C't ChatGPT

ChatGPT zelf gebruiken met prompts, add-ons en tools

ChatGPT schrijft teksten op maat en ondersteunt je zelfs bij het programmeren. Maar eerst moet het begrijpen wat je wilt dat het doet. Met deze trucs doet ChatGPT zijn werk beter. We presenteren ook praktische browserextensies en interfaces waarmee je de chatbot in andere toepassingen kunt integreren.

ChatGPT is als de geest in de toverlantaarn: het taalmodel weet en kan heel veel, maar is niet zo snugger als een mens. Je moet je ver zoeken dus heel precies formuleren om het gewenste resultaat te bereiken. De gebruikersinputs in ChatGPT worden prompts genoemd, net als dat bij de AI ­ beeldgeneratoren het geval is. Daarom wordt het proces van het vinden van de juiste input bij ChatGPT ook wel prompt engineering genoemd.

Om teksten aan ChatGPT te ontlokken, is de vuistregel de prompts zo concreet mogelijk te formuleren. Beschrijf zo nauwkeurig mogelijk de vorm, de inhoud, de doelgroep en de toon van de gewenste resultaten.

Toen we een nogal algemene instructie intypten zoals

Schrijf een tekst over milieuvervuiling schreef ChatGPT een tekst van iets meer dan 2000 tekens – maar die tekst was zo vaag dat we die meteen na het lezen alweer vergeten waren. Gelukkig kregen we na een gedetailleerde briefing in de trant van

Schrijf een tekst van 1000 woorden over milieu vervuiling, met de nadruk op de negatieve gevolgen voor het milieu in Nederland. Gebruik een formele academische toon en behandel de verschillende vormen van vervuiling. Verdeel het artikel in een inleiding, een hoofdtekst en een conclusie, en formuleer in de inleiding een duidelijke stelling

een wat concreter artikel. Als dat nog niet voldoende is, moet je verder vragen. Vaak geeft ChatGPT dan verdere en meer gedetailleerde informatie:

Wat is de impact van de landbouw in de Achterhoek?

In de juiste context

In tegenstelling tot veel eenvoudige spraakbots houdt ChatGPT rekening met de context van de dialoog. Als antwoord op de laatste vraag antwoordt het dat de landbouw een impact heeft op de vervuiling, zonder dat we dat nog eens expliciet vermelden.

Daarom kan het nuttig zijn om niet gewoon door te chatten met ChatGPT als je het onderwerp wilt veranderen, maar om een ‘New chat’ te starten linksboven op de menubalk. Praktisch: ChatGPT vermeldt eerdere chats op de menubalk. Je hoeft dus niet alles wat je al aan ChatGPT hebt gevraagd opnieuw in te typen. En je kunt later doorgaan binnen eerdere chatcontexten als je nog een vraag over een onderwerp bedenkt of was vergeten.

Bij onze tests werkte ChatGPT probleemloos met Neder landstalige invoer en gaf ook antwoord in het Nederlands. Intern lijkt het echter Nederlandse input te vertalen in het Engels. Bij sommige van de dialogen kwamen er Engelse kopjes te staan in het overzicht en in zeldzame gevallen gaf het ook Engelse antwoorden.

Onwetende alwetende

Om ChatGPT te trainen, hebben de OpenAI ­ ontwikkelaars hem allerlei soorten teksten gevoerd. Behalve essays kan hij elke denkbare tekstvorm aan. Je kunt hem schoolopstellen laten schrijven, gedichten en song teksten (ook in de stijl van bepaalde tekstschrijvers of muzikanten), sollicitatiebrieven, nieuwsberichten, krantenkoppen en nog veel meer.

Hij kan toespraken schrijven, maar ook kookrecepten en prompts, waarmee je dan weer indrukwekkende werken ontlokt aan door AI

gestuurde beeldgeneratoren als Midjourney. Hetzelfde geldt voor onderwerpen: ChatGPT beantwoordt kennis vragen over alle schoolvakken (zie ook het vorige artikel), maar ook daarbuiten.

Het maakt dan ook niet uit of je wilt weten Hoe verschillen Freuds en Adlers benadering van de psychoanalyse?

of

Hoe werkt kwantumcomputing?

