FIRM 19.2

FIRM

FIrst Maastricht

Fiscale Studievereniging

Fiscaal studentenblad

Jaargang 19 • Nummer 2 • februari 2012

Pensioenen Is dit ons appeltje voor de dorst?

Zilveren generatie

Het aanvullend pensioen

International section

Het nieuwe goud voor werkgevers?

De tweede pijler onder druk

The French taxation system

Weten wat je kan, begint met weten waar je naartoe wilt.

Inge Tjeerdsma Senior Staff Audit FSO

Een succesvolle carrièrestart is meer dan een goede cijferlijst. Het begint met karakter en inzicht in jezelf. Ontdekken wie je bent, weten waar je naartoe wilt groeien Ên hoe je dat voor elkaar krijgt staat altijd aan de basis. Ernst & Young coacht jou actief op weg naar jouw succes. We bieden je volop kansen in de wereld van assurance, tax, transaction en advisory. Ontdek ze op ey.nl/carriere

Inhoudsopgave FIRM 19.2 4

Voorwoord FIRM commissie

5

Voorwoord bestuur

6

Agenda

7

Column Prof. Dr. J.G.A. van Mierlo

8

Een dag uit het leven van...

10

De tweede pijler onder druk

12

Inhousedag Ernst & Young

13

Carrouselfraude, wat is dat nu?

14

Maatregelen voor een robuuster pensioenstelsel

18

Deloitte Taxpeditie

20

Oudedagsvoorziening voor de zelfstandige ondernemer

Colofon FIRM is het gratis

22

Een andere kant van de fiscaliteit

24

KPMG Meijburg & Co Business Course

Maastricht fiscale

25

Borrelpagina

verschijnt vier keer per

26

Vennootschapsbelasting: een

jaar.

struikelblok in het derde jaar?

Hoofd- en eindredactie

Pensioen: een patstelling tussen jong

Dennis Hilkens

en oud?

Redactie Philippe Piters,

30

PwC Fiscalisten Festival 2011

Gilles Habets, Denise

30

PwC Inhousedag

Kerkhof

28

magazine van FIRST

Moerland, Bob van de

32 “Zilveren generatie; Het nieuwe goud voor werkgevers?”

35

studievereniging en

Adresgegevens Postbus 64 6200

APG Scriptiestage: Uniform Pensioen

AB Maastricht

Overzicht

firm@firstmaastricht.nl

043 – 388 35 88 www.firstmaastricht.nl Oplage 550 stuks

19 Ontwerp Stefan Roex Grafisch Design

30

www.stefanroex.nl Druk Orangebook almanakken & verenigingsbladen www.orangebook.nl Verspreiding Studenten en

14

medewerkers van de FoL en de SBE van Maastricht University, fiscale reünisten en vaste relaties van FIRST Maastricht.

Niets uit deze uitgave mag op welke wijze

International section

dan ook worden verveelvoudigd en/of worden overgenomen

38

Calendar

40

Introduction to the Dutch income taxation system

(schriftelijke)

41

Introduction to the French taxation system

redactie.

42

Ernst & Young Luxembourg

zonder voorafgaande toestemming van de

ALMANAKKEN & VERENIGINGSBLADEN

FIRM februari 2012

3

• VOORWOord Firm Commissie

Waarde lezer, Ten tijde van uitgave van deze editie van de crisis is natuurlijk gelegen in de kredietcrisis: FIRM hebben we de donkere, gure maanden de beurskoersen zijn drastisch gekelderd en (gelukkig) weer achter ons gelaten. De Goed- de rentestand heeft ook een historisch laag heiligman is hopelijk weer veilig in Spanje niveau bereikt. Dit zijn factoren die ertoe geaangekomen en de Kerstman heeft alweer leidt hebben dat de dekkingsgraden van de het koude, vertrouwde poolgebied opgezocht. pensioenfondsen sterk onder druk zijn komen Een enkeling heeft van de gelegenheid gebruik te staan. gemaakt om in de kerstvakantie zijn/haar winEen andere belangrijke factor die tot ingrijterslaap te houden. pen noopt is de vergrijzing. De kosten van de Dit betekent natuurlijk niet dat de FIRM- AOW lopen fors op. Ingrijpen in het sociale zecommissie ook stil heeft gezeten. De lange, kerheidsstelsel is thans onvermijdbaar, maar donkere winteravonden hebben voor de no- vooral vanwege de politieke gevoeligheid van dige bron van inspiratie gezorgd, om u weer dit thema zijn echte drastische maatregelen een overvolle FIRM te kunnen presenteren. een hele tijd achterwege gebleven. Echter: Deze uitgave van de FIRM zal in het teken “nood breekt wet”. De huidige regering heeft staan van Pensioenen. U kent ze wel: de tv- een aantal maatregelen getroffen die, hoecommercials waarin u na uw 65e het ‘Zwitsers wel maatschappelijk met ‘enig’ ongenoegen leven gevoel’ wordt beloofd. De pensioenen ontvangen, noodzakelijk zijn om het pensistaan echter onder druk. Dit geldt zowel voor oenstelsel te moderniseren en betaalbaar te de Algemene Ouderdomswet (AOW), het ba- houden. sispensioen waar alle 65-plussers recht op In deze uitgave van de FIRM treft u dan ook hebben, als voor de aanvullende pensioenen, enkele artikelen omtrent dit onderwerp aan. Zo waar het overgrote deel van de werknemers geven enkele voorzitters van jongerenafdelinrecht op heeft. gen van de grote politieke partijen hun visie Een belangrijke oorzaak van de pensioen- op dit gebied, laat professor H. van Mierlo in

4

de vaste column zijn fiscaal economisch licht over het pensioenstelsel schijnen en treft u een inhoudelijk stuk aan van pensioenspecialist dr.

A. Bollen-Vandenboorn.

Verder kunt u genieten van een blokbeschrijving over het bachelorblok ‘Vennootschapbelasting’, verzorgd door mr. dr. J. Arts. Ik wil diegene die dit blok gaan volgen adviseren om dit stuk goed te lezen, aangezien dit een prima startpunt vormt om dit blok met succes af te kunnen ronden.

Voorts vindt u in deze FIRM onder andere een verslag van de Business Course naar Zuid-Afrika, verslagen over inhousedagen en natuurlijk veel meer…!

Rest mij niets anders dan u veel kijk- en leesplezier toe te wensen.

Namens de FIRM-commissie, Dennis Hilkens Hoofd- en Eindredacteur

februari 2012 FIRM

• VOORWOORD BeSTuuR

Waarde lezer, Belastingplan door te spitten, hebben wij dit jaar de tweede editie van het belastingplan georganiseerd in samenwerking met Deloitte. Door de heldere presentatie zijn we nu op de hoogte van alle hoofdpunten van het Belastingplan 2012, hiervoor willen we Deloitte graag nogmaals bedanken! De avond aansluitend aan de presentatie hebben we met onze leden en met de medewerkers van Deloitte afgesloten tijdens onze maandelijkse borrel.

Op het moment dat deze firm bij u op de deurmat valt, zijn we alweer over de helft van ons bestuursjaar. Op het moment van schrijven echter, is het bijna kerst.

Het perfecte moment om als bestuurder in een heerlijk warme kamer, naast mijn erg mooi opgetuigde kerstboom, te analyseren wat er allemaal gebeurd is in het eerste deel van het academische jaar!

Na de spannende en hectische eerste periode van ons bestuursjaar, zijn we ondertussen flink gesetteld in onze functies én op de bestuurskamer. De laatste is een graag geziene plek voor de leden van het bestuur, zelfs wanneer de apparatuur er op het verkeerde moment mee ophoudt of de verwarming in deze barre weersomstandigheden besluit om niet meer warm te worden!

Dat brengt mij op een van de verrassendste activiteiten van firsT tot nu toe, de Bingo-borrel. Voor dit geniale idee moet ik onze PR-commissie bedanken, de avond was een daverend succes. Ondanks dat één van de gewonnen bestuurs-goudvissen deze avond niet heeft overleefd, zijn we er nog steeds erg blij mee!

Sinds de eerste editie van de firm zijn er heel wat activiteiten de revue gepasseerd, waarvan ook uitgebreid verslag wordt gedaan in deze firm. Zo zijn we, in één week, bij Ernst & Young Nederland en Ernst & Young Luxemburg op bezoek geweest.

Voor de leden die naar beide activiteiten zijn geweest was het erg interessant om te zien wat de overeenkomsten en verschillen zijn in twee verschillende kantoren van hetzelfde bedrijf! Onze tweedaagse trip naar Luxemburg is elk jaar één van de hoogtepunten, ook dit jaar was het super!

In het vooruitzicht staan nog veel mooie activiteiten, kantoorbezoeken, tentamentrainingen, borrels, de algemene ledenvergadering, het eerste firsT karttoernooi, en natuurlijk de firsT Fiscale Bedrijvendag! Eén van de hoogtepunten van het firsT jaar, de ffB-commissie is hard aan het werk en zal tegen de tijd dat deze firm uitkomt bijna klaar zijn voor de dag op kasteel Vaeshartelt. Graag roep ik al onze leden dan ook op om zich in te schrijven voor deze dag en natuurlijk voor vele andere activiteiten!

In dit nieuwe jaar wil ik alle lezers veel succes wensen en vooral veel leesplezier!

Daarnaast zijn we op bezoek geweest bij PwC op kantoor Eindhoven, waar de mooie dag werd afgesloten in het parktheater. Erg bijzonder! Om onze leden ook op educatief vlak bij te staan en ze de tijd te besparen die nodig is om het jaarlijkse

Megan Ruigrok Voorzitter 2011-2012 firsT Maastricht

• BeRICHTen VAnuIT HeT BeSTuuR LOF-congres 2013 Graag willen wij alvast het LOF-congres 2013 bij jullie onder de aandacht brengen.

Stichting Landelijk Overleg Fiscalisten (LOF) is een samenwerkingsverband tussen zeven landelijke fiscale studieverenigingen. De stichting beoogt activiteiten voor de fiscale studenten in Nederland te organiseren, de

FIRM FEBRUARI 2012

grootste activiteit is het jaarlijkse landelijke fiscale congres. In 2013 heeft Maastricht de eer om de organisatie van dit congres te verzorgen. Uiteraard zijn we hiervoor op zoek naar enthousiaste bestuursleden. Meer informatie volgt te zijner tijd.

5

• AgenDA Kijk r egelm atig onze webs op www it .first maas e voor t r icht. meer nl infor over matie activ iteite actue n en d le ag enda e !

7 februari 2012

29 februari 2012

19 maart 2012

Algemene Leden Vergadering De halfjaarlijkse Algemene Leden Vergadering (ALV) zal plaatsvinden op dinsdag 7 februari 2012 van 19:15 tot 21:00 in de Feestzaal van de rechtenfaculteit. Hier zal onder andere de voortgang van het bestuursjaar, de financiën en het sociaal halfjaarverslag besproken worden.

Inhousedag Duisenberg School of Finance Voor het eerst zal FIRST een bezoek brengen aan Duisenberg School of Finance! Hier kunnen onze leden kennismaken met deze organisatie die masterprogramma’s aanbiedt voor topstudenten.

Schrijf je nu in via de website!

Tentamentraining Vennootschapsbelasting i.s.m. Deloitte Om de voorbereiding voor de tentamens van blok 4 te bespoedigen zal er op maandag 26 maart een tentamentraining georganiseerd worden voor het bachelor vak Vennootschapsbelasting i.s.m. Deloitte.

Inschrijven kan via de website.

Maandelijkse borrel en uitreiking wettenbundels i.s.m. Loyens & Loeff De maandelijkse leden borrel van februari zal plaatsvinden op 7 februari 2012 van 21:00 tot sluit in onze stamkroeg Stadscafé Lure. Zoals gebruikelijk zijn drank en happen gratis voor de leden. Loyens & Loeff zal tevens gratis wettenbundels belastingrecht 2012 uitreiken.

6 maart 2012 Maandelijkse borrel De maandelijkse leden borrel van maart zal plaatsvinden op 6 maart 2012 van 21:00 tot sluit in onze stamkroeg Stadscafé Lure. Zoals gebruikelijk zijn drank en happen gratis voor de leden.

9 februari 2012

13 maart 2012

Inhousedag KPMG Meijburg Donderdag 9 februari wordt er door KPMG Meijburg & Co de mogelijkheid geboden aan de leden van FIRST om kennis te komen maken tijdens het kantoorbezoek!

Inschrijven voor deze dag kan via de website nadat je bent ingelogd.

FIRST Karttoernooi Op dinsdagavond 13 maart zal het eerste FIRST Karttoernooi plaatsvinden in CargoKarting Maasmechelen (België)! FIRST huurt voor al haar sportieve leden een kartbaan af met vervoer en drank toe. Het is een uitdagend parcours dat verdeeld is over twee verdiepingen. Degene die de top drie van snelste ronde tijd behalen, zullen zich Winnaar mogen noemen aan het einde van de avond gedurende prijsuitreiking. Schrijf je nu in via de website en beleef het met ons mee!

15 februari 2012 FIRST Fiscale Bedrijvendag Iedere jaar organiseert FIRST haar Fiscale bedrijvendag, dit academisch jaar op woensdag 15 februari 2012 in Kasteel Vaeshartelt. Deze dag is bedoeld voor fiscale studenten om in één keer in contact te komen met een grote diversiteit aan potentiële werkgevers. Je hebt ze deze dag allemaal bij elkaar met een leuk en luxe dagprogramma, wat wil je nog meer?

Schrijf je nu in via de website!

26 maart 2012 Tentamentraining pensioenen i.s.m. PwC Op maandag 26 maart zal er een tentamentraining georganiseerd worden in samenwerking met PwC voor het master vak Pensioenen. Wil je deelnemen aan deze training?

Meld je dan aan via www.firstmaastricht.nl.

16 april 2012 Open feest Dit jaar zal het open feest georganiseerd worden door de PR-commissie op maandag 16 april 2012! Ieder FIRST lid is hierbij uitgenodigd samen met maximaal 2 introducés. De entree is gratis, evenals het bier, wijn en fris gedurende de avond. De deuren zijn geopend van 21.00 tot 02.00 uur. Meer informatie zal volgen!

25 april 2012 Symposium Dit academische jaar zal FIRST weer het fiscale symposium organiseren. Deze editie zal plaatsvinden op 25 april 2012 in Hostellerie La Butte aux Bois. Het onderwerp is reeds bekend: Fraude en misbruik in de Europese BTW. Verderop in deze FIRM is meer over dit onderwerp te lezen.

Inschrijven kan via de website.

12 mei 2012 Actieve Leden Dag Op zaterdag 12 mei 2012 zal er voor de actieve leden van FIRST Maastricht een uitje worden georganiseerd om hen te bedanken voor hun inzet voor de vereniging in het academische jaar 2011- 2012. Houd deze datum alvast vrij!

Problemen met aanmelden voor activiteiten of met inloggen op de website? Stuur dan een e-mail naar bestuur@firstmaastricht.nl.

6

FEBRUARI 2012 FIRM

• COluMn

TEKST pROF. DR. j.g.A. VAn MIeRlO

Door de Financiële Crisis wordt ook onze prachtige pensioenvoorziening aangetast. Wie had dat enkele jaren geleden nou gedacht? Wij hebben in Nederland toch het allerbeste pensioensysteem van de wereld, hoe kan dat nou?

Dat is niet zo moeilijk te begrijpen. In tijden van economische voorspoed zijn wij vergeten dat risico en rendement van beleggingen een Siamese tweeling is die met de ruggen aan elkaar vast zitten. Hoge opbrengsten kunnen alleen gerealiseerd worden met beleggingen die ook risico’s inhouden. Er bestaan geen hoge rendementen zonder grote risico’s op lage opbrengsten.

Toen ik pas aan de toen nog Rijksuniversiteit Limburg geheten UM begon te doceren, dat was in september 1987, mocht ik meteen een paar onderwijsgroepen in het tweedejaars vak Financiering tutoreren. Dat vak ging over Beleggingsleer en heette toen Risico en Rendement. Als Algemeen Econoom kreeg ik daarmee meteen een stoomcursus Financiering, waar ik veel van geleerd heb en waar ik nog steeds veel aan heb in de huidige Financiële Crisis. Daar heb ik de fundamentele les geleerd, dat je niet alles tegelijk kunt hebben in de economie, zoals hoge rendementen van beleggingen maar tegelijk tegen lage risico’s, ofwel hoge opbrengsten die bijna gegarandeerd zijn. Wilt u geen risico lopen moet u genoegen nemen met lage opbrengsten, wilt u hoge opbrengsten dat moet u ook hoge risico’s op de koop toe nemen.

Het kan wel eens goed mis gaan. Tegenover de kans op hoge opbrengsten staat een minstens even grote kans op lage opbrengsten. Die kans wordt in een risicomaatstaf uitgedrukt, de bekende Beta.

Ons Pensioengebouw Ons pensioengebouw bestaat uit drie verdiepingen. De onderste omvat ons collectief staatspensioen, de AOW, de tweede bevat de collectieve bedrijfs(tak)pensioenen. De derde daar bovenop is ons individueel zelf geregelde pensioen, vaak beleggingsverzekeringen, zoals de Koopsompolis, nu ook bekend als de Woekerpolis. Als het goed gaat is dat een prachtig gebouw! De AOW legt een mooi fundament, het bedrijfspensioen legt daar een mooi bedrag bovenop. Wat je er zelf nog bij geregeld hebt was de extra slagroom op de taart.

En het ging lang goed. De AOW wordt gefinancierd via het omslagstelsel, de huidige werkenden betalen met hun premies de pensioenuitkeringen van de huidige gepensioneerden. Dat gaat net zo lang goed als er meer betalende werkenden zijn dan ontvangende gepensioneerden. De bedrijfspensioenen worden gefinancierd door het kapitaaldekkingsstelsel. De huidige werkenden betalen FIRM FEBRUARI 2012

Prof. Dr. J.G.A. van Mierlo is hoogleraar Openbare Financiën aan de Faculteit der Economische Wetenschappen en Bedrijfskunde van de Universiteit Maastricht. Hij is coördinator van de Maastrichtse Bachelor- en Masteropleiding Fiscale Economie. Daarnaast is hij expert in onderwijs en praktijk van Beleidsevaluatie-onderzoek.

Email: h.vanmierlo@maastrichtuniversity.nl

pensioenpremies die belegd worden, uit de opbrengsten waarvan hun latere pensioenen worden betaald. Dat gaat net zo lang goed als de beleggingsopbrengsten hoog blijven. De individuele pensioenregelingen werken op dezelfde manier! Prachtig allemaal in tijden van stabiele bevolkingssamenstelling tussen jong en oud, en van aanhoudende hoge economische groei.

Het ging lange tijd zó goed, dat de beleggingsopbrengsten de premies laag konden houden, of zelfs tot premievrije pensioenregelingen en steeds hogere pensioenuitkeringen konden leiden! Er leek geen enkel verband meer te bestaan tussen risico en rendement!

En toen ging het toch fout….

Terwijl ik deze paragraaf begin komt per mail de aankondiging van het Pensioendossier van het economenblad ESB bij mij binnen. Hoe toepasselijk!

Het ging al in de jaren zeventig fout toen de bevolkingspiramide begon te kantelen als gevolg van de ontgroening aan de onderkant en de dubbele vergrijzing aan de bovenkant.

Daardoor moeten steeds meer pensioenuitgaven opgebracht worden door steeds minder premiebetalende werkenden. Dat leidde tot de zogeheten toenemende fiscalisering van de AOW. Uit de Rijksbegroting worden de toenemende AOW-fondstekorten aangevuld. De belastingbetaler staat dan de premiebetaler steeds meer bij. Het ging pas echt fout met de eerste financiële crisis van 2008 (Lehmann Brothers) met daarbij de huidige tweede finan-

ciële crisis (de Eurocrisis). De opbrengsten van pensioenfondsbeleggingen kelderen, de dekkingsgraad daalt onder de kritische grens. De premies moeten dus omhoog en de uitkeringen omlaag (ook wel afstempelen genoemd).

Dat laatste geldt ook voor de individuele pensioenbeleggingsfondsen. Dat betekent dus intussen bijstorten of genoegen nemen met lagere pensioenuitkeringen.

Hoe nu verder?

Dat betekent dat de toch noodzakelijke hervorming van de AOW nog dringender wordt. De premies moeten omhoog, de overheidsbijdrage kan eigenlijk niet omlaag, de AOW-uitkering (indexering) kan niet omhoog, de pensioenleeftijd moet verder omhoog, van 65 via 67 eigenlijk naar 70. Idem dito met de bedrijfspensioenen, hogere premies, later met pensioen, lagere uitkeringen. De individuele pensioenregelingen maken extra bijstortingen nodig tegen toch lager dan verwachte en zelfs beloofde uitkeringen. Kortom, ons mooie pensioengebouw is niet meer zo mooi als het was. Het is niet anders. Premies omhoog, later met pensioen, dus meer betalen langs twee kanten, en toch lagere pensioenuitkeringen. De overheid zou de individuele fiscale oudedagsvoorziening net als vroeger meer kunnen stimuleren, maar dat kost gederfde belastinginkomsten. Er zijn nu eenmaal geen goedkope oplossingen. De Schotse schrijver Thomas Carlyle zei het zo’n 150 jaar geleden al “ Econocomics is a Dismal Science”, en een Verdoemde Wetenschap blijft zij nog wel even.

7

• Verslag

door Martijn De Kleermaeker

Een dag uit het leven van…

Martijn De Kleermaeker is sinds kort werkzaam als tax lawyer op de afdeling International Corporate Income Tax bij KPMG Meijburg & Co in Amstelveen. Martijn heeft echter ook twee maanden op de vestiging in Curaçao doorgebracht. Hieronder een dag uit het leven van Martijn.

De werkdagen op kantoor Curaçao beginnen wat eerder dan in Nederland. Rond 8 uur komen de meeste collega’s binnen. Ik woon op nog geen 10 minuten rijden van kantoor en echte files heb je hier niet. Dat betekent dat de wekker om 7 uur gaat en ik na een kwartier snoozen uit de veren ga. Het eerste dat ik doe als ik op kantoor ben is een mooie palmboom uitzoeken om mijn auto onder te parkeren, mijn zonnebril afzetten en nog even genieten van het feit iedere dag in het zonnetje en met het raam open naar kantoor te kunnen rijden.

