Fib bladid 2 tbl 2014

2.tbl. 2014

TRYGGINGAFÉLÖGIN

HAFA ENGU GLEYMT SPILA Á BÓTASJÓÐINA EINS OG HARMONIKKU

23

BESTU BARNABÍLSTÓLARNIR VEGATOLLUR & UMFERÐASEKTIR Í EVRÓPU 2014

SUMARDEKKIN

FÍB APPIÐ

ókeypis

ÖRYGGI & SPARNAÐUR

VEGAHANDBÓKIN BIFREIÐAÞJÓNUSTA FÍB VERSLUN AFSLÆTTIR SHOW YOUR CARD

F É L A G

Í S L E N S K R A

1

B I F R E I Ð A E I G E N D A

2

3

Við erum nærri þér!

LÖÐUR

Löður • hreinlega allstaðar!

4

www.lodur.is

ORÐ GETA VERIÐ DÝR

T ÚTGEFANDI FÉLAG ÍSLENSKRA BIFREIÐAEIGENDA Ritstjóri Stefán Ásgrímsson Ábyrgðarmaður Runólfur Ólafsson HÖFUNDAR EFNIS BOGI AuðarSON Róbert Már Runólfsson RUNÓLFUR ÓLAFSSON Stefán Ásgrímsson

UMBROT / Ljósmyndun Bogi Auðarson Stefán Ásgrímsson Prentun Ísafoldarprentsmiðja AUGLÝSINGAR FÍB - Bogi Auðarson bogi@fib.is UPPLAG 16.500 FÉLAG ÍSLENSKRA BIFREIÐAEIGENDA skúlagata 19 101 Reykjavík Sími: 414-9999 Fax: 414-9998 Netfang: fib@fib.is Veffang: www.fib.is FÍB Blaðið kemur út þrisvar á ári og er innifalið í árgjaldinu. Árgjald FÍB er kr. 6.960.Heimilt er að vitna í FÍB blaðið í öðrum fjölmiðlum sé heimildar getið

ungan er vandmeðfarin og orð eru dýr. Í framtíðarskáldsögu sinni 1984 lýsir George Orwell stjórnarháttum í hjálendunni Airstrip One sem áður hét Stóra Bretland en tilheyrir, þegar sagan gerist, stórríkinu Oceaníu. Alræðisstjórn ríkir og kallast hún Stóri-Bróðir. Alsjáandi augu og eyru Stóra Bróður fylgjast með hverri hræringu og hverri hugsun þegnanna. Þróað hefur verið nýtt tungumál; Newspeak, þar sem búið er að snúa merkingu orða og hugtaka gersamlega á haus. Öll frjáls hugsun og tjáning hefur verið bannfærð að viðlögðum refsingum.

Skáldsaga Orwells var þegar hún kom út árið 1949, ekki án tilefnis þá og er það síður en svo í dag. Það er nefnilega ekki óalgengt að valdafólk og valdastofnanir tjái sig á einhverskonar Newspeak tungumáli þegar þeim finnst mikið við liggja. Svo segjast menn eftir á, ýmist aldrei hafa sagt það sem þeir sögðu eða þá að það sem sagt var þýði eitthvað allt annað en ætla hefði mátt af orðanna hljóðan. Í þessum Orwellska anda er svo greint frá því í fréttum og tilkynningum að t.d. skattahækkanir séu í rauninni skattalækkanir, að gjaldskrárhækkanir séu í raun gjaldskrárlækkanir og allt er þetta klætt í búning orðskrúðs og vífilengja sem ætlað er að gera hlutina torskiljanlega svo að helst útilokað sé að greina hismið frá kjarnanum. Í okkar landi ganga ríkisvald og stórfyrirtæki í fáokun oftar en ekki hönd í hönd og á þeirri göngu eru hagsmunir neytenda, sem er allur almenningur, ekki forgangsmál. Þetta hefur í áranna rás orðið ljóst æ ofan í æ. Um einn anga þessarar samtvinnunar má nú lesa hér í þessu blaði í grein okkar um bótasjóði tryggingafélaganna á bls 12. Þótt bæði fulltrúar tryggingafyrirtækjanna íslensku og annarra fáokunarfyrirtækja og hafi gjarnan á tungu fögur orð um nauðsyn

heilbrigðrar samkeppni og að hún tryggi best hagsmuni neytenda og eðlilegt og rétt verð á þjónustunni þá er engu líkara en menn séu bara að tala Newspeak. Þeir séu í raun að meina hið gagnstæða. Það sýndi sig glöggt fyrir um tveimur áratugum þegar FÍB átti þátt í því að fá erlendan vátryggjanda af Lloyd´s tryggingamarkaðinum hingað til lands til að vátryggja bifreiðar félagsmanna FÍB. Þá var gripið til ítrustu bellibragða til að kæfa þessa merku tilraun til þess að koma á virkri samkeppni og þeir opinberu aðilar sem þá áttu að heita framverðir almennings, hlupust undan merkjum. Í greininni á bls 12 er greint frá því hvernig tryggingafélögin eru enn og aftur farin að nota bótasjóðina eftir því sem best hentar þeirra eigin hagsmunum. Bótasjóðirnir eru í raun og veru þeir fjármunir sem lagðir eru til hliðar og eiga síðar að duga til þess að greiða út tjónabætur vegna áætlaðra slysa í framtíðinni. Þessar slysaáætlanir eru hins vegar í raun og veru og fyrst og fremst leikur að tölum. Ýmist eru þær feluleikur með hagnað til að sleppa við skatta og kröfur um iðgjaldalækkun, eða til að sýna arðsemi þrátt fyrir að allt sé í klessu eftir vist þessara fyrirtækja í tröllahöndum efnahagsbólu og síðan hruns.

Við hvetjum lesendur blaðsins að lesa þessa grein. Hún varpar skýru ljósi á vinnubrögð fáokunarfyrirtækja og ríkisvalds og hvernig verið er að velta tjóni af mistökum og glannaskap yfir á herðar almennings.

Runólfur Ólafsson Framkvæmdarstjóri

5

Efnisyfirlit 8

Nýtt þjónustusvæði Blönduós

9

Nýja FÍB appið

10

Bestu barnabílstólarnir

12

Bótasjóðirnir bólgna á ný

18

Sumardekkin 2014

28 Sumarborgin Lissabon

SUMARDEKKIN

2014

18

BÓTASJÓÐIRNIR

BÓLGNA Á NÝ

12

30 Íslenskur bíll á Silverstone 34 Vegatollar í Evrópu 35 Hefurðu týnt bílnum þínum?

36 Bíllyklar eru rafeindabúnaður 38 Borgarfjórhjól árekstrarprófuð 40 Ódýrari, einfaldari bílar 42 Umferðarsektir í Evrópu 44 Greiðslukortatryggingarnar 46 Nissan Qashqai reynsluakstur

NÝJUSTU OG BESTU

BARNABÍLSTÓLARNIR

10

48 Peugeot 308 reynsluakstur 50 Rafmagn í umferðinni 52 FÍB verslunin 53 FÍB skírteinið með í fríið 55 Bifreiðatengd þjónusta

GLEÐILEGT SUMARFRÍ

Nú er há-sumarleyfistíminn genginn í garð og þetta tölublað FÍB blaðsins að talsverðu leyti helgað því. Af ferðatengdu efni í blaðinu má þannig nefna nýja prófun sem ADAC í Þýskalandi hefur gert á gæðum barnabílstóla en hana er að finna á bls. 10.

Margir Íslendingar verða akandi erlendis í sumarfríinu, ýmist á eigin bílum eða bílaleigubílum. Þeim má benda á samantekt ADAC og okkar á sektum við nokkrum algengum umferðarlagabrotum í 34 Evrópuríkjum, svo sem akstri yfir 6

hámarkshraða, ölvunarakstri, farsímanotkun undir stýri, fyrir að hunsa stöðvunarskyldu, aka gegn rauðu ljósi og leggja ólöglega. Skemmst er frá að segja að viðurlög við þessum brotum eru alls staðar þung, en sumsstaðar óheyrilega þung og geta auðveldlega sett fjölskyldufjárhaginn alvarlega úr skorðum. Farsælast er því að gera sér far um að fara að reglum í hvívetna og hlýða fyrirmælum umferðarskilta, vegmerkinga og lögreglu. Þá er næsta víst að yfirvöld í ferðalandinu eigi fátt vantalað við mann.

FÍB óskar félagsmönnum sínum og öllum þeim sem verða á ferðalagi í sumar, góðrar ferðar og farsældar og notalegrar heimkomu að fríinu loknu.

Stefán Ásgrímsson ritstjóri

7 ára ábyrgð á öllum nýjum Kia bílum

www.kia.com

Nýr Kia Sportage

H V Í TA H Ú S I Ð / S Í A – 1 4 - 1 3 7 5

Komdu og reynsluaktu

Nýr Kia Sportage í sérstakri World

Cup Edition

Í tilefni af því að Kia er einn aðalstyrktaraðili HM í Brasilíu bjóðum við sérútbúinn Kia Sportage á sérstöku tilboðsverði.

Kia Sportage – World Cup Edition: 2,0 dísil, sjálfskiptur, 4wd, leðurinnrétting, bakkmyndavél, 7” snertiskjár, íslenskt leiðsögukerfi, litað gler aftur í og margt fleira.

