Filmhuis Magazine februari 2011

Filmhuis Magazine ......................................................................................................................................

Speciaal hartkatern: De vergeten films van

Joseph Strick Nieuwe reeks Zwijgende film & Levende muziek:

Vrouwen aller landen...

Best of IDFA: vier hoogtepunten op een rij

Armadillo: indringende documentaire over de oorlog in Afghanistan

Februari 2011

Gemeente Den Haag

...

Doe mee

met kort

ing

Met de Ooievaarspas van de gemeente Den Haag krijgt u flinke kortingen op sportieve, creatieve, culturele en educatieve uitjes.

Zo bent u als pashouder voordeliger uit met bijvoorbeeld: • het lidmaatschap van uw sportvereniging • een bezoek aan het theater of bioscoop • het deelnemen aan een cursus • het gratis lidmaatschap van de bibliotheek

Ooievaarspas

Wilt u weten of u ook in aanmerking komt voor een Ooievaarspas?

Kijk dan op www.ooievaarspas.nl, bel 070 - 353 75 00 of ga naar het stadsdeelkantoor bij u in de buurt.

.............................................................................................................................................................................................

Actueel

De mens is en blijft een pictomaan Vrijwel rechtstreeks vanuit de tombes en tempels in Egypte ben ik geland in Filmhuis Den Haag: van de ene mooie plek op aarde naar de andere.

Ontroerend mooi zijn de graftombes in het Dal der Koningen. Kleurrijke hiërogliefen die na duizenden jaren nog niets aan kracht hebben ingeboet. Het is zonneklaar dat de mens 5000 jaar geleden ook al pictomaan was; de reeksen verbeelde heldendaden van de farao’s is de cinema van weleer.

Mooi is ook het filmhuis in Den Haag: een fijn café, dito restaurant en een prachtig aanbod van films, lezingen, tentoonstellingen. Het is evident dat het dé plek is om inspiratie op te doen, het onbekende te ontdekken, kennis te verrijken, te ontspannen of andere geïnteresseerden te ontmoeten. Vanwege de vakkundige programmering wordt dit filmhuis beschouwd als een van de belangrijkste filminstituten in Nederland. U begrijpt dat ik bijzonder vereerd ben dat ik me hier voor mag inzetten.

De tempels nabij het oude Thebe zijn in opvallend goede staat. De wijze waarop de goden 5000 jaar geleden vereerd werden, is tot op de dag van vandaag te zien. Kom daar maar eens om bij de film. Films van twintig jaar geleden zijn nu vaak verkleurd of zodanig aangetast dat ze ontoonbaar zijn. Om maar niet te spreken van films van het begin van de cinema. Het terugzien van klassiekers is ook om die reden vaak niet eenvoudig. Gelukkig draagt de digitalisering bij aan het behoud van de hedendaagse film, niet zoals velen denken vanwege de drager of de enen en nullen – iedereen die ooit WordPerfect had en zijn aaneengeschakelde letters opsloeg op een 5¼ inch floppy kan daarover meepraten maar vanwege de mate van dupliceerbaarheid. De veronderstelling is: hoe meer kopieën, hoe meer kans dat film behouden blijft. En die kans wordt fors groter, want het dupliceren van een digitale speelfilm kost een fractie vergeleken met het dupliceren op celluloid.

De digitalisering in Filmhuis Den Haag komt eraan. Binnen twee jaar kan er in alle zalen van het Filmhuis digitaal worden geprojecteerd. De verwachting is dat dit leidt tot meer aanbod, meer premières en dus tot een grotere kans dat u zich in ons Filmhuis kunt laven aan datgene waar u van houdt. Zeker in twee zalen van het Filmhuis blijven de projectoren overigens ratelen. Niet zozeer vanuit nostalgisch oogpunt, maar om u ook in de toekomst die films te kunnen tonen die niet op digitaal formaat beschikbaar zijn.

We blijven in het Filmhuis van alle formaten thuis en dat is mooi en belangrijk. Want of het nu digitaal of analoog vertoond wordt, er is geen medium dat zo kan ontroeren als film.

Tegen de cinema kan wat mij betreft geen hiëroglief op.

Ik hoop u veelvuldig in het Filmhuis te mogen verwelkomen.

Géke Roelink, directeur Filmhuis Den Haag

De lijst van Leendert Zoals u van Filmhuis Den Haag gewend bent, staat de komende maand weer bol van de films. Premières, speciale programma’s, klassiekers, debatten, ZAAL5: soms is het moeilijk kiezen.

Filmhuisprogrammeur Leendert de Jong is grotendeels verantwoordelijk voor al dit moois. Natuurlijk hopen wij dat aan het begin van dit jaar het één van uw goede voornemens was het Filmhuis vaker te bezoeken, maar wanneer u in februari nou écht krap in uw tijd zit, kies dan een ‘mustsee’ uit zijn top-3 lijstje.

1.

The savage eye: prachtig geschoten, ontroerende, maar soms ook wrede film over een dolende vrouw in het Los Angeles van 1959, uit ons programma De vergeten films van Joseph Strick. (zie hartkatern)

2.

Incendies: verwarring en verdriet in een meesterlijk familiedrama dat nog lang in uw hoofd zal nazinderen! (zie pagina 5)

3.

La pivellina: een 50-jarige vrouw vindt een 2-jarig meisje in een park.

Het wordt een parabel over goedheid en vrijgevigheid in het kille Italië van Berlusconi. (zie pagina 6)

De jaarwisseling ligt inmiddels alweer een aantal weken achter ons, dus weten we hoe vaak u het Fimhuis bezocht in het afgelopen kalenderjaar.

Maar liefst 128.144 filmliefhebbers kwamen er in 2010 langs onze kassa.

Daarnaast bezochten 11.728 leerlingen van het basis- en voortgezet onderwijs een educatieve filmvertoning. De installaties, exposities en filmprogramma’s in ZAAL5 werden bezocht door ruim 4.000 personen.

Verder waren er nog de nodige besloten voorstellingen. In totaal levert dit het prachtige aantal van ruim 144.000 bezoekers op, waarmee we ons steentje bijdragen aan de positieve berichtgeving in de media over het recordjaar dat de Nederlandse bioscopen achter de rug hebben. Weliswaar braken we geen bezoekersrecord (op de eerste plaats staat het topjaar 2009), maar we zijn desalniettemin heel trots op dit resultaat, zéker als we het bekijken in het licht van de huidige economische malaise. Wij danken u voor uw bezoek(en) en hopen dat u ons in 2011 ook meermaals bezoekt.

foto audrey bruinsma

Franse presentjes Soms hebben Filmhuis Den Haag en een distributeur een cadeautje of een marketingaardigheidje voor bezoekers van een première die extra in het zonnetje wordt gezet. In januari konden we in samenwerking met Cinéart 150 tassen met allerlei Fransgetinte presentjes – mosterd, uiensoep, savon en natuurlijk een pakje zakdoekjes – overhandigen aan de liefhebbers die op Les petites mouchoirs waren afgekomen. Vóór het eerste weekend was de voorraad al op.

Voor de trieste regenachtige dagen die ons resten voordat de zonnige lente zich weer aandient, is er nu de exclusieve Filmhuisparaplu.

Laat zien waar uw voorkeur naar uit gaat!

Deze stijlvolle, stormvaste paraplu in zwart en zilver plus het tijdloze Filmhuis-logo, wordt ongetwijfeld een collectors-item! De paraplu ligt lekker in de hand, met het moderne en ergonomisch vormgegeven handvat.

U trotseert voortaan glimlachend de zwaarste regenbui!

Nu te koop bij de kassa van het Filmhuis, voor slechts 10,- euro.

Zolang de voorraad sterkt, dus wees er snel bij, want op=op!

Oók Filmhuis Den Haag gaat digitaal U heeft het wellicht al in de krant gelezen: de complete Nederlandse bioscoopwereld stapt de komende jaren over van analoge naar digitale technologie. Dit betekent dat in de toekomst, óók in Filmhuis Den Haag, uw film niet langer als een 35millimeter brede celluloidstrook door een projector rolt, maar dat films digitaal geprojecteerd worden door een zogenaamde 2K beamer.

Met deze enorme stap richting de toekomst is een totaalbedrag gemoeid van 38 miljoen euro, dat is bijeengebracht door een samenwerking tussen de Nederlandse Vereniging van Bioscoopexpoitanten, de Nederlandse Vereniging van Filmdistributeurs en EYE Film Instituut Nederland. Staatssecretaris Zijlstra van OCW draagt bij uit de middelen van het Nederlands Fonds voor de Film en uit het rijksbrede Programma Implementatie Agenda ICT-beleid. Naar verwachting zullen de eerste digitale projectoren in januari 2011 worden geplaatst. Midden 2012 zullen alle filmtheaters en bioscopen digitaal films kunnen vertonen en gaan de filmdistributeurs digitaal films aanleveren.

Met deze collectieve en gecoördineerde aanpak wordt een breed aanbod van filmtitels voor een groot publiek gegarandeerd. Deze aanpak in publiek-private samenwerking is vooralsnog uniek in Europa. Nederland wordt hiermee het eerste land dat volledig overstapt naar digitale cinematografie.

Digitale projectie biedt een aantal voordelen en kansen. Zo kan er creatiever en sneller ingespeeld worden op de vraag van het publiek naar de nieuwste films en ook naar films uit het verleden. Filmzalen worden aantrekkelijker voor onder meer educatieve vertoningen en verhuringen. Ook behoren (live) concerten, opera-uitvoeringen, theaterproducties en voetbalwedstrijden tot de mogelijkheden. Hiermee wordt de culturele en maatschappelijke functie van bioscopen en filmtheaters verbreed.

.............................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................

Bedankt voor uw Te koop: bezoek in 2010 Filmhuisparaplu

Inhoud 02 Actueel 03 Inhoudsopgave 04 Premières 04 Armadillo 05 Poetry (Shi) / Incendies / Les petits ruisseaux 06 Silent souls (Ovsyanki) / La pivellina / La nostra vita

Hartkatern De vergeten films van Joseph Strick

07

08

09

10

11 12

ZAAL5 Upload cinema: Bad endings / Orbital Re-Enactments, videoinstallatie van Joanna Lombard / Cameron Jamie / Pechakucha / KABK Uitgelicht #22 Best of IDFA Movies that Matter film + debat Na putu vooraankondiging cursus Russische cinema Film & muziek La sirène des tropiques / De moeder / Een Carmen van het Noorden / Enis Aldjelis Vrienden Filmhuis Kinder/familiefilms Knoester / Skellig / Rafiki English summary Bezoekersinformatie / Agenda

Top-10 best bezochte films in 2010 Wie onderstaande pareltjes gemist heeft, of ze gewoon nóg een keer wil zien: traditiegetrouw herhalen we een aantal topfilms in de zomer tijdens de Haagse Hoogtepunten. Nieuw bij de editie in 2011 zal zijn dat u deels zélf inbreng hebt bij de opstelling van de favoriete titels. Houd onze website in de gaten voor meer informatie hierover!

1. El secreto de sus ojos (9.005) 2. A single man (5.656) 3. Another year (4.837) 4. Das weisse Band (4.666) 5. Copie conforme (3.786) 6. Nothing personal (3.025) 7. Un prophète (2.978) 8. Yo, también (2.852) 9. Des hommes et des dieux (2.783) 10. Mères et filles (2.725)

Feb 2011 / 3

4 / Feb 2011

.............................................................................................................................................................................................

Armadillo

.............................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................................

In première

Het proces waarbij soldaten kunnen afglijden van vaderlandsliefde of nobele trots op het eigen peleton tot nihilisme of willekeurige wreedheden tegen een ‘barbaarse’ vijandelijke bevolking, is zo bekend als de weg naar Rome. Die morele verwording is een klassiek gegeven in de militaire sociologie en een geliefd onderwerp voor vele speelfilms.

Interviews with My Lai veterans uit het Joseph Strick-retrospectief brengt het in beeld, anderhalf jaar nadat het bloedbad in Vietnam had plaatsgevonden. Maar Armadillo is een documentaire die echt midden in de frontlinie is gedraaid, met echte jongens (uit Denemarken), en met echte vuurgevechten (in Afghanistan).

Begin 2009 wordt Mads uitgezonden naar kamp Armadillo in de beruchte provincie Helmand. Wederopbouw is de kerntaak, maar dat boeit hem niet: oorlog betekent voor Mads in de eerste plaats spanning en actie, net als in de computergames die hij speelt. De toenemende druk van de Taliban maakt de eindeloze patrouilles tot een zenuwslopende ervaring. Bovendien slagen de soldaten er niet in om het vertrouwen van de bevolking te winnen: in oorlogstijd proberen de Afghanen te overleven in het grijze gebied tussen goed en kwaad. Tijdens een vuurgevecht maakt het bataljon zich schuldig aan buitensporig geweld. Vijf Talibanstrijders werden geliquideerd. Was dit een oorlogsmisdaad, of een noodzakelijke actie om hun eigen leven te redden? Beelden van de jonge militairen, euforisch na de gewonnen confrontatie, kunnen het imago van de vredesmissie schaden. Armadillo is de meest indringende documentaire tot op heden over de voortslepende oorlog in Afghanistan.

Janus Metz had al twee bekroonde documenaires gemaakt over huwelijk en migratie, prostitutie en globalisering, toen hij en zijn cameraman Lars Skree in 2008 toestemming kregen om voor een periode van acht maanden ‘embedded’ te gaan bij de Deense missie in Afghanistan. Hij wilde een evenwichtig beeld geven van wat er zich afspeelt, en zich dus niet beperken tot een pr-verhaal over het brengen van vrede. Na een intensieve militaire training vertrokken Metz en Skree met twee camera’s, plus vier helmcameraatjes. “Ik wilde er zeker van kunnen zijn dat ik ook in chaotische situaties goed beeldmateriaal zou krijgen. Ze laten het directe perspectief van de soldaten zien. Je ziet hoe ze ineens oog in oog staan met een vijand of een Afghaanse familie.” De kantelende en zwiepende beelden maken van Armadillo een reis door het brein van de soldaten voor, tijdens en na een levensbedreigende missie. Van de oorspronkelijke bravoure resten, wanneer de adrenaline is uitgewerkt, slechts paranoia, wantrouwen en desillusie. Metz zei op het IDFA tegen De Filmkrant, “De film genereerde in korte tijd meer nieuwsartikelen en journaalitems dan de hele oorlog in al die jaren ervoor.

Het gaf stof voor kritische vragen, waardoor er een open debat op gang kwam.”