Eenmaal binnen check ik eerst even snel de online Telegraaf en ga dan aan de slag met mijn werkzaamheden. Het beantwoorden van e-mails bewaar ik tot later op de dag, tenzij er iets urgents gevraagd wordt. Ik ben ’s morgens het scherpst en gebruik die energie graag voor de belangrijkste zaken.

De tax praktijk op Curaçao heeft zo’n 20

8

professionals en daarmee geen verdere onderverdeling in specialismen zoals op kantoor Amstelveen. Naast zaken met betrekking tot de vennootschapsbelasting (die hier mogelijkheid biedt tot een 0% tarief voor financierings-, houdster- en royaltyactiviteiten) houd ik mij dan ook bezig met de gevolgen van nieuwe trustwetgeving die per 1 januari 2012 van kracht is. Daarnaast heb ik een project gedaan waarbij we oplossingen zoeken voor de introductie van een nieuwe belasting op uitkeringen uit een Stichting Particulier Fonds. Dit is een vehikel waarin, kort gezegd, vermogen onbelast kan aangroeien en worden uitgekeerd.

Net als in Amstelveen houd ik mij ook bezig met het schrijven van adviezen en memoranda, alleen ben je in dat opzicht veel breder actief en minder specialistisch. De werkdruk in Amstelveen is wel een stuk hoger dan op Curaçao.

Het is in Amstelveen common practice dat iets

altijd gisteren al af had moeten zijn. Je zit een paar versnellingen hoger dan op Curaçao. Dat heeft ook wel wat te maken met de cultuur in het Caribische gebied: men maakt zich niet zo snel druk en staat relaxter tegenover alles. We hebben bijvoorbeeld een lunchpauze van 1,5 uur en dan wordt vaak buiten de deur geluncht.

Een ander groot verschil met werken in Nederland is dat lang niet alle informatie digitaal voor handen is. Zo kan het zijn dat je voor een Memorie van Toelichting het nationaal archief moet bellen, eerst vier keer doorverbonden wordt, en een dag later daar een kopie kunt ophalen.

Na een werkweek wordt er op vrijdag steevast met kantoor bij een beach club geborreld.

Voor de strandgangers bij FIRST noem ik een Papagayo en Oceanclub Saint Tropez. De rest van het weekend lachen de stranden je toe en zijn er veel duikmogelijkheden.

februari 2012 FIRM

Waar ligt jouw Tax?

© 2011 KPMG Meijburg & Co, belastingadviseurs is een samenwerkingsverband van besloten vennootschappen en maakt deel uit van KPMG International Cooperative (’KPMG International’), een Zwitserse entiteit. Alle rechten voorbehouden.

www.waarligtjouwtax.nl www.facebook.com/waarligtjouwtax

• InHOuDelIjK

DOOR gIlleS HABeTS

De tweede pijler onder druk In dit stuk wordt het aanvullend pensioen behandeld. De pensioenfondsen, die rendementen vooral moeten halen door beleggingen, hebben enorm te lijden onder de crisis en de vergrijzing. Het is tegenwoordig maar de vraag of de pensioenen wel geïndexeerd kunnen worden aan de inflatie, en het is zelfs mogelijk dat pensioenen verlaagd moeten worden (dit staat op het moment van schrijven nog niet vast).

De maatregelen die zijn genomen zullen de revue passeren, waaronder de verscherpte regelgeving.

Pensioenfondsen moeten een dekkingsgraad (verhouding tussen het vermogen en verplichtingen) van 105% hebben. Onder het oude systeem moest de kapitaalmarktrente gebruikt worden om deze waarde te berekenen.

Op het moment is deze rente laag waardoor het te verwachten rendement van het pensioenvermogen ook laag is. Hierdoor valt de dekkingsgraad ook laag uit.

Wat opvalt, is dat de dekkingsgraden niet alleen ten tijde van de kredietcrisis gedaald zijn, maar ook ten opzichte van de jaren 90.

De belangrijkste reden van de daling in tijden van economische voorspoed is de vergrijzing, een enorme stijging van het aantal pensioengerechtigden.

Herstelplannen De 340 fondsen die onder de wettelijke norm van 105% zijn gedaald hebben in 2009 een herstelplan moeten indienen bij De Nederlandsche Bank, op grond van art. 138 jo. 140 Pensioenwet. Met hun herstelplannen moeten ze aantonen op welke manier ze binnen 3 jaar het eigen vermogen weer boven de norm brengen. Ter illustratie bespreek ik het fonds Zorg en Welzijn (behoort tot de 5 grootste fondsen).

De hoofdpunten van het herstelplan van dit fonds zijn als volgt: • Zolang de dekkingsgraad lager is dan 105% wordt niet geïndexeerd.

• Zolang de dekkingsgraad tussen 105% en 117% ligt worden de pensioenen met de helft van de loonstijging in de sector verhoogd.

• De premies blijven gelijk.

• Het beleggingsbeleid verandert niet.

• De pensioenregeling verandert niet.

De Nederlandsche Bank beoordeelt vervolgens of de plannen voldoende concreet en haalbaar zijn. Aanvankelijk was er sprake van een redelijk herstel, maar in 2011 daalde

10

Figuur 1: Dekkingsgraad pensioenfondsen. Bron: Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, Facts en Figures uitwerking Pensioenakkoord, 2011, p.3

de dekkingsgraad van het gros van de fondsen weer naar een niveau onder de wettelijke norm. Het gevolg is dat in 2013 een korting wordt verwacht van gemiddeld 5,9% over de gehele groep fondsen en maar liefst 7,9% voor de 5 grootste pensioenfondsen1.

Wijzigingen pensioenakkoord In het pensioenakkoord zijn een aantal wijzigingen doorgevoerd. Het eerder genoemde systeem van kapitaalmarktrente om de dekkingsgraad te berekenen is komen te vervallen, in het vervolg moet het in de toekomst te verwachten beleggingsrendement gebruikt worden. Dit is een logische keuze, gezien sinds de jaren 80 de nadruk steeds meer is komen te liggen op beleggen. De gemiddelde pensioenuitkering is slechts voor eenderde opgebracht door ingelegde premies en voor tweederde uit beleggingsresultaten. De nieuwe manier van berekenen brengt wel het risico met zich mee dat fondsen zichzelf te rijk rekenen. Immers,

fondsen kijken naar de lange termijn (hetgeen an sich positief is) en het gevolg is dat het verwachte rendement hoog wordt ingeschat.

Door de hogere dekkingsgraad (die dus alleen het gevolg is van een andere manier van berekenen) kunnen pensioenen/aanspraken onterecht geïndexeerd worden.

De lijn stelt het belegd pensioenvermogen voor. De stippellijn vertegenwoordigt de waarde die de fondsen zouden hebben indien ze waren doorgegaan met sparen. Ondanks meerdere crises levert risicovol beleggen meer op.

Deskundigheid Onderdeel van de aanpak van de pensioenfondsen is meer deskundigheid in de besturen.

Minister Kamp van Sociale Zaken is met een wetsvoorstel2 gekomen om de structuur te veranderen. Het voorstel voorziet in twee modellen: Model 1: Een bestuur waarin werkgevers,

FEBRUARI 2012 FIRM

• InHOuDelIjK

zoden aan de dijk zetten.

De derde optie, korten op pensioenen en aanspraken lijkt onafwendbaar. Deze korting zal waarschijnlijk ingaan per april 2013. De 5 grootste pensioenfondsen van Nederland, ABP, Zorg en Welzijn, PME, PMT en het pensioenfonds voor de Bouw hadden in de maand november een dekkingsgraad van slechts 92,3%. De Nederlandse Vereniging van Organisaties van Gepensioneerden (NVOG) heeft conceptbrieven opgesteld waarmee gepensioneerden bezwaar kunnen aantekenen tegen de korting en is bereid naar de rechter te stappen indien noodzakelijk.3 De organisatie ziet andere mogelijkheden zoals het achterwege laten van indexering, premieverhoging en bijstortingen, en stelt dat korten pas mag wanneer deze middelen zijn ingezet.

Figuur 2: Belegd vermogen pensioenfondsen. Bron: CBS.

werknemers en pensioengerechtigden zijn vertegenwoordigd en waaraan externe deskundigen kunnen worden toegevoegd.

Model 2: Een bestuur dat volledig bestaat uit externe beroepsbestuurders en gecontroleerd wordt door een belanghebbendenorgaan (dat bestaat uit werkgevers, werknemers en pensioengerechtigden).

Uit het persbericht valt op te maken dat ook bij het tweede model pensioengerechtigden altijd recht hebben op een plek in het bestuur, hetgeen verder gaat dan alleen een plek in de raad van toezicht. De pensioenfederatie vindt

het geen goed idee, en stelt dat werknemers en werkgevers het voor het zeggen moeten hebben (naast de pensioengerechtigden).

Premieverhogingen, bijstorten, korten De drie meest genoemde mogelijkheden om de problemen bij de fondsen op te lossen zijn premieverhogingen, bijstortingen door werkgevers en korten op de pensioenen. Premieverhogingen lijken zinloos.

De fondsen hebben ongeveer €800 miljard aan pensioenverplichtingen en €25 miljard aan premie-inkomsten. Zelfs een verdubbeling van de premies zou volstrekt onvoldoende zijn.

Bijstortingen door werkgevers zullen geen

Totaal Belegd vermogen

Conclusie Het verlagen van pensioenen en aanspraken lijkt onvermijdelijk. Pensioen is geen uitgesteld loon (fiscaal benaderd uiteraard wel).

Het idee dat pensioen iets is dat volledig zeker moet zijn is achterhaald. Premies moeten worden belegd, omdat dit op de langere termijn meer oplevert dan sparen. Wanneer de fondsen weer hersteld zijn is het aan te raden de wettelijke minimum dekkingsgraad verder te verhogen, zodat er meer buffers zijn bij een volgende crisis. Op het moment zou het opschroeven van de norm uiteraard zinloos zijn; het merendeel van de fondsen voldoet al niet aan de huidige norm van 105%.

Beleggingsresultaat

Beleggingsresultaat

(totaal)

Beleggingsresultaat (%)

2000

456,7

14,8

3,3

2001

446,1

-11,9

-2,6

2002

406,3

-38,6

-8,8

2003

469,9

46,2

11,2

2004

504,5

50,9

11,1

2005

585,0

76,5

15,1

2006

629,5

53,2

9,3

2007

669,0

25,5

4,2

2008

561,0

-125,2

-18,5

2009

650,3

91,3

16,4

2010

732,8

78,4

12,1

1 Financieel Dagblad 28 december 2011. 2 Kamerbrief wetsvoorstel 31-10-2011 3 Trouw 31 december 2011.

FIRM FEBRUARI 2012

11

• VeRSlAg

DOOR DeMI VAn zAnTVOORT

Inhousedag Ernst & Young Op vrijdag 14 november was het dan zo ver, de landelijke Inhousedag Tax van Ernst & Young. We werden om half 11 verwacht in het kantoor Amsterdam, waardoor mijn wekker op het onchristelijke tijdstrip van 6:00 uur ging.

Na een lange treinreis kwamen we bij het moderne gebouw aan, waar we hartelijk ontvangen werden. We werden, nog bibberend van de venijnige kou buiten, meteen op de foto gezet. Er volgde een kop koffie of thee met een cakeje in de mooie ontvangsthal. Studieverenigingen uit het hele land stroomden binnen, en toen iedereen gearriveerd was werden we naar een mooie zaal geleid. Hier hield Chiel Smit, Partner Tax in Amsterdam, een helder welkomstpraatje.

Daarna kwamen twee studenten aan het woord. Een van de studenten was werkstudent

12

bij Ernst & Young. Als werkstudent draai je mee in de praktijkgroep van jouw voorkeur. Je werkt mee aan projecten voor opdrachtgevers en draagt bij aan uiteenlopende werkzaamheden in vele sectoren. Zo vertelde hij dat hij veel verantwoordelijkheden krijgt en zich met allerlei verschillende taken bezig houdt.

De andere student schreef een scriptie bij Ernst & Young. Wanneer je dit doet, krijg je een mentor toegewezen die je begeleidt en je scriptie van commentaar voorziet. Ze vertelden het erg enthousiast en het is naar mijn mening ook een fantastische manier om kennis te maken met Ernst & Young en bovenal er achter te komen of je jezelf thuis voelt in dit bedrijf.

Na de introductie volgden we het programma dat we bij binnenkomst kregen. We kregen meer informatie over de dagelijkse bezigheden van de werknemers van Ernst & Young.

Ze waren werkzaam op een van de volgende

afdelingen: Human Capital, Business Tax Advisory, International Tax en Indirect Tax. De werknemers stelden zich uitgebreid voor en legden uit wat hun functie inhoudt. Daarnaast was er ook genoeg ruimte voor vragen, wanneer je deze had.

Tussendoor werd er een lunch verzorgd, deze was voortreffelijk en bestond uit belegde broodjes en wraps. Toen iedereen weer op volle kracht was werd het programma vervolgd.

Na een lange dag met veel nuttige informatie eindigden we met een borrel en hapjes. Deze waren zo lekker dat dit tevens ons avondeten werd. Godzijdank, want er was ook geen tijd voor het avondeten aangezien een aantal onder ons ’s avonds nog een andere borrel hadden, en weer op tijd terug in Maastricht moesten zijn. Al met al, een leerzaam en geslaagd kantoorbezoek!

FEBRUARI 2012 FIRM

• InHOuDelIjK

DOOR MICK KnOpS

Carrouselfraude, wat is dat nu?

Nou, in ieder geval een serieus probleem. In de periode 2002 tot en met 2007 heeft het de Nederlandse schatkist aan alleen al gedocumenteerde gevallen 654 miljoen euro gekost1, en geschat wordt dat het daadwerkelijke bedrag nog (vele malen) hoger ligt.

Europese schattingen zijn moeilijk te vinden en variëren wanneer ze er zijn, maar noemen bijvoorbeeld bedragen van meer dan 100 miljard euro per jaar2.

Voor carrouselfraude zijn in principe twee factoren essentieel: het nultarief bij de intracommunautaire levering en een zogenaamde ‘ploffer’. De fraude kan heel uitgebreid zijn, met tientallen entiteiten in evenveel verschillende landen, maar in de meest basale vorm kan de fraude als volgt worden weergegeven, waarbij de hokjes de verschillende bedrijven/ entiteiten zijn. De betrokken bedrijven zijn, al dan niet via stromannen, meestal onder controle van één persoon.

Nu carrouselfraude - de naam suggereert het al - meestal cirkelvormig heeft is het arbitrair om een beginpunt aan te wijzen,

over er weten Wil je me in de misbruik fraude en b je altijd BT W? He Europese tje willen rrouselle pril naar al een ca n op 25 a a d m o K ? osium in opzetten de symp rg o rz e v x Bois. ons luxe Butte au a L e ri e p Hostell tie kijk o r informa l! n t.

Voor mee h tmaastric www.firs

maar naar conventie zal ik bovenaan bij A beginnen:3 1.

2.

3.

A levert een partij goederen aan Ploffer B. De levering van goederen naar een andere lidstaat is als intracommunautaire levering volgens artikel 9, lid 2, onderdeel b van de Wet op de omzetbelasting 1968 (hierna: de Wet OB 1968), juncto post a.6 van Tabel II, belast met 0%4. Bedrijf A heeft recht op aftrek van voorbelasting op grond van artikel 15, lid 1, sub a van de Wet OB 1968.

Een intracommunautaire verwerving van goederen is belast volgens artikel 1, onderdeel b van de Wet OB 1968. Ploffer B moet deze verwerving dus aangeven. Tegelijkertijd mag ploffer B diezelfde btw ook als voorbelasting weer aftrekken volgens artikel 15, lid 1, sub b van de Wet OB 1968, waardoor hij per saldo nihil moet afdragen.

Ploffer B levert vervolgens de goederen door aan C. Dit is een ‘normale’ binnenlandse levering, waarbij Ploffer B btw verschuldigd is over de levering. Ploffer B draagt deze btw echter niet af.

4.

5.

C trekt de voorbelasting ter zake van de door Ploffer B geleverde goederen af, en levert de goederen weer door aan A. Dit is wederom een intracommunautaire levering, waarop het nultarief van toepassing is.

A geeft de intracommunautaire verwerving aan, en trekt de voorbelasting af. De goederen kunnen vervolgens dezelfde cirkel weer maken.

De spil van de fraude is dus Ploffer B, die de verschuldigde omzetbelasting ter zake van de levering aan C niet afdraagt.

Bij C komt dan een teruggaaf van omzetbelasting terecht die nooit betaald is. Aangezien het cirkeltje een aantal keren gemaakt kan worden (de enige belemmering is de transporttijd), kan dit aardig oplopen. De mensen achter de ploffer zijn vaak niet meer te traceren, ze zijn in handen van ketens van dubieuze buitenlandse vennootschappen of van onwetende stromannen die voor een beloning doen wat hen opgedragen wordt, zonder op de hoogte te zijn van dingen als bestuursaansprakelijkheid voor btwschulden. Dat alles maakt het moeilijk de fraude aan te pakken bij de bron.

A lAnd A

lAnd b

C

B

Ploffer

1 Kamerstukken II, 2008/9, 31880, nrs. 1-2, blz. 26. 2 R.A. Wolf, Carrouselfraude, SDU 2010, paragraaf 3.7. 3 Voor het voorbeeld kan er van uitgegaan worden dat er geen vrijgestelde prestaties worden verricht, er geen bijzondere regelingen van toepassing zijn en dat de beschreven levering de enige levering is die de entiteit in de aangifteperiode verricht.

4 In de btw-richtlijn is er in principe een vrijstelling-met-recht-op-aftrek voor een intracommunautaire levering. De uitwerking komt dan overeen met het Nederlandse

nultarief.

FIRM FEBRUARI 2012

13

• inhoudelijk

tekst Dr. A.H.H. Bollen-Vandenboorn1

Maatregelen voor een robuuster pensioenstelsel De toenemende vergrijzing en krimp van de beroepsbevolking maken enerzijds langer doorwerken noodzakelijk en anderzijds de zorg voor een robuuster pensioenstelsel groter. Door langer door te werken wordt het draagvlak voor de AOW en het aanvullende pensioen voor de toekomst veiliggesteld.

Dit gaat niet vanzelf, daaraan moet het kabinet alsook de sociale partners meewerken.

Hierover zijn afspraken gemaakt in het pensioenakkoord van 4 juni 2010 en het nadere uitwerkingsmemorandum van 10 juni 20112.

Het kabinet heeft in dit kader een aantal maatregelen aangekondigd die moeten zorgen voor een houdbaar, robuuster pensioenstelsel. Een aantal maatregelen is al tot uitvoer gebracht, andere maatregelen staan in de planning. Genoemd kunnen worden: • Aanpassing Pensioenwet, in het bijzonder het financieel toetsingskader; • Wettelijk kader voor nieuwe pensioencontracten. Het geniet de voorkeur de wijzigingen met ingang van 1 januari 2013 in te voeren. Indien een langere voorbereidingstijd noodzakelijk is zal deze datum verschoven worden naar 1 januari 2014; • Fiscaal instrumentarium voor ouderenparticipatie; • Introductie van een extra inkomensafhankelijke werkbonus van in totaal € 1.200. Dit zal worden meegenomen in Belastingplan 20133.

• Introductie mobiliteitsbonus4; • Aanpassingen overige sociale zekerheidswetten in verband met nieuwe AOW-leeftijd; • Inkomensafhankelijke ouderenkorting. Deze faciliteit wordt vanaf 1 januari 2020 ingevoerd; • Wetsvoorstel met arbeidsrechtelijke aanpassingen ter bevordering van langer doorwerken, waarbij het doel is om langer doorwerken na de AOW-leeftijd gemakkelijker en aan-

•

•

trekkelijker te maken. Dit wetsvoorstel zal belemmeringen bij doorwerken na de AOW-leeftijd dienen weg te nemen.

Verwacht wordt dat dit wetsvoorstel begin 2012 aan de Tweede Kamer wordt aangeboden5; Afbouw van de overdraagbaarheid van de algemene heffingskorting in het referentieminimumloon6; Tijdelijke verlenging Wet inkomensvoorziening oudere werklozen (IOW)7.

Tot deze maatregelen behoort eveneens het wetsvoorstel verhoging pensioenleeftijd, extra verhoging AOW en flexibilisering ingangsdatum AOW8. Doel is een flexibeler systeem van pensionering in te voeren, waarbij de norm van een volledige pensionering op de leeftijd van 65 jaar moet worden losgelaten. Tevens wordt met deze maatregelen voorzien in een versobering van het fiscale kader voor pensioenopbouw. In deze bijdrage wil ik stilstaan bij de vele aanpassingen die worden voorgesteld om het Nederlandse pensioenstelsel enerzijds mee te laten bewegen met de wijzigingen ten aanzien van de levensverwachting en anderzijds dit pensioenstelsel voor de toekomst financieel houdbaar te maken.

Aanpassingen AOW De grootste wijziging in de eerste pijler betreft de verhoging van de AOW-leeftijd in 2020 naar 66 jaar en in 2025 waarschijnlijk naar 67 jaar.

Omwille van de eenvoud kiest de wetgever nog steeds voor een opbouwperiode van 50 jaar à 2%, waarmee 100% AOW verkregen kan worden. Consequentie daarvan is dat de aanvangsleeftijd gewijzigd moet worden zodra de

AOW-leeftijd aangepast wordt. Dit betekent dat de aanvangsleeftijd in 2020 verhoogd wordt naar 16 en in 2025 naar 17 jaar indien de AOWleeftijd op 67 jaar wordt gesteld.

Om het AOW-pensioen robuuster te maken, zal het AOW-pensioen vanaf 2013 tot en met 2028 extra verhoogd worden met 0,6% van het huidige AOW-niveau van een gehuwde.

Deze verhoging vindt plaats naast de reguliere indexatie die twee keer per jaar op basis van contractlonen zal plaatsvinden. De 0,6% verhoging komt overeen met een gemiddelde stijging van € 56 van het AOW-pensioen op jaarbasis. Een gehuwde persoon ontvangt met ingang van 1 januari 2012 € 9.025 bruto-AOW op jaarbasis, in 2028 zal die € 9.872 bedragen inclusief de extra verhoging. De eerder genoemde reguliere indexatie komt hier nog bovenop en is eveneens van toepassing op de 0,6%-verhoging. Deze extra verhoging heeft effect op de Aanvullende inkomensvoorziening ouderen9. De verhoging betreft immers inkomen waardoor een beroep op deze voorziening zal afnemen. De 0,6%-verhoging wordt gefinancierd door afbouw van de tegemoetkoming ingevolge de MKOB10 en de afbouw van de ouderenkorting. De MKOB voorziet in de mogelijkheid van een koopkrachtcompensatie door middel van een maandelijkse tegemoetkoming voor oudere personen die binnenlands belastingplichtig zijn of van wie ten minste 90% van het wereldinkomen in Nederland onderworpen is aan de belastingheffing naar het inkomen11.