Sparneytinn og kraftmikill dísilbíll Nú er Kia Sportage kominn í nýrri útfærslu með breyttu útliti, enn betri hljóðeinangrun og skemmtilegum nýjungum. Nýr Kia Sportage er öflugur og sparneytinn sportjeppi sem eyðir frá 6,0 l/100 km í blönduðum akstri.

Fáanlegur beinskiptur og sjálfskiptur.

Að sjálfsögðu er 7 ára ábyrgð á nýjum Kia Sportage, svo hún gildir til ársins 2021.

Nýr Kia Sportage 2,0 dísil, beinskiptur 6 gíra, 4wd

Komdu og reynsluaktu, við tökum vel á móti þér.

Verð frá

Þú finnur „Kia Motors Ísland“ á Facebook

5.990.777 kr.

7

ASKJA · Krókhálsi 11 · 110 Reykjavík · Sími 590 2100 · askja.is Viðurkenndur sölu- og þjónustuaðili KIA á Íslandi.

BLÖNDUÓS

NÝTT ÞJÓNUSTUSVÆÐI

N

BÍLAPRÓFUN FÍB FRÉTTIR

ýtt þjónustusvæði FÍB Aðstoðar bætist í hóp þeirra sem fyrir eru laugardaginn 5. júlí nk. Hið nýja þjónústusvæði er Blönduós og nágrenni. Þjónustuaðili er Hans Vilberg Guðmundsson og fyrirtæki hans, Pöntunar- og viðgerðaþjónusta Villa að Ásbraut 19, 540 Blönduósi.

Hið nýja þjónustusvæði nær til þéttbýlisins á Blönduósi og svæðisins umhverfis Blönduós til allra átta. Endimörk þjónustusvæðisins miðast við Gunnsteinsstaði, Steinkot, Þverá og Árbakka.

FÍB Aðstoð ehf. er hjálparþjónusta FÍB. FÍB aðstoð ehf rekur hjálparþjónustu á helstu þéttbýlisstöðum landsins og út frá þeim.

Þjónustan er veitt innan tilgreindra þjónustusvæða sem nánar eru skilgreind í þjónustubók FÍB. Þjónustubók FÍB er uppfærð árlega og send félagsmönnum. Hana er jafnframt að finna á heimasíðu félagsins; www.fib.is. Þjónusta FÍB aðstoðar ehf er veitt skuldlausum félagsmönnum FÍB innan hinna skilgreindu þjónustusvæða. Þeir eiga tilkall til þjónustunnar innan sérhvers af

Hans Vilberg Guðmundsson ásamt dóttur sinni Mörtu Karen Vilbergsdóttir

þjónustusvæðunum hvar sem er á landinu. Þjónustan er þannig óháð búsetu félagsmanns. Þjónusta FÍB Aðstoðar ehf. er án endurgjalds fyrir FÍB félaga.

EKKI KAUPA FIAT RAFBÍLINN!

- FORSTJÓRI fIAT/CHRYSLER SEGIST TAPA $14 ÞÚS. Á HVERJUM FIAT 500 RAFBÍL

S

ergio Marchionne forstjóri Fiat/Chrysler sagði á málþingi í Washington nýlega að fyrirtækið tapaði 14 þúsund dollurum á sérhverjum seldum rafbíl af Fiat 500 gerð. “Ég vona bara að þið kaupið hann ekki,” sagði Marchionne.

Ummælin féllu þegar hann var inntur eftir söluátaki sem er að hefjast í Oregon ríki í Bandaríkjunum. Á síðasta ári þegar almenn sala á rafmagnsútgáfu Fiat 500 var að hefjast í Kaliforníu, sagði Marchionne við fréttamenn að hann reiknaði með að tapa um það bil 10 þúsund dollurum á hverjum seldum raf-Fiat 500. Það virðist því sem hann hafi vanreiknað sig þá um fjögur þúsund dollara.

Grunnverð á rafmagns-Fiat 500 er frá 32.300 dollurum. Það er þó alls

8

ekki það verð sem neytendur greiða fyrir bílinn því að frá verðinu dragast þættir eins og afslættir en mestu munar um ríkulegar meðgjafir frá ríki og sveitarfélögum sem meðal annars felast í ýmiskonar skattaafsláttum og beingreiðslum. Það sem neytandinn greiðir er þannig rúmur helmingur verðsins eða frá 19.300 dollurum.

En þrátt fyrir þetta eru rafbílar sáralítill hluti nýskráðra bíla í Bandaríkjunum eins og í flestum öðrum bílalöndum. Ástæðurnar eru taldar fyrst og fremst vera hátt verð á rafhlöðunum í bílunum og síðan langur endurhleðslutími og skammdrægi. Frá upphafi ársins til og með apríl voru um 15 þúsund rafbílar nýskráðir í Bandaríkjunum en það er níu prósenta aukning miðað við sama tímabíl í fyrra.

FÍB APPIÐ KEMUR Í JÚLÍ

F

élag íslenskra bifreiðaeigenda býður nú félagsmönnum sínum uppá „app” til nálgast upplýsingar um vegaaðstoð og sparnað, beint í snjallsímann:

ÖRYGGI & SPARNAÐUR BEINT Í SÍMANN

- FÍB Aðstoð, Þjónustusvæði, dekkjaskipti, startaðstoð, eldsneytisaðstoð, ráðgjöf.

- FÍB afsláttur, verkstæði, skoðunarstöðvar, hjólbarðar, smurþjónusta o.s.frv.

- Vegahandbókin, hér er nýjasta afurðin 2014 komin í snjallsímaútgáfa.

FÍB appið er einfalt í notkun og aðgengilegt.

Appið er frítt og er hannað fyrir iOS stýrikerfið og Android stýrikerfið.

Hægt er að ná í appið með því að fara inná heimasíðu FÍB / fib.is og smella á hvíta farsímann á forsíðunni. Einnig er hægt að fara í Google Play Store og App Store í símanum og leita að FÍB app.

Vegahandbókina í öllu sínu veldi er hægt að nálgast í FÍB appinu.Vegahandbókar viðbótin vísar þér til vegar með upplýsingum um meira en 3000 staði víðsvegar um Ísland. Í Vegahandbókinni eru upp-lýsingar um alla skráða þjónustuaðila sem skipta þúsundum. Það eru gisti- og veitingastaðir, menning og listir, söfn, samgöngur, upplýsingamiðstöðvar og margt fleira.

Félagsmenn FÍB geta keypt í vefversluninni á fib.is fullan rafrænan aðgang (voucher) að Vegahandbókinni í FÍB appið.

Aðganginn má einnig kaupa í FÍB versluninni að Skúlagötu 19. Aðgangurinn kostar aðeins kr. 1.500.-.

Hringdu í FÍB Aðstoð Start - dekkjaskipti eldsneyti - dráttarbíll

Á FÍB Íslandskortinu sérð þú hvar þú ert á þjónustusvæði FÍB Aðstoðar og hvar FÍB afslátt er að finna. Þúsundir staða sem skráðir eru í vegahandbókinni finnur þú einnig í kortinu.

Skannaðu QR kóðann til að nálgast FÍB appið.

FÍB appið finnur þú á fib.is

Íslenska Enska Uppáhaldsstaðir Þýska

Þín staðsetning

Leit

FÍB samstarfsaðilar/afslættir Félagsmenn FÍB njóta betri kjara hjá fjölda fyrirtækja innanlands.

Allar upplýsingar um FÍB afslætti innanlands finnur þú í appinu.

Appið er frítt og er hannað fyrir iOS stýrikerfið og Android stýrikerfið.

9

28 barnasæti í sjónhendingu:

Heildareinkunn

Hreinsun og viðhald

Meinefnamæling 3)

Verð í €

Umgengni 2) og þægindi

Gerð/þyngdarflokkur Vægi í prósentum

Öryggi 1)

28 barnasæti í sjónhendingu:

BARNASTÓLAPRÓFUN Barnastólaprófun 2014 Ófullnægjandi (4,6-5,5)

að 13 kílóum (0/0+), að ca. 1,5 ára aldri

Varla nægjanlegt (3,6-4,5)

Ófullnægjandi (4,6-5,5)

Hreinsun og viðhald

Meinefnamæling 3)

Umgengni 2) og þægindi

Heildareinkunn Gott (1,6-2,5)

Nægjanlegt (2,5-3,5)

að 13 kílóum (0/0+), að ca. 1,5 ára aldri

Einkunnagjöf:

9 til 25 kíló (I/II), ca. 1 til 7 ára Mikilvægur þáttur bætts barnaöryggisbúnaðar felst í hinu staðlaða Isofix festingakerfi til að festa barnastól í 9 til 36 kíló (I/II/ III), ca. 1 til 12 ára bílnum í stað þess að festa hann með öryggisbeltunum. Isofix festingarnar 15 til 36 kíló (II/III), ca. 4 til 12 ára gera það bæði auðvelt og fljótlegt að festa stólinn og losa hann. Þá situr 1) stóllinn mun stöðugar og traustar en ef Prófaður var Bébé Comfort Pebble sem er sami stóll. 2)Umsagnirnar nægjanlegt eða eða lélegt, lækka heildareinkunnina.