Janus Metz / Denemarken 2010 100 minuten digitaal Deens, Engels en Pashtu gesproken, Nederlands ondertiteld

Poetry / Shi VANAF 10 FEBRUARI

De vijfde film van Lee Chang-dong is een poëtische en tegelijk wrange analyse van de hedendaagse maatschappij, samengebald tot een provinciestadje aan de rivier Han. Poetry wordt gedragen door Yoon Jeong-hee, ‘de Zuid-Koreaanse Meryl Streep’, die volgens haar filmografie aan meer dan 300 producties heeft meegedaan. Als Mija, een licht dementerende maar nog krasse dame, zet zij een indrukwekkende acteerprestatie neer.

Mija verzorgt een halfverlamde buurman om in haar levensonderhoud en dat van haar kleinzoon Wook, over wie zij de voogdij heeft, te voorzien. Met steelse hints laat de steenrijke ouwe bok merken dat hij nog eenmaal een echte man wil zijn, zijn viriliteit voelen. Mija gaat graag elegant gekleed, met kleurige hoedjes en fleurige jurken. Zij wil haar diepste gevoelens aan haar notitieboekje toevertrouwen, maar de woorden ontsnappen haar. In een impuls schrijft zij zich bij het gemeenschapscentrum in voor een cursus poëzie.

‘Ik hou van bloemen en zeg vaak rare dingen’, zegt zij als bewijs voor haar dichterlijke inslag. Naarmate zij zich gevoeliger toont voor de buitenwereld, trekt Wook zich terug in een isolement. Hij sluit zich op in zijn kamer, verslaafd aan computergames en junkfood. Mija’s toestand verslechtert wanneer zij ontdekt dat haar kleinzoon betrokken was bij een serie groepsverkrachtingen, die een klasgenote zelfs tot zelfmoord hebben bewogen.

Lee Chang-dong, geboren in 1954 in Daegu, begon zijn carrière als roman- en toneelschrijver en maakte zijn filmdebuut in 1997 met het gangsterepos Green fish. Zijn derde film, Oasis uit 2002, waarin een geestelijk gehandicapte jongen en een spastisch meisje een grote liefde beleven, trok in eigen land meer dan twee miljoen bezoekers en won op het festival van Venetië de prijs voor beste regie. Ook Poetry werd internationaal gewaardeerd: in Cannes kreeg Lee de prijs voor beste scenario. Lee maakte vanaf 2003 enkele jaren als minister van Cultuur deel uit van de regering van Zuid-Korea. Hij was niet de eerste regisseur ter wereld op die invloedrijke positie: zijn Malinese collega Cheick Oumar Sissoko (aan wie Filmhuis Den Haag in 2000 een retrospectief wijdde) ging hem voor. In 2007 nam Lee weer plaats in de regiestoel, voor een wederom verontrustende film. In Secret sunshine glijdt een jonge weduwe, wier zoontje ontvoerd is en dood teruggevonden wordt, in waanzin weg, na eerst nog enige troost in het geloof te hebben gevonden. Poetry laat niettemin zien dat er naast schuld ook schoonheid te vinden is voor wie goed kijkt: een verstilde rivieroever voordat er een lijk aanspoelt, de overweldigende kerkarchitectuur bij een begrafenis.

Lee Chang-dong / Zuid-Korea 2010 Met Yoon Jeong-hee, Lee David, Kim Hira 139 minuten 35mm Koreaans gesproken, Nederlands ondertiteld

incendies

.............................................................................................................................................................................................

poetry

Incendies VANAF 10 FEBRUARI

Jeanne en Simon Marwan zijn verbijsterd wanneer ze bij de notaris twee brieven van hun onlangs overleden moeder Nawal overhandigd krijgen. Eén brief is gericht aan hun vader, van wie ze dachten dat hij overleden was, en één is voor hun broer, wiens bestaan ze nooit hebben vermoed. Jeanne besluit naar het Midden-Oosten te vertrekken om meer te weten te komen. Simon toont zich niet geraakt door de raadsels van zijn moeder, die voor hem altijd koud en afstandelijk was. Toch is zijn liefde voor zijn tweelingzus zo sterk dat hij meegaat op deze zoektocht naar hun familiegeschiedenis. Samen met notaris Lebel ontrafelen ze het tragische lot van hun moeder.

Incendies toont op een ontroerende manier zowel de onuitwisbare littekens van geweld, als de wonderbaarlijke wil bij een moedige vrouw om te overleven. Denis Villeneuve, regisseur van prijswinnende festivalhits als Maëlstrom en Polytechnique, had een van de laatste kaartjes voor de laatste voorstelling van het gelijknamige toneelstuk van Wajdi Mouawad. Na afloop besloot hij meteen, diep onder de indruk, het te verfilmen. ✍ De tekst gaat verder op de website.

Denis Villeneuve / Canada 2010 Met Lubna Azabal, Mélissa Désormeaux-Poulin, Maxim Gaudette, Rémy Girard 130 minuten 35mm Frans en Arabisch gesproken, Nederlands ondertiteld

Les petits ruisseaux VANAF 17 FEBRUARI

Hoewel ze elkaars tegenpolen zijn, gaan Emile en Edmond geregeld samen een dagje vissen aan de Loire, ergens tussen Tours en Angers. Terwijl Emile, een bedaagde weduwnaar, thuis tv kijkt of hoogstens een borreltje drinkt met vrienden in het dorpscafé, geniet Edmond met volle teugen van het leven. Zijn amoureuze avontuurtjes houden hem jong. Wanneer Edmond plots overlijdt, besluit Emile diens levensstijl ter harte te nemen en zijn jeugd te hervinden. Hij ontmoet een aantal kleurrijke figuren en een leuke vrouw, waarna een onstuitbare levenslust in hem ontwaakt.

Op aanstekelijke manier toont gelauwerd striptekenaar Pascal Rabaté in zijn regiedebuut, gebaseerd op zijn eigen beeldverhaal, dat er leven is achter de geraniums. “Ik wantrouw de verbeelding enorm”, zegt Rabaté. “Ook in mijn stripwerk. Ik ben misschien te pragmatisch ingesteld, maar ik vind het leven en de realiteit veel sterker en creatiever dan mijn verbeelding. Ik sta liever op de uitkijk.”

Vanuit die positie bekijkt hij alles met een licht-satirische glimlach, zonder het karikaturaal te maken. ✍ De tekst gaat verder op de website.

Pascal Rabaté Met Philippe Nahon, Daniel Provost, Bulle Ogier, JulieMarie Parmentier 94 minuten 35mm CinemaScope Frans gesproken, Nederlands ondertiteld

Feb 2011 / 5

La pivellina VANAF 17 FEBRUARI

De tweejarige Asia zit op een schommel in een armetierig parkje in een buitenwijk van Rome, als zij ontdekt wordt door Patti, een roodharige dame die op zoek is naar haar weggelopen hondje. Wanneer het begint te regenen, ontfermt Patti zich over het kind en neemt het mee naar de caravan waar zij met woont haar man Walter. Hij is een clown die zijn gloriejaren allang voorbij is, maar nog steeds zijn dieren nieuwe trucs probeert te leren. Dan ontdekt Patti een briefje in Asia’s jaszak waarin haar moeder meldt ‘dat zij snel weer terugkomt’.

Samen met Tairo, een 13-jarige jongen die met zijn oma in een andere caravan bivakkeert, gaat Patti op zoek naar Asia’s moeder. Het meisje is inmiddels in hun kleine gemeenschap opgenomen en in ieders hart gesloten.

Hoewel deze circusartiesten geen cent te makken hebben, is er aan liefde geen gebrek.

La pivellina is de eerste – met prijzen overladen – speelfilm van regisseursduo Tizza Covi en Rainer Frimmel, die hiervoor enige documentaires maakten. Hij hanteert de camera en zij doet montage. De op 16mm gedraaide en naar 35mm opgeblazen film tracht in de Neorealistische traditie zo dicht mogelijk bij het leven van ‘echte’ mensen te komen. Die authenticiteit wordt bereikt door amateuracteurs zichzelf te laten spelen in een ‘fictief’ verhaal dat ronde karakters en emoties tot leven brengt.

Het gebruik van enkel natuurlijk licht, observerend camerawerk en nauwelijks dialogen kenmerkt deze warme, exuberant Italiaanse film over buitenbeentjes in het huidige Italië.

Tizza Covi & Rainer Frimmel Italië/Oostenrijk 2009 Met Asia Crippa, Patrizia Geraldi, Walter Saabel, Tairo Caroli 101 minuten Italiaans gesproken, Nederlands ondertiteld

La nostra vita VANAF 24 FEBRUARI

.............................................................................................................................................................................................

In première

Bouwvakker Claudio is na jaren nog steeds tot over zijn oren verliefd op zijn vrouw Elena. Het jonge stel heeft twee zoontjes, een derde kind is onderweg. Na een onbezorgd familieweekend slaat het noodlot keihard toe.

Onderweg naar huis krijgt Elena weeën. Als een dolleman rijdt Claudio meteen naar het ziekenhuis, maar zij overleeft de bevalling niet. Hoewel zijn leven verwoest is, kan Claudio het zich niet permitteren bij de pakken neer te gaan zitten. De steun van zijn familie en vrienden en de liefde van zijn kinderen geven Claudio uiteindelijk weer hoop.

Daniele Luchetti begon zijn loopbaan als regie-assistent van Nanni Moretti alweer lang geleden. Zijn regiedebuut in 1988 kreeg een eervolle vermelding op het festival van Cannes, maar al zijn films haalden geen Nederlandse distributeur over de streep. Pas zijn vorige productie Mio fratello e figlio unico (2007) is hier uitgebracht. Net als zijn leermeester Moretti vindt Luchetti inspiratie in de maatschappelijke actualiteit. ✍ De tekst gaat verder op de website.

Daniele Luchetti / Italië 2010 Elio Germano, Isabella Ragonese, Raoul Bova, Luca Zingaretti 98 minuten 35mm Italiaans gesproken, Nederlands ondertiteld

6 / Feb 2011

silent souls

Silent souls / Ovsyanki VANAF 24 FEBRUARI

Na de dood van zijn geliefde vrouw Tanya, een schilderes, vraagt Miron zijn collega Aist om hem te helpen afscheid van haar te nemen volgens de rituelen van de Merya cultuur. De Merya is een Finno-Oegaritische stam uit een regio rond Rostov en Jaroslavl in West-Centraal Rusland, die al in de loop van de 17de eeuw gerussificeerd werd. Sommige nakomelingen in de buurt van het Nero Meer houden elementen uit hun mysterieuze mythen en tradities niettemin nog steeds in ere.

De twee mannen - Miron is directeur van een papierfabriek, Aist is fotograaf - beginnen aan een reis van honderden kilometers over grenzeloze landschappen. En met hen, twee vogeltjes in een kooi. Onderweg haalt Miron herinneringen aan zijn huwelijksleven op. Wanneer ze de oevers van het heilige meer bereiken, beseft Miron dat hij niet de enige was die Tanya lief had.

Net als zijn films heeft Aleksei Fedorchenko een intrigerend curriculum vitae. Hij is geboren in Siberië en volgde een opleiding tot ingenieur. Daarna ging hij werken in de ruimtevaart- en defensiecomplexen in Sverdlovsk, het huidige Jekaterinenburg. In 1990 gooide hij drastisch het roer om: hij werd accountant en later adjunct-directeur van de Sverdlovsk Filmstudio. Na een studie dramaturgie ging hij ook scripts schrijven, vooral voor documentaires. Als manager was hij verantwoordelijk geweest voor de productie van ruim tachtig speelfilms, toen hij in 2005 zijn eerste eigen film regisseerde. First on the moon is een ‘mockumentary’ (à la Aelita van Jakov Protazanov uit 1924) over een landing van een Sovjet ruimteschip in de jaren ’30 op de maan, die internationale prijzen won. Zijn derde film Silent souls is bekroond zoiets verzin je niet - met de Black Pearl Award for Best Narrative Film op het festival van Abu Dhabi.

Hierin vermengt Fedorchenko een liefdesgeschiedenis met een road movie, waaraan hij zelfverzonnen ingrediënten uit een oude heidense cultuur toevoegt. De Merya zijn alleen bekend uit archeologische vindplaatsen. Het schijnt dat ze geen goden kenden, maar slechts Liefde en Water aanbaden. “I have tried to show a strict and beautiful world inhabited by pure and sincere people - a world that is almost at reach, but does not exists for real. In this world, living, loving and dying are desirable.” Overigens, de letterlijke vertaling van de titel Ovsyanki is Gorzen, verwijzend naar de twee onopvallende groenig-gele vogeltjes die getuige zijn van een requiem van de liefde en een hommage aan vrouwelijke waarden, tijdens een pelgrimage waarin melancholie en tederheid samen gaan.

Aleksei Fedorchenko / Rusland 2010 Met Yuliya Aug, Yuri Tsurilo, Igor Sergeyev 75 minuten 35mm Russisch gesproken, Nederlands ondertiteld

la pivellina

la nostra vita

feb - apr 2011

Filmhuis Den Haag presenteERT

..............................................

DE VERGETEN FILMS VAN

JOSEPH

STRICK ..............................................

Te zien in: FILMHUIS DEN HAAG CHASSÉ CINEMA BREDA EYE FILM INSTITUUT NEDERLAND AMSTERDAM FILMHUIS HOORN FOCUS FILMTHEATER ARNHEM FORUMIMAGES GRONINGEN FILMTHEATER ‘T HOOGT UTRECHT LANTARENVENSTER ROTTERDAM LUMIÈRE MAASTRICHT LUX NIJMEGEN PLAZA FUTURA EINDHOVEN VERKADEFABRIEK 'S-HERTOGENBOSCH

met:

Muscle Beach The Savage Eye The Balcony Ulysses Tropic of Cancer Interviews with My Lai VETERANS a Portrait of the Artist as a Young Man Road Movie Criminals

..............................................

.............................................. introductie

Een uitdaging

Na het succesvolle retrospectief van de Italiaanse regisseur Valerio Zurlini in 2006 presenteert Filmhuis Den Haag opnieuw een ‘vergeten’ cineast: Joseph Strick.

Op 1 juni vorig jaar overleed de in 1923 geboren Amerikaanse filmregisseur, scenarioschrijver, producent en ondernemer Joseph Strick. In Nederland zweeg de nationale filmpers; alleen in Hans Beerekamps blog ‘Het schimmenrijk’ werd melding van zijn overlijden gemaakt.