ChatGPT zal er iets over schrijven. Die universaliteit heeft sommige waarnemers al tot de conclusie gebracht dat ChatGPT een serieuze concurrent is voor zoekmachines.

Maar je moet de informatie van ChatGPT altijd kritisch bevragen en verifiëren. De chatbot is er vooral op getraind om leesbare, coherente en syntactisch correcte zinnen te vormen – en dat lukt al niet altijd. Bovendien is er geen garantie dat de feiten kloppen.

ChatGPT maakt het je echter niet makkelijk om zijn uitspraken te controleren. De chatbot geeft namelijk niet aan uit welke bronnen zijn informatie afkomstig is. Bovendien kunnen ze verouderd zijn. Zelf stelt hij dat hij een zeer beperkte kennis heeft van de wereld en de gebeurtenissen na 2021. Toen we hem vroegen naar de Nederlandse minister van Defensie, antwoordde hij:

Op dit moment is Ank Bijleveld-Schouten de Nederlandse minister van Defensie

terwijl dat sinds januari 2022 al Kajsa Ollongren is. Je krijgt ook niet per se een beter resultaat door een van zijn uitspraken te corrigeren. De bot lijkt in dat opzicht te toegeeflijk. Toen we hem vroegen:

Hoeveel is 5 plus 5?

antwoordde hij correct:

5 plus 5 is gelijk aan 10.

Jo Bager en Noud van Kruysbergen

Maak prachtige plaatjes met AI

Midjourney is de beste AI voor het genereren van afbeeldingen tot nu toe.

Misschien wel de tofste toepassing van kunstmatige intelligentie op dit moment is image-generation. Daarmee maak je met een AI afbeeldingen, zoals foto’s en schilderijen, aan de hand van een omschrijving. Typ je bijvoorbeeld ‘een foto van Steve Jobs die een concept tekent van de Apple Watch’, dan krijg je precies dat – ook al is een dergelijke foto nooit gemaakt. Er zijn inmiddels meerdere apps en websites om plaatjes te genereren met AI, maar Midjourney spant wat ons betreft de kroon. Deze AI produceert verreweg de scherpste en meest gedetailleerde afbeeldingen en luistert het best naar de details in de opdrachten die je geeft. Hoe je dat doet, lees je in deze workshop.

1 /imagine

Midjourney werkt binnen een eindeloze stroom van aangevraagde afbeeldingen – dus ook van anderen. Onderaan het venster kun je met het commando /imagine een eigen afbeelding opvragen. Wanneer je op Enter drukt, zal het eindresultaat van je opdracht voorbijkomen in de stroom van berichten. Let dus goed op: je herkent het resultaat van jouw specifieke opdracht aan het gele lijntje links. Tip: scrol even naar boven om het automatische scrollen van de pagina te stoppen

2 Resultaat

Het resultaat van je opgegeven opdracht bestaat uit vier verschillende plaatjes. Je kunt per plaatje kiezen of je hem wilt opschalen naar groot formaat (U voor upscaling) of varianten op basis van die afbeelding wilt genereren (V voor variant). Hierbij is 1 linksboven, 2 rechtsboven, 3 linksonder, en 4 rechtsonder. Er is ook een ververs- pictogrammetje: daarmee laat je vier totaal nieuwe afbeeldingen maken.

3 Rooms

Discord werkt met virtuele ‘kamers’, waarvan de zogenaamde ‘newcomer rooms’ gebruikt worden voor het genereren van plaatjes. Er zijn ook andere kamers, zoals getting-started voor tips voor Midjourney en ook allerlei kamers waarin de AI besproken wordt en de beste plaatjes gedeeld worden. Wil je dus dieper in Midjourney duiken, dan zit je in Discord al direct op de juiste plek.

4 Account of geen account

Boven in het venster kun je je ‘account claimen’. Dat betekent dat je de gebruikersnaam – die je invult wanneer je Midjourney voor het eerst gebruikt – opslaat met een e-mailadres en wachtwoord. Zo kun je ook later bij je account en de opdrachten die je hebt ingevoerd – best handig dus. Daarnaast is Discord sowieso een hele fijne app voor videobellen en schermdeling.