3)(0,6-1,5) Gott (1,6-2,5) Nægjanlegt (2,5-3,5) Varla nægjanlegt (3,6-4,5) Ófullnægjandi (4,6-5,5) Einkunnagjöf: Hátt hlutfall skaðlegra efna lækkar heildareinkunnina hann er einungis festur með öryggis- Mjög gottEinkunnagjöf: Gott (1,6-2,5) Mjög gott (0,6-1,5) Nægjanlegt (2,5-3,5) Varla nægjanlegt (3,6-4,5)

10

Vægi í prósentum

að 13 kílóum (0+), að ca. 1,5 ára aldri

að 18 kílóum (0+/1), að ca. 4 ára aldri

orðið betri og öruggari. Þetta nýja öryggispróf ADAC í Þýskalandi á 28 barnastólum og -sætum leiðir í ljós að að 18 kílóum (0+/1), að ca. 4 ára aldri barnastólarnir hafa aldrei reynst betri 9og til eiga 25 kíló (I/II), ca.

1 til 7 ára vafalítið eftir að batna enn á næstu árum. Stólarnir eru ekki bara 9öruggari, til 36 kíló (I/II/ III), líka ca. 1 orðnir til 12 árameðfæriheldur I gerð (nýr staðall), 67-105 sm, ca. 1 til 4 ára legri. Það er auðveldara að koma þeim 15 til 36 (II/III), ca. til 12 ára fyrir ogkíló fjarlægja þá4 aftur úr bílunum 9 til 18 kíló (I), ca. 1 til 4 ára og það er auðveldara að halda þeim hreinum en áður var. Reyndar voru 34 1) 2)Umsagnirnar nægjanlegt eða eða lélegt, lækka heildareinkunnina.

Prófaður var Bébé Comfort er sami stóll. stólar prófaðir enPebble sex sem reyndust ekki ná 3)Hátt hlutfall skaðlegra efna lækkar heildareinkunnina máli og koma því ekki fram í töflunni.

I gerð (nýr staðall), 67-105 sm, ca. 1 til 4 ára

9 til 18 kíló (I), ca. 1 til 4 ára að 18 kílóum (0+/1), að ca. 4 ára aldri

I gerð staðall), ca. 1 til 4 ára 9 til(nýr 25 kíló (I/II), 67-105 ca. 1 tilsm, 7 ára

9 til 1836 kíló (I),(I/II/ ca. 1III), til 4ca. ára 9 til kíló 1 til 12 ára

15 til 36 kíló (II/III), ca. 4 til 12 ára

Prófaður var Bébé Comfort Pebble sem er sami stóll. 2)Umsagnirnar nægjanlegt eða eða lélegt, lækka heildareinkunnina.

3)Hátt hlutfall skaðlegra efna lækkar heildareinkunnina

hófust fyrir rúmum áratug,

9hefur til 18 þessi kíló (I),öryggisbúnaður ca. 1 til 4 ára stöðugt

9 til 1) 25 kíló (I/II), ca. 1 til 7 ára

9 til 36 kíló (I/II/ III), ca. 1 til 12 ára

15 til 36 kíló (II/III), ca. 4 til 12 ára

Prófaður var Bébé Comfort Pebble sem er sami stóll. 2)Umsagnirnar nægjanlegt eða eða lélegt, lækka heildareinkunnina.

3)Hátt hlutfall skaðlegra efna lækkar heildareinkunnina

1)

E

ftir að reglubundnar öryggis- og

I gerð (nýr staðall), 67-105á sm, ca. 1 til 4 ára gæðaprófanir barnabílstólum

Mjög gott (0,6-1,5)

að 18 kílóum (0+/1), að ca. 4 ára aldri

Gott (1,6-2,5)

að 13 kílóum (0+), að ca. 1,5 ára aldri

Mjög gott (0,6-1,5)

að 13 kílóum (0/0+), að ca. 1,5 ára aldri

Nægjanlegt (2,5-3,5)

Verð í €

Öryggi 1)

Gerð/þyngdarflokkur Vægi í prósentum

Varla nægjanlegt (3,6-4,5)

23 barnasæti í sjónhendingu:

að 13 kílóum (0+), að ca. 1,5 ára aldri

Einkunnagjöf:

ÖRYGGI BARNANNA

Barnastólaprófun 2014

Ófu

Nýr framtíðarstaðall fyrir barnastóla · 28 tegundir öryggisprófi · Ein tegund «mjög góð», 18 «góðar», ein «ófullnægjandi» · Enginn með of hátt eiturefnainnihald · 4 bakvísandi stólar fyrir börn að 13 kg · Einn fjölstærðarstóll samkvæmt nýjum I-staðli

beltinu. Nú er það orðið lögskylt að allir nýir fólksbílar séu með Isofix festingum fyrir barnastóla. Isofix festingakerfið hefur þróast í tímans rás og ný og endurbætt gerð þess sem sérstaklega er aðlöguð að nýja I-staðlinum er væntanleg innan tíðar. Í þessu nýja barnastólaprófi ADAC sem gert var fyrir evrópsku bifreiðaeigendafélögin í byrjun júní, var einungis einn stóll sem byggður er samkvæmt hinum nýja I-staðli (I-Size). Þessi nýi stóll er sveigjanlegri en eldri stólar gagnvart vaxandi stærð barnsins og getur því nýst lengur. Ennfremur er hann hannaður þannig að hann á að passa í alla bíla sem á annað borð eru með Isofix festingum, bæði þeim sem nú eru í bílunum og einnig þeim nýju (I-Size) sem væntanlegar eru. Annar kostur nýju I-stólanna er sá að þá má jafnt festa í bílinn þannig að þeir séu bakvísandi eða framvísandi. Öryggi barna er nefnilega talið best borgið í bakvísandi stól eins lengi og mögulegt er eða þar til þau eru orðin a.m.k. 15 mánaða gömul.

I-Size barnastólar eru það mikil nýjung að helstu framleiðendur gæðastóla hafa fæstir enn náð því að breyta framleiðslulínum sínum sem sjá má af því að einungis einn I-stóll náði inn í könnunina nú. En hann stóðst eldraunina með glans, en það gerðu reyndar margir stólanna einnig. En könnunin leiðir samt í ljós að ennþá er verulegur munur á þeim bestu og þeim sístu eins og sjá má af töflunni.

Algengasta fallgryfja þeirra stóla sem ekki ná máli er sú hversu flókið er að festa þá í bílinn og hætta er mikil á því að þeir séu ranglega festir.

11

BÓTASJÓÐIRNIR

TRYGGINGAFÉLÖGIN HAFA ENGU GLEYMT

Í

gegnum tíðina hafa tryggingafélögin spilað á bótasjóðina eins og harmonikku til að auðgast á bíleigendum.

Nýjustu tölur benda til að fátt, ef þá nokkuð, hafi breyst í þeim efnum.

FÍB hefur í gegnum tíðina vakað yfir okri tryggingafélaganna á bíleigendum. Ekki hefur veitt af. Á tíunda áratug síðustu aldar og fram yfir aldamót stunduðu tryggingafélögin víðtækt samráð um hreina og tæra rányrkju í bílatryggingum. En svo lentu þau sjálf í ræningjahöndum.

12

13

F

ramlög tryggingafélagnna í bótasjóði vegna umferðartjóna gefa einna bestu myndina af því hvernig þau taka fjármuni af bíleigendum með óréttmætum hætti. Nýjustu tölur sýna að þau hafa engu gleymt.

Fjárplógsstarfsemin með bótasjóðina virkar nokkurn veginn svona: Þegar tekjur af iðgjöldum eru hærri en raunveruleg tjón (bókfærð tjón), þá gefa tryggingafélögin út tilbúnar tölur um „tjón ársins.” Þessi tilbúnu „tjón” eru sögð endurspegla óvissu um endanlegt tjónauppgjör. Mismunur á raunverulegum tjónagreiðslum og tilbúnum er settur í bótasjóði félaganna.

Raunverulegar tjónagreiðslur (bókfærðu tjónin) taka ekki miklum breytingum á milli ára. Aftur á móti sveiflast hin tilbúnu „tjón ársins” algjörlega án samhengis við veruleikann. Þar getur munað mörgum milljörðum króna milli ára, eins og t.d. milli

6000 5000 4000 Milljónir króna

BÓTASJÓÐIRNIR

Bótasjóðaleikurinn

3000 2000

1000 0 -1000 14

2000 og 2002. Á árunum í kringum aldamótin höfðu tryggingafélögin með þessu móti marga milljarða króna á hverju ári af bíleigendum, sem þau lögðu í bótasjóðina þó að engin þörf væri á því. Auðvitað áttu þau miklu frekar að lækka iðgjöldin, en gerðu það ekki.

Með breytilegu framlagi í bótasjóðina eru tryggingafélögin ekki aðeins að hrúga upp sjóðum heldur einnig að stýra arðgreiðslum og þarmeð sköttum af starfseminni.

Hjá venjulegu fyrirtæki hækkar arðsemin þegar tekjur eru langtum hærri en gjöld. Tryggingafélögin fela þessar miklu umframtekjur í bótasjóðunum og borga enga skatta af þeim.

