatie vindt u ook op de website: www.defryskemarren.nl/ begraafplaatsen.

COLOFON

Vergaderingen gemeenteraad

FOTO: FEMMIE VAN DER SLUIS (BLOOMINGIMAGE)

Gemeentelijke activiteiten kalender

Stroffelstiennen

Tusken de Marren | Informatiebijlage van gemeente De Fryske Marren | december 2020 verschijnt maandelijks huis-aan-huis als bijlage van GrootdeFryskeMarren.

Redactie communicatie gemeente De Fryske Marren, postbus 101, 8500 AC Joure, telefoon 14 05 14 E-mail redactie@defryskemarren.nl. Tekst Letterhuis, Esther van Opzeeland | gemeente De Fryske Marren.

10

Informatiebijlage gemeente De Fryske Marren DECEMBER 2020

GEMEENTEGEZICHT Eelke Bosma, beleidsmedewerker inwoners

EEN PUZZEL VAN WIEG TOT GRAF Van het uitpluizen van de juiste achternaam tot het voorbereiden van de verkiezingen. Het werk van Eelke Bosma - beleidsmedewerker inwoners - is uiteenlopend en uitdagend. Soms is de registratie van persoonsdata net een puzzel.

Wat voorheen bekend stond als burgerzaken heet nu team klantencontact centrum (kcc). Eelke werkt met zeven collega’s op de backoffice van de afdeling inwoners.

Hun belangrijkste verantwoordelijkheid is het beheren en de kwaliteitsbewaking van de bevolkingsadministratie. Van de Basis Registratie Persoonsgegevens (BRP), zoals dit officieel heet, zijn veel instanties en organisaties afhankelijk. Denk hierbij aan de politie, Belastingdienst, Sociale Verzekeringsbank en medische bevolkingsonderzoeken.

Bevolkingsadministratie veilig en goed

“De bevolkingsadministratie en de processen daaromheen moeten gewoon goed op orde zijn. Daarnaast is de bewaking van diezelfde gegevens heel belangrijk. Commerciële bedrijven krijgen echt geen toegang tot de BRPdata. En overheidsinstanties krijgen alleen die gegevens die nodig zijn voor de uitvoering van hun taak”, aldus Eelke.

Ook de coördinatie van de stembureaus voor de komende Tweede Kamer verkiezingen vallen binnen de verantwoordelijkheid van Eelke en zijn collega’s. Samen met zijn collega Jan, eveneens beleidsmedewerker, bereidt hij dit voor. Juist nu met corona brengt dat grote uitdagingen met zich mee.

Het stemmen moet immers veilig verlopen, voor zowel inwoners als stembureauleden. Eelke: “We hebben in De Fryske Marren 45 stembureaus, maar een groot deel daarvan is verbonden aan zorglocaties. Momenteel zijn verpleeghuizen uiteraard terughoudend in het verwelkomen van grote groepen mensen. Na een eerste inventarisatie hadden we nog maar 35 locaties over.

Uiteindelijk is het met creatief denken en veel overleg gelukt om op 44 locaties te komen. Zo maken we nu bijvoorbeeld gebruik van een aangrenzend wijkcentrum of algemene ruimte aan de achterkant van het zorgcentrum. En bij het Theresiahuis in Joure wijken we bijvoorbeeld uit naar De Brug.”

Extra stembureauleden gezocht

Naast de locaties zijn ook de stembureauleden een onzekere factor vanwege corona. Voor een groot deel zijn dit senioren. Willen zij

FOTO: RIANNA HILARIUS, STUDIO SPONTAAN

Verkiezingen in maart 2021

Eelco Bosma

komend jaar wel in een stembureau plaatsnemen? Eelke: “Dat hopen we, maar logischerwijs zijn een aantal leden ook wat huiverig. Daarom zijn we op zoek naar extra leden.”

Administratie van oude graven

Het is duidelijk: er wordt heel wat bijgehouden gedurende een mensenleven. Maar ook daarna gaat het nog door. Zo zijn er in onze gemeente ruim 18.000 graven. Bij zo’n 20 procent van deze − vaak hele oude − graven is de rechthebbende onbekend.

