4. Willem Ruiten

Willem kon werk krijgen bij de Dienst Zuiderzeewerken. Gedurende de oorlogsjaren werkte hij mee aan de voltooiing van de Lemsterdijk. Door deze baan ontkwam hij aan de razzia van 1944. Hij droeg er echter ook toe bij dat zijn leven in 1946 een andere wending kreeg.

Samen met zijn collega Krijn Post was hij werkzaam in de polder. Bij hun terugkeer naar de bak bij de dijk was het donker. Er viel een druilerige regen. Krijn maakte een misstap en viel overboord. Hij verdween in het donkere water en verdronk. Vanafdat moment verkoos Willem de beslotenheid van het leven dicht bij huis. Na nog op het distributiekantoor werkzaam te zijn geweest, voorzaghij zichzelfvan inkomsten doorhet agentschap van het dagblad Trouw op zich te nemen. Daarnaast verzorgde hij de incasso’s voor de spaarbank en haalde de bijdragen van de spaarders op. Hoewel geen vetpot, verschafte het hem in ieder geval voldoende middelen om in zijn onderhoud te voorzien. Willem stelde weinig materiele eisen. Door deze werkzaamheden bleefhij nauw betrokken bij het wel en wee van de Urker samenleving. Ook gaven ze hem ruimschoots de gelegenheid om zich verder bezig te houden met poezie. Eind jaren 50 kreeg Willem longtuberculose. Deze ziekte hield hem een tijdje aan bed gekluisterd. De gezondheid van moeder Geertje ging vanafeind jaren 60 dusdanig achteruit dat de verzorging problemen opleverde. Zij kwam in huis bij haar dochter Jannetje. Willem pendelde trouw heen en weer tussen Singel 80 en Wijk 4-21. Hoewel hij de stilte thuis probeerde op te vullen met het luisteren naar de klassieke muziek waar hij van hield, viel de afwezigheid van moeder hem zwaar. De schaarse nauwere contacten die hij met vrouwen had, hebben nooit geleid tot een duurzame relatie. Hij bleefzijn leven lang vrijgezel. Langzaam begon een proces van vereenzaming. Na de dood van zijn moeder in 1971, sloot hij zich steeds verder af van de wereld om hem heen. Uit zichzelf zocht hij geen toenadering tot andere mensen. Als die daar wel het initiatief toe namen, werden

76

ze vaak afgewezen. Zo raakte hij steeds meer in een zelfgekozen isolement. Zelfs voor familie en huishoudelijke hulpverleners was het moeilijk de noodzakelijke ondersteunende activiteiten in zijn territorium te verrichten. Hij kreeg ook steeds meer last van astmatische bronchitis. Hierdoor werd zijn bewegingsvrijheid beperkt. In September 2002 werd hij wegens een gebroken heup opgenomen in het ziekenhuis. Aansluitend volgde een opname in het verpleeghuis. Daar overleed hij op 21 november van dat jaar.

Hoe hij was Willem had een scherp ontwikkeld waarnemingsvermogen en oog voor details. Daarnaast kon hij de werkelijkheid vanuit zijn eigen beleving tegemoet treden en zo een nieuwe dimensie aan bestaande beelden geven. Hij benaderde de dingen vanuit zijn gevoel, droomde graag weg in een weemoed om wat verloren ging, maar kon ook heel nauwgezet een situatie analyseren. Vooral waar het emoties betrof. Het nader beschouwenvan zijn eigen drijfveren en handelen was hem nietvreemd. Verbaal geuit resulteerde dat in een milde spot, op schrift gesteld tot een soms grondige zelfanalyse. Hij hield van de stilte, het ontluiken van de natuur en koesterde zijn dierbare herinneringen uit het verleden. Liefde, harmonie, geborgenheid, de warmte in de alledaagse dingen, waren waarden waar hij naar zocht en die hem motiveerden. Zijn taalgevoel viel als kind reeds op. Hij schreef op school boeiende verhalen. Taal werd het instrument waarmee hij zijn leven en emoties vorm trachtte te geven. Hij dacht in rijmwoorden en poezie. Door zijn gevoel voor humor wierp hij vaak een onverwacht licht op een situatie. Naar aanleiding van de meest uiteenlopende gebeurtenissen rolde er een spitsvondig rijm van zijn lippen. Vaakwas dat een parafrase van een bestaand lied ofgedicht, maar even vaak bedacht hij ter plekke een nieuwvers. Hierbij schuwde hij dubbelzinnigheden niet. Deze waren echter zo origineel verpakt dat het zelden storend was.

77