En þegar verr gengur hjá tryggingafélögunum, vilja þau engu að síður sýna arðsemi. Þá grípa þau einfaldlega til þess að lækka áætluð

„tjón ársins,” án skýringa. Minna fer þá í bótasjóðina og meira verður eftir til að sýna að um ábatasama starfsemi sé að ræða.

Drápu samkeppnina með hjálp bótasjóðanna Súluritið sem sýnir sveiflurnar í framlagi tryggingafélaganna í bótasjóðina segir allt sem segja þarf. Á árunum 1995-1997 lækkuðu tryggingafélögin iðgjöld bílatrygginga um 30% til að koma í veg fyrir að FÍB trygging næði hér fótfestu til að skapa samkeppni. Næstu árin á eftir, 1997 og 1998, voru framlög í bótasjóði tryggingafélaganna snarlækkuð. Þá höfðu tekjur félaganna lækkað vegna undirboðanna, en með því einfaldlega að draga úr „tjónum ársins” á pappírnum og borga þannig minna í bótasjóðina komust félögin hjá því að sýna tap.

Súluritið sýnir árlegt framlag tryggingafélaganna í bótasjóði bílatrygginga frá 1996 til 2012. Fjárhæðir eru á verðlagi í desember 2012. Tryggingafélögin spila á bótasjóðina eins og harmonikku til að okra á bíleigendum og sleppa við skattgreiðslur.

BÓTASJÓÐIR UPP OG NIÐUR

Við fjármögnum nánast allt milli himins og jarðar: flæðilínur, flutningatæki, flugvélar, fjórhjól, fasteignir, ferðaþjónustu, farartæki, ferðavagna og fjölmiðlatæki – og líka fjölmarga aðra hluti sem ekki byrja á f.

Við aðstoðum með ánægju.

15

BÓTASJÓÐIRNIR

”FME gætir hagsmuna tryggingafélaganna,,

Árin þar á eftir, þegar samkeppninni frá FÍB tryggingu hafði verið rutt úr vegi, bættu tryggingafélögin sér upp tapið með hressilegum hætti. Á fjórum árum fituðu þau bótasjóðina um 16 milljarða króna, reiknað til núvirðis.

Bótasjóðirnir tæmdir Svo fór auðvitað að hinir stóru og feitu bótasjóðir freistuðu fjárplógsmannanna sem lögðu þjóðfélagið undir sig í framhaldi af einkavæðingu bankanna árið 2002. Þá sögu má lesa út úr aftari hluta súluritsins. Bankar í eigu fjárplógsmannanna eignuðust tryggingafélögin og hófu að koma bótasjóðunum „í vinnu.” Um leið og þeir voru tæmdir voru framlög til þeirra lækkuð. Árin um og eftir hrun ríkti nokkuð eðlilegt jafnvægi á milli raunverulegra tjóna og 16

tilbúinna „tjóna ársins” hjá tryggingafélögunum. Þrjú ár í röð var um mínustölur að ræða, enda þurftu tryggingafélögin á öllum iðgjöldunum að halda og rúmlega það til að sýna einhverja arðsemi. Árin 2007 og 2008 tóku tvö tryggingafélaganna samanlagt tvo milljarða króna út úr bótasjóðunum til að bæta stöðu sína, til að geta sýnt hagnað af rekstri, sem annars hefði enginn orðið.

Aftur er byrjað að dæla í sjóðina Í bransa þar sem engin raunveruleg samkeppni ríkir virðast fyrirtæki ekki þurfa langan tíma til að ná jafnvægi þrátt fyrir áföll. Þetta sést á því hvernig tryggingafélögin hafa jafnt og þétt verið að hækka framlögin í bótasjóðina allt frá 2010. Líkt og fyrri daginn er þetta alfarið leikur að tölum. Ýmist feluleikur með hagnað til

að sleppa við skatta og kröfur um iðgjaldalækkun, eða til að sýna arðsemi þrátt fyrir að allt sé í klessu.

FME gætir hagsmuna tryggingafélaganna Besti vinur tryggingafélaganna og um leið lítill vinur neytenda er Fjármálaeftirlitið. FME hefur alla tíð stutt sjálftöku tryggingafélaganna úr vasa bíleigenda og hreinlega varað þau við að lækka iðgjöld eða veita afslætti – hvað þá að stunda samkeppni. Í athugun sem FME birti seinni hluta árs 2009 sagði meðal annars: „FME telur mikilvægt að iðgjöld séu uppfærð jafnt og þétt í takt við breytingar á vísitölum ökutækjatrygginga. Án þess væri afkomu félaganna stefnt í voða...

Jafnframt hvetur FME félögin til að fylgjast með verðlagsbreytingum á

tjónabótum í öðrum vátryggingagreinum svo að hægt sé að uppfæra iðgjöldin til samræmis.“ Í skýrslu sinni árið 2009 sagði FME: „Afkoma af ökutækjatryggingum hefur verið betri en oft áður að undanförnu. Skýringa getur meðal annars verið að leita í núverandi efnahagsástandi. Dregið hefur úr umferð hér á landi og tjónum fækkað. Mikilvægt er því að haft sé í huga að tjónum geti fjölgað aftur.“ Þarna var FME að kynda undir klassískum hræðsuáróðri tryggingafélaganna, án þess að hafa nokkuð fyrir sér um það hvort tjónum gæti fjölgað aftur.

Steininn tók úr í eftirfarandi ábendingu FME: „...mikilvægt að hugað sé að góðum viðskiptaháttum og venjum þrátt fyrir mikla samkeppni. - FME ...leggur áherslu á að við alla markaðssókn sé gætt að afkomu vátryggingafélagsins.“ Með öðrum orðum, að tryggingafélögin fari nú ekki út í einhverja vitleysu

eins og að standa í samkeppni, lækka iðgjöld eða veita afslætti.

Hvenær skyldi koma að því að eftirfarandi kafli úr athugun FME frá 2009 verði annað en orðin tóm? „Skv. 2. mgr. 55. gr. laga nr.

60/1994 um vátryggingastarfsemi skal FME fylgjast með að iðgjöld sem í boði eru hér á landi séu sanngjörn í garð vátryggingartaka og í samræmi við þá áhættu sem í vátryggingum felst og eðlilegan rekstrarkostnað. Skv. 12. gr. sömu laga skal vátryggingastarfsemi rekin í samræmi við góða viðskiptahætti og venjur í vátryggingaviðskiptum og með hag vátryggingartaka og vátryggðra fyrir augum. Verði misbrestur á skal FME gefa fyrirmæli um að ráðin verði bót á því sem úrskeiðis hefur farið.“ Kannast einhver við að FME hafi gefið tryggingafélögunum fyrirmæli um úrbætur í þágu neytenda?

HREINSI- OG SMUREFNI, GÍROLÍUR, SMUROLÍUR OG RÚÐUVÖKVI FYRIR ALLAR GERÐIR BIFREIÐA

KÍKTU Í KEMI OG SKOÐAÐU ÚRVALIÐ!

Kemi • Tunguhálsi 10, 110 Reykjavík • www.kemi.is • Sími: 415 4000

Opið: Mánudag - fimmtudags: Frá kl. 8.00-17.30. Föstudaga: Frá kl. 8.00-17.00.

17

BÍLAPRÓFUN FÍB SUMARHJÓLBARÐARNIR

SUMAR

HJÓLBARÐARNIR

18

Dekk frá Indlandi og Kína koma þægilega á óvart

I

ndverski sumarhjólbarðinn Apollo kemur á óvart í hinni stóru evrópsku hjólbarðakönnun þessa vors með því að hreppa næst efsta sætið. Það er sömuleiðis ánægjuefni að ódýrir kínverskir hjólbarðar sem árum saman hafa komið illa út í könnunum eru greinilega að sækja sig mjög.

Kínadekkið Landsail er annað tveggja Kínadekkja sem með eru að þessu sinni og það nálgast þau bestu.

Sömu sögu er ekki að segja af hinu kínverska dekkinu sem ber hið hraustlega nafn Hercules.

Hjólbarðamerki skipta ört um eigendur þessi árin og nýjasta dæmið er gamla hollenska merkið Vredestein. Það hefur um skeið verið í eigu Rússa sem nú hafa selt það til Indverjanna sem framleiða Apollo og þeir hafa greinilega ýmislegt lært af Vredestein. Það sýnir árangur Apollo hjólbarðans nú sem tekið hefur verulegum framförum frá því í könnuninni í fyrra.