Op jaarbasis bedraagt deze tegemoetkoming € 40412. Zodra deze financieringsbron is opgedroogd, wat voorzien is ultimo 2019, zal de afbouw van de ouderenkorting (art. 8.17 Wet IB 2001 en art. 22b Wet LB 1964) plaatsvinden.

1 Auteur is werkzaam bij het Maastricht Centre for Taxation, Maastricht University. 2 www.stvda.nl. 3 Toekomst pensioenstelsel, TK 2011-2012, 32043, nr. 71 (brief van 30 september 2011 inzake Vitaliteitspakket), pag. 3. 4 Toekomst pensioenstelsel, TK 2011-2012, 32043, nr. 71 (brief van 30 september 2011 inzake Vitaliteitspakket), pag. 3. 5 Wetsvoorstel verhoging pensioenleeftijd, extra verhoging AOW en flexibilisering ingangsdatum AOW, TK 2011-2012, 33046, nr. 3, pag. 18. 6 Wet van 15 december 2011, houdende geleidelijke afbouw van de dubbele heffingskorting in het referentieminimumloon tot een keer de algemene heffingskorting met uitzondering van het referentieminimumloon voor de Algemene Ouderdomswet, Stb. 2011, 647 (Kst. 32777), Stb. 2011, 648 in werking per 1 januari 2012. 7 Wetsvoorstel verhoging pensioenleeftijd, extra verhoging AOW en flexibilisering ingangsdatum AOW, TK 2011-2012, 33046, nr. 3, pag. 18, Tijdelijke verlening IOW, TK 2010-2011, 32043, nr. 65. 8 Als voorontwerp van wet opgenomen in Toekomst Pensioenstelsel, TK 2010-2011, 32043, bijlage bij nr. 62; Wetsvoorstel verhoging pensioenleeftijd, extra verhoging AOW en flexibilisering ingangsdatum AOW, TK 2011-2012, 33046, nrs. 1-2. 9 Dit betreft een voorziening ingevolge de Wet werk en bijstand. 10 Wet mogelijkheid koopkrachttegemoetkoming oudere belastingplichtigen, Stb. 2011, 231. 11 Wet mogelijkheid koopkrachttegemoetkoming oudere belastingplichtigen, TK 2010-2011, 32521, nr. 3, pag. 1. 12 De tegemoetkoming in koopkracht voor oudere belastingplichtigen bedraagt in 2012 € 33,65. Dit bedrag is opgenomen in het bruto AOW-bedrag van € 752,12 per maand.

14

februari 2012 FIRM

• inhoudelijk

De afbouw van de ouderenkorting bedraagt € 71 per jaar en zal plaatsvinden van 2020 tot en met 202813.

Een andere wijziging betreft de flexibele ingangsdatum die voor het AOW-pensioen wordt ingevoerd. De flexibiliteit werkt voor de gerechtigde naar twee kanten, daar hij ervoor kan kiezen de AOW eerder dan wel later te laten ingaan.

Het vervroegen van de AOW-ingangsdatum kan pas gerealiseerd worden vanaf 1 januari 2020, wat samenhangt met de verhoging van de pensioenleeftijd in dat jaar naar 66. Als regel zal gelden dat het AOW-pensioen maximaal twee jaar eerder kan ingaan, maar niet eerder dan op de leeftijd van 65 jaar. Personen die op of na 1 januari 2020 de leeftijd van 65 jaar bereiken, kunnen het AOW-pensioen dus maximaal één jaar eerder laten ingaan. Consequentie van de vervroeging van de ingangsdatum is een korting op de AOW. Deze korting werkt vervolgens levenslang door. De korting bedraagt 6,5% per jaar op basis van de netto-AOW. Omgerekend is dit 7,2% van de bruto-AOW. Om te voorkomen dat een beroep gedaan wordt op de Wet werk en bijstand (WWB) moet de gerechtigde die de AOW eerder wil laten ingaan, kunnen aantonen dat hij structureel beschikt over een bepaald minimaal netto inkomen. Als norm voor dit inkomen wordt het uitkeringsniveau voor een alleenstaande in de bijstand gehanteerd, die de pensioenleeftijd is gepasseerd14.

Wat het uitstellen van de AOW-ingangsdatum betreft, hiervoor kan met ingang van 1 januari 2013 geopteerd worden. Het AOW-pensioen kan maximaal vijf jaar later opgenomen worden.

In plaats van een korting, wordt nu een opslag verkregen van 6,5%. De opslag van 6,5% per jaar wordt berekend aan de hand van de bruto-AOW. Voor ieder jaar langer doorwerken geldt een verhoging van 6,5%. Hiermee kan een maximale verhoging verkregen worden van 5 * 6,5% = 32,5%. Ook in geval van uitstel van de AOW-betaling geldt als voorwaarde dat het inkomen niet onder het sociale minimum mag liggen. Zou dat wel het geval zijn, blokkeert voor deze persoon in beginsel het recht op algemene bijstand15.

Mede ter bevordering van de arbeidsparticipatie van ouderen wordt het mogelijk om per 1 januari 2013 de AOW in deeltijd op te nemen. De opname van deeltijd-AOW moet in eenheden van 10% plaatsvinden en mag ge-

combineerd worden met een vervroegde dan wel uitgestelde ingangsdatum van de AOW. Bij een eenmaal ingegaan gedeelte van de AOW geldt wel dat een verlaging van dat gedeelte om uitvoeringstechnische redenen niet meer mogelijk is. Zo wordt het vanaf 2020 mogelijk om te kiezen voor een vervroegde deeltijd-AOW van bijvoorbeeld 40%, ingaande op de leeftijd van 65 (AOW-leeftijd is 66). In deze situatie zal 40% van de AOW uitbetaald worden, maar wel gecorrigeerd met een korting van 7,2% op het bruto-bedrag aangezien gekozen is voor een vervroeging van de ingangsdatum met 1 jaar. Vervolgens kan de AOW-gerechtigde ervoor kiezen om de volgende 30% van zijn AOW in te laten gaan op de wettelijk vastgestelde AOW-leeftijd. Dit AOW-deel krijgt hij voor 100% uitbetaald. Vervolgens kan hij ervoor kiezen de laatste 30% pas op 68-jarige leeftijd tot uitkering te laten komen. Met betrekking tot dit deel krijgt hij een opslag van 13%. Er zijn derhalve een aantal variabelen die de AOW-gerechtigde zelf kan invullen om daarmee zoveel mogelijk tegemoet te komen aan zijn individuele situatie.

Aanpassing fiscaal kader aanvullend pensioen Het voorgestelde pakket aan maatregelen ziet niet alleen op de bevordering van de arbeidsparticipatie van ouderen, maar dient ook om een bijdrage te leveren aan de houdbaarheid van het Nederlandse pensioenstelsel. In dat kader zijn enige versoberingen van faciliteiten noodzakelijk. De voorgestelde aanpassingen in de fiscale wet- en regelgeving met betrekking

tot de tweede en derde pijler zullen vanaf 2013 structureel € 700 miljoen per jaar opleveren.

Hiermee wordt een bijdrage geleverd om het houdbaarheidstekort van 4,5% (vastgesteld in 2010) te verkleinen. Het totale pakket aan maatregelen zoals opgenomen in het wetsvoorstel verhoging pensioenleeftijd, extra verhoging AOW en flexibilisering ingangsdatum AOW verbetert de houdbaarheid met 0,7% van het bruto binnenlands product (bbp) 16.

Voor het aanvullend pensioen betekent dit dat de pensioenrichtleeftijd in 2013 verhoogd zal worden naar 66 jaar, gevolgd in 2015 naar 67 jaar. Behalve de aanpassing van de pensioenrichtleeftijd dient ook de wettelijke minimale AOW-inbouw gecorrigeerd te worden. Vanaf 2013 zal het bedrag van deze AOW-inbouw ook aangepast moeten worden in verband met de extra AOW-verhoging van 0,6%. Het gevolg van de aanpassingen van de pensioenrichtleeftijd en AOW-inbouw is dat een beperking zal optreden met betrekking tot het op te bouwen pensioen17.

Een bijzondere vorm van ouderdomspensioen betreft het 40-deelnemingsjarenpensioen.

Ook dit pensioen zal gewijzigd moeten worden.

Voorgesteld wordt om met ingang van 1 januari 2020 de relevante grenzen op te hogen met ieder jaar dat de AOW-leeftijd wordt verhoogd.

Dit ziet zowel op het aantal deelnemingsjaren als op het leeftijdscriterium. Ook de omvang van de AOW-inbouw dient daarbij aangepast te worden. Praktische consequentie van de wijzigingen is dat niet meer gesproken kan worden over het 40-deelnemingsjarenpensioen, maar over het 41-deelnemingsjarenpensioen.

14 Wetsvoorstel verhoging pensioenleeftijd, extra verhoging AOW en flexibilisering ingangsdatum AOW, TK 2011-2012, 33046, nr. 3, pag. 15. 15 Wetsvoorstel verhoging pensioenleeftijd, extra verhoging AOW en flexibilisering ingangsdatum AOW, TK 2011-2012, 33046, nr. 3, pag. 15. 16 De overheidsfinanciën zijn houdbaar als de bestaande overheidsvoorzieningen kunnen meegroeien met de welvaart zonder dat de belastingen in de toekomst moeten worden verhoogd of de overheidsschuld zich explosief ontwikkelt, Wetsvoorstel verhoging pensioenleeftijd, extra verhoging AOW en flexibilisering ingangsdatum AOW, TK 2011-2012, 33046, nr. 3, pag. 24. 17 Wetsvoorstel verhoging pensioenleeftijd, extra verhoging AOW en flexibilisering ingangsdatum AOW, TK 2011-2012, 33046, nr. 3, pag. 20.

FIRM februari 2012

15

• inhoudelijk Deze pensioenvorm is vooral bedoeld voor de werknemers in zware beroepen die al op jonge leeftijd met werken zijn begonnen18.

Ook voor deze groep werknemers geldt dat zij een jaar langer moeten werken. De wetgever is van mening dat wanneer de aanpassing niet doorgevoerd zou worden in deze regeling, de beoogde effecten van de aanpassing van het Witteveenkader deels te niet gedaan zouden worden19. Dit zal echter wel meevallen aangezien in de praktijk nauwelijks gebruik wordt gemaakt van deze pensioenvorm.

Overigens blijft het onder de aangepaste wetgeving mogelijk het pensioen te vervroegen dan wel uit te stellen, mits een actuariële herrekening wordt toegepast ten opzichte van de bij opbouw gehanteerde pensioenrichtleeftijd.

Daarnaast blijft de mogelijkheid van deeltijdpensionering bestaan.

Aanpassing fiscaal kader individuele voorzieningen In navolging van de aanpassingen in de tweede pijler wordt ook de wetgeving met betrekking tot de derde pijler aangepast. Zo wordt het percentage voor de berekening van de maximale jaarruimte van – al dan niet bancaire – lijfrenten per 1 januari 2013 teruggebracht van 17% naar 16,4%. In 2015 volgt nog een verlaging van 16,4% naar 15,8%. In de wetgeving zal vervolgens worden opgenomen dat voor ieder jaar dat de pensioenrichtleeftijd wordt opgehoogd het premiepercentage zal verminderen met 0,6%. Binnen de berekeningsmethodiek van de jaarruimte wordt ook rekening gehouden met de AOW. De extra AOW-verhoging van 0,6% die toegepast wordt in de periode 2013 tot en met 2028 wordt eveneens in de jaarruimteberekening verwerkt, wat zal leiden tot een verkleining van de jaarruimte.

Een aparte groep die in een eigen oudedagsvoorziening moet voorzien, betreffen de ondernemers. Zij zullen zien dat het dotatiepercentage in verband met de opbouw van de fiscale oudedagsreserve (FOR) naar beneden wordt bijgesteld. Dat betekent dat het dotatiepercentage in 2013 van 12% wordt omgezet in 11,6%. In 2015 volgt nog een aanpassing en zal het dotatiepercentage 11,2 bedragen. Voor ieder vol jaar dat de pensioenrichtleeftijd vervolgens wordt verhoogd, zal het dotatiepercentage worden verlaagd met 0,4%. Hierdoor loopt de aanpassing in de FOR in gelijke pas met de overige aanpassingen in de tweede en derde pijler20.

tekst Dr. A.H.H. Bollen-Vandenboorn1

Samenhang en effecten Uit het wetsvoorstel en het voorgaande blijkt duidelijk de samenhang tussen de verschillende oudedagsvoorzieningen en de daarmee gemoeide wet- en regelgeving. Wijziging binnen de eerste pijler heeft effecten op de tweede en derde pijler en werken daarin door. Opgemerkt kan worden dat het gehele wetsvoorstel is opgehangen aan de wijzigingen in de levensverwachting van de mensen. Dit heeft erin geresulteerd dat de AOW-leeftijd en de pensioenrichtleeftijd wordt aangepast en dat deze leeftijden bewust gekoppeld worden aan de toekomstige ontwikkeling betreffende de levensverwachting. Om de praktijk en de burgers de tijd te geven zich aan te passen en voor te bereiden op nieuwe situaties, zal de aanpassing van de AOW-leeftijd 11 jaren van tevoren worden aangekondigd. De verhoging van de fiscale pensioenrichtleeftijd vindt vervolgens 10 jaren voorafgaand aan de verhoging van de AOW-leeftijd plaats. De berekening als zodanig ter bepaling van de nieuwe AOW-leeftijd wordt dus uitgevoerd één jaar voorafgaand aan de ingangsdatum van de verhoging van de fiscale pensioenrichtleeftijd.

Om de vijf jaar is er een berekeningsmoment. De eerste keer zal dit zijn op 1 januari 2014, waarmee de AOW-leeftijd vastgesteld kan worden die vanaf 1 januari 2025 gaat gelden.

Tevens wordt dan de fiscale pensioenrichtleeftijd vastgesteld die dan gaat gelden op 1 januari 2015.

De genoemde extra AOW-verhoging van 0,6% werkt door bij de vaststelling van de AOW-inbouw in het aanvullend pensioen. De verhoging van de pensioenrichtleeftijd en de verhoging van de AOW-inbouw leidt na invoering van de nieuwe wetgeving tot een beperking in de opbouw van het aanvullend pensioen. Voor een werkgever betekent dit een vermindering van de loonkosten, alsmede een verlichting voor de pensioenfondsen.

Door de mogelijkheid het AOW-pensioen vijf jaar later te laten ingaan, zal ook de regeling voor aanvullende pensioenen worden aangepast voor wat betreft de uiterste ingangsdatum.

In de huidige wetgeving is dat bij de leeftijd van 70 jaar. Deze ingangsdatum zal eveneens gekoppeld worden aan de ontwikkelingen van de levensverwachting en bijgesteld worden.

Overigens staat het eerder of later laten ingaan van de AOW in principe los van de fiscale inrichting van het aanvullend pensioen. Dat

neemt niet weg dat de fiscale regelgeving wel beschikt over mogelijkheden om de ingangsdatum van het aanvullende pensioen onder voorwaarden en met een actuariële herrekening naar voren of naar achteren te schuiven21.

Wanneer een persoon ervoor kiest het AOW-pensioen later te laten ingaan en ook zijn aanvullend pensioen uit te stellen, vindt naast een actuariële herrekening ook nog eventueel een extra opbouw van aanvullend pensioen plaats. Dit is echter afhankelijk van wat hierover is opgenomen in de pensioenregeling en in hoeverre de belastingplichtige hiervoor fiscale ruimte heeft.

Pensioenopbouwmogelijkheden in tweede en derde pijler functioneren als communicerende vaten. Fiscale ruimte die in de tweede pijler onbenut blijft, mogen op individuele basis aangevuld worden via de derde pijler.

De aanpassingen in de tweede pijler dienen daarom dienovereenkomstig doorgevoerd te worden in de derde pijler, om te voorkomen dat mensen die te maken krijgen met een inperking van de pensioenopbouw in de tweede pijler dit compenseren door extra bij te sparen via de derde pijler22.

Tot slot In deze bijdrage zijn de essenties van het wetsvoorstel verhoging pensioenleeftijd, extra verhoging AOW en flexibilisering ingangsdatum AOW aangehaald. Dit wetsvoorstel maakt onderdeel uit van een groter geheel aan maatregelen die getroffen moeten worden om enerzijds het pensioenstelsel in Nederland robuuster te maken en anderzijds om de arbeidsparticipatie van ouderen te bevorderen.

De eerste stappen tot wijziging zijn gemaakt, maar uit het voorafgaande blijkt dat nog vele aanpassingen gedaan moeten worden. Uit onderhavig wetsvoorstel blijkt duidelijk dat de samenhang tussen de drie pijlers van het Nederlandse pensioenstelsel in het oog gehouden wordt om enige vorm van weglek ook maar te voorkomen. Door de voorgestelde maatregelen hoopt de regering deze samenhang te behouden, maar ook de beoogde effecten van langer doorwerken en een robuuster pensioenstelsel te bereiken.

18 Wetsvoorstel verhoging pensioenleeftijd, extra verhoging AOW en flexibilisering ingangsdatum AOW, TK 2011-2012, 33046, nr. 3, pag. 22. 19 Wetsvoorstel verhoging pensioenleeftijd, extra verhoging AOW en flexibilisering ingangsdatum AOW, TK 2011-2012, 33046, nr. 3, pag. 22. 20 Wetsvoorstel verhoging pensioenleeftijd, extra verhoging AOW en flexibilisering ingangsdatum AOW, TK 2011-2012, 33046, nr. 3, pag. 21. 21 Wetsvoorstel verhoging pensioenleeftijd, extra verhoging AOW en flexibilisering ingangsdatum AOW, TK 2011-2012, 33046, nr. 3, pag. 17. 22 Wetsvoorstel verhoging pensioenleeftijd, extra verhoging AOW en flexibilisering ingangsdatum AOW, TK 2011-2012, 33046, nr. 3, pag. 21.

16

februari 2012 FIRM

Master the class

Op 19 t/m 21 april krijgen 24 toptalenten de kans zich uit te leven tijdens onze Masterclass. Ben je 3 e- of 4e jaars rechtenstudent?

Wil je advocaat, fiscalist of notaris worden? En kun je een case meesterlijk oplossen? Meld je dan vóór 5 maart 2012 aan via werkenbijnautadutilh.nl.

advOcatEn • nOtarissEn • BElastingadvisEurs amsterdam Brussel londen luxemburg new York rotterdam

room for you

• verslag

door Wendy Heijnders

Deloitte Taxpeditie “Ik heb overigens gisteren nog contact gehad met de CFO van Ahold en het lijkt erop dat ze de innovatiebox willen gaan invoeren.”, luidde hét stuk uit het smsje dat ik op de dag van vertrek om 8:44 kreeg. Dit stuk zou de komende dagen centraal komen te staan.

We zaten goed en wel in het vliegtuig, toen we begonnen aan de voorbereiding van onze pitch.

Tijdens de tussenstop in Reykjavik moesten wij ons verkopen om de innovatiebox voor de klant te mogen implementeren. Na de vlucht en een korte busreis kwamen we aan in het W hotel in Boston, waar we de opdracht kregen om in Boston op jacht te gaan naar dingen die ons deden denken aan belastingadvies in 2020 en hiervan foto’s te schieten.

De tweede dag in Boston waren we al vroeg uit de veren. Na het ontbijt gingen we naar het 18

kantoor van Deloitte en kregen we een innovation workshop. In de namiddag gingen we op tour door de Harvard Campus. We konden helaas niet door de Harvard Yard lopen, omdat de Occupy gekkies deze bezet hielden. Hierna gingen we ons opwarmen met oesters en wijn en na een korte opfrissing heerlijk dineren bij Sonsie.

Na een korte nacht zaten we vroeg in de ochtend weer aan het ontbijt, om daarna naar het kantoor te gaan en te beginnen met rollenspellen. Hierbij simuleerden we cliëntgesprekken. Dit was een goede oefening voor later die dag, waar ik namens mijn groepje aan Gregory Stay, de Tax director van Ahold USA, onze plannen mocht presenteren. Tussentijds nam onze teamcaptain van Deloitte ons mee voor de lunch naar het Four Seasons. Dat was weliswaar niet gepland, maar wel heel erg gaaf.

Na de rest van de middag nog hard gewerkt te hebben, gingen we dineren bij Umbria en

sloten we de dag af in Down Ultra Lounge (met enkele bijbehorende Jersey-shore-types). Toch wel anders dan de Feesfebrik.

De laatste dag begon goed, shoppen in Boston! Even kort de winkels in en vervolgens met zijn allen op een Cycle-tour door de stad. Na de tour zijn we opnieuw de winkels in gedoken, waar de UGG en Apple store toch wel veruit het populairst waren. Aan het eind van de middag namen we de bus terug naar het vliegveld, klaar voor de red-eye vlucht.

Eenmaal op Schiphol aangekomen was er een gezamenlijke afsluiting waarna ieder weer zijn eigen weg vervolgde.

De Deloitte Taxpeditie 2011 waren een paar geweldige dagen en voor eenieder die ook van goed eten houdt (en van belastingen natuurlijk) raad ik de Taxpeditie van 2012 dan ook van harte aan!

februari 2012 FIRM

Duisenberg school of finance New thinking in finance Text: Melissa Ruggles The story behind Duisenberg school of finance (DSF) is an exceptional one. DSF is venturing a new path in financial education, bringing both real world pragmatism and top intellectual insights to its students through an unprecedented synergy between industry and academia. DSF is an educational institution that focuses on producing tomorrow’s top echelon of financial experts. Experts who are financial masterminds, but also grounded, dynamic leaders. Experts who are readily prepared to move from the classroom to the boardroom. Experts who can apply ‘new thinking in finance’ to discover innovative real market solutions for real market issues.