Een duidelijk geval van een vergeten regisseur. En dat maakt nieuwsgierig. Het blijkt moeilijk om Joseph Strick onder één noemer te vatten: hij wilde, als nonconformist, in ieder geval nergens bijhoren. Niet bij de American New Wave, waaronder zijn film The savage eye werd geschaard, en niet bij andere eigenzinnige regisseurs die, vanaf begin jaren ’60, modernistische literatuur verfilmden, onder wie Jack Cardiff (Sons and lovers naar D.H. Lawrence, 1960), Orson Welles (The trial naar Franz Kafka, 1962), Tony Richardson (Mademoiselle naar Jean Genet met een scenario van Marguerite Duras, 1966), en Luis Buñuel (Belle de jour naar Joseph Kessel, 1967).

Een tweede karakteristiek van Strick is dat zijn oeuvre uiteenlopend of, mooier geformuleerd, veelzijdig is. Dit valt extra op bij het bescheiden aantal films dat hij uiteindelijk heeft gerealiseerd. Zijn stijl en onderwerpskeuze varieert dan ook van experimenteel (zoals Muscle beach 1948 en The savage eye 1959), via het niet-bestaande genre van ‘onverfilmbare’ literatuur (namelijk The balcony van Jean Genet in 1963, twee romans van James Joyce, Ulysses en A portrait of the artist as a young man, in respectievelijk 1967 en 1977, en Henry Miller’s Tropic of cancer in 1970), naar documentair (bijvoorbeeld het baanbrekende Interviews with My Lai veterans in 1971). Ook verdiepte hij zich in de zelfkant van de Amerikaanse samenleving, allereerst met de speelfilm Road movie (1974), om uiteindelijk na een lange pauze zijn filmcarrière in 1996 af te sluiten met Criminals, wederom een documentaire, die een

relatief ongefilterde blik biedt hoe criminelen zichzelf, hun slachtoffers en hun misdaden zien.

Strick was, met andere andere woorden, een filmmaker die niet in een hokje te duwen valt. Hij heeft geen consistent oeuvre met alleen maar meesterwerken nagelaten, maar al zijn films zijn wel onconventioneel en inventief. Het zijn films die uitlokken tot nadenken en napraten aan de bar.

Genoeg reden, hopen wij, om uw nieuwsgierigheid op te wekken naar deze vergeten cineast. Om u nog een duwtje in de rug te geven: Joseph Strick mag dan vergeten zijn, de literaire meesterwerken waarop hij vier van zijn films baseerde zijn dat zeker niet.

Ook sommige acteurs en actrices met wie hij samenwerkte, spreken nog steeds tot de verbeelding: Shelley Winters (A place in the sun, The night of the hunter, Lolita, The Poseidon adventure), Peter Falk (The great race, Husbands en natuurlijk Columbo), Lee Grant (Valley of the dolls, Shampoo, Mulholland Dr.), Leonard Nimoy (Invasion of the bodysnatchers en natuurlijk Star Trek), Rip Torn (The Cincinnati kid, The man who fell to earth, Men in black), Ellen Burstyn (The last picture show, The exorcist, Alice doesn’t live here anymore), en Magali Noël (La dolce vita, Amarcord).

Met negen films, inleidingen, lezingen en dit magazine, proberen wij Strick bij u te introduceren als een fascinerende, grensverleggende regisseur. Een beschimpte en bejubelde man die, los van Hollywood, carrière maakte, morele en politieke taboes doorbrak en het aangedurfde om onverfilmbare literatuur op het witte doek te brengen. Hij won een Oscar voor zijn nu nog steeds actuele documentaire Interviews with My Lai veterans en was met The savage eye de schepper van een opvallend poëtisch cinematografisch essay over het naoorlogse Amerika, waarin een geestelijk vacuüm de pendant van de materiële welvaart lijkt te vormen. Wij hopen dat zijn films u zullen uitdagen.

Leendert de Jong, programmeur Filmhuis Den Haag

COLOFON

Programma / Leendert de Jong Organisatie / Gaby Brinkman Marketing / Hildert Raaijmakers (Eind)redactie / Erik Daams Vormgeving / Jan Heijnen Druk / DeltaHage, Den Haag Oplage / 10.000 Editie 193 B, bijlage bij FilmhuisMagazine februari 2011

Volg De vergeten films van Joseph Strick op Facebook: Word vriend van Joseph Strick en/of van Joe's Movies.

..............................................

2

.............................................. biografie

Joseph Strick, een biografische schets

Naast retrospectieven van beroemde sterren als Anna Magnani, Romy Schneider of Isabelle Huppert presenteerde Filmhuis Den Haag in 2007 een terugblik op de ‘vergeten’ Italiaanse regisseur Valerio Zurlini.

Het overzicht had een verrassend groot succes. Nu vragen we opnieuw aandacht voor een uit het oog verloren cineast: Joseph Strick. Tussen 1948 en 1996 regisseerde hij slechts twaalf films: drie korte en een lange documentaire, zeven speelfilms en een tvfilm. Van de speelfilms zijn er slechts drie eerder in Nederland te zien geweest.

Joseph Strick, geboren op 6 juli 1923 in Braddock, Pennsylvania USA, werd tijdens de Tweede Wereldoorlog opgeleid tot fotograaf bij de Amerikaanse luchtmacht.

Nadat hij was afgezwaaid, maakte hij enkele korte docu’s: Muscle beach haalde zelfs het festival van Cannes! In 1959 vestigde hij zijn naam in avantgardistische kringen met de documentair vormgegeven speelfilm The savage eye.

Naast het filmmaken heeft Strick vanaf medio jaren ’50 een carrière opgebouwd als uitvinder en zakenman. Hij richtte enige technologische bedrijven op en verkocht ze weer, mede om daarmee zijn films te financieren.

Een grote klapper maakte hij in 1977 met zijn uitvinding van de ‘six-axis motion stimulator’, die in attracties van Disney-parken wordt gebruikt. In 1995 regisseerde hij Criminals, zijn laatste en natuurlijk weer confronterende beeldverslag van de menselijke malaise in onze ‘moderne tijden’. Hij overleed op 1 juni 2010 in Parijs.

VRIENDEN IN DE FILMKUNST

Over Stricks jeugd is niet veel bekend, behalve dat hij opgegroeide met westerns en komische zwijgende films. Aan het eind van de jaren ’30 raakte hij geïnteresseerd in de filmkunst en bezocht hij regelmatig de bibliotheek van het Museum of Modern Art in New York. Hij sloot zich aan bij een groep linkse filmmakers, onder wie Ben Maddow, Irving Lerner en Sidney Meyers. Ze waren betrokken bij de heftige discussies over politiek en esthetica die gevoerd werden binnen het in 1934 opgerichte collectief Nykino. Voor vele intellectuelen in Amerika (en Europa) was de Sovjet cinema uit de jaren ’20 een voorbeeld en inspiratiebron.

Strick ging in militaire dienst en nam als luchtfotograaf deel aan operaties tegen Duitse onderzeeboten.

In het leger kon hij beschikken over professionele filmapparatuur en een laboratorium om het materiaal te ontwikkelen. Na demobilisatie keerde hij terug naar Los Angeles, waar hij in 1945 met Anne Laskin trouwde.

Omdat hij inmiddels besloten had filmregisseur te worden, zocht hij zijn vrienden weer op. Maddow gaf

hem in overweging om allereerst te leren wat visueel bijzonder is. Met andere woorden: neem een camera, ga op pad en draaien maar. Dit was niet de meest voor de hand liggende manier om eind jaren ’40 bij de film te komen, maar Strick volgde dit advies op.

Samen met Irving Lerner maakte Strick zijn eerste film in 1948: Muscle beach, een licht-satirisch beeldessay over Californisch strandvermaak. Het gegeven doet sterk denken aan Bert Haanstra, maar Stricks kadrering en montagestijl is strak en flitsend. In 1953 schakelde hij over naar fictie met het misdaaddrama The big break, opgenomen op New Yorkse straten. In 1959 volgde The savage eye, een stilistisch grensverleggend docudrama over een vrouw die, in afwachting van haar scheiding, een nieuw leven in Los Angeles begint. Strick deelde de regie met zijn vrienden Maddow en Meyers. Na dit succes hengelde hij niet naar een Hollywoodcontract, maar besloot hij het geruchtmakende toneelstuk Le balcon van Jean Genet te bewerken tot scenario. Het is zijn eerste adaptatie van vier literaire klassiekers die algemeen als onverfilmbaar werden beschouwd.

The balcony werd door de pers in 1963 wisselend ontvangen, maar deed het goed bij het publiek.

PROFESSIONELE DWARSLIGGER

In 1964 besloten Strick en zijn vrouw Anne om uit elkaar te gaan. Hij vestigde zich in Groot-Brittannië.

Voor de Royal Shakespeare Company regisseerde hij An evening of Aristophanes, en in 1966 maakte hij voor de de BBC de tv-docu The hecklers, waarin de Britse verkiezingstrijd werd gevolgd. Hij filmde openbare vergaderingen, meestal van achterin de zaal, om te laten zien hoe politici omgingen met vragen van tegenstanders en onderbrekingen door querulanten.

In 1962 greep Strick de kans om de filmrechten van het magnum opus van James Joyce te kopen. Meer dan welke roman ook, garandeerde dit boek problemen voor zijn bewerker. Toen Ulysses vijf jaar later uitkwam, werd Strick dan ook hevig aangevallen. Literaire smaakmakers meenden bij voorbaat dat zo’n film alleen maar een mager uittreksel kon zijn. De internationale filmkritiek reageerde juist positief! In de landen waar Ulysses ongecensureerd vertoond mocht worden, was het een succes.

Vervolgens regisseerde en produceerde Strick in 1970 Tropic of cancer, naar de beruchte roman uit 1934 waarin Henry Miller zijn schaamteloze avonturen in Parijs tijdens de Depressiejaren had geboekstaafd.

Recensenten waren dit keer bijna unaniem kritisch.

Een steen des aanstoots was het feit dat Strick wel de Parijse locaties handhaafde, maar besloten had het tijdperk van het boek in te ruilen voor een contemporaine setting. Bij de Amerikaanse première werd de film meteen voor boven de 18 jaar gekeurd en in Groot-Brittannië en andere landen volgde een vertoningsverbod. Een groot succes kon de film dus niet boeken. Met Interviews with My Lai veterans, een in 1971 uiterst sober gefilmd ooggetuigenverslag over een oorlogsmisdaad die ondertussen voor wereldwijde commotie had gezorgd, won Strick een Oscar in de categorie Beste Korte Documentaire.

In 1973 ging hij naar Amerika voor de opnames van Road movie, zijn eerste speelfilm die niet op een bestaand boek was gebaseerd maar op een eigen verhaal. Toch continueerde Strick daarna zijn liefde voor het oeuvre van James Joyce. Opnieuw slaagde hij erin

om de uitdagende stijl van Joyce over te brengen in een filmisch script. Zijn respect voor het boek verleidde hem ditmaal de tekst te letterlijk te volgen, waardoor A portrait of the artist as a young man (1977) wat stijfjes overkomt. Niettemin werd het scenario genomineerd voor een Oscar.

milieubewuste PRODUCENT

Naast het filmmaken had Strick nog een tweede carrière. Vanwege zijn zakelijke beslommeringen na de uitvinding van de ‘six-axis motion stimulator’ heeft hij tussen 1977 en 1995 geen eigen films gemaakt. Wel produceerde hij in 1983 de speelfilm Never cry wolf van Carroll Ballard, waarin de bedreigingen voor de habitat van wolven en Inuit in Noord-Canada feitelijk en overtuigend werden neergezet. Even succesvol was zijn productie in 1992 van Survive the savage sea, een tv-film over het ware verhaal van Dougal Robertson, die zijn boerderij had verruild voor een zeewaardig jacht om met vrouw en vier kinderen op wereldreis te gaan. Na een aanvaring met een groep orca’s duurde het weken voordat een zoektocht werd gestart, want er was geen tijd geweest om een SOS uit te zenden. Ondertussen dobberden ze in een rubberboot op een weinig bevaren stuk van de oceaan richting Tahiti. Volgens recensies heeft regisseur Kevin Dobson overkill aan speciale effecten of overconcentratie op de dramatische gebeurtenissen vermeden. Dat zal wellicht mede te danken zijn geweest aan het scenario van Fred Haines, met wie Strick intertijd aan Ulysses had geschaafd.

Al veel eerder heeft Strick zich voor dit ‘milieubewuste’ genre ingezet. In 1967 was hij producent van The legend of the boy and the eagle van Jack Gouffer, een fraaie film over een Hopi-legende. Twee jaar later volgde Ring of bright water, ondanks de rare titel een prachtige, typisch Engelse film. Gouffer bewerkte het semibiografische boek van Gavin Maxwell tot een Londenaar met een suffe baan die een otter uit een dierenwinkel koopt, naar Schotland verhuist, en daar in een haveloze cottage het ware leven ontdekt. Een zeer verfrissende film, want er is geen happy end! En in 1972 produceerde Strick weer een film van Gouffer, nu een geslaagde biopic over de ‘ontdekker’ van de evolutietheorie, The Darwin adventure.

CONSEQUENT KRITISCHE BLIK

In 1995 regisseerde Strick zijn laatste film, Criminals.

De premisse lijkt afgekloven: mensen die openhartig over hun misdaden vertellen. De film begint met gedetineerden die gewoon geen geluk hebben gehad, zoals een vrouw die opgepakt werd voor prostitutie.

Naarmate de film vordert, worden de opgebiechte misdaden zwaarder en de implicaties duisterder. Strick toont namelijk aan dat misdaad zich niet beperkt tot duidelijke boeventypes in gevangenissen, maar zich daarentegen alom door de maatschappij verspreidt. Hij maakt zijn punt door tussen de interviews opnames van beveiligingscamera’s te monteren, waarop te zien is hoe godsvrezende voorgangers geld stelen terwijl ze de kerkcollecte tellen, of hoe medewerkers van een vliegveld koffers bij de bagageband leegroven.

Zelfstandig en los van de filmindustrie maakte Joseph Strick films die morele en politieke taboes doorbraken. Zijn creatieve onafhankelijkheid en zijn non-conformistische houding hebben geresulteerd in een fascinerend oeuvre.

..............................................

3

.............................................. filmbeschrijvingen

Muscle beach

Haantjesgedrag! Door hormonen aangestuurde subculturen omspannen alle tijden. Zestig jaar geleden betrapte Strick in zijn allereerste film vrijetijdsgymnasten en amateur-gewichtheffers op een strand in Californië, verslingerd aan hun persoonlijke invulling van de Amerikaanse droom: het bezit van een ‘beautiful body’.