Undanfarin mörg ár hafa gæðahjólbarðarnir frá stóru evrópsku framleiðendunum Continental, Nokian, Pirelli og Michelin nánast átt efstu sætin í evrópskum gæðakönnunum. En greinilegt er nú að asísku framleiðendurnir ætla ekki að gefa neitt eftir og sækja fast að þeim. Enn er það þó þannig að þeir evrópsku koma vel út úr þessum samanburði. Í efsta sætinu er nefnilega hið þýska Continental ContiPremiumContact5 og Nokian Hakka Blue og Pirelli Cinturato P7 skipta með sér öðru sætinu ásamt hinu indverska Apollo Alnac 4G. Það skiptir miklu máli að vera með góða sumarhjólbarða undir bílnum, sérstaklega þegar erfið og háskaleg atvik gerast í akstrinum úti í umferðinni. Lélegu sumardekkin sem missa gripið við nauðhemlun eða þegar víkja þarf snögglega undan hættu sýna nefnilega sjaldnast vangetu sína í venjulegum mjúkum akstri, heldur á ögurstundum þegar hætta er á ferðum. Sú hætta getur t.d. ekki síst komið upp á votum vegi þar sem lélegu dekkin fljóta óeðlilega fljótt upp eða að hemlunarvegalengdin er allt of löng. Afleiðingar þess geta sannarlega orðið alvarlegar. Þetta er meginástæða þess að þegar að því kemur að endurnýja sumardekkin undir bílnum að fólk skoði þessa könnun vel, sérstaklega þó eiginleika og prófunarniðurstöður í einstökum þáttum út frá ríkjandi aksturs- og veðurfarsaðstæðum og velji síðan þau dekk sem best henta.

19

SUMARHJÓLBARÐARNIR

Continental ContiPremium Contact5 Continental hefur afar gott veggrip og er mjög traust og öruggt í akstri hvort heldur er á votum eða þurrum vegi.

Sérlega rásfast og svarar stýrinu mjög nákvæmt og örugglega og er alveg laust við að koma ökumanni óþægilega á óvart. Því til viðbótar er það mjúkt, þægilegt og hljóðlátt í akstri. Það eina sem má finna að er að núningsmótstaðan er meiri en hjá þeim bestu í því efni.

• 9.5 • Hraðaþol: V (240 km/klst.)

• Burðarþol: 91 • Tiltekin snúningsátt: Nei • Tiltekin inn-/úthlið: Já • Framleitt í: Viku 28, 2013 • Framleiðsluland: Frakkland.

• Söluaðili: Sólning

Apollo keypti Vredestein í fyrra og hefur greinilega fengið með því aðgang að nýrri og góðri tækni til hjólbarðaframleiðslu.

Besta hemlunargripið á votum vegi af öllum dekkjunum. Náði góðum brautartímum og var stöðugt í beygjum.

Engar óþægilegar uppákomur. Rásfast og stöðugt við allar aðstæður í þurrki sem vætu. Engir veikleikar sem máli skipta.

• 9,2 • Hraðaþol: V (240 km/klst.)

• Burðarþol: 91 • Tiltekin snúningsátt: nei • Tiltekin innhlið/úthlið: já • Framleitt í: Viku 38, 2013 • Framleiðsluland: Indland.

• Söluaðili: BJB,

Goodyear EfficientGrip Performance

• 8,9 • Hraðaþol: V (240 km/klst.)

• Burðarþol: 91 • Tiltekin snúningsátt: Nei • Tiltekin inn-/úthlið: Já • Framleitt í: Viku 35, 2013 • Framleiðsluland: Þýskaland.

• Söluaðili: Klettur EINKUNNAGJÖF

Hemlun

VÆGI % 60%

Aksturstilfinning

20% 15% 15% 10%

ÞURRT MALBIK

25%

Veggrip

Flýtur upp (flotun)

Hemlunargrip Vredestein er mjög gott.

Beygjuveggrip er sömleiðis gott sem sýnir sig í góðum bratuartímum hjá reynslubílstjórunum. En þegar það missir beygjugripið gerist það mjög snögglega og fyrirvaralítið sem er óþægilegt, ekki síst á votum vegi þegar afturhjólin missa veggrip. En fljót og góð stýrissvörun bjargar miklu. Á þurru malbiki er dekkið bæði auðvelt í akstri og öruggt.

• 8,8 • Hraðaþol: V (240 km/klst) • Burðarþol: 91 • Tiltekin snúningsátt: Nei • Tiltekin inn-/úthlið: Já • Framleitt í: Viku 37, 2013 • Framleiðsluland: Ungverjaland • Söluaðili: Sólning

• 8,8 • Hraðaþol: V (240 km/klst.)

• Burðarþol: 91 • Tiltekin snúningsátt: Nei • Tiltekin inn-/úthlið: Já • Framleiðsluland: Holland • Söluaðili: BJB • Framleitt í: Viku 35, 2013

Apollo

Barum

BF Goodrich Continental Dunlop Goodyear Hankook Hercules Landsail

Michelin

Nokian

Pirelli

Toyo

Vredeste

96 94 98 86

9 9 8 9

10 8 9 7

9 9 9 9

9 9 10 10

9 9 10 9

9 7 8 8

9 8 9 9

9 9

9 8

8 8

10 9 10 8

98 97

9 8 9 8

9 9

8 9

10 9

9 9

9 9

5% 5% 5%

9 9 9

9 8 9

8 9 8

9 89 78

98 88 108

9 9 9 9 10 9

9 9 8

9 9 10

9 9 7

9 9 8

9 9 8

100%

9,2

8,6

8,2

9,5 8,8

8,9 6,7

8,98,6

9

9,2

9,2

8,4

8,8

15%

20

Hankook ryður vel frá sér vatnsaga og flýtur ekki svo auðveldlega upp. Veggrip er almennt gott en þó lítilsháttar síðra en hjá þeim bestu. Dekkið er að mestu rásfast og þægilegt í akstri en á til að missa veggrip á afturhjólum í miklum aksturssviptingum. Þetta getur gerst væði á votum sem þurrum vegi.

Hljóðlátt en núningsmótstöðustuðullinn er talsvert hár.

9 10 9 9 10 10 8

HAGKVÆMNI OG ÞÆGINDI

SAMTALS

Vr e d e s t e i n Sportrac 5

8 8 9 8

15% 10%

Núningsmótstaða

• 9,2 • Hraðaþol: V (240 km/klst) • Burðarþol: 94 • • Tiltekin snúningsátt: Nei • Tiltekin inn-/úthlið: Já • Framleitt í: Viku 35 2013 • Framleiðsluland: Finnland • Söluaðili: Max1,

9 8 9 8

Aksturstilfinning

Þægindi-mýkt

Sérlega gott í akstri á votum vegi. Það er einnig stöðugt og traust í átakaakstri. Á þurru malbiki er beygjuveggrip og hemlunarveggrip þó í meðallagi.

Aksturseiginleikarnir eru þó í það heila tekið góðir. Dekkið er hljóðlátt og þægilegt og núningsmótstaðan er lág.

10 9 9 9

Hemlun

Veggnýr

Í Nokian Hakka Blue sameinast annars vegar mjög gott veggrip, nákvæm stýrissvörun og rásfesta og hins vegar rólyndislegt yfirbragð í venjulegum akstri.

Hankook Ve n t u s P r i m e 2

Núningsmótstaða Goodyear er sérlega lág. Þrátt fyrir það er veggripið á votum vegi gott, en þetta tvennt hefur sjaldnast farið saman. Segja má því að það sé nokkurt afrek hjá verk- og efnafræðingum Goodyear að samtvinna þessa tvo eiginleika. Dekkið fer almennt vel í akstri og laust við óþægilegar uppákomur. Þó eru það vonbrigði að eiginleikar þess í mikilli bleytu eru aðeins í meðallagi, sem dregur heildareinkunnina niður.

BLAUTT MALBIK

Nokian Hakka Blue

Apollo Alnac 4G

Pirelli Cinturato P7 Pirelli hefur gott veggrip hvort heldur sem er á þurrum eða votum vegi. Það flýtur heldur ekki svo auðveldlega upp í mikilli bleytu. Það svarar hreyfingum stýrisins fljótt og af nákvæmni sem er mikilvægt öryggisatriði í hættuástandi. Stundum er þó eins og votti fyrir því að svörunin sé full snögg sem sýnir sig í full mikilli yfirstýringu (afturendaskriki). Í venjulegum akstri er dekkið þægilegt og og hljóðlátt. Núningsmótstaðan er há.

• 9,2 • Hraðaþol: V (240 km/klst.)

• Burðarþol: 91 • Tiltekin snúningsátt: Nei • Tiltekin inn-/úthlið: Já • Framleitt í: Viku 37, 2013 • Framleiðsluland: Ítalía

Michelin Primacy 3 Michelin er einstaklega létt, gott og öruggt í akstri og jafngott í öllum aðstæðum og prófunarþáttum. Það eru ekki síst afturdekkin sem sjá bílnum fyrir öruggu veggripi jafnvel í mestu og háskalegustu aksturssviptingum. Öðru hvoru má þó merkja að svörun við stýri mætti vera snarpari og betri. Hemlunargrip á votum vegi er með ágætum og dekkið er hljóðlátt og þægilegt í akstri. Núningsmótstaðan er fremur há.

• 9,0 • Hraðaþol: V (240 km/klst.)

• Burðarþol: 91 • Tiltekin snúningsátt: Nei • Tiltekin inn-/úthlið: Já • Framleitt í: Viku 30, 2013 • Framleiðsluland: Þýskaland.

• Söluaðili: Max1

Dunlop Sport BluResponse Dunlop hefur gott veggrip á bæði votum og þurrum vegi. Það stafar líka frá sér sportlegri aksturstilfinningu og það svarar stýrinu bæði fljótt og af nákvæmni.

