A
LA
P EM
EX
E IS
E RN
KE
IJ INK
É OK
Nee is oké Fonds Slachtofferhulp KÉ
IN
E
E NE
IS O
KÉ
KÉ
O
RN
A
R
AA
L MP
EX
K KIJ
IS EE
PL
M XE
KI
IN
E
RN
A LA
P
EM
X JKE
O E IS
KÉ
R AA
PL
M XE
E IJK
INK
INK
O E IS
NE
KÉ
L MP
E
X JKE
I
INK
R AA
O E IS
L MP
XE
KE KIJ
E
NE
K IS O
INK
L
MP
E EX
IJK
R AA
INK
NE
KÉ
INK
NE
R AA
L
MP
E EX
IJK
KÉ
O E IS
LP
O E IS
NE
KÉ
Nee is oke inkijkexemplaarV2.indd 1
E
RN
A LA
O E IS
25-03-19 16:14
M
XE
E IJK
KÉ
IN
AR
EE
N AR
LA
P EM
X
KE
IJ INK O E IS
N
U RH
ÉE
K IS O
OK
NE
É
R AA
M
XE
E IJK
AR
A PL
IS EE
XE
E IJK
INK
R
AA
L MP
KÉ
XE
E IJK
R
AA
L MP
O E IS
I
NE
KÉ
K Voor alle papa’s, mama’s,INverzorgers, opa’s en oma’s
R AA
L
MP
O E IS
NE
E Het boekje ‘Nee is oké’ stimuleert kinderen assertiever te zijn in het aangeven EXvan K É J I OKbetrekking tot hun eigen lijf. Want jij bent de baas over hun grenzen S INK je eigen lijf. Imet E E Sommige R N dingen vind je prettig, andere dingen niet. Soms wil je mensen wel een kus A LA soms is een knuffel of een high five voldoende. En sommige delen van je lijf zijn geven, MP E KÉfijn vindt en wie er wel of niet aan X privé. Daarvan mag je zelf weten wat je wel en niet O E K IJ E IS mag komen. INK NE
XE
KE KIJ
R
IN
AA
L MP
É
K XE Voor kinderen is de grens KE tussen wat wel en niet kan vaak dun en moeilijk te IS O J I E E herkennen. We leren INK kinderen om te luisteren en beleefd te zijn naar andere mensen, RN A A maar ze kunnen daardoor ook in een loyaliteitsconflict komen. Bijvoorbeeld L wanneer MP E ze een intuïtieve weerstand voelen bij een niet zuivere benaderingEX door mensen uit IS O JK I É E K K E O hun directe omgeving of daarbuiten. Het is goed om al vanaf IN jonge leeftijd zaken N AR E IS E A bespreekbaar te maken. En kinderen te leren dat ze een ouder/verzorger, vriendje of PL RN EM AA leerkracht in vertrouwen kunnen nemen. Het verhaal van Lotte en Ties kan kinderen X E É IJK Kook K helpen weerbaarder te worden, maar om de grenzen van anderen te leren O N I E IS accepteren. NE R
AA
L MP
É vanuit XE is ontwikkeld voor kinderen van 4 tot 8 jaar. Geschreven Dit voorleesboekje OK KE S I J I E de belevingswereld van kinderen. In samenwerking met experts INK NE en partners uit ons R AA werkveld. We hopen kinderen te raken met een leuk L verhaal, waarin zij zich kunnen KÉ O P S I M herkennen. Het leert hen: wat is wel gewoonEen XEwat niet? Maar hoe en wanneer EE N K IJ AR geef je het aan als je iets niet wilt of als LA INKer iets gebeurd tegen je zin in? Op pagina 32 P EM zijn vragen opgenomen die hierbij kunnen helpen. EX IJK
INK
KÉ
E
IJK
INK
E
N AR
A
PL
M XE
O E IS
INK
Nee is oke inkijkexemplaarV2.indd 2
M
XE
E IJK
AR
A PL
