Jahkeraporta 2012
almmuheaddji:
Finnmarkseiendommen – Finnmárkkuopmodat, Torget, 9711 Lakselv l post@fefo.no l www.fefo.no ovdasiidogovva: Lena Marianne Kristiansen hábmen ja bordin: Trykkeriservice AS
2
jahkeraporta 2012
Ovdasánit 2012 molsojuvvui FeFo direktevra vuosttaš háve, go Jon Meløy giitii iežas ovddas maŋŋil go lei leamaš 6 jagi hoavdastuolus. Áigodagas 2006 rájes lea FeFo huksen organisašuvnna mii doaibmá bures. Mii leat ovdánahttán njuolggadusaid iešguhtetge valljodagaid hálddašeapmái FeFo eatnamiin, buoremussan Finnmárkku álbmogii. Dasa lassin lea dahkkon stuorra bargu hukset buori luohttámuša olu geavaheaddjiberoštumiid gaskkas fylkkas. Odne vásihuvvo FeFo:s leame stuorra legitimitehta fylkka ássiid gaskkas. FeFo lea dál doaibmamuttus ja lea áigi iskat gokko mii sáhttit buoridit iežamet ja šaddat eanet doaimmalažžan. Stivra lea danne bivdán hálddahusa čađahit olggobeale evaluerema, árvvoštallan dihte leago FeFo organiserejuvvon jierpmálaččat ja ulbmilaččat. Min biras vuordá ahte FeFo ii geavat eambbo resurssaid go dárbbašlaš, seammás go mis lea rievttes gelbbolašvuohta ja árjjat bargguid ektui maid galgat čoavdit. Mii geahččalit dasa lassin addit nu buriid bálvalusaid go vejolaš olu geavaheaddjijoavkkuide Finnmárkkus. Finnmárkkulága ulbmila mielde lea FeFo váldodoaibma hálddašit valljodagaid buoremussan Finnmárkku ássiide ja earenoamážit sámi kultuvrra, boazodoalu, meahccegeavaheami, ealáhusdoaimmaheami ja servodateallima vuođđun. Dat lea stuorra ovddasvástádis ja leat olu oaivilat maid dat konkrehtalaččat máksá. Čielggadan dihte dan leat mii atnán olu árjjaid ráhkadit strategalaš plána, mas Finnmárkku álbmot lea viidát leamaš searvvis. Mii addet plána álbmoga sávaldagaid dovddaheapmin. Pláná biddjo danne vuođđun min bargui. Mii deattuhit aktiivvalaš gulahallama geavaheaddji- ja berošteaddjijoavkkuiguin. Almmolaš digaštallan FeFo birra, váikkuha ahte mis olles áiggi leat Finnmárkku servodaga beroštumit ja dárbbut guovddážis. Dan dihte sávvat mii dakkár digaštallama bures boahtin. Oktasašvuođa árvvuid hálddašeaddjin ferte FeFo vuhtiiváldit olu dávjá. Dávjá leat russolas beroštumit maid ferte veardidit guhtet guoimmiska vuostá. Diehttelasat diehttelasat leat boahttevaš buolvvat min ovddasvástádus. Dat dahká ahte mii eat álo sáhte čuovvolit ovtta joavkku ja ovttaskas olbmuid sávaldagaid ollásit. Mii áŋgiruššat rabasvuođa FeFo doaimma ektui. Dan mielde addá dat jahkedieđáhus obbalaš dieđuid FeFo doaimma birra 2012:s. Buorre lohkamuš! Leavdnja 1. 3. 2013 Bartaeallin.
govva: lena marianne kristiansen
Jan Olli direktevra
www.fefo.no / tlf 09975
3
Jahkeraporta 2012 Mii lea FeFo? FeFo lea sierra riektesubjeakta ja galgá hálddašit eatnama ja luondduvalljodagaid jna. maid oamasta lága ulbmila ja Finnmárkkulága njuolggadusaid mielde muđui. Finnmárkkulága váikkuhus lea ahte Finnmárkolaččain lea oamastanráđđejupmi, ja gieldda ja stáhta eiseválddit galget fas čađahit válddi. Oamastanráđđejupmi lea institušunaliserejuvvon FeFo bokte, nu ahte FeFo hálddaša eatnamiid buot Finnmárkku álbmoga ovddas. FeFo lea eananeaiggát mii ferte čuovvut lágaid, njuolggadusaid, ja almmolaš eiseválddiid nugo buot eará eananeaiggádatge. FeFos ii leat guđegelágan almmolašvuođarolla eaige almmolaš hálddašandoaimmat.
Ekonomiija FeFo:s lei 2012:s su. 9,6 miljovnna kruvnno buorrinbáza ovdal vearu. Das gullá das gullá su. 3,6 miljovnna doibmii ja su. 6 miljovnna eatnamiid vuovdimii maŋŋil go iešguhtetge prošeaktagolut leat gesson eret. Vearrogollu lea su. 2 miljovnna ja boađus maŋŋil vearu lea su. 7,6 miljovnna. Jagi 2012 buorrinbáza dagaha ahte FeFo:s lea buorre ekonomalaš doaibmaplattforbma boahtte áiggis. Sárggáid/muorrasajiid addin, dimbarfállan báikkálaš kundariidda, luossasajiid juolludeapmi ii leat 2012:s gokčán hálddašangoluid. Sisaboađut earret eará čatnon sárggáid/ muorrasajiid addimii ja unnit dimbarfállamii báikkálaš kundariidda, ja luossasajiid addimii merrii, eai leat 2012:s, nugo ovdalaš jagiidge, gokčan buot FeFo goluid hálddašit ortnegiid. Govččakeahtes vuolláibáza lea unnon olu jagiid, ja lea unnit 2012:s go 2011:s. Ođasmahtti valljodagaid govččakeahtes vuolláibáza gokčojuvvo eará sisaboahtogálduid buorrinbáhcagiin. Organsašuvdna bargá doaimmalaččat unnidit dárbbu ruhtadit russolasat. FeFo áigu almmatge dáhkidit govttolaš meahccevalljodagaid fidnema maiddái boahtte áiggis. Eará valljodatsurggiid siskkobealde nugo biegga- ja čáhcefápmu, čievra, minerálat ja eatnamat lea FeFo:s lea guhkit
4
áiggi sisaboađuid sihkkarastin oktasašvuhtii guovddážis. Dann háliida FeFo láigohit areálaid ovdalii go vuovdit eatnamiid. FeFo lea árjjalaš eananeaiggát mii lea veahkkin heiveheame ođđa bargosajiid báikádeami, regionála oamasteami ja báikkálaš árvoháhkama. Dat lea ávkin sihkkarastit ássama vuođu ja geasuheaddji ássanbirrasiid fylkkas juoga mii maiddái lea deaŧalaš sihkkarastin dihte sámi kultuvrra vuođu.
Organisašuvdna 2012 loahpas ledje FeFo:s 37 bargi. Lassáneapmi lea 2 olbmo 2011 rájes. Go ođđa direktevra galggaimet oččodit virgái 2012:s sirdojuvvui luohppi direktevra ođđa seniorráđđeaddivirgái mas galgá bargat áššiiguin čatnon Finnmárkkukommišuvnna raporttaide. Nubbi ođđa bargi bargá meahcceossodagas. FeFo:s lea dán lihkolaš dilis ahte lea leamaš unnán bargiidmolsašupmi. Dát addá dárbbašlaš muossáneami organisašuvdnii mii lea áibbas sorjavaš bargiid obbalaš fágalaš gelbbolašvuođas ja vásihusain.
