verzamelstuk editie 1-2018

2018, editie 1

VERZAMEL

"Vluchtende bewoners worden door de brandweer in veiligheid gebracht"

1

Jubilarissen BRANDWEER JUBILEUM 10 jaar: Mikel Aanstoot, Carolien Kramer - Bonsing, Joop van de Vosse, Joris Klaver, Boet Vermaes. 12,5 jaar: Edwin Baan, Christian Ligtenberg, Frank Tijhof, Ruben Siegerink, Bertil Balvert, René Boomkamp, Erwin Brouwer, Frank ten Cate, Roy den Elzen, Patrick Evers, Marcel ten Hove, Jacqueline Kroeze, Gerben Nijhof, Wim Nijland, Joan Oldersma, Ronny Slag, Gert Veurink, Ruud Wijering, Maurice Winkel, Franc Witbreuk, Henry Zandbergen, Robert Zandman. 25 jaar: Vincent Nijhuis, Rene Vrijkotte.

30 jaar: Martin Slaghekke, Frank Burink, Herman Nijlant, Chris Schrik. 35 jaar: Jan Dreves, Wim Welink, Fons Overbeek.

Agenda

AMBTELIJK JUBILEUM

12,5 jaar: Marieke Overbeek - Löwik, Arjan van Brussel, Henriette Hoogerheiden, Laura ten Hove - Baan, Rudie Steenwelle, Bert Wiltvank. 25 jaar: Herbert Meijran.

4 april 22 april 24 april 6 april

Dubbel tennistoernooi Twente Enschede Marathon Enschede Event 5 jaar Brandweer Twente Start Twentse golftour in Ommen

Voor informatie: p.peperkamp@brandweertwente.nl

Ondertussen op Twitter

Tweets q q q

w

Joop Wessels @joopwessels · 22 feb Bordjes op de knieën :-) vanochtend in de jury voor de Technasium Awards Twente. Scholieren met innovatieve oplossingen voor het voorkomen van schoorsteenbranden #brandweertwente @GuidoTijhof @JudithVennegoor

BEVELVOERDERSTRAINING

 w w



SAMENWERKEN VERZAMELSTUK

OE Wijk BT Noordoost @pol_OEWijkNOT · 21 feb Vanmiddag samen met de collega’s van @BrandweerTwente afspraken gemaakt om het komende jaar van elkaar te leren. #Samenwerken #BrandweerTubbergen

BM Sander Schelberg @sanderschelberg · 15 feb Korpsavond van de brandweerofficieren en -staf. Veel jubilarissen waaronder de commandant van @BrandweerTwente @StephanWevers. Mooie avond met brandweertoppers.

WijkagentVisschedijk @B_Visschedijk · 7 feb Ontruimingsoefening met 184 leerlingen #alummahschool Javastraat #enschede samen met @BrandweerTwente #erikhiddingh #preventie #ontruiming #wijkagent #politie.

Dikke voor de #alummahschool @janspotje @WijkZuidOost.

TECHNASIUM AWARDS TWENTE

2

Robert Stegeman @StegemanRobert · 21 feb Bevelvoerderstraining kazerne Almelo @BrandweerTwente old school maquette training met actuele onderwerpen zoals waterstof, accu’s. Maar ook scenario’s over gebouwen en mogelijke scenario’s uit ons verzorgingsgebied @Gemeente_Almelo. #leerzaam.

e

Arjen Gerritsen @arjengerritsen · 2 feb Diploma-uitreiking bij de Jeugdbrandweer @BrandweerTwente in de kazerne #Almelo Centrum. Respect voor de oefen- en opleidingsbereidheid van deze aanstaande veiligheidsprofessionals! En, net zo belangrijk: wat een geweldige vriendenclub!

04

Van de redactie

5

Brandweerproat

6

Kuierhook: FLO - Is er leven na

VERZAMEL

STUK

Inhoudsopgave

de brandweer?

7

5 vragen aan... Jeroen Meijer

8

Storm houdt ons in de greep!

10

eHRM werkt verrassend eenvoudig!

Nieuwe regelgeving

11

Dreiging internationale trein naar Berlijn

12

Een blik op... De brand aan de Rode Kruislaan in Diemen

13

Materiaal uitgelicht: Hoogwerker met verhoogde bluscapaciteit

14

Ben jij in de kerk geboren?

15

Betrokkenheidsmonitor: In gesprek met...

16

GRIP 1 in Haaksbergen

17

Acht kazernes doen mee aan vaardigheidstoetsen

18

Autobrand met grote gevolgen

20

Andere tijden, anders denken, anders doen

21

Een dag op pad met... Geraldine Teterissa

22

Bezoek minister Grapperhaus

23

Risk Factory Twente, ook voor ouderen

24

Van schoorsteenbrand naar middelbrand

25

Gezondheid, de kans van je leven!

26

Persoonlijke beschermingsmiddelen

28

Traumaheli bij ongeval op A1

29

Vers bloed bij brandonderzoek

30

De vijftigste, een nieuw avontuur!

31

Voorlezen is leuk en leerzaam

32

Vijf jaar Brandweer Twente!

33

Oefening in Borne

34

Argus, still flying like a bird

36

CRS op IPad bleek zinvol bij ongeval Harbrinkhoek

2018, editie 1

Vanuit communicatie Loes Hilbrink Marjolein Gosseling Postadres redactie Verzamelstuk T.a.v. Irene Mazeland Postbus 1400, 7500 BK Enschede verzamelstuk@brandweertwente.nl Vormgeving en realisatie

Zwarte rookwolken boven industrieterrein Tubbergen 37

Systeemoefeningen, hoe werkt dat?

38

De vrijwilligersagenda 2.0 gaat van start!

39

OvD's oefenen in parkeergarage

16

Redactie Erik Meijerink Tanja Guyken Heidi Oude Rengerink Wendy Franke Irene Mazeland Chris Schrik

32

Geen Blad voor de Mond BV Lasondersingel 149-151 7514 BR Enschede tel. 053 460 9002 info@geenbladvoordemond.nl www.geenbladvoordemond.nl Coverfoto Emiel Geerding Oplage 1.550 exemplaren Overname van artikelen alleen met bronvermelding toegestaan.

3

REDACTIE

De redactieleden

Sportief het nieuwe jaar in!

Wisseling van de wacht De eerste editie van Verzamelstuk van 2018 ligt weer voor jullie. Een nieuw jaar met wat wisselingen van de wacht waar het gaat om de redactie van het Verzamelstuk. In het laatste Verzamelstuk en op Vnet hebben we de oproep gedaan voor nieuwe redactieleden uit de organisatie; vrijwilligers, beroeps, ambtelijk,

Heidi

iedereen is welkom. Dus heb je interesse, laat het ons weten!

Erik

Wendy

Irene

Tanja

Chris

4

VERZAMELSTUK

Ik ben één van de afzwaaiende redactieleden dit jaar. In 2006 ben ik benaderd of ik voorzitter wilde worden van het Verzamelstuk. Twaalf jaar lang heb ik het Verzamelstuk zien groeien. Van een zwart/wit blad vol met advertenties tot een modern kleurrijk blad dat als een magazine aanvoelt en we als redactie zelf vormgeven. Wat ik altijd belangrijk heb gevonden, is dat het een blad is voor en door de brandweermensen van Twente. De input en artikelen schrijven onze eigen mensen zelf. Dat is de kracht en charme van ons Verzamelstuk!

Ik vind het jammer dat ik de redactie ga verlaten, maar na 12 jaar is het ook tijd voor nieuw bloed in de redactie.

In deze editie van het Verzamelstuk schrijft Gerrit Kromhof over zijn afscheid van Brandweer Twente in zijn artikel over de systeemoefeningen van 2017.

Een mooi repressief, prikkelend artikel is ook 'Ben jij in de kerk geboren?'. Daarnaast zijn artikelen over oefeningen, leren van andere

incidenten en brandonderzoek in deze editie opgenomen.

Wisten jullie dat we een voedings­ consulent hebben binnen de organisatie? Evelien van Raan vertelt hierover en geeft tips.

Uiteraard komen meerdere incidenten aan bod die de afgelopen maanden hebben plaatsgevonden; stroomstoring en brand in Haaksbergen, grote brand in Nijverdal, vermeende bom in een trein in Oldenzaal, ongeval in Harbrinkhoek, et cetera.

Genoeg leesvoer om het voorjaar mee in te gaan, dachten wij zo!

Ook deze editie was niet mogelijk geweest zonder de input en schrijfkunsten van verschillende collega’s. Ik wil dan ook graag iedereen bedanken die heeft meegewerkt om dit blad mogelijk te maken. Zoals gezegd is in mijn optiek dit de charme en kracht van het blad en hopelijk kunnen we blijven rekenen op jullie artikelen!

Namens de redactie, Tanja Guyken

COMMANDANT

Brandweer proat!

18 januari, de eerste storm van 2018 ontregelt Nederland met windstoten van meer dan 120 kilometer per uur, code rood! Zo’n zware storm komt maar eens in de zoveel jaar voor. In het lijstje van zwaarste stormen van de afgelopen 50 jaar valt deze dan ook in de top 10.

Ook in Duitsland zorgt de storm voor problemen. Er vielen daar acht doden waaronder een jonge brandweerman van 27 die tijdens hert ruimen om het leven kwam. Wat ook opviel is dat in Duitsland de storm een naam kreeg: Friederike.

Trots Ook in Twente was de storm heftig. Maar liefst 600 meldingen met een piek rond het middaguur waarbij er zo’n vier meldingen per minuut binnenkwamen.

De auto’s van alle 29 kazernes waren op straat, topdrukte dus.

En we hebben het met z’n allen voor

elkaar gekregen om alle meldingen professioneel en deskundig af te handelen. Op zo’n moment kun je allen maar trots zijn op onze brandweer!

Ik weet nog dat ik in de middag een app kreeg van mijn collega Clive Richardson, commandant Brandweer Sint Maarten: “Hoi Stephan. Wij willen wel graag helpen maar zijn gewend aan windsnelheden van boven de 300 kilometer per uur.” Tja, als je de windsnelheden van de hurricanes in het Carribisch gebied vergelijkt met onze stormen, dan heb je er iets gevoel bij wat ze daar hebben meegemaakt.

Operationeel Centrum Wat me ook opvalt is dat met de komst van ons Informatie en Operationeel Centrum (IOC)

in Enschede de voorbereidingen én operationele organisatie van zo’n storm professioneel verlopen. Op de meldkamer zetten we vier meldingen per minuut in het systeem met allerlei keuzes en filters en op straat wordt (soms onder lastige omstandigheden) keihard gewerkt om de inwoners van Twente te helpen. De decentrale uitgifte vindt plaats met vijf centralisten/ verbindelaars vanuit het IOC en ook onze voorlichters zijn druk met communiceren en het begeleiden van media. En, last but not least… volop waardering in de media over onze rol bij deze storm.

Oftwel: job done want "wie bint d'r altied!"

Stephan Wevers Commandant brandweer

5

INTERVIEW

Kuierhook: FLO – Is er leven na de brandweer?

Er komt een tijd dat je het brandweervak achter je gaat laten; oftewel met FLO gaat (Functioneel Leeftijds Ontslag). In de Kuierhook zijn André Schulte, Martin Maarse en Rob Olbertz aangeschoven om hierover te praten.

6

VERZAMELSTUK

Een logische eerste vraag is dan: zijn jullie al met FLO? Martin antwoord als eerste: “Ik ben inmiddels al een tijdje gestopt. Mijn laatste repressieve dag was tweede kerstdag en 28 december was mijn laatste dagdienst.” André geeft aan dat hij na overleg met het thuisfront heeft besloten om per 1 juni 2018 met FLO te gaan. Voor Rob duurt het nog even. “Op dit moment maak ik er nog geen gebruik van en heb verlenging aangevraagd.

Op 1 april 2019 kan ik met FLO, dan ben ik 57 jaar”, geeft Rob aan.

hobby’s waaronder gitaar spelen.

Dat ga ik in ieder geval weer oppakken.” Martin moet erg wennen aan de vrije tijd. “Het is een nieuwe fase in het leven en daarin zal veel veranderen. Maar ik kan nu veel tijd in mijn hobby, het maken van brandweergeschenken, steken. Daarnaast heb ik een plekje vrij op mijn nachtkastje. Na mijn laatste dienst heb ik mijn wekker namelijk verkocht.” André geeft aan dat hij boer gaat worden.

“We hebben een stukje grond buitenaf gekocht. Daar ga ik ook mijn oude hobby weer oppakken: auto’s restaureren.”

Wat is er anders geworden of denk je dat er anders wordt?

