De brandweer

Een gesprek met 3 brandweermannen van de brandweerkazerne Heerlen

Door: Cécile Verhalle Foto’s: Toine Aretz

Een jongensdroom wordt werkelijkheid Brandweerman Ingmar wilde al van jongs af aan bij de brandweer werken. Zijn opa en overgroot opa waren eveneens vrijwillige brandweerlieden. Hij ging vaak mee met een vriend van zijn vader, die brandweerman was. Zo is de passie voor het vak ontstaan. Thuis heeft hij nog de helm van zijn overgroot opa uit 1930 liggen. Met 19 jaar begon Ingmar als vrijwilliger bij de brandweer in Gulpen. Hij rondde zijn opleiding Werktuigbouwkunde bij de HTS af en ging werken als productiemanager in het bedrijfsleven. Toch ‘trok de rode draad’ van het brandweerwezen aan hem en werd hij later kazernechef van kazerne Heerlen en Hulsberg. Welke persoonlijkheidskenmerken passen bij een goede brandweer medewerker? De passie voor het vak! Daarnaast is het hebben van een technische achtergrond belangrijk alsmede het héél goed in teamverband kunnen werken. Als team moet je elkaar blindelings kunnen vertrouwen. Een sterke rolverdeling maakt dat eenieder is ingespeeld in het team. “Zelfs de stoelen in de brandweerauto’s hebben een rol”. Zo is er een rol als bevelvoerder, chauffeur/pompbediende en manschap.

Brandweerman John legt uit dat ‘de koude kant met de warme kant’ moet samenwerken. Dat houdt in dat de collega’s die o.a. werken binnen de preventie en de preparatie (‘de koude kant’) moeten samenwerken met de collega’s die bezig zijn met het blussen van branden (‘de warme kant’ van de brandweer). De ‘koude kant’ houdt zich voornamelijk bezig met het opleiden en oefenen en met het onderhoud van het materieel en de uitrusting.

Welke besluitvorming maakt het brandweerwerk wel eens moeilijk? Brandweerman Jos: ‘binnen een paar seconden beslis je of je een pand binnen kunt gaan en ben je je bewust welke gevaren er zijn’. De besluitvorming die het moeilijk maakt is als je weet dat er nog mensen in het pand zijn. Dan geldt: STOP en denk na. Tijd is dan essentieel. De informatie die de centralist heeft afgegeven alsook de informatie van het incident op de IPad geven veel weer. Aan de hand van ‘Google Street view’ wordt gezien om welk soort pand het gaat (laagbouw of flat). Van elektrische auto’s die bij een plek staan waar een brand is of die betrokken zijn bij een aanrijding bijvoorbeeld, kan veiligheidshalve met een speciale stekker de elektriciteit uitgeschakeld worden. De informatie van het soort auto kan dan ook opgezocht worden op de IPad. Tegenwoordig wordt er ook gebruik gemaakt van een drone. Deze wordt door het ‘Drone Team’ van Sitech (bedrijfsbrandweer Chemelot terrein) beschikbaar gesteld. Onderweg naar de brand, kan de brandweermedewerker op die manier live meekijken naar de plek waar de brand is, zodat er direct al een inschatting gemaakt kan worden.

De verandering binnen de samenleving laat zien dat er tegenwoordig op grote schaal sprake is van vergrijzing. Ouderen wonen veel langer zelfstandig en dat vormt dan ook een groot risico. Aan de andere kant is het evacueren heel moeilijk in een verzorgingshuis. Daarbij valt te denken aan het evacueren van bewoners via het trappenhuis bijvoorbeeld. Bij een calamiteit moeten ouderen (die in veiligheid zijn gesteld), de voordeur dicht doen, zodat het vuur niet meer aangewakkerd wordt door extra zuurstof. Dit geldt voor elke willekeurige bewoner van een huis overigens; het huis moet (nadat de bewoners eruit zijn bij een brand) volledig gesloten zijn. Bij jongeren speelt het probleem dat de laadstekker van allerlei elektrische apparatuur verkeerd wordt opgeladen. Ook in apparaten die niet opgeladen worden, kan kortsluiting ontstaan in de accu. Tip van de brandweer: laad je telefoon, IPad, Hover board e.d. zoveel mogelijk op met de originele kabel. Ga ook niet met een IPad of telefoon onder je kussen slapen!

Een ander gevaar ligt op de loer bij het gebruik van gasflessen, houtkachels e.d. De kans op de ontwikkeling van koolmonoxide is zeer groot en levensgevaarlijk. Zeker nu in deze crisistijd, waarin mensen willen besparen op hun energiekosten, neemt het gebruik van alternatieve warmtebronnen toe. Het bekende voorbeeld is het plaatsen van een of meerdere waxinelichtjes onder een bloempot. Dit zorgt ook voor koolmonoxidevergiftiging. Schoorsteenbranden komen vaak voor. De brandweer

raadt dan ook aan om 1x in de 12 maanden de schoorsteen te laten schoonmaken door een erkende schoorsteenveger. Brandbare stoffen die in de schoorsteenpijp aankoeken, kunnen daar als brandstof dienen en in brand raken. Ook verzekeringstechnisch is het regelmatig laten vegen van belang.

Burgerhulp is van essentieel belang. Hierbij valt eraan te denken dat bij een calamiteit de brandweerlieden ter plekke al geïnformeerd kunnen worden door de bewoners die in de betreffende wijk/straat wonen. Dat kan informatie zijn over de bewoners van de woning waar de brand is tot bijvoorbeeld vluchtwegen, aansluitingen voor de brandslang, of er obstakels zijn waarmee rekening gehouden moet worden enz.

Sinds juli van dit jaar zijn rookmelders verplicht. Dit redt vele mensenlevens. De beste plekken waar deze rookmelders bevestigd kunnen worden zijn de hal en de overloop, omdat deze ruimtes meestal ook vluchtwegen zijn. Het beste natuurlijk is dat er rookmelders in iedere ruimte hangen. Woon je in een huurhuis, dan is de verhuurder hiervoor verantwoordelijk. Rookmelders zorgen ervoor dat de bewoner snel het pand kan verlaten. Immers, de brandweer heeft gemiddeld tussen de 6-8 minuten nodig om bij de brand te komen.

De 26 brandweerkazernes waaronder 7 beroepskazernes die de brandweer telt, maakt dat de Limburgse brandweer redelijk uniek. Er werken ongeveer 800 mensen, waaronder rond de 550 vrijwilligers. Iedere kazerne heeft zo z’n eigen taak. Zo bereidt de brandweerkazerne in Heerlen de flessen voor met ademlucht voor alle kazernes. Een speciale “bode-auto” wordt gebruikt voor het vervoer van het materieel voor alle kazernes. Vroeger had een brandweermedewerker neventaken. Maar door inkrimping van het personeel is dit nog maar beperkt tot hulpverlening bij wateroverlast, bij buitensluiting en ja, dat is nog steeds gebleven: het redden van een kat uit een boom….

De dienst van een brandweermedewerker start om 07.00 uur en eindigt om 07.00 uur de volgende dag. Daarna is de medewerker 48 uur vrij van werk, waarna de 24-uur dienst weer volgt. Gedurende deze 24-dienst kan de brandweermedewerker dag en nacht opgeroepen worden om uit te rukken. Tussendoor wordt er door de brandweerlieden gekookt. Maar ook sporten is belangrijk om optimaal in conditie te blijven. Ook vindt er regelmatig scholing en bijscholing plaats, met name over het veiligstellen van elektrische auto’s. Daarbij is kennis van type auto’s, accu’s, airbags e.d. van belang.