Omdat de gemeente ook deze administratie graag op orde heeft, komen er etiketten op de grafstenen,

‘Die complexe vraagstukken vind ik het meest uitdagend’ Kijk voor het actuele gemeentenieuws op: Kijk voor het actuele gemeentenieuws op: www.defryskemarren.nl www.defryskemarren.nl

waarop staat: ‘Bezoekt u dit graf vaak? Neem dan contact op met de gemeente.’ Bekenden of familieleden kunnen dan mogelijk rechthebbende worden. Graven waar na twee jaar geen reactie op komt, worden geruimd of krijgen een monumentale status.

Puzzel

Het meest uitdagend vindt Eelke de complexe vraagstukken bij mensen uit andere landen. “Dan geldt het Internationaal Privaat Recht. Dat betekent dat wij de regels van het land moeten volgen. Stel: een Spaanse man trouwt met een Somalische vrouw.

Hoe gaat hun kind dan heten? In het ene land gaat de achternaam van de vader voor en in het andere land is er geen sprake van voor- en achternamen, maar van een namenreeks. En welke nationaliteit krijgt hun kind dan? Dit soort vragen zijn voor mij hele leuke puzzels om op te lossen.”

TELLERS EN STEMBUREAULEDEN: WELKOM! Wilt u een bijzondere verkiezingsdag meemaken?

Iedereen vanaf 18 jaar is welkom om van half acht ’s ochtends mee te helpen. Ook extra tellers, die vanaf 21.00 uur kunnen aanmonsteren, zijn van harte welkom. Elk lid krijgt een uitgebreide training en wordt goed voorbereid.

U kunt zich aanmelden via verkiezingen@ defryskemarren.nl of bellen naar: 14 05 14 (zonder kengetal).

11

FOTO: RIANNA HILARIUS, STUDIO SPONTAAN

www.defryskemarren.nl

Wethouder Luciënne Boelsma-Hoekstra (links) en Mirjam Gietema, beleidsmedewerker maatschappelijke ontwikkeling

INBURGERING: IEDEREEN DOET MEE Binnenkort verandert het Nederlandse inburgeringstelsel. Onder de nieuwe Wet inburgering zijn gemeenten verantwoordelijk voor het regelen van de inburgering van nieuwkomers.

Gemeente De Fryske Marren is nu al goed voorbereid op deze nieuwe taak.

Regie voor de gemeente

De grootste verandering onder de nieuwe wet is dat gemeenten de regie krijgen.

Ze houden toezicht op de inburgering en betalen de kosten. Daarnaast organiseren ze betere aansluiting met werk en samenleving. Gemeente De Fryske Marren bereidt zich hier al langere tijd op voor.

Cultuur

Het startpunt van de nieuwe werkwijze is de aanpak Brede intake en PIP (Plan Inburgering en Participatie).

De Fryske Marren doet met vijf andere gemeenten mee aan een landelijke pilot rond die aanpak. Hoe werkt het?

Mirjam: ”Tijdens ‘koffie- en koekgesprekken’ maken we vroegtijdig – in het azc in Balk – informeel kennis met individuele personen of gezinnen. Vanuit het sociaal wijkteam is een projectteam gevormd met drie regievoerders en drie ondersteuners – die laatsten uit de doelgroep zelf. Bij elk gesprek met nieuwkomers is zo’n ondersteuner aanwezig.

De ondersteuners fungeren niet alleen als tolk, maar kennen ook de cultuur. Ze zijn een onmisbare brug tussen de gemeente en nieuwkomers.”

Zodra nieuwkomers een woning binnen de gemeente krijgen, vinden er opnieuw informele gesprekken plaats.

‘Een goede start is het halve werk’

Luciënne Boelsma-Hoekstra, wethouder

‘Als gemeente stimuleren we nieuwkomers om het maximale uit het traject te halen’ “Vanuit onze regierol ondersteunen we als gemeente onze nieuwkomers om tot een passend inburgeringstraject te komen. We stimuleren hen om daar het maximale uit te halen.

Tijdens het traject kijken we hoe het gaat en stellen we de doelen zo nodig bij. De inburgering heeft zo meer kans van slagen. De inzet van ondersteuners met een nieuwkomersachtergrond is erg effectief gebleken. Ons streven is dat nieuwkomers onder de nieuwe Wet inburgering op een praktische manier taal leren en hierdoor snel en volwaardig meedoen in onze lokale samenleving.”

PIP

Gemeente De Fryske Marren richt zich in de aanpak ook op nieuwkomers die hier al langer zijn, maar extra ondersteuning nodig hebben. “Ons doel is dat ze zelfredzaam worden. Mét steun van hun eigen netwerk van familie, vrienden en buren.”