Rob verheugt zich op een lege agenda. “Niet dat ik achter de geraniums ga zitten. Ik heb veel

Wat mis je of ga je zeker missen?

André gaat de dagelijkse omgang met de collega’s en de betrokkenheid en passie van hen missen. “Uiteraard ook het werk

zelf; anderen in bizarre of benarde omstandigheden helpen en het vermogen om voor alles een snelle oplossing te zoeken.

Dat is wel heel bijzonder.”

Martin zegt: “Wat ik zeker mis zijn de sociale contacten met de collega's en zeer zeker ook de contacten tijdens de brandveiligheidsinspecties. In al die jaren heb ik hier vele fijne contacten opgedaan en goede gesprekken kunnen voeren.” Voor Rob zijn het ook alle collega’s waarmee hij al die jaren incidenten heeft bestreden. “Incidenten met goede herinneringen, maar ook de incidenten waar je liever niet meer aan denkt. Mooie ervaringen en soms ook grote teleurstellingen.

De kameraadschap en de sociale aspecten van ons toch wel heel erg mooie vak.”

INTERVIEW

5 vragen aan...

JEROEN MEIJER

Stel je even voor: "Ik ben Jeroen Meijer, misschien beter bekend als Maaskantje. Ik ben 31 jaar en woon in het mooiste dorp van Twente, Nijverdal. Deze jongen is nog vrijgezel dus ik woon alleen in mijn mooie bunker. Ik kan dus doen wat ik zelf wil zonder overleg, altijd makkelijk!

Ik ben vrijwilliger in Nijverdal en in het dagelijks leven werk ik bij Energie Control waar ik zonnepanelen op het dak plaats en asbestsanering uitvoer. Naast vrijwilliger ben ik oefenleider en zit ik in de technische commissie waardoor ik wekelijks onderhoudswerkzaamheden doe. Tot slot ben ik sinds begin dit jaar bezig met mijn groot rijbewijs voor de brandweer."

Naast de brandweer vind ik het leuk om?

"Met een team van vijf man doen we mee aan zitmaaierraces. We zijn aangesloten bij de Twentse Zitmaaier Vereniging die nu al 65 rijders uit heel Twente telt. We strijden om Overijssels kampioen te worden. Wij bouwen die machines helemaal zelf, behalve het motorblok. Deze komt van een normale wegracer. In alle drie de machines ligt een Honda CBR 600cc met 110 PK. Dus als je een race hebt dan gaat dat

op zich best hard! Kom gerust kijken op 22 juni bij het midzomerfeest in Notter om te kijken hoe hard dat is. Ik organiseer het hele race gebeuren, dus dat belooft wat!"

Op welke plek buiten Nederland zou je een jaar willen wonen en waarom?

“Toen ik 19 jaar oud was heb ik drie maanden in Texas (Amerika) gewerkt bij een hele grote loonwerker. Het lijkt me dus wel gaaf om daar te wonen en bij de brandweer te gaan."

flat te ontruimen, wat een intensieve maar dondersmooie klus was. Natuurlijk moesten we deuren intrappen om bewoners uit bed te halen."

Ik geef het stokje door aan Ruben Voortman, omdat...

"Hij een goede kameraad van mij is. Ik denk dat als hij hoort dat hij dit moet doen, alles over is, haha."

Hoe heeft je afgelopen werkweek eruit gezien?

"De hele week zonnepanelen op het dak geplaatst en ’s avonds verder gegaan met de verbouwing op de kazerne. Dit doen wij grotendeels zelf met een paar collega’s."

Wat heeft de meeste indruk gemaakt in je brandweervak?

"Als je je diploma op zak hebt, ben je brandweerman. Maar vooral het eerste jaar maakt indruk omdat alles nieuw is en donders gaaf. Wat me bijblijft is een flatbrand in Nijverdal vorig jaar waar ik samen met vier collega’s de kelder in ben geweest om auto’s te blussen.

Daarna heb ik geholpen om de hele 7

INCIDENTEN

Storm houdt ons in de greep!

Gemiddeld komen we elf keer per dag in actie om hulp te verlenen.

Bij stormdagen ligt dat natuurlijk anders. De storm op 18 januari was uitzonderlijk: maar liefst 600 incidenten. Met bijna 250 collega’s hebben we keihard gewerkt en onze maximale capaciteit geleverd.

"Leuk weetje: In 2007 hebben we op exact dezelfde dag een vergelijkbare storm gehad"

8

VERZAMELSTUK

INCIDENTEN

We spraken met een aantal betrokkenen: Ben Hesselink (OVI), Niek Mazeland (centralist in het IOC), Rob Lankhaar (centralist meldkamer) en Herman Nijlant (bevelvoerder Enschede).

Foto: Jack Huygens

Auto onder boom “Bij de eerste uitruk hadden we onze TS helemaal niet nodig. De melding van een boom over de weg was namelijk pal naast de kazerne”, grapt Herman Nijlant.

“Net als voor de andere kazernes in Twente was dit het begin van een zeer drukke dag. Bij de meeste meldingen was er sprake van omgevallen bomen en bijvoorbeeld losgelaten dakplaten. Wij kregen echter ook te maken met een dodelijk ongeval. Bij de melding via de pager dachten we in eerste instantie aan een ongeval met voertuigen. Maar bij het indraaien van de Goolkatenweg riep een manschap dat er een auto onder de boom lag. Collega’s van de politie en ambulance vertelden ons direct dat de persoon in het voertuig overleden was. We zijn toen begonnen met het vrijmaken van het voertuig. Het hout werd afgevoerd, zodat het slachtoffer uit de auto gehaald kon worden. In overleg met de OvD hebben we het GCO opgestart. Dit om het juiste beeld bij iedereen te krijgen. Een belangrijk punt is, dat ondanks dat je gefocust bent om de bestuurder uit de auto te bevrijden, je vooral in deze ‘storm’ situatie ook moet blijven kijken naar de omgeving.

Nadat we ons weer operationeel hadden gemeld konden we meteen weer aan de bak: de storm was nog niet gaan liggen.”

Weggewaaid dak van hondenhok “Het waren zoveel incidenten, dat er niet veel is blijven hangen”, vertelt Niek Mazeland. “Eerder de meldingen waarvan ik dacht… dat mensen daar nou voor bellen.

Zoals weggewaaide dakpannen

van een schuurtje of een dak van een hondenhok. Dat vind ik wel opmerkelijk. Als centralist zat ik dit keer niet op mijn vertrouwde stekkie in de meldkamer, maar in het IOC. Er heerste een rustige en ontspannen sfeer. Even was er wat ophef, de stroom viel uit.

Gelukkig was het snel opgelost. De samenwerking is goed verlopen.

Belangrijk voordeel is dat iedereen bij elkaar zit: communicatie, de OVI, de verbindelaars en de centralisten. Aan de andere kant kun je zo niet altijd ervaren hoe de druk op de meldkamer is. Zeker als je te maken hebt met dit soort extreme situaties. Ik kijk terug op een geslaagde samenwerking tussen de eenheden in het veld, de meldkamer en het IOC.” Fijne samenwerking “Het was mijn reguliere vroege dienst die dag”, zegt Rob Lankhaar.

Hij was op de stormdag één van de centralisten op de meldkamer.

“Ik begon om 06.30 uur en rond de middag stroomden de meldingen binnen. Er was sprake van een enorme piek in een korte tijd.

Gelukkig wisten we de meldingen goed weg te zetten naar het DCU, zodat wij ons konden richten op de spoedeisende meldingen. Ik heb veel burgers aan de telefoon gehad, die begrip hadden dat ze niet altijd direct geholpen konden worden. Je kon merken dat iedereen verrast was door de ravage en mate van natuurgeweld.

Het was een enorm drukke dag,

maar we hebben laten zien waar we als Brandweer Twente voor staan: daadkrachtig, deskundig en behulpzaam. Ik bedank iedereen voor de fijne samenwerking.”

Eerste zware beproeving Ben Hesselink had tijdens de storm dienst als OVI. “Als OVI geef je leiding aan de operationele inzet vanuit het IOC”, licht Ben toe. “We hielden al enkele dagen voor de storm de weersomstandigheden goed in de gaten. We hebben daarbij het geluk dat we met Christiaan Nijkamp een echte weerdeskundige in huis hebben.

Alle voorspellingen lieten zien dat we te maken kregen met een serieuze storm. We hebben daarom ook ‘gespit’ in onze database. En het frappante was dat we op exact dezelfde dag in 2007 ook te maken hadden met een vergelijkbare storm. Op basis daarvan besloten we om DCU te gaan regelen. De dag heb ik als zeer positief ervaren. Er was een prettig en rustig sfeertje.

We moesten wel vol aan de bak.

De eerste zware beproeving van het IOC. We hebben achteraf ook aan de KC’s gevraagd wat hun ervaringen waren en of ze nog goede suggesties hadden voor een volgende keer. Daar hebben we goede respons op gehad. We zijn bezig met een rapport met een totaalbeeld. We mogen erg tevreden zijn over de manier waarop we samen deze dag hebben ‘gemanaged’.”

Wist je dat?

• We met 32 TS-en, zeven redvoertuigen, twee HV’s en vier OvD’s gelijktijdig op straat zijn geweest?

• Op de meldkamer zes centralisten en een coördinator zijn ingezet?

• We ruim honderd meldingen hebben weggefilterd, omdat er geen brandweerinzet noodzakelijk was?

• Sturing en ondersteuning plaatsvond vanuit het IOC? Twaalf collega’s waren hiervoor ingezet.

9

STRATEGIE & ONDERSTEUNING

Nieuwe regel­geving

eHRM werkt verrassend eenvoudig!

Sinds vorig jaar maken we steeds meer gebruik van eHRM, het systeem waarmee je vanaf elke locatie je eigen personeels- en salarisgegevens kunt inzien, wijzigingen kunt doorgeven en aanvragen kunt indienen.

De humor ligt op straat

De afgelopen twee maanden zijn diverse bijeenkomsten geweest om uitleg te geven over het systeem. Na een korte introductie blijkt het toch verrassend eenvoudig in gebruik te zijn. In drie weken tijd hebben zo’n 250 medewerkers al ruim 700 aanvragen ingediend, een mooie ontwikkeling! Je kunt rechtstreeks inloggen via mijnehrm.nl met je eigen inloggegevens die je bij Veiligheidsregio Twente gebruikt.

Hiervoor is geen extra sms code nodig. Collega’s zijn positief over

10

VERZAMELSTUK

het snelle inloggen, de verwerking van aanvragen en de informatie die beschikbaar is op MijnHR op Veiligheidsnet.

Tips • Wijzigingen kun je alleen via een PC of laptop indienen, niet via telefoon, tablet of de app.

• Je dient bij het invullen van woon-werkverkeer een enkele reis door te geven.

Voor vragen over inloggen kun je terecht bij de servicedesk via servicedesk@vrtwente.nl of 088 256 7777, optie 1. Vragen over eHRM kun je stellen aan personeelszaken via personeel@vrtwente.nl of 053 487 6601.

Vanaf 1 januari 2018 is de Algemene Maatregel van Bestuur 'Brandveilig gebruik en basishulpverlening overige plaatsen’ in werking getreden. Dit besluit geeft brandveiligheidsvoorschriften voor activiteiten, die op een afgebakende locatie worden georganiseerd. Het gaat dan om evenementen waar vanuit andere regelgeving (zoals een bouwbesluit of activiteitenbesluit) nog geen brandveiligheidseisen zijn gesteld.

Het nieuwe besluit ziet vooral toe op het gebruik van plaatsen in de openlucht en op de constructies, die daar tijdelijk aanwezig zijn.

Denk hierbij aan festivals of tentfeesten. Daar kunnen immers risico’s ontstaan voor onder meer de brandveiligheid. Voorheen hanteerde iedere gemeente en regio eigen brandveiligheidsvoorschriften, nu hebben we landelijk geldende regels. Voor de brandweer ligt de uitdaging vooral in het eigen maken van het besluit en de toepassing daarvan op ‘onze’ evenementen in Twente. Dit geldt zowel voor onze adviseurs in het voortraject naar aanloop van een evenement, als voor onze medewerkers Toezicht tijdens controle op het evenemententerrein.

Meer informatie?

Mocht je nog meer willen weten over veiligheid bij evenementen, neem dan even een kijkje op de informatiewebsite www.vrtwente.nl­/ evenementen. Wil je inhoudelijke informatie over ons advieswerk en dit nieuwe besluit, neem gerust contact op met één van onze adviseurs.