Muscle beach is een poëtische lofzang – zonder dialoog – op de jeugd en het zonnige strandleven. Spelende kinderen in de branding en meisjes in bikini, ijsco’s en moeiteloos zwevende meeuwen, dat soort werk. De soundtrack bestaat natuurlijk niet uit nummers van The Beach Boys, maar uit songs die geschreven zijn en uitgevoerd worden door Earl Robinson. Tussen haakjes, deze filmcomponist werd enige jaren later door de anticommunistische hetze onder leiding van senator McCarthy gedwongen Hollywood te verlaten. Wellicht vanwege de fraaie voyeuristische blik op puberale verleidingskunstjes werd Muscle beach geselecteerd voor het festival van Cannes.

Joseph Strick & Irving Lerner / 1948 9 minuten digitaal

.............. muscle beach

The savage eye

Een vrouw komt aan op het vliegveld van Los Angeles.

Zij is een van de weinige passagiers op wie niemand vol spanning staat te wachten. Een stem spreekt haar aan en ontfutselt haar de eerste confidenties. Judith ex-McGuire moet haar leven weer op de rails krijgen na een echtscheiding, maar zij ontdekt een kille stad, vol figuren die zowel buitenissig als sinister zijn.

Judith doodt de tijd tussen de alimentatiecheques met winkelen en bezoekjes aan een schoonheidssalon of een eenzame bar. Soms gaat zij uit, met een man die in haar een meewerkend voorwerp vermoedt.

Iedereen lijkt te jachten naar banaal vermaak: tierende toeschouwers bij een worstelwedstrijd worden gespiegeld aan nachtclubbezoekers die gefascineerd staren naar de sensuele striptease van Venus the Body.

Een travestietenshow kan vermakelijk of juist treurig zijn. Ook de religieuze fanaticus die zijn goedgelovige gehoor instant zegeningen belooft, biedt een mooie metafoor voor de intellectuele en emotionele leegte bij de dolende homo metropolicus. Pas na een autoongeluk besluit zij zichzelf niet langer te kwellen. Door een bloedtransfusie realiseert Judith zich dat zij gered is juist dankzij mensen uit die anonieme massa die zij verachtte. Nu accepteert zij haar psychische en lichamelijke blessures als problemen die zij te boven kan komen.

the savage eye

De verhaallijn wordt gedomineerd door een onzichtbaar blijvende man, die gezegend is met een stem alsof hij een hard-boiled detective inspreekt. Zijn gewetensvolle voice-over plus de realistische beelden à la een ‘film noir’ zorgen ervoor dat de kijker de hele tijd zit te wachten op een moord. Het uitblijven van zo’n standaard ontlading maakt The savage eye eigenlijk des te wranger: het is een intieme weergave van de ‘condition humaine’, en tegelijkertijd niet een ontluisterende docu over schlemielen aan de verkeerde kant van de streep.

De drie regisseurs hebben de film samengesteld uit opnames die ze in de loop van een paar jaar tijdens hun vrije weekends maakten. De camera werd gehanteerd door enkele enthousiastelingen die een beroemde naam in de cinema zouden worden: Haskell Wexler, Helen Levitt en Jack Couffer. (Een noot om hun bijdragen op waarde te schatten: Wexler brak al snel door dankzij zijn medewerking aan Mike Nichols’ verfilming van Who’s afraid of Virginia Woolf? uit 1966, waarvoor hij de Oscar voor zw/w camerawerk kreeg; Levitt zou vooral faam verwerven met haar foto’s van straatscènes in New York; Couffer raakte bekend als cameraman en regisseur van vele (natuur)documentaires, waaronder Jonathan Livingston Seagull, de verfilming in 1973 van Bach’s bestsellende cultboek.)

The savage eye won in Engeland de BAFTA Flaherty Documentary Award en op het festival van Venetië de persprijs. De recensies waren dan ook juichend. De Haagsche Courant oordeelde: “Wie enig belang stelt in de mens van vandaag èn in de manier, waarop talentvolle, gevoelige filmkunstenaars die mens via de film kunnen tekenen, mag zich The savage eye, deze zeventig minuten durende reeks onvoorstelbare en vaak onvergelijkelijke beelden niet laten ontgaan.” De NRC had ook oog voor iets anders dan een zielknijpende inhoudelijke analyse: “Deze uitzonderlijke film maakt indruk. Niet alleen door de ontroerende, aangrijpende, soms schokkende voorstelling der beelden, maar ook door de geïnspireerde samenvoeging ervan, de montage dus.” The Sunday Times vatte alles mooi samen: “Documentary is somehow not the right category. The Savage Eye is not a document. It is a muffled explosion.

The picture is funny, pathetic, cruel, terrible.”

Joseph Strick, Sidney Meyers & Ben Maddow / USA 1959 Met Barbara Baxley, Gary Merrill, Herschel Bernardi, Jean Hidey 68 minuten zw/w digitaal Engels gesproken, niet ondertiteld

..............

The balcony

De openingssequentie zou je meteen op het verkeerde been kunnen zetten: is dit een stadsguerrilla die grimmig wordt uitgevochten of een ludieke protestdemonstratie die door klungelig ingrijpen van de overheid wat uit de hand loopt? The Sunday Telegraph concludeerde indertijd, “They have turned Jean Genet’s play into a magnificent film.” En dat is een terecht compliment aan regisseur Joseph Strick, scenarist Ben Maddow en cameraman George Folsey, die op vaak speelse wijze een bewust toneelmatige enscenering weten te koppelen aan een (sur)realistisch politiek pamflet.

Een luxueus bordeel verkoopt illusies, niet zozeer van seks alswel van macht. Betalende klanten kunnen zich, dankzij een zorgvuldige keuze van props alsof het een filmstudio betreft, een uurtje lang een Bisschop, Rechter of Generaal wanen. Een pompbediende in bisschoppelijk gewaad laat een prostituée allerlei zonden bekennen, maar is geschokt wanneer zij opeens volhoudt dat haar biecht de volle waarheid is. Het spel kan echter nooit uit de hand lopen, want Madame Irma houdt alles in haar kantoortje via verborgen camera’s in de gaten. Het is nog onschuldig vermaak dat de clientèle uiterlijke schijn met prestige verwart, maar buiten de deur wordt de stad geteisterd door werkelijke rellen. Wanneer enkele gezagsdragers door opstandelingen zijn vermoord, nemen drie klanten van het bordeel op instigatie van Madame en op bevel van de Politiechef de rollen van deze machthebbers over. Hun miraculeuze verschijnen

..............................................

4

.............................................. filmbeschrijvingen

tijdens een autorit door de stad zorgt ervoor dat de orde hersteld kan worden. En dan wil dit drietal, dronken van een onbegrensde macht, hun maskerade volhouden.

Op dat moment grijpen Irma en de Politiechef in, want zij zijn de ware vertegenwoordigers van economische ondernemingszin en de staat. Irma wil echter niets weten van een vooraanstaande positie buiten haar vertrouwde bordeel: “Jullie kunnen rustig naar huis gaan. Alles is een illusie”, verzekert zij het publiek, “zelfs het echte leven.” En na een gloedvolle toespraak herdefinieert de Politiechef, die ongewild toch begon te dromen van een almachtige rol, zichzelf in een theatrale worsteling met de laatste, al verslagen revolutionaire leider.

Genet benadrukte het symbolische karakter van zijn stuk, en wees didactische of realistische bijbedoelingen scherp van de hand. Nadat hij in 1955 een eerste versie van Le Balcon had geschreven, werd de tweede, meer politiek uitgewerkte versie in 1960 in Frankrijk gepubliceerd. Ondertussen was de wereldpremière in 1957 in Londen geweest. Genet protesteerde fel tegen de regieopvattingen van Peter Zadek die hij beschuldige van een verkrachting van zijn stuk in een soort “Folies Bergère-stijl”. Politieagenten verhinderden hem zelfs om op de openingsavond het theater binnen te gaan!

De Amerikaanse première in New York in 1960 werd met loftuitingen en prijzen overladen: het zou met 672 voorstellingen het toenmalige record van off-Broadway theaterproducties ruim verbreken. In november 1961 kreeg Strick tijdens een persoonlijke ontmoeting met Genet toestemming voor een verfilming. Ook deze versie ontmoette veel waardering van critici, mede vanwege een fantastische sterrenbezetting: Shelley Winters als de biseksuele Madame Irma, een nog nauwelijks bekende Lee Grant als haar assistente en part-time minnares Carmen, Peter Falk als de politiechef en Leonard Nimoy als de revolutionair Roger, drie jaar voordat hij zijn ware identiteit als mr. Spock zou ontdekken.

Ondanks de subtiele humor van Stricks enscenering en de fantasievolle inhoud van Genets toneelstuk verdween de film al snel uit de bioscopen. Maar het is een cultklassieker die elke culturele kaalslag glorieus kan pareren.

Joseph Strick / USA 1963 Met Shelley Winters, Peter Falk, Lee Grant, Leonard Nimoy 84 minuten zw/w digitaal Engels gesproken, niet ondertiteld / Foto op pagina 8

..............

Ulysses

Op het internet staat het magnum opus van James Joyce hoog in top-10 lijstjes van ‘boeken die nooit uitgelezen zijn’. Ook uw redacteur, die in zijn jeugd het ambitieuze plan had de literaire wereldcanon door te werken, staakte de arbeid terwijl er nog zeker driekwart te gaan was, na noest geploeter en het plichtsgetrouw raadplegen van vele verklarende voetnoten. Ook Marilyn Monroe vond het een moeilijk boek en las passages hardop om de tekst beter te kunnen begrijpen. De masculiene blik waarmee de zomerse snapshots van Marilyn, zittend op een draaimolen en verdiept in een gebonden uitgave van

Ulysses, worden bekeken, leidde tot de ‘beschuldiging’ dat zij haar verheven lectuur acteerde. Mede op getuigenis van fotografe Eve Arnold is het echter overduidelijk dat Marilyns pose, ondanks het gestreepte badpak of een erg sexy zwart/witte bikini, geen fake was.

Ruud Hisgen, literator en publicist, bekent eerlijk dat hij eerst ook niet door het boek heen kwam, maar het zien van Stricks film tijdens een bar slecht bezochte nachtvoorstelling in de Haagse studentenbioscoop Kriterion was een keerpunt in zijn leven: mede dankzij Molly’s erotische hoogtepunten ontpopte hij zich als fanatiek joyceaan. In het 100ste geboortejaar van zijn held organiseerde hij samen met Adriaan van der Weel op Bloomsday een marathonvoorlezing van Ulysses in het Haags Filmhuis: slechts één meisje van de Britse school hield het de volle 26 uur vol. Zo’n evenement werd op meerdere plekken ter wereld gehouden, maar Hisgen en Van der Weel zorgden voor een unieke overtreffende trap: ze vierden Joyce’s 100ste geboortedag met een vertaling van Pomes Penyeach en andere gedichten en in datzelfde jaar werden in Den Haag op andere data ook nog Dubliners, A Portrait en Finnegans Wake integraal voorgelezen. Alles, ja werkelijk alles van Joyce, van het eerste gedicht tot de laatste letter van Finnegans Wake is in 1982 hier te beluisteren geweest. Vanaf 1985 groeide een min of meer jaarlijkse traditie om op Bloomsday een thema uit Joyce’s oeuvre centraal te stellen. Het jubileum van de twintigste keer zal in 2011 gevierd worden met een samenvatting van Ulysses à la Strick. Maar op 20 februari zal Hisgen, samen met mede-joyceaan Adriaan van der Weel, hoogleraar moderne boekgeschiedenis aan de RU Leiden, alvast een ode aan Joyce èn Strick brengen.

Stephen Dedalus werkt als onderwijzer maar smacht ernaar een groot dichter te worden. Tijdens een strandwandeling overpeinst hij allerlei klassieke en complexe theorieën, maar kijkt hij ook naar flanerende meisjes en prakkiseert hij over zijn net overleden moeder voor wie hij niet wilde bidden. Leonard Bloom is een joodse advertentieacquisiteur die van afspraak naar afspraak loopt, boodschappen doet, luncht en een begrafenis bijwoont, terwijl zijn verbeelding op hol slaat met gedachten en dromen, fantasieën en emoties. Aan het eind van de dag raken Bloom en Dedalus in gesprek in de rosse buurt, en Bloom troont zijn dronken metgezel mee naar huis. Boven in bed ligt Leonards vrouw Molly, een sensuele zangeres die – in een fameus geworden monologue intérieur – zichzelf verliest in haar echte en verbeelde ontrouw.

De invloed van Joyce op de wereldliteratuur is onmiskenbaar. Zijn verslag van de omzwervingen van Leopold Bloom en Stephen Dedalus door Dublin op 16 juni 1904 in de vorm van een schier eindeloze ‘stream of consciousness’ is deels gebaseerd op de structuur van ‘s wereld eerste bestseller, de Odyssee van Homerus. Strick en Fred Haines maakten een fors ingedikt script dat genomineerd werd voor een Oscar voor beste scenario. Die reactie was een stuk positiever dan van het festival van Cannes, dat eigenmachtig een aantal al te platvloerse en schockerende onderschriften schrapte. En dat leek weer op de manier hoe het boek indertijd werd ontvangen. Sylvia Beach van de boekhandel Shakespeare and Company in Parijs liet al in 1922 een beperkte oplage drukken. In Amerika gold na klachten over het obscene karakter van bepaalde hoofdstukken een publicatieverbod, dat na een uitgelokt proces in 1933 werd opgeheven. In Engeland verscheen de eerste druk pas in 1936. Het verbod van de Ierse filmkeuring op openbare vertoning van Stricks film werd pas in 2000 opgeheven!

Afgezien van de voorspelbare reactie dat zo’n veelgelaagde roman eigenlijk niet verfilmd kan worden, waren de recensies behoorlijk complimenteus. De Volkskrant: “Joseph Strick opent in slechts enkele uren een van de moeilijkste meesterwerken uit de literatuur voor de doorsnee-bioscoopbezoeker van deze tijd.”

En De Tijd: “Het is een prachtige, boeiende en tegelijk vermoeiende film, die geen ogenblik verslapping van de aandacht kan velen.” The Sunday Times had niet veel omhaal van woorden nodig: “Joseph Strick’s Ulysses honourably attempts to transfer to the screen an enormous literary experiment, an excursion into districts of thought and feeling never before explored in fiction.