“Deze afspraken leggen we vast in het PIP: een persoonlijk ondersteuningsplan, gericht op welzijn, taal en meedoen. De regievoerders en ondersteuners hebben korte lijnen met een netwerk van ketenpartners, waaronder Vluchtelingenwerk, De Kear en partijen als Wurkjouwer en Pastiel. Ze kunnen snel schakelen met de juiste organisatie.”

Nog beter

Daarna volgt een officiële brede intake op het gemeentehuis.

“Samen spreken we af hoe iemand de taal gaat leren en op welk niveau, en welke stappen iemand gaat zetten richting participatie”, vertelt Mirjam.

De nieuwe Wet inburgering zou op 1 juli 2021 ingaan, maar krijgt een half jaar uitstel.

Mirjam: “Als gemeente zijn we teleurgesteld over het uitstel.

Aan de andere kant geeft het ons de kans om met input van alle betrokkenen, waaronder nieuwkomers, het proces en de inhoud van onze aanpak te verbeteren.”

FOTO: RIANNA HILARIUS, STUDIO SPONTAAN

Wie als nieuwkomer in Nederland een verblijfsvergunning heeft, is verplicht om in te burgeren.

Inburgering betekent dat je Nederlands leert en meedoet in de maatschappij. In het huidige inburgeringstelsel is de nieuwkomer zelf verantwoordelijk voor het regelen en betalen van taallessen. Vervolgens moet de nieuwkomer op zoek gaan naar werk. “Dit proces pakt niet altijd even goed uit”, vertelt Mirjam Gietema, beleidsmedewerker maatschappelijke ontwikkeling bij gemeente De Fryske Marren.

“Er is wel hulp beschikbaar, maar voor nieuwkomers blijft het lastig om wegwijs te worden binnen alle mogelijkheden om hier een leven op te bouwen.

Dat maakt het ingewikkeld om zelfstandig taalonderwijs, een participatietraject, stages, vrijwilligerswerk of betaald werk te vinden, dat past bij wat iemand wil en kan.”

Iedere nieuwkomer blijft zelf verantwoordelijk voor het halen van zijn of haar inburgeringsdoelen. “Een goede intake en verdere ondersteuning helpt daarbij”, zegt Mirjam. “Een goede start is het halve werk. We hebben een sterk netwerk van partners. Vooral moeten we de verbinding met werkgevers versterken om taalstages, stageen werkplekken te realiseren.

We hopen dat mensen zich thuis gaan voelen in onze gemeente. Wees wederzijds nieuwsgierig naar elkaar − laat jezelf ook zien. Waar we ook vandaan komen; we kunnen veel van elkaar leren!”

12

Informatiebijlage gemeente De Fryske Marren DECEMBER 2020

DUURZAAM WONEN MET TÛK Tûk Wenjen is in De Fryske Marren een begrip. In de ongeveer zeven jaar dat dit energiebesparingsproject van de gemeente bestaat, hebben al vele honderden inwoners het benut om hun woning te verduurzamen. Om het mensen op dat gebied nog makkelijker te maken, heeft Tûk Wenjen er vier nieuwe producten bijgekregen.

“Heb je besloten om je woning energiezuiniger te maken, doe het dan meteen goed”, zegt Johan Lukkes, projectleider van Tûk Wenjen. “Ga niet zomaar van start, maar stel altijd eerst een doordacht plan van aanpak op. Je wilt er bijvoorbeeld niet achter komen dat je je dak moet laten isoleren, nádat je er zonnepanelen op hebt laten leggen.”

Maar hoe kom je aan zulke informatie?

Dat gaat makkelijk en voordelig via Tûk Wenjen. Met dit project kun je subsidie krijgen van de gemeente voor verschillende soorten adviesgesprekken voor het besparen van energie. Na zo’n gesprek ben je tot niets verplicht. En wil je maatregelen laten uitvoeren, dan kun je zelf kiezen door wie je dat laat doen. Kies je voor een ‘tûk bedrijf’ − een bedrijf dat een selectieprocedure van Tûk Wenjen heeft doorlopen − dan weet je dat het voldoet aan de kwaliteitseisen van de gemeente.

Advies op maat

Een van de producten van Tûk Wenjen is het basis energieadviesgesprek.