Geraldine Teterissa Adviseur Externe Veiligheid

BRANDVEILIGHEID INCIDENTEN

Dreiging internationale trein naar Berlijn Rond 11.00 uur krijgt de politie op donderdagmorgen 28 december 2017 een melding van een dreiging. Er zou een man in de internationale trein richting Berlijn zitten, die mogelijk een aanslag wilde plegen. De melding komt binnen op het moment dat de trein station Hengelo net gepasseerd is, waardoor de trein uiteindelijk tot stilstand kwam op het station van Oldenzaal.

Rond 12.30 uur schaalt de politie op naar GRIP 1. Als Matthijs Ankoné (leider CoPI) in de LiveOp kijkt, ziet hij dat het incident al enige tijd loopt. Zijn eerste inschatting is dat de prioriteit/dreiging van het incident mogelijk beperkt is.

De eerste OvD-P is druk bezig met het duiden van de dreiging en het uitsluiten van passagiers die mogelijk verdachte kunnen zijn. Zijn collega’s zetten de stationsomgeving af en helpen met de opvang van de gestrande reizigers. Zij worden opgevangen in het ziekenhuis van Oldenzaal, op loopafstand van het station. Omdat nog niet duidelijk is in hoeverre dreiging reëel is en daarmee mogelijke risico’s lastig te voorspellen zijn, ligt de leiding van het incident bij de politie. Het team Explosievenverkenning heeft samen met een speurhond de hele trein doorzocht. De samenwerking

tussen de verschillende hulpdiensten is goed en prettig verlopen. Uiteindelijk werd er niets verdachts aangetroffen, waardoor rond 15.00 uur de situatie weer veilig was en de trein is vrijgegeven.

Wat hebben we hiervan geleerd?

Rondom dit incident zijn een paar ervaringen die we kunnen mee­nemen om het protocol van Terrorisme­ gevolgbestrijding (TGB) en het Protocol Verdachte Objecten (PVO) te kunnen

verbeteren. Het is goed om van elkaar te weten hoe procedures werken, wie beslissingsbevoegd is, de leiding pakt en wat dit betekent voor de andere hulpdiensten. Een voorbeeld hiervan is het moment van stilzetten van een trein en de locatie daarvan. Ook blijken er verschillen te zijn tussen de procedures en protocollen van TGB en PVO. De kenniskring Leren van Incidenten pakt dit verder op en gaat hiermee aan de slag.

Foto: News United

Politiefunctionaris Martin Meuzelaar is Operationeel Coördinator (OPCO) voor het basisteam Noordoost Twente als de melding binnenkomt. Hij stuurt een Officier van Dienst Politie (OvD-P) aan om ter plaatse te gaan. Hij was verantwoordelijk voor het coördineren van de ontruiming van de trein. Vanwege de mogelijke impact en risico’s van het incident en de lokale bekendheid, gaat Martin zelf ook naar station Oldenzaal.

Hij is als tweede OvD-P aan de slag gegaan met de opvang en registratie van de passagiers.

11

VAKBEKWAAMHEID & KENNIS

Een blik op…

De brand aan de Rode Kruislaan in Diemen Verschillende Twentse incidenten worden nabesproken of geëvalueerd. Dit met als doel om hiervan te leren. Een goede ontwikkeling, die we steeds vaker borgen binnen onze organisatie. Dit gebeurt ook bij andere regio’s en op landelijk niveau met als resultaat veelal leerzame (onderzoeks)rapporten. Deze landelijke rapporten zijn natuurlijk ook interessant voor ons. Welke lessen zijn geleerd? En wat kunnen of moeten we hier binnen Brandweer Twente mee?

Scan de QR-code hieronder voor het volledige rapport.

In januari hebben we voor het eerst een werksessie 'Een blik op…' georganiseerd. Bij deze sessie waren ongeveer twintig collega’s vanuit verschillende functies aanwezig om met elkaar het landelijk onderzoeksrapport over de brand aan de Rode Kruislaan in Diemen te bespreken. Het ging hier om een brand in een studentenflat waarbij een dode en meerdere gewonden te betreuren waren. Rijk van den Dikkenberg, onderzoeker van het IFV, was bij de sessie als gastspreker aanwezig en nam onze collega’s mee in het verhaal van deze brand.

‘Dit kan ook hier gebeuren’ Al snel werd de conclusie getrokken dat een soortgelijk incident ook hier kan gebeuren.

Communicatie, leiding en coördinatie heeft een grote invloed gehad op het verloop van het incident. Daarbij werd er in de flat gewerkt met een ‘tag’/ sluitsysteem, waardoor men alleen toegang had om te vluchten via het vluchttrappenhuis op de eigen verdieping. Dit type gebouwen met dit soort systemen, kennen wij ook in Twente. Naar aanleiding van de sessie is gekeken wat wij mee kunnen nemen in onze

oefeningen, incidentbestrijding en dagelijkse werkzaamheden.

Daarbij zijn de volgende punten naar voren gekomen: • Rapport van deze brand wordt ingebed in de oefenprogramma’s van bevelvoerders en OvD’s.

• Brandbestrijding hoogbouw nemen we mee in het oefenprogramma.

• Tag-(sluit)systeem hoogbouw in relatie tot vluchten: onderzoeken in hoeverre dit of een dergelijk sluitsysteem de vluchtveiligheid van Twentse inwoners beïnvloedt.

• Het verzorgen van voorlichting aan VVE (Vereniging van Eigenaren).

• Ontwikkelen van een casus die gebaseerd is op deze brand, met betrekking tot brand, brandverloop en de wijze van repressief optreden.

De uitkomsten van de sessie delen we via een kenniskaart. Deze is te vinden op alle kazernes.

Heb je meer vragen over ‘Een blik op…’? Neem dan contact op met kenniscentrum@brandweertwente.nl.

Lieke Kwintenberg, Projectmedewerker

12

VERZAMELSTUK

MATERIAAL UITGELICHT

Hoogwerker met verhoogde bluscapaciteit

In de grotere gemeenten in Twente waren de redvoertuigen aan vervanging toe. De aanbesteding hiervan maakt deel uit van het programma Risico Gerichte Brandweerzorg (RGB).

Om tot een goede keuze in de aanschaf van nieuwe voertuigen te komen, zijn diverse scenario’s beschreven waarin een redvoertuig moet kunnen voorzien.

Om aan alle scenario’s te voldoen blijkt dat er in Twente twee typen redvoertuigen noodzakelijk zijn.

Een autoladder met knikarm en een hoogwerker met verhoogde bluscapaciteit. De autoladders zijn inmiddels afgeleverd aan de kazernes in Enschede, Hengelo en Almelo.

Eind 2017 is de hoogwerker voor kazerne Enschede Spaansland afgeleverd.

De hoogwerker Door de keuze voor een MercedesBenz Econic chassis is het voertuig zo laag mogelijk gehouden. Op deze

wijze voldoet het voertuig aan de eis van 3,30 meter doorrijhoogte. Door de toepassing van ongeveer 2.500 kilogram contragewicht in het chassis kunnen we, in vergelijking met de huidige hoogwerkers, dezelfde vluchtwaardes halen. Een ander groot voordeel hierbij is dat het zwaartepunt van het voertuig nog verder omlaag gebracht wordt en de rijstabiliteit verder is geoptimaliseerd.

Daarnaast is deze Mercedes Econic in de uitvoering 6x2/2 geleverd. Dit wil zeggen dat dit voertuig is voorzien van een meesturende achteras wat de wendbaarheid van het voertuig vergroot.

De keuze is gevallen op het type Bronto Skylift F34 RPX hoogwerker uit Finland. Het voertuig heeft de volgende bijzondere specificaties: • Werkhoogte: 34 meter (door telescoperende boom).

• Maximaal overreikend vermogen: 10 meter.

• Blue spot stempelverlichting.

Door blauwe ledverlichting wordt de maximale afstem­ peling op straat zichtbaar.

• Zoom en warmtebeeld camera.

Weergave op alle hoogwerker bedienpanelen. WiFi-box voor het beschikbaar maken van beelden rondom het voertuig, inclusief camerabediening.

• Windmeter.

• Afstandsbediening waarmee de hele hoogwerker bedient kan worden. Ook de blusmonitor kan hiermee bediend worden.

• Vaste bluspomp met een capaciteit van 3.400 liter/minuut.

13

REPRESSIE

Ben jij in de kerk geboren?

De uitdrukking ‘Je bent toch niet in de kerk geboren!’ wordt veel gebruikt als iemand de deur niet achter zich dicht doet. Deuren van een kerk stonden vroeger volgens traditie altijd en voor iedereen open, zodat eenieder van welke afkomst dan ook naar binnen kon. Maar wat heeft de uitdrukking ‘Je bent toch niet in de kerk geboren’ nu met de brandweer te maken?

“Ben jij straks nog steeds in de kerk geboren?”

In de afgelopen jaren is steeds meer aandacht gegaan naar het controleren van de stromingen bij brand. Extra toevoer van zuurstof door middel van ventilatie kan leiden tot snelle branduitbreiding.

Het openen van de deur moet niet alleen worden beschouwd als het creëren van toegang tot het gebouw, maar moet ook worden beschouwd als ventilatie. Een relatief simpele handeling als het sluiten van de voordeur beperkt de luchttoevoer naar de brand en vertraagt snelle branduitbreiding.

In Twente wordt deurmanagement (nog) niet algemeen toegepast.

'Door man' Bij moderne brandbestrijding is het belangrijk dat de stroming onder controle wordt gehouden.

De stroming onder controle betekent de brand onder controle!!

Dit kan door iemand bij de deur te plaatsen. Deze zal de deur zo dicht mogelijk houden. Tevens zal deze persoon ervoor zorgen dat er voldoende slanglengte mee naar binnen komt. Verschillende brandweerkorpsen hebben een zogenaamde ‘door man’ geïntroduceerd.

straal met een WBC, 113 achter de aanvalsploeg met WBC voor controle van de stroming binnen) inzetten voor het verkennen en oprukken met de straal, terwijl de vierde aan de deur blijft zitten om de stroming te controleren.

Dit zal zorgen voor een snellere verkenning. Aangezien branden zich sneller kunnen ontwikkelen, is dit een groot voordeel.

Groot voordeel In Twente zetten wij bij gebouw­ branden standaard twee tank­ autospuiten in, eventueel aangevuld met een redvoertuig.

De bevelvoerder heeft hierdoor de keuze om de aanvalsploeg en waterploeg in te zetten voor de aanval. De bevelvoerder kan drie personen (111 + 112 aan de

We moeten blijven innoveren Brandweer Twente heeft al veel geïnvesteerd in het opleiden, oefenen en trainen van de brandweermensen. Gelukkig zijn hierdoor veel aspecten, zoals de deurprocedure en blustechnieken, ingeburgerd. Hoewel op deze vlakken nog wel wat geschaafd mag worden, is er al goed werk geleverd en vormt dit een mooie basis voor de implementatie van ‘nieuwe‘ inzichten. Een snel veranderende en steeds complexere maatschappij vraagt om een brandweer die blijft innoveren. Ben jij straks nog steeds in de kerk geboren?

'Be ready, be safe' René Tonis Ambassadeur brandweerdoctrine

14

VERZAMELSTUK

COLUMN

Betrokkenheidsmonitor: In gesprek met…

“In Zweden leer je hitte en vuur kennen: een mooie ervaring!” “Je kunt ook stage lopen op een andere kazerne om ervaring op te doen.” Zomaar een paar kreten die tijdens de eerste lunchbijeenkomsten van dit jaar zijn geuit. Onze medewerkers gingen onder het genot van een broodje in gesprek met Stephan Wevers.

Na een succesvolle aftrap in 2017, gaan dit jaar alle MT leden met jullie in gesprek. Over de organisatie en thema’s als verbinding, inclusiviteit en de toekomst van Brandweer Twente. Waar raak jij over verwonderd? Zonder agenda van gedachten wisselen, samen met collega’s en één van de sectorhoofden.

We nodigen iedereen van harte uit om zich aan te melden voor deze lunchbijeenkomsten. We zijn benieuwd naar jouw mening!

Voor wie zijn de lunchbijeenkomsten?

Iedereen van Brandweer Twente mag zich hiervoor aanmelden. Het maakt niet uit of je vrijwilliger, beroeps of ambtelijk bent. Iedereen is welkom!

Dus wil jij eens met iemand van een andere sector en/of ander team van gedachten wisselen en ben jij positief kritisch? Praat dan met ons mee!

Meld je aan!

Een mooie gelegenheid om met elkaar

in gesprek te gaan over verschillende onderwerpen. Heb je ideeën over inclusiviteit, verbinding of wil je gewoon je verhaal kwijt? Meld je dan snel aan. De volgende bijeenkomsten zijn gepland op 20 maart, 29 maart, 11 april en 14 juni.