Ovttasbargu earáiguin FeFo:s lea iežas máŋggabealat doaimmas geažil olu oktavuohta iešguđetlágan servodatdoibmiiguin. Min deaŧaleamos ovttasbargoguoimmit leat gielddat, main lea bajimus ovddasvástádus areálahálddašeamis plána- ja vistelága bokte. Dát láhka addá areálageavaheami stivrejumi ollásit gielddaide sorjákeahttá gii lea eananeaiggát. FeFo rolla eananeaiggádin lea čuovvolit gielddaid areálaplánaid Finnmárkkulága rámmaid siskkobealde. Eará surggiin lea FeFo:s viiddis ovttasbargu ollu almmolaš eiseválddiiguin, berošteaddjiorganisašuvnnaiguin, báikkálaš organisašuvnnaiguin ja ealáhusaiguin. Árjjalaš eananeaiggádin ferte FeFo ovttasbargguin ja servvoštallamiin sihkkarastit ahte valljodatávkkástallan ja árvoháhkan boahtá Finnmárkku álbmogii buorrin. Eaiggátáŋgiruššamiin ja buriid bealálaččaiguin ovddida FeFo eananvalljodagaid geavaheami ceavzilis lági mielde Finnmárkkulága ulbmiliid mielde.
jahkeraporta 2012
FeFo orgánaid čoahkkáibidju Stivrra čoahkkáibidju
Stivrras lea leamaš čuovvovaš čoahkkáibidju 2012:s: Sámediggi nammadan: Nubbinjođiheaddji Toril Bakken Kåven
- Isak Ole Hætta persovnnalaš várrelahttu
Nils Johan Gaup
- Elisabeth Klogh Hegge persovnnalaš várrelahttu
Klemet Erland Hætta
- Elin Henriksen persovnnalaš várrelahttu
Finnmárkku fylkkadiggi nammadan: Jođiheaddji Harald Larssen - Lisbeth Sandtrøen persovnnalaš várrelahttu 31.08. rádjái. - Svein Oddvar Iversen persovnnalaš várrelahttu 01.09. rájes. Inga Manndal (31.08. rádjai)
- Knut Mortensen persovnnalaš várrelahttu
Lise Svenning (31.08. rádjái)
- Svein Oddvar Iversen persovnnalaš várrelahttu
Bente Haug (01.09. rájes)
- Veronica Andersen persovnnalaš várrelahttu
Raymond Robertsen (01.09. rájes)
- Ingolf Erling Eriksen persovnnalaš várrelahttu
Stivrra bargu
Stivra lea doallan 9 stivračoahkkima ja meannudan 74 ášši. Deaŧalaš áššiin mat leat meannuduvvon stivrras 2012:s sáhttá namuhit: • Geresnjárgga industriijaguovllu opšuvdnašiehtadus, MáttaVárjjat gielddas • Saltvika geađgeválddahaga opšuvdnašiehtadus, Álttá gielda • Ođđa direktevrra oččodeapmi virgái • Cealkámuš Nussira ohcamii oažžut luoitinlobi • Badjelbáhcaga geavaheapmi ja eaiggátstrategiijat • Areála vuovdin (Gáhkkorjeaggi) Álttá gildii • Váidda mearrádussii eretbidjat ealgabivddus Finnmárkkuopmodagas • FeFo njuolggadusat dálá visttiid meannudeami várás meahcis • Vuovddi árvomeroštallama ruhtadeapmi Mátta-Várjjagis • Hamnefjell šiehtadus fitnodagain Finnmark Kraft • Monnečoaggima lihttoláigoheapmi Gonagasulluin Bearalvági gielddas • Sponsoršiehtadusat • FeFo cup ovttasbargošiehtadusa 2012-2014 guhkideami • Håvard Klemetsena sponsoršiehtadusa guhkideapmi Stivrra čoahkkimat earáiguin
Sámediggi ja fylkkadiggi nammadeaba goabbáge 3 miellahtu stivrii. Álggu rájes 2006:s leat čađahuvvon okta dahje guokte
www.fefo.no / tlf 09975
gulahallančoahkkima politihkalaš dásis Sámedikkiin ja fylkkagielddain gos FeFo hástalusat digaštallojuvvojedje. Jagi 2012 gulahallančoahkkima váldofáttat ledje eaiggátstrategiijat, badjelbáhcaga geavaheapmi ja proseassat čatnon dasa. Dárkkistanlávdegotti čoahkkáibidju
Dárkkistanlávdegoddi lea leamaš čuovvovaččat biddjon čoahkkái 2012:s. Stáhta nammadan: Marianne Olssøn, jođiheaddji
- Hans Petter Graver persovnnalaš várrelahttu
Sámediggi nammadan: Josef Vedhugnes
- Synnøve Solbakken-Härkönen persovnnalaš várrelahttu
Finnmárkku fylkkadiggi nammadan: Eva Danielsen Husby - Einar Johansen persovnnalaš várrelahttu Dárkkistanlávdegotti barggut
Dárkkistanlávdegoddi lea siskkáldas orgána FeFo:s mii galgá gozihit stivrra doaimma. Dárkkistanlávdegoddi geahčada vuogádatlaččat buot stivrra beavdegirjjiid fuolahan dihte ahte stivrra mearrádusat čuvvot finnmárkolága ja eará lágaid. Dasa lassin galgá dárkkistanlávdegoddi dohkkehit FeFo jahkerehketdoalu, jahkečilgehusa ja revišuvdnačilgehusa. Dárkkistanlávdegoddi lea doallan 3 čoahkkima 2012:s ja gieđahallan 16 ášši.
Vuoruhuvvon barggut 2012:s 2012: lea manni doaibma leamaš guovddážis maŋŋil go organisašuvdna, vuogádagat ja njuolggadusat leat ovdánahtton olu jagiid. Dan oktavuođas lea álggahuvvon olggobeale evalueren organisašuvnnas Dasa lassin lea álggahuvvon proseassa árvvoštallat kantuvrraid Kárášjogas, Vuonnabađas ja Girkonjárggas. Bargu dainna joatkašuvvá 2013:s. Finnmárkkukommišuvnna bargu lea deaŧalaš FeFo:i. FeFo váldo miellaguoddu lea ahte jus ovttasge leat vuoigatvuođat FeFoeatnamiin mat leat vuođđuduvvon norgga láhkii de galget dat dohkkehuvvot. Seammás ferte FeFo oktasašvuođa árvvuid hálddašeaddjin áittardit ahte leat doarvái duođaštusat daidda vuoigatvuođaide, amas oktiige addot vuoigatvuođat mat sis eai leat našunála rievtti mielde. 2012:s lea Finnmárkkukommišuvdna almmuhan 1 fealta/guovllu, Stiertná/Sievjju raportta. FeFo áigu dahkat mearrádusaid raportta konklušuvnnaide 1. jahkebeali 2013:s.
Diehtojuohkin FeFo bargá obba áiggi buoridit diehtojuohkinbarggus sihke siskkáldasat ja olggobeallái. Eai leat almmatge čađahuvvon earenoamáš doaimmat 2012:s.
5
doaibmasuorggit Doaibma lea juhkkojuvvon golmma váldosuorgái eanan ja vuoigatvuođat, ealáhus, ja meahcci. Dasa lassin leat veahkkedoaimmat nugo ekonomiija, bargoveahka, diehtojuohkin, IKT ja dulkon/ jorgaleapmi.
Sverre Pavel
eanan ja vuoigatvuođaid jođiheaddji
Galledeapmi vuolit trangdal bartaguovllus, Fálesnuoris. govva:
Sverre Pavel, FeFo
EANAN- JA VUOIGATVUOĐAT FeFo:s lea giddodatvuođđu (grunnbokshjemmel), ja eaiggáduššá 46 600 km2 dahje su. 96 % Finnmárkku fylkkas. Eananhálddašeapmi lea čadnon čuovvovaš doaibmasurggiide: l eananláigohanšiehtadusat l eananláigohanohcamat l opmodatvuovdin l opmodatovdánahttin l opmodat- ja riektesihkkarastin 2012:s oaččui FeFo oktiibuot 1355 ohcama oažžut lobi geavahit eatnama oktan gullevaš vuoigatvuođaiguin. Dát lea sullii seamma dássi go 2011:s goas bohte 1277 ohcama.