Dit is een energieadvies op maat waaruit blijkt wat je kunt doen om je woning te verduurzamen, hoeveel

Martijn en Vivian, die met hun drie dochters in Rotsterhaule wonen.

dat kost en welke subsidie- en financieringsmogelijkheden daarvoor zijn. Het gesprek kun je aanvragen bij een van de deelnemende adviesbureaus. Ook is subsidie mogelijk voor een gasloos en energieneutraal adviesgesprek. Hiermee krijg je inzicht in de maatregelen en kosten die nodig zijn om je huis energieneutraal en gasloos te maken. ‘Energieneutraal’ betekent dat de energie die je gebruikt in balans is met de energie die je zelf opwekt.

Dit adviesgesprek is aan te vragen bij Energie Inspectie Friesland. In aanvulling op deze twee adviesgesprekken heeft Tûk Wenjen nu vier nieuwe diensten (zie kader), waarmee je gericht hulp kunt krijgen bij het verduurzamen van je woning.

Informatie- en thema-avonden

Sinds Tûk Wenjen bestaat, zijn ieder Johan Lukkes, projectleider Tûk Wenjen

Kijk voor het actuele gemeentenieuws op: Kijk voor het actuele gemeentenieuws op: www.defryskemarren.nl www.defryskemarren.nl

- Johan -

‘Stel altijd eerst een plan van aanpak op’ jaar zo’n zes ‘groene startavonden’ gehouden. Tijdens deze bijeenkomsten krijgen aanwezigen informatie over het project en over wat ze kunnen doen om hun woning energiezuiniger te maken. Johan: “Wij voorzien daarmee duidelijk in een behoefte, want die avonden zijn steeds goed bezocht.

We zijn bijvoorbeeld al vijf keer in Sint Nicolaasga geweest en elke keer was de zaal gevuld.”

Vanwege het coronavirus zijn fysieke bijeenkomsten al een tijd niet mogelijk, maar afgelopen 30 november is de eerste digitale informatieavond van Tûk Wenjen gehouden. In het nieuwe jaar volgen waarschijnlijk meer. Daarnaast vinden in 2021 twee à drie (eventueel digitale) thema-avonden plaats, over onderwerpen als isolatie en het duurzaam opwekken van energie.

‘Tûke bewenners’

Bij de informatieavonden zijn elke keer ‘tûke bewenners’, oftewel ambassadeurs van Tûk Wenjen betrokken. Deze inwoners van De Fryske Marren vertellen over hun ervaringen met het project en inspireren anderen om ook hun woning te verduurzamen. Twee van deze ‘tûke bewenners’ zijn Martijn en Vivian, die met hun drie dochters in Rotsterhaule wonen. Vijf jaar geleden startten zij via

www.defryskemarren.nl

13

FOTO: FOTONANTKO

WENJEN Nieuwe diensten Tûk Wenjen ISOLATIEONDERZOEK

Door een woning goed te isoleren kun je veel energie besparen. Bovendien brengt het meer comfort in huis. Tijdens een isolatieonderzoek bekijkt een adviseur samen met u hoe het ervoor staat met de isolatie in uw woning.

Mogelijk worden gaten in de muren en het dak gemaakt om de dikte van de isolatie te kunnen vaststellen. Er wordt geen uitgebreid rapport opgesteld.

Afhankelijk van het type woning duurt het onderzoek 45 à 60 minuten.

Kosten

Dit isolatieonderzoek kost normaal gesproken € 75,-. Via tukwenjen.nl kunt u een kortingsvoucher* aanvragen die u kunt inleveren bij een bedrijf dat deelneemt aan Tûk Wenjen. Zo kost het onderzoek slechts € 40,-.

THERMOGRAFISCHE QUICKSCAN

Ook een thermografische quickscan laat zien hoe goed of slecht een woning geïsoleerd is. De adviseur loopt samen met u een rondje om uw woning en brengt met een thermografische camera eventueel onnodig energieverlies in beeld. U kunt meteen meekijken en krijgt uitleg over de lekken en de te nemen maatregelen. Er wordt geen uitgebreid rapport opgesteld. De scan duurt 30 à 45 minuten.

Kosten

Deze thermografische quickscan kost normaal gesproken € 60,-. Via tukwenjen.nl kunt u een kortingsvoucher* aanvragen die u kunt inleveren bij een bedrijf dat deelneemt aan Tûk Wenjen. Zo kost de scan slechts € 25,-.