Je kunt je aanmelden bij Gerita Landeweerd door een mail te sturen naar g.landeweerd@brandweertwente.nl.

15

INCIDENTEN

GRIP 1 in Haaksbergen Een brand in een transformatorhuis in Haaksbergen, 07.50 uur. Daarnaast een stroomstoring in het centrum. Zoals wel vaker het geval is, blijkt het transformatorhuis onderdeel te zijn van een industriepand.

“Voertuigen rukken in, CoPI gaat nog even door…”

Door de brand was er veel (zwarte) rookoverlast, die zich verplaatste richting de woonwijk.

Aangezien het niet duidelijk was hoelang het zou gaan duren voordat de stroom werd afgeschakeld, deed ik gezien het tijdstip van de dag het verzoek een NL-Alert bericht te versturen met als doel de directe omgeving snel te waarschuwen voor de rookoverlast. Hiervoor zijn gelijktijdig het piket Communicatie en de meetploegen gealarmeerd.

Afkondigen GRIP 1 Niet lang daarna volgde het bericht dat uit een ander (vrijstaand) transformaterhuis verderop in de wijk eveneens rook opsteeg. Dit feit was, tezamen met de informatie van Enexis dat het uitschakelen van de stroom enkele duizenden aansluitingen betrof, voor mij aanleiding voor het opschalen naar GRIP 1. Dit ook gezien de historie van stroomstoringen in Haaksbergen.

16

VERZAMELSTUK

Defensief en offensief De eerste inzet was defensief en gericht op het voorkomen van uitbreiding richting de hal van het pand, waar ook chemische stoffen lagen opgeslagen. Ruim een half uur na de melding was het transformatorhuis stroomloos en konden we offensief blussen.

De brand was snel onder controle, waarna Enexis aansluitend stroom wilde bijschakelen. Dit betekende dat de inzet tijdelijk gestaakt moest worden om het risico van een foute schakeling (opnieuw stroom op het transformatorhuis) uit te sluiten. Het bijschakelen ging goed, waarna we de klus hebben kunnen afronden.

CoPI-bak Het bijzondere van deze inzet was dat de operationele voertuigen terug naar de kazerne gingen, maar het CoPI nog actief bleef voor afhandeling van de stroomstoringen in de omgeving.

Dus geen tankautospuiten, enkel een CoPI-bak op straat. Er bleken

uiteindelijk drie gebieden te zijn zonder stroom. Door kwetsbare punten in het traject zijn als een soort kettingreactie verschillende branden en stroomstoringen ontstaan. Om het bestuur van Haaksbergen goed te kunnen infomeren, werd Enexis gevraagd scenario’s aan te dragen wanneer de stroomstoringen opgelost konden zijn. Dit proces verliep wat moeizaam en gaan we daarom samen met hen evalueren.

NL-Alert Bij deze inzet was er voor mij een bijzonder leermoment: het protocol rondom het inzetten van NL-Alert.

Voor mij was niet duidelijk wat ik precies moest doen om een bericht uit te zenden. Ik ben tevreden over het effect van het inzetten van het communicatiemiddel en zal dan ook niet schromen om dit opnieuw te doen als de omstandigheden daarom vragen.

René Schage Officier van Dienst

VAKBEKWAAMHEID BRANDVEILIGHEID & KENNIS

Acht kazernes doen mee aan vaardigheidstoetsen Het seizoen van de vaardigheidstoetsen staat weer voor de deur. Ploegen die voorgaande jaren hebben meegedaan, zijn weer ingeschreven. Ook de ploegen die vorig jaar voor het eerst hebben meegedaan!

Mooi om te zien dat de toetsen steeds meer beginnen te leven binnen de verschillende kazernes in Twente. Zo hebben Diepenheim en Hellendoorn een tweede ploeg die mee doet aan de vaardigheidstoetsen. Denekamp heeft zelfs een derde ploeg bereid gevonden en gaat nu in alle drie klassen deelnemen.

zoals veel mensen nog denken, maar een inzet zoals je die in de praktijk ook tegen kunt komen. Noteer deze data alvast in je agenda en kom de ploegen aanmoedigen: • 24 maart houdt kazerne Goor wedstrijden in de klasse TAS-HD. • 7 april zijn de wedstrijden voor klasse 112 in Haaksbergen.

Vaardigheidstoetsen In Overijssel worden dit seizoen vier vaardigheidstoetsen gehouden, waarvan twee in Twente. De scenario’s zijn steeds realistischer en gaan meer richting praktijk. Het is dus geen ‘spelletje’ meer,

Per klasse gaan er drie ploegen door naar de gewestelijke toetsen, die op 26 mei door Bergentheim worden georganiseerd. Tot slot zijn de provinciale hoofdklasse toetsen gepland op 21 april gepland in Olst.

Er staat ons dus weer een mooie uitdaging te wachten. Zien we jou op één van de genoemde data?

Dit jaar doen de volgende kazernes mee: • Borne • Denekamp (3 ploegen) • Diepenheim (2 ploegen) • Goor • Hellendoorn (2 ploegen) • Holten • Nijverdal • Weerselo

17

INCIDENTEN

Autobrand met grote gevolgen De tankautospuiten van Nijverdal en Hellendoorn werden in de nacht van 22 december gealarmeerd. Ter plaatse bleek dat twee auto’s in de parkeergarage onder het appartementencomplex de Prinsenborgh in brand stonden.

"Slechthorenden doen hun gehoorapparaat 's nachts uit, waar­­door een rookmelder hen niet wekt"

18

VERZAMELSTUK

INCIDENTEN

Het appartementencomplex was geheel gevuld met rook, een aantal bewoners stond al buiten en de politie wees erop dat op het balkon mensen stonden. Er is gelijk opgeschaald naar 'grote brand', waarop de hoogwerker en de tankautospuit van Rijssen zijn gealarmeerd.

Evacuatie van bewoners De HOvD en OvD besloten om in verband met de evacuatie van de bewoners GRIP 1 af te geven. De korpsen Nijverdal en Hellendoorn hebben zich geconcentreerd op de evacuatie en Rijssen nam het blussen op zich. De brand was snel meester,

ventileren was dan ook een hele klus. Tijdens het ventileren kwam tot onze schrik en verbazing nog een bewoner uit de Prinsenborgh, die overal doorheen had geslapen.

Verbazingwekkend, omdat alles na was nagetrokken door de politie, de gemeente en de Vereniging Van Eigenaren (VVE).

Dit heeft diepe indruk op ons gemaakt. Wij hebben tijdens de evacuatie bij alle appartementen aangebeld en op de deur gebonkt, waarbij we de deur niet mochten forceren. Als mij gevraagd zou worden wat ik in een soortgelijke situatie anders zou doen, is mijn antwoord: deuren forceren!

"De enorme rookverspreiding door het gehele complex heeft ons verbaasd" de evacuatie daarentegen verliep wat moeizamer. In het complex wonen voornamelijk ouderen, die slecht ter been dan wel slechthorend zijn.

Verschillende bewoners zijn met de hoogwerker van het balkon gehaald. In totaal zijn 67 bewoners geëvacueerd, die allemaal zijn onderzocht door ambulancepersoneel.

Gelukkig diende niemand opgenomen te worden. De bewoners zijn opgevangen bij een dichtbijgelegen uitgaansgelegenheid: Grand Café ToiToi. Ventileren De parkeergarage gaf toe­gang tot drie gebouwen: de Rabobank, de Prinsenborgh en de Salomonsonhof. In alle gebouwen stond rook, het

Alleen al om er zeker van te zijn dat iedereen uit het complex is.

Naar aanleiding van de evaluatie die in januari is gehouden, is besloten om onze ervaringen zeker te gaan delen met de overige kazernes in Twente.

Brandonderzoek Vanuit TBO is onderzoek gedaan. De brand is ontstaan in het motorcompartiment van een Peugeot 3008. Deze heeft de auto die er naast stond (Toyota Yaris Hybride) ook doen ontbranden. Doordat deze voertuigen tussen twee betonnen wanden stonden, zijn verder niet meer auto’s aangestraald en in brand geraakt.

De enorme rookverspreiding, afkomstig van de voertuigen én de isolatiepanelen tegen het plafond in de parkeergarage (EPS)

in het gehele object, heeft iedereen verbaasd.

Oorzaak rookverspreiding Na een week van sloopwerkzaamheden, waren de technische voorzieningen (roldeuren, leidinggoten, afzuigingsinstallatie et cetera) en de isolatieplaten uit de parkeergarage verwijderd en konden de schachten van de invoeren van de nutsvoorzieningen en de afzuiging bekeken worden.

In de Prinsenborgh is de rook door de schachten van de meterkasten en een grotere schacht van de afzuiging vanuit deze parkeer­ garage in de spouwmuren gekomen. Hierdoor heeft de rook zich via naden en kieren door het gehele gebouw kunnen verspreiden. Diverse muren binnen en buiten appartementengebouw De Prinsenborgh, moeten worden afgebroken en weer opgebouwd worden om de roetaanslag te kunnen verwijderen. In de Rabobank is de rook door de luchtbehandelings­installatie op het dak van de bank naar binnen gezogen en boven de plafonds op alle verdiepingen verspreid. Ook hier dus veel rookschade.

André Dennenberg, bevelvoerder Frans Dekker, brandonderzoeker

De bewoners kunnen pas in juli weer terug naar hun woningen. Hoewel het gebouw in 1997 voldeed aan alle veiligheidsvoorschriften, moeten onder andere de lift, diverse schachten, verschillende leidingen en de nodige materialen vervangen dan wel gereinigd worden. Een autobrand met grote gevolgen dus!

19

VAKBEKWAAMHEID & KENNIS

Andere tijden, anders denken, anders doen ‘Andere tijden, anders denken, anders doen’. Dit was het thema van de sectorochtend van Vakbekwaamheid & Kennis die op 12 december 2017 heeft plaatsgevonden. Tijdens deze ochtend is door Albert Gieling, sectorhoofd V&K, teruggekeken op de afgelopen jaren en op basis hiervan is stilgestaan bij de vele ontwikkelingen binnen ons vakgebied.

“Wie zijn onze brandweer­ collega's van de toekomst?”

We hebben geconstateerd dat we ons als organisatie en maatschappij in een andere tijd bevinden dan vroeger. Dit vraagt om anders denken en anders doen. Waar gaan we heen, wat betekent dit voor ons, wat moeten we ermee en welke kansen biedt de toekomst? Aan de hand van drie thema’s hebben we met elkaar stilgestaan om een proces van bewustwording te starten en gezamenlijk te kijken hoe we op veranderingen kunnen inspelen.

De thema’s van deze ochtend waren: 'een andere kijk op leren', 'het belevingsonderzoek' en 'brandgedrag, waar ligt de grens?'

Vragen, vragen en nog eens vragen Er zijn goede gesprekken en interes­sante discussies gevoerd en dit leverde verschillende inzichten op. Onder meer qua ontwikkelingen en wat deze

20

VERZAMELSTUK

betekenen voor onze repressieve collega’s. Zij zijn gemiddeld 60 tot 90 uur per jaar beschikbaar om te leren, te trainen en te oefenen. Wat is hierbij reëel?

Moeten we gaan ‘versimpelen’ of ‘specialiseren’? Maar ook, wie zijn onze brandweercollega’s van de toekomst? Wat zoeken zij bij de brandweer (en wat niet), voor hoe lang willen deze mensen zich binden aan de brandweer? Hoe spelen we, vanuit de gedachte dat zij anders zijn opgeleid dan wij, hierop in door ontwikkelingen zoals de ELO, blended learning en virtueel leren door middel van gamingachtige applicaties?

En hoe kunnen we onze huidige oefeningen al anders vormgeven/ herontwerpen om het leerrendement te verhogen? En tot slot, vanuit het belevingsonderzoek dat onlangs is gehouden: hoe beleven onze repressieve collega's de

brandweer en dan met name het deel over vakbekwaamheid. Wat vinden ze van hun eigen vakbe­ kwaamheid, die van hun collega's en hoe beleven ze het opleiden en oefenen bij de brandweer?

Bewustwording Het doel van de ochtend was om met elkaar bewust stil te staan bij wat er gebeurt en waarom en waar dit naartoe gaat. Dit is gelukt en de opbrengst is op creatieve wijze in een cartoon vastgelegd door Robert de Groot. Inmiddels heeft al met een kleine groep een vervolggesprek plaatsgevonden, waarbij wat dieper op een aantal thema’s is ingegaan. Kortom, er is een mooie start gemaakt om dit onderwerp structureel te blijven bespreken!