Founding partners

Admitting Only the Best

The past years’ global economic crisis and

Meeting the minimum admissions require-

In 2007, DSF was established. The corporate

financial market calamities clearly indicated

ments is only the first step in DSF’s chal-

partners are: ING, NYSE Euronext, Houthoff

the need for change in financial thinking and

lenging application process. The Admissions

Buruma, ABN Amro, De Nederlandsche Bank,

approaches. In response, Dutch academic in-

Committee, comprised of professors, staff

AEGON, APG, RBS and SNS Reaal. The acade-

stitutions and leading international corpo-

and industry experts, closely evaluate a

mic institutions are: RSM Erasmus Universiteit,

rations in the Netherlands joined together

candidate’s combination of Knowledge, Skills

VU Amsterdam, Tilburg Universiteit, Tinbergen

to find and develop a solution. Their shared

and Attitude (KSAs) as presented in a can-

Institute, and Universiteit van Amsterdam.

vision was to create a single, distinctive pri-

didate’s application and a personal inter-

vate financial academic institution that would

view. Only the best, most well-rounded and

pave the way in creating ‘new thinking in

motivated candidates from around the world

finance’ – a way of thinking that integrates

are handpicked and invited to attend DSF.

DSF Makes Landing that Dream Job

the latest financial industry knowledge and

Only 30 students maximum are admitted to

in Finance a Reality

developments with acute intellectual foresight.

each programme. What is further noteworthy

It is no secret that DSF graduates are strongly

is that DSF goes above and beyond most

favoured by prospective employers, which is

educational institutions to provide admit-

evident by its impressive placement records.

ted students guaranteed access to incredible

The rigorous academic training – the teaching

funding opportunities, in the form of scholar-

methods, demanding research ambitions and

ships and a specially-developed loan scheme.

heavy emphasis on career development – ef-

The same criteria used to evaluate candidates

fectively prepares graduates for employment

for admission to the school are also applied in

in fields such as: risk management, consul-

the awarding of scholarships.

tancy, financial law, private equity, mergers and acquisitions, corporate reinsurance, in-

Master’s in Finance Programmes

vestment banking, portfolio management,

World Class Faculty

DSF has 4 highly-specialised, intensive 1-year

and more. Next to our sponsor companies,

DSF attracts leading finance, economics and

Master’s degree programmes in: Risk Manage-

some examples of companies employing

business academics as permanent teaching

ment, Corporate Finance and Banking, and

DSF graduates include: UBS, JPMorgan,

faculty, visiting professors, guest lecturers

both a LLM and MSc programme in Finance

Bain, Morgan Stanley, Barclays Capital and

and advisors. Not surprisingly, DSF faculty

and Law. In addition to the core courses, each

Goldman Sachs.

are affiliated with the world’s top universi-

Master’s student is required to perform an

ties, conducting cutting-edge financial and

internship, to write a thesis and complete the

economic research, as well as advising the

Duisenberg Leadership Programme (DLP). The

world’s major corporations and governments

DLP is designed to develop financial experts

on fiscal matters. In addition to academics,

as experts who can also act and lead with

though, some of DSF’s faculty are current or

integrity. The DLP includes courses, such as:

former executives from the financial industry.

Ethics, Professional Communication Skills,

Symphony Building

This combination of academic and industry

Incentives and Behavioural Finance, Financial

Gustav Mahlerplein 117

knowledge in the DSF classroom forms the

Regulation, Economics of Risk, and Interna-

1082 MS Amsterdam

core of DSF’s educational philosophy and is

tional Corporate Governance.

+31 (0)20 525 8590

pivotal to preparing well-rounded, highly

info@dsf.nl

capable future financial leaders.

www.dsf.nl

• inhoudelijk

door Dennis Hilkens

Oudedagsvoorziening voor de zelfstandige ondernemer Een werknemer bouwt pensioen op via zijn werkgever. De zelfstandig ondernemer dient daarentegen zelf te zorgen voor zijn oudedagsvoorziening. In dit stuk zullen we stil staan bij de mogelijkheden daartoe.

I

n tegenstelling tot de directeurgrootaandeelhouder (DGA), wordt de zelfstandige ondernemer niet als werknemer gezien. Een werknemer bouwt pensioen op dat fiscaal gefaciliteerd wordt door de pensioenregels in de Wet op de Loonbelasting, een ondernemer niet. In dit stuk staan we stil bij de oudedagsvoorzieningen voor de zelfstandige ondernemer, aangezien een zelfstandige ondernemer zelf zorg dient te dragen voor zijn oudedagsvoorziening.

Voor de zelfstandig ondernemer en de zelfstandige beroepsbeoefenaar gelden wat betreft de oudedagsvoorziening enkele bijzondere regelingen die alleen voor hen toegankelijk zijn. Alvorens aan een bespreking van dergelijke specifieke regelingen toe te komen, is het noodzakelijk om het begrip ‘zelfstandig ondernemer’ nader te definiëren.

Wie is zelfstandig ondernemer?

Een zelfstandig ondernemer is iemand voor wiens rekening een onderneming wordt gedreven. In tegenstelling tot een werknemer bestaan zijn inkomsten niet uit loon, maar hij geniet winst uit onderneming. De ondernemer kan binnen zijn onderneming personeel in dienst hebben, maar hij kan ook de enige persoon zijn die werkzaam is binnen de onderneming, een zogenoemde zelfstandige zonder personeel (zzp’er).

Het is evident dat het inkomen van de zelfstandige ondernemer direct afhankelijk is van de resultaten van zijn onderneming. Hierin verschilt hij van een werknemer. Een werknemer is degene die krachtens arbeidsovereenkomst naar burgerlijk recht of publiekrechtelijke aanstelling arbeid verricht voor een werkgever, met uitzondering van de directeur-grootaandeelhouder en de werknemer die onder de werkingsfeer van een verplicht gestelde beroepspensioenregeling als bedoeld in de Wet verplichte beroepspensioenregeling valt. 1 De werknemer ontvangt loon, grotendeels onafhankelijk van de resultaten van de onder-

20

neming waarvoor hij werkt.

Tenslotte wordt als zelfstandig ondernemer mede de beoefenaar van een zelfstandig beroep verstaan.2

De beroepspensioenregeling Het feit dat iemand zelfstandig ondernemer is betekend niet automatisch dat een ondernemer geen pensioen kan opbouwen. In een aantal beroepsgroepen zijn de beroepsgenoten een beroepspensioenregeling overeengekomen.3 Dit geldt onder meer voor apothekers, artsen, notarissen en tandartsen. Een zelfstandig ondernemer die een dergelijk beroep uitoefent is veelal verplicht om deel te nemen aan deze beroepspensioenregeling.

Deelname aan deze beroepspensioenregeling betekent overigens niet dat de opbouw van andere (fiscaal) gefaciliteerde oudedagsvoorzieningen niet meer mogelijk is. Echter, of er ruimte is voor aanvullende opbouw hangt af van de kwaliteit van de beroepspensioen-

regeling en het fiscale regime waarbinnen de aanvullende opbouw plaatsvindt.

De oudedagsvoorzieningen De oudedagsreserve maakt deel uit van de winst uit onderneming. Voordat we aan bespreking van deze fiscale faciliteit toe komen, is het van belang op te merken dat deze faciliteit ook aan buitenlands belastingplichtigen toekomt.4 Buitenlands belastingplichtigen zijn diegene die niet in Nederland wonen, maar wel Nederlands inkomen genieten.5 Wielockx In de Wielockx-zaak is een in België wonende Belgische onderdaan (Wielockx) werkzaam als zelfstandig fysiotherapeut in Nederland. Hij verwerft al zijn inkomsten in Nederland.

Belanghebbende verzoekt zijn in Nederland genoten belastbaar inkomen te verminderen uit hoofde van toevoeging aan de oudedagsreserve.

februari 2012 FIRM

• inhoudelijk

Op basis van de Overeenkomst Nederland – België kan een belastingplichtige met woonplaats in een andere lidstaat in Nederland geen fiscale oudedagsreserve vormen ten laste van het belastbaar inkomen. Aan het HvJ EG worden in dit verband enkele prejudiciële vragen voorgelegd.

HvJ: “…Een regeling van een Lid-Staat, op grond waarvan ingezetenen van deze staat de voor de vorming van een oudedagsreserve bestemde winst uit onderneming niet op het belastbaar inkomen in mindering kunnen brengen,(…) , kan niet worden gerechtvaardigd door het feit, dat de periodieke uitkeringen die de niet-ingezeten belastingplichtige nadien uit de oudedagsreserve uitbetaald krijgt, niet in deze staat zijn belast, maar in de staat van de woonplaats (…)Een dergelijk verschil in behandeling is derhalve in strijd met artikel 52 van het Verdrag…”

Voor de meeste zelfstandig ondernemers geldt echter dat zij niet onder de werkingssfeer van een beroepspensioenregeling vallen.

Deze zelfstandig ondernemers kunnen geen pensioen opbouwen, maar hebben wel andere mogelijkheden om een oudedagsvoorziening op te bouwen.

De Fiscale Oudedagsreserve (FOR) Speciaal voor zelfstandig ondernemers is er de mogelijkheid om een oudedagsreserve op te nemen op de balans van onderneming. Aan de vorming en hoogte van de desbetreffende oudedagsreserve zijn wel een aantal voorwaarden verbonden.

De belangrijkste bepaling in dit verband is artikel 3.67 Wet inkomstenbelasting 2001. Lid 1 bepaalt: “De ondernemer die aan het urencriterium voldoet en bij de aanvang van het kalenderjaar de leeftijd van 65 jaar nog niet heeft bereikt, kan bij het bepalen van de in een kalenderjaar genoten winst over dat jaar toevoegen aan de oudedagsreserve” Ondernemer is de belastingplichtige voor rekening van wie een onderneming wordt gedreven en die rechtstreeks wordt verbonden voor verbintenissen betreffende die onderneming.6 Voorts is het van belang dat de ondernemer

1 Art. 1 Pensioenwet

voldoet aan het urencriterium. Om aan het criterium te voldoen moet de ondernemer gedurende het kalenderjaar ten minste 1225 uren besteden aan het drijven van de onderneming.7 Dit criterium zorgt ervoor dat aftrekposten alleen worden gebruikt door zelfstandigen voor wie ondernemen de belangrijkste bezigheid en inkomstenbron is.

Door de economische crisis kampen zzp’ers met minder opdrachten, zodat ze moeite hebben om aan het urencriterium te voldoen. Zij besteden vaak meer tijd aan scholing, administratie en acquisitie. Die uren tellen echter ook mee.

De hoogte van de toevoeging aan de reserve over een kalenderjaar bedraagt 12% van de winst die de belastingplichtige als ondernemer uit een onderneming geniet, maar niet meer dan € 11.882.8 De fiscale oudedagsreserve is geen pensioenvoorziening, maar een faciliteit die slechts uitstel van belasting geeft. De reserve geeft eigenlijk alleen het bedrag weer waarover pas in de toekomst belasting betaald moet worden; het moment waarop de FOR vrijvalt. Dit moment kan verder worden uitgesteld door na het beëindigen van de onderneming – of tussentijds – de oudedagsreserve onbelast om te zetten in een lijfrente.

Omzetting oudedagsreserve in lijfrente Zoals reeds vermeld kan een zelfstandig ondernemer de oudedagsreserve omzetten in een lijfrente. De oudedagsreserve neemt dan of met het bedrag dat is omgezet in een lijfrente. De winst neemt daardoor toe met dat bedrag. De lijfrentepremie kan vervolgens in mindering worden gebracht op het belastbare inkomen.

Hierdoor kan de oudedagsreserve zonder fiscale consequenties omgezet worden in een lijfrente. Deze omzetting heeft geen gevolgen voor de jaarruimte in dat jaar, omdat de toevoegingen aan de oudedagsreserve in eerde jaren al tot mindering van de jaarruimte hebben geleid.

Door omzetting van de oudedagsreserve in een lijfrente wordt de oudedagsreserve in plaats van een ‘papieren’ voorziening op de balans daadwerkelijk een oudedagsvoorziening voor de zelfstandig ondernemer.

Als de ondernemer de gevormde oudedagsreserve niet omzet in een lijfrente, wordt de oudedagsreserve in het jaar van onttrekking tot de winst gerekend, waarover volgens het

progressieve IB-tarief alsnog wordt afgerekend.

De vorming van de oudedagsreserve heeft dan alleen maar geleid tot belastinguitstel en niet tot een oudedagsvoorziening voor de zelfstandig ondernemer.

Omzetting stakingswinst in lijfrente Indien een zelfstandig ondernemer ophoudt met het drijven van een onderneming, is er sprake van staking van zijn onderneming. In dat geval moet de (ex-) ondernemer belasting betalen over de zogenoemde stakingswinst.

Veel ondernemers stellen: “Mijn bedrijf is mijn pensioen!”

Bij het staken van de onderneming wordt het dan vrijkomende kapitaal aangewend voor een oudedagsvoorziening. Naast het in één keer afrekenen over de stakingswinst, heeft de ondernemer immers de keuze om ten laste van de stakingswinst een lijfrente te kopen. Op deze wijze hoeft er niet in één keer te worden afgerekend, maar wordt de stakingswinst omgezet in een periodieke uitkering. Over deze termijnen zal in de toekomst inkomstenbelasting worden geheven. De verschuldigde lijfrentepremie is gewoon aftrekbaar als uitgave voor inkomensvoorziening.

De lijfrente op grond van de stakingswinst is overigens niet onbeperkt. In de eerste plaats hangt de hoogte van de maximale aftrek af van de leeftijd van de stakende ondernemer.9 Daarnaast kan het berekende bedrag niet meer zijn dan de behaalde stakingswinst. Opmerking verdient het feit dat deze lijfrentepremieaftrek per ondernemer geldt en niet per onderneming.

Conclusie De overheid probeert het zelfstandig ondernemen te stimuleren door een aantal wettelijke regelingen die zorg moeten dragen voor de oudedagsvoorziening van de zelfstandig ondernemer. Naast het omzetten van een gedeelte van de winst in een FOR kan een stakende ondernemer een gedeelte van de stakingswinst omzetten in een lijfrente.

Door het bestaan van deze fiscaal gefaciliteerde mogelijkheden tot het vormen van een oudedagsvoorziening hoeft een zelfstandig ondernemer zich dus in principe geen zorgen te maken over zijn oudedagvoorziening, mits de wettelijke voorschriften in acht worden genomen.

2 Art. 3.4 lid 2 Wet inkomstenbelasting 2001 3 Art. 1 Wet verplichte beroepspensioenregeling 4 HvJ EG 11 augustus 1995, C-80/94 (Wielockx) 5 Art. 2.1 lid 1 sub b Wet

inkomstenbelasting 2001 6 Art. 3.4 Wet inkomstenbelasting 2001 7 Art. 3.6 lid 1 Wet inkomstenbelasting 2001 8 Art. 3.68 lid 1 Wet inkomstenbelasting 2001 9 Art. 3.129 lid 2 Wet inkomstenbelasting 2001

FIRM februari 2012

21

• Verslag

door Lotte Schamp

Een andere kant van de fiscaliteit Nooit gedacht dat ik dit jaar de hand van de minister van Financiën zou schudden. Nooit bedacht dat het ambtenarenvak iets voor mij zou zijn. In dit stuk wil ik jullie vertellen over mijn ervaringen als stagiair bij het ministerie van Financiën.

In 2006 startte ik mijn studie Fiscale economie in Maastricht. Na 3 jaar begon ik aan mijn master, of beter gezegd twee masters.

Zoals velen vond ik de studietijd veel te snel voorbij gaan en besloot daarom zowel de master Fiscale economie als Fiscaal recht te gaan doen.

Na diverse FIRST-activiteiten en een bestuursjaar, kan ik zeggen dat ik een goed begrip heb gekregen van de belastingadviespraktijk.

Bovendien heb ik met veel plezier stage gelopen bij Loyens & Loeff en Ernst & Young.

Toch ben ik tijdens het afgelopen LOFcongres op het ministerie van Financiën afgestapt. Dit had twee redenen. Ten eerste omdat ik gemerkt had dat vrijwel alle onderwerpen die ik koos voor opdrachten van de universiteit een beleidsmatig karakter hadden; mijn wortels liggen in fiscale economie en ik vind het interessant om beleidsmogelijkheden te analyseren en de voors en tegens af te wegen. Hierbij komen de meest voor de hand liggende public finance principes kijken. Ten tweede, heb ik me op fiscaal rechtelijk gebied met name verdiept in het verdragenrecht en de toepassing hiervan. Zodoende heb ik besloten om een kijkje te gaan nemen op de plek waar belastingbeleid wordt gemaakt en waar er over belastingverdragen wordt onderhandeld: het ministerie van Financiën!

Zo geschiedde dat op 10 oktober mijn stage begon op de directie Internationale Fiscale Zaken. Nu moet ik er bij zeggen dat ik al een scriptie had geschreven over het Europese voorstel van een belasting op de financiële sector, onder andere over de financiële transactiebelasting (hierna: ftt). Nadat de voorzitter van de Europese Commissie Barroso in september opriep tot een dergelijke belasting werd ik meteen meegezogen in dit dossier van de directie Algemene Fiscale Politiek (Europa).

Tijdens de eerste weken van mijn stage werd het Nederlandse standpunt voorbereid en dit kwam in grote lijnen overeen met een conclusie in mijn scriptie.

In mijn scriptie concludeer ik dat de ftt, gezien de gestelde doelen van de Europese Commissie, geen optimale belasting is. Mijns inziens zal de ftt de financiële markt niet efficiënter maken en geen redelijke bijdrage van de financiële sector garanderen aan de 22

kosten van de financiële crisis. Toegegeven, een ftt op Europees niveau zal substantiële opbrengsten genereren, maar dit kan op een veel efficiëntere (i.e. minder verstorende) manier. Een zogenoemde ‘rent-seeking’ financiële activiteitenbelasting – kort door de bocht een belasting op het excessieve deel aan winst en loon – heeft de potentie om zowel risiconemend gedrag in de financiële sector te beïnvloeden als voornamelijk te drukken op de financiële instituties zelf. In de hedendaagse Europese discussie over de ftt merk ik dat de oorspronkelijk gestelde doelen grotendeels zijn losgelaten, waarschijnlijk omdat ze rationeel niet te verkopen zijn, en de politieke discussie de boventoon voert. Voor mij was de politieke dimensie in besluitvorming volledig nieuw.

Dankzij mijn scriptie ben ik volledig bij het ftt-dossier betrokken en heb ik de kans gekregen om heel veel te zien. Zo ben ik mee geweest naar een werkgroep van de Europese Raad in Brussel. Hier waren alle Europese lidstaten en een aantal specialisten van de Europese Commissie aanwezig. Het was interessant om te zien welke landen de boventoon voerden en vooral opvallend was de doortastende rol van de Europese Commissie in deze discussie. Daarnaast heb ik bijvoorbeeld een overleg gehad met het Centraal Planbureau, en ook het lobbyen van betrokken partijen is mij niet ontgaan.

Door mijn gecombineerde stage heb ik naast het ftt-dossier ook de verdragsonderhandelingspraktijk leren kennen. Ik ben bijvoorbeeld meegegaan naar de plenaire behandeling van het nieuwe belastingverdrag met Japan. Voorafgaand aan de behandeling werd de staatssecretaris van Financiën Weekers (i.e. ‘de stas’) goed geïnstrueerd door zijn ondersteunende ambtenaren. Tijdens de behandeling zelf antwoordde hij op verschillende vragen: “Hier wordt nog even naar gekeken, ik kom hier later op terug.” Dan kwamen de bodes onze kant op om briefjes op te halen met de antwoorden. Het is grappig om me bewust te worden van het feit dat ik eerder tijdens het schrijven van een memo/opinie relatief veel gewicht toekende aan de letterlijke tekst uit de parlementaire geschiedenis. Nu ik een beter beeld heb van het totstandkomings- en

goedkeuringsproces van een belastingwet, is mij des te duidelijker geworden dat met name de bedoeling van en conceptgedachte achter een wetsartikel, is wat telt.

Verder was ik afgelopen week aanwezig bij verdragsonderhandelingen met Ierland. Hier merkte ik dat Nederland vooroploopt in de internationale fiscaliteit. Dit zie je bijvoorbeeld terug in de uitgebreide – en van het OESOModelverdrag afwijkende – bepalingen die Nederland voorstelt.

Als klap op de vuurpijl kan ik zeggen dat ik een eerste prijs won van de Grote Financiën Scriptieprijs! Deze prijs wordt jaarlijks door het ministerie van Financiën uitgereikt. Voorwaarde is dat de scriptie moet gaan over een financieel-economisch of (fiscaal)juridisch onderwerp.

Ik zou over mijn stage nog veel meer kunnen schrijven, maar hiervoor ontbreekt de ruimte. Ik hoop wel dat ik jullie zo een goede indruk heb gegeven van de interessante dossiers waar je op het ministerie van Financiën mee te maken krijgt. En wat ik vooral wil benadrukken is dat het heel erg belangrijk is goed bij jezelf na te gaan wat je wilt doen en waar je ware interesses liggen! Mijn ervaring bij het ministerie van Financiën heeft me in ieder geval geleerd dat er met een fiscale achtergrond veel meer mogelijk is dan de meest voor de hand liggende carrière in de belastingadviespraktijk.

februari 2012 FIRM

Bekijk dit eens van de fiscale kant

Fiscalisten voor het ministerie van FinanciÍn en de Belastingdienst De fiscale kant van een festival. Die is ingewikkelder en veelzijdiger dan je denkt. Want zo’n festival is een kort maar hevig samenkomen van een groot aantal bezoekers, maar ook van tal van ondernemers.

Van internationale bands tot horeca en merchandisers.

de branche en begrijpen de fiscale bijzonderheden ervan. Daarom controleren we niet alleen, maar informeren en adviseren we ook veel. Het is razend interessant werk dat voor veel mensen van grote betekenis is.

Onze fiscalisten zijn nauw betrokken bij een dergelijke happening.

We houden ons bezig met de inkomstenbelasting en omzetbelasting die betaald moeten worden, maar ook met het beantwoorden van kamervragen en het voorbereiden van wetswijzigingen. We kennen

Wil je meer weten over het werk van fiscalisten of een stage bij het ministerie van FinanciĂŤn of de Belastingdienst? En beschik je over een opleiding Fiscaal Recht of Fiscale Economie (Bachelor of Master)?

Kijk dan op fiscalisten.werkenvoornederland.nl voor meer informatie.

www.werkenvoornederland.nl

• Verslag

door Joost Willemsen

KPMG Meijburg & Co Business Course Zuid-Afrika Op zaterdag 5 november was het zover, samen met 19 andere studenten uit heel Nederland vertrok ik richting “Sonnig Suud-Afrika”. Bij deze groep van 20 zaten naast mijzelf ook nog eens 5 anderen uit Maastricht, te weten: Anja de Goeij, Luc van der Voort, Ruby-Ann van Renselaar, Ashley Battle en Willemijn Keulemans. Naast de groep van studenten ging er ook nog eens een groep van 25 medewerkers van KPMG Meijburg mee.

Hoewel ik aan de bar meestal wel graag vertel, ben ik op schrift daarentegen totaal niet in staat een mooi verhaal te fabriceren, ik zal in ieder geval een poging wagen. Ik vond het erg lastig om achteraf mijn ervaringen van deze Business Course op papier te zetten. Als ik aan deze reis terugdenk kan ik mij al nauwelijks meer herinneren wat we allemaal gedaan hebben. Niet zozeer omdat de ouderdom bij mij reeds heeft toegeslagen (mijn studie heeft inmiddels al een respectabele 6 jaren geduurd), maar eerder omdat we gewoon zo ontzettend veel gedaan hebben. De hele week was eigenlijk een groot avontuur.

De eerste helft van de week verbleven we een aantal dagen in een prachtig hotel aan de baai van Kaapstad, dat als uitvalsbasis diende voor bezoekjes aan Robbeneiland, Kaap de Goede Hoop en een wine-estate in Stellenbosch. Eigenlijk was er vanaf dag een al een leuke sfeer in de groep, iedereen kon erg goed met elkaar overweg. Dit zag je ook terug aan de hotelbar, die tot in de late uurtjes vol stond met studenten en Meijburgers. Uiteraard moes-

24

ten we als studenten ook wel “aan de bak” om de drie casusmiddagen tot een goed gevolg te brengen, maar dit was slechts een klein deel van de week. Deze casussen zag je ook wel als een uitdaging, want een goede prestatie was wel belangrijk om uiteindelijk kans te maken op een werkstudentschap of Sponsorship bij Meijburg na de reis.

De tweede helft van de week vertrokken we via een lijnvlucht naar Johannesburg van waaruit we per privéjet naar onze uiteindelijke bestemming werden gevlogen, de Sabi Sabi Bush Lodge in het Kruger Park (een bekend wildreservaat in Zuid-Afrika). Dit was een prachtige locatie, waar we tweemaal overnachtten en een aantal game-drives per jeep maakten waarin we met onze camera mooie plaatjes konden schieten van het loslopend wild. Dit was toch wel het hoogtepunt van de reis, waarin we leeuwen, luipaarden en andere dieren van dichtbij konden bewonderen, olifantenpoep gerookt hebben (ik zal jullie de details besparen, echter; hilariteit alom) en onder het genot van een koud bier-

tje van de prachtige zonsondergang genoten.

We sloten onze trip in Zuid-Afrika af met een bezoek aan de Ezweni Primary School, een onderwijsproject van KPMG Meijburg, waar wij kennismaakten met de enthousiaste en gastvrije leerlingen van de school en ook nog even onze handen uit de mouwen staken en een nieuw schoolgebouw in de verf staken en van inrichting voorzagen. Na een potje voetbal dan wel korfbal met de leerlingen nog even opfrissen en vervolgens per vliegtuig naar huis.

Kortom, ontzettend veel gedaan in een relatief kort tijdsbestek. Het was een fantastische ervaring die je nooit zal vergeten en een ontzettend leuke manier om Meijburg te leren kennen. Overigens heeft iedereen uit Maastricht een Sponsorship in de wacht kunnen slepen (chapeau voor de Maastrichtse delegatie!), wat voor ons betekent dat wij nog verder gaan kijken bij Meijburg. Ik kan dan natuurlijk met grote overtuiging iedereen die over een deelname twijfelt, of door dit stuk geïnteresseerd is geraakt het volgende adviseren: aanmelden voor de editie van 2012!

februari 2012 FIRM

• borrelpagina

FIRM februari 2012

25

• Inhoudelijk

door Dr. J.H.M. Arts

Vennootschapsbelasting: een struikelblok in het derde jaar?

Begin februari begint het weer: het blok Vennootschapsbelasting in het derde jaar van de bacheloropleiding. En elk jaar stel ik me opnieuw de vraag: wat verwachten studenten van het blok?

Het onderwerp van het blok is de belastingheffing over de winst van lichamen. Maar wat wordt er in dit verband bedoeld met lichamen?

Het is niet hetzelfde als ondernemingen, niet hetzelfde als rechtspersonen en niet hetzelfde als vennootschappen. Bij deze begrippen duizelt het een student die geen ervaring heeft met de commerciĂŤle praktijk al.

Veel studenten die in het derde jaar van hun opleiding zitten, zijn net gewend geraakt aan het systeem van de inkomstenbelasting. Dat iemand over zijn inkomen belasting moet betalen, wist je al uit ervaring als je een baantje hebt of hebt gehad. Dat je belasting moet betalen over de winst die je behaalt met een eigen bedrijf, is ook nog wel voor te stellen. Maar dat het voor de belastingheffing verschil maakt in welke juridische vorm je een bedrijf uitoefent, wordt lastiger. Helemaal ingewikkeld wordt het als je met concernstructuren gaat werken, waarin vennootschappen worden gestapeld.

Mijn gevoel is nogal eens dat studenten dan in het bos verdwaald raken.

De taak voor mij en mijn mededocenten in het blok is echter om jullie de weg door het bos te wijzen. Ik wil hierna alvast beginnen met het aangeven van de richting.

Allereerst dan: waarom maakt het voor de belastingheffing verschil in welke juridische vorm een onderneming wordt gedreven?

Welnu, het antwoord is simpel: omdat de belastingheffing aansluit bij de privaatrechtelijke rechtsverhoudingen. De rechtsvorm van de onderneming bepaalt dus hoe over de winst van de onderneming belasting wordt geheven. Voor het blok Vennootschapsbelasting is daarom kennis van het rechtspersonenrecht (Boek 2 BW) belangrijk. Dit betekent dat je het blok Ondernemingsrecht als voorkennis voor het blok Vennootschapsbelasting nodig hebt.

In het blok Ondernemingsrecht leer je dat een rechtspersoon een zelfstandig rechtssubject is,

26

dat voor het vermogensrecht met een natuurlijke persoon gelijkgesteld wordt. Die juridische gelijkstelling met een natuurlijke persoon brengt voor de belastingheffing mee dat een rechtspersoon alleen als zelfstandig subject aan belasting kan worden onderworpen. Inkomen van een rechtspersoon is inkomen van de rechtspersoon zelf en niet van de gerechtigden in zijn vermogen, zoals aandeelhouders of leden. In hoeverre dat inkomen (de winst) aan belasting is onderworpen, moet daarom apart in de wet geregeld worden. Als er niets over bepaald wordt, kan over de winst van een rechtspersoon geen belasting worden geheven als gevolg van de privaatrechtelijke rechtspersoonlijkheid.

In Nederland is de belastingheffing over de winst van rechtspersonen geregeld in een aparte wet: de Wet op de vennootschapsbelasting 1969. Deze wet is in 1970 in werking is getreden.

Op grond van de Wet op de vennootschapsbelasting 1969 wordt een aparte belasting geheven, de vennootschapsbelasting. Een oud adagium van de vennootschapsbelasting is: wat de inkomstenbelasting is voor natuurlijke personen, is de vennootschapsbelasting voor rechtspersonen.

De vennootschapsbelasting is echter volgens de Wet op de vennootschapsbelasting 1969 niet een belasting die van rechtspersonen wordt geheven maar van lichamen. Deze begrippen zijn niet gelijk. Het begrip lichamen omvat meer dan alleen rechtspersonen; het omvat ook samenwerkingsverbanden (vennootschappen) en doelvermogens die geen rechtspersoonlijkheid bezitten. Maar niet alle lichamen zonder rechtspersoonlijkheid zijn voor hun inkomen aan de vennootschapsbelasting onderworpen.

De scheidslijn tussen belastingplichtige en niet-belastingplichtige lichamen is voor lichamen zonder rechtspersoonlijkheid getrokken bij vennootschappen waarin de participaties van de vennoten met aandelen in een NV of een BV te vergelijken zijn. Deze lichamen zijn

zelfstandig belastingplichtig, ook al hebben ze geen rechtspersoonlijkheid. Andere lichamen zonder rechtspersoonlijkheid zijn niet zelf belastingplichtig. Het gaat om maatschappen, vennootschappen onder firma en commanditaire vennootschappen, die geen vennoten hebben met participaties die met aandelen in een NV of een BV te vergelijken zijn. De winst van deze vennootschappen wordt belast als inkomen van de vennoten. Iedere vennoot moet zijn aandeel in de winst van de vennootschap als eigen inkomen aangeven. Dit wordt transparantie genoemd (transparence fiscale).

Een ander onderscheid dat voor de afbakening van de belastingplicht essentieel is, is dat tussen binnenlandse en buitenlandse belastingplichtigen. Dit onderscheid bestaat voor de vennootschapsbelasting net zoals voor de inkomstenbelasting. Voor de vennootschapsbelasting wordt de binnenlandse of buitenlandse belastingplicht bepaald door de plaats waar een lichaam gevestigd is. Is dit in Nederland, dan is het lichaam binnenlands belastingplichtig. Het is dan belasting verschuldigd over zijn wereldwinst, dit is het inkomen (de winst) waar ter wereld ook behaald.

Is het lichaam in het buitenland gevestigd, dan is het in Nederland slechts belasting verschuldigd over zijn Nederlandse inkomen, dit is het inkomen dat het in Nederland heeft behaald.

De Wet op de vennootschapsbelasting 1969 bevat een opsomming welke inkomsten van een buitenlands lichaam in Nederland belastbaar zijn. Heeft een in het buitenland gevestigd lichaam zulke inkomsten, dan is het in Nederland buitenlands belastingplichtig. Heeft het niet zulke inkomsten, dan is het in Nederland in het geheel niet aan de vennootschapsbelasting onderworpen.

De vraag of een lichaam in Nederland of in het buitenland gevestigd is, raakt de afbakening van het blok Vennootschapsbelasting met het blok Internationaal belastingrecht. In de taken van het blok Vennootschapsbelasting wordt februari 2012 FIRM

• inhoudelijk voorondersteld dat het steeds om binnenlands belastingplichtige lichamen gaat. De vraag wanneer een lichaam in Nederland gevestigd is, wordt in het blok Vennootschapsbelasting niet behandeld. Die komt aan de orde in het blok Internationaal belastingrecht.

Als we eenmaal de vraag behandeld hebben welke lichamen aan de vennootschapsbelasting onderworpen zijn – de vraag naar de subjectieve belastingplicht –, komen we toe aan de vraag waarover de belasting geheven wordt – de vraag naar de objectieve belastingplicht. Hiervoor is de kennis van het blok Winst uit onderneming van belang. De Wet op de vennootschapsbelasting 1969 verklaart namelijk de bepalingen omtrent winst van de Wet inkomstenbelasting 2001 voor de bepaling van de winst voor de vennootschapsbelasting in beginsel van overeenkomstige toepassing.

Zie art. 8 lid 1 Wet Vpb 1969. De Wet op de vennootschapsbelasting 1969 bevat alleen uitzonderingen en afwijkingen van die bepalingen van de inkomstenbelasting. Maar dat zijn wel heel belangrijke en heel ingrijpende.

Op de regels omtrent winst die voor de inkomstenbelasting en de vennootschapsbelasting gelijk zijn, gaan we in het blok Vennootschapsbelasting niet in. Die worden als kennis uit het blok Winst uit onderneming bekend verondersteld. Ik wil hier wel uitdrukkelijk onder de aandacht brengen dat als gevolg van de verwijzing in art. 8 lid 1 Wet Vpb 1969 de basisartikelen in de Wet inkomstenbelasting 2001 over winst ook de basisartikelen van de bepaling van de winst voor de vennootschapsbelasting zijn. Die basisartikelen zijn art. 3.8 Wet IB 2001, dat het totaalwinstbegrip bevat, en art. 3.25 Wet IB 2001, dat het jaarwinstbegrip bevat, het voorschrift dat de in een jaar behaalde winst volgens goed koopmansgebruik moet worden bepaald. Dit geldt dus ook voor de bepaling van de winst voor de vennootschapsbelasting.

Art. 8 lid 2 Wet Vpb 1969 biedt de mogelijkheid om aan de toepasselijke regels voor de bepaling van de winst uit de Wet inkomstenbelasting 2001 voor de vennootschapsbelasting een andere invulling te geven, indien dit uit het verschil in wezen tussen de belastingplichtige en een natuurlijke persoon voortvloeit.

In dit verband zijn er twee algemene punten die de aandacht verdienen: ten eerste het verschil tussen kapitaalstortingen en onttrekkingen bij een rechtspersoon als gevolg van de rechtspersoonlijkheid ten opzichte van kapitaalstortingen en onttrekkingen bij een onderneming van een natuurlijke persoon en

FIRM februari 2012

ten tweede de verplichting die voor rechtspersonen kan bestaan om een jaarrekening op te maken volgens het jaarrekeningenrecht.

Voor de bepaling van de totale winst (in de zin van art. 3.8 Wet IB 2001) geldt als principieel uitgangspunt dat kapitaalstortingen en onttrekkingen niet tot de winst behoren.

Kapitaalstortingen zijn de bedragen die de gerechtigden tot het ondernemingsvermogen als eigen vermogen voor de onderneming verschaffen. Onttrekkingen zijn de bedragen, afkomstig uit de met de onderneming behaalde winst, die ten behoeve van de gerechtigden tot het ondernemingsvermogen worden besteed.

Bij een onderneming van een natuurlijke persoon zijn kapitaalstortingen en onttrekkingen enkel een kwestie van kwalificatie voor de belastingheffing; bij een rechtspersoon gaat het ook steeds om een vermogensovergang.

Kapitaalstortingen en onttrekkingen hebben daarom voor de inkomstenbelasting geen civielrechtelijke consequenties en voor de vennootschapsbelasting wel.

Om het met een voorbeeld duidelijk te maken: stel een ondernemer voor de inkomstenbelasting koopt een auto die hij zowel zakelijk (voor de onderneming) als privé gaat gebruiken. Hij financiert de aankoop met geld van een privéspaarrekening (een spaarrekening die niet tot het ondernemingsvermogen behoort). Fiscaal is de vraag of de auto privé of ondernemingsvermogen is (vraag omtrent de vermogensetikettering). Als de auto ondernemingsvermogen is, is er tevens een kapitaalstorting in het ondernemingsvermogen ter grootte van de aankoopprijs van de auto, omdat de auto met geld uit het privévermogen is gefinancierd. De vraag omtrent de vermogensetikettering van de auto is een zuiver fiscale vraag. Civielrechtelijk staat de auto op naam van de ondernemer, ongeacht hoe de auto fiscaal wordt geëtiketteerd. Civielrechtelijk is er maar één vermogen: dat van de ondernemer. Ook de kapitaalstorting is daarom uitsluitend een fiscale kwestie; civielrechtelijk is er geen vermogensovergang.

Veranderen we nu het voorbeeld door van de ondernemer een enige directeur en aandeelhouder van een BV (DGA) te maken, die een auto koopt die ten behoeve van de onderneming van de BV wordt gebruikt, dan zijn ook civielrechtelijk de consequenties heel anders.

De vraag omtrent de vermogensetikettering komt niet aan bod. Of de auto tot het vermogen van de onderneming van de BV behoort of tot dat van de DGA privé, wordt civielrechtelijk bepaald. Beslissend is op wiens naam de koop-

overeenkomst van de auto is gesloten: heeft de DGA de overeenkomst op eigen naam gesloten of als bestuurder van de BV? In het eerste geval is de auto civielrechtelijk vermogen van de DGA en daarom ook fiscaal; in het tweede geval is de auto civielrechtelijk vermogen van de BV en dientengevolge ook fiscaal. In het eerste geval rijst de vraag of de BV een vergoeding voor het gebruik van de auto aan de DGA moet betalen; in het tweede geval of de DGA een vergoeding voor het (privé)gebruik aan de BV moet betalen. Ziet de DGA in het eerste geval op grond van zijn aandeelhouderschap af van het vragen van een vergoeding, dan is dit een (informele) kapitaalstorting (bevoordeling van de BV door een aandeelhouder als zodanig).

Hoeft de DGA in het tweede geval op grond van zijn aandeelhouderschap geen vergoeding te betalen, dan is het een onttrekking (verkapte winstuitdeling): de BV laat zich winst ontgaan met de bedoeling om de aandeelhouder als zodanig te bevoordelen. Gewoonlijk overigens zal het voordeel voor de DGA om de auto te mogen gebruiken zonder vergoeding van privékilometers, niet een voordeel zijn dat hij als aandeelhouder geniet maar als werknemer van de BV. Het voordeel is dan loon en belast volgens dezelfde regels als die welke gelden voor het privégebruik van een auto van de zaak door gewone werknemers. Wordt de auto gefinancierd door een ander dan degene die er de eigenaar van wordt, dan kan er voor de vennootschapsbelasting een geldlening, een kapitaalstorting of een onttrekking zijn. Wordt de auto door de DGA aangeschaft met geld van de BV, dan is er sprake van een geldlening door de BV aan de DGA als de DGA en de BV dit uitdrukkelijk zo afspreken en anders is het bedrag een onttrekking. Wordt de auto door de BV aangeschaft met geld van de DGA, dan is er sprake van een geldlening door de DGA aan de BV als de DGA en de BV dit uitdrukkelijk zo afspreken en anders is het bedrag een kapitaalstorting.

Zowel in het geval van een onttrekking als in het geval van een kapitaalstorting is er civielrechtelijk sprake van een vermogensovergang.

Deze verschillen tussen een DGA en een ondernemer voor de inkomstenbelasting zijn geheel terug te voeren op de rechtspersoonlijkheid van de BV. Het verschil tussen kapitaalstortingen en onttrekkingen voor de inkomstenbelasting en de vennootschapsbelasting komt ook op een andere manier nog in de belastingheffing naar voren. Onttrekkingen voor de vennootschapsbelasting zijn namelijk nog aan een aparte belasting onderworpen, de dividendbelasting.

Ook aan deze belasting wordt in het blok Vennootschapsbelasting aandacht besteed.

27

• Inhoudelijk

Het tweede punt dat ik hiervoor noemde met betrekking tot het verschil in wezen tussen een rechtspersoon en een natuurlijke persoon, betreft de toepassing van het jaarrekeningenrecht. Een rechtspersoon is op grond van Boek 2 BW verplicht om jaarlijks een jaarrekening te maken. Deze jaarrekening dient als basis voor de fiscale jaarrekening (de verlies- en winstrekening voor de vennootschapsbelasting).

Weliswaar geldt voor de fiscale jaarrekening een aparte norm (goed koopmansgebruik) maar bij de opstelling van zijn fiscale jaarrekening zal een rechtspersoon in de regel zo veel mogelijk de commerciële jaarrekening willen volgen. Voor de vennootschapsbelasting moet aan de Belastingdienst ook altijd de commerciële jaarrekening worden overgelegd. Verschillen tussen beide jaarrekeningen die niet uit de wet voortvloeien, zullen moeten worden verklaard. Dit betekent dat de richtlijnen voor de commerciële jaarrekening van invloed kunnen zijn op de uitleg van het begrip goed koopmansgebruik voor de vennootschapsbelasting.

De grote onderwerpen van het blok Vennootschapsbelasting zijn de beperkingen van de renteaftrek, de deelnemingsvrijstelling en de

door Dr. J.H.M. Arts

fiscale eenheid. Hier gaan de meeste taken van het blok over.

De vennootschapsbelasting kent een groot aantal bepalingen die de aftrek van rente geheel of gedeeltelijk uitsluiten. Al deze bepalingen vinden hun oorsprong in de basisregel dat de vergoeding voor de verstrekking van vreemd vermogen (rente) aftrekbaar is en de vergoeding voor de verstrekking van eigen vermogen (dividend) niet. Maar zoals uit het hiervoor gegeven voorbeeld met de auto die ten behoeve van de BV wordt aangeschaft, blijkt, heeft een enig aandeelhouder keuze tussen de verstrekking van eigen vermogen of vreemd vermogen.

De aandeelhouder zal zich bij die keuze laten leiden door de fiscale consequenties. Om de uitwassen van die keuzevrijheid te beperken is het grote aantal renteaftrekbeperkingen in de vennootschapsbelasting ingevoerd.

De deelnemingsvrijstelling heeft een geheel andere achtergrond. Zij beoogt dubbele heffing van vennootschapsbelasting over winst te vermijden. Daarnaast berust zij op de verlengstukgedachte, dat wil zeggen dat voor de belastingheffing de onderneming van de dochtermaatschappij als een verlengstuk van

• Inhoudelijk

de onderneming van de moedermaatschappij wordt gezien. Hieruit vloeit dan voort dat bij de belastingheffing over de opbrengsten van de aandelen (deelneming) bij de moedermaatschappij er rekening mee moet worden gehouden dat al bij de dochtermaatschappij belasting over de winst geheven is.

De fiscale eenheid ten slotte is een echte concernregeling. Uitgangspunt voor de vennootschapsbelasting is dat elke rechtspersoon zelfstandig belastingplichtig is. Als aan een aantal voorwaarden is voldaan, mag een groep van vennootschappen (NV’s en BV’s) echter kiezen voor belastingheffing over het gezamenlijke resultaat. De belangrijkste voorwaarde is dat de moedermaatschappij 95% of meer bezit van de aandelen van de in de fiscale eenheid op te nemen dochtermaatschappijen.

De vennootschapsbelasting is een boeiende belasting. Voor wie de uitgangspunten goed in de gaten heeft, hoeft het blok Vennootschapsbelasting geen struikelblok te zijn. Ik hoop jullie hierboven daarvoor een handreiking te hebben gegeven.

door Philippe Piters

Pensioen: een patstelling tussen jong en oud?

Pensioenen zijn een heet hangijzer. Het nieuwe pensioenakkoord, afgesloten tussen de Minister van Sociale Zaken Henk Kamp en de sociale partners, leidt tot beroering in de samenleving.