En það er spurning hvort þessi skjótleiki sé ekki aðeins of mikill, því að afturhjólin eiga það til að glata veggripinu þegar snöggstýrt hefur verið fram hjá hindrun og síðan skal stýrt til baka yfir á réttan vegarhelming aftur.

Mjög hljóðlátt og núningsmótstaðan er sérlega lág.

• 8.9 • Hraðaþol: V (240 km/klst.)

• Burðarþol: 91 • Tiltekin snúningsátt: Nei • Tiltekin inn-/úthlið: Já • Framleitt í: Viku 36, 2013 • Framleiðsluland: Þýskaland

Prófunarniðurstöðu sumarhjólbarðanna 2014 Barum Bravuris 3 Barum býr yfir jöfnum og góðum eiginleikum við flestar aðstæður. Engir sérstakir veikleikar. Létt og auðvelt í akstri og kemur fátt á óvart í því efni. Veggrip er lítilsháttar slakara en hjá þeim bestu og á það við um bæði þurrt og blautt malbik. Og þar sem eiginleikarnir eru allir svo jafnir, er fátt sem komið getur á óvart í akstrinum, jafnvel ekki í átakaakstri. Fremur hljóðlátt en einnig fremur hart og skilar ójöfnum í veginum full vel.

• 8,6 • Hraðaþol: V (240 km/klst.)

• Burðarþol: 91 • Tiltekin snúningsátt: Nei • Tiltekin innhlið/úthlið: Já • Framleitt í: Viku 13, 2013 • Framleiðsluland: Þýskaland.

nkook kook 99 99 1010 88

99 88

99 88 77 8,8 8,8

Landsail LS288 Landsail kemur afar þægilega á óvart og er í sérflokki þeirra kínversku hjólbarða sem hingað til hafa ratað í þessar prófanir.

Hemlunargrip dekksins er mjög gott og beygjuveggrip þess í bleytu er vel viðunandi. Hljóðlátt og þægilegt í akstri og með lága núningsmótstöðu.

Svarar vel stýri en sýnir nokkurt óöryggi þegar snöggbeygt er framhjá hindrun (í elgsprófi). Það dregur meðaleinkunnina nokkuð niður.

• 8,6 • Hraðaþol: V (240 km/klst.)

• Burðarþol: 91 • Tiltekin snúningsátt: Nei • Tiltekin inn-/úthlið: Já • Framleitt í: Viku 14, 2013 • Framleiðsluland: Kína.

Hér eru allir prófunarþættir hjólbarðanna teknir saman á einn stað ásamt niðurstöðum fyrir sérhverja hjólbarðategund. Í þeim prófunarþáttum sem einkunn er gefin hverju dekki, er lægsta einkunnin 4 en sú hæsta 10. Öll dekkin eru prófuð út frá tveimur viðmiðunardekkjum.

Annað þessara viðmiðunardekkja er merkt með einni stjörnu, * en hitt með tveimur stjörnum **.

Einnar stjörnu * viðmiðunardekkið er óneglt vetrardekk sérhannað fyrir norðlægar slóðir. Tveggja stjörnu ** viðmiðunardekkið er óneglt vetrardekk sérhannað fyrir mið-evrópskar aðstæður.

EINKUNNAGJÖF VÆGI % Apollo Vredestein Barum BF GoodrichVEGGNÝR Continental Dunlop Goodyear Hercules Landsail Michelin Michelin Nokian Nokian Pirelli Toyo Vredestein VEGGNÝR EINKUNN Hercules Landsail Pirelli Toyo EINKUNN BLAUTT MALBIK 60% Michelin* * Michelin 1010 Hemlun 20% 99 9 8 9 99 9 9 Apollo9 66 1010 99 99 99 910 Apollo Veggrip 15% 88 8 8 9 99 9 Barum10 44 88 99 99 99 7 79 Barum Flýtur 15% 99 9 9 9 9 99 8 Continental 8 8 upp (flotun) 99 99 1010 1010 8 89 Continental Aksturstilfinning 10% 89 9 8 10 **** 8 9 9 9 Continental 66 77 99 1010 99 8 89 Continental Dunlop Dunlop 99 ÞURRT MALBIK 25% Goodyear Goodyear 99 Hemlun 15% 99 9 8 10 9 99 9 Hankook 88 88 99 88 1010 99 Hankook Aksturstilfinning 10% 89 9 8 10 9 99 9 77 88 99 99 99 99 Landsail Landsail Michelin 99 Michelin HAGKVÆMNI OG ÞÆGINDI 15% Nokian 99 Nokian Veggnýr 5% 99 9 8 9 99 9 88 99 99 99 99 99 Pirelli Pirelli 9 Þægindi-mýkt 5% 89 9 9 8 99 9 88 99 99 99 99 99 Toyo Toyo 9 Núningsmótstaða 5% 98 8 8 8 10 9 9 10 88 99 88 1010 77 8 89 Vredestein Vredestein BFBFGoodrich 88 Goodrich SAMTALS 9,2 8,6 8,2 Hercules 9,5 8,9 8 8 8,9 6,7 8,6 99 9,2 9,2 8,4 8,8 6,7 8,6 9,2 100% 9,2 8,4 8,8 Hercules

ÞÆGINDI/MÝKT Michelin * Apollo BF Goodrich Continental Continental ** Goodyear Landsail Michelin Nokian Pirelli Toyo Vredestein Barum Dunlop Hankook Hercules

EINKUNN 10 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 8 8 8 8

21

SUMARHJÓLBARÐARNIR

To y o Proxes CF2 Hemlunargrip Toyo á votum vegi er ágætt en beygjuveggripið fremur slakt. Það hefur þær afleiðingar að dekkið ræður ekki vel við það þegar snöggbeyja þarf frá háskalegri hindrun. Það er tiltölulega fljótt til að byrja að skrika í beygjum en sem betur fer gerist þetta ekki eldsnöggt heldur stigvaxandi sem gefur ökumanni tíma til að bregðast við. Á þurru malbiki í venjulegum akstri er dekkið hljóðlátt og þægilegt.

• 8,4 • Hraðaþol: V (240 km/klst.)

• Burðarþol: 91 • Tiltekin snúningsátt: Nei • Tiltekin inn-/úthlið: Já • Framleitt í: Viku 31, 2013 • Framleiðsluland: Japan • Söluaðili: Bílabúð Benna

BF Goodrich g-Grip BF Goodrich hefur mjög jafna eiginleika í nánast öllum prófunarþáttum. Gallinn er bara sá að þeir eru bara í meðallagi í besta falli.

Missir veggrip í beygjum tiltölulega fljótt. Svarar stýrinu fremur treglega og ónákvæmt. Hið góða við dekkið er að það kemur ekki óþægilega á óvart og er mjúkt og þægilegt í akstri. Er fremur hávært hefur háan núningsmótstöðustuðul.

• 8,2 • Hraðaþol: V (240 km/klst.)

• Burðarþol: 91 • Tiltekin snúningsátt: Já • Tiltekin inn-/úthlið: Nei • Framleitt í: Viku 13, 2013 • Framleiðsluland: Þýskaland.

• Söluaðili: Bílabúð Benna

Hercules Raptis VR1 Veggrip hins kínverska Hercules í bleytu eru er svo lélegt að bíllinn lætur beinlínis illa að stjórn.

Tilraunabílli var sífellt að skrika í aksturssviptingum og afturhjólin misstu auðveldlega gripið þegar snöggbeygt var framhjá hindrun. Við það bætist að það er fremur óþægilegt í akstri, mjög hávært og hefur mikla núningsmótstöðu. Það er vissulega ódýrt en þrátt fyrir það er vart hægt að mæla með kaupum á því.

• 6,7 • Hraðaþol: V (240 km/h) • Burðarþol: 91 • Tiltekin snúningsátt: Nei • Tiltekin inn-/úthlið: Já • Framleitt í: Viku 01, 2013 • Framleiðsluland: Kína

ÞANNIG ERU DEKKIN PRÓFUÐ Allar niðurstöður sem út koma eru byggðar á mælinganiðurstöðum en líka á huglægu mati reynsluökumannanna sem aka bílunum sem notaðir eru 1.

Hemlun Hemlunin er prófuð á vegi með bundnu slitlagi. Á votum vegi er bílnum, sem búinn er ABS hemlalæsivörn, nauðhemlað á 80 km/klst uns hann stöðvast og hemlunarvegalengdin síðan mæld. Hið sama er gert á þurrum vegi nema að þar er nauðhemlað á 100 km hraða á klst. Bæði prófin eru margendurtekin og niðurstöður eru meðaltal mældra hemlunarvegalengda.

2.

Virkt veggrip Virkir aksturseiginleikar og veggrip hjólbarðanna er sannreynt með því að mæla brautartíma í votri akstursbraut. Í þessum akstri reynir mjög á veggrip þeirra í hröðun, í beygjum og við hemlun. Margir ökumenn aka bílnum til skiptis eins hratt og frekast er unnt og niðurstaðan fyrir hvert dekk er meðaltal mældra brautartíma.