Matthijs Ankoné Teamleider Vakbekwaamheid

COLUMN

Een dag op pad met…

GERALDINE TETERISSA

In deze nieuwe rubriek nemen we jullie een dag mee in het leven van een collega. Doel hiervan is om inzicht te krijgen in elkaars werk.

08:15 uur

Na eerst mijn zoontje te hebben afgezet op school, rijd ik door naar kazerne Hengelo.

09:00 - 11:00 uur

Het is vandaag dinsdag. Op de agenda staat het overleg 'Themagroep Evenementen'. Tijdens dit overleg wordt terugkoppeling gegeven vanuit regionale en landelijke projectgroepen.

Verder doen we een rondje waarbij iedereen zijn of haar bijzonderheden met de groep deelt en bespreken we een aantal casussen. De laatste weken/maanden is vooral het nieuwe besluit ‘Brandveilig Gebruik en Basishulpverlening Overige Plaatsen’ onderwerp van gesprek. Lees hier meer over op pagina 10. Er is bij de Twentse gemeenten veel onrust rondom dit besluit. Wij merken dat ze erg ‘leunen’ op de brandweer. Wij proberen ze hierin zo goed mogelijk te ondersteunen. Daarnaast is het voor ons zelf een uitdaging om dit besluit op de juiste manier toe te passen tijdens evenementen. Hierbij zoeken wij ook contact met collega-adviseurs in het land om zo ervaringen met elkaar te delen.

11:00 UUR Voordat ik weer op een andere plek in onze mooie regio wordt verwacht, lees en beantwoord ik binnengekomen mails.

Ik krijg onder meer vanuit gemeenten vragen over het nieuwe besluit. Verder krijg ik een verzoek binnen van de teamleiders uit de sector Brandveiligheid voor het aanpassen van al onze brieven naar een nieuwe opzet, ter voorbereiding op het nieuwe zaaksysteem Splitvision.

Voor ons zijn dit vijf producten: een adviesbrief voor A en B evenementen, een adviesbrief voor de C evenementen, een adviesbrief voor stookontheffing, een adviesbrief voor paas- en vreugdevuren en een adviesbrief ontbranding vuurwerk. En weer door…

tenten, podia, VIP tribune, de bereik­ baarheid van de hulpdiensten en de veilige aan- en afvoer van het publiek.

17:00 uur

Nadat ik nog even heb nagepraat met collega adviseurs van de GHOR, politie en veiligheidsregio, zit mijn werkdag erop!

Donderdag weer een (werk)dag.

13:00 uur

Er staan twee multi-overleggen in Wierden op het middagprogramma.

Bij elk C evenement (risicovol) hoort een multi-overleg en bereiden we gezamenlijk met alle disciplines, de organisator en de gemeente het evenement voor. De focus tijdens deze overleggen ligt op de risicobeoordeling van het evenement. Om 13.00 uur start het overleg over de Wierdense Zomerfeesten (WIEZO). Hier gaat mijn aandacht uit naar het stampvolle plein tijdens de piekmomenten.

15:00 - 16:30

uur

Het laatste overleg is een multioverleg over het Boulevard Outdoor Festival. Hierbij ligt de focus op de brandveiligheid van onder meer

Geraldine Teterissa 21

STRATEGIE & ONDERSTEUNING

Bezoek minister Grapperhaus De minister van Justitie en Veiligheid was op 5 januari bij ons op bezoek. Hij had een afspraak met onze collega’s van de veiligheidsregio, maar wilde ook graag een beter beeld krijgen van de brandweer. Een aantal beroepskrachten en vrijwilligers hebben hem in Hengelo kennis laten maken met ons mooie vak. De heer Grapperhaus werd vergezeld door Sander Schelberg, burgemeester van Hengelo.

“Zinvolle gesprekken gevoerd aan de lunchtafel”

22

VERZAMELSTUK

In de uitrukstalling hebben we beide heren gepresenteerd hoe veelzijdig brandweermensen moeten worden opgeleid om kennis te hebben van de verschillende voertuigen met bijhorende gereedschappen. Het oog van de minister viel op onze nieuwe HV. Hij liet zich uitgebreid informeren en voorlichten over de mogelijkheden. Ook heeft hij kennisgemaakt met de nieuwe autoladder. Uiteraard mocht drone Argus niet ontbreken. Middels een spectaculaire inzet demonstreerde de piloot het nut en de noodzaak van een drone laten. Op weg naar

onze gezamenlijke lunch hebben we de minister geïnformeerd over het project ‘Samen op weg naar de toekomst repressie Hengelo’.

We hebben uitgelegd hoe de projectgroep en klankbordgroepen zijn ontstaan en hoe wij onze overige collega’s informeren.

Tijdens de lunch met de 11-uurs ploeg nam de minister de tijd om de vrijwilligers te vragen wat hen beweegt om naast een druk bestaan ook nog tijd te hebben voor de brandweer. De vrijwilligers vertelden over hun motivatie en inzet om in die rode auto te mogen zitten en alles wat

hierbij komt kijken om vakbekwaam te zijn en te blijven.

Terugkijkend op dit bezoek hebben wij de minister een goed beeld kunnen geven over hoe wij de brandweerzorg in Hengelo georganiseerd hebben, maar vooral hoe we dat in de toekomst nog slimmer willen doen. Minister Grapperhaus heeft ons verzekerd Brandweer Twente in de toekomst nogmaals te bezoeken. Wij heten hem ook dan weer van harte welkom.

Ron Gerrits Medewerker Brandveiligheid

BRANDVEILIGHEID

Risk Factory Twente, ook voor ouderen In 2013 is het initiatief genomen om als eerste in Nederland een interactief veiligheids-educatiecentrum op te zetten: Risk Factory Twente. Vijf jaar verder zijn we trots te mogen zeggen dat we 26 maart de tienduizendste leerling mogen ontvangen. Super toch!

Elk jaar neemt het aantal bezoeken van scholen toe (zie tabel). Volgens de cijfers van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, heeft Twente jaarlijks ongeveer 7.000 leerlingen van 11-12 jaar oud (groep 8). Van al die groep 8 leerlingen ontvangen wij dit jaar ongeveer 60 pocent, een mooi aantal. We weten nu al dat we op 26 maart leerling nummer 10.000 ontvangen en dat leek ons een mooi moment om even bij stil te staan. Dus hier gaan jullie meer over horen.

Begeleiding Om dagelijks dergelijke aantallen leerlingen goed door de Risk Factory Twente te kunnen leiden, zijn veel begeleiders nodig. We hebben inmiddels 34 vaste begeleiders, met verschillende achtergronden. We hebben twaalf

mensen vanuit de brandweer (dagdienst, 24-uurs en vrijwilligers), zeventien oud politiemedewerkers, vier mensen van de kindertelefoon en iemand vanuit de ziekenhuiswereld. Een hele diverse groep dus. Voordeel hiervan is dat zij vanuit hun eigen kennis en expertise een toegevoegde waarde bieden.

En dit komt weer ten goede aan de kwaliteit van ons concept. Daarnaast zijn er stappen gezet in de aanstelling van de begeleiders. Alle begeleiders die niet verbonden zijn aan Brandweer Twente worden aangesteld als vrijwillige politieman/-vrouw.

Verbinding met leerlingen Het gaat dus goed, maar er is altijd ruimte voor verbetering. Zo willen we invulling geven aan het onderzoek van UT studente psychologie

Leerlingen per schooljaar 5.000 4.029 4.000 3.113 3.000 2.000

1.966 1.420

1.000

Aantal leerlingen

Lonneke Groeneveld. Zij heeft onderzocht wat onze begeleiders beweegt, motiveert en met name waar zij behoefte aan hebben om de werkzaamheden (nog) beter te kunnen uitvoeren. De eerste uitkomst is dat er behoefte is aan een workshop die handvaten geeft om in verbinding te komen (en te blijven) met de leerlingen. Dit gaan we vormgeven.

Senioren De Risk Factory Twente is inmiddels ook klaar om een tweede doelgroep te ontvangen. Dit zijn de zelfstandig wonende senioren van 65-70 jaar.

Op basis van een onderzoek en eigen ervaringen zijn we voor deze senioren gekomen tot vier scenario’s: brand-, verkeers- en valveiligheid en inbraak & babbeltrucs. In de toekomst wordt dit uitgebreid met internetveiligheid.

Wij hebben er zin in om deze doelgroep kennis te laten maken met ons mooie concept!

0 2014 - 2015

2015 - 2016

2016 - 2017

2017 - 2018

Stefan Mues CoĂśrdinator Risk Factory Twente

23

INCIDENTEN

Van schoorsteenbrand naar middelbrand Met een aantal collega’s zat ik rustig op de kazerne te werken toen op dinsdag 9 januari om 10.24 uur de pieper ging. We konden daardoor al snel met een complete ploeg uitrukken. Omdat we overdag regelmatig moeite hebben om een tankautospuit vol te krijgen, werden collega’s van Enschede Noord ook gealarmeerd.

Het brandadres was enkele honderden meters verwijderd van de kazerne in Losser. Aanvankelijk dachten we dat het om een standaard schoorsteenbrand zou gaan. Niets bleek minder waar.

Bij het opdraaien van de rotonde bij de kazerne zagen we enorme rookwolken die niet in het beeld pasten van een schoorsteenbrand. Toen voelde ik de adrenaline door mijn lijf gieren.

Zuurstof, vlammen en overdruk Bij aankomst zagen we dat een helft van een dubbel woonhuis in brand stond. De brand bevond zich op de zolder en in de slaapkamers, waarbij de vlammen zowel aan de voor- als achterkant naar buiten rolden. De bovenverdieping van het huis viel helaas niet meer te redden. Een binnenaanval was op dat moment onverantwoord. De voordeur en ramen stonden open en daardoor kreeg de vuurhaard volop zuurstof.

Goede samenwerking Al snel waren onze collega’s uit Enschede ter plaatse. De hoogwerker werd ingezet om een gat in het dak te maken. Zo konden we tevens controleren of er een goede brandscheiding was met het andere deel van het woonblok. Dit bleek zo te zijn. Daarop hebben we overdruk gecreëerd in dit deel en is de schade hier beperkt gebleven. Later hebben de collega’s uit Enschede alsnog een binnenaanval kunnen uitvoeren en

24

VERZAMELSTUK

konden we het sein brandmeester geven. De nabluswerkzaamheden hebben nog enige tijd in beslag genomen. Het mooiste moment van deze inzet was wel de goede

samenwerking tussen de collega’s uit Losser en Enschede.

Peter de Vries Bevelvoerder

STRATEGIE EN ONDERSTEUNING

Gezondheid, de kans van je leven!

Mensen zeggen weleens: 'Gezondheid is je grootste goed'. En dat is natuurlijk ook zo. Als je iets mankeert, je zit niet lekker in je vel of je kunt niet de dingen doen die je zou willen doen, dan kan dat heel vervelend zijn.

Gelukkig zijn er een aantal dingen die je zélf kunt doen om gezond te blijven. Eén van die dingen is een gezond beweeg- en voedingspatroon.

De voordelen hiervan zijn: • Komen tot/houden van een gezond gewicht.

• Minder kans op hart- en vaatziekten.

• Minder kans op diabetes type 2.

• Minder kans op sommige vormen van kanker.

• Positieve bijdrage aan de ppmo keuring van de repressieve medewerkers.

Rust roest… dus blijf bewegen!

Het is belangrijk om regelmatig te bewegen, in ieder geval minimaal zes dagen per week een half uur matig intensieve lichamelijke inspanning. Bewegen kan in de vorm van stevig wandelen of fietsen, maar denk ook eens aan staand overleg-

gen, de trap nemen in plaats van de lift of wandelen tijdens de lunchpauze.

Daarnaast kun je natuurlijk gebruik maken van de sportfaciliteiten van Brandweer Twente.

Voeding Voeding is heel persoonlijk. Wat je nodig hebt, hangt af van je lengte, je gewicht, je lichamelijke activiteit (sport/uitruk/ oefening) en andere zaken. Toch zijn er een aantal basisregels waar iedereen mee uit de voeten kan. De 'Schijf van Vijf' kan je hierbij helpen. De 'Schijf van Vijf' gaat uit van: • Veel groente en fruit.

• Volkorenproducten.

• Minder vlees en meer plantaardige voeding.

• Voldoende zuivel.

• Zachte of vloeibare smeer- en bereidingsvetten.

• Handje ongezouten noten.

• Voldoende vocht in de vorm van kraanwater, thee en koffie.

