TRZEBA MIERZYĆ SIŁY NA ZAMIARY

Rozmawiamy z Krzysztofem Wołosem, wójtem gminy Wielka Wieś.

Zacznijmy naszą rozmowę od podsumowania realizacji budżetu za miniony 2022 rok, ale bez wchodzenia w szczegóły. Dochody były pla nowane na niemal 96 mln zł, a wydatki na ponad 108 mln. Jak zamknę liśmy rok?

Krzysztof Wołos, Wójt Gminy Wielka Wieś: Tak, to były pierwotne założenia budżetu na początku roku 2022. W trakcie kolejnych miesięcy pozyskaliśmy znaczące dofinansowania i ostatecznie dochody Gminy zamknęły się wynikiem ok. 111,3 mln zł, natomiast wydatki na zakończenie roku to kwota ok. 120,7 mln zł. W szczególności oznacza to, że przy zwiększonych wydatkach, głównie inwestycyjnych, zmniejszyliśmy deficyt do ok. 9 mln zł.

Przejdźmy do budżetu na rok bieżą� cy. Planowane dochody na ten rok to 108 mln zł, a wydatki – 122 mln. To są wielkości na poziomie zamknięcia 2022 roku, rekordowe w historii na szej gminy?

Jak na gminę niezbyt dużą, jaką jesteśmy, to budżet jest faktycznie rekordowy, choć do sąsiednich, znacznie większych gmin – Zielonek czy Zabierzowa – sporo nam brakuje. Mieliśmy nadzieję, że dochody będą jeszcze wyższe, ale wprowadzone w zeszłym roku przez rząd zmiany w podatku PIT spowodowały, że pomimo rosnącej liczby mieszkańców i wysokiej inflacji, w tym roku do budżetu gminy wpłynie z tytułu PIT około 7 mln zł mniej.

Czy powinniśmy się martwić kolejnym rokiem z deficytem budżetowym?

Tym razem zaplanowano 14 mln zł. Czy Gmina ma problemy ze zdoby waniem środków na pokrycie deficytu?

Stanęliśmy przed dylematem, czy możemy rezygnować z zaplanowanych na najbliższe lata inwestycji – w sytuacji, gdy sporym wysiłkiem, także finansowym, pozyskaliśmy na ich realizację dotacje i różnego rodzaju dofinansowania. Wieszcz kazał nam „mierzyć siły na zamiary”. Zdecydowaliśmy z Radą Gminy, że musimy wykorzystać każdą pozyskaną złotówkę i znaleźć dodatkowe środki na tzw. wkład własny, aby te inwestycje jak najszybciej zrealizować. Deficyt w 2023 roku pokryty będzie m.in. ze środków z nadwyżki budżetowej z lat poprzednich, dotacji unijnych, które otrzymamy za wykonane w ubiegłym roku inwestycje, oraz obligacji komunalnych.

Na sfinansowanie inwestycji zaplanowano niemal 39 mln zł, niemal 1/3 wszystkich wydatków. Doliczyłem się ponad setki projektów. Czy może

Subwencja oświatowa nie

Pokrywa Nawet Wynagrodze

nauczycieli, dodatkowo

Pomniejszana Jest Dla Gmin

Pan omówić najważniejsze? Zwłaszcza interesujące są pozycje „Gospo darka komunalna” i „Transport i łączność”.

W budżecie jest dużo zadań, zarówno tych do wykonania w 2023 roku, jak i takich, które są obecnie na etapie opracowywania dokumentacji technicznych i uzyskiwania pozwoleń na budowę, by móc je realizować w kolejnych latach. Które są najważniejsze? Wymieniłbym wszystkie, ale wskażę największe: ukończenie rozbudowy Zespołu Szkolno-Przedszkolnego w Modlnicy, sfinalizowanie budowy kanalizacji sanitarnej w Będkowicach, ukończenie budowy budynku wiejskiego w Wierzchowiu oraz remizy w Tomaszowicach. Planujemy też wykonać termomodernizację szkół w Białym Kościele i Bęble oraz remont dachu szkoły podstawowej w Wielkiej Wsi. Wielu młodych sportowców, a mamy prawie 600 dziewczynek i chłopców trenujących w naszych klubach piłkarskich, z pewnością czeka na zakończenie budowy nowoczesnej hali i boiska sportowego w ramach Gminnego Centrum Sportu. Oczywiście nie można pominąć remontów dróg – prawie w każdym sołectwie przynajmniej jedna droga zostanie zmodernizowana.

W budżecie gminy zaplanowano środki na pozyskanie gruntów. Czy Gmina nie posiada wystarczającego zasobu ziemi?

Zdecydowanie, Gmina nie posiada dostatecznej ilości działek dla realizacji planowanych przedsięwzięć. W niektórych miejscowościach nie możemy więc rozpocząć prac projektowych dla koniecznych inwestycji. Dlatego podjęliśmy decyzję, że będziemy sukcesywnie pozyskiwać tereny, które w przyszłości będzie można przeznaczyć pod inwestycje publiczne. W ubiegłym roku zakupiliśmy tereny w Modlniczce pod budowę szkoły, teraz idziemy za ciosem i jesteśmy w trakcie uzgodnień, aby takie grunty pozyskać w Wielkiej Wsi. Ponadto planujemy nabyć działki m.in. w Giebułtowie na poszerzenie ul. Orlich Gniazd oraz w Bęble i w Białym Kościele na zagospodarowanie centrum tych miejscowości.