IS EE
É
I
OK
INK
N
KÉ
P
EM
EX
E
RN
A LA
O E IS
EM
X JKE
25-03-19 16:14
NE
M
KÉ
XE
E IJK
INK
IN KÉ
I
NK
P
I
O E IS
L
P EM
X
NE
R AA
KÉ
IN
É
K IS O
PL
O E IS
NE
KÉ
KÉ
R AA
L
MP
E EX
IJK
INK
MP
K
E EX
R
IS
KÉ
IS O
X
A
LA
P EM
E IS
E RN
É OK
É
KE
IJ INK
A
PL
M XE
EE
N AR
K IS O
25-03-19 16:14
L
MP
E EX
IJK
INK
Nee is oke inkijkexemplaarV2.indd 1
P
O E IS
E
RN
A LA
EM
X JKE
I
INK
KE
E NE
K IS O
KÉ
IJ INK É OK
EE
N AR
LA
P EM
X
KE
A LA
E
É
IJ INK
E NE
O E IS
RN
A LA
P
EM
X JKE
I
INK
NE
É
KIJ
R AA
M XE
E
K KIJ
O E IS
O E IS
E
RN
A LA
P
EM
X JKE
INK KÉ
KE
E
KÉ
IJ INK
NE
NE
E
RN
A LA
EM
X JKE
O E IS
L
MP
E EX
K KIJ
R AA
O E IS
I
INK
AR
IS EE
A
LA
P EM
X JKE
E IS
E RN
É
EX
IN
O
LA
P EM
K KIJ
KÉ
EE
N AR
K IS O
K
N
KÉ
PL
M XE
E IJK
INK
R AA
NE
É
E IS
X
KE
IJ INK
P EM
EE
N AR
LA
P EM
X JKE
I
INK
E Colofon RN A LA
IJK
K IS O
É
IJ INK
Nee is oké
Door Fonds Slachtofferhulp Illustraties: John Vermetten ISBN: 978-90-9031537-9
XE
E IJK
INK
R
AA
L MP
E NE
KE
IN
K IS O
I
IS O
E
RN
A LA
P
EM
X JKE
INK
KÉ É
Nee is oké is een uitgave PLvan Fonds Slachtofferhulp
X www.fondsslachtofferhulp.nl KE IN
INK
EE
N AR
A
PL
M XE
E IJK
Nee is oke inkijkexemplaarV2.indd 2
EE
N AR
LA
P EM
© 2019 Stichting Fonds Slachtofferhulp R
KIJ
IN É
Rik Knipschild, Psychotraumatherapeut bij Karakter kinder- en jeugdpsychiatrie KIJ
EM
M
XE
KE KIJ
IS O
Elsbeth Reitzema, Consultant interventies bij Rutgers kenniscentrum seksualiteitX
AA
K IS O
KÉ
Alain Dufornée, Mediaresponse
E NE
EE
N AR
LA
P EM
X
KE
É OK
Met dank aan:
NE
R AA
L
MP
E EX
INK
O E IS
O E IS
K IS O
KÉ
P
E
RN
A LA
O E IS
25-03-19 16:14
XE
E IJK
INK
NE
O E IS
K
É
R
AA
L MP
KÉ
IN
K KIJ
L
MP
E EX
R AA
O E IS
NE
KÉ
Dit zijn Ties en Lotte. Ties is vijf jaar en zijn grote zus is al zeven.
P
EM
X JKE
E
RN
A LA
O E IS
I KÉ O INK S I Vanmorgen zijnNTies EE en Lotte heel vroeg opgestaan. Ze gaan vandaag R A A naar school en dan is het weekend. En dit weekend wordt nog één Mdagje PL É E OK EX K S I J hartstikke leuk. Want ze gaan logeren bij I E opa en oma en Zwabber de INK NE R A É hond. Papa en mama gaan twee Pnachtjes op vakantie met het vliegtuig. LA OK S I M E XE NE KE É R J I AA INK PL M XE KE J I INK É K A IS O PL E M XE NE KE AR É J I A K PL INK IS O EM E X E N KE AR KIJ A PL EM KÉ X O E IS IJK EE INK N AR LA O P EM E IS X E E N K AR KÉ KIJ A O N L I S I P EE EM X N E K AR KIJ LA N I É OK S I EE RN A É A OK PL S I M E E EX NE K R J I AA INK PL M XE KE J I KÉ K O N I IS 33 EE N R AA L P É EM Nee is oke inkijkexemplaarV2.indd 3 25-03-19 16:14 OK EX
KÉ
I
INK
O
RN
A LA
P
EM
X JKE
IS EE
É
R AA
E
NE
K IS O
L Ties speelt met Gijs, Milan en Yara in deMPverkleedhoek. Ze gaan
riddertje spelen.