Wist je dat…

Ik binnen het team Fitheid & Arbo werkzaam ben als voedingsconsulent en aangesloten ben bij de beroepsvereniging? Dus wil jij weten of het voedingspatroon dat je hebt gezond is/gezonder kan, wil jij je fitter voelen, misschien een paar kilo kwijt?

Neem dan gerust contact met mij op voor een afspraak, dan kijken we samen naar jouw voedings- en beweegpatroon.

Je kunt mij bellen op 06 51 39 81 61 of mailen: e.vanraan@brandweertwente.nl.

Alle gesprekken zijn uiteraard vertrouwelijk.

Evelien van Raan Voedingsconsulent

25

BEHEER & TECHNIEK

Persoonlijke beschermings­ middelen "Materialen uit EHBO-koffers die over datum zijn, kunnen nog gebruikt worden voor oefendoeleinden"

26

VERZAMELSTUK

BEHEER & TECHNIEK

Het vullen van ademluchtcilinders, het keuren van maskers en het wassen van uitrukkleding zijn taken die we vanzelfsprekend vinden. Immers, zonder onze persoonlijke beschermingsmiddelen zijn we nergens. Maar wat gebeurt er achter de schermen? Deze editie nemen Rene Bosch, Erjan Pruim en Berend Brinks ons mee in de wereld van de persoonlijke beschermingsmiddelen.

We beginnen bij de ademlucht­ werkplaats. René geeft duidelijk weer: “Het gaat hier om je eerste levenslijn”. Een treffende uitspraak. Immers, als de ademhalingsautomaat weigert, losschiet of de ademluchtcilinder niet goed is aangekoppeld, raak je al snel benauwd. Hij vervolgt: “Je kunt ervan uit gaan dat de PBM’s die je gebruikt, goed zijn. Deze

“We vinden vaak losse spullen die uit de pakken zijn gevallen”, geeft Erjan aan. “Gordelsnijders, handschoenen, mutsen, ijsschoentjes, veiligheidsbrillen, zakmessen, schroeven en zelfs slangsleutels zijn zo een aantal voorwerpen die in de bak liggen.

Regelmatig kijken collega’s of ze nog waardevolle spullen kunnen gebruiken”.

"We vinden vaak losse spullen die uit de pakken zijn gevallen" zijn uitvoerig gereinigd, getest en collegiaal getoetst”. Een voorbeeld hiervan zijn de maskers. Na visuele controle en eventuele reparatie, wordt elk masker via speciale apparatuur getest. “Het verpakken van een masker gebeurt niet door dezelfde medewerker, maar door een collega. Zo is het masker visueel twee keer gecontroleerd”, vult Erjan aan.

Wasstraat van uitrukkleding In kazerne Almelo is een wasstraat ingericht met routing voor de te wassen uitrukkleding. Sterk vervuilde kleding (giertank/mest) komt binnen in afgesloten vaten.

Voordat de kleding de wasmachine in gaat, spoelen de medewerkers 80% van het vuil buiten af met zo nodig zeep en hoge druk.

Vervolgens gaan ze per vier of vijf pakken in de machine om daarna vier tot vijf uur te drogen in de droogkast. Opvallend is de grote bak die naast de droogkast staat.

Keuringen Alle losse materialen van de voertuigen die voor de bumpertot-bumper keuringen komen, worden gekeurd. Dit zijn onder andere AED’s, burnshields en EHBO-koffers. Elke gebruikte AED wordt uitgelezen en de resultaten worden gedeeld met onderzoekers van het Academisch Medisch Centrum in Amsterdam. Deze data gebruiken zij om de apparaten

(en werkwijzen bij reanimatie) steeds verder te verbeteren. Rene geeft aan dat alle materialen op voorraad liggen, zodat deze snel gewisseld kunnen worden.

“Wanneer burnshields, verband of plakkers van de AED over datum zijn, verzamelen we deze. Je kunt ze nog goed gebruiken voor oefendoeleinden”.

Werken op hoogte Berend geeft uitleg over het werken op hoogtesets. “Deze sets komen ook aan bod bij de bumpertot-bumper. Dit houdt veelal een visuele controle in van de lijnen en systemen. Na keuring komen de materialen op de plank te liggen.

Wanneer collega’s aangeven een gekeurde set nodig te hebben, sturen wij deze als complete set af.” Tot slot keuren de heren ook kadevesten, duikvesten en duikcilinders. Het vervangen van zuurstofcilinders en het aanvullen van cleaning kits wordt ook verzorgd vanuit kazerne Almelo.

Alleen collega’s die gecertificeerd of keurmeester zijn, mogen deze werkzaamheden verrichten.

Tips • Draag een ademluchtcilinder als een baby. Zo voorkom je letsel door de uitstroombeveiliging als de cilinder niet juist functioneert.

• Bied je je uitrukpak aan voor de was, zorg dan dat alle ritsen dicht zijn en er geen losse voorwerpen meer in de zakken zitten.

• Heb je een AED gebruikt, neem dan direct contact op met team Onderhoud & Techniek voor snelle vervanging.

• Maskers zijn erg kwetsbaar, ga er dus voorzichtig en veilig mee om.

• Laat materialen (kadevesten en lijnsets WOH) eerst drogen wanneer je ze opbergt, dit voorkomt schade.

• Stuur complete WOH-sets terug ter controle, ook als je een keer bent gevallen in een systeem.

27

VAKBEKWAAMHEID & KENNIS INCIDENTEN

Traumaheli bij ongeval op A1 Op woensdag 10 januari kreeg kazerne Enter een melding van een ongeval op de A1. In LiveOp kon ik in de kladblokregels het volgende lezen: auto over de kop, neus in de berm, auto rookt, mensen in de auto, meerdere gewonden. Ook de HV1 uit Almelo en de OvD waren gealarmeerd. Een serieuze melding dus.

“Ambulance­ broeders hebben samen met de politie de bestuurder gereanimeerd”

Het ongeval vond ongeveer 500 meter na de invoegstrook ter hoogte van Enter plaats. Dit betekende dat wij na ongeveer tweeëneenhalve minuut als eerste hulpverleningsvoertuig bij het incident waren. Het gecrashte voertuig lag zo’n vijftien meter van de vluchtstrook met de neus in een sloot. Voor zover ik kon zien, stonden alle deuren open en was de auto voor de rest nog redelijk intact. Tijdens de verkenning met de 113 en 114 werd ons duidelijk, dat de rook veroorzaakt werd door koelvloeistof/olie. De bestuurder was niet aanspreekbaar, maar de bijrijder en de passagier op de achterbank wel.

Traumaheli Van de OvD kreeg ik te horen dat een traumaheli aanvliegend was en dat de A1 tijdelijk afgesloten werd. De HV1 van Almelo ging een landingsplaats markeren. Nadat de traumaheli was geland, ging het Mobiel Medisch Team in overleg met de OvD-G over wat zij nog konden betekenen. De bestuurder van de auto was al zover gereed gemaakt, dat hij op de Autopuls

per brancard naar de ambulance kon worden gebracht. Nadat ook de twee andere slachtoffers in de ambulance lagen en deze richting ziekenhuis werden gebracht, kon ook de traumaheli weer opstijgen en richting Nijmegen vliegen.

GCO Voor twee van de manschappen was dit het eerste incident waarbij een traumaheli werd ingezet. Voor één van die manschappen was het ook de eerste keer dat hij een nabespreking/GCO had. Op zo'n moment blijkt dat het toch als zeer prettig wordt ervaren dat na een heftige inzet iedereen even zijn verhaal kan doen, maar ook krijgt te horen hoe anderen dit hebben ervaren.

Stijn Roetgering Bevelvoerder Enter

Foto: Roy Kaspers, Hof van Twente Fotografie.

Reanimatie Ondertussen was de eerste ambulance ook aanwezig en hebben we samen een plan van aanpak

gemaakt. Hierin lag de prioriteit bij de bestuurder. Deze hebben we dan ook direct uit de auto bevrijd.

De ambulancebroeders zijn samen met de politie met reanimeren begonnen. De overige manschappen hebben zich om de andere personen in de auto bekommerd en konden zo voor de tweede en derde ambulance een goed beeld schetsen van de slachtoffers.

28

VERZAMELSTUK

VAKBEKWAAMHEID & KENNIS

Vers bloed bij brandonderzoek Sinds 1 februari krijgen de brandonderzoekers ondersteuning van Berno Hospers.

Hij is in 1996 bij de brandweer gekomen en je kunt hem kennen van Troned, waar hij regelmatig instructie geeft. Berno maakt deel uit van de kerngroep Brand en is instructeur voor de BOGO kerntaak 1. Daarnaast zet hij zich in als bevelvoerder, medewerker Opleiden & Oefenen en oefencoördinator. Nu is er voor hem dus een nieuwe uitdaging bijgekomen: brandonderzoek.

“Het lijkt mij geweldig aan de slag te gaan als brandonderzoeker en ik zie het als een verdieping van mijn vak. Ik hoop dat ik mijn kennis van brandgedrag en brandverloop in deze nieuwe functie goed kan gebruiken. Eén dag per week

ga ik me met onderzoek bezighouden.

Naast dat ik een opleiding volg, ga ik dit jaar incidenten evalueren waar brand­ onderzoek ter plaatse is geweest. Dit ga ik doen met de collega’s van de kazernes die betrokken waren, om zo

te zien of we wat van elkaar kunnen leren. Het is gemakkelijk om vanaf de zijlijn een mening te hebben, zeker als je er niet bij bent geweest of later ter plaatse komt. Door het met elkaar te bespreken wordt misschien duidelijk waarom men bepaalde dingen gedaan heeft.”

Mijn eerste ervaring “Ik ben al een paar keer op pad geweest met de collega’s van brandonderzoek.

Ik merk nu al dat je met andere ogen naar een brand gaat kijken. Op 1 februari zijn we naar Tubbergen geweest, waar die nacht een zeer grote brand heeft gewoed bij een verzamelgebouw van drie bedrijven. Daar waren zoveel extra middelen nodig om veilig te kunnen werken, dat de verzekering aangaf dat nader onderzoek niet nodig was. De brand was waarschijnlijk links achterin bij een bedrijfsbus begonnen en dit was voor hen voldoende informatie.”

Brandonderzoeksbulletin Van alle onderzoeken die wij doen, maken we een bulletin. Deze staat op de tijdlijn van team Kenniscentrum op Vnet. Misschien leuk om daar eens naar te kijken!

Berno Hospers Medewerker Opleiden & Oefenen

29

REPRESSIE

De vijftigste, een nieuw avontuur!

Het is alweer enige tijd geleden, maar in september 2016 zijn we (Maike en Yvette) begonnen met de voltijdsofficiersopleiding aan het Instituut Fysieke Veiligheid in Arnhem. Een mooie en grote uitdaging, zowel voor ons als voor iedereen die erbij betrokken was. Want met de vijftigste leergang is er weer een nieuwe start gemaakt met de opleiding, nadat deze enige jaren niet meer gegeven werd.

Wat hebben we gedaan? De naam

hele opleiding kregen we ook nog één

tijd is gegaan. Vooral de trainingsweken

van de opleiding zegt het al: we zijn

dag in de week les op het gebied van

in Weeze en Engeland en de stages in

fulltime bezig geweest met studie. Dit

persoonlijke ontwikkeling en leiderschap.

Amsterdam en Rotterdam, maar ook het

betekent dat we onze beheersmatige

Naast het programma in Arnhem zijn we

bezoek aan Manchester zullen ons altijd

werkzaamheden neer hebben moeten

piket blijven draaien in kazerne Hengelo

bijblijven.

leggen zodat we iedere dag naar het

Centrum. We zijn erg blij dat we ons op

IFV of een andere locatie in het land

deze manier nog konden inzetten. En

konden.

eerlijk is eerlijk , dat is ook een welkome afwisseling tussen alle lesdagen en

Hoe zag ons opleidingtraject eruit?

Het studieprogramma was opgedeeld in drie blokken van elk een half jaar met daarin een beheersmatige leerlijn (twee dagen per week) en een repressieve leerlijn (twee dagen per week). We zijn begonnen met de leergang Specialist Operationele Voorbereiding en Manschap gedurende een half jaar. Daarna volgden Operationeel Manager en Bevelvoerder.

Tot slot hebben we de leergangen Fire Safety Engineering en Officier van Dienst gevolgd. Als rode draad door de

30

VERZAMELSTUK

studieboeken door!

Hoe hebben we het ervaren?

Het was een leerzame en actieve periode.

Je bent anderhalf jaar lang, elke dag, maar ook ’s avonds en in het weekend, bezig met het brandweervak en je eigen ontwikkeling. Er gaat op veel vlakken een wereld voor je open, maar het is op sommige momenten ook heel intens. We kijken terug op een mooie tijd en nu het alweer voorbij is, beseffen we pas wat we allemaal gedaan hebben en hoe snel de

We zijn weer terug in Twente!