Eananláigohanšiehtadusat FeFo:s leat badjelaš 12.000 doaibmi šiehtadusa. Ulbmil eananláigohanšiehta dusaiguin lea ahte FeFo láigoha eatnama iešguhtetge áigumušaide nugo viessosajiide, bartasajiide, eanandollui ja ealáhusvistesajiide. Sii geat láigohit eatnama mákset jahkásaš láiggu, eananláigohandivada areála geavaheamis. Šiehtadusaid hálddašeapmái gullá áššemeannudeapmi šiehtadusaid sirdima oktavuođas go viesut ja barttat molsot eaiggáda vuovdima ja árbbi geažil, šiehtaduseavttuid čuovvoleapmi, eananláigohandivada mudden ja gáibideapmi, láigoregistara ođasmahttin, oktavuohta advokáhtaiguin, opmodatsoabahalliiguin ja Stáhta kártadoaimmahusa gulahusain (Statens kartverk tinglysningen). 2012:s gieđahallojedje 408 eananláigohanrievtti sirdima gárvvisin, mii lea 10 % badjáneapmi 2011 ektui. FeFo regulere láigohandivada kruvnnoárvvu rievdama mielde, namalassii konsumhaddeindeaksa rievdama mielde. Man dávjá dat regulerejuvvo mearriduvvo eananláigohanšiehtadusas.
Eananláigohanohcamat FeFo gieđahallá eananohcamiid iešguhtetlágán áigumušaide Finnmárkku lága ja Sámedikki meahccegeavaheami earáhuhttima njuolggadusaid mielde. Váldonjuolggadussan háliida FeFo ahte dákkár ohcamat galget čuovvut gielddaid plánaid. Jus ohcan mieđihuvvo ásahuvvo vuoigatvuođadokumeanta mii dábálaččat lea eananláigohanšiehtadus. 2012:s oaččui FeFo 46 viessosadjeohcama, mii lea niedjan 2011 ektui goas bohte 54 ohcama. Dan 46 ohcamis mieđihuvvojedje 31, 2 leat gieđahallama vuolde, 6 ledje eahpeáigeguovdilat. 4 ohcama leat hilgojuvvon, ja 3 eai leat meannuduvvon.
6
jahkeraporta 2012
Bohte 51 ohcama oažžut bartasaji 2012:s, mii lea lassáneapmi 2011 ektui goas bohte 33 dakkár ohcama. 17 leat mieđihuvvon, 11 leat gieđahallojuvvome, leat 6 main váilu ášše meannudandivat dahje leat eahpeáige guovdilat, 2 leat biddjon vuordimii ja 15 leat hilgojuvvon. Ledje 10 lassieanan- dahje guohtunareála ohcama, lassáneapmi 2011 rájes goas bohte 8 ohcama. Dan logis leat 6 mieđihuvvon, 1 hilgojuvvon ja 3 fas leat meannuduvvome. FeFo evttohuvvon meannudannjuolg gadusat visttiide meahcis main eai leat šiehtadusat sáddejuvvojedje gulaskuddamii 2011 čavčča. Stivra mearridii njuolggadusaid geassemánus 2012:s.
Opmodatvuovdin 2012:s bohte 119 ohcama oastit eatnama. Lassáneapmi lea 67 % 2011 ektui goas bohte 71 ohcama. Dain 119 ohcamiin leat 80 juolluduvvon ja 9 hilgojuvvon. Earáide lea fas fállan láigohit dan sadjái go oastit, ášši lea ain meannuduvvome dahje ášši lea loahpahuvvon dainna go ohcci ii leat dohkkehan fálaldaga dahje leat loahpahuvvon eará sivaid geažil.
www.fefo.no / tlf 09975
Lassin dábálaš opmodatvuovdimii de luobaha FeFo eatnama almmolaš luoddaáigumušaide. Okta ovdamearka dasa lea ođđa luodda Idjavuonduoddara badjel ja E105 ođasmahttin Hessengas Storskogii Mátta-Várjjat gielddas. FeFo ovddidii ášši riektái oažžut buhtadusa mássaid váldima oktavuođas E105 luddii. FeFo ii vuoitán iežas čuoččuhusain ahte váldon mássat galget máksojuvvot. FeFo oaččui baicca dábálaš areálabuhtadusa.
Biilabissánansadji bartaguovllus Kongsfjordfjellas (Getnjas, Getnjeváris). govva: lena marianne kristiansen
FeFo šiehtadalai 2012:s Finnmárkku dearvvašvuođain huksensaji vuovdima ođđa buohccivissui. Bealálaččat eaba šaddan ovttaoaivilii hatti dáfus, muhto šattaiga ovtta oaivilii ahte haddebidjan galgá dahkkot šiehtadusárvvoštusain. Ášši vurdojuvvo meannuduvvot 2013:s. Álttá gielda lea reguleren sullii 80 dekára viessohuksemii, gohčoduvvon Gáhkkorjeaggi lulli. Gielda dovddahii árrat ahte áiggui oastit areála. Haddešiehtadallamiid vuođđun ledje guokte sorjakeahtes árvomeroštallama huksensajis. Šiehtadallamat ollašuhttojedje ja bealálaččat soabaiga oastinhatti 2012 válbmanedje.
7
doaibmasuorggit Gielda/guovlu
submi
Áltá, Hámmárfeasta, Láhppi ja Ákŋoluokta
120 000
Várggát
50 000
Čáhcesuolu
45 000
Hámmárfeasta
30 000
Muosát
35 000
Mátta-Várjjat
500 000
Porsáŋgu
120 000
Tabealla 1. FeFo oasi juohkáseami iešguhtetge Geovekstprošeavttaide oainnát tabeallas vulobealde.
Opmodat- ja riektesihkkarastin FeFo stuorra ja mearrideaddji eananeaiggádin oassálastá aktiivvalaččat gielddaplánaproseassain. Earenoamážit berošta FeFo buktit relevánta dadjamušaid gielddaplána areálaoassái. Go lea mearriduvvon gielddastivrras mearrida plána guđeládje buot eananareálat sáhttet geavahuvvot, sihke priváhta ja FeFoeatnamat. 2012:s lea FeFo addán árvalusaid Láhpi gieldda plánaprográmmii ja Deanu gieldda gielddaplána doaibmaoassái.
Stivrra galledeapmi Geresnjárggas Girkonjárggas. govva: Jan
Bargu Finnmárkkukommišuvnna FeFoeatnamiid vuoigatvuođaid kártema ektui lea leamaš deaŧalaš ja vuoruhuvvon doaibma
2012:s masa leat geavahuvvon olu bargiid árjjat. FeFo lea oassalastan gulaskuddančoahkkimis mii čađahuvvui Sállan čielggadanguovllu várás. Dán oktavuođas lea FeFo ovdanbuktán olu áigeguovdilis dokumeanttaid maid lea addán kommišuvdnii. Nubbi jahkebealli 2012:s lea FeFo leamaš várrejuvvon geahčadit kommišuvnna vuosttas raportta mii lea Stiertná ja Sievjju várás. FeFo oassálasttii olu Geovekstprošeavttain 2012:s. Prošeavttain ovttasbarget ollu doaimmaheaddjit earret eará Stáhta kártadoaimmahat, gielddat, luoddadoaimmahat, fápmofitnodagat ja
Henrik Hætta
8
jahkeraporta 2012
FeFo sihke divodemiin ja ođđasitkártemiin. Ulbmil lea oažžut buohkaid geat oččoše ávkki buriin ja ođasmahttojuvvon kárttain searvat. Dainna lágiin beassá kártet stuorát guovlluid go doaimmaheaddjit ieža livčče nagodan. FeFo lei stevdnejuvvon bealálažžan 22 eananjuohkináššis 2012:s. Buohtastahttin dihte lei FeFo stevdnejuvvon 19 áššis 2011:s. Okta ášši mii lea prinsihpalaččat mávssolaš lea geavahanortnet maid Eananjuohkinriekti mearrida Detsikaluddii Álttás. Ášši álggahuvvui 2011:s. Duopmu áššis celkojuvvui vuosttaš jahkebealis 2012:s. Duopmu cealká ahte sullii bealli luottas lea priváhta ja bealli gullá gildii. FeFo guoddalii eananjuohkinrievtti duomu go FeFo oaivvildii ahte olles luodda gullá gildii. Álttá gielda geassádii dasto ášši, ja luodda lea šláddjejuvvon gieldda luoddan. FeFo lea oasálaš Norge Digitialtas, mii lea našunála goavdi buot báikáigullevaš dieđuid (geodata) čohkkemii ja gieđahallamii Norggas. FeFo:s lea earret eará dan vuođul lagas ovttasbargu gielddaiguin ja Stáhta kártadoaimmahagain Finnmárkkus kvaliteahtasihkkarastit matrikkela opmodatdieđuid (opmodatrájiid, vuoigatvuođadiliid jna), mii lea buot riikka opmodagaid almmolaš opmodatregisttár.