Discord

Het gebruik van Midjourney gaat via de chat-app Discord. Die kun je van tevoren op je pc, laptop of ander apparaat zetten. Je maakt dan ook direct een account aan. Hoewel dat het fijnste werkt, kun je Midjourney ook zonder account direct in je browser gebruiken. In deze workshop gaan we uit van die laatste optie. Heb je de Discord-app wél geïnstalleerd, dan moet je bij stap 1 op ‘Heb je al een account?’ klikken en inloggen. De overige stappen zijn nagenoeg hetzelfde, ook als je een account hebt.

1 Open

Open de site van Midjourney (midjourney. com). Klik hier op de ‘Join the Beta’-knop en je wordt automatisch doorgeleid naar een inlogpagina van Discord. Vul hier een gebruikersnaam in, zet een vinkje, en klik op ‘Doorgaan’.

4 Newbies

Ga via de navigatiebalk links naar een van de ‘newcomer rooms’. Die heten allemaal newbies, met een getal erachter. Welke kamers er voor jou beschikbaar zijn, is totaal willekeurig. Ook maakt het niet uit welke je kiest.

2

Door en door

Je wordt dan gevraagd om een captcha op te lossen, die grappig genoeg ook gebaseerd is op een AI. Doe dat en vul in het volgende venster je geboortedatum in. Op die manier Discord dat je boven de 18 bent.

3 Afronden

Er wordt dan gevraagd om je aanmelding af te ronden. Negeer dat en klik gewoon op het kruisje. Op die manier kun je nog steeds gebruikmaken van Midjourney, zonder eerst een account aan te maken.

7 Eerste ronde

Wacht nu even en houd de stroom met plaatjes goed in de gaten. Meestal duurt het 20 tot 30 seconden voordat je vier plaatjes op basis van jouw opdracht voorbij ziet komen. Die herken je aan het gele lijntje links.

5 Opdracht

Voer onder in beeld je eerste opdracht in. Dat doe je met de tekst /imagine en typ daarachter dan een formulering van wat je wilt zien. Je eerste opdracht is nog loos – vul dus iets willekeurigs in en druk op Enter.

8 Keuzes

Kies vervolgens of je een van de vier plaatjes wilt vergroten (U) of er een variant van wilt maken (V). Wat je ook doet: voer als laatste opdracht sowieso U uit, voor een mooi en scherp eindresultaat.

6 Melding

Je krijgt dan een melding in beeld over de Terms of Service. Klik op de knop ‘Accept ToS’ om de voorwaarden van Midjourney te accepteren. Nu kun je écht aan de slag: voer /imagine met je daadwerkelijke opdracht in en druk op Enter.

9 Opslaan

Wanneer de opgeschaalde versie van je gemaakte afbeelding voorbijkomt, klik je erop en kies je ‘Openen in browser’. Ctrl-klik vervolgens op de afbeelding en kies ‘Bewaar afbeelding’ om hem op te slaan.

GROEN HEUVEL BOOM

WEDSTRIJDSCHILDEREN

Zes AI-beeldgeneratoren getest

Media en online fora tonen indrukwekkende afbeeldingen van AIbeeldgeneratoren zoals Dall-E 2, Midjourney en Stable Diffusion. Ze wekken de indruk dat je alleen maar een zin hoeft in te typen en je het resultaat in het Rijksmuseum kunt hangen. Maar uit deze test blijkt dat niet elke dienst alles even goed uit de verf laat komen.

André

Kramer en Alieke van Sommeren

Het web staat vol met adembenemende schilderijen, illustraties en renders van AI-beeldgeneratoren zoals Dall-E 2 of Midjourney. Maar mooie webartikelen en grillige Reddit-threads vertekenen de AI-werkelijkheid met hun ‘best-ofs’. Onze test bracht wel de be-

perkingen van de beeldgeneratoren aan het licht: ze kunnen niet elke context en niet alle onderwerpen even goed weergeven. Sommige diensten hebben zo hun eigen specialiteiten.

Wij hebben zes web-apps getest die afbeeldingen maken via (Engelse) tekstopdrachten,

de zogenaamde prompts. De populaire diensten Dall-E 2 en Midjourney en Craiyon, voorheen bekend als Dall-E mini, zijn in elk geval van de partij. Ook een inmiddels bekende naam is Stable Diffusion van Stability AI. De web-app heet DreamStudio en zit momenteel nog in de bètafase. In

tegenstelling tot de technologie achter Dall-E of Midjourney is Stable Diffusion opensource. Om die reden is het in veel andere diensten te vinden. Zo biedt NightCafe naast Stable Diffusion nog drie andere technieken. De generator Wombo Dream is ook beschikbaar als mobiele app. De beoordelingen in de tabel aan het einde van dit artikel zijn samengesteld uit scores van 1 tot 5 voor elk van de 20 pogingen voor een mooie afbeelding. Onder ‘Interpretatie van het afbeeldingsidee’ beoordeelden wij hoe goed de afbeelding overeenkwam met de prompt, maar ook hoeveel details de afbeelding bevatte, en of het onderwerp geloofwaardig en realistisch leek. Denk bijvoorbeeld bij een gezicht aan twee ogen, mond en neus, of eerder een soort schaduwspel dat alleen met heel veel fantasie iets wegheeft van een gezicht. De ‘Technische beeldkwaliteit’ heeft betrekking op kenmerken als resolutie, artefacten en beeldruis.

Formaat, stijl en resolutie

De meeste AI-beeldgenerators produceren vierkante afbeeldingen met een randlengte van 512 tot 1024 pixels, omdat de afbeeldingen worden gemaakt in een rekenintensief proces: de modellen beginnen met een randlengte van 64 pixels en schalen dan naar 128, dan 256, dan 512 pixels. ait zorgt dat de hele afbeelding altijd bij de prompt

past en niet slechts een hoek. Bovendien moeten de AI’s de beeldruis stap voor stap verminderen. En elke stap kost energie, tijd en geld; daarom genereren de aanbieders geen 24MP-afbeeldingen, maar beperken ze de uitvoer tot een formaat dat goed geschikt is voor Instagram, maar niet voor prints op groot formaat.

Als uitvoerformaten kiezen de aanbieders voor browser-compatibele formaten, dus JPEG, PNG of WebP in 8-bit kleurdiepte per kanaal en zonder kleurbeheer, of in de kleinste kleurruimte sRBG met vrij geringe mogelijkheden voor verdere bewerking. Craiyon en Wombo omringen de afbeeldingen met een kader met hun logo en font.

‘The Beatles playing football’. Vanaf linksboven: Craiyon, Dall-E 2, DreamStudio; onder: Midjourney, NightCafe, Wombo Dream

‘A chihuahua wearing a yellow raincoat holding an umbrella’. Vanaf linksboven: Craiyon, Dall- E 2, DreamStudio; onder: Midjourney, NightCafe, Wombo Dream.

Snel mooie plaatjes genereren met Stable

Diffusion webUI

Zonder enig artistiek talent kun je met

Stable Diffusion mooie beelden maken. Zelfs een korte tekstinvoer is voldoende voor verbluffende plaatjes,

fotorealistische afbeeldingen en schilderijen. Met de onderstaande tips krijg je fraaie plaatjes in een handomdraai.

Een blogpost of een presentatie ziet er met kleurrijke foto’s veel aantrekkelijker uit. Elk socialemediaplatform vereist een profielfoto, en op platforms als Twitch en Discord zien zelfontworpen emotes (emoji’s) er geweldig uit. Met Stable Diffusion kun je zulke afbeeldingen gemakkelijk zelf ontwerpen.

Je hebt er geen artistiek talent voor nodig, maar wel een paar creatieve ideeën. Want als je een AI-beeldgenerator als Stable Diffusion voorziet van de juiste trefwoorden, spuugt hij beeldmateriaal uit dat aansluit bij jouw wensen. In tegenstelling tot Midjourney kijkt er, wanneer je

met Stable Diffusion experimenteert op je lokale pc, niemand over je schouder mee terwijl je je tekst probeert te formuleren, en de experimenten kosten maar weinig stroom. Zo kun je relaxed aan het uitproberen slaan.