FOTO: FOTONANTKO

CV-CHECK

- Vivian -

‘Iedereen kan wel íéts doen voor een duurzamere samenleving’ Tûk Wenjen met het energieneutraal maken van hun oude woonboerderij.

Vivian: “Tot nu toe zijn wij vooral bezig geweest met isoleren. We zijn begonnen met het dak en de vloer en nu plaatsen we extra isolerend glas in de kozijnen. Het is natuurlijk mooi als wij zo kosten kunnen besparen en onze woning een beter energielabel kunnen geven. Maar we doen het zeker ook om bij te dragen aan een duurzamere samenleving.

We hebben met z’n allen de

verantwoordelijkheid om deze planeet zo gezond mogelijk door te geven aan de volgende generaties.”

Is een cv-installatie van een woning slecht afgesteld, dan kan dat leiden tot wel 10% meer gasverbruik. Met behulp van een infraroodcamera controleert een adviseur of uw cv-installatie goed is ingeregeld. Als blijkt dat dit niet het geval is, kan een installatiebedrijf dat alsnog voor u doen (dit laatste maakt geen deel uit van de cv-check). Afhankelijk van het type woning duurt de check 30 à 45 minuten.

Kosten

Deze cv-check kost normaal gesproken € 50,-. Via tukwenjen.nl kunt u een kortingsvoucher* aanvragen die u kunt inleveren bij een bedrijf dat deelneemt aan Tûk Wenjen. Zo kost de check slechts € 15,-.

BINNENKLIMAATONDERZOEK

Veel woningen hebben een slecht binnenklimaat: een te hoog percentage CO2, een te hoog vochtgehalte of juist te droog. Dit is niet goed voor de gezondheid. Bij de balie van het gemeentehuis kunt u een luchtkwaliteitsmeter halen die u maximaal twee weken gratis kunt gebruiken. Via een app kunt u de resultaten van de meter bekijken en met een adviseur delen, als u dat wilt. De adviseur analyseert dan de gegevens en geeft u telefonisch of per e-mail adviezen over hoe u de kwaliteit van de lucht kunt verbeteren.

Ook ambassadeur worden van Tûk Wenjen? Daar zijn wij blij mee! U kunt u hiervoor aanmelden via het e-mailadres duurzaam@defryskemarren.nl.

Kosten

Meer weten over Tûk Wenjen?

Ga naar tukwenjen.nl.

Of scan de QR-code

*De voucherregeling is nog onder voorbehoud en volgt naar waarschijnlijkheid in het nieuwe jaar. Via tukwenjen.nl kunt u daarover op de hoogte blijven.

Het overleg met de adviseur kost normaal gesproken € 35,-. Via tukwenjen.nl kunt u een kortingsvoucher* aanvragen die u kunt inleveren bij een adviesbureau dat deelneemt aan Tûk Wenjen. Zo is het overleg voor u helemaal gratis.

14

Informatiebijlage gemeente De Fryske Marren DECEMBER 2020

Vrijwilligerswerk?

DAT DOE(T) JE GOED! Maandag 7 december was het Nationale Vrijwilligersdag. Ook in De Fryske Marren zijn er vele inwoners die zich als vrijwilliger actief inzetten voor een ander. De gemeente waardeert hun inzet enorm!

Blij en trots

Het vrijwilligerswerk bij de molen verbreedt Allans wereld, vindt hij. “Het is fijn om actief bezig te zijn en ik leer zo nieuwe mensen kennen.” Dat hij het

molenaarswerk op vrijwillige basis doet, maakt voor Allan geen verschil. “Dit werk maakt me blij en trots, ook al krijg ik er geen geld voor. Het geeft me het gevoel dat ik iets bijdraag aan de gemeenschap en waarde heb.”

Meedoen

Dat herkent Petra Peduzzie (61). Petra is wekelijks actief als vrijwillige Regelhulp van Sociaal Werk De Kear. “Mijn werk als Regelhulp varieert van het assisteren bij het invullen van formulieren tot hulp bij het aanvragen van uitkeringen.

Veel van mijn cliënten zijn nieuwkomers. Voor hen is al dat papierwerk in het Nederlands best ingewikkeld.” Petra werkte vroeger in de bibliotheek en werd later zelfstandig fotograaf.

Na een ongelukkige val kwam ze in een rolstoel terecht. “Ik ben een sociaal dier en wilde niet achter de geraniums terechtkomen. Door dit werk voel ik me niet meer ‘die mevrouw in die rolstoel’; ik doe mee in de maatschappij.”