Opmodatovdánahttin 2011:s bođii ozái GTI eiendom AS opšuvnna areálii Gerenjárggas (Pulkneset) MáttaVárjjat gielddas. Dan vuođul dahkkui 2012:s opšuvdnašiehtadus ovdánahttit areála industriija/ealahusareálan. Nordterminal AS ovddidii 2012:s opšuvdnaohcama su 1200 dekára sturrosaš
guvlui Mátta-Várjjat gielddas. Lea jurddá ovdánahttit areála Oljju ođđasitlastenterminálan. Šiehtadallamat álge 2012 loahpas ja vurdojuvvojit nohkat ođđajagimánus 2013:s. Eai juolluduvvon bartahuksensajit ođđa bartaguovlluin 2012:s. FeFo:s leat almmatge muhtun guoros huksensajit boares guovlluin. Dat leat biddjojuvvon www.finn. no:i. Huksensajit juolluduvvojit dađistaga go bohtet ohcamat. Bartaguovlluid dássi lea šaddame alit. Olbmot háliidit luotta bartta lusa ja áinnas el-rávnnji bartii. Dát gáibida ollu eambbo plánema regulerenbarggu vuolde ja mielddisbuktá alit heivehangoluid ja ja divraset sisabeassanbileahta huksejeddjiide. Bargu gávdnat praktihkalaš čovdosiid infrastruktuvrra (luottaide ja biilabissánan sajiide) doaibmaovddasvástádussii ásahuvvon bartaguovlluin jotkojuvvui 2012:s. Silisávžži-guovllus earáhuhttet čovdosat čadnon luottaide ja biilabissánansajiide otná regulerenplána. Dat lea digaštallojuvvon bartaservviin ja Guovdageainnu gielddain. Lea álggahuvvon plánabargu Nedre Trangdal bartaguovllu hárrái Fálesnuori gielddas 2011 čavčča mas lea ulbmil čorget luottaid ja biilabissánsajiid mat leat huksejuvvon lobi haga. 2012 geasi čađahuvvui oktasaš galledeapmi bartaguovllus mas ledje guoskkahuvvon boazodoalloorohat, gielda ja FeFo fárus. Ulbmil galledemiin lei árvvoštallat guđeládje FeFo galgá šláddjet iešguhtetge luottaid bartaguovllus.
Gielda
Bartaguovlu
Álttá gielda
Bolloseter, ovttasbargá priváhta eananeaiggádiin plána hárrái
Fálesnuori gielda
Bajit Skáiddeluohkká (Skaidilia)
Guovdageaidnu
Vuorašjávri, ohcan regulerenrievdadeami
Porsáŋgu
Lávkajávri Davvi (infrastruktuvrra huksen) ja Roddenjárga
Mátta-Várjjat
Elgbekken, unnit earáhuhttimat regulerenplánas
Deatnu
Áitejohka (infrastruktuvrra huksen)
Tabealla 2. Vulobealde oidno obbalaččat maiguin regulerenplánaiguin ja bartaguovlluiguin lea bargojuvvon 2012:s.
www.fefo.no / tlf 09975
9
doaibmasuorggit EALÁHUS
Søren Karlstrøm
veahkkedirektevra ja ealáhusa ja ovdánahttima jođiheaddji
Bieggafápmu
Vuovdi
Finnmark Kraft oaččui 2012:s konsešuvnna bieggafápmorusttegii Rákkočearus Bearalvági gielddas, ja šiehtadus gaskal fitnodaga Finnmark Kraft ja eananeaiggáda FeFo dahkkojuvvui skábmamánus. FeFo lea maiddái šiehtadallan fitnodagain Varanger Kraft šiehtadusa láigohit eatnama ja vuoigatvuođaid čadnon Rákkočearu bieggafápmorusttegii Bearalvágis masa addojuvvui konsešuvdna 2010:s. Šiehtadus vurdojuvvo dahkkot árrat 2013:s. Vindkraft Nord oaččui miessemánus 2012:s konsešuvnna Dønnesfjord bieggafápmorusttegii Ákŋoluovttas. Šiehtadus eananeaiggádiin FeFo:in lei juo dahkkon 2008:s.
Vuovddi árvomeroštallan
Čáhcefápmu Finnmark Kraft lea 2012:s ovddidan 4 konsešuvdnaohcama smávvafápmorusttegiidda maid vuođđun leat FeFo gahčahatvuoigatvuođat. Alta Kraftlag lea ovddidan sullásaš ohcama. Eai leat vel álggahuvvon šiehtadallamat láigohit gahčahatvuoigatvuođaid. Tinfos AS lea šiehtadusa mielde priváhta eananeaiggádiiguin ohcan konsešuvnna fápmohuksemii Suolojohkii Fálesnuoris. 2011:s mearridii almmatge diggegoddi ahte FeFo eaiggáduššá gahčahatvuoigatvuođaid mat ledje vuođđun konsešuvdnaohcamii. Ášši guoddaluvvui lágamánniriektái, muhto gessojuvvui juste ovdalaš riektemeannu deami. Diggegotti mearrádus lea danne riektefámolaš. Nággu FeFo ja fitnodaga Porsa Kraftlag AS mo ipmirdit jagi 1959 šiehtadusa láigohit gahčahatvuoigatvuođaid Porsa-čázádaga fápmohuksemiidda Fálesnuoris gieđahallojuvvui Bággosoabahanrievttis 2012:s. Riekti doahttalii FeFo oainnu ahte šiehtadus lei nohkan ja álggahuvvojedje ođđa šiehtadussoahpamušat 2012:s.
