Toezichtsverhalen

Experimenteren met zorgbundels INNOVATIEVE FINANCIËLE AFSPRAKEN

Hoe zorg gefinancierd wordt heeft invloed op de manier waarop zorgprofessionals zorg kunnen organiseren en verlenen. Omdat in de huidige bekostiging de vergoeding nog vaak opgeknipt wordt in verschillende declaraties zoals dbc’s, kan dit leiden tot een ongewenste versnippering van zorg. Samenwerken en inzetten op preventie en innovatie wordt daardoor te weinig gestimuleerd. De Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) vindt het daarom belangrijk om te kijken naar alternatieve vormen van bekostiging zoals zorgbundels.

Samen met het Zorginstituut Nederland brachten wij eind 2020 het advies passende zorg uit. Hierin beschrijven we welke randvoorwaarden nodig zijn voor gepast gebruik van zorg én passende organisatie van zorg. Daar hoort een passende bekostiging bij.

Andere organisatie van zorg stimuleren

Waarom is verandering in de bekostiging nodig? Omdat wij vinden dat de huidige bekostiging passende zorg onvoldoende faciliteert dan wel stimuleert. Zorgaanbieders worden nu betaald op basis van het geleverde zorgvolume en niet op basis van gepast gebruik en geleverde kwaliteit. Er is – althans vanuit de bekostiging – geen stimulans om de zorg anders te organiseren wanneer dit een negatieve impact kan hebben op de inkomsten. Voor de acute, electieve en chronische zorg onderzoeken wij daarom hoe de bekostiging aangepast zou kunnen worden. Voor de electieve – planbare – zorg zouden zorgbundels mogelijk een alternatieve manier zijn om passende zorg te financieren. Zowel in de bekostiging als in de contractering kunnen zorgaanbieders en zorgverzekeraars hiermee experimenteren.

Integrale financiering via zorgbundels

Bij een betaling per zorgbundel kan ruim genomen alle zorg die een patiënt nodig heeft in één keer vergoed worden via een vast tarief. Deze zorg kan geleverd worden door verschillende zorgaanbieders en kan bestaan uit meerdere dbc’s. De zorgaanbieder krijgt een vast bedrag per zorgbundel in plaats van een bedrag per individuele (of set van) verrichting(en). Het integraal financieren maakt zorgprofessionals of zorgaanbieders – ook – op financieel vlak gezamenlijk verantwoordelijk voor de zorgvraag van de patiënt. Dit kan de samenwerking tussen zorgprofessionals ondersteunen en helpen om de zorg efficiënter rondom de patiënt te organiseren. De vooraf afgesproken vaste vergoeding beloont daarnaast de inzet op preventie en biedt ruimte voor innovatie. Wat betekent dit voor zorgfinancials?

Alleen het maken van financiële afspraken over zorgbundels is niet genoeg om passende zorg te ondersteunen. Zo is het voor zorgfinancials van belang om de administratie en systemen aan te passen op de financiering van zorgbundels. Afhankelijk van de afspraken of interne sturing kan er behoefte zijn om op een bepaald detailniveau de zorg binnen een zorgbundel, de specifieke financiële afspraken of bijbehorende kwaliteits- afspraken, inzichtelijk te maken en hierop te sturen. Daarnaast kan bij een zorgbundel waarvoor meerdere zorgaanbieders verantwoordelijk zijn, de interoperabiliteit van de systemen van nog groter belang zijn. Dit kan leiden tot verschillende uitdagingen, met name in de beginfase.

Leren van zorgbundels

Het werken of experimenteren met zorgbundels is nog redelijk nieuw in Nederland. Op kleine schaal experimenteren zorgverzekeraars en zorgaanbieders in de medisch-specialistische zorg al met zorgbundels zowel via de contractering als de bekostiging. Zij doen ervaring op met zorgbundels en leren wat wel of niet werkt in de praktijk. Wij moedigen deze initiatieven zeer aan. Op onze recent geüpdatete PUC-pagina Zorgbundels binnen de medisch-specialistische zorg leest u over hun ervaringen.

Daarnaast hebben wij onlangs een leidraad gepubliceerd die geïnteresseerde zorgaanbieders en zorgverzekeraars concrete handvatten biedt voor de ontwikkeling van zorgbundels. Deze leidraad zullen we als basis gebruiken om samen met verschillende organisaties en instellingen aan de slag te gaan met de ontwikkeling van drie zorgbundels binnen de heelkunde. Tot slot wijzen we u graag op onze ervaringen met het expertisecentrum BUNDLE. In ons online artikel Nu het moment om werk te maken van het anders bekostigen van zorg leest u meer over onze samenwerking. Op deze manier ervaren wij van dichtbij of en hoe zorgbundels het best ingezet kunnen worden, zodat uiteindelijk de bekostiging zo goed mogelijk aansluit op de zorg die past bij de patiënt.

Chandeni Gajadien & Peter Dohmen, NZa