Flotun Geta hjólbarðanna til að ryðja frá sér vatni og komast hjá því að lyftast 22

upp á vatnsyfirborðið og fljóta (Aquaplaning). Mælingin fer fram í braut með nokkurra sentimetra vatnslagi. Hraðinn er aukinn jafnt og þétt þar til bíllinn flýtur upp, dekkin missa veggripið algerlega og bíllinn verður stjórnlaus. Hraðinn er mældur á því stigi þegar dekkin hafa alveg misst veggrgipið.

3.

Aksturstilfinning Tilraunaökumennirnir meta huglægt hver fyrir sig hvernig dekkin hegða sér á vegi með bundnu slitlagi. Það mikilvægasta er hversu örugg dekkin eru í akstri í erfiðum og óvæntum aðstæðum. Hvenær byrjar bíllinn að skrika og hversu auðvelt eða erfitt er að stýra honum út úr skrensinu og inn á rétta stefnu á ný. Einmitt það skiptir hinn venjulega ökumann miklu máli. Þetta próf er blindpróf sem þýðir það að hver ökumaður hefur ekki hugmynd um hvaða hjólbarðategund er undir bílnum hverju sinni.

Veggnýr Veggnýr frá hjólbörðunum er bæði metinn út frá heyrn hvers ökumanns fyrir sig en einnig með mælitækjum sem nema hljóð á svipaðan hátt og mannseyrað gerir.

Enginn ökumannanna veit hvaða hjólbarðategund er undir bílnum hverju sinni. Þægindi og mýkt Ökumennirnir meta hver um sig hversu mjúk og þægileg dekkin eru í akstri á vegi með grófu og holóttu yfirborði. Ökumenn vita ekki hvaða dekkjategund er undir bílnum hverju sinni.

4.

Núningsmótstaða Núningsmótstaða (hversu langt dekkið getur runnið) er mæld í sérstakri vél á rannsóknastofu.

Mælinganiðurstöðurnar eru umreiknaðar í prósentuhlutfallslega minnkandi eldsneytiseyðslu út frá því dekki sem lengst náði að rúlla áður en það stöðvaðist.

5.

Reynsluakstursbíll Ford Focus med hjólbarðastærð 205/55 R16V

23

SUMARHJÓLBARÐARNIR

Hemlunarvegalengd á votu malbiki í metrum Apollo 28,9 Landsail 29,3 Vredestein 29,4 Continental 29,5 Nokian 29,5 Barum 29,8 Michelin 30,1 Dunlop 30,3 Hankook 30,6 Pirelli 30,9 Toyo 30,9 Goodyear 31,7 BF Goodrich 31,9 Continental ** 34,5 Hercules 37,0 Michelin * 43,7

Veggrip á votri brautbrautartími í sek.

Continental 37,3 Goodyear 37,5 Nokian 37,7 Hankook 37,9 Dunlop 38,0 Apollo 38,1 Michelin 38,2 Pirelli 38,2 Continental ** 38,5 Vredestein 38,5 Barum 38,9 BF Goodrich 39,1 Landsail 39,1 Toyo 39,2 Hercules 42,4 Michelin * 42,7

Aksturstilfinning á þurru malbiki (einkunn) Continental 10 Apollo 9 Dunlop 9 Goodyear 9 Michelin 9 Nokian 9 Pirelli 9 Toyo 9 Vredestein 9 Barum 8 BF Goodrich 8 Hankook 8 Landsail 8 Continental ** 7 Hercules 7 Michelin * 6

Flotun (km/klst) Nokian 84,1 Pirelli 84,0 Hankook 82,7 Vredestein 80,9 Continental ** 80,8 Apollo 80,3 Dunlop 79,8 Barum 79,7 Continental 79,4 BF Goodrich 79,1 Landsail 79,1 Michelin 79,0 Goodyear 78,3 Toyo 78,2 Hercules 75,6 Michelin * 69,5

EINKUNNIR SUMARDEKKJANNA 2014

Í

töflunum hafa mælinganiðurstöður verið umreiknaðar til stiga. Einkunnastiginn nær frá 10 sem er frábært, niður í 4 sem er lélegt. Aðaleinkunnin er meðaltal þeirra stiga sem hver dekkjategund hlaut í hverjum prófunarþætti um sig miðað við vægi hvers prófunarþáttar. Í heildartöflunni á bls 20-21 sést hvert er væg hvers þáttar fyrir sig. Þú getur breytt þessu vægi út frá þínum eigin forsendum og aðstæðum og þannig metið hvaða dekk hæfir best þínum þörfum og akstursaðstæðum.

24

Veggnýr (einkunn) Michelin * 10 Apollo 9 Barum 9 Continental 9 Continental ** 9 Dunlop 9 Goodyear 9 Hankook 9 Landsail 9 Michelin 9 Nokian 9 Pirelli 9 Toyo 9 Vredestein 9 BF Goodrich 8 Hercules 8

Mýkt/þægindi (einkunn) Michelin * Apollo BF Goodrich Continental Continental** Goodyear Landsail Michelin Nokian Pirelli Toyo Vredestein Barum Dunlop Hankook Hercules

10 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 8 8 8 8

Hemlun á þurru malbiki (hemlunarvegalengd í metrum) Pirelli 37,5 Continental 37,8 Dunlop 38,1 Apollo 39,1 Hankook 39,1 Toyo 39,1 Vredestein 39,1 Goodyear 39,3 Michelin 39,4 Barum 39,6 Landsail 41,0 Nokian 41,0 BF Goodrich 41,9 Hercules 43,2 Continental** 44,7 Michelin * 47,8

Núningsmótstaða (prósentuaukning eyðslu) Goodyear 0,0 % Dunlop 0,6 % Nokian 0,7 % Michelin * 0,8 % Apollo 2,8 % Landsail 2,8 % Barum 2,9 % Vredestein 3,2 % Continental 3,3 % Toyo 3,3 % Michelin 3,4 % Continental** 3,9 % Hercules 4,1 % BF Goodrich 4,8 % Hankook 5,3 %

Aksturstími á votri braut (einkunn) Continental 10 Nokian 10 Apollo 9 Goodyear 9 Michelin 9 Pirelli 9 Vredestein 9 Barum 8 BF Goodrich 8 Dunlop 8 Hankook 8 Toyo 8 Continental ** 7 Landsail 7 Hercules 6 Michelin * 4

25

FERÐALÖG

NÝ VEGAHANDBÓK KOMIN ÚT

N

ý útgáfa Vegahandbókarinnar, sú 16. í röðinni er komin út og fæst hjá FÍB að Skúlagötu 19 og einnig í netverslun félagsins á www.fib.is.

Vegahandbókin kom fyrst út árið 1973 en hefur verið uppfærð reglulega æ síðan og nýjum efnisþáttum bætt inn. Í þessari útgáfu er t.d. fróðlegur og skemmtilegur kafli um FjallaEyvind ásamt korti sem sýnir helstu staðina sem hann hélt sig á í sinni löngu útlegð. Í síðustu útgáfu Vegahandbókarinnar var helsta nýjungin sérstök kortabók.

Hún mæltist afar vel fyrir og er að sjálfsögðu á sínum stað í þessari útgáfu auk annars efnis sem bæst hefur við bókina í áranna rás. Meðal þess efnis má nefna sérstaks kafla um íslensku húsdýrin og liti þeirra, valdar íslenskar þjóðsögur og margt fleira sem er til þess fallið að dýpka þekkingu og skilning ferðalanga um Ísland.

En merkasta nýjungin í útgáfu Vegahandbókarinnar er þó trúlega sú að með þessari nýjustu útgáfu fylgir gagnvirk snjallsíma- og spjaldtölvuútgáfa hennar með í kaupunum á bókinni. Í snjallsímaútgáfunni eru þær þjóðsögur sem prentaðar eru í bókinni sjálfri lesnar upp af Arnari Jónssyni leikara o.fl. Í mörgum nútímabílum eru góð hljómtæki. Við þau má tengja snjallsímann eða spjaldtölvuna og hlusta á þjóðsögurnar sem tengjast því svæði sem farið er um.

26

Snjallsímaútgáfan er á þremur tungumálum sem velja má í milli; íslensku, ensku og þýsku. Í snjallsímaútáfunni er að sjálfsögðu að finna alla þá staði sem koma fyrir í bókinni ásamt þúsundum þjónustuaðila um land allt. Þeir sem vilja einungis kaupa snallsímaútgáfuna geta nálgast hana í vefverslunum Apple og Android en hún kostar um kr. 2.000,Vegahandbókin kostar kr.

5.490,- en eldri útgáfur hennar gilda sem 1000 króna uppígreiðsla fyrir nýju útgáfuna. Vegahandbókin fæst hjá FÍB sem fyrr segir og í flestum bókaverslunum landsins og bensínstöðvum. Tekið skal fram að uppítökutilboðið gildir einungis í bókaverslunum og hjá FÍB. Loks skal þess getið að Vegahandbókin hefur gefið út ferðakort í 1:500 000 sem er sérlega handhægt og glæsilegt, verð á því er kr. 2.390,Einnig er hægt að nálgast efni bókarinnar á heimasíðunni www. vegahandbokin.is

Hálfdán Örlygsson útgefandi Vegahandbókarinnar með nýjustu útgáfu hennar, þá 16. frá upphafi.