FOTO: RIANNA HILARIUS, STUDIO SPONTAAN

Allan (31) komt uit Oeganda.

Hij is ruim een jaar in Nederland en woont in het asielzoekerscentrum in Balk. Van oorsprong is hij IT-specialist. Sinds augustus doet hij elke zaterdagmorgen vrijwilligerswerk bij korenmolen De Kaai in Sloten. Samen met De Kear-buurtwerker en gediplomeerd molenaar Tanja Kombrink zorgt hij ervoor dat de molen draait en meel maalt.

De meelproducten worden in een winkeltje verkocht. Allan vindt het werk bij de molen zo mooi dat hij er zijn beroep van wil maken. “De opleiding tot molenaar is wel een uitdaging”, geeft hij toe. “Veel termen zijn alleen in het Nederlands. Maar ik ben vastbesloten en gelukkig leer ik snel!”

FOTO: RIANNA HILARIUS, STUDIO SPONTAAN

FOTO: RIANNA HILARIUS, STUDIO SPONTAAN

Voldoening

Ook nu, in coronatijd, gaat Petra door met haar vrijwilligerswerk. “Gezien mijn eigen kwetsbare gezondheid heb ik een tijdje vanuit huis gewerkt – lang leve FaceTime en WhatsApp – en nu werk ik vanuit het gemeentehuis, met een spatscherm ertussen.”

Vanaf januari werkt Petra in de bibliotheek. Vrijwilligerswerk is een aanrader, vindt ze. “Het geeft zoveel voldoening. Vaak zeggen mensen tegen me dat ze het fijn vinden dat ik dit doe. Ik herinner me iemand die totaal niet meer wist hoe hij verder moest en door mijn hulp weer zelfstandig door kon. Het geeft me een gevoel van trots.”

Onschatbare waarde

Petra en Allan zijn twee van de vele vrijwilligers die in gemeente De Fryske Marren actief zijn. “Het werk van al deze vrijwilligers is van onschatbare waarde”, zo zegt wethouder Welzijn Irona

Kijk voor het actuele gemeentenieuws op: Kijk voor het actuele gemeentenieuws op: www.defryskemarren.nl www.defryskemarren.nl

Tanja Kombrink en Allan bij de korenmolen De Kaai in Sloten.

‘Ik draag iets bij aan de gemeenschap’ Groeneveld. “Vrijwilligers vind je overal. Denk aan sportclubs, zorgcentra, ziekenhuizen, buurthuizen, bibliotheken, dorpsbelangenverenigingen en theaters. En ze zijn onmisbaar.

Als vrijwilligers vandaag zouden stoppen met hun werk stort onze samenleving in elkaar. Bij wijze van spreken dan.” Juist in coronatijd is vrijwilligerswerk belangrijker dan ooit, meent Irona. “Sociaal contact is op dit

moment niet vanzelfsprekend.

De dingen die mensen op vrijwillige basis voor elkaar doen, maken nu het verschil.”

Op 7 december was het Nationale Vrijwilligersdag.

Gemeente De Fryske Marren zegt oprecht ‘dank je wel’ tegen alle vrijwilligers. Irona: “We zoeken nog een passende manier om onze waardering concreet te uiten. Ideeën

van inwoners zijn van harte welkom! In ieder geval blijven we vrijwilligers praktisch ondersteunen. Bijvoorbeeld via de site vipdefryskemarren. nl, een samenwerking met welzijnsorganisatie De Kear.

Hier vind je onder meer vrijwilligersvacatures en gratis e-learning voor vrijwilligers.”

Irona nodigt nadrukkelijk ook jongeren uit om een kijkje te nemen op de site. “Als je wat doet voor een ander verrijk je jezelf. Probeer het gewoon eens, je krijgt er zoveel voor terug!”

>> vipdefryskemarren.nl

www.defryskemarren.nl

WIL JIJ OOK MEER LEREN?

Van links naar rechts: Henrieke Hofsteenge (directeur De Kear) Luciënne Boelsma (wethouder De Fryske Marren) en Rixt Heegsma (directeur Bibliotheken Mar en Fean)

Onze samenleving is sterker als iedereen kan meedoen Formulieren invullen…

Je zorgverzekering goed begrijpen…

Een gesprek met de huisarts houden…

Het Donorregister invullen…

De coronaregels goed begrijpen…

Campagne ‘Gezondheid is ook taal’ In De Fryske Marren is in september de campagne ‘Gezondheid is ook Taal’ gestart. De afgelopen weken gingen vertegenwoordigers uit het campagneteam met een goed gevulde wasmand met informatie (toolkit) op bezoek bij verschillende professionals in de gezondheidszorg.