10
Geovekst-ovttasbargguin laserskannejuvvo ja govvejuvvui eanasoassi Mátta-Várjjaga goahcevuovdeareála 2011 geasi ja čavčča. Maŋŋil fálaldatbuktinvuoru dahkkui šiehtadus Allskog AS:in ráhkadit ođđa árvomeroštallama Mátta-Várjjaga vuovddis. Go árvomeroštallan Mátta-Várjjagis lea dahkkon 2014;s, de lea buot goahcevuovdi mii gullá FeFo:i árvomeroštallojuvvon maŋemus viđa jagis. Árvomeroštallamat leat dárbbašlaččat hálddašit goahcevuovddi ceavzilit. Juovlamuorat
FeFo eatnama vuovdi lea rievdame. Juovlamuorat váldojuvvojit nuorasmahttinduolbadasain. Dát vuovdi lea odne measta beare stuoris juovlamuoraid ja dahká stuorit hivvodat uovlamuorračuollama áddjábun. Leat vuvdojuvvon sullii 300 juovlamuora ruohttasis, 140 Mátta-Várjjagis ja 160 Kárášjogas. Dasa lassin addojuvvojit olu muorat almmolaš ásahusaide, servviide ja ovttastusaide Finnmárkkus mat besse čuollat juovlamuora alcceseaset maŋŋil go mii leimmet addán lobi. Vuovdekultuvra
FeFo doaimmaha veahá vuovdekultuvrra opmodagas, eanas buvttadeaddji goahccevuovddi njárbudahttima. Njárbuduvvui oktiibuot 1990 daa, 1446 daa Mátta-Várjjagis ja 544 daa Álttás. Obbalaččat njárbuduvvui 5050 kubihkkamehtera beahci. Álttás lea kulturbarggu niedjan masa lea Finnmark Miljøvarme reastaluvvan ja unnit johttu smáhkkomuoraide mat geavahuvvojit bioboaldámuššan sivvan. FeFo oassálasttii maiddái 2012:s ovttasbargoprošektii čorget luoddaguoraid Finnmárkkus vai šaddá várddus. Čorgejuvvui oainnusin sihke Mátta- Várjjagis, Kárášjogas,
jahkeraporta 2012
Álttás ja Porsáŋggus. Oktiibuot várddusinčorgejuvvui sullii 250 dekára FeFo-eatnamiin. Beazi ja soagi ruohtasvuovdin
Mátta-Várjjagis njeide priváhta olbmot 143 kbm beazi. Dasa lassin čađahii FeFo 461 kbm loahppamáttaheami, mii vuvdojuvvui iešguhtetge gillesahá doibmiide Nuorta-Finnmárkkus. Álttás vuvdojuvvui 1 500 kbm njárbudahttinávnnas ruohttasis. Dasa lassin čulle priváhta olbmot 18 kbm soagi ja 57 kbm beazi vuovdima várás. Kárášjogas čulle priváhta olbmot 58 kbm beazi. Vuovdebiilaluottat
FeFo lea čađahan veahá dárbbašlaš máŧasindoallama vuovdebiilaluottain, eanas Báhčaveajis muhto maiddái veahá Kárášjogas. Iežas ruđaiguin, almmolaš vuovderuđaiguin dahkkui máŧasindo allan kr 179 556,- ovddas earret vearu. Sárggá/muorrasaji addimat
2012:s leat leamas 3 557 doaibmi sárggá/ muorrasaji FeFo-eatnamiin.
Báktedoaibma Sihke Sibelco Stiertnás ja Elkem Tana leat buvttadan bures 2012.s. Luonddugeađgeealáhus rahčá almmatge ain bisti finánsaroasuin olu osiin máilmmis. Fitnodagas Kimberlitt AS mas lea opšuvdna diamántagávdnosiidda MáttaVárjjat gielddas, lea leamaš ohcandoaibma 2012:s ja dieđihit lohpidahtti gávdnosiid. Biras- ja biogirjáivuođa universitehta (Universitetet for miljø- og biomangfold) lea gárvvistan Stiertná karbonatihtta iskamiid 2012:s.
Bieggamillorusttet Havøygavlenis. govva: John
Masvik
Čievra ja cuovkageađgi Stuorra huksendoaibma Álttás ja Girkonjárggas mielddisbuktá maiddái stuorra čievra- ja cuovkageađgedárbbu. Eará osiin fylkkas lea leamaš unnit dárbu, earret eará danne go Avinor dál lea geargan ođasteamis smávvagirdišiljuid.
www.fefo.no / tlf 09975
FeFo lea ovttas gielddain dahkan váikkuhusčielggadeami boahttevaš geađgeválddahahkii Várggáhis. Sávaldat lea mearridit regulerenplána geađgeválddahahkii 2013:s. Nyelvas Unjárggas lea FeFo ovttas gielddain álggahan guovllu regulerema gos ovdal lea leamaš luonddugeađge
buvttadeapmi. Regulerenplána galgá láhčit dili luonddugeađgebuvttadeapmái ja eará industriijaásahemiide. Dat gáibida váldit stuorra várrehivvodaga, ja industriijaguovlluid ráhkadeapmi galgá dahkkot gávppálaš geađge- ja cuovkageađgebuvttademiin.
11
doaibmasuorggit MEAHCCI Sáivaguolásteapmi
Buot finnmárkolaččat oggot sáivaguliid nuvttá eaige dárbbaš oaggunkoartta. Olbmot geat ásset olggobealde Finnmárkku fertejit oastit oaggunkoartta jus áigot oaggut Finnmárkkuopmodagas.
Einar Asbjørnsen meahci jođiheaddji
Ealgabivdu Finnmárkkus. govva:
5706 olbmo oste oaggunkoartta kaleanddarjagi 2012. Dain vuvdojuvvojedje 4432 koartta olgoriikkalaččaide. Geahčá figuvra 1. Sáivaguliid oaggunkoarttaid vuovdin lea maŋemus jagiid bissánan, maŋŋil go lei garrasit lassánan 2010 rádjái. Báikkálaš searvvit ja ovttastusat doaimmahit
buori jávredikšuma man ulbmil lea ovddidit guollebivdima buorremussan almmolašvuhtii. 2012:s lihttoláigohuvvojedje 79 jávrri ja čázádaga 39 báikkálaš servviide ja ovttastusaide. Dat lihttoláigoheaddjit doaimmahit guolleovddideami jávredikšumiin, heivehemiin ja bearráigeahčuin. Álggahuvvui ođđa portála oaggunkoartavuovdimii2012:s. Portála addá vejolašvuođaid kártet valljodatgeavaheami ja lassi máhttovuođu sáivaguollevalljodaga birra Finnmárkkuopmodagas. Oaggunkoarttat ostojuvvojit báikkálaš koartavuvdiin, interneahtas dahje smarttelefovnnain.
Einar J. Asbjørnsen
12
jahkeraporta 2012
7000 9000
6000
Olbmot geat ásset Norggas olggobealde Finnmárkku Olgoriikklaččat
4000 3000
Fiinnmárkolaččat
7000
Galledeaddjit
6000 N
Lohku
5000
8000
Ok=ibuot
5000 4000 3000
Ok@ibuot
2000
2000 1000
1000
1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
0
0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
figuvra 1. Oaggunkoarttaid vuovdin Finnmárkkus áigodagas 2004-2012.
Smávvafuođđobivdu Smávvafuođđobivdoáigodat lea suoidnemánu 15. juli- cuoŋománu 5. beaivi. Bivdit bivdet eanas rievssahiid, gironiid ja njoammiliid Finnmárkkuopmodagas. Finnmárkkuopmodagas registrerejuvvojedje 4704 vuvdojuvvon bivdokoartta kaleanddarjagi 2012. Vuvdojuvvojedje 153 bivdokoartta dálveáigodagas (ođđajagemánus njukčamánu lohppii) ja 4551 čakčaáigodagas (borgemánus juovlamánu lohppii). Vuvdojuvvojedje 2020 beaivekoartta, 1404 gielddakoartta ja 1281 fylkkakoartta. Ledje árvvu mielde 2600 finnmárkolačča ja 2100 Finnmárkku olggobealde ássi olbmo geat bivde smávvafuođđuid 2012:s (figuvra 2). Oktiibuot 136 nuora vuollel 20 jagi oste bivdokoartta 2012:s, sis ledje 113 bivdi Finnmárkkus eret. Vuvdojuvvojedje bivdokoarttat 1,98 mill kruvnno ovddas 2012:s. Eanas bivdit geavahedje smávvafuođđoportála www. smavilt.no/fefo oastit bivdokoarttaid, doibmiibidjat ja raporteret bivddu. Smávvaciebaniid hivvodaga heavvaneapmi maŋŋit dálvvi ja valljis smávva boraspiret dagahedje ahte hivvodatvuođameroštallamat borgemánus čájehedje vuollegis vuonccáloddešattu stuorra osiin Finnmárkkus. Hivvodatmeroštallamiid bohtosiid vuođul álggahuvvui beaiveearri 3 rievssahiin ja 2 gironiin Guovdageainnus. Sállanis, Gádde-
www.fefo.no / tlf 09975
figuvra 2. Bivdokoarttaid vuovdin Finnmárkkus áigodagas 1985-2012.