BÍLASAMLAG MEÐ SMART BÍLUM Í STOKKHÓLMI - TEKUR TIL STARFA SÍÐSUMARS - FARSÍMINN SEM BÍLLYKILL

Í

haust tekur bílasamlag til starfa í Stokkhólmi í Svíþjóð. Bílarnir verða allir af gerðinni Smart og til afnota innan borgarinnar fyrir hvern þann sem skráir sig í samlagið.

Leigutakar finna og leigja bílana í gegn um farsíma sína í gegn um sérstakt forrit eða -app, og geta síðan notað þá að vild og skilað á hverju því samlagsstæði sem best hentar. Stæðin verða fjölmörg víðsvegar um borgina.

Hugsunin er sú að litlu Smart bílarnir losi þá sem erindi eiga milli húsa og hverfa í stórborginni undan því að aka inn í borgarumferðarþrengslin á eigin bílum og reyna síðan með tilheyrandi fyrirhöfn og kostnaði að finna staði til að leggja bílnum. Smartbílana verður fyrst og fremst að finna við stoppistöðvar neðanjarðarlestanna.

Gert er ráð fyrir því að u.þ.b. klst. notkun geti kostað kring um 3.000 ísl. kr.

Það er alþjóðlegt fyrirtæki sem heitir Car2go sem stendur að þessu verkefni í Stokkhólmi en fyrirtækið rekur bílasamlög í mörgum evróp- og bandarískum stórborgum og eru meðlimir samlaga fyrirtækisins orðnir yfir milljón talsins. Car2go er dóttufyrirtæki Daimler, móðurfyrirtækis Mercedes Benz og Smart. Farsímaforritið eða appið sem meðlimir samlagsins þurfa á að halda í farsíma sína er frá þýsku hugbúnaðarfyrirtæki sem heitir Moovel.

27

LISSABON FERÐALÖG

- MERK OG ATHYGLISVERÐ BORG SEM ER HEIMSÓKNAR VIRÐI

L

issabon, höfuðborg Portúgals er ein af elstu borgum veraldar og sú elsta af borgum í Evrópu – nokkrum hundruðum ára eldri en London, París og Róm. Þetta staðfesta m.a. marg-víslegar fornleifar sem rekja má til Forn-Kelta og Fönikíumanna frá því um 1200 fyrir Krist. Þegar svo Rómverska heimsveldið hafði lagt borgina Karþagó, harðan keppinaut sinn í verslun og siglingum í rúst, hernámu Rómverjar nýlendur þeirra á Íberíuskaga (Spán og Portúgal). Lissabon varð eftir það víggirtur rómverskur setuliðsbær og hafnarborg og meðal rómverskra herstjóra sem þar ríktu um tíma var Júlíus Cesar.

Hersveitir Mára hertóku borgina í ágúst árið 711. Þeir ríktu síðan þar til norrænir krossfarar á leið til Landsins helga undir stjórn Sigurðar Jórsalafara hernámu hana 1108. Márar náðu borginni aftur á sitt vald þremur árum síðar en aðeins um skamma stund því að krossfarar náðu henni á ný 1147 og endurkristnuðu íbúana sem þá voru í kring um 154 þúsund.

28

Mesti blómatími Lissabon var án efa þegar öld landafundanna miklu var gengin í garð og Vasco da Gama fann sjóleiðina til Indlands árið 1497. Þar með varð borgin heimahöfn verslunar og siglinga milli Evrópu, Afríku og Indlands og Austurlanda fjær og borgin blómstraði sem aldrei fyrr né síðar.

Lissabon er á jarðskjálftasvæði og skjálftar hafa alla tíð verið talsvert tíðir og sumir alvarlegir. En reiðarslagið var stóri jarðskjálftinn þann 1. nóvember 1755. Talið er að þá hafi hátt í 40 þúsund manns farist af um 250 þúsund íbúum borgarinnar. Ennfremur er talið að um 85 prósent allra húsa og mannvirkja hafi eyðilagst.

20. öldin var nokkuð róstusöm í Portúgal og þrjár stjórnarbyltingar áttu sér stað. Sú fyrsta þeirra varð 5. október 1910 en hún batt enda á portúgalska konungsríkið. Við völdunum tók stjórn Fyrsta lýðveldisins sem þótti bæði óstöðug og spillt. Fyrsta lýðveldið leið undir lok í júní 1926 og við tók Annað lýðveldið og hin fasíska stjórn þess sem lengst af var undir stjórn herforingjans Salazars. Þriðju byltinguna, blómabyltinguna,

gerðu svo herforingjar 25. apríl 1974.

Hún var friðsæl og nánast engum skotum var hleypt af meðan hún stóð yfir en almenningur stakk blómum í byssuhlaup lögreglu- og hermanna. En með blómabyltingunni lauk jafnframt tíma Portúgals sem nýlenduveldis.

FÍB blaðið heimsótti Lissabon fyrr í vor og það verður ekki annað sagt að borgin er meðal þeirra notalegri í Evrópu að heimsækja. Verðlag er hóflegt, meira að segja miðað við íslenskar krónur, og fólk er hjálplegt og vingjarnlegt og borgin sérlega falleg þótt vissulega beri hún þess merki að borgarbúar eru ekki sterkefnaðir.

Reyndar hefur borgarstjórnin leitað á náðir Evrópusambandsins um tilstyrk við að halda borginni og fjölmörgum fallegum og sögulegum minjum hennar sómasamlega við.

“DiDi Plate,,

APP TIL AÐ SKANNA BÍLNÚMER

- KEMUR Á BEINUM SMS SAMBANDI MILLI ÖKUMANNA Á VEGUM ÚTI

Í ComputerWorld var fyrir nokkru greint frá nýju appi eða snjallsímaforriti sem kínverskir tölvusnillingar hjá rannsókna- og þróunarsetri General Motors í Kína hafa smíðað. App þetta er sagt gera það mögulegt að skanna með farsímanum skráningarnúmer á bílum, t.d. á bílnum sem er næstur fyrir framan manns eigin bíl úti í umferðinni. Síðan kemur appið á beinu sms sambandi milli ökumanna

beggja bílanna svo þeir geti skipst á smáskilaboðum eða sms skeytum.

Hinir kínversku hugbúnaðarsmiðir hafa gefið þessu appi nafn og kalla það DiDi-númerið. Það er gert fyrir alla Android síma. Þó að app af þessu sé vafalítið tæknilega mjög áhugavert, þá er hreint ekki sennilegt að það eigi eftir að auka öryggi í umferðinni heldur þvert á móti. Tilhugsunin um að

geta nú allt í einu náð sambandi við fallegu konuna á opna sportbílnum fyrir framan mann á hraðbrautinni eða þá að senda skammir til mannsins sem svínaði fyrir mann rétt áðan er auðvitað heillandi. Gallinn er bara sá að athyglin er allavega ekki óskipt við sjálfan aksturinn meðan á þessu mausi stendur og það getur leitt til stórslyss. Það vita flestir í vestrænum löndum að það er gersamlega harðbannað að vera að lesa og skrifa sms skilaboð og aka samtímis. Hvort það er bannað í Kína vitum við ekki en sennilega er þetta afrek kínversku tölvusnillinganna ein versta hugmynd sem sögur fara af lengi.

Bílavefurinn Autoblog.com greinir frá því að maðurinn sem þróað hefur appið heiti John Du. Autoblog hefur reynt að setja sig í samband við hann til að spyrja hann út í appið og hugsanlegar afleiðingar af notkun þess í akstri, en hann hafi engum skilaboðum svarað.

Bílskúrshurðir fyrir íslenskar aðstæður Héðinshurðir eru glæsilegar og endingargóðar bílskúrshurðir sem hafa sannað sig í rysjóttu íslensku veðurfari. Gerðar úr galvanhúðuðu stáli með þykkri einangrun, þola mikið vindálag og kulda.

Fyrsta flokks viðhalds- og varahlutaþjónusta. Ítarlegar leiðbeiningar um uppsetningu fylgja.

Gjáhella 4 • 221 Hafnarfjörður • Sími 569 2100 • hedinn.is 29

BÍLAPRÓFUN FÍB FRÉTTIR

ÍSLENSKT KEPPNISLIÐ Á SILVERSTONE Í SUMAR

- TEAM SPARK LIÐ HÍ MEÐ HEIMASMÍÐAÐAN RAFKNÚINN FORMÚLUBÍL

D

agana 10.-13 júlí í sumar fer fram hin árlega kappaksturskeppni Formula Student á Silverstone keppnisbrautinni bresku. Þetta er keppni fyrir háskólanema á heimasmíðuðum bílum og verða bílarnir að uppfylla allar þær ofurströngu reglur sem alþjóða mótorsportsambandið FiA gerir til keppnisbíla og tækjabúnaðar. Liðið Team Spark frá Háskóla Íslands tekur þátt í þessari merku formúlukeppni í sumar í fjórða sinn. Einn ökumanna íslenska Formúlu-stúdentsbílsins verður Róbert Már Runólfsson nemi í vélaverkfræði sem undanfarin ár hefur reynsluekið bílum og skrifað um þá fyrir FÍB blaðið.

Sjá má nánar um þetta íslenska keppnislið á heimasíðu þess; http:// www.teamspark.is Í Team Spark liðinu eru alls 33 háskólanemar sem flestir stunda nám í véla-, iðnaðