Alles over Geschiedenis 50

Alles over Geschiedenis 50

Het leven van de stichters van Amerika in Leiden

Egypte en het hiernamaals

Hoe een Russische officier WO III voorkwam + 9 andere bijna-rampen

Charlie Chaplin

Zijn controversiĂŤle laatste jaren

De rol van de massamedia door de eeuwen heen

â‚Ź 6,99 AP

www.allesovergeschiedenis.com

EN HET HIERNAMA ALS Hoe de Oude Egyptenaren omgingen met de dood Nr. 050

INHOUD

Alles over Geschiedenis 50

FEATURES 32 De Egyptische Onderwereld

De veranderende ideeën over leven, dood en het hiernamaals van de oude Egyptenaren.

46 De ondergang van Charlie Chaplin

Het verhaal van de controverse in de nadagen van deze filmlegende.

Zijn gouden tijd was voorgoed voorbij.

58 De ‘Bloody Mary’-strafzaak

Was de eerste dochter van Hendrik VIII echt zo moordlustig als de geschiedenis vertelt?

74 Bijna-rampen uit de geschiedenis

Dit zijn de rampen die op het nippertje voorkomen werden en de mensheid veel ellende bespaarden.

84 Omzwervingen van de Pilgrims

Voor hun reis naar Amerika vluchtten de Pilgrims uit Engeland om zich uiteindelijk in Leiden te vestigen.

18 Massamedia

THEMA

De grootste mediapioniers.

22 Doe-het-zelf

Bedien een 16e-eeuwse drukpers.

24 Tijdlijn

Media door de eeuwen heen.

26 In vol ornaat

Een 19e-eeuwse krantenjongen.

27 5 opmerkelijke feiten over ...

Mediamagnaat Rupert Murdoch.

28 Onder de loep

Een tv-studio in de jaren 1950.

30 In de schoenen van ...

Een Benedictijnse monnik.

4

MASSAMEDIA

42 DE INTRIGES VAN KEIZERIN CIXI

20 Hall of Fame

Wil je nog meer

18

Bekijk het aanbod op pagina 82

ELK NUMMER 74

BIJNA-RAMPEN UIT DE GESCHIEDENIS

6 Geschiedenis in beeld De indrukwekkendste beelden bij historische gebeurtenissen.

12 Nieuws

Historische nieuwtjes, feitjes en weetjes.

14 Wonderlijke weetjes Lees over de vreemdste feiten, verhalen en uitvindingen aller tijden.

16 Media

Meer lezen en films kijken? Probeer deze nieuwe publicaties.

32

17 Agenda

De interessantste exposities van dit moment.

DE EGYPTISCHE ONDERWERELD

42 Helden & schurken Keizerin-weduwe Cixi.

54 Grootste veldslagen De Slag bij Cannae.

68 Wat als …

Zuid-Amerika had deelgenomen aan de Eerste Wereldoorlog?

OMZWERVINGEN VAN DE PILGRIMS 84

72 Survivalgids

Uitbarsting van de Vesuvius.

94 Zo maak je ...

Moussaka.

95 Puzzel

Win mooie prijzen.

96 Historie vs. Hollywood A United Kingdom.

98 Colofon

46 DE ONDERGANG VAN CHARLIE CHAPLIN

Contactgegevens en abonnementsinformatie

95 58 DE ‘BLOODY MARY-STRAFZAAK

PUZZEL & WIN

5

De media worden vaak beschuldigd van het schenden van privacy.

Massamedia Het bereiken en beïnvloeden van publiek door middel van massacommunicatie.

20 Hall of Fame

Deze tien personen veranderden de mediawereld voorgoed.

22 Doe-het-zelf

Bedien een 16e eeuwse drukpers.

24 Media door de eeuwen heen

De geschiedenis van media gaat van de vroegste perkamenten tot boeken, kranten, radio en tv.

18

26 In vol ornaat

28 Onder de loep

27 5 feiten over ...

30 In de schoenen van

Een krantenjongen in de 19e eeuw die in de straten van de stad probeert geld te verdienen om te eten en te overleven.

Een van de machtigste en meest polariserende mediamagnaten van deze tijd, de Australiër Rupert Murdoch.

Een tv-studio uit de jaren 1950, waar rechtstreeks naar de huiskamers van mensen werd uitgezonden.

Middeleeuwse monniken kopiëerden manuscripten om ervoor te zorgen dat de kennis bleef bestaan.

Koning George VI spreekt op zijn kroningsdag in 1937 vanuit Buckingham Palace het volk toe op de BBC-radio.

Rupert Murdoch en Rebekah Brooks waren verwikkeld in een telefoonhack-schandaal.

Het maken van een krantendrukplaat.

Een krantenverkoper met een bordje waarop staat dat Engeland de oorlog heeft verklaard aan Duitsland, 1939.

In de jaren 1950 hadden veel huishoudens hun eigen zwart-wittelevisie.

Een fotograaf nadert het auto-ongeluk dat prinses Diana, Dodi Al Fayed en Henri Paul doodde. Een jury vond dat het ongeluk plaatsvond omdat de chauffeur probeerde de paparazzi te ontvluchten.

Mark Zuckerbergs bedrijf Facebook is een van de machtigste spelers in de nieuwe wereld van de sociale media.

Š Alamy; Corbis; Getty; www.scottbaker-inquests.gov.uk

Het werk van Bob Woodward (links) en Carl Bernstein (rechts) van de Washington Post leidde tot het ontslag van president Richard Nixon.

19

De rituelen rondom de dood van farao’s vernieuwden door de eeuwen heen nogal – en dat zegt veel over de veranderende ideeën over leven, dood en het hiernamaals van de oude Egyptenaren.