The general shape has been miraculously preserved, the voyage of the central characters through time and memory against the background, both scummy and beautiful, of Dublin in 1904. The achievement of Mr. Strick’s film is to make the relations clear and often moving. Anyhow, the film and particularly the soliloquy, faultlessly delivered by Barbara Jefford, and brilliantly accompanied by visual narrative, has something valuable not only to teenagers but to us all: a knowledge of life, vulgar, lusty, squalid and rebellious, tender, passionate and, goodness knows, funny.” De International Herald Tribune deed het veel korter: “A superb screen translation of Joyce’s Ulysses.”

Joseph Strick / UK/USA 1967 Met Milo O’Shea, Barbara Jefford, Maurice Roëves, Martin Dempsey 132 minuten zw/w digitaal Engels gesproken, niet ondertiteld ulysses

..............................................

.............................................. filmbeschrijvingen

Tropic of cancer

Henry Miller heeft zijn saaie baan in New York opgezegd, met het romantische ideaal in Parijs schrijver te worden. Daar hoort bij dat hij bij vrienden geld moet bietsen en zichzelf uitnodigt voor een maaltijd en een slaapplaats. Wanneer zijn vrouw Mona uit Amerika overkomt, walgt zij zo van zijn levensstijl dat zij hem verlaat. Hij begint achter vrouwen aan te zitten, terwijl hij aan cafétafeltjes (à la Jean-Paul Sartre) zijn literaire droom blijft najagen.

Joseph Strick schrikt niet terug voor verfilmingen van algemeen onverfilmbaar geachte literatuur. Bij Ulysses werken zijn rondzwervingen 45 jaar na dato langs de originele locaties in Dublin wonderwel, zelfs ondanks het immense snoeiwerk om de film binnen behapbare lengte te houden. Hetzelfde procédé blijkt minder vruchtbaar bij zijn adaptatie van Henry Miller’s Tropic of Cancer (Kreeftskeerkring). Deze semi-autobiografische roman groeide na publicatie in Parijs in 1934 en een direct verbod in Amerika dat gehandhaafd bleef tot 1961, uit tot een legendarisch cultboek. Eigenlijk ontstond de faam om de verkeerde redenen. Vergeleken met Joyce heeft Miller minder letterkundig belang: de opschepperige beschrijving van zijn seksuele avontuurtjes, de obscene taal en krachttermen, en het tegendraadse plezier in zijn eigen asociale gedrag maakten Miller vooral tot een burgermansschrik, en niet meteen tot een begenadigd auteur. De even beroemde en beruchte dichter Ezra Pound noemde Tropic of Cancer “a dirty book worth reading”, waarbij de klemtoon op het adjectief moet liggen.

Strick verfilmde Millers boek expres in Parijs, maar de schockerende thema’s uit het leven van een Amerikaanse bohémien tijdens de Grote Depressie werken niet meer als ze naar een swingender tijd worden overgezet. In Parijs was de revolutie van mei ‘68 net voorbij, maar de vrije moraal nog ongebroken. En Stricks expliciet blote scènes doen nu, nog eens veertig jaar later, helemaal gedateerd aan. Wat niettemin in Stricks versie overblijft, is een vaak humoristische toon bij vele nogal losstaande scènes, zoals Mona’s afschuw in een vlooienhotel, Henry’s tijdelijke baantje als leraar Engels in Dijon of de explosieve relaties van en met zijn vrienden Fillmore en Carl.

De Haagse krant Het Binnenhof besloot zijn recensie positief: “De thans 84-jarige schrijver, die zelf nog een moment als figurant te zien is, kan bijzonder tevreden zijn met de visualisering van zijn debuut.” Een andere krant meldde echter dat deze “kwasi-gedurfde” film bij het bioscooppubliek flopte: “Zelfs op de naam van de schrijver en op de titel van zijn bekendste en meest verboden boek heeft Tropic of cancer het niet langer dan een week in Alhambra kunnen uithouden.

Meer aandacht verdiende de film overigens niet.”

Toch biedt Strick een intrigerend tijdsbeeld, zeker voor literatuurliefhebbers met een historisch bewustzijn.

Joseph Strick / USA 1970 Met Rip Torn, Ellen Burstyn, James Callahan, David Baur, Magali Noël 87 minuten kleur digitaal Engels gesproken, niet ondertiteld

tropic of cancer

Interviews with My Lai veterans Vijf ex-soldaten, die op 16 maart 1968 aanwezig waren geweest in My Lai, vertellen feitelijk en onopgesmukt wat ze gedaan hebben en vooral waarom ze tot zulk ongebreideld geweld waren overgegaan. Tijdens de oorlog in Vietnam waren er vaker ‘search and destroy’ missies. “Je was ervoor opgeleid”, “Ik kreeg het bevel en als ik het niet deed, zou ik zelf neergeschoten worden”, “Het was zinloos, maar soms moeten zinloze dingen ook gebeuren”. Sommigen zouden het weer doen, anderen onttrokken zich aan het bloedbad, hoewel ze ook niet protesteerden.

Anderhalf jaar na het ‘incident’ ontstond er wereldwijd commotie over deze ‘collateral damage’ zoals die altijd en in elke oorlog optreedt, ondanks alle pogingen van hogerhand om oorlogshandelingen te presenteren als zorgvuldige chirurgische ingrepen. Legerleiding en politiek verantwoordelijken brengen lippendienst aan humanitaire overwegingen of restrictieve bepalingen in de Geneefse Conventie, maar altijd is er wel een fotograaf aanwezig bij Wounded Knee (1890) of een WikiLeaks die een filmpje van een helicopteraanval op Iraakse burgers kan openbaren (2010). Joseph Strick weigerde zich met voorspelbare pro- en contraargumenten in te laten en ging terug naar de bron: “Er waren ongeveer honderd Amerikaanse soldaten die meededen in de slachtpartij van meer dan 500 weerloze Vietnamese burgers in het dorp My Lai. Er was geen verzet. Iedereen, man, vrouw en kind, werd gewoonweg afgeslacht. Om deze waanzin te kunnen begrijpen, zochten we de VS af naar deelnemers aan die actie die erover wilden praten. Het leger had zijn veteranen opgedragen niet te praten, maar we vonden toch zeven mannen die ervoor kozen dat bevel te negeren.” Strick bouwde zijn verslag niet op als een strafrechtelijk requisitoir of als een politieke aanklacht. Zijn film vindt juist zijn kracht via gewone gesprekken die dankzij

zorgvuldige montage tot een shockerend inzicht leiden.

“We creëeren zelf de vijand”, “De ware oorlogsmisdaad is daar te zijn”. De conclusie in de recensie van de New York Times luidde dan ook terecht: “The effect of the testimony - rueful, factual, unsentimental - is terrifying, and almost indescribably sad.” De film won een Oscar in 1971, een zege voor de waarheid maar een schrale troost voor alle slachtoffers.

Joseph Strick / USA 1971 22 minuten kleur digitaal Engels gesproken, niet ondertiteld

a portrait of the artist as a young man

..............................................

6

..............................................

Road movie

Het lijkt een weinig geïnspireerde keuze, maar zelden heeft een road movie een trefzekerder titel gehad. Alles draait hier om de weg waarover talloze vrachtwagens rijden, om viaducten waaruit opeens vrachtwagens opduiken, om bochten waar vrachtwagens in dubbele rijen elkaar inhalen, om benzinestations waar vrachtwagens tanken en wegcontroles waar politieagenten boetes uitdelen, om industriegebieden vol schreeuwerige reclames en truckerscafés waar hoeren staan te drentelen. De weg wordt rechtstreeks bekeken door een voorruit, al dan niet bewasemd, of diagonaal getoond vanuit de berm. De weg is niet alleen een vervoermiddel voor trucks, opleggers en ladingen: om van de weg toch een verhaal en zelfs een drama te maken, volgt Joseph Strick een vrouw en twee chauffeurs. De American Dream ligt voor dit trio ver voorbij hun beperkte horizon.

Hoewel zij nog jong is, heeft Janice het gevoel dat zij al eeuwen klem zit in een leven waaruit ontsnappen onmogelijk is. Haar pooier dwingt haar mee te gaan met truckers, zodat zij tijdens de lange ritten geen kant op kan. Deze keer wordt zij opgepikt door Gil en Hank, die een lading diepvriesvlees naar Chicago brengen.

De eerste is een hork, die haar tijdens de rit in de slaapcabine verkracht. De tweede jongeman is veel aardiger, maar toch besluit zij impulsief om wraak te nemen. Na elke ‘tegenslag’ besluit zij hen toch uit de penarie te helpen, maar iedere keer wordt zij opnieuw door het duo in de zeik gezet, en dan bedenkt zij weer een nieuwe wraakactie. Het einde komt bijna als een verlossing uit alle deprimerende uitzichtloosheid.

Joseph Strick / USA 1974 Met Regina Baff, Barry Bostwick, Robert Drivas 88 minuten kleur digitaal Engels gesproken, niet ondertiteld

road movie

A portrait of the artist as a young man James Joyce (Dublin, 2 februari 1882 – Zürich, 13 januari 1941) werd in 1999 door Time genoemd als een van de 100 belangrijkste personen uit de twintigste eeuw. Op een lijst uit 1998 van de 100 beste Engelstalige romans uit de twintigste eeuw staat zijn fameuze roman Ulysses helemaal bovenaan, en A Portrait of the Artist as a Young Man prijkt op de derde plaats.

Die laatste titel is – afgezien van de verhalenbundel Dubliners – het eerste boek van Joyce dat in druk verscheen, opmerkelijk genoeg in New York, in 1916.

Hij fictionaliseerde daarin zijn kinder- en jeugdjaren in Dublin, tot het moment dat hij na afloop van zijn studie aan University College besloot schrijver te worden en in 1902 voor het eerst naar Parijs ging. Dat was voor hem de uitweg uit een jeugd die gedomineerd werd door snobisme, sociale daling, armoede, Iers nationalisme en een verpletterende katholieke cultuur. Zijn vader John – in boek en film Simon Dedalus – was een gentleman die failliet ging aan het beheer van een distilleerderij en mislukte in ettelijke andere ondernemingen; zijn moeder Mary Jane – alias May – was een uitstekend pianiste en een katholieke kwezel. James – natuurlijk vermomd als zijn autobiografische alter ego Stephen – was een schuchter jochie die op zijn eerste kostschool al meteen door een pestkop in een sloot werd gegooid.

Zijn aanvankelijke religieuze roeping raakte hij kwijt na het lezen van ‘verboden’ boeken, lange discussies met vrienden, het onderling ruilen van pikante foto’s en het aanhoren van een hel en verdoemenis prekende priester. Die laatste factor wordt glorieus vertolkt door Sir John Gielgud: elke toeschouwer met enig voorstellingsvermogen kan zich levendig indenken dat Stephen na afloop van die boetepreek zich het hart uit het lijf moest kotsen.

Joseph Strick heeft een getrouwe bewerking van A portrait binnen anderhalf uur gemaakt, naar een scenario van Judith Rascoe dat vele scènes rechtstreeks uit het boek heeft geplukt. De uitvoerige gesprekken en meningsverschillen over religieuze en filosofische thema’s zijn dan ook gevisualiseerd via langdurige maaltijden, gesprekken aan de bar en woordrijke wandelingen. De Toronto Globe and Mail meende: “Joseph Strick has done it again. The director who ten years ago did the seeming impossible by transferring James Joyce’s Ulysses to the screen has topped himself with his vivid version of A Portrait of the Artist as a Young Man. This Portrait is a fully

criminals

realized work of art by an acknowledged master.” Time daarentegen vond de cinematografische verbeelding nogal conventioneel: “Sober. Earnest. Respectful. And, alas, excruciating. [.] Portrait is an academic reading of a classic, faithful in its way to the overall structure of the original, but entirely lacking in the spirit that makes it live.”

Joseph Strick / Ierland 1977 Met Bosco Hogan, Thomas P. McKenna, Rosaleen Linehan, John Gielgud 92 minuten kleur digitaal Engels gesproken, niet ondertiteld

..............

Criminals

Joseph Strick verzon een meeslepende vorm voor een inhoudelijk extreme documentaire over misdaad in Amerika. Hij koppelt informatieve, soms bijna gezellige gesprekken met verschillende wetsovertreders aan beelden van bewakingscamera’s, video-opnamen van politieteams die uitgelokte misdaden in flagrante uitvoering vastlegden, en bij toeval zelf gefilmde heterdaadjes.

In de verhoren door agenten, verklaringen aan officieren van Justitie en Stricks eigen interviews klinken verontrustend banale bekentenissen. De geportretteerde verdachten en misdadigers zijn afkomstig uit alle denkbare categorieën, van kindermishandeling, overvallen op supermarkten en inbraken, tot pedofilie, geweldsmisdrijven, verkrachting en moord. Het is haast een opluchting om te zien hoe een geestelijk leider clandestien een offerblok leeghaalt.

Het onverschillige oog van de camera weigert te knipperen, terwijl het dit zeer reële stukje American Life opneemt. C.K. Williams, die zich als dichter, winnaar van een Pulitzer Prize en linkse intellectueel vaak in het publieke debat heeft gemengd, geeft bovendien een subliem geformuleerd kritisch commentaar bij deze deprimerende stoet criminele activiteiten.

Aan het eind van de film worden de geïnterviewden met een fotootje en een korte omschrijving van hun strafmaat eventjes geïdentificeerd, alsof het de aftiteling van een speelfilm betreft. Criminals is echter een onthullende documentaire over de wijze waarop een superconsumptiemaatschappij een deel van de bevolking wegkiepert en bij het afval zet, achteloos maar met heel veel inzet van menskracht, inventiviteit en financiële middelen. “A traumatising work.”

Joseph Strick / USA 1996 73 minuten kleur digitaal Engels gesproken, niet ondertiteld

..............................................

7

.............................................. schema februari - april 2011

De vergeten films van Joseph Strick

.............................................. in 12 Nederlandse filmtheaters Filmhuis Den Haag

Filmhuis Hoorn

VR 18 FEB Inleiding door Erik Daams + Interviews

with My Lai veterans

Muscle beach/The savage eye ZA 19 FEB Opening met Muscle beach/

The savage eye ZO 20 FEB Ulysses + lezing door Ruud Hisgen en

Adriaan van der Weel

Muscle beach/The savage eye MA 21 FEB Ulysses DI 22 FEB The balcony WO 23 FEB The balcony DO 24 FEB Tropic of cancer VR 25 FEB Tropic of cancer ZA 26 FEB Road movie ZO 27 FEB Road movie

A portrait of the artist as a young man MA 28 FEB A portrait of the artist as a young man DI 01 MRT Interviews with My Lai veterans/Criminals WO 02 MRT Interviews with My Lai veterans/Criminals

ZA 12 MRT Tropic of cancer + Inleiding ZO 13 MRT Ulysses

Spui 191 Den Haag (070) 365 60 30 www.filmhuisdenhaag.nl

..............