X
KE
IJ INK
KÉ
XE
KÉ
INK
E IJK
L
MP
E EX
R AA
O E IS
NE
K É Milan mag vandaag de koning zijn en de andere kinderen KIJ zijn ridder. OK
IN IS E E Ties en Gijs R N pakken snel alle spullen uit de verkleedkist. AA L P ze de verkleedkleren É EM wil ik! En deze is voor jou!’ En zoKgooien KIJ X‘Deze N O E I K S I IJ naar elkaar. EE INK N AR LA P M KÉ XE O E IS IJK EE N INK AR LA P M XE E K IJ É EE OK INK S I RN A E E A PL RN M A E A X PL É JKE I EM K K O IN E IS E RN AA L MP KÉ XE O E K S I IJ EE INK N AR KÉ LA O P S I M XE EE E N K IJ AR LA INK P EM EX K J I INK É K IS O E E RN A IJK KÉ K LA O P N I M E IS XE E 8 4 NE K IJ AR LA INK P M KÉ XE O E K Nee is oke inkijkexemplaarV2.indd 4 25-03-19 16:14 S IJ EI
M
XE
E IJK
INK
AR
A PL
IS EE
OK
N
KÉ
PL
R AA
M XE
O E IS
NE
KÉ
Ties, Yara en Milan staan al in Ihun JKE onderbroek. Maar Gijs wil zijn
INK
kleren niet uit doen.
E
RN
A LA
MP
O E IS
XE ‘Kom op, doe nou je kleren uit en je ridderpak aan, anders KE is het É
KIJ
OK
IN IS niet echt. EE Dan kan je niet meedoen hoor’, zegt Ties.
N AR A ‘Nee, dat wil ik niet!’, roept Gijs. PL EM
X JKE
I
INK
LA
P EM
X
KE
IJ INK
EE
N AR
EE
LA
I INK
K IS O
KÉ
R AA
L
MP
E EX
IJK
K
KÉ
O E IS
O E IS
E
RN
A LA
P
EM
X JKE
É
N AR
É
K IS O
I
INK
NE
O
RN
A LA
P
EM
X JKE
IS EE
É
EE
K IS O
IN komt eraan en zegt dat het helemaal De juf R N geen probleem is. AA
É OK PL S I M E ‘Als Gijs niet wil, dan hoeft hij het EX niet hoor’, zegt juf en ze hijst het R NEE K É J I A K LA INK SO ridderpak over Gijs zijn kleren. P M XE E K IJ INK É K Hé, nu vond IS O juf het wel oké dat Gijs nee zei, denkt Ties, dat kan dus ook. E E R N zijn ze allemaal klaar om de draakÉ A En dan te verslaan. E A OK EX PL K S I M J I E XE NE INK KE R J I AA INK PL M 95 XE KE J I KÉ O INK IS EE N Nee is oke inkijkexemplaarV2.indd 5 25-03-19 16:14 AR
L
MP
E EX
R AA
E
NE
E
IJK
É
INK
K IS O
KÉ
O E IS
A
PL
M XE
IJK E INK‘s Avonds brengt mama Ties naar bed. Dan R Ngaan ze altijd nog even A LA MP Ties dan nog allemaal dingen om KÉ gezellig samen kletsen. Vaak bedenkt E X KE IS O J I E K E N aan mama te vertellen. En Idan kan hij nog ietsjes langer opblijven. RN AA L P Slim hè, van Ties! EM X E K IJKoen KÉweer denken aan wat er gebeurde met K O Nu moet Ties in de struiken. N I E IS E RN Dat E AA was eigenlijk niet zo leuk. Maar hij vertelt het toch aan mama. L EX P K M J I É XE Dat hij toen ‘nee’ zei tegen Koen en OKweg liep. ‘Dat heb je heel goed INK KE S I J I EE INK opgelost, Ties. En goed datARjeNhet aan mij vertelt. A PL M E KÉ Ik ben trots op je’,EXzegt mama. O S I IJK EE N INK AR LA P EM EX K IS O J I É E K K E O IN N AR E IS E A L P RN EM AA X E IJK KÉ K O N I IS EE N AR LA P M KÉ XE O E K S IJ EI INK NE R A KÉ LA O P S EM EI EX NE K R J I AA INK PL M E EX K J I INK É K IS O E E NE EX K AR É J I A 6 IS OK 28 PL INK EM E X E E RN IJK A K A IN Nee is oke inkijkexemplaarV2.indd 6 PL É 25-03-19 16:15 EM