D

e Egyptische Onderwereld, ook wel Amdoeat of de Rietvelden genoemd, was geen gezellige plaats: het was een donkere en beangstigende plek, vol met demonen, gigantische beesten en goden. Dat weten we omdat de Egyptenaren de muren van hun tombes, de wanden van hun grafkisten en papyrussen graag volschreven met teksten die het hiernamaals

32

beschrijven. De verhalen lopen uiteen, maar het basisidee is hetzelfde: overledenen moeten een reis vol gevaren door de Amdoeat afleggen en zullen na de juiste rituelen herboren worden.

De inhoud van deze teksten veranderde flink in de duizenden jaren van de Egyptische geschiedenis. Bovendien was het vaak geen lopend verhaal: de honderden spreuken en

uitingen stonden op een rij en meestal niet in chronologische volgorde. Spreuken voor het voorbereiden van de overledenen op het hiernamaals konden in verschillende volgordes worden gebruikt (instructies voor het eerste uur werden niet automatisch gevolgd door instructies voor het tweede uur) en er zijn zelden volledige teksten op dezelfde plek gevonden.

33

© Joe Cummings

a n j Bi mpen ra t de ui schiedenis ge een k a a v s enis i d e i h c rf – s e d Ge r e v od en o d l tegen a t e n h e t p s loo m o oed s g r n a i n ma e chting a w r e v alle mpen a r e d n ij af. Dit z nippertje et die op h en. d r e w n e voorkom

74

Bijna-rampen uit de geschiedenis

HET SCHIP DATRK NET NIET NEW YO VERWOESTTE

A

merika heeft in de Tweede Wereldoorlog nooit te maken gehad met luchtaanvallen, maar op het hoogtepunt van de oorlog is New York ternauwernood ontsnapt aan grootschalige verwoesting.

Niet door een slim plan van de nazi’s of de Japanners, maar door een Amerikaans schip, de SS El Estero. We hebben het aan een paar dappere mensen te danken dat de naam van het schip niet veel bekender is.

Het gebeurde op 24 april 1943, toen er in Bayonne (New Jersey) schepen klaar lagen om munitie naar het strijdtoneel in Europa te brengen. Een daarvan was de El Estero, een verouderd Panamees vrachtschip van 99 meter lengte, dat aan de pier in Caven Point zware bommen van 1800 kilo aan boord nam, in totaal een dodelijke lading van ruim 1200 ton.

Het was de zaterdag voor Pasen en de mensen die aan het werk waren keken vast uit naar hun welverdiende vrije weekend toen er vanuit het nabijgelegen kustwachtstation werd geschreeuwd: "Munitieschip in brand!"

Door ontsnappende stoom uit een stoomketel had een laagje olie op het bilgewater van de El Estero vlam gevat. Het vuur verspreidde zich snel door de machinekamer. De bemanning, die alleen handblussers had, werd teruggedrongen door de intense hitte. Binnen een half uur waren de brandweer van New Jersey en zestig vrijwilligers van de kustwacht ter plekke om de brand te blussen, bijgestaan door twee blusboten die grote hoeveelheden water over het schip spoten. Ze slaagden er niet in de brand meester te worden.

In 1917 was een Frans munitieschip, de SS Mont Blanc, met aan boord 4500 ton TNT in het Canadese Halifax als gevolg van een brand ontploft. Daarbij kwamen 1600 mensen om en werden 3000 gebouwen verwoest. Als de El Estero was geĂŤxplodeerd was de ramp nog veel groter geweest: er lagen aan de pier meer schepen met munitie, op de kade stonden afgeladen treinwagons en naast de pier stonden twee brandstofdepots. Het gevaar bestond dat New York en zijn miljoenen inwoners in een grote vuurbal zouden opgaan.

Aan land bereidden de autoriteiten zich voor op het ergste. Op het schip slaagde de gepensioneerde brandweercommandant Arthur Pfister erin een aantal gloeiend hete kisten munitie via ingevette planken van het schip te laten glijden. Maar de kustwacht wist dat ze de stad alleen konden redden als ze het schip naar een veilige plaats sleepten

en het lieten zinken. De Upper New York Bay bleek geschikt en twee sleepboten haalden de El Estero zo snel mogelijk bij de kade en de belangrijkste vaargeulen uit de buurt.

Om het schip te laten zinken moest er water in het vrachtruim worden gepompt. De blusboten kozen positie en begonnen aan hun race tegen de klok. Twintig vrijwilligers van de kustwacht bleven aan boord om daar door te gaan met blussen. Ze wisten dat de kans klein was dat ze het zouden overleven.

Intussen woedde de brand voort. Aan dek was het zo heet dat de schoenen van de brandweerlieden verschroeiden, maar de blusboten en de vrijwilligers wisten te voorkomen dat de munitie ontplofte.

Tenslotte bereikte de El Estero zijn doel bij de Robbins Reef-vuurtoren. Het zeewater spoelde al over het dek toen de overblijvende manschappen het bevel kregen het schip te verlaten en om 21.00 uur zonk het schip langzaam naar de diepte,

waarbij het dikke rookwolken uitbraakte maar niet ontplofte.

Op het allerlaatste moment was een ramp afgewend en verbazingwekkend genoeg was er geen enkel slachtoffer gevallen. Als de El Estero wel was ontploft, dan had dat veel mensen in de omgeving het leven gekost en waren Lower Manhattan, Brooklyn, Staten Island en de havens van Jersey City en Bayonne voor het grootste deel verwoest. Ook had de oorlogsinspanning van de VS zware schade opgelopen. De volgende dag zei Fiorello La Guardia, de burgemeester van New York, op de radio: "We waren bang dat ons laatste uur geslagen had, maar godzijdank zijn we er heelhuids uitgekomen."

Times Square, New York 1943.

De laatste rustplaats van de El Estero.

75