The Warden ZED sprak met Ali Baharlou

The Warden

Iran in de jaren ‘60. Een verouderde gevangenis moet wijken voor een nieuwbouwproject. Gevangenisdirecteur Jahed is verantwoordelijk voor de overplaatsing van alle gevangenen naar de nieuwe gevangenis, een ideale opportuniteit om indruk te maken op zijn oversten en kans te maken op promotie. Tot zijn ontzetting ontdekt hij dat een gevangene die ter dood veroordeeld is, vermist is. Koortsachtig probeert hij de gevangene terug te vinden, voor zijn oversten dit ontdekken. Hij is ervan overtuigd dat de ontsnapte zich nog in het oude gebouw bevindt en schakelt hulp in om hem te vinden.

De jonge regisseur Nima Javidi maakte in 2014 indruk met zijn debuutfilm Melbourne die op verschillende filmfestivals in de prijzen viel. In zijn tweede film maakt hij dankbaar gebruik van de bijzondere locatie van de oude gevangenis, waar - als in een koortsachtige droom - de tijd ongenadig verder tikt.

2019, duur: 1:27, Iran, regie: Nima Javidi, met: Navid Mohammadzadeh, Parinaz Izadyar, Setareh Pesyani, e.a. dialogen: Perzisch, Ondertiteling: Engels

Vertoningen: 9/1, 13/1 met inleiding door Ali Baharlou in Cinema ZED-Vesalius

ALI BAHARLOU OVER IRAANSE CINEMA

“Meer dan enkel zware sociale dilemma’s”

Er verschijnen opmerkelijk veel ijzersterke Iraanse films in de bioscoop de laatste tijd. Dat vraagt om een special! Voor omkadering moeten we het niet ver zoeken. Ali Baharlou, technisch medewerker en projectionist bij Cinema ZED, is immers ook regisseur en van Iraanse origine. De geknipte persoon dus voor een woordje uitleg. Hij hielp ZED programmator Koen Monserez bij de samenstelling van deze reeks.

Iraanse Cinema valt vaak in de prijzen op festivals de laatste jaren... Hoe komt dat?

Ali Baharlou: Iraanse films zijn vaak humanistische sociale drama’s die op het eerste gezicht een minimale verhaallijn hebben, maar enorm rijk zijn aan subtekst. De spanning tussen religie en cultuur, conformiteit en individueel verlangen, traditie en moderniteit... die komt steeds terug. Films steunen vaak op het rijke erfgoed van poëzie en verhalen, die allegorie combineren met spirituele elementen. Vaak gaat het ook om alledaagse gebeurtenissen: het terugbrengen van het boek van een vriend, een paar schoenen verliezen, een goudvis proberen te kopen – maar die kunnen veel onthullen over de samenleving en over onszelf.

Je koos twee wat atypische films; een drama/romance (What’s the time in Your World?) en een mysterie (The Warden). Beide zeer succesvol in Iran, maar minder bekend bij ons.

Deze twee films zijn een voorbeeld van een andere kant van de Iraanse cinema, die wel degelijk erg verscheiden is. Ze volgen inderdaad niet de trend van de films die buiten Iran succes kenden en laten zien dat niet alle Iraanse films per se over zware sociale dilemma’s gaan.

The Warden speelt zich af in de tijd van de Sjah, leeft die periode nog erg in Iran vandaag? Is er ook op vlak van film een groot verschil tussen toen en nu?

Van tijd tot tijd worden er films of series geproduceerd over het tijdperk voor de revolutie. Vaak worden de functionarissen uit deze periode afgeschilderd als de slechteriken. Wat deze film anders maakt, is dat de directeur in de film niet de antagonist is, maar de hoofdrol krijgt én dat de film net sympathie voor hem opwekt. Voor de revolutie van 1979 groeide de filmindustrie enorm snel, naast echte pioniers en artistieke films waren ook commerciële producties in opmars. Na de islamitische revolutie, vergde het heel wat creativiteit van arthouse filmmakers om het maken van propagandafilms te vermijden. Ze vonden inspiratie in het Italiaanse neorealisme, een stroming die in Iran al populair was voor de revolutie, en maakten er hun eigen lokale versie van. Een grote stimulans voor de ‘New Wave van de Iraanse cinema’. Belangrijke films zijn onder meer The Runner (1984) van Amir Naderi, die in première ging op het Festival van de Drie Continenten in Nantes. Later ook de inmiddels tot klassieker uitgegroeide Where is the Friend’s Home? (1985) van Abbas Kiarostami. Hij moedigde ook veel andere filmmakers aan - zoals Mohsen Makhmalbaf en Jafar Panahi - om hun eigen manier van expressie te ontwikkelen. En zo begon Iran zijn triomftocht op filmfestivals en in de wereldcinema.

Jij studeerde in Vlaanderen, woont hier al een hele tijd en werkt nu bij Cinema ZED. Zijn er veel verschillen tussen de Iraanse en de Belgische filmwereld?

Ik geloof dat succesvolle en krachtige ‘storytelling’ tijdloos en universeel is. Of het nu films zijn die zich in Iran of België afspelen. Waar je ook woont, als het onderwerp je hart raakt, is het gegarandeerd een voltreffer. Verhalen over de menselijke conditie, thema’s als liefde en familie of persoonlijke menselijke dilemma’s zijn immers universeel. Afhankelijk van het land zijn er zeker verschillen in vorm of aanpak, maar in de kern vertellen ze hetzelfde. 