Chassé Cinema

Claudius Prinsenlaan 8 Breda (076) 530 31 32 www.chasse.nl/cinema

ZO 10 APR The balcony DI 12 APR A portrait of the artist + Inleiding ZO 17 APR Muscle beach/The savage eye DI 19 APR Tropic of cancer ZO 24 APR Ulysses DI 26 APR Interviews with My Lai veterans/Criminals

Korte Achterstraat 2 a Hoorn (0229) 23 22 96 www.filmhuishoorn.nl

Vondelpark 3 Amsterdam (020) 589 14 00 www.eyefilm.nl

DO 24 FEB Muscle beach/The savage eye VR 25 FEB Muscle beach/The savage eye ZA 26 FEB Ulysses ZO 27 FEB Ulysses + een middag over film èn boek

met James Joyce-vertalers Erik Bindervoet

en Robbert-Jan Henkes MA 28 FEB The balcony DI 01 MRT The balcony WO 02 MRT Tropic of cancer DO 03 MRT Tropic of cancer VR 04 MRT Road movie ZA 05 MRT Road movie ZO 06 MRT A portrait of the artist as a young man MA 07 MRT A portrait of the artist as a young man DI 08 MRT Interviews with My Lai veterans/Criminals WO 09 MRT Interviews with My Lai veterans/Criminals

Bogaardenstraat 40 b Maastricht (043) 321 40 80 www.lumiere.nl

.............. ..............

Focus Filmtheater Korenmarkt 42 Arnhem (026) 442 42 83 www.focusarnhem.nl

WO 16 MRT Muscle beach/The savage eye + Inleiding WO 23 MRT A portrait of the artist as a young man WO 30 MRT Ulysses WO 06 APR Tropic of cancer WO 13 APR Interviews with My Lai veterans/Criminals WO 20 APR Road movie WO 27 APR The balcony

..............

ForumImages

Hereplein 73 Groningen (050) 312 04 33 www.forumimages.nl

ZA 05 MRT Muscle beach/The savage eye + Inleiding ZO 06 MRT Interviews with My Lai veterans/Criminals

The balcony

Ulysses MA 07 MRT Tropic of cancer DI 08 MRT Road movie WO 09 MRT A portrait of the artist as a young man

.............. ..............

EYE Film Instituut Nederland

Lumière

Filmtheater ‘t Hoogt Hoogt 4 Utrecht (030) 232 83 88 www.hoogt.nl

DO 24 FEB Road movie VR 25 FEB The balcony ZA 26 FEB Interviews with My Lai veterans/Criminals ZO 27 FEB Muscle beach/The savage eye MA 28 FEB Tropic of cancer + Inleiding DI 01 MRT Ulysses WO 02 MRT A portrait of the artist as a young man

..............

LantarenVenster

VR 15 APR Ulysses ZA 16 APR Tropic of cancer ZO 17 APR A portrait of the artist + Inleiding

Lux

Mariënburg 38-39 Nijmegen (0900) 589 46 36 www.lux-nijmegen.nl

DO 07 APR A portrait of the artist as a young man VR 08 APR Muscle beach/The savage eye + Inleiding ZA 09 APR Tropic of cancer ZO 10 APR Ulysses

..............

Plaza Futura

Leenderweg 65 Eindhoven (040) 294 68 48 www.plazafutura.nl

WO 09 MRT Muscle beach/The savage eye + Inleiding WO 16 MRT Ulysses WO 30 MRT The balcony WO 06 APR Road movie WO 13 APR Tropic of cancer WO 20 APR Interviews with My Lai veterans/Criminals WO 27 APR A portrait of the artist as a young man

..............

Verkadefabriek

Boschdijkstraat 45 ‘s-Hertogenbosch (073) 681 81 60 www.verkadefabriek.nl

WO 13 APR Muscle beach/The savage eye + Inleiding WO 20 APR A portrait of the artist as a young man WO 27 APR Ulysses

..............

The savage eye heeft als voorfilm Muscle beach.

Criminals heeft als voorfilm Interviews with My Lai veterans.

Vertoningstijden: zie websites van de theaters.

the balcony

Otto Reuchlinweg 996 Rotterdam (010) 277 22 77 www.lantarenvenster.nl

ZO 20 MRT Ulysses + Inleiding WO 23 MRT Muscle beach/The savage eye MA 28 MRT A portrait of the artist as a young man WO 30 MRT Tropic of cancer

..............................................

orbital re-enactments

orbital re-enactments

Orbital Re-Enactments EXPO / JOANNA LOMBARD

10 februari t/m 9 maart Joanna Lombard werd in 1972 in Algerije geboren als dochter van Zweeds-Franse ouders. Een groot deel van haar jeugd bracht zij door in een commune op het Zweedse platteland. In 2010 studeerde zij af aan de Kunstacademie in Stockholm met de videoinstallatie Orbital Re-Enactments, die vanaf 10 februari in ZAAL5 te zien is.

Lombard ensceneert in haar werk situaties die op de werkelijkheid zijn gebaseerd, maar tegelijkertijd door persoonlijke herinneringen van haarzelf en van anderen zijn gevormd. Zo onderzoekt zij kwesties als afkomst en identiteit en de relatie tussen het individu en het collectief. Op ambivalente manier verbindt zij persoonlijke geschiedenissen aan een bekende sociale of politieke context. Zo gaat haar werk Details from the Future (2007) over haar moeder, die als figurant heeft gespeeld in de film Z (1969) van Costa-Gavras. In die kritische thriller over het kolonelsregime in Griekenland komen een aantal massa-scènes voor met een groot aantal figuranten.

Ergens in die massa bevindt zich Joanna’s moeder, toen nog een jonge idealistische vrouw. Terwijl zij in de massa zoekt naar haar gezicht, analyseert Lombard als een omgekeerde waarzegster het leven van haar moeder, haar verwachtingen en wat er uiteindelijk van haar is geworden.

.............................................................................................................................................................................................

orbital re-enactments

.............................................................................................................................................................................................

Zaal5

Orbital Re-Enactments is gebaseerd op Lombards herinneringen aan haar kinderjaren in een commune.

Vier verschillende scènes worden door een langzaam ronddraaiende camera op onpersoonlijke en mechanische wijze geregistreerd. Dit staat in contrast met de inhoud, die juist op de interactie tussen mensen is gebaseerd. De volwassenen handelen vanuit de overtuiging dat ze hun idealen van seksuele en individuele bevrijding in de praktijk moeten brengen. Ze overschrijden daarbij grenzen en gedragen zich onverantwoordelijk, als kinderen. De echte kinderen op hun beurt worden met rust gelaten en leven hun eigen leven. Lombard plaatst de gebeurtenissen in een onbestemde, vloeiende tijd, tussen werkelijkheid en herinnering.

Donderdag 10 februari t/m woensdag 9 maart Dagelijks doorlopend te bezoeken van 18.00 tot 22.00 uur, op zondagen vanaf 14.00 uur. Toegang gratis.

Met dank aan Fonds 1818 en IASPIS

EVENT / UPLOAD CINEMA: BAD ENDINGS

Maandag 7 februari 19.30 uur Elke eerste maandag van de maand het beste van het web op het witte doek, telkens met een nieuw thema.

Hollywoodclichés als een happy end kunnen voorlopig bij het grof vuil. We vertonen tegendraadse webfilms die gewoon lekker ongelukkig eindigen. Unhappy, this Monday?

Gastcurator van ‘Bad endings’ is NRC-filmcriticus Coen van Zwol.

Wil je ook een filmpje insturen voor Upload Cinema? Wordt dan lid van de Haagse community via http://denhaag. uploadcinema.net.

EVENT / CAMERON JAMIE

Vrijdag 18 februari 19.00 uur Tijdens Hoogtij wordt de kortfilm Massage the history van de Amerikaanse kunstenaar Cameron Jamie vertoond.

De 10 minuten durende film geeft een fascinerende visie op de wereld van een groep jongemannen uit de suburbs van Alabama, die hun onwaarschijnlijke, copulatie-achtige dans filmen en online plaatsen. De screening maakt deel uit van de tentoonstelling Speak, Memory die nog t/m 20 februari te zien is bij Stroom Den Haag. Toegang gratis.

EVENT / PECHAKUCHA

Woensdag 2 maart 20.20 uur PechaKucha begon in Tokio als evenement voor ontwerpers en kunstenaars om elkaar hun werk te tonen, en is nu een wereldwijd, trendsettend evenement.

De naam is afgeleid van de Japanse term voor ‘prietpraat’.

Het format: 20 afbeeldingen x 20 seconden. Dit houdt de presentaties strak in vorm en zorgt ervoor dat het tempo hoog blijft. Na het grote succes van eerdere PechaKucha’s organiseert ZAAL5 weer een avond: de deuren gaan open om 20.20 uur; de presentaties starten om 20.55 uur.

Entree 7 euro / studenten 4,50 euro.

Voor meer informatie kijk je op www. pechakuchadenhaag.nl

EVENT / UITGELICHT #22

Donderdag 3 maart 20.00 uur ZAAL5 nodigt twee keer per jaar studenten en vers afgestudeerde kunstenaars van de Koninklijke Academie voor Beeldende Kunst (KABK) in Den Haag uit om hun werk te presenteren.

Deze keer wordt werk vertoond van studenten van de afdelingen Grafisch Ontwerpen en Beeldende Kunst. De makers zijn persoonlijk aanwezig om hun werk toe te lichten. Reserveer tijdig voor een zitplaats!

cameron jamie / Courtesy the artist & Gladstone Gallery, New York

Feb 2011 / 7

Speciale programma's Best of Idfa 2010

idfa: VIER FILMS

Zondag 6 februari 13.00 uur Toegang 25,- / Vrienden 22,50 euro AUTUMN GOLD

De jongerenprijs IDFA Doc U Award was voor fanatiek sportende hoogbejaarden.

Vijf atleten bereiden zich voor op een Europees kampioenschap in Finland. De Oostenrijkse kunstenaar Alfred traint voor het onderdeel discuswerpen en gaat voor niet minder dan een gouden medaille.

“Ik voel me helemaal geen 100. Tja, dat lichaam wordt natuurlijk steeds ouder, maar zolang het nog werkt, is dat niet zo erg.” Ook de Duitse Ilse (85, kogelstoten), de Zweed Herbert (93, honderd meter), de Tsjech Jiri (82, hoogspringen) en de Italiaanse journaliste Gabre (leeftijd geheim, discuswerpen) laten zich door hun leeftijd niet tegenhouden bij de training, hun dagelijkse bezigheden in huis en hun prestaties tijdens de langverwachte wedstrijd.

Jan Tenhaven / Duitsland/Oostenrijk 2010 94 minuten Maria’s Way

Een vogeltje in een kooi tjilpt, een hond aan een ketting blaft en een oude vrouw opent bij het krieken van de dag haar kraampje aan de bedevaartsroute naar Santiago de Compostella. In een schriftje turft zij de pelgrims, die zij een stempeltje aanbiedt als aandenken dat ze dit punt gepasseerd zijn. Soms geeft zij schamper commentaar. Bij een non vraagt zij zich af hoe haar gouden tanden zich verhouden tot de gelofte van armoede, maar ach, ook het pronkzuchtige Vaticaan treedt de christelijke boodschap met voeten.

Anne Milne / Schotland 2009 15 minuten People I could have been and may be am

De jury was overdonderd door de diepte waarmee een mobieltje in de levens van

.......................................................................................................................................

Het International Documentary Festival Amsterdam 2010 was weer een spraakmakend festival. Voor nieuwsgierigen die er niet bij waren, is een tour samengesteld met films die door jury en publiek werden gewaardeerd. De selectie biedt elk wat wils: Autumn gold, een film over de liefde voor sport als metafoor voor de liefde voor het leven, de diepdelvende telefoonfilm People I could have been and maybe am, hilarische momenten op de weg naar Santiago de Compostella in Maria’s way en tot slot een film die tot verhitte discussies heeft geleid, Curaçao.

de hoofdpersonen kan binnendringen: Boris Gerrets won de Best Mid-Length Documentary.

Een filmmaker spreekt mensen op straat in Londen aan, met de opzet om de grootsteedse anonimiteit te doorbreken.

Uiteindelijk rollen er drie hoofdpersonen uit voor een docufictie zonder script, die volledig op een mobiele telefoon is geschoten: de Braziliaanse schone Sandrine, de drugsverslaafde Steve en zangeres/dichteres Precious. Wat begon als een vaag idee, verandert in een verwarrend project, waarbij de filmmaker zijn eigen rol steeds dubieuzer gaat vinden.

Als Boris bij Sandrine in bed belandt, is hij van observator ineens deelnemer aan zijn eigen film geworden. De camera blijkt een afrodisiacum, maar hoe dichter hij bij zijn ‘onderwerp’ komt, hoe meer de camera hem in de weg zit. Ondertussen drinkt Steve stevig door om de pijn van het alleen zijn niet te voelen. Filmen creëert soms iets, en er gebeuren dingen die zonder camera nooit hadden plaatsgevonden. Dat is de paradox bij de relatie tussen film en werkelijkheid.

Boris Gerrets / Nederland 2010 53 minuten Curaçao

Het collectief verzwegen verleden van een voormalige kolonie blijkt hardnekkig.

De Hollandse gemeenschap op Curaçao lijkt op het eerste gezicht weinig op te hebben met het eiland. Men feest en golft op de besloten resorts van Nederlandse projectontwikkelaars. De omgang tussen zwarte en witte eilandbewoners blijkt uiterst stroef en gespannen. En bovenal zwijgzaam. Totdat een manager van de lokale Albert Heijn-vestiging zijn zwarte personeel en het witte management op een cursus stuurt, met als motto “Waarom wil een Antilliaan geen leiding geven?”

Sarah Vos & Sander Snoep / Nederland 2010 75 minuten

.........................................................................................................................................................................

autumn gold

de moeder

Cursus Filmgeschiedenis DE RUSSISCHE CINEMA, VAN EISENSTEIN TOT TARKOVSKI

Woensdag 9, 16 en 23 maart 19.30 uur Rusland/Sovjet Unie/Rusland heeft een indrukkende piramide aan films nagelaten, waarvan op drie avonden slechts een tipje nader belicht kan worden. Immers vóór en ná de wereldberoemde cineasten uit de titel van deze cursus zijn nog vele andere regisseurs actief geweest.