H

et pensioenakkoord is vooral zijn om langer door te werken. De vergrijzing een gevolg van de economische begint langzaam vorm te krijgen met alle gevolrecessie. Onze (wereldwijd ver- gen voor het pensioenstelsel van dien. maarde) pensioenpot bleek niet Nu is er een akkoord bereikt: de pensioenvoldoende te zijn gevuld om de effecten van de leeftijd wordt in geleidelijke stappen verhoogd recessie te compenseren en gepensioneerden naar 67 jaar. Werkgevers worden gestimuleerd hun jaarlijkse indexatie te garanderen. Be- om hun oudere werknemers langer in dienst heerders van de pensioenfondsen wijzen naar te houden door middel van de zogenaamde de financiële markten als schuldige. Politici “Mobiliteitsbonus”. Eerder stoppen met werken wijzen natuurlijk vooral naar elkaar. Feit blijft blijft mogelijk, maar alleen tegen een korting dat zowel politici en pensioenfondsen te lang op de AOW. Andersom geldt dit ook: werknemooi weer hebben gespeeld en een aanpassing mers die langer doorwerken krijgen meer AOW. of hervorming van het stelsel steeds hebben Er is echter één groep in onze maatschappij uitgesteld. Dit terwijl ondertussen wel duide- die niet in de besluitvorming werd betrokken, lijk is dat mensen veel ouder worden en in staat maar wel de gevolgen van het pensioenak-

28

koord draagt: de jongeren. Hierdoor is iets gebeurd wat als uniek kan worden beschouwd: politieke jongeren organisaties van links tot rechts zijn unaniem tegen het pensioenakkoord en zijn samen een actie begonnen onder de naam “PensioenOpstand”. Op de website www.pensioenopstand.nl is een gezamenlijk manifest te vinden waar helder wordt uitgelegd waarom het huidige pensioenakkoord niet deugt. Uw FIRM redactie nam contact op met de voorzitters van de Politieke Jongeren Organisaties voor een korte reactie. Deze zijn te lezen op de volgende pagina.

februari 2012 FIRM

• inhoudelijk

Rick Jonker, voorzitter Jonge Socialisten (PvdA) Pensioenen is voor jongeren geen ver van je bedshow!

Het liefst had minister Kamp van Sociale Zaken het pensioenakkoord zo snel mogelijk met steun van de Tweede Kamer ondertekend. Maar gelukkig kwam er uit alle hoeken weerstand. Vijf politieke jongerenorganisaties hebben de handen in een geslagen om een beter akkoord te krijgen. De solidariteit tussen generaties staat in het huidige akkoord op het spel.

Dat is reden nummer 1 voor de Jonge Socialisten om te strijden voor een beter pensioenstelsel. Want

als er niets gebeurd moeten de jongere generaties (50-) straks enorme premies betalen om het stelsel overeind te houden. Daarom is het belangrijk dat jongeren niet langs de zijlijn blijven staan in deze discussie, ook al ben je nog helemaal niet begonnen met het opbouwen van je pensioen. Dus doe mee met www.pensioenopstand.nl voor het pensioen van de toekomst.

Bram Dirkx, voorzitter JOVD (VVD) De JOVD is van mening dat de AOW-leeftijd verhoogd moet worden naar 67 jaar door de pensioenleeftijd gedurende twaalf jaar elk jaar met twee maanden op te voeren. Dit anders dan is afgesproken in het pensioenakkoord. Dit om het financiële gat niet verder te vergroten. Daarnaast moeten we af van het idee dat de AOW een verzekering is, want hierdoor is een groot financieringsprobleem ontstaan. Daarom moet de

AOW gefiscaliseerd worden. Zo gaan 65-plussers ook meebetalen aan de AOW. Werknemers zouden hun eigen pensioenfonds moeten kunnen kiezen, wat momenteel niet het geval is. Op die manier kunnen ook ZZP’ers meedoen. De kaders van het pensioenakkoord zijn natuurlijk al geschapen, maar laten we de ruimte die er nog is aangrijpen om ook voor jongeren een mooie toekomst te garanderen.

Nikie van Thiel, voorzitter Jonge Democraten (D66) Normaal gesproken zou een student zich druk maken om zijn of haar eerstvolgende tentamen, de keuze voor een Master en de datum waarop studiefinanciering binnenkomt. Toch hebben de Jonge Democraten vorig jaar besloten om het Pensioen bij dit rijtje te scharen. Binnen nu en tien jaar werken wij namelijk allemaal, waarbij wij verplicht zijn om te sparen voor ons pensioen via pensioenpremie. Maar wij sparen niet voor ons eigen pensioen: je ingelegde geld komt in een collectief pensioenfonds waarbij vakbonden bepalen hoe deze verdeeld gaat worden. Dit laatste vinden de Jonge Democraten onacceptabel, omdat

vakbonden het belang van jongeren structureel niet vertegenwoordigen. Daarnaast zou het herverdelen van geld vanuit verplichte premies per definitie een zaak van de overheid moeten zijn.

Door de crisis en mismanagement is veel geld verdwenen uit deze pot. Als je hierbij de vergrijzing op telt, kom je uit op een negatief saldo van veel pensioenfondsen. Dikke kans dat je dus een groot gedeelte van je ingelegde pensioenpremie nooit meer terug ziet. Daarom is het belangrijk dat alle jongeren nu hun stem laten horen!

Jojanneke Vanderveen, voorzitter DWARS (GroenLinks) Pensioenen zijn nou niet bepaald het thema waar de meeste jongeren mee bezig zijn. Toch zouden we dat wel moeten doen. Het risico dat wij een lege pensioenpot aantreffen als we over 40 jaar met pensioen gaan, is namelijk veel te reëel. Door structureel wanbeleid binnen de pensioenfondsen de afgelopen decennia, zijn opgebouwde rechten intact gelaten, terwijl de rekening steeds werd en wordt doorgeschoven naar de volgende generatie. Probleem opgelost; de jongeren komen toch niet in opstand.

FIRM februari 2012

Om hier wat aan te doen, heeft ook DWARS, GroenLinkse jongeren zich dit jaar aangesloten bij het initiatief ‘PensioenOpStand’. Samen met jongeren van andere politieke partijen maken we duidelijk dat wij dit niet accepteren.

Waar zit de oplossing dan? In een solidair systeem, dat niet de rekening doorschuift, maar de lusten én de lasten eerlijk over generaties verdeelt. De blik op de toekomst! Daar gaan wij ons hard voor maken.

29

• Verslag

door Yannick Koekelkoren

PwC Fiscalisten Festival 2011 Op dinsdag 6 december was het dan zover, het was tijd voor het PwC Fiscalistenfestival.

Om half 12 werden we met bussen op station Utrecht opgehaald om naar de locatie, de Fabrique, gebracht te worden. Hier werden we ontvangen met een smakelijke lunch en na het welkomstwoord begonnen we aan de workshops. Zelf volgde ik de workshops Mergers & Aquisitions, Private Companies en BTW. Het waren leuke workshops waardoor je op een informele manier PwC en de verschillende vakgebieden beter leert kennen. Na de workshops was er gelegenheid om te karten of je kon alvast gaan borrelen. Na een leuke kart sessie en nog even kort geborreld te hebben was het tijd voor het diner, waarbij je bij verschillende vakgebieden van PwC kon aanschuiven. Na het diner was er een afsluitend optreden van een band. Hierna werden we weer met bussen naar Utrecht centraal gebracht vanwaar we weer naar huis gingen. Al met al een erg geslaagde dag en zeker voor herhaling vatbaar!

• Verslag

door Bob van de Kerkhof

PwC Inhousedag

Op donderdag 1 december bracht FIRST Maastricht een bezoek aan PwC. Met een kleine delegatie zijn we op een fijne en schappelijke tijd vertrokken vanuit Maastricht.

Aangekomen op kantoor PwC te Eindhoven werden we hartelijk ontvangen. Het team dat ons begeleidde had grotendeels gestudeerd in Maastricht. Ze werken op verschillende locaties van PwC, zodat niet alleen Eindhoven was vertegenwoordigd.

Met een leuk spel om iedereen een beetje beter te leren kennen begonnen we de dag. Zo leer je nog eens wat over de aparte muzieksma-

30

ken van sommige werknemers! Het ijs was dan ook snel gebroken en na een heerlijke lunch zijn we aan de slag gegaan met de door PwC gemaakte casus. In drie groepen onderzochten we de problemen op drie verschillende werkgebieden, BTW, Vennootschapsbelasting en Human Resource Services. Van iedere afdeling kon je een expert raadplegen, hierdoor was er veel interactie en konden we op een gezellige en interessante manier PwC leren kennen.

Na de korte presentaties over hoe ieder groepje de problemen had opgelost werd de dag op kantoor afgesloten met een praatje door

de vestigingsleider. Hierna namen we afscheid van Loes en Megan (die zo nodig een dubbele agenda bijhouden) en werd het een mannenuitje onder leiding van Marieke. Twee rondjes om het parkeer terrein en vijf oranje verkeerslichten later kwamen we aan bij Parktheater Eindhoven. Hier begon het avondprogramma, waar we eerst een rondleiding achter de schermen kregen. Vervolgens was het tijd voor een heerlijk drie gangen diner, waar een blad bier over mooie pakken ging en slechte moppen over tafel. Al met al een hele leuke en leerzame ervaring!

februari 2012 FIRM

www.werkenbijpwc.nl

Soms hou je alle opties open

Soms weet je direct waar je aan de slag wilt Kom verder op werkenbijpwc.nl

Tijdens je studie heb je een schat aan kennis opgedaan, je bent slim, sociaal en ambitieus en nu wil je aan de slag. Bij ons kun je al je kwaliteiten volop ontwikkelen.

Je ideeën zijn meer dan welkom

Ook wij zijn ambitieus. We werken in Nederland met 4.600 mensen in twaalf vestigingen op de gebieden Audit & Assurance, Tax & Human Resource Services, Advisory en Compliance Services.

We willen de beste en meest innovatieve oplossingen bedenken voor de vraagstukken van onze klanten. Dat kan alleen als onze mensen vanuit allerlei oogpunten naar die vragen kijken.

Dus maakt het minder uit wat je precies gestudeerd hebt. Het gaat om je ideeën.

Blijf je ontwikkelen

De lat ligt hoog, maar je staat er niet alleen voor. Je krijgt op dag één een coach die je begeleidt en ondersteunt bij je werk en bij het uitstippelen van je carrière. Je werkt samen in teams met inspirerende collega’s en volgt opleidingen om je vaktechnisch en persoonlijk te blijven ontwikkelen.

Zo ontdek je al doende waar je kracht ligt. Je kunt switchen tussen sectoren. Begin je bijvoorbeeld bij beursgenoteerde ondernemingen, dan kun je altijd overstappen naar de overheid. En andersom.

Je kunt ook van PwC-vestiging veranderen, binnen Nederland of over de grens.

Pak de ruimte die je krijgt

Je gaat bij ons aan de slag in een open kennisorganisatie. We werken met passie en een gezonde dosis lef; zijn open, integer en eerlijk; zeggen geen ja als het nee moet zijn. Het gaat er bij ons informeel aan toe. Je krijgt echt de ruimte. We staan open voor je initiatieven. Je start je carrière vliegend, ontwikkelt je volop en haalt het beste in jezelf naar boven. Want daar worden onze klanten, wij én jij beter van.

© 2011 PricewaterhouseCoopers B.V. (KvK 3412089) Alle rechten voorbehouden.

• Inhoudelijk

door Elianne Janssen MSc., LL.M. (PwC Amsterdam / Maastricht Centre for Taxation)

“Zilveren generatie; Het nieuwe goud voor werkgevers?”1

‘V

ergrijzing’ is een mantra die momenteel talrijke malen wordt herhaald in onderbouwingen van politiek beleid, in het bijzonder op het vakgebied van pensioen.

Hoewel deze demografische ontwikkeling al lang geleden is voorspeld, is Nederland en menig ander land verrast door de snelheid van deze ontwikkeling en daardoor niet goed voorbereid op alle mogelijke gevolgen van dien.

Nu de harde realiteit langzaam zichtbaar wordt, staat het onderwerp volop in de spotlight. Vigerende debatten in de politiek, tussen sociale partners en andere overleggremia over ‘ons’ pensioen overheersen dan ook de gespreksonderwerpen van de dag. Aandacht wordt met name besteed aan de lasten die de vergrijzing met zich brengt, de baten blijven echter vaak verborgen. Uiteraard worden de kosten hoger als de bevolking langer blijft leven en is de houdbaarheid van het pensioenstelsel in gevaar, maar daar staan inkomsten tegenover, ook al zijn deze vaak van niet-materiële aard.

De bevolking leeft langer en ook neemt het aantal jaren in goede gezondheid toe. Werknemers zijn dus in staat langer te werken. Toch functioneert de arbeidsmarkt in het bijzonder voor de groep oudere werknemers echter matig. Vergrijzing wordt door veel werkgevers gezien als een grauwe, grijze term. Er heerst een negatieve beeldvorming c.q. stigma ten aanzien van oudere werknemers; zij zijn dan ook niet welkom. Werkgevers zijn in het bijzonder terughoudend om oudere werknemers2 in dienst te houden of in dienst te nemen omdat hun loonkosten erg hoog zijn. In mijn afstudeeronderzoek bepleit ik dat vergrijzing ook vanuit een meer ‘roze bril’ bekeken kan worden. Een verlaging van de loonkosten kan oudere werknemers al een stuk aantrekkelijker maken op de arbeidsmarkt. In mijn onderzoek is een mogelijke oplossing voorgedragen hoe dit bewerkstelligd kan worden.

Achtergrond De stijging in levensverwachting, de ver-

grijzing van de babyboomgeneratie en de stimuleringsmaatregelen gepresenteerd voor ontgroening van de beroepsbevolking zijn de de verhoging van de arbeidsparticipatie in het ingrediënten geweest voor het verstoren van ‘Vitaliteitspakket’10. De belangrijkste voornehet evenwichtig functioneren van de arbeids- mens van het kabinet zijn de introductie van markt en het pensioenstelsel in vele landen. De een mobiliteitsbonus, een werkbonus en een recente kredietcrisis heeft bovendien de druk vitaliteitsregeling11. Bovendien zullen in cao’s op de ketel vergroot. betere afspraken gemaakt worden op het geConcreet betekent dit dat werkgevers voor bied van scholing, arbeidsomstandigheden, de korte termijn voor de vraag staan hoe zij werkhervatting en productiviteit om een verzich kunnen handhaven in één van de groot- hoogde inzet te bereiken. Het streven is om ste recessies. Meest voor de hand liggend is vanaf 2012 de eerste stappen te zetten. dan om sterk te snijden in de bedrijfskosten.

Driekwart van de werkgevers kiest vervroegde Obstakels arbeidsmarkt pensionering dan ook als crisismaatregel3. Ondanks deze maatregelen zit de arbeidsmarkt in het bijzonder voor de groep oudere werkneVoor de lange termijn krijgt Nederland de komende decennia enerzijds te maken met ar- mers op slot. Niet alleen worden ouderen vaak beidskrapte, terwijl anderzijds de eisen aan het geassocieerd met ziekteverzuim, minder flexikennisniveau en het aanpassingsniveau van de biliteit, minder fysieke belasting en minder ‘up beroepsbevolking toenemen door de mondiali- to date’ met betrekking tot nieuwe technologiesering. Dit vraagt juist om langer werken, meer ën, maar ook worden oudere werknemers vaak flexibiliteit en mobiliteit op de arbeidsmarkt. in verband gebracht met hoge arbeidskosten Nederland heeft ‘snel’ iedereen nodig om haar in combinatie met een dalende productiviteit en winstgevendheid. Werkgevers zijn van productiviteit hoog te houden.

De leiders van de Europese Unie hebben mening dat deze punten resulteren in hoge riafgesproken om gezamenlijk doelstellingen sico’s wanneer zij oudere werknemers in dienst op het gebied van arbeidsparticipatie en werk- houden of nemen en blijven daarom 65 jaar als uiterste ‘deadline’ voor deelname aan het argelegenheid te realiseren om bovengeschetste beidsproces van werknemers zien. problematiek te tackelen4. De Nederlandse Wanneer oudere werknemers op oudere overheid heeft zowel aan de vraag- als aan de aanbodzijde al diverse maatregelen geïntrodu- leeftijd worden ontslagen, komen zij vaak slecht aan nieuw werk. Dit wordt met name ceerd. Stimulansen om werknemers langer aan het werk te houden betreffen, onder andere, veroorzaakt door hun hoge salarissen. Oudere een verhoogde arbeidskorting voor oudere werknemers met veel dienstjaren verdienen werknemers5, de afschaffing van de fiscaal in veel gevallen fors hogere lonen dan jongunstige behandeling van vroegpensioen6 en gere werknemers. Een grote component (circa een doorwerkbonus voor werknemers van 62 20 procent) van die hoge loonkosten vormen jaar en ouder7. Bovendien is onlangs over- de pensioenpremies12. De pensioenpremies eenstemming bereikt over de uitwerking van zijn de afgelopen jaren sterk gestegen. Die het pensioenakkoord8, waarin onder andere verhoging van premies was noodzakelijk is afgesproken dat de AOW- en pensioenricht- om op korte termijn de dekkingsgraad van leeftijd op korte termijn worden verhoogd naar pensioenfondsen op te vijzelen en op lange termijn de gevolgen van de vergrijzing voor de 66 respectievelijk 67 jaar.

Werkgevers kunnen sinds 2009 een be- betaalbaarheid van het pensioenstelsel op te roep doen op de premiekorting wanneer zij vangen. Sociale partners zijn van mening dat oudere werknemers in dienst houden of in een verdergaande stijging van de pensioenpremies moet worden voorkomen. Eén van de dienst nemen9. Verder zijn onlangs nieuwe

1 Dit artikel is gebaseerd op een onderzoek bij PwC te Amsterdam in het kader van mijn masterscriptie 2 In mijn scriptie onderzoek wordt onder een ‘oudere werknemer’ verstaan: een werknemer van 50 jaar en ouder. 3 Van Dalen, Henskens & Conen, ‘Verhoging pensioenleeftijd geloofwaardig? Werkgevers aan het woord’, PensioenMagazine, Aflevering 2010-8/09 4 Denk bijvoorbeeld aan de Europese Werkgelegenheidsstrategie, de Europese Top in Lissabon en Stockholm in 2000 en 2001 of de Europa 2020-strategie. 5 Artikel 8.11, lid 3, Wet inkomstenbelasting 2001 6 Invoering van de Wet aanpassing fiscale behandeling vut/prepensioen en invoering levensloop (‘Wet VPL’) 7 Artikel 8.12, Wet inkomstenbelasting 2001 8 Stichting van de Arbeid (2010) 9 Kamerstukken II 20082009, nr. 31707, nr. 3 (MvT) 10 Arbeidsmarktbeleid, Kamerstukken II, 2010-2011, 29544, nr. 329 (Vitaliteitspakket) 11 Toekomst Pensioenstelsel; brief minister over de aanvullende maatregelen op het pensioenakkoord, Kamerstukken II, 2010-2011, 32043, nr. 66 12 Van Harten, Pensioennieuws 2011 selectie week 20, <http://www.pensioenwebslog.nl/pensioennieuws-2011-selectie-week-20/>

32

februari 2012 FIRM

• Inhoudelijk

kernpunten van het ‘nieuwe’ pensioenakkoord is dan ook het stabieler maken van de werknemers- en werkgeverspremies. Nederland koerst naar een onzeker en risicovol pensioen.

Premieaanpassingen maken in de toekomst geen onderdeel meer uit van het automatisme waarmee schokken in levensverwachting en op financiële markten worden opgevangen.

Feit is dat op dit moment werkgevers nog voor de ‘zilveren generatie’ oudere werknemers vaak hoge pensioenlasten moeten afdragen daar zij een hoger loon hebben, hun premie minder lang kan renderen, de premie vaak minder risicovol wordt belegd en de kans dat een ouderdomspensioen uitbetaald moet worden groter is naarmate de oudere werknemer de pensioenleeftijd nadert. Hoge pensioenkosten maken oudere werknemers onaantrekkelijk voor werkgevers en dit belemmert hun mobiliteit. Het wegnemen van deze belemmering zou kunnen leiden tot een beter functionerende en flexibelere arbeidsmarkt voor ouderen.

Alle werknemers krijgen in ieder geval voor deze ‘doorsneepremie’ een aanspraak op een pensioenuitkering ter hoogte van een bepaald percentage van het pensioengevend salaris. Er is dus ook sprake van een ‘doorsneeopbouw’.

Voor een jonge werknemer die net gestart is met werken, is de actuariële waarde14 van de opgebouwde pensioenaanspraken slechts ongeveer de helft van de ingelegde doorsneepremie15. Daarentegen is voor een oudere werknemer die net voor zijn pensioen staat, de actuariële waarde van de opgebouwde pensioenaanspraken ruwweg het dubbele van de ingelegde pensioenpremie. De reden voor dit verschil in waarde van de doorsneeopbouw tussen jongeren en ouderen is dat het pensioen van jongeren later tot uitkering komt. Één euro pensioen voor een jongere pensioendeelnemer is op het moment van opbouw minder waard dan een euro pensioen van een oudere pensioendeelnemer.

Als deelnemers hun hele werkzame leven in het doorsneestelsel blijven participeren, is dit doorsneesysteem niet zo problematisch; wat Mogelijke oplossing deelnemers in het begin van hun werkzame leIn mijn scriptie-onderzoek houd ik een plei- ven te veel aan premie betalen in vergelijking dooi voor de introductie van een alternatief tot hun daadwerkelijke opbouw, ontvangen systeem van premieafdrachten voor oudere ze in de tweede helft van hun werkzame lewerknemers. Hierbij is zowel naar een oplos- ven immers weer terug. Dit creëert een extra sing gezocht binnen middelloonregelingen ‘boost’ om langer door te werken. In de huidige (DB-regelingen) als binnen zuivere beschik- arbeidsmarkt vieren jobhoppen, flexwerk, uitbare premieregelingen (DC-regelingen); de zendwerk en freelancen echter hoogtijdagen twee meest voorkomende pensioenregelingen en stappen mensen tijdens hun werkzame lein Nederland. ven vaak uit de pensioenregeling. Zij kunnen niet genieten van een ‘subsidie’ op latere leefDB-regelingen tijd. Voor veel werknemers gaat de solidariteit DB-regelingen kennen in de praktijk vrijwel al- dus niet op. tijd een ‘doorsneesysteem’13. Dat wil zeggen dat volgens deze regeling, afhankelijk van het salaris en de diensttijd, een bepaalde aanspraak op Een mogelijke sleutel om het slot van een pensioenuitkering wordt opgebouwd. Voor de arbeidsmarkt voor ouderen met alle werknemers wordt in dit geval een gelijke DB-regelingen te ontgrendelen kan de pensioenpremie als percentage van de pensiintroductie van een progressief systeem oengrondslag betaald ongeacht de leeftijd. De van premiebetalingen door de werkneverdeling van de premie tussen werkgever en mer enerzijds, gecombineerd met een werknemer kan in theorie variëren van 0 prodegressief systeem van premiebetalincent van de totale premie voor rekening van de gen door de werkgever anderzijds zijn, werkgever en 100 procent voor rekening van waarbij de totale som gelijk blijft aan de de werknemer en vice versa. De exacte verdete hanteren doorsneepremie. ling wordt meestal door cao-partijen bepaald.