iččáhis, Fávle-Iččáhis, Hjelmøyas ja Muosáhis álggahuvvui beaiveearri 3 rievssahiin ja/ dahje gironiin. Gádde-Iččáhis, ja FávleIččáhis maŋiduvvui bivddu álgin golggotmánu 15. beaivái, ja loahpahuvvui juovlamánu 23. beaivvi. Finnmárkku opmodagas muđui álggahuvvui beaiveearri 2 rievssahiin ja 3 gironiin, ja álggahuvvui dasa lassin beaiveearri 1 čuvččáin/ goahppiliin juohke bivdái Mátta-Várjjagis ja Kárášjogas. Nugo vurdojuvvon árvomeroštallanbohtosiin čájehedje bivdorapporttat unnit njeaidinloguid 2011 ektui. Oktiibuot doibmiibiddjojuvvojedje 22 513 bivdobeaivvi, ja 87 % buot doibmiibiddjojuvvon bivdobeivviin raporterejuvvui sálaš. Registrerejuvvojedje njeidojuvvon 5389 rievssaha, 2872 girona ja 884 njoammila kaleanddarjagis 2012. Dain njeidojuvvo 98 % čakčaáigodagas.
Stuorrafuođđobivdu Stuorrafuođđobivdu fátmmasta Finnmárkku opmodagas eanas ealgabivddu. Dasa lassin hálddaša FeFo guovža- ja geatkebivddu liseanssain ja albbasbivddu eriin. Ealggabivddu hálddašeami vuođđun lea doaibmi 4-jagáš máddodatplána. Doaibmi Máddodatplána (2011-2014) váldoulbmil lea, nugo ovddit plánas, bissehit hivvodaga stuorruma ja dárkkistit iešguhtetge oassemáddodagaid bivdduin. Stuorra osiin Finnmárkkus (Kárášjohka, Guovdageaidnu,
13
doaibmasuorggit 900 800
Njeidon ealggat Finnmárkkus 1990-‐2012
700 600 500 400 300 200 100
2012
2010
2008
2006
2004
2002
2000
1998
1996
1994
1992
1990
0
figuvra 3. Njeidon ealggat Finnmárkkus áigodagas 1991-2011.
Luossaoaggun Leavnnjas. govva:
Egil Liberg
Porsáŋgu, Davvisiida, Deatnu ja Bearalváhki) lea ulbmil unnidit hivvodaga. Álttás, Unjárggas, Davvinjárggas ja Gáŋgaviikkas lea dásáiduhttin ulbmil, ja Fálesnuori, Báhcavuona, Mátta-Várjjaga ja Čáhcesullo hivvodat galgá fas lassánit. Almmuhuvvojedje 264 bivdoguovllu ealgabivddu várás. Guokte guovllu ledje dasa lassin várrejuvvon oahpahusbivdui. Bohte ohcamat 462 bivdojoavkkus. Bivdiid lohku geat ohcet bivdit ealggaid Finnmárkkuopmodagas lassána, 2012:s ledje registrerejuvvon 2138 bivdi ohcamiin, mii lea 200 eambbo go 2011:s (1950 bivdi). 2012:s njeidojuvvojedje 849 ealli Finnmárkkuopmodaga earis mii lei 1178 ealli. Dát lea alimus njeaidinboađus mii lea olahuvvon dássážii (Geahča figuvra 3) almmá Bajit Anárjoga suodjaluvvon meahci bivddu haga. Eanemus ealggat njeidojuvvojedje Kárášjoga gielddas, gos njeidojuvvojedje 241 ealgga 2012:s (figuvra 4). Ledje 71 bivdi geat oste boraspirebivdokoartta 2012-2013:s. Báhččojuvvui okta guovža, 5 geatkki ja 4 albasa earrebivddus 2012.s.
14
jahkeraporta 2012
300
Njeidon ealggat juohke gielddas 2008-‐12
250 200 150 100 50
Eará gielddat
Čáhcesuolu
Deatnu
Unjárga
Má@a-‐Várjjat
Davvisiida
Porsáŋgu
Kárášjohka
Guovdageaid nu
Álta
0
figuvra 4. Njeidon ealggaid logu juohkáseapmi gielddaid mielde Finnmárkkus 2008-12.
Luossabivdu jogas
Luossabivdu mearas
FeFo:s lea hálddašanovddasvástádus sullii 50 čázádagaide main lea luossa, guvžá ja valas. Báikkálaš organisašuvnnat hálddašit daid Luossa- ja sáivaguolástanlága, Finnmárkkulága rámmaid ja njuolggadusaid siskkobealde maid FeFo stivra lea mearridan. Áigodat 2012 šattai fas buorre luossabivdojahki (figuvra 5). Báikkálaš lihttoláigoheaddjit barge bures hivvodatgozihemiin ja doaibmaplána bargguin. Dat dahká ahte sáhttá vuordit eanet buriid luossabivdojagiid. Guvžásállašat bisso dássedin ja valassállašat ledjeges heajut. Dovdo almmatge muhtun sajiin badjáneapmi dain báikkálaš valashivvodagain. Dađi bahábut ii leat máhttu dan guovtti náli birra doarvái buorre, ja dat dahká váttisin hálddašit náliid hivvodagaid. Skábmamánus 2012 doalai FeFo seminára lihttoláigoheddjiide ovttas Finnmárkku luossajogaiguin. Čoagganeamis váldojedje ovdan min luossajogaid áigeguovdilis hálddašanváttisvuođat. Oassalastit ja mielváikkuheapmi lei hui buorre.
Luossasajit mearas juolluduvvojit njuolggadusaid mielde maid stivra lea mearridan. Sullii 1600 registrerejuvvon luossasajiin ledje 423 juolluduvvon 2012:s, ja ledje oktiibuot 266 mearraluossabivdi geat bivde Finnmárkkuopmodagas. 16:s sis ledje ožžon luossasaji vuosttaš geardde. MáttaVárjjat, Álttá ja Davvisiidda gielddas ledje eanemus luossasajit geavahusas (tabealla 3).
Luossasálaš lih0oláigohuvvon jogain 70000 60000
Kg
50000 40000 Luosaid obbalašdeaddu
30000
Luosat vuollel 3 kg 3-‐6 kilosaš luosat
20000
Luosat badjel 7 kg 10000
1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
0
Jahki
figuvra 5. Man galle kilu luossa lea goddojuvvon Finnmárkkuopmodaga jogain 1993-2012.
www.fefo.no / tlf 09975
15
doaibmasuorggit Gielddaid luossasajit juolluduvvojit ođđasit juohke goalmmát jagi 2012:s galge Báhcavuotna, Gáŋgaviika, Ákŋoluokta, Fálesnuorri, Davvisiida, Láhppi ja Várggát juolluduvvot, 2012:s bohte badjelaš 100 ohcama. Leat unnán ođđa olbmot geat álget luossabivdin mearas, ja luossabivdiid lohku geat bivdet mearas ja luossadoaluid lohku lea niedjan sakka maŋemus jagiid (geahča figuvrra mii lea mielddusin). Almmolaš bivdináigegáržžideamit, heajos luossahattit ja unnán vuođđoealáhusdoaimmaheaddjit leat muhtun sivat dasa ahte olbmot geat bivdet luosaid mearas leat vátnon. Dát guoská sihke priváhta bivdinsajiide ja luossasajiide FeFo-eatnamiin.