Z dużym niepokojem śledzimy ogromną różnicę pomiędzy wydatka mi Gminy na oświatę a subwencją otrzymywaną na ten cel z budżetu państwa. W 2021 roku ta różnica wyniosła 17 mln zł, w 2022 – 23 mln. Na 2023 rok – nie licząc inwestycji – zaplanowano wydanie na cele oświatowe 37,7 mln zł, czyli niemal tyle samo, co na wszystkie inwestycje w gminie (!), a subwencja wyniesie tylko 14,5 mln zł. Zatem do samej oświaty Gmina musi dołożyć znów 23 miliony. Czy mamy szansę na zmianę tych proporcji?

stabilnych finansowo, jak nasza

Raczej nie mamy. I bez zmiany polityki centralnej w zakresie finansowania oświaty ta dysproporcja będzie się tylko pogłębiać. Warto w tym miejscu zaznaczyć, że w założeniu subwencja oświatowa otrzymywana z budżetu państwa powinna być przeznaczona na sfinansowanie wynagrodzeń nauczycieli, pomoce dydaktyczne, pomoc pedagogiczną dla uczniów itp., a Gmina powinna ze swoich środków utrzymać budynki szkolne, koszty mediów i pracowników obsługi. Niestety subwencja oświatowa nie pokrywa nawet wynagrodzeń nauczycieli, co stanowi ogromny problem dla większości samorządów. Dodatkowo subwencja ta jest pomniejszana dla gmin uznawanych za stabilne finansowo, a że my do takich należymy, jesteśmy za to „karani”.

Mieszkam w Gminie Wielka Wieś i razem ze mną jest zameldowanych

1 1

5 8 98 mieszkańców

W 2023 roku planowane są dochody w wysokości

08 043 3 37 , 3 7 zł

Z tego podatek dochodowy od osób fizycznych (PIT) stanowi

22 .41 %

W gminie Wielka Wieś jest zameldowanych 13 685 osób, natomiast wg deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi w naszej gminie

Gmina wydaje prawie 2 mln zł na opiekę nad dziećmi do lat 3. Opłaty rodziców i dotacje pokrywają ok. połowy kosztów. Z jednej stro ny należy szukać sposobu na pokrycie tego deficytu, z drugiej – koszty zapewne będą rosnąć, bo zapotrzebowanie na opiekę żłob kową w naszej gminie stale rośnie. Jak roz wiązać ten dylemat?

Poruszył Pan ważny, ale i bardzo trudny temat. W naszej gminie zapotrzebowanie gwałtownie rośnie nie tylko na opiekę żłobkową, ale również na miejsca w przedszkolach i szkołach podstawowych. O ile jednak gmina ma ustawowy obowiązek zapewnić miejsca wszystkim uczniom w szkołach, a przedszkolakom w przedszkolach, to obowiązek ten nie dotyczy żłobków. Jesteśmy świadomi zapotrzebowania na opiekę w żłobkach, w ostatnich latach zwiększyliśmy liczbę miejsc w żłobku i klubach dziecięcych, ale w obecnej sytuacji budżetowej musimy skupić się na obowiązkach – w najbliższych latach priorytetem będzie rozbudowa szkół i zwiększenie liczby miejsc w przedszkolach.

Jakie widzi Pan zagrożenia dla realizacji przyjętych planów, a co powinno być po wodem do optymizmu?

Zawsze staram się szukać pozytywów i powodów do optymizmu. Liczę mocno, że w końcu zostaną uruchomione środki unijne i to nie tylko z Krajowego Planu Odbudowy, ale przede wszystkim z programu operacyjnego dla Małopolski i te przeznaczone dla gmin Metropolii Krakowskiej. Mamy kompetentny zespół pracowników w Urzędzie, który już nieraz udowodnił, że potrafi pozyskiwać środki dla gminy na inwestycje i jestem przekonany, że jeśli tylko pojawi się szansa, to znowu po środki z UE sięgniemy. Jeśli Pan pyta o zagrożenia, to z pewnością obawy budzą coraz większe koszty realizacji każdej inwestycji. Wysoka inflacja robi swoje, ceny wszystkich materiałów i usług budowlanych rosną, a co za tym idzie, wykonawcy składają w przetargach oferty, które niejednokrotnie są nie do udźwignięcia w budżetach gmin. To może spowodować, że część zadań po prostu będzie musiało zostać przesuniętych w czasie, bo zwyczajnie nie wystarczy na nie pieniędzy.

Czy w związku z przygotowanym budżetem chciałby Pan przekazać jeszcze jakiś komentarz mieszkańcom gminy Wielka Wieś, których oczekiwania są ogromne, uzasadnione i zapewne Panu znane?

Oczekiwania zawsze będą większe od możliwości, ale staramy się tak planować i realizować budżet, by jak najlepiej sprostać tym oczekiwaniom. Oczywistym jest, że są zadania, które można wykonać stosunkowo szybko, ale i takie, które wymagają kilku lat na opracowanie dokumentacji, pozyskanie odpowiednich zezwoleń, czasami wymagana jest zmiana przeznaczenia gruntu w Planie zagospodarowania przestrzennego i niestety potrzeba nam wszystkim cierpliwości, zanim przystąpimy do faktycznej realizacji. Warto tu wspomnieć, że Rada Gminy Wielka Wieś przygotowała bardzo rzetelny plan inwestycji na najbliższe 10 lat, czyli Wieloletnią prognozę finansową na lata 2023––2033, i zgodnie z nią będziemy krok po kroku planować i realizować zadania, odpowiadając na potrzeby mieszkańców.