De werkgever betaalt een kleiner deel van de totale premie naarmate de werknemer ouder wordt, de werknemer betaalt een groter deel van de totale doorsneepremie naarmate hij ouder wordt, waarbij de totale pensioenopbouw gelijk is aan de pensioenopbouw onder de huidige regeling. Een belangrijk voordeel van een progressief verloop van de werknemerspremie is dat de pensioenpremie voor rekening van de werknemer lager is in het begin van het werkzame leven, juist wanneer werknemers vaak relatief lage inkomens genieten en meestal met relatief hoge kosten te maken hebben vanwege bijvoorbeeld de aankoop van woonruimte. Naarmate een werknemer ouder is zal hij een groter deel van de pensioenpremie moeten betalen, maar heeft dan ook meer financiële middelen ter beschikking. Vanaf een bepaalde leeftijd kan de werknemer immers aanspraak maken op een doorwerkbonus en verhoogde arbeidskorting. Hij betaalt dus minder belasting en zal bereid zijn meer van zijn inkomen voor pensioen te reserveren. Een werkgever zal daarentegen aan het begin van de loopbaan van de jonge werknemer hoge pensioenkosten moeten dragen. Nu zullen veel werkgevers hiertoe bereid zijn daar verondersteld mag worden dat jonge mensen zich beter kunnen aanpassen aan nieuwe technologieën, betere aansluitende competenties hebben, meer groeipotentie en vaak productiever zijn voor minder salaris. Naarmate de werknemer ouder wordt, gaat de werkgever minder pensioenkosten betalen. Groot voordeel is dan dat de arbeidskosten voor de werkgever fors afnemen wanneer hij een werknemer in dienst neemt of in dienst houdt op 50-jarige leeftijd die in dienst blijft tot hij een leeftijd van 65 jaar bereikt. Des te meer oudere werknemers de werkgever in dienst neemt, des te meer kosten hij kan besparen.

Verder zou de invoering van het voorgestelde systeem van premiebetalingen gepaard moeten gaan met de invoering van een systeem van degressieve pensioen opbouwpercentages.

13 In de Wet verplichte deelneming in een bedrijfstakpensioenfonds 2000 (‘Wet Bpf 2000’) is namelijk in artikel 8 de verplichting een doorsneepremie te hanteren vastgelegd. 14 Actuariële waarde wil zeggen de contante waarde van een reeks toekomstige pensioenuitkeringen berekend op basis van actuariële grondslagen. 15 Boeijen e.a., ‘Leeftijdssolidariteit in de doorsneepremie’, in S.G. van der Lecq en O.W. Steenbeek (red.), Kosten en baten van collectieve pensioensystemen, 2006.

FIRM februari 2012

33

• inhoudelijk

Een groot nadeel van de doorsneesystematiek is namelijk dat de waarde van de opgebouwde pensioenaanspraak van een oudere werknemer hoger is dan de actuariële waarde van de ingelegde premie tijdens dat jaar. Invoering van degressieve opbouwpercentages zou betekenen dat de werknemer een bij zijn leeftijd behorende pensioenopbouw ontvangt. Des te ouder de deelnemer, des te lager zijn opbouw. Het hanteren van degressieve opbouwpercentages is in principe mogelijk binnen het huidige fiscale kader, met gebruikmaking van de aanwijzing op grond van artikel 19d Wet LB 1964.

Een nadeel van de voorgestelde oplossing is dat het alleen zal werken als iedere werkgever hieraan meedoet. Ten aanzien van de premiebetalingen zouden werknemers anders mogelijk kunnen proberen deze betalingen te gaan ontlopen. Een werknemer zou er voor kunnen kiezen zijn carrière te starten bij een werkgever die het voorgestelde systeem hanteert en halverwege zijn loopbaan te kiezen voor een werkgever die het voorgestelde systeem niet hanteert. Dit zou erin resulteren dat de werknemer nauwelijks premiebetaling hoeft af te dragen. Ten aanzien van de pensioenopbouw zou zonder dwingend voorschrift een werknemer een bovenmatig pensioen kunnen opbouwen. De werknemer zou zijn carrière kunnen starten bij een werkgever die het voorgestelde systeem volgt en vervolgens kunnen switchen naar een werkgever die dit niet doet.

Om deze onwenselijke situaties te voorkomen is een verankering van de voorgestelde maatregel in wetgeving dan ook vereist. Werkgevers worden in dit geval gedwongen het voorgestel-

door Elianne Janssen MSc., LL.M. (PwC Amsterdam / Maastricht Centre for Taxation)

de alternatieve systeem van premiebetalingen in combinatie met degressieve opbouwpercentages te hanteren.

verminderen door het opbouwpercentage te verlagen. Ook hier zou dus invoering van een systeem van degressieve opbouwpercentages tot een gewenste uitkomst leiden.

DC-regelingen Vervolgens is onderzocht of het systeem van degressieve premiebetalingen ook een De resultaten van de in dit kader uitgeuitkomst kan bieden voor DC-regelingen. voerde berekeningen in mijn scriptie DC-regelingen zijn immers globaal gezien tonen opnieuw aan dat invoering van in opkomst en spelen ook een belangrijke het voorgestelde systeem van een anrol in Nederland. De pensioenpremie die ter der verloop van premiebetalingen in beschikking wordt gesteld voor een zuivere combinatie met degressieve opbouwbeschikbare premieregeling moet voldoen percentages ook voor DC-regelingen aan regels die zijn gepubliceerd in het zogeheleidt tot een forse daling in de pensioenten ‘staffelbesluit’16. Wanneer aan deze regels kosten van oudere werknemers. wordt voldaan wordt de pensioenregeling immers fiscaal gefacilieerd. In het staffelbesluit is de pensioenpremie uitgedrukt in een percenConclusie tage van de pensioengrondslag bij toezegging Concluderend kan worden gesteld dat de arvan ouderdomspensioen. De premiepercenbeidsbereidheid van ‘onze zilvervloot’ wel tages in het besluit zijn tot stand gekomen degelijk aanwezig is. Het wordt nu tijd dat door het hanteren van de volgende formule: ‘deze vloot’ ook weer haar eigen solide wate(((opbouwpercentage * actuariële factor) * penren gaat bevaren, koersend richting het unieke sioengrondslag) ÷ pensioengrondslag) * 100%. pensioenstelsel wat wereldwijd geprezen werd.

Op latere leeftijd is zowel de pensioengrondZoals aangetoond in dit onderzoek is de inslag, als de actuariële factor, hoger dan op voering van een ander verloop en een andere jongere leeftijd. Verondersteld mag worden dat verdeling van premies tussen werkgever en op oudere leeftijd een werknemer immers een werknemer in combinatie met degressieve ophoger salaris heeft dan een jongere werknemer bouwpercentages een zeer efficiënte oplossing. door het anciënniteitprincipe. De hoge actu‘De vloot’ heeft nu nog dappere ‘kapiteins’, ariële factor wordt onder andere veroorzaakt dappere bewindslieden, nodig aan het roer doordat de kans dat een ouderdomspensioen die de nieuwe koers gaan bepalen die stormen uitbetaald moet worden groter is naarmate de kunnen doorstaan. Kapiteins met passie voor werknemer de pensioenleeftijd nadert. Daar het pensioen! de actuariële factor en de pensioengrondslag een ‘gegeven’ zijn, is het alleen mogelijk de pensioenpremies van oudere werknemers te

16 Beleidsbesluit van 21 december 2009, nr. CPP2009/1487M, Staatscourant 2009, 20523

34

februari 2012 FIRM

• inhoudelijk

door Sanne Vlaspoel

Scriptiebespreking: Uniform Pensioen Overzicht0 1. Inleiding Op grond van artikel 38 van de Pensioenwet, hierna te noemen ‘PW’, behoort de pensioenuitvoerder jaarlijks kosteloos informatie aan de deelnemer te verstrekken in de vorm van een Uniform Pensioenoverzicht (UPO). Het UPO bevat informatie over onder andere: 1. de verworven pensioenaanspraken (waarbij onderscheid wordt gemaakt tussen uitkerings-, premie- of kapitaalovereenkomsten); 2. de reglementair te bereiken pensioenaanspraken; 3. informatie over toeslagverlening; 4. waardeaangroei van pensioenaanspraken (factor A).

De wetgever definieert in artikelen 48 en 49 PW een aantal kwalitatieve normen die van invloed zijn op de artikelen 21 en 38 tot en met 47 PW. Deze artikelen vermelden dat de verstrekte informatie duidelijk, begrijpelijk, juist en volledig moet zijn en tijdig verstrekt moet worden.

• De deelnemer moet ervan uit kunnen gaan dat de gegevens op het UPO juist zijn. De op het UPO vermelde bedragen moeten een juiste weergave zijn van wat de deelnemer reglementair toekomt.

• Pensioenuitvoerders, pensioenfondsen en verzekeraars dienen zorg te dragen voor een tijdige verstrekking van het UPO. Door de AFM (Autoriteit Financiële Markten) is er een beleidsregel vastgesteld met betrekking tot het tijdig verstrekken van het UPO. Op grond daarvan moet het UPO uiterlijk op 30 september van het betreffende jaar aan de deelnemers verstrekt zijn.

Het doel van het UPO is om deelnemers en hun eventuele partner en kind(eren) jaarlijks inzicht te geven in hun huidige en toekomstige pensioensituatie, het verhogen van het pensioenbewustzijn. De doelgroep van het UPO zijn de actieve deelnemers1.

Het UPO bestaat uit twee verplichte delen: het UPO-model en de Toelichting Uniform Pensioenoverzicht. Het UPO heeft een vast format.

Pensioenuitvoerders moeten dit format hante-

ren.

In de Pensioenwet is geregeld dat tussen werkgever en werknemer expliciet moet worden vastgelegd welk karakter de pensioenregeling heeft. Voor de verschillende pensioenregelingen zijn er ook verschillende UPO-modellen.

Het jaarlijks verstrekken van het UPO is dus een verplichting voor de pensioenuitvoerder, deze verplichting is met een aantal wettelijke waarborgen omkleed. Wat heeft de deelnemer nu aan een UPO? Wordt er toezicht gehouden op de naleving van deze verplichting? En in hoeverre is de pensioenuitvoerder aansprakelijk voor de verstrekte informatie op het UPO? Kan een deelnemer er rechten aan ontlenen?

2. Toezicht Met de inwerkingtreding van de Pensioenwet in 2007 zijn er twee toezichtorganen aangesteld. Dit zijn de Autoriteit Financiële Markten (AFM) en De Nederlandsche Bank (DNB). De AFM houdt toezicht op de informatieverstrekking door pensioenuitvoerders aan deelnemers. De toezichthouders hebben een aantal wettelijke bevoegdheden. Zij kunnen onder andere: inlichtingen vorderen (artikel 168 PW), een aanwijzing geven (artikel 171 PW), een last onder dwangsom opleggen (artikel 175 PW) en een bestuurlijke boete opleggen (artikel 176 PW).

Het toezicht van de AFM gebeurt achteraf.

Concludeert de AFM dat de informatieverstrekking niet voldoet aan de wettelijke normen, dan heeft dit alleen effect op de toekomstige informatieverstrekking.

Wat hebben deelnemers hier dan nog aan?

Wanneer zij bijvoorbeeld onjuiste informatie hebben ontvangen, is het ‘kwaad’ voor hen al geschied. De deelnemer zal dan op andere manieren moeten proberen zijn schade te verhalen of zijn (mogelijke) rechten af te dwingen.

3. Aansprakelijkheid pensioenuitvoerder Consumenten ontvangen veel gegevens over hun pensioen, maar het begrip hiervan is nog onvoldoende. Om een goed inzicht te kunnen krijgen in het eigen pensioen, is allereerst goede informatie vereist. De op het UPO vermelde bedragen moeten een juiste weergave zijn van

wat de deelnemer reglementair toekomt. Uit onderzoek blijkt dat een UPO nog regelmatig onjuistheden bevat2.

Wat kan een deelnemer jegens de pensioenuitvoerder ondernemen wanneer er sprake blijkt te zijn van een onjuistheid in het UPO? Is er een mogelijkheid om een pensioenuitvoerder aan te spreken op het onjuiste UPO? Kan de betrokkene afdwingbare rechten ontlenen aan het onjuiste UPO of kan de werkgever of pensioenuitvoerder succesvol tegenwerpen dat de pensioenovereenkomst of het pensioenreglement leidend is? Wat zijn de mogelijke rechtsgevolgen?

Publiekrechtelijke gevolgen zijn mogelijk. Op grond van artikel 171 PW kan er een aanwijzing worden gegeven aan de pensioenuitvoerder. Een last onder dwangsom behoort tevens tot de mogelijkheden (artikel 175 PW).

Degene aan wie het verkeerde overzicht verstrekt is, heeft hier echter niet veel aan.

Hij kan zijn verwachtingen al gebaseerd hebben op het pensioenoverzicht, of zijn gedrag hierop hebben afgestemd. De bestuursrechtelijke maatregelen zullen niet voor vergoeding van de schade zorgen. Evenmin staan zij eraan in de weg dat een pensioenuitvoerder overgaat tot uitkeren van het door hem correct geachte (lager) vermelde pensioen dat niet zo vermeld was op het (onjuiste) pensioenoverzicht. Wanneer geen overeenstemming met de pensioenuitvoerder bereikt kan worden, kan de betrokkene naar de burgerlijke rechter stappen3.

Wettelijke aansprakelijkheid: Een onrechtmatige daad, artikel 6:162 BW, kan een grond opleveren om schadevergoeding te vorderen.

Het onjuiste UPO kan worden gezien als een feitelijke mededeling op basis waarvan de deelnemer beslissingen zou kunnen nemen die hij wellicht niet had genomen als hij de juiste informatie had gekregen.

Het verstrekken van een onjuist UPO kan gezien worden als een handeling in strijd met een wettelijke plicht, namelijk de informatieplicht van artikel 38 PW. Dit handelen in strijd met een wettelijke plicht levert een onrechtmatige daad op.

0 geschreven tijdens stage APG 1 Op grond van de andere wettelijke bepalingen, voor slapers en bij beëindiging deelneming en voor pensioengerechtigden, is een jaarlijks UPO verplicht maar er is geen verplicht te volgen UPO-model. 2 Zie Rapport juistheid UPO: Onderzoek naar de juistheid van de informatieverstrekking op het UPO 2008 (oktober 2010), door de AFM. 3 PJ 2011/2, Noot van Mr. S.H. Kuiper, punt 2.

FIRM februari 2012

35

• inhoudelijk

Op grond van artikel 6:162, lid 1 BW is de pensioenuitvoerder of werkgever in beginsel aansprakelijk voor de schade die voortvloeit uit de schending.

Hierbij is het van belang dat de deelnemer schade heeft geleden en dat er sprake is van een causaal verband. Uit jurisprudentie blijkt dat een foutief UPO kan leiden tot een schadevergoeding voor de deelnemer wanneer aan de vereisten voor een onrechtmatige daad voldaan is4.

Niet-nakoming van de overeenkomst: Aansprakelijkheid voor de pensioenuitvoerder kan voortvloeien uit het niet nakomen van de pensioenovereenkomst of het pensioenreglement.

Het is mogelijk dat het pensioenreglement volgens de deelnemer niet correct of onvolledig wordt nagekomen. Een beroep op wanprestatie, artikel 6:74 BW, behoort dan tot de mogelijkheden.

Het UPO is een jaarlijks (tussentijds) pensioenoverzicht. Het zal veelal dienst doen als een (tussentijdse) weergave van resultaten van de reeds overeengekomen pensioenregeling. De resultaten weergegeven in het UPO worden gedicteerd door het pensioenreglement5. Het niet correct of niet volledig nakomen van het pensioenreglement kan zich uiten in de gegevens op het UPO. Het UPO kan gezien worden als een bepaalde uitleg van het pensioenreglement.

door Sanne Vlaspoel

koming wordt op de eerste plaats beoordeeld aan de hand van de inhoud van de overeenkomst die tussen partijen is gesloten. Het is mogelijk dat de uitvoering van de pensioenregeling (vertaald in het UPO) niet conform het pensioenreglement is. Wat gaat voor, het pensioenreglement of de uitvoering zoals weergegeven op het UPO? Relevant is op basis van welke methode het pensioenreglement moet worden uitgelegd.

Pensioenreglementen hebben niet altijd een regulier contractueel karakter. Er is geen ‘vaste methode’ om het pensioenreglement en het daarop gebaseerde UPO uit te leggen. Het pensioenreglement kan uitgelegd worden via de objectieve (CAO-norm6) of de subjectieve methode (Haviltex-norm7). Kort gezegd zijn bij een puur objectieve methode de bewoordingen van de overeenkomst doorslaggevend.

Bij de subjectieve methode is bij de uitleg van overeenkomsten beslissend hetgeen de omstandigheden van het concrete geval naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid meebrengen. Een UPO zal hierbij sneller een rol van betekenis spelen.

4. Gerechtvaardigd vertrouwen

Iemand die een verklaring redelijkerwijs op een bepaalde manier mocht opvatten wordt in rechte beschermd. Artikel 3:35 BW zegt het volgende over gerechtvaardigd vertrouwen: ‘Tegen hem die eens anders verklaring of geDe deelnemer kan zijn verwachtingen op dit draging, overeenkomstig de zin die hij daaraan onder de gegeven omstandigheden redelijkerUPO hebben afgestemd of zelfs beslissingen hebben genomen op basis van het UPO. Als de wijze mocht toekennen, heeft opgevat als een aanspraken op het UPO hoger zijn dan hetgeen door die ander tot hem gerichte verklaring van eigenlijk dient voort te vloeien uit het pensi- een bepaalde strekking, kan geen beroep doen oenreglement, dan zal de deelnemer nakoming op het ontbreken van een met deze verklaring willen vorderen van dit UPO als zijnde uitleg overeenstemmende wil’.

Als een pensioenuitvoerder een UPO vervan het pensioenreglement. strekt, is deze daar in beginsel aan gebonden Of, naar gelang de omstandigheden van het geval, zal de deelnemer nakoming willen indien de deelnemer redelijkerwijs op de juistvorderen van het pensioenreglement, dat zich heid van het UPO mocht vertrouwen.

Uit het voorgaande blijkt dat het van vertaald naar een aangepast/gecorrigeerd UPO. belang is of de deelnemer gerechtvaardigd Het (onjuiste) UPO kan leiden tot een bepaalde uitleg van het bestaande pensioenreglement. mocht vertrouwen op het onjuiste, ontvangen Ook al wijkt die uitleg af van de bedoeling van UPO. Indien vaststaat dat het pensioenoverzicht in plaats van de pensioenregeling de werkgever of pensioenuitvoerder.

Of sprake is van tekortschieten in de na- pensioenrechten in een individueel geval kan

vaststellen, wordt vervolgens gekeken naar de aannemelijkheid van dit overzicht.

Wanneer is sprake van gerechtvaardigd vertrouwen? Dit is afhankelijk van de omstandigheden van het geval. Het gaat om een objectief gerechtvaardigd te achten vertrouwen (‘wat mocht of moest de deelnemer denken, alle omstandigheden in aanmerking genomen’) en dus niet om een subjectief feitelijk vertrouwen (‘wat heeft de deelnemer gedacht’).

In de jurisprudentie zijn een aantal omstandigheden naar voren gekomen die verduidelijken wanneer een deelnemer rechten mag ontlenen aan de informatie van de pensioenuitvoerder. Er valt langzaam een ‘rode draad’ te bespeuren. Ik zal de relevante omstandigheden kort toelichten.

De gemaakte vergissingen kunnen kenbaar zijn. Kon belanghebbende zelf de onjuistheid vermoeden? De belanghebbende weet niet of behoort niet te weten dat de informatie onjuist of onvolledig is.

Wat zegt de jurisprudentie hierover?

Een deelnemer ontvangt veelal over een langere periode informatie over zijn pensioen (brochures, pensioenoverzichten, informatiemagazines). De deelnemer mag hierbij niet aan cherry picking doen. Elke mededeling moet worden bekeken in samenhang met de andere informatie en wanneer daar tegenstrijdigheden in zitten, dan mag de betrokkene niet zomaar uitgaan van de voor hem meest gunstige uitleg8.

In een zaak van het Hof was belanghebbende gehuwd met een deelnemer toen deze al 82 jaar oud was. Er was sprake van een dusdanig bijzondere situatie dat belanghebbende, na het overlijden van haar echtgenoot, er niet vanuit kon gaan dat de brief waarin zij als gerechtigde tot het nabestaandenpensioen werd aangewezen, juist was9.

In een andere zaak ontving belanghebbende een onjuiste pensioenopgave die dusdanig afweek van de vorige pensioenoverzichten, dat het evident was dat dit overzicht onjuist was.

Ook ontving belanghebbende voor en na de foutieve opgave juiste pensioenopgaven. Bij

4 Zie Gerechtshof Amsterdam 3 februari 2009, PJ 2009/108 5 PJ 2011/2, Noot Mr. S.H. Kuiper, punt 5. 6 CAO norm voor pensioenreglementen nader uitgewerkt in: HR 20 februari 2004, NJ 2005/493 (DSM/Fox), HR 8 oktober 2010, NJ 2010/546, PJ 2010/189. Zie ook W. van Heerst, ‘Uitleg van een pensioenreglement’, WPNR 2007, p. 424-431. 7 Haviltex arrest: HR 13 maart 1981, NJ 1981, 635. 8 Mr. B. Degelink, Rechtsgevolgen van onjuiste pensioeninformatie, februari 2011, CPL, Tijdschrift voor pensioenvraagstukken, Afl.1, p. 13. 9 Gerechtshof ’s Hertogenbosch 22 januari 2008, PJ 2008/25. 10 Kantonrechter Dordrecht, 5 augustus 2010, PJ 2011/4.