KÉ
I
INK
E
RN
A LA
P
EM
X JKE
O E IS
KÉ
IN KÉ
R AA
L
MP
E EX
IJK
NK
R
KI
O E IS
KÉ
IJK
R AA
L
MP
E EX
INK
NE
O E IS
NE
É
IN
EE
N AR
LA
P EM
EX
K KIJ
E NE
E
RN
A LA
P
EM
X JKE
O E IS
K IS O
KÉ
I
INK
KÉ
IS O
É
EE
N AR
K IS O
P
EM
X JKE
E
RN
A LA
O E IS
KÉ
IJK
INK
L
MP
E EX
R AA
A jou. En niemand mag je vertellen wat je met jouw eigen ‘Jouw lijf isPLvan
O E IS
NE
M É XE OK en wil je niet zomaar E K S lijfKIdoet. Sommige delen van je lijf zijn speciaal I J EE IN RN A aan iedereen laten zien. DaarvanPmag LA je zelf weten wat je wel en niet S OKÉ M E EI EX NE wilt’, zegt mama. K É R J I A LA INK P M ‘Ook grote mensen niet?’, vraagt Ties. ‘Niemand niet’, zegt Emama. EX K J KI kent of niet. ‘Grote mensen niet, kleine mensen niet, en of je zeINnou É K IS O E Dat moeten ze eerst netjes vragen en dan mag jij nee zeggen. L NE R MP É E AAWant ‘nee is oké’.’ K X L O E MP IJK E IS K XE E N E I RN IJK AA 7 29 NK L MP XE E IJK KÉ O INK Nee is oke inkijkexemplaarV2.indd 7 25-03-19 16:15 S I
R
AA
IJK
KÉ
I
INK
P
EM
X JKE
INK
O E IS
E
RN
A LA
KÉ
O E IS
E
RN
A LA
P
EM
X JKE
MP
E EX
KÉ
O E IS
I en oma. Dat vinden ze Ties en Lotte gaan logeren bij hun opa E INK RN altijd heel leuk. Het is nu extra lang, want papa en mama gaan A LA MP een paar dagen op vakantie. Ze moeten nog één dagje naar E X É JKE I K school en daarna zijn ze lekker het hele weekend bij opa en oma. K IN IS O E E Ze maken van alles mee: leuke, gezellige, maar ook spannende RN AA Die ze samen oplossen. Tijdens de logeerpartij valt het dingen. L MP KÉ en soms weer XE Ties op dat het soms wel oké is om nee te zeggen O E K S IJ E I goed op letten en leert Eeens niet. Maar hoe zit dat nou? Hij gaat er INK N R AA KÉ zo wanneer nee oké is. PL SO M
XE
KE KIJ
IN É
EE
LA
N AR
K IS O
R
AA
L MP
XE
E IJK
INK
E
IJK
INK
E NE
A
PL
M XE
EE
N AR
IS O
IN
XE
L MP
KE KIJ
R AA
R
AA
L MP
E
EX
K KIJ
KÉ
IN
I
KÉ
O E IS
E NE
IS O
NE
KÉ
IN
Rik Knipschild, Psychotraumatherapeut bij Karakter kinder- en jeugdpsychiatrie: KÉ O S “Nee, is oké, Iillustreert en introduceert op een EE N toegankelijke en speelse manier verschillende alledaagse R AA KÉ L O P thema's voor kinderen rondom het bespreken van je S I M XE EE E N eigen en andermans grenzen.” K IJ AR LA INK P EM EX K J I Nee is oke inkijkexemplaarV2.indd 8 NK
E
EX
K KIJ
MP
E EX
IJK
INK
L
R AA
O E IS
NE
IN É
OK
25-03-19 16:15
E
EX
K KIJ