Eind februari hebben we ons diploma ontvangen. We staan nu aan het begin van een nieuwe uitdaging binnen Brandweer Twente. Maike begint binnen de sector Repressie en Yvette gaat naar de sector Vakbekwaamheid & Kennis.

Hopelijk kunnen we er met de nieuwe opgedane kennis en ideeën wat moois van maken in Twente. We kijken er dan ook naar uit om, samen met jullie, weer aan het werk te gaan.

Tot snel!

Maike Effing Yvette Geusendam

BRANDVEILIGHEID

Voorlezen is leuk en leerzaam Al enkele jaren doet Brandweer Twente mee aan de Nationale Voorleesdagen.

Het ene jaar wat actiever dan het andere jaar, maar telkens met heel veel succes en plezier. De brandweer is in trek, ook bij de allerkleinsten.

Van 24 januari tot 3 februari waren er weer Nationale Voorleesdagen. In die periode lazen weer talloze bekende én onbekende Nederlanders voor aan peuters en kleuters om zo het voorlezen aan kinderen die zelf nog niet kunnen lezen te stimuleren.

Voorlezen is belangrijk: het prikkelt de fantasie, ontwikkelt het taalgevoel en bezorgt veel plezier. Dit is dan ook het doel van de voorleesdagen. Ook onze eigen Twentse brandweercollega’s, soms bekende en soms wat minder bekende Tukkers, lazen voor op onder meer basisscholen en peuterspeelzalen.

En uiteraard kozen we daarbij voor een boekje met een spannend verhaal van Brandweerman Sam. De held van ieder kind.

Zichtbaar genieten Brenda Borgers van team Brandveilig Leven heeft begin januari de stoute schoenen aangetrokken en de organisatie

van het voorlezen door collega’s op zich genomen. Dit heeft erin geresulteerd dat ruim twintig brandweermensen met veel enthousiasme hebben voorgelezen aan heel veel… peuters en kleuters.

Niet alleen de kinderen genoten, ook de voorlezers zaten zichtbaar te genieten.

Veelal hadden de brandweermensen zelf al een school uitgezocht, maar we zijn ook door een aantal scholen gebeld met de vraag of we wilden komen. Naast het voorlezen konden de kinderen (en de meesters en juffen) ook een uitrukpak aantrekken of een brandweerhelm opzetten en vragen stellen over de brandweer. Sommige kinderen vonden dit heel spannend. Maar op deze manier hebben we heel stiekem brandveiligheid onder de aandacht gebracht van deze peuters en kleuters.

Iedereen die heeft meegedaan aan de voorleesdagen: heel hartelijk bedankt!

Volgend jaar gaan we zeker weer meedoen.

Spuit 11 We kregen leuke feedback van collega Hendri van Zon. "Nog even een terugkoppeling vanuit de basisschool waar ik vorige week voorgelezen heb. Super bedankt! Zowel vanuit de school als namens mij! Erg leuk om te doen. De kinderen waren blij met de stickers (erg leuk trouwens!) en bouwplaten. En school (juf) was blij met het boekje van Spuit 11. Leuk om voor te lezen (en weg te mogen geven) voor groep 2. Volgend jaar weer!”

Scan de QR-code hiernaast en zie hoe collega René Tonis voorleest op basisschool De Horizon in Hengelo.

31

STRATEGIE & ONDERSTEUNING

Vijf jaar Brandweer Twente!

Het jaar is al een tijdje onderweg, maar 2018 is het jaar van vijf jaar Brandweer Twente. Daar staan we op verschillende momenten bij stil.

Als eerste hebben we samen met jullie de meerjarenagenda 2018-2023 gemaakt: ‘De blik veuroet’. In de agenda is de koers voor de komende vijf jaar weergegeven.

• Van oonze leu mow’t hebn (onze mensen centraal).

• In vuur en vlam veur Noaberschap (midden in de maatschappij).

Centraal staat dat we een brandweer

Brandweer Twente. Op drie verschillende momenten staan we hier dit jaar bij stil.

Het eerste event is op dinsdag 24 april en is voor beroeps- en ambtelijk personeel.

In de zomer (7 juli) gaan we voor iedereen

willen zijn die onderneemt

Bij deze thema’s hebben we ook een

een Twentse zeskamp organiseren. Het

en midden in de maatschappij staat

passend beeld gemaakt. De beelden met

zou mooi zijn als we 29 deelnemende

met vakbekwame en betrokken

onze collega’s staan bij dit artikel, maar

teams hebben. Het laatste evenement

mensen. Wij willen een aantrekkelijke

zijn ook te vinden in een mooi boekje

organiseren we op zaterdag 27 oktober.

werkgever zijn en blijven voor jullie

die je op alle kazernes vindt. Daarnaast

Dan vindt op de Twente Safety Campus

allen. De agenda is deels in het Twents

zijn we ook bezig met een digitale versie.

een open dag plaats. Daar trekken we alles

geschreven, de hoofdstukken heten dan

Binnenkort gaan jullie daar meer van zien.

uit de kast om onszelf aan de inwoners

ook:

van Twente te presenteren. We informeren

• Wiej smeedt ’t iezer as ’t heet is (ondernemen en vernieuwen).

32

VERZAMELSTUK

Evenementen

je via de gebruikelijke kanalen over de drie

Maar nu weer even terug naar vijf jaar

evenementen. Wordt vervolgd!

VAKBEKWAAMHEID & KENNIS

Oefening in Borne Veel rook door een brand in appartementencomplex de Molenstaete in Borne. De meeste bewoners weten het pand te verlaten. Enkele bewoners worden door de brandweer in veiligheid gebracht. Dat waren de ingrediënten voor twee oefeningen op 12 en 19 februari. Ongeveer veertig brandweermensen uit Borne en Hengelo kwamen tijdens deze oefeningen in actie.

Een aantal maanden geleden kreeg Brandweer Twente het verzoek van de Vereniging Van Eigenaren (VVE) om in gezamenlijkheid te oefenen bij appartementencomplex de Molenstaete in Borne. Er is een ontruimingsplan opgesteld dat de bewoners graag een keer wilden toetsen. Dit in combinatie met een oefening met de brandweer om goed voorbereid te zijn op eventuele calamiteiten. “Hier werken we natuurlijk graag aan mee”, zegt oefenleider Jeroen Bus. “De brand in de parkeergarage in Nijverdal (december 2017) laat zien dat dit een zeer realistisch scenario is. Bovendien willen we steeds meer risicogericht

gaan oefenen. Goed dus om te doen.”

Brand en ontruiming Een brand in de parkeergarage en in het trappenhuis van het complex zorgt ervoor dat de rook zich door het gebouw verspreidt. Via het ontruimingsalarm worden de bewoners gealarmeerd. De brandweer komt ter plaatse en ziet dat veel bewoners al buiten staan, maar dat er ook nog mensen in het complex aanwezig zijn. Brandweermensen komen in het trappenhuis bewoners tegen die naar buiten worden geleid. Ook wordt een aantal bewoners door middel van een autoladder van de balkons gehaald.

De brandweer weet de brand snel te bedwingen en maakt het pand rookvrij.

Leerpunten Beide oefeningen hebben voor zowel de brandweer als de VVE leerpunten opgeleverd. “Onderlinge afstemming tussen de verschillende eenheden blijft bij grote oefeningen een aandachtspunt”, geeft Jeroen aan. “Daarnaast zien we dat bewoners ook behoefte hebben aan een toelichting over de werkwijze van de brandweer. Daarom hebben we dit direct na beide oefeningen uitgelegd en het belang van brandveiligheid onder de aandacht gebracht. We kijken terug op twee waardevolle oefeningen.”

33

STRATEGIE & ONDERSTEUNING

Argus, still flying like a bird In 2013 zijn we gestart met het pilot project ‘Drones'. In oktober 2016 is onze Argus operationeel gegaan en sindsdien al diverse keren ingezet.

Graag nemen we jullie mee in de laatste ontwikkelingen.

"De volgende stap is een landelijke vliegorganisatie met landelijke vergunning"

34

VERZAMELSTUK

STRATEGIE & ONDERSTEUNING

Samen met Brandweer Middenen West Brabant zijn we als pilotregio op basis van de volgende ministeriële opdracht aan de slag gegaan: • Kom tot een landelijke beleidslijn ten aanzien van het gebruik en de inzet van RPAS door de brandweer.

• Verken de samenwerking met de Nationale Politie en Defensie op dit terrein.

• Betrek hierbij de Inspectie Leefomgeving en Transport (Luchtvaart).

operationeel wilt inzetten. Maar soms moet je eerst tegen dit soort beperkingen (behorende bij een pioniersfase) aanlopen om vervolgens tot aanpassingen te komen.

Trainen De afgelopen twee jaren zijn we bezig geweest met het trainen van het Argusteam en het operationeel inzetten bij incidenten. Bewust is gekozen om in eerste instantie in te zetten op repressieve inzetten, inmiddels hebben we dit uitgebreid

“We zetten Argus tegenwoordig ook in voor brand- en incidentonderzoek” Wet- en regelgeving De eerste twee jaren (2014/2015) stonden vooral in het teken van wet- en regelgeving en het borgen van de operationele processen in een Operationeel Handboek. Dit proces is typisch een voorbeeld van een ‘kip-eiverhaal’. Al snel kwamen we er achter dat wet- en regelgeving onze operationele inzet behoorlijk in de weg zat of zelfs onmogelijk maakte.

Hiervoor hebben we gefaseerd wat meer ruimte gevraagd bij de inspectie. Op basis van de door ons beschreven procedures kregen we gaandeweg meer inzetruimte ten opzichte van ‘normale’ drone operators. Hierin werkten we nauw samen met de Nationale Politie en Defensie, waarbij de politie tegen dezelfde beperkingen aanliep. Een simpel voorbeeld van zo’n beperking is het vliegen boven objecten en het vliegen in de nabijheid van spoor en snelwegen.

In eerste instantie moesten we hier een afstand van 150 meter hanteren. Niet handig dus als je

naar operationele inzetten. Denk hierbij bijvoorbeeld aan brand- en incidentonderzoek. Op dit moment nog alleen tijdens daglichtperiodes, maar de aanvraag om ook ’s nachts te mogen vliegen ligt al bij de inspectie.

Wat heeft dit allemaal opgeleverd?

Heel veel… Brandweer Twente is het eerste operationele brandweer droneteam in Nederland. Met een door de inspectie goedgekeurd handboek en een vergunning om operationeel in te mogen zetten.

Wij zijn trots dat we bij diverse inzetten hebben ondersteund met Argus. Op deze wijze hebben we met elkaar de meerwaarde van het gebruik van drones binnen de hulpverlening meerdere keren kunnen aantonen. Hoe meer inzetten we in de toekomst draaien, des te meer ervaring we kunnen opdoen om ook de ontwikkeling van sensoren en procedures steeds verder te ontwikkelen. Nu leveren we nog warmte- en optisch beeld vanuit

de lucht, maar ook het meten van stoffen tijdens incidenten staat op de wensenlijst.

Landelijke vliegorganisatie De volgende stap is een landelijke vliegorganisatie met een landelijke vergunning, onder de vlag van het IFV/Brandweer Nederland.

Hier kunnen andere regio’s met vliegambities bij aanhaken en gebruik maken van de reeds aanwezige kennis en kunde.

Wij spelen hierin ook een rol, zowel in de landelijke organisatie als in het opleiden en begeleiden van deze regio’s.

Drone team Al het bovenstaande was niet mogelijk geweest zonder de hulp van onze Twentse collega’s en in het bijzonder het drone-team: Roy Beskers, Marco Valstar, Alfons Oosthof en Marijn Hilbrink. Om in de toekomst het inzetten van de Argus te kunnen garanderen, (zowel in onze eigen regio, maar ook daar buiten) willen we ons team uitbreiden met sensorbedienaars en waarnemers uit onze organisatie. Voor het opzetten van de landelijke vliegorganisatie is Mark Bokdam aangesteld als kwartiermaker namens het IFV. Mark houdt ons op de hoogte van de ontwikkelingen binnen dit dossier.

Martijn Zagwijn Specialist informatiemanagement

35

INCIDENTEN

Een ongeval met beknelling in Harbrinkhoek, daarvoor ging op dinsdagavond 13 februari de pager.

Na de eerste kladblokregels te hebben gelezen, verzocht ik meteen om een extra hulpverleningsvoertuig te alarmeren. Vermoedelijk een ongeval waarbij drie voertuigen betrokken waren met meerdere beknellingen.