36

februari 2012 FIRM

• inhoudelijk

vergelijking van deze overzichten springt het verschil tussen de bedragen zeker in het oog10.

Bij deze twee uitspraken had de betrokkene een onderzoeksplicht om bij de werkgever of pensioenuitvoerder na te gaan wat het juiste overzicht is.

In een arrest van de Rechtbank ontvangt een gewezen deelnemer pensioenoverzichten van een bedrijfstakpensioenfonds. Hierin staat, ten onrechte, dat hij premievrij pensioen opbouwt. Betrokkene mocht hier volgens de rechtbank Maastricht niet gerechtvaardigd op vertrouwen omdat hij niet meer werkzaam was in de desbetreffende bedrijfstak11.

Kantonrechter Amsterdam oordeelde dat eiser niet gerechtvaardigd kon vertrouwen op een verstrekte pensioenberekening waarin een bijna verdriedubbeling van zijn ouderdomspensioen te zien was. Hoewel pensioenberekeningen voor een niet-deskundige niet direct bevattelijk zijn, valt niet goed in te zien, hoe met een zodanige verhoging bij eiser het gerechtvaardigde vertrouwen kon worden gewekt dat zijn ouderdomspensioen juist was berekend12.

Het niet communiceren van een reglementswijziging kan ertoe leiden dat deze wijziging voor de belanghebbende niet kenbaar is en dus ook niet aan betrokkene kan worden tegengeworpen13.

Verder is het relevant over welke periode de foutieve informatie is verstrekt en hoe vaak de informatie is verstrekt.

Dit wordt in de jurisprudentie als volgt toegelicht.

Meermaals verstrekte en langer in stand gelaten informatie wekt mogelijk meer vertrouwen dan eenmalig verstrekte of na korte tijd gecorrigeerde informatie14. Het enkele feit dat gedurende een lange periode een fout is gemaakt, betekent echter niet dat er reeds daarom sprake is van gerechtvaardigd vertrouwen15.

Informatie kan dusdanig concreet en precies zijn dat de belanghebbende daarop mag afgaan.

De jurisprudentie laat deze gedachtegang zien.

De reglementaire afwijkingen en beperkingen ten opzichte van de verwachtingen die de belanghebbende op basis van de verstrekte informatie mag hebben, kunnen dan niet aan betrokkene worden tegengeworpen16.

Verwachtingen van de informatie ontvanger worden eerder beschermd naarmate de informatie gerichter, concreter en meer individueel is17.

De functie en de kennis van de deelnemer zijn ook van belang.

Van belang is allereerst dat de pensioenuitvoerder de deskundige partij is. De deelnemer, gewezen deelnemer of gepensioneerde is dat dus niet. Er is dan ook sprake van een ongelijk kennisniveau van de materie in het algemeen en kennis van de pensioenregeling in het bijzonder. Een leek mag al snel vertrouwen op de informatie van de pensioenuitvoerder als deskundige partij18.

De jurisprudentie laat dit ook zien.

Een 57-jarige werknemer die met vroegpensioen gaat onder de veronderstelling dat dit hem van voldoende inkomen voorziet tot aan zijn ouderdomspensioen, had eenvoudigweg niet de kennis en de middelen om de verstrekte offerte te laten narekenen. Hij mocht gerechtvaardigd vertrouwen ontlenen aan de offerte19.

De deelnemer die weinig pensioenkennis heeft mag eerder vertrouwen op een mededeling van de pensioenuitvoerder, ook al blijken die mededelingen achteraf in strijd met de wet of het reglement20.

In een andere zaak werd betrokkene vanwege zijn functie als directeur van zijn werkgever en gesprekspartner van de pensioenuitvoerder, geacht voldoende op de hoogte zijn van de lagere rente op het pensioen. Hij wist of had moeten weten dat met de lagere rente het beoogde pensioen niet haalbaar was21.

Hoe deskundiger de betrokkene mag worden geacht, des te groter is de onderzoeksplicht van belanghebbende en des te minder ver gaat de informatieplicht van de pensioenuitvoerder.

De onderzoeksplicht van de deelnemer wordt groter naar mate hij, bijvoorbeeld vanwege zijn

functie, meer bekend is met pensioen of de informatie afwijkt van hetgeen qua pensioen voor zijn functie gebruikelijk is22.

Hoe essentieel is het element waaromtrent de informatie onjuist of onvolledig is23? Welke ingrijpende gevolgen hebben de onjuiste opgaven gehad?

De duidelijkheid van de bewoordingen van het pensioenreglement kan een rol spelen24.

Een onduidelijk verwoord reglement doet eerder dan een duidelijk verwoord element een rechtsvaststellend karakter van de pensioeninformatie vermoeden.

Een disclaimer kan tot gevolg hebben dat een deelnemer minder snel mag vertrouwen op de juistheid van informatie. Informatie met een disclaimer wekt in het algemeen minder vertrouwen dan stellig verwoorde informatie in de richting van de belanghebbende25.

In een zaak van 16 maart 2010 nam de pensioenuitvoerder na het verstrekken van enkele onjuiste opgaven ‘ineens’ een disclaimer op onder de overzichten. Dit speelde naar het oordeel van de rechtbank Rotterdam geen rol van betekenis26.

5. Conclusie Kort gezegd zijn er een aantal mogelijkheden om de pensioenuitvoerder aan te spreken op onjuistheden in het UPO. De deelnemer kan onder omstandigheden rechten ontlenen aan het UPO. Een disclaimer op het UPO sluit de aansprakelijkheid van de pensioenuitvoerder niet uit.

11 Rechtbank Maastricht, 17 december 2003, PJ 2004/59. 12 Kantonrechter Amsterdam, 27 februari 2008, PJ 2008/58. 13 Kantonrechter Amsterdam, 5 juni 1996, PJ 1997/12. 14 Kantonrechter Rotterdam, 16 maart 2011, PJ 2011/2, Noot Mr. S.H. Kuiper. Zie ook PJ 1998/3, PJ 2009/18. 15 Kantonrechter Haarlem, 17 december 2008, PJ 2009/18 16 CRvB 3 maart 1992, RSV 1993/61 en Rechtbank Zutphen 20 mei 1999, PJ 1999/69. 17 E. Lutjens, Voorlichting als bron van rechten en plichten, het aansprakelijkheidsrisico van onzorgvuldige informatieverstrekking, TPV juni 2001, afl.3.

18 Jaarverslag 2009-2010 Ombudsman Pensioenen, p. 10. 19 Kantonrechter Amsterdam, 2 oktober 2007, PJ 2008/86. 20 Zie ook Kantonrechter Rotterdam, 3 september 2010, PJ 2011/5.

21 Klachteninstituut Financiële Dienstverlening (Geschillencommissie), 5 augustus 2009, PJ 2010/164. 22 Zie ook: HR 4 juni 1991, NJ 1991/254 (rov.3.3); HR 2 april 1993, NJ 1993/612.

23 Rechtbank Den Haag, 7 april 1994, Pensioenactualiteiten 1994, nr.1. 24 Kantonrechter Rotterdam, 16 maart 2010, PJ 2011/2; Kantonrechter Rotterdam, 3 september 2010, PJ 2011/5.

25 Zie Hof Den Bosch 22 januari 2008, PJ 2008/25; Hof Den Haag 20 januari 2009, PJ 2009/89. 26 Rechtbank Rotterdam, 16 maart 2010, PJ 2011/2.

FIRM februari 2012

37

• InTeRnATIOnAl

Dear reader, It seems like yesterday that we started with our board year for firsT Maastricht, but this is already the second firm, which means we are halfway the academic year. In this firm you can read about our great trip to Luxembourg. One of our international members, Thomas Schröder, wrote about his experiences there and of course some pictures are included. We were not only able to see something more of Ernst & Young Luxembourg as a company, we also got the opportunity to explore the city center of Luxembourg.

Apart from that, we had really nice monthly member drinks, where a lot of international students were present. Especially the December drink, with the possibility to win a lot of presents, was very successful. Furthermore, we organized different exam-trainings for English courses.

I hope this helped you in your examination periods!

In the first firm we learned something about the Russian taxation system, in this one you will find more information about both the French and the Dutch taxation systems. Master student Lukasz Swiatkowski explains the different aspects of taxation rules in France. Next to that, a short outline of the income taxation method in the Netherlands is given.

Have fun reading and we hope to see you soon at one of our activities!

On behalf of the board of firsT Maastricht, Kind regards, Loes van Hulten

Calendar February 7th, 2012

March 29th & 30th, 2012

Monthly drink – Loyens & Loeff The monthly member drink of February 2012 will take place on Tuesday the 7th of February from 21:00 untill closing time in our pub Stadscafé Lure. As always, drinks and snacks are free for members. This drink will be sponsored by Loyens & Loeff.

eee-event PwC Luxembourg gives students and graduates every year the possibility to get an impression of the company. At the end of March the EEEevent is organised, during two days. Students will be able to “Explore” how the typical working day of a tax advisor looks like. Next to that, they will also “Enjoy” Luxembourg through a city-tour and a sampling of the nightlife. The second day focuses on the “Enroll” part of the event, in which candidates are invited to pass a job interview. The successful candidates leave the event with a signed employment contract to start a career at PwC Luxembourg immediately after graduation. For more information and the application procedure go to www.pwc. lu/careers.

March 6th, 2012 Monthly drink On Tuesday the 6th of March, the monthly member drink will take place in Stadscafé Lure from 21:00 untill closing time. As usual, drinks and snacks are free.

38

For m o

re in you c formatio n an our w check e www .first bsite maas trich t.nl

If you have problems with your login code for our website send an e-mail to bestuur@firstmaastricht.nl.

FEBRUARI 2012 FIRM

www.pwc.lu/careers

A brilliant future ahead of you Go for the EEE* event Luxembourg - 29 & 30 March 2012

This two-day recruitment event targets 2012 graduate students

Explore... an international working environment Enjoy... the cultural diversity and city life of Luxembourg Enroll... to get your first job at PwC Luxembourg

Š 2012 PricewaterhouseCoopers S.à .r.l. All rights reserved.

• International

text Dennis Hilkens

Introduction to the Dutch income taxation system Income tax in the Netherlands is regulated by the ‘Wet inkomstenbelasting 2001’ (Income Tax Law, 2001).

The fiscal year is the same as the calendar year. Before April 1 citizens have to report their income from the previous year. The system integrates the income tax with fees paid for the basic old-age pension system (AOW), the pension system for partners of deceased people (ANW), and the national insurance system for special medical care (AWBZ).

There are three categories of income, each with their own tax rates. They are referred to as “boxes”.

Box 1: Progressive tax on wages etc.

There is a progressive tax on wages, profits, social security benefits and pensions.

Thus there are tax brackets, each with its own tax rate.

For 2012, income tax for persons under 65 is as follows: • For the part of income up to € 18,945: 1.95%; • For the part of income between €18,945 and €33,863: 10.8%; • For the part of income between €33,863 and €56,491: 42%; • On all income over €56,491: 52%

Box 2: Flat tax on income from a substantial business interest There is a flat tax of 25 % on income from a substantial business interest, usually meaning a (direct or indirect) shareholding of at least 5% in a private limited company.

If the fiscal partner of the taxpayer or a blood relative holds a substantial interest in a company, the shares of the taxpayer constitute a substantial interest, even if they do not amount to 5%. Income from substantial interest includes: • Dividends • Capital gains

Box 3: Flat tax on savings and investments There is a flat tax on the total value of the savings and investments of 1.2% per year.

It is nominally part of the income tax, as a 30% tax on a fixed assumed yield of 4% of

40

the value of the assets (this is regardless of the actual income from the assets). € 21,139 of the value of the assets is exempted.

The amount of money invested in approved “green” or social investments (up to € 56,420) is exempted. Moreover, a tax credit per year of 0.7 % of the value is applied for these investments. The credit only counts towards box III.

Threshold income The sum of the incomes in the three boxes is the “threshold income”. It determines thresholds for tax deductions, for gifts, alimony fees etc.

The deductible amount is subtracted from the income in box 1; if this is not enough, the remainder is subtracted from the income in box 3, and finally from box 2.

The purpose of the 30 Percent Rule is to compensate employees for the extra costs of their temporary stay in the Netherlands The 30 Percent Rule allows an employer to exempt from income tax up to 30% of the employee’s annual remuneration for the first 8 years of their stay in the Netherlands. The rule is only applicable if the employee lived at least 150 kilometre from the Dutch border before he / she started working in the Netherlands.

Total tax The total tax is the sum of the taxes in the three boxes, minus €2,033, a tax credit not to be confused with a tax deduction. The resulting amount of tax may be less than zero, in which case the amount is paid out, provided that one has a spouse and the tax of both together is not less than zero.

The 30 Percent Rule The 30 Percent Rule is a personal income tax reduction for select employees in the Netherlands. It applies to specialized foreign employees who are brought to the Netherlands because their skills are scarce in the Dutch marketplace. To qualify as a ‘scarce employee’, the person has to earn a minimum of € 35,000 per year.

There is a different minimum (€ 26,605) for employees below the age of 29, who have finished a master at the University.

However, there is no minimum wage for scientists.

The Dutch tax authority allows for two options: • 30% tax-free is reimbursed based on registered receipts for extraterritorial costs (e.g. maintenance of an own house in the country of origin, travel expenses, relocation costs, language courses, long-distance telephone calls) • the Dutch tax office can grant, upon an approved application of an employee, 30% tax exemption on the employees remuneration.

In addition, the employer may provide a tax-free reimbursement of the fees paid for the employee’s children to attend an international school.

februari 2012 FIRM

• International

text Lukasz Swiatkowski

Introduction to the French taxation system Historical background The French taxation system has always been complex. Until the French Revolution, the taxation system consisted of a trilogy, i.e. royal taxes, church taxes and lordly taxes. After the French Revolution, all taxes under the ‘Ancien Régime’ have been deleted. Several new taxes were created, and among them the famous tax on doors and windows. The taxable base of this tax depended on the number and size of doors and windows in a immovable property, making this tax quite simple. However, this tax was also an incentive to build houses with small doors and with only very few windows.

Unfortunately, the tax does not exist anymore since 1926.

Income tax has been only introduced in 1914, showing that the French population is very reluctant towards the income tax. A capital gains tax has been implemented only in 1976, because previously a capital gain was not considered as an income.

French tax legislation Today all relevant provisions concerning French tax law can be found in the General Tax Code (Code Général des Impôts) and in the Code of tax procedures (Livre des procédures fiscales). The highest Court in the field of tax law is the French ‘Conseil d’Etat’ that has primarily jurisdiction in administrative law but also in all matters related to taxation. However, the French ‘Cour de cassation’ has also jurisdiction in some tax matters (e.g. concerning tax evasion).

General outline of the French tax system In 2008 the French taxation system consisted of 214 different taxes which shows the complexity of the French system. However, only the most important taxes will be described in this article. The most important taxes in France are the Value Added Tax (representing more than 50% of all taxes), the personal income tax (20% of all taxes) and the corporate income tax (17% of all taxes). The French capital tax will also be briefly described here.

French Value Added Tax (VAT) The standard rate for VAT is 19,6% and the reduced rate is 5,5%. The scope of the French VAT is today largely harmonized by the EU VAT directives. The primary category of operations that are within the scope of the French VAT concerns all supply of goods or services for consideration made by a taxable person acting

FIRM februari 2012

as such. Moreover, all other operations aimed at by a specific provision will be within the scope of VAT (e.g. the ‘livraisons à soi-même’, i.e. situations where the taxable person supplies several goods or services to himself).

One must be careful however when applying the French VAT in the context of the EU system, since the European Value added tax does not apply to some French territories. This concerns mainly the French overseas departments.

It is also to be noted that the general principle applied in France is that exports are VAT-free Personal income tax (Impôt sur le revenu) The Personal income tax is a tax to which a tax household (so called ‘foyer fiscal’) is subject, and not a single taxpayer. The items of income that are taxed under the personal income tax are divided into multiple categories of income, each of them having a specific regime. The most important categories are business profits, non-business profits, income from employment, pensions and income from immovable property. Capital gains are also taken into account, but they are taxed at a different rate that the other categories of income.

The global income is calculated and taxed at a progressive rate, taking into account the composition of the fiscal household.

It is noteworthy, that certain losses within specific categories of income are not always wholly deductible from the global income. This concerns mainly losses from the immovable property category, which are deductible only for a certain amount per year.

Corporate income tax (impôt sur les sociétés) The French corporate income tax rate is of 33 1/3 %. It is very important that not all entities are subject to the corporate income tax. Only entities that are not transparent or that have chosen the fiscal opacity are subject to this tax.

In fact, the French tax law allows certain forms of entities to switch from fiscal transparency to fiscal opacity and vice versa. This switch may be also made by tax authorities, whenever for instance the entity does not respect the kind of

activities that its legal form was conceived for.

It must be noted that this switch has serious fiscal consequences, such as the immediate taxation of business profits and taxation of unrealized capital gains of the entity.

The French Corporate income tax allows the carry-forward of losses and also the carryback, meaning that under certain conditions a company will be refunded a part of the corporate income that has been paid previously.

Capital tax (Impôt sur la fortune) The Capital tax in France has been very recently reformed. The reform is applicable as from January the first 2012 onwards and it will bring essentially two modifications. First the threshold for being subject to capital tax will be significantly raised (from 800.000 Euros to 1.300.000 Euros) and the maximum rate will be 0,50%, instead of 1,80%.

It is noteworthy that very recently the constitutionality of the French capital tax has been challenged. In fact, it was claimed that the French capital tax is unconstitutional because its scope is too large meaning that it includes also assets that do not generate income. However, the French ‘Conseil Constitutionnel’ decided that the requirement for a tax to take into account the productive capacity of the taxpayer did not imply the exclusion from the scope of the capital tax of assets that do not generate income.

Conclusion The French taxation system is very complicated and thus it is impossible to draw a complete picture of this system. This is due to its complexity, especially concerning the taxation of individuals and corporations. In fact, the distinction between fiscal transparency and fiscal opacity is at the heart of the French business tax law, but it is at the origin of most of the complications. Today’s disparities between the treatment of transparent and opaque entities creates a lot of difficulties, especially in a crossborder context. This explains why the French corporate and income tax will be probably reformed in the very near future.

41

• International

text Thomas Schröder

Ernst & Young Luxembourg It was early when the alarm clock already rang at 6 a.m. in the morning, but we had big plans for this day and so everyone seemed to be in cheerful spirits when we met at 7.45 a.m. at the train station.

Not too surprisingly, since the agenda for this day read “Ernst & Young” in Luxembourg, a visit at the company to get an idea how the work world could look like after we, tax law students, graduate from our Master’s programme here in Maastricht.

Happy days for those students who signed up with the FIRST association as they organised not less than everything for this day and so all we had to do was basically being there on time.

Diverting two hours later, we arrived at the premises of Ernst & Young, way earlier than expected, but nevertheless warmly welcomed in the shiny and cosy client reception lounge with a nice breakfast and proper coffee. We were joined by a couple of employees of our age who studied the same track one or two years ago and have been working at E&Y Luxembourg since their graduation and so we were given the chance to chat a little and ask all questions about how the job looks like when you start there as a junior.

After that we were led to the actual presentation room, where throughout the forenoon several partners and managers held short and diverting presentations about the prospects of a career in Ernst & Young Luxembourg and I think I can easily speak on behalf of everyone of my fellow students that the speakers managed to make their tax department so appealing that we were all quite stunned.

After a short lunch break, the program turned more interactive as we had a case study to solve. Honestly, although initially the en42

thusiasm about this was kept within its limits, the case turned out to be a quite practical one and everyone seemed to be quite happy to get an insight in a real life case on the one hand, and to be able to apply some knowledge from our studies on the other hand, which showed us once again that Maastricht University and its PBL approach brings its students already during the study much closer to the real world than other universities are capable of.

As it was already late afternoon, the visit in the company drew to a close, but the day in Luxembourg was everything but over as now the after-work program should bring us to the city of Luxembourg. In fact, the rest of the evening showed us that Ernst & Young does it in style when it comes to attracting new potential recruits of their big family. Not only that we were accommodated at an outstanding hotel in the very centre of Luxembourg City, we were about to get wined and dined exquisitely this evening. We started with a wine degustation of local wine in a rustic location and from there we went on a short guided sightseeing tour - in a city that reminds one of the quaint villages from the Harry Potter saga - with stopovers in various restaurants and a hearty chocolaterie for desert. The fact that some of the partners

from Ernst & Young were with us on the tour gave us the possibility to get into touch with them on a very informal level.

At around 23 p.m. the day together with Ernst & Young was over, but what their treatment throughout the day left behind was a group of young tax law students, satisfied and in best spirits to discover the town and the party life on their own.

The next thing the author of this article remembers is waking up in his hotel bed, ready to get a decent hotel breakfast before at around 10.30 a.m. the bus back to Maastricht was scheduled to depart. All in all I can say that this day in Luxembourg was an experience that nobody of those who were clever enough to sign up with the FIRST association would want to miss anymore as it was a perfect combination of gaining useful insights in the work life of a future tax lawyer, getting a brilliant tour through a lovely city that is really worth visiting and having the possibility to extensively inspect the Luxembourgish beer.

On behalf of all of my fellow students I would herewith like to thank Ernst & Young for organising this successful day!

februari 2012 FIRM

Van duurzame ideeĂŤn een zakelijk succes maken vraagt om businesswise studenten

BEN JIJ

ISE BUSINESSOW R DE GENOEG VO OLLO GLOBAL AP E EXPERIENC 2012?

Dit is geen standaard business course of masterclass van een paar dagen. Het is de Global Apollo Experience van Allen & Overy. DĂŠ kans om ervaring op te doen op het allerhoogste niveau binnen de advocatuur. Gedurende vier maanden werk je aan een internationale case waarbij je echt laat zien wat je waard bent. Het onderwerp: windhandel. Jij strijdt met je team om de overname van een wereldwijde onderneming in verplaatsbare windmolenparken. Businesswise genoeg voor een duurzame toekomst?

Schrijf je in op businesswiseadvocaten.nl