Met Stable Diffusion webUI kun je de AIbeeldgenerator grafisch besturen: typ tekst in, voeg modifiers toe, versleep eventueel een paar schuifregelaars en start het proces met een klik op de knop.

Vervolgens kun je de resultaten gericht verfijnen. Of je begint met een ruwe schets en laat de AI op basis daarvan een afbeelding maken.

Liane M. Dubowy en Jan Mulder

Stable Diffusion produceert op basis van een korte tekstinvoer en met de standaardopties al aardige afbeeldingen.

Hoe rekeneenheden voor AI-algoritmes werken

Rekeneenheden voor AI zitten al in smartphones, supercomputers, auto’s en televisies. Ze dienen zeer verschillende taken. In mobiele telefoons verfraaien ze bijvoorbeeld foto’s of her kennen ze stemcommando’s, in supercomputers trainen ze grote AI-modellen, in auto’s analyseren ze camerabeelden en in smarttv’s of gaming-pc’s schalen ze beelden op naar een 4K-resolutie. Daarom zijn er zeer verschillende AI-versnellers, die niet alleen verschillen qua rekenkracht, maar ook in vele andere details.

AI-systematiek

De verwarring begint al bij de termen: het lijkt erop dat iedereen onder AI iets anders verstaat. Sommigen bedoelen Machine Learning (ML), anderen Deep Learning (DL) of Deep Neural Networks (DNN) of iets heel anders. Omdat AI-algoritmen vaak kunst matige neurale netwerken bevatten, verwijzen de namen van veel versnellers er ook naar: Neural Processing Unit (NPU) of Neural Engine. Andere bedrijven schrijven gewoon ‘AI Engine’. Google en Nvidia noemen hun Tensor Processing Units (TPU’s) en Tensor Cores naar de term tensor, waarmee computerwetenschappers multidimensionale arrays bedoelen. Al die namen volgen geen standaarden en zeggen zelden iets concreets over de technische structuur van de eigenlijke rekeneenheden.

Een van de belangrijkste onderscheidende kenmerken is het ontwerp van de AI-chip voor het trainen van AI-algoritmen of voor het toepassen van volledig getrainde AI-modellen. Dat laatste

wordt inferencing genoemd. AI-training betekent het optimaliseren van de parameters van een AI-model.

Voor grote modellen worden enorme datasets verwerkt, bijvoorbeeld enkele miljoenen afbeeldingen of miljoenen of miljarden tekstfragmenten. Daar is krachtige computertechnologie voor nodig, oftewel krachtige chips met zeer snelle verbindingen met veel RAM en enorme hoeveelheden opslag. AI wordt daarom meestal getraind op super computers, in (cloud-)datacenters of op workstations met AI- versnellingskaarten.

Inferencing vereist slechts een fractie van dergelijke middelen. Het kan gaan om het omzetten van spraak in tekst, het herkennen van objecten in afbeeldingen, bewegingen in video’s of het verwerken van radarsignalen. Omdat er veel toepassingsgebieden zijn met zeer verschillende, vaak realtime eisen, zijn de meeste AI-chips gericht op inferencing.

Zoals de tabel verderop laat zien, zijn er verschillende soorten neurale netwerken en ook andere AI-methoden. Dat alleen al suggereert dat, afhankelijk van het algoritme, het erg verschilt welk ontwerp qua rekeneenheden optimaal is. Convolutional Neural Networks spelen bijvoorbeeld een rol bij objectherkenning. Momenteel heeft iedereen het over Natural Language Processing (NLP) en daarbij worden zogenaamde Transformers gebruikt. Een prominent voorbeeld is de Generative Pretrained Transformer with Dialogue Function, kortweg ChatGPT, gebaseerd op de GPT-3 en GPT-4 taalmodellen.

Het lijkt erop dat zowat elke chipfabrikant zijn eigen AI-hardwareversneller ontwikkelt. Het resultaat is dan ook een gigantische verscheidenheid aan AI-chips. We leggen uit hoe ze werken en waarom er zoveel verschillende zijn.

Christof Windeck en Alieke van Sommeren