Ook is er een brievenwasserette in de Bibliotheek. Organisaties kunnen hier hun ingewikkelde brieven inleveren.

Deze worden daarna door de wasserette gehaald en komen er voor iedereen weer leesbaar uit.

Op verschillende plekken in de gemeente zijn waslijnen opgehangen met informatie

voor inwoners die graag meer willen leren; de waslijn verplaatste zich van basisschool naar dorpshuis tot de wachtkamer van de huisarts.

Medewerkers van Sociaal Werk De Kear en de Bibliotheek hebben een training ‘herkennen en doorverwijzen’ gevolgd en weten nu hoe ze iemand kunnen helpen.

Meedoen om van De Fryske Marren een geletterde gemeente te maken?

Dat kan. Je kunt dit laten weten door een e-mail te sturen naar: j.vandermeulen@ sociaalwerkdekear.nl We kunnen je dan een gratis Toolkit bezorgen.

Het verhaal van Jeen Hofstra Friese Jeen kreeg bijles op school. Als klasgenoten vroegen waarom dat was, zei de leraar: ‘Jeen is een beetje dom.’ Nu, jaren later, heeft Jeen taallessen gevolgd en is hij Taalambassadeur.

“Op school begonnen de eerste problemen met lezen en schrijven. Als de andere kinderen vroegen waarom ik bijles kreeg, zei de leraar dat ik een beetje dom was. Ik werd gepest en niet zo’n beetje ook. Ik verzon vaak smoesjes. Zo kwam ik toch nog goed voor de dag. Maar ik leerde ook wel veel. Omdat ik geen ondertiteling op de tv kon lezen, heb ik behoorlijk goed Engels en Duits geleerd. Uiteindelijk is het allemaal goed gekomen. Ik wil mijn hart volgen en in de uitvaartbranche werken. Ook daar is het een handicap als je niet kan lezen en schrijven. Ik ging daarom op les bij het DigiTaalhuis. Ik lees al een stuk beter nu, kan appjes lezen en beantwoorden en boodschappen briefjes maken. Nu wil ik ook nog beter leren schrijven.”

Gelukkig is er voor iedereen een kans om meer te leren.

Je wordt daardoor zelfstandiger. Zo kun je makkelijker meedoen.

Thuis of op je werk. In de Digi-Taalhuizen in Joure, Balk en Lemmer is er voor iedereen de mogelijkheid om gratis meer te leren. Meld je aan, of help iemand met aanmelden!

LEZEN - post en e-mails lezen - voorlezen - de Jouster krant lezen

SCHRIJVEN - e en brief of gedicht schrijven - e en lastig formulier invullen - e en agenda bijhouden

REKENEN - rekenen met geld - wegen bij het koken - medicijnen op de juiste manier gebruiken

SPREKEN - e en gesprek bij de huisarts - v ragen durven stellen - e en belangrijke afspraak maken

COMPUTEREN - e-mailen - inloggen met je DigiD - de computer of tablet leren gebruiken - online betalen

E LKAAR ONTMOETEN -contact maken - videobellen - zorgen voor elkaar

ELDZAKEN G EN JE EIGEN ADMINISTRATIE - verzekeringen lezen - j e geld slim gebruiken - j e zorgverzekering goed begrijpen

GEZONDHEID -C orona: de regels begrijpen -m edicijnen bestellen - i nformatie of folders van de huisarts - l eren over de Donorwet

P ZOEK NAAR O WERK OF EEN OPLEIDING - aan je talent en eigen doelen werken - een brief en cv schrijven - gesprekken oefenen en handige tips

E TAAL EN D SCHOOL VAN JE KIND - helpen op school - oudergesprekken - ti ps voor thuis over taal en gezondheid

Hoe werkt het?

Je meldt je aan. Daarna word je gebeld en dan kijken we samen wat jij wilt leren.

Leren kan alleen of in een groepje.

Leren is gratis.

Aanmelden:

Ga naar de Bibliotheek in Joure, Lemmer of Balk of bel: 0513 – 412 086 (Bibliotheek Joure).

Je kunt vragen naar Betty Wiersma.

15