Doaimmat olgoáimmu ovddas Ruoná doarjjaortnet lea doarjjaortnet ovttastusaide ja servviide Finnmárkkus, man ulbmil lea oažžut buot joavkkuid álbmogis leat eambbo fárus olgodoaimmain, dat buorida loaktima ja álbmotdearvvašvuođa. Dan rájes go ortnet álggahuvvui 2007:s lea juolluduvvon 6,5 millijovnna ruvnno iešguđetlágan olgodoaibmaprošeavttaide. Ovttas eará sponsoriiguin ja viššalis eaktodáhtolaš bargiiguin lea ruhta veahkehan oččodit ávkkálaš olgodoaimmaid maŋemus 6 jagi. Doarjjaortnet lea buorida olgodoaibmafálaldaga lagas birrasis, earret eará tuvrakássaortnegiiguin, meahcceleairraiguin, tuvralágidemiiguin ja luonddugeavaheami kurssaiguin.
Nesseby idrettsforening (Unjárgga válaštallansearvi) ráhkada tuvrabálgá. govva: Lena
Kristiansen
16
jahkeraporta 2012
FeFo luoiká lávuid ja tealttáid. govva: Lena
2012:s bohte 176 ohcama main sullii bealli dorjojuvvo. Juolluduvvui 1 000 000 kruvnno ruoná doajjan iešguđetlágan doaimmaide olgoáimmu ovddas ja prošeavttaide. Sin gaskkas geat ožžo doarjaga ledje Finnmark Røde Kors olgonastinleaira mánáide ja Til Topps-mohkki Rástiigáisái, Tana JFF (Deanu GBS) meahcceleaira mánáide, Norges Blindeforbunda tuvrrat lagasbirrasis čálbmevánagiid várás ja Nordkapp og Omegna Barnas Turlaga áhpebivdinkursa. FeFo eaiggáduššá guhtta ávdinbartta Báhčaveajis mat leat rabas birra jagi. Barttat leat bivnnuhat, Pasvikdalen JFF (Báhčaveajleagi BGS) fievrreda goike muoraid ávdinbarttaide FeFo gohččuma mielde juohke jagi. Juohke FeFo-kantuvra luoiká lávuid maid sáhttá geavahit lágidemiide olgoáimmu ovddas. 2012:s luoikkahedje earret eará Norges Jeger- og Fiskeforbund lávu ealgabivokursii nuoraide ja nissoniidda, Kafe Blå ja Finnmark Blindeforbund idjadantuvrii maid lágideigga, ja IL Ilar meahccecampii mánáide ja nuoraide.
www.fefo.no / tlf 09975
GIELDA
Áltá Bearalváhki Báhcavuotna Gáŋgaviika Hámmárfeasta Ákŋoluokta Fálesnuorri Davvisiida Láhppi Muosát Unjárga Davvinjárga Porsáŋgu Mátta-Várjjat Deatnu Čáhcesuolu Várggát Supmi
LOKHU
42 15 3 28 3 14 19 42 17 21 8 36 32 97 35 10 1 423
tabealla 3.
Addon luossasajiid lohku Finnmárkkus gielddaid mielde 2012:s
Kristiansen
JAHKI
galle olbmo
1995
1054
1996
1028
1997
1010
1998
951
1999
907
2000
914
2001
858
2002
784
2003
744
2004
666
2005
614
2006
596
2007
534
2008
518
2009
492
2010
446
2011
433
2012
423
17
tabealla 4.
Addon luossasajiid lohku Statskog Finnmarkas/FeFoeatnamiin áigodagas 19942012.
Jahkečilgehus Dieđut doaimma ja báikádeami birra
Finnmarkseiendommen Finnmárkkuopmodat (FeFo) lea iešheanalaš riektesubjeakta ásahuvvon Finnmárkkulága olis. FeFo váldokantuvra lea Leavnnjas ja leat maiddái ossodatkantuvrrat Čáhcesullos, Álttás, Girkonjárggas, Unjárggas ja Kárášjogas.
Harald Larssen finnmárkku fylkkadiggi
FeFo:s lea giddodatvuođđu 96 % Finnmárkku fylkka eatnamiidda ja dát dahká su. 46.600 km2. Doaibma fátmmasta eatnama láigoheapmi viesso-, astoáigge- ja ealáhusáigumušaide, čievra- ja minerálagávdnosiid láigoheapmi, biegga- ja čáhcegahčahatvuoigatvuođaid láigoheapmi, eatnamiid vuovdin ja doaimmat čadnon bivdui ja guolásteapmái, ja vuovdedoibmii. Stivrra ja dárkkistanlávdegotti bargu
Toril Bakken Kåven sámediggi
Nils Johan J. Gaup boazodoalu áirras
18
Stivrras, maid Sámediggi ja Finnmárkku fylkkadiggi leat nammadan, leat 2012:s leamaš čuovvovaččat: l Harald Larssen, jođiheaddji l Toril Bakken Kåven, nubbinjođiheaddji l Lise Svenning (31.08.2012 rádjái) l Inga Manndal (31.08.2012 rádjái) l Klemet Erland Hætta l Nils Johan Gaup l Raymond Robertsen (01.09.2012 rájes) l Bente Haug (01.09.2012 rájes) 2012:s leat dollojuvvon 9 stivračoahkkima ja meannuduvvon 74 ášši. Stivra lea 2012:s čađahan ovtta gulahallančoahkkima Sámedikkiin ja Finnmárkku fylkkadikkiin. Váldofáddán ledje eaiggátstrategiijat, badjelbáhcaga geavaheapmi ja proseassat čadnon dasa. Lassin stivrii, lea FeFo:s dárkkistanlávdegoddi mas leat golbma miellahtu, maid Sámediggi, Fylkkadiggi ja Gonagas leat nammadan. Dárkkistanlávdegoddi goziha ahte FeFo doaibma doaimmahuvvo Finnmárkkulága ja eará lágaid mielde. Leat dollojuvvon 3 čoahkkima gos buot stivrra beavdegirjjit leat geahčaduvvon ja leat meannuduvvon 16 ášši.
Doaimma joatkima eavttu čilgen
Rehketdoallu buktojuvvo eavttuin joatkit doaimma. Duođaštuvvo ahte dát eavttut leat sajis. Jahkerehketdoalu čilgen
Jahkerehketdoallu čájeha badjelbáhcaga mii lea 9.604.201 miljovnna ovdal vearu ja 7.622.132 miljovnna maŋŋil vearu. Dát boađus lea su. 10,8 mill. badjel bohtosa mii lea biddjon bušehttii ovdal vearu. Vuvdojuvvojedje eatnamat 10,2 mill kruvnno ovddas. «Ruoná doarjja» doarjjaortnet man ulbmil lea addit doarjaga astoáiggedoaimmaide olgun ja fysalaš doaimmaide, lea jotkojuvvon. Doarjagat ja dárbašat leat gollunfievrreduvvon oktiibuot 0,9 miljovnna ovddas. FeFo ovttas NINA:in (Norsk institutt for Naturforskning), lea leamaš searvvis prošeavttas «Rievssahiid habitáhtamodeallaid ja habitáhtakárttaid ovdánahttin» ja lea dan oktavuođas gollunfievrredan kr. 474.044. Stivrra oaivila mielde addá jahkerehketdoallu rievttes gova FeFo opmodagain, vealggis ja bohtosis. Stivra mearrida ahte dán jagi badjelbáza mii lea 7.622.132 kr. sirdojuvvo eará iežaskapitálii. Eaiggátoassi eará fitnodagain
FeFo eaiggátoassi fitnodagas Finnmark Kraft AS lea 12,5 %. Dasa lassin lea FeFo:s oalgefitnodat FeFo Energi AS mas lea 100 % eaiggátoassi. Eai leat leamaš fitnodatoastimat dahje fitnodatháhkamat 2012:s. Ruhta-, márkan- ja máksinnákcavárra
FeFo ruđalaš várra lea čadnon dasa gosa badjelbázalikviditehta biddjojuvvo. Dat lea biddjojuvvon buktagiidda main lea vuollegis várraprofiila. FeFo ii ruhtat maidege loanain ja árvvoštallá
jahkeraporta 2012
fitnodaga máksinnávcca dearvvašlažžan ja buorrin. Organisašuvdna, biras ja dásseárvu
2012 loahpas ledje FeFo:s 37 bargi, maid juohku lei 17 nissona ja 20 dievddu. Stivrras ledje čakčamánu 1. beaivvi 2012 rádjái 3 nissona ja 3 dievddu, ja čakčamánu 1. beaivvi rájes 2 nissona ja 4 dievddu. Dárkkistanlávdegottis leat leamaš 2 nissona ja 1 dievdu. Penšuvdnagáibádusat bargiide mat leat lágas leat áimmahuššon. FeFo buozanvuođajávkan lea 2012:s leamaš 4,7 %, mii lea 0,6 % badjelis go 2011:s. Eai leat registrerejuvvon guđegelágan barguigullevaš lihkohisvuođat dahje roasmmahuvvamat FeFo:s 2012:s. FeFo lea ráhkadan dásseárvoplána sihkkarastin dihte dásseárvvu organisašuvnnas. FeFo lea searvádahtti bargoeallinfitnodat (IA). Olgguldas biras
FeFo:s eai leat alddis guđegelágan doaimmat mat hui sakka váikkuhit olgguldas birrasii. Eará doaimmaheaddjit, sihke gávppálaš ja eai gávppálaš, doaimmahit almmatge doaimmaid maid vuođđun leat FeFo valljodagat main sáhttá leat heajos váikkuhus olgguldas birrasii. Nuoskkideaddji doaimmat FeFo-eatnamiin leat earenoamážit leamaš guovddážis 2012:s, earenoamážit eatnamiin mat láigohuvvojit.