De Russische filmgeschiedenis begon een tiental jaar voordat de Revolutie uitbrak. Uit de periode van de tsaristische cinema dateren naast de populaire producties uit de Drankov Studio verder de films van de recentelijk herontdekte – maar nog steeds onbekende - meester Jevgeni Bauer. Na 1917 barstte de creativiteit echt goed los, en nog steeds kijken filmliefhebbers overal ter wereld (met enig historisch bewustzijn) naar de zwijgende meesterwerken van Eisenstein en zijn tijdgenoten Dovshenko, Pudovkin, Vertov, Room, Kosintsev en Trauberg. Deze regisseurs hebben een kardinale invloed uitgeoefend op de avant-gardistische kunstfilm in heel Europa.

Na de Stalinistische verstarring bloeide de Russische cinema, tegen de verdrukking in, opnieuw op. Er werden talloze ‘vaderlandslievende’ films voor de Sovjetbioscopen gemaakt die blijkbaar niet exportabel waren, maar daarnaast bestond nog een ander circuit. Na de glasnost bleek namelijk dat er in de jaren ‘70 films waren gemaakt waarvan het Russische publiek nauwelijks of niet op de hoogte was. Deze films werden, net als die van Andrej Tarkovski, alleen vertoond in enkele speciale clubs, als ze al niet volledig verboden waren geweest. Opeens ontdekte men eind jaren ‘80 in Rusland èn in het buitenland het bestaan van gewaagde films van Aleksej German, Gleb Panfilov, Aleksandr Sokoerov, Kira Moeratova en Aleksandr Askoldov. Daarnaast kwamen er prachtige film uit de ‘Kaukasische’ buitengewesten, de bakermat van regisseurs als Shengelaya (vader en zonen), Sergej Paradjanov en Tengiz Abuladze.

Er komt op de cursusavonden dan ook veel bezienswaardig langs. Erik Daams, historicus en Filmhuisredacteur, heeft fragmenten geselecteerd uit het oeuvre van 32 cineasten die van context en toelichting worden voorzien.

Traditiegetrouw worden er ‘bijpassende’ films vertoond. Na de eerste lezing volgt de aansluitende voorstelling echter pas op maandag 14 maart om 19.30 uur, omdat het een zwijgende film met levende muziek betreft (zie daar voor meer informatie, pagina 9).

De lezingen van 16 en 23 maart worden wel direkt gevolgd door een film, om 21.30 uur, respectievelijk een Tarkovski en een recente productie.

Film + debat Na putu / ON THE PATH

Zondag 13 februari 15.00 uur Wanneer Amar door zijn alcoholprobleem wordt ontslagen en aan lagerwal dreigt te raken, biedt een oude vriend, met wie hij in de Bosnische oorlog heeft gevochten, hem een baan aan bij een Wahhabigemeenschap buiten Sarajevo. Terwijl zijn vriendin Luna juist mogelijkheden voor kunstmatige inseminatie onderzoekt, ontwikkelt Amar zich tot radicale moslim. Luna moet overwegen of haar liefde voor Amar sterk genoeg is om haar principes als gematigde moslima te laten varen.

Jasmila Zbanic, maakster van Grbavica dat in 2006 een Gouden Beer won, heeft opnieuw een indringende speelfilm gemaakt. Het conflict tussen de seculiere islam en de fundamentalistische Wahhabigemeenschap is ook het thema van het aansluitende Movies that Matter-debat, georganiseerd door de Amnesty studentengroep van het Leiden University College. De discussianten zijn nog niet bekend.

Jasmila Zbanic / Bosnië 2010 Met Leon Lucev, Zrinka Cvitesic 100 minuten 35mm Bosnisch gesproken, Nederlands ondertiteld

Heeft u een officieel diploma Frans nodig voor uw loopbaan of studie?

U kunt zich vanaf februari inschrijven voor de Delf / Dalf examens van juni 2011.

Alle informatie over cursussen en examens: www.aflahaye.nl of 070 362 15 23

Zwijgende film & Levende muziek

enis alsjelis

La Sirène des Tropiques

Maandag 14 februari 19.30 uur Monsieur Sévéro, een rijke en verdorven graaf in Parijs, wil van zijn vrouw scheiden om met zijn peetdochter te trouwen.

Denise is echter verliefd op André Berval, een landbouwkundige die bij de graaf in dienst is. Sévéro stuurt André naar de Antillen, waar hij een stuk grond heeft verworven. De jaloerse graaf maakt hem wijs dat hij met Denise mag trouwen als hij zijn taak met succes heeft afgerond, maar tegelijkertijd schrijft hij een brief aan zijn lokale opzichter: Alvarez moet verhinderen dat André nog ooit naar Frankrijk kan terugkeren. Alvarez vat een blinde haat op tegen André wanneer die hem verhindert Papitou te verkrachten. Het mooie en exuberant energieke meisje is hem natuurlijk dol dankbaar, en volgt hem zelfs naar Parijs.

Met deze film maakte Joséphine Baker haar filmdebuut. In haar tweede film La

..................................................................................................................................

Vorig jaar is ons jubileum van 25 jaar Zwijgende film gevierd met een retrospectief van F.W. Murnau. In zijn films is de hoofdrol vaak weggelegd voor mannelijke personages, en daarom wordt het hoog tijd om de actrices weer in het spotlicht te zetten.

En voor even geen Duitse cinema. Het motto voor het komende seizoen luidt dus: Vrouwen aller landen...

De eerste aflevering maakt een bruggetje met de laatst vertoonde Murnau-film: Tabu speelt in de tropen, en dat is ook de bakermat voor de faam van Joséphine Baker (hoewel zij in Missouri USA is geboren en getogen). Daarna is het podium voor Vera Baranovskaya, grande dame van de Russische cinema. In april wordt het stokje doorgegeven aan de eerste Nederlandse filmster, Annie Bos. Het voorjaar wordt afgesloten met een opmerkelijke rol van Lily Marischka, als Turkse haremdame. Zij was de echtgenote van de Oostenrijkse regisseur Ernst Marischka, die aan het einde van zijn carrière met drie films Romy Schneider eeuwige roem bezorgde.

Vrouwen aller landen... is tot stand gekomen mede dankzij Eye Film Instituut, Amsterdam (Marleen Labijt), Filmarchiv Austria, Wenen (Anna Dobringer), Lobster Films, Parijs (Maria Chiba) en de pianisten Wim van Tuyl, Charles Janko, Yvo Verschoor en Kevin Toma.

revue des revues die nog in hetzelfde jaar werd gemaakt, een compilatie van shownummers uit de Folies Bergère en andere cabarets verpakt in een flinterdun verhaaltje, is haar fameuze handelsmerk wèl te zien: de naaktdans in het bananenrokje. Nog enkele andere triviantjes: regisseur Henri Étiévant heeft vlak voor de Eerste Wereldoorlog geacteerd in een in Nederland opgenomen speelfilm van Pathé, en in vele films zoals Les triplettes de Belleville wordt er naar Joséphine Baker, ‘La sirène des tropiques’, verwezen. Pas later werd zij bekend vanwege haar inzet voor zwarte emancipatie en haar twaalf geadopteerde ‘regenboogkinderen’.

Henri Étiévant & Mario Nalpas / Frankrijk 1927 Met Joséphine Baker, Pierre Batcheff, Regina Thomas 112 minuten 35mm zw/w Nederlandse tussentitels Begeleiding aan de vleugel: Wim van Tuyl

la sirene des tropiques

De moeder / Mat

.............................................................................................................................................................................................

een carmen van het noorden

.............................................................................................................................................................................................

la sirene des tropiques

Maandag 14 maart 19.30 uur De moeder wordt beschouwd als een mijlpaal in de filmhistorie vanwege de knappe parallelmontage in de meeslepende slotscènes. Pudovkin baseerde zijn film op de gelijknamige roman van Maksim Gorki uit 1907, waarin een angstige, godsvrezende vrouw uit de arbeidersklasse uiteindelijk tot revolutionair elan wordt geprest.

Vsevolod Pudovkin / USSR 1926 96 minuten 35mm zw/w Russische tussentitels, Nederlands ondertiteld Begeleiding aan de vleugel: Charles Janko Een Carmen van het Noorden

Maandag 18 april 19.30 uur Natuurlijk gaat het verhaal terug op de novelle uit 1845 van Prosper Mérimée, die Georges Bizet in 1875 inspireerde tot zijn opera èn later nog tientallen regisseurs tot een filmversie. Een Carmen van het Noorden is een hoogtepunt uit de productie van de Filmfabriek Hollandia, en maakt daarom deel uit van de ‘Canon van de Nederlandse film’.

Maurits Binger / Nederland 1919 57 minuten 35mm getint Engelse tussentitels Begeleiding aan de vleugel: Yvo Verschoor Enis Aldjelis, die Blume des Ostens / ENIS, Dogunun Çiçegi

Maandag 16 mei 19.30 uur Op zijn sterfbed beveelt een rijke pasja uit Istanbul zijn lichtzinnige zoon om een goede vrouw te zoeken. Achmed trekt erop uit, vermomd als slaaf, en vindt de mooie Enis. En dan volgen er nog vele dramatische verwikkelingen.

Ernst Marischka / Oostenrijk/Turkije 1920 93 minuten 35mm getint Duitse tussentitels

Vrienden van Filmhuis Den Haag

Onze Vrienden hebben een streepje vóór. Let op het speciale logo in dit Magazine: 2 kaartjes voor de prijs van 1! In februari gelden de onderstaande aanbiedingen.

FILM + DEBAT: NA PUTU

Zondag 13 februari 14.00 uur Onze Vrienden nemen gratis een eigen vriend(in) mee naar de maandelijkse middag Movies that Matter + debat. Zie pagina 8.

ZWIJGENDE FILM & LEVENDE MUZIEK

Maandag 14 februari 19.30 uur FilmhuisVrienden weten dat ze altijd gratis een eigen vriend(in) kunnen meenemen naar de F&Mavonden. Zie pagina 9 voor het debuut van Joséphine Baker in La sirène des tropiques & Wim van Tuyl.

DE VERGETEN FILMS VAN JOSEPH STRICK

Zaterdag 19 februari t/m woensdag 2 maart Vrienden van Filmhuis Den Haag laten gratis hun eigen vrienden kennis maken alle prachtige films uit het retriospectief van deze ten onrechte vergeten cineast.

En op vrijdag 18 februari kunnen de Vrienden zelf gratis naar de inleiding op dit retrospectief. Zie de hartkatern in dit Magazine.

Bent u nog geen Vriend van Filmhuis Den Haag? Draagt u ons wel een warm hart toe? Wilt u ook regelmatig uitgenodigd worden voor bijzondere evenementen en profiteren van aanbiedingen?

Word dan nu Vriend! Behalve een vaste korting op alle films in het Filmhuis ontvangt u maandelijks het FilmhuisMagazine thuis. Meer informatie vindt u op onze website www.filmhuisdenhaag.nl. Ook kunt u bij onze kassa terecht voor meer informatie.

Feb 2011 / 9

T/m 6 maart, op zaterdag en zondag 15.00 uur, plus maandag 28 februari t/m vrijdag 4 maart 15.00 uur Deze fantastische film is echt perfect voor iedereen die van film houdt, jong of oud! Het gaat over een eigenwijs, pienter en ondernemend jochie van zo’n 5 jaar oud met een levendige fantasie. Knoester is gebaseerd op de boeken van AnneCath Vestly over Lillebror (Junior in de film) die bevriend is met de pratende tak Knerten (oftewel Knoester). De combinatie van live-action en animatie is bijzonder geslaagd, net als vele filmgrappen: zo wordt tijdens een soort westernscène een kinderwagen (in plaats van een postkoets) bevrijd, en draaft er een bloedmooie filmster op met een schare joelende fans.

Wat Astrid Lindgren betekent voor Zweedse kinderen, is Vestly voor de Noren.

Knoester is een van die films waarvan zowel kinderen als volwassenen samen met veel plezier kunnen genieten.

De autorit bij de verhuizing van de grote stad naar het platteland zet al meteen de toon: bij een plaspauze vergeten ze Junior gewoon. Zijn ouders hebben voor veel te veel geld een afgelegen, bouwvallig huis gekocht. Daar ontdekt Junior een probleempje: er zijn geen nieuwe vriendjes in de buurt en hij is nog te jong om naar school te gaan. Eenzaam is hij allerminst, want als papa een boom snoeit en van de takken brandhout maakt, komt Knoester te voorschijn. Papa is vertegenwoordiger in damesondergoed, maar de zaken gaan niet best: zijn felgekleurde maillots en panties stonden anno 1967 nog aan het begin van hun doorbraak. Om de touwtjes aan elkaar te knopen neemt mama een baantje aan in de kruidenierswinkel. Vooral tienerbroer Philip moet wennen aan de andere omgeving. Was zijn Beatle-kapsel in de stad een rage, op het platteland hoor je er pas bij met een bloempotmodel. Knoester daagt Junior voortdurend uit en zit vol goede raad, zelfs aangaande meisjes.

Junior en Knoester beleven spannende avonturen zoals de kennismaking met een prinses, het bevechten van draken - boomstronken met warrige takken - in het donkere bos, en bedenken voor elk probleem wel een oplossing. En als finale is er een geweldig kerstfeest.

Asleik Engmark / Noorwegen 2009 Met Adrian Grönnevik Smith, Pernille Sörensen, Jan Gunnar Röise, Petrus

Christensen 71 minuten 35mm live-action & animatie Nederlands gesproken / vanaf 5 jaar DE SCHADUW VAN SKELLIG

T/m 13 februari, op zaterdag en zondag 15.00 uur

De reclametekst voor De schaduw van Skellig had kunnen zijn: ‘It’s all about the magic, stupid!’, want het begint als een normale, realistische film, lijkt dan bijna een enge thriller te worden, maar uiteindelijk blijkt het een prachtig, magisch verhaal. Skellig is de verfilming van het boek van David Almond, dat bekroond werd met een Zilveren Griffel.

De veertienjarige Michael ontdekt in het gammele schuurtje achter hun nieuwe - en even gammele - huis een morsige zwerver, die daar zijn intrek heeft genomen. Skellig heeft een aparte smaak: hij houdt van vliegen en wormen. En uilen brengen dode muizen voor hem mee. Dan wordt Michaels zusje geboren, maar de baby is ziek en moet opgenomen worden in het ziekenhuis voor een risicovolle operatie. Intussen heeft hij kennis gemaakt met buurmeisje Mina, een wijsneus die niet naar school gaat maar les krijgt van haar moeder. Michael en Mina ontdekken dat de bochel op Skelligs rug een paar mottige vleugels zijn.