Op de alarmcentrale kwamen meldingen binnen van meerdere voertuigen en beknellingen, waardoor direct werd opgeschaald naar middelongeval.

Naast de tankautospuit van Tubbergen kwam ook Almelo ter plaatse. Tijdens het aanrijden kregen we te horen dat ook een traumahelikopter onderweg was.

Eenmaal ter plaatse bleek nog één per-

soon bekneld te zitten en een ander persoon met letsel reeds uit de auto te zijn gehaald. Een bijzondere inzet, aanzien één van de auto’s elektrisch auto bleek te zijn. Het Crash Recovery Systeem op de iPad was een welkome informatiebron.

Samen met het technisch team en de beveiliger hebben we de auto op de iPad geanalyseerd en konden op die manier de deactiveringshendel bekijken en de knippunten bepalen. Deze bleken onder de motorkap te zitten, waar eigenlijk niet veel meer van intact was. Toch lukte het om, met de 1000V veiligheidshand­ schoenen als bescherming, de bedrading door te knippen zodat we veilig met de auto konden werken. We hebben de zijkant van de auto verwijderd en zo bij de benen ruimte gecreëerd zodat we

Foto: Clemens Brughuis fotografie

CRS op iPad bleek zinvol bij ongeval Harbrinkhoek

het slachtoffer uit de auto konden bevrijden. Deze bijzondere inzet hebben we nabesproken op de kazerne Tubbergen, samen met de Officier van Dienst en het GCO. Henry Eppink Bevelvoerder

Zwarte rookwolken boven industrieterrein Tubbergen In een pand aan de Nobelstraat in Tubbergen breekt op 1 februari brand uit. Om 03.38 uur gaan de collega’s van Tubbergen op weg naar de kazerne en zien de zwarte rookwolken al boven het industrieterrein hangen.

De alarmcentrale schaalt op voorhand op tot middelbrand. In het pand blijken drie

36

VERZAMELSTUK

bedrijven gevestigd te zijn: Woertman Natuursteen, Tasche montage en Kempers gaskachels. Ter plaatse schaal ik direct op naar grote brand en heb ik daarnaast de WTS 1000 opgeroepen.

De brand heeft zich inmiddels redelijk ontwikkeld, waardoor we het niet meer kunnen redden. We zetten in om aangrenzende woningen en autobedrijf JOL te behouden. Toevallig werkt onze chauffeur Peter bij JOL en kan hij snel diverse wagens veiligstellen. Op het moment dat de Officier van Dienst aanwezig is, schaalt hij op naar zeer grote brand. Aangrenzende woningen worden ontruimd en de collega’s van Weerselo en Almelo zetten in op behoud

van deze woningen. De tankautospuit van Ootmarsum en de WTS 500 van Tubbergen voeden de ladderwagen.

Mede door de inzet van twee voertuigen kan de WTS 1000 retour kazerne. Twee uur na het uitbreken van de brand wordt het sein brand meester afgegeven.

Voor nablussen komt er een kraan ter plaatse om de dak- en wandbeplating te verwijderen. Rond 10.00 uur kunnen we uiteindelijk inpakken en richting huis of werk. Namens de collega’s van Tubbergen dank ik alle eenheden die bij deze inzet betrokken waren.

Henry Eppink Bevelvoerder

VAKBEKWAAMHEID & KENNIS

Systeemoefeningen, hoe werkt dat?

Om alle functionarissen in de crisisorganisatie te trainen, heeft de werkgroep Multi Vakbekwaamheid in 2017 veertien systeemoefeningen verzorgd. In elke gemeente vond een oefening plaats die toegespitst was op de risico’s in dat gebied. Twaalf oefeningen waren gepland, twee onverwacht. Daarvan was er één de systeemtest: zijn we bekwaam en doen we de dingen tijdens een crisis goed? De veiligheidsregio is verplicht jaarlijks een systeemtest te houden op GRIP 3 niveau.

Bij een systeemoefening wordt een crisis nagebootst en nemen alle multidisciplinaire partners en verschillende externen deel aan de oefeningen. Hierbij kun je denken aan brandweer, politie, GHOR, gemeente, waterschap, bedrijven et cetera. In het kader van de doorontwikkelde crisisorganisatie is gekozen voor de vorm van een systeemoefening die start bij de Calamiteiten Coördinator (CaCo) waarna deze opschaalt naar GRIP 1 (alarmering van het CoPI) en vervolgens GRIP 3.

Hierbij wordt een crisisteam met operationele staf onder leiding van een burgemeester actief. We beoefenen dus de hele keten: het systeem.

Een passend oefenscenario Elke gemeente heeft zijn eigen risicovolle objecten, waar generieke scenario’s bij horen. Denk aan een bleve bij Elementis Delden, een plasbrand bij VARO Hengelo of een grootschalige hulpverlening bij de instorting van een sporthal in Denekamp. Een oefendoel bij iedere oefening was het uitrukken vanaf de werkplek naar de incidentlocatie.

Op deze manier oefen je de situatie met realistische opkomsttijden. Tijdens het aanrijden dachten deelnemers na over mogelijke knelpunten en werden opdrachten uitgezet.

Onverwachte oefening Waren de deelnemers voor twaalf oefeningen gepland, voor de twee onverwachte oefeningen was dit niet het geval. Dit was voor de oefencommissie erg spannend. Er wordt op een reguliere manier gealarmeerd en deelnemers moeten dan voor een 'oefening' aan de slag. Wellicht moeten belangrijke afspraken afgezegd worden om te gaan oefenen. Uiteindelijk was de opkomst bij deze onverwachte oefeningen heel goed en konden we ook hier op een realistische wijze oefenen en laten zien waar onze crisisorganisatie toe in staat is.

oefeningen waarbij we de deelnemers van de crisisorganisatie flink geprikkeld hebben. Eigenlijk kijk ik terug op een hele mooie carrière. Ik maak gebruik van het overgangsrecht FLO en stop daarom per 1 april met mijn werk bij Brandweer Twente. Ik heb mij met heel veel plezier ingezet om de kwaliteit van de crisisorganisatie te verbeteren door zo realistisch mogelijke oefeningen voor te bereiden. Natuurlijk heb ik dit niet alleen gedaan. Ik wil mijn collega’s hartelijk danken voor de support die ze me altijd gegeven hebben. Ik ga genieten van mijn vrije tijd en ik wens jullie het allerbeste voor de toekomst.

Terugblik & afscheid Ik kijk terug op veertien geslaagde

Gerrit Kromhof Specialist Opleiden & Oefenen

37

REPRESSIE

De vrijwilligersagenda 2.0 gaat van start!

In 2015 is een start gemaakt met de uitvoering van de Vrijwilligersagenda. Er zijn al verschillende activiteiten uitgevoerd en nu de sector Repressie op sterkte is, maken we een doorstart. Samen willen we nog beter de aansluiting vinden bij de beleving van onze vrijwilligers. Zowel vanuit het bestuur (burgemeesters) en ons management is dit als speerpunt voor het komende jaar benoemd.

Het project Vrijwilligersagenda 2.0 bestaat uit vier verschillende deelprojecten. Deze zijn: • Werving en opleiding We willen onze wervingscampagnes verbeteren, zodat zich ook in de toekomst voldoende vrijwilligers aan ons binden. Daarnaast kijken we in hoeverre de huidige opleiding aansluit bij de situatie van de vrijwilligers.

• Binden en verbinden Hoe zorgen we ervoor dat vrijwilligers bij ons blijven en zich betrokken voelen? Dit willen we onder meer doen door te onderzoeken waarom voormalige vrijwilligers ons de afgelopen jaren hebben verlaten, te kijken naar de informatievoorzieningen richting onze vrijwilligers en te zoeken naar mogelijkheden om hen (meer) aan ons te binden. Hierbij nemen we de uitkomsten van het belevingsonderzoek mee.

• Hoofdwerkgevers Hoofdwerkgevers moeten gezien worden en zich gewaardeerd voelen.

Een aantal kazernes in Twente hebben hier al goede ervaringen mee opgedaan. Deze ervaringen willen we delen met andere kazernes en we gaan uitzoeken wat er bij andere veiligheids­regio’s en vrijwilligersorganisaties leeft en hoe zij hiermee omgaan. Uiteraard gaan we ook met hoofdwerkgevers in gesprek.

• Vrijwilliger van de toekomst

38

VERZAMELSTUK

We zien dat wonen en werken in dezelfde plaats steeds minder vaak voorkomt. Hierdoor zijn met name overdag minder medewerkers beschikbaar. Door creatieve oplossingen willen we samen met onze vrijwilligers de paraatheid (overdag) verbeteren. Moeten we in de toekomst nog steeds hetzelfde vragen als wat we nu doen? Verder nemen we het inzetten van vrijwilligers op niet-repressieve taken onder de loep. Dit kan bijvoorbeeld op het gebied van Brandveilig Leven zijn.

Projectleider van Vrijwilligersagenda 2.0 is Karin Groenewegen, zij zet zich tevens in als deelprojectleider van Werving en Opleiding. Erik Meijerink neemt het deel Binden en Verbinden

op zich. Vrijwilliger van de toekomst gaat Pascal Polman, afstudeerder bij Saxion Hogescholen, oppakken. Verder zijn er vanuit verschillende sectoren collega’s betrokken en bestaan deelprojectteams uit kazernecoördinatoren en vrijwilligers.

Tenslotte is er een klankbordgroep waarin iedere kazerne vertegenwoordigd is. Onderdeel van het project is een rondgang langs de kazernes. Iedereen kan en mag dus meepraten!

De vrijwilliger blijft ook in de toekomstige brandweer een belangrijke bijdrage leveren in de repressieve paraatheid. We doen dit door een organisatie te zijn die brandweervrijwilligers weet te vinden, binden en verbinden.

VAKBEKWAAMHEID & KENNIS

OvD’s oefenen in parkeergarage De afgelopen periode hebben de kazernes van Enschede diverse keren geoefend in de Van Heek parkeergarage in Enschede. Hierbij is vooral getraind op de samenwerking met parkeerbeheer om de procedures op elkaar af te stemmen. Tijdens de oefendag op 22 februari hebben onze officieren geoefend met een brandscenario in deze parkeergarage.

“In de parkeer­ garage is grote chaos uitgebroken”

Een drukke zaterdagmiddag in de van Heekgarage. Veel auto’s rijden in en uit. Eén van de ruim 1.600 geparkeerde auto's vat vlam en de brand breidt zich snel uit naar andere auto’s. De garage raakt snel vol rook. Veel mensen vluchten, anderen proberen hun auto mee te nemen. Dit leidt tot grote chaos.

Op de plek waar de eerste TS naar binnen gaat, staat al rook. Via de AC komen ook meldingen van een rookkolom uit de Klanderij.

De bevelvoerder geeft na verloop van tijd aan dat een binnenaanval bijna onmogelijk is. OvD’s: succes!

Werkwijze Deze oefening wordt uitgevoerd in drie verschillende groepen.

Groep 1 focust zich op de preventieve maatregelen in de garage en op alle bovenliggende objecten. Groep 2 moet met een duidelijk beeld komen van de plattegronden, foto’s, stijgpunten, ingangen, bebouwing op en om de garage, centraal informatiecentrum, bluswaterafvoer en de keuze maken voor blussen of ontruimen.

Groep 3 gaat vanuit het IOC te werk om aan te geven welke info waar gevonden kan worden, een duidelijk beeld te schetsen van de waterwinning in de ruimste zin, aantallen te inventariseren van

aanwezigen, auto’s, bewoners, bezoekers, objecten et cetera. Per groep hebben ze een deskundige aan hun zijde.

• Ze ontvangen een aantal vragen die beantwoord moeten worden. Hiervan maken ze per groep een presentatie.

• De presentatie gebruiken ze om de andere collega's in 15 minuten volledig te informeren.

• Ze mogen alle mogelijke informatiebronnen raadplegen, maar hebben hiervoor maar 75 minuten de tijd.

Met deze werkwijze worden alle invalshoeken belicht en hebben de OvD’s aan het eind van de ochtend een duidelijk

en compleet beeld van de parkeergarage en de omgeving.

Verkenning bij het object In de middag gaan alle OvD’s onder begeleiding van enkele deskundigen met de die ochtend opgedane kennis 'in de rugzak' op verkenning in en om de parkeergarage.

Al met al een geslaagde dag waar zeker nog een vervolg op gaat komen. Het voornemen is om in het najaar van 2018 met alle betrokkenen een grootschalige oefening te organiseren.

Harald Schulten Officier van Dienst

39

www.brandweertwente.nl

40

VERZAMELSTUK