FeFo lea ekonomalaččat dorjon guokte čorgenakšuvnna maid gielddaid hálddašedje. Vuovdedoaibma doaimmahuvvo prinsihpaid mielde mat leat almmolaččat dohkkehuvvon vuovdedoibmii, ja almmolaš vuovdebearráigeahčus lea goziheapmi almmolaš. Bivdu ja guolásteapmi sáhttet dagahit negatiivvalaš hivvodatovdáneami fuođđuide ja guliide, vaikko ávkkástallan dáhpáhuvváge nugo almmolaš muddemat leat. FeFo:s lea hálddašanráđđejupmi mii sihkkarastá buori dárkkisteami iešguhtetge guovllu fuođđoloaktimis ja bivdodeattus. Dát mielddisbuvttii ahte muhtun bivdoguovllut giddejuvvojedje galledeaddji bivdiide 2012.s alla bivdodeattu geažil.
Bente Haug finnmárkku fylkkadiggi
Meahccegeavaheami earáhuhttin
Eananohcamat mat eai leat gieldda plánaid mielde meannuduvvojit Sámedikki meahccegeavaheami earáhuhttima njuolggadusaid mielde. Ledje 32 ášši maidda dát guoskkai 2012:s. Dain leat 8 juolluduvvon, 3 hilgojuvvon ja reasta meannuduvvome. Eanas ledje dát smávva areálat mat ledje eaŋkilhuksensajit viesuide, áittiide ja ođđasitgilvimii/lassieatnamii. Stuorát áššiin main ohccojuvvojit stuorát areálat mat eai leat doaibmi plánaid mielde bidjá FeFo regulerenplána ráhkadeami eaktun. FeFo eaktuda ahte evttoheaddji ráhkada plána Finnmárkkulága § 4 ja Sámedikki meahccegeavaheami earáhuhttima njuolggadusaid mielde.
Klemet Erland Hætta sámediggi
Áltá, cuoŋománu 18. beaivvi 2013
Harald Larssen Stivrra jođiheaddji
Toril Bakken Kåven Nubbinjođiheaddji
Bente Haug Stivralahttu
Raymond Robertsen Stivralahttu Raymond Robertsen finnmárkku fylkkadiggi
Klemet Erland Hætta Stivralahttu
www.fefo.no / tlf 09975
Nils Johan Gaup Stivralahttu
Jan Olli Beaivválaš jođiheaddji
19
revisjonsberetning 2012
jahkeraporta 2012
20
årsregnskap 2012 Resultatregnskap 2012
2011
Salgsinntekt Annen driftsinntekt
50 017 749 1 876 085
40 600 600 5 602 916
Sum inntekter
51 893 834
46 203 516
Lønnskostnad Avskrivning på varige driftsmidler og immaterielle eiendeler Annen driftskostnad
23 859 021 585 140 19 138 903
22 971 413 598 024 20 930 882
Driftsresultat
8 310 766
1 703 197
Annen renteinntekt Annen finansinntekt Annen rentekostnad Annen finanskostnad
1 210 744 1 287 297 182 668 0 -50 677 -88 346 -49 300 -444 096
Ordinært resultat før skattekostnad
9 604 201
2 458 052
-1 982 069
-1 529 498
Ordinært resultat
7 622 132
928 555
Årsresultat
7 622 132
928 555
Anvendelse av årsresultatet Annen egenkapital
7 622 132
928 555
Sum anvendelse
7 622 132
928 555
Skattekostnad på ordinært resultat
www.fefo.no / tlf 09975
21
årsregnskap 2012 Balanse EIENDELER
31.12.2012 31.12.2011
Anleggsmidler Immaterielle eiendeler Fallrettigheter Utsatt skattefordel
574 000 1 568 662
574 000 1 383 278
Sum immaterielle eiendeler
2 142 662
1 957 278
Varige driftsmidler Grunneiendommer Bygninger Driftsløsøre, inventar, verktøy, kontormaskiner og lignende
3 188 286 4 458 570 227 279
3 188 286 4 614 592 420 188
Sum varige driftsmidler
7 874 135
8 223 066
Finansielle anleggsmidler Investeringer i aksjer og andeler Forskuddbetalte kostnader vedr. hyttefelt Andre fordringer
8 256 102 5 503 974 2 947 693
8 256 102 3 928 017 1 889 058
Sum finansielle anleggsmidler
16 707 769
14 073 177
Sum anleggsmidler
26 724 566
24 253 521
Varer
1 082 820
432 000
Fordringer Kundefordringer Andre fordringer
8 260 398 7 079 823
2 830 028 4 798 206
Sum fordringer
15 340 221
7 628 234
Investeringer Andre markedsbaserte finansielle instrumenter
12 260 070
9 693 017
Sum investeringer
12 260 070
9 693 017
Bankinnskudd, kontanter og lignende
19 090 074
21 022 179
Sum omløpsmidler
46 690 365
38 775 430
Sum eiendeler
74 497 751
63 028 952
Omløpsmidler
22
jahkeraporta 2012
Balanse EGENKAPITAL OG GJELD Egenkapital
31.12.2012 31.12.2011
Innskutt egenkapital Innskutt annen egenkapital
6 746 776
6 746 776
Sum innskutt egenkapital
6 746 776
6 746 776
Opptjent egenkapital Annen egenkapital
53 969 939
46 347 807
Sum opptjent egenkapital
53 969 939
46 347 807
Sum egenkapital
60 716 715
53 094 583
Avsetning for forpliktelser Pensjonsforpliktelser
4 885 374
3 670 418
Sum avsetning for forpliktelser
4 885 374
3 670 418
Kortsiktig gjeld Leverandørgjeld Betalbar skatt Skyldige offentlige avgifter Annen kortsiktig gjeld
1 181 099 2 167 482 914 181 4 632 900
596 120 1 646 160 790 839 3 230 832
Sum kortsiktig gjeld
8 895 662
6 263 951
Sum gjeld
13 781 036
9 934 369
Sum egenkapital og gjeld
74 497 751
63 028 952
Gjeld
Alta, 18. april 2013
For komplett ĂĽrsregnskap 2012 med noter: se www.fefo.no www.fefo.no / tlf 09975
23
govva: Varanger
Kraft