Zou hij een reddende engel kunnen zijn?

Annabel Jankel / Groot-Brittannie 2009 Met Bill Milner, Tim Roth, Skye Bennett 102 minuten 35mm Engels gesproken, Nederlands ondertiteld / vanaf 8 jaar

knoester

10 / Feb 2011 schaduw van skellig

rafiki

KNOESTER/ KLEIANIMATIE WORKSHOP

Zondag 27 februari, woensdag 2 en vrijdag 4 maart 13.00-14.30 uur Het Filmhuisteam geeft in de voorjaarsvakantie drie keer een workshop over de techniek van kleianimatie n.a.v. de speelfilm Knoester.

Wat denk jij dat een pratende tak allemaal kan beleven? Als je wilt, kan je die middag meteen controleren of jouw fantasie aansluit bij die van een echte filmregisseur.

De kosten zijn 15,- euro / Ooievaarspas 7,50. Per middag kunnen maximaal 10 kinderen deelnemen.

.............................................................................................................................................................................................

KNOESTER / KNERTEN

.........................................................................................................................................................................

Nog eventjes ter herinnering: met ingang van dit seizoen vertonen we de kindermatinees op zaterdag- en zondagmiddag. Knoester, de hit tijdens de kerstvakantie, wordt liefst tot in de voorjaarsvakantie geprolongeerd. En bovendien gaat in die vakantie nòg een film in première, waardoor je eigenlijk niet eens op wintersport hoeft: Rafiki zit boordevol sneeuw!

.............................................................................................................................................................................................

Kinder/ familiefilm

RAFIKI

Vanaf 19 februari, op zaterdag en zondag 15.00 uur, plus maandag 28 februari t/m vrijdag 4 maart 15.00 uur Misschien denk je dat dit een meidenfilm is omdat Julie, Mette en Naisha de hoofdrollen hebben, maar eigenlijk is het een fijne feel-good familiefilm. Op het festival van Montreal kreeg Rafiki de prijs van de kinderjury!

De originele titel luidt Bestevenner, Noors voor ‘Beste vrienden’, en dat is dit tienjarige drietal zeker. Zelf zeggen ze vaak tegen elkaar: ‘Rafiki’, een Arabisch of Swahili woord dat ‘Mijn beste vriend’ betekent. Naisha is oorspronkelijk afkomstig uit Somalië, maar nu is zij een Noors meisje, mèt een donker kleurtje.

Julie, Mette en Naisha zitten in dezelfde klas. Met elkaar praten ze honderduit, maar als de juf iets aan Julie vraagt, krijgt zij er geen woord meer uit. Voor een groep slaat Julie helemaal dicht. Naisha en haar moeder wonen in een asielzoekerscentrum, in afwachting van een definitieve verblijfsvergunning. Wanneer hun aanvraag wordt afgewezen en ze het land uitgezet zullen worden, duiken ze onder. Een complicatie is dat Julie’s vader politieagent is en de wet moet uitvoeren. Naisha heeft nog net een bericht in geheimschrift kunnen achterlaten en dus besluiten Julie en Mette haar achterna te gaan. Hoe komen twee meiden op tijd in Oslo? Nou gewoon, clandestien met de nachttrein! Maar wat moeten ze dan doen? Een aardige kerstman zegt dat échte vriendinnen altijd iets bedenken.

Dus doen ze iets wat nog niemand heeft gedurfd. Wanneer Julie de kans krijgt om voor haar vriendin te pleiten, is zij weer met stomheid geslagen. De tijd dringt: Naisha’s moeder is al opgepakt door de politie!

Christian Lo / Noorwegen, 2009 Met Live Marie Runde, Regine Stokkevåg Eide, Ado Johanna Girirpio 79 minuten Nederlands gesproken / vanaf 6 jaar

English summary

18 FEBRUARY TO 2 MARCH

Following the successful retrospective of the Italian director Valerio Zurlini in 2006, Filmhuis Den Haag again presents a ‘forgotten’ cinematographer: Joseph Strick.

Joseph Strick, the American film director, scenario writer, producer and entrepreneur, born in 1923, died on the first of June last year. Not reported by the Dutch film press, his death was mentioned only in film critic Hans Beerekamp’s blog ‘Het schimmenrijk’. Thus, a clear case of a forgotten director; which always arouses curiosity. And as it turns out, Joseph Strick defies any simple description: as a nonconformist, he was anyway someone that didn’t care to belong to any group or category. Not to the American New Wave, under which his film The savage eye was classified, and not to a group of other idiosyncratic directors that brought modernist literature to the silver screen from the early 1960s on.

Characteristic for Strick is, secondly, his wide-ranging or, more kindly put, his versatile film oeuvre. This is all the more striking given the modest number of films he managed to realise in the end. His style and choice of themes range from the experimental (as in Muscle beach 1948 and The savage eye 1959), to the non-existent genre of ‘unfilmable’ literature (The balcony by Jean Genet in 1963, two novels by James Joyce, Ulysses and A portrait of the artist as a young man, in 1967 and 1977 respectively, and Henry Miller’s Tropic of cancer in 1970), to documentary (for instance the groundbreaking Interviews with My Lai veterans in 1971). He also explored the uglier side of American society, principally with the feature film Road movie (1974), to ultimately conclude his film career after a long break with Criminals, once again a documentary, which offers a comparatively unfiltered view of how criminals see themselves, their victims and their crimes.

In other words, Strick was a filmmaker who simply can’t be categorized. He won an Oscar for the documentary Interviews with My Lai veterans, which has lost none of its relevance given the current situation in Iraq and Afghanistan. Strick did not leave behind a consistent oeuvre of only masterpieces, but all his films are unconventional and inventive, thoughtprovoking and invite discussion. Reason enough to look forward to getting acquainted with this forgotten filmmaker. But if you need that extra nudge: Joseph Strick may have been forgotten, but the literary masterpieces on which he based four of his films certainly have not. We trust you’ll find these films a stimulating experience!

the balcony

petits ruisseaux

ZAAL5 / Orbital Re-Enactments 10 FEBRUARY TO 9 MARCH

Joanna Lombard was born in 1972 in Algeria, to Swedish-French parents. She spent part of her youth in a commune in rural Sweden. In 2010 she graduated from the Stockholm art academy with the video installation Orbital Re-Enactments, which can now be viewed in ZAAL5 starting 10 February.

In her work, Lombard re-enacts situations that are based on reality, but also formed by her own and other people’s personal memories. In this way she explores such themes as origins and identity, and the relation between the individual and the collective.

Silent movie & Live music MONDAY 14/2, 14/3, 18/4 AND 16/5

Last year we celebrated our jubilee of 25 years of Silent Movie with a retrospective of F.W. Murnau. As his films often portray a male lead character, it’s high time to swing the spotlight on female actresses!

And we might also take a brief break from German cinema. Hence our motto for the upcoming season is: Women of the world...

The first edition of our programme is scheduled for 14 February, with La sirène des tropiques, the film debut of Joséphine Baker (though she was born and raised in Missouri, USA). After that the stage belongs to Vera Baranovskaya, the grand old lady of Russian cinema and the star of Pudovkin’s revolution drama The mother / Mat. In April it’s all eyes on the Dutch film star Annie Bos. She shines in Een Carmen van het Noorden (A Carmen of the North), one of many film adaptations of Merimée’s

.............................................................................................................................................................................................

The forgotten films by Joseph Strick

.............................................................................................................................................................................................

For more extensive English language information about our programmes, please visit our bilingual website www.filmhuisdenhaag.nl. There you can toggle between the Dutch and English site using a button located at the top right of your screen!

novella, or Bizet’s opera. Spring comes to a close with a remarkably romantic role by Lily Marischka as Turkish harem mistress.

Enis Aldjelis, die Blume des Ostens, or Enis, dogunun çiçegi was also one of the first feature films ever made in Turkey. Lily was the wife of the Austrian director Ernst Marischka, who bestowed eternal fame on Romy Schneider with three films toward the end of his career.

French premieres As it happens, there are no Englishlanguage premieres this month. We therefore kindly draw all expats’ attention to two French-spoken films.

INCENDIES

From 10 February The Canadian director Denis Villeneuve brings us a masterly portrayal of a family drama. The twins Jeanne and Simon Marwan are astounded to receive from their notary two letters from their deceased mother Nawal. One letter is addressed to their father, who they thought was dead, and one is for a brother they never knew existed. Jeanne decides to travel to the Middle East to learn more about their family history.

LES PETITS RUISSEAUX

From 17 February Pascal Rabaté, director and award-winning comic book writer, cheerfully shows that there is life beyond the proverbial geraniums. Although rather opposite characters, Emile and Edmond frequently go fishing together by the Loire. Following the abrupt death of his active and lighthearted fishing companion, the reclusive Emile decides it’s time to turn his life around. He meets some colourful characters including an attractive lady, awakening an irrepressible urge to live it up.

Feb 2011 / 11

ADRES

Filmhuis Den Haag Spui 191 2511 BN Den Haag WEBSITE

www.filmhuisdenhaag.nl Voor vragen en reacties: info@filmhuisdenhaag.nl KAARTEN RESERVEREN

online via www.filmhuisdenhaag.nl telefonisch via de kassa 070 - 365 60 30 Meer informatie over ons programma, openingstijden, toegangsprijzen, kortingen, de bereikbaarheid van Filmhuis Den Haag, etc: www.filmhuisdenhaag.nl

Wekelijks gratis ons filmprogramma ontvangen per e-mail? Meld u aan via de button op de website.

Volg ons op Facebook, Hyves, YouTube, Foursquare.

Gratis openbaar vervoer

Toegangskaartjes van het Filmhuis zijn geldig als retour op alle HTM-lijnen vanaf 2 uur voor aanvang van de voorstelling.

Voor de voorwaarden kijkt u op www.htm.net.

RESTAURANT

reserveren 070 - 364 8763

COLOFON

FilmhuisMagazine is een uitgave van Filmhuis Den Haag.

Editie #193 / Februari 2011 Redactie Erik Daams en Hildert Raaijmakers Vormgeving janheijnen.com Druk DeltaHage, Den Haag Oplage 5.000 Foto omslag Les petits ruisseaux

DO 03 --.-- première ZA 05 15.00 kind/familiefilm ZO 06 13.00 Best of IDFA

15.00 kind/familiefilm MA 07 19.30 ZAAL5

ARMADILLO KNOESTER / DE SCHADUW VAN SKELLIG AUTUMN GOLD + MARIA’S WAY + PEOPLE I COULD HAVE BEEN AND MAY BE AM + CURAÇAO KNOESTER / DE SCHADUW VAN SKELLIG Upload Cinema BAD ENDINGS

..............................................................................................................

DO 10

ZA 12 ZO 13

MA 14

--.-- 18.00 15.00 15.00 15.00 19.30

premières ZAAL5 kind/familiefilm Movies that Matter kind/familiefilm Film&Muziek

INCENDIES / POETRY (SHI) ORBITAL RE-ENACTMENTS videoinstallatie van Joanna Lombard, dagelijks t/m 9 maart KNOESTER / DE SCHADUW VAN SKELLIG NA PUTU (ON THE PATH) + debat KNOESTER / DE SCHADUW VAN SKELLIG LA SIRÈNE DES TROPIQUES & Wim van Tuyl

..............................................................................................................

DO 17 VR 18

ZA 19

ZO 20

MA 21 DI 22 WO 23

--.-- 19.00 19.00 20.00 15.00 19.30 15.00 15.00 19.30 19.00 19.30 19.30

premières ZAAL5 Strick Strick kind/familiefilm Strick kind/familiefilm Strick Strick Strick Strick Strick

LES PETITS RUISSEAUX / LA PIVELLINA MASSAGE THE HISTORY Cameron Jamie Inleiding op het retrospectief door Erik Daams + INTERVIEWS WITH MY LAI VETERANS MUSCLE BEACH + THE SAVAGE EYE KNOESTER / RAFIKI besloten opening MUSCLE BEACH + THE SAVAGE EYE KNOESTER / RAFIKI ULYSSES + lezing door Ruud Hisgen en Adriaan van der Weel MUSCLE BEACH + THE SAVAGE EYE ULYSSES THE BALCONY THE BALCONY

..............................................................................................................

DO 24

VR 25 ZA 26

ZO 27

MA 28

--.-- 19.30 19.30 15.00 19.30 13.00 15.00 17.00 19.30 15.00 19.30

premières Strick Strick kind/familiefilm Strick kind/familiefilm kind/familiefilm Strick Strick kind/familiefilm Strick

LA VITA NOSTRA / SILENT SOULS (OVSYANKI) TROPIC OF CANCER TROPIC OF CANCER KNOESTER / RAFIKI ROAD MOVIE KNOESTERKLEIANIMATIEWORKSHOP 4+ KNOESTER / RAFIKI A PORTRAIT OF THE ARTIST AS A YOUNG MAN ROAD MOVIE KNOESTER / RAFIKI A PORTRAIT OF THE ARTIST AS A YOUNG MAN

maart

DI 01

WO 02

15.00 19.30 13.00 15.00 19.30 20.20

kind/familiefilm KNOESTER / RAFIKI Strick INTERVIEWS WITH MY LAI VETERANS + CRIMINALS kind/familiefilm KNOESTERKLEIANIMATIEWORKSHOP 4+ kind/familiefilm KNOESTER / RAFIKI Strick INTERVIEWS WITH MY LAI VETERANS + CRIMINALS ZAAL5 PECHAKUCHA ..............................................................................................................

DO 03

VR 04

15.00 20.00 13.00 15.00

kind/familiefilm ZAAL5 kind/familiefilm kind/familiefilm

KNOESTER / RAFIKI UITGELICHT #22 KABK KNOESTERKLEIANIMATIEWORKSHOP 4+ KNOESTER / RAFIKI

PROGRAMMA EN AANVANGSTIJDEN ONDER VOORBEHOUD

Premières zijn vanaf de uitbrengdatum meestal dagelijks te zien; voor actuele aanvangstijden zie onze website! Prolongatie onder voorbehoud.

Let op: onvolledige agenda! Het is niet mogelijk om in een maandblad een complete agenda af te drukken omdat onze agenda wekelijks wordt vastgesteld. Kijk maandagmiddag voor het meest volledige programma van de nieuwe filmweek (donderdag t/m woensdag) op onze website en/of meld u aan voor onze wekelijkse gratis programma-e-mail.

www.filmhuisdenhaag.nl

.............................................................................................................................................................................................

Bezoekersinformatie

.............................................................................................................................................................................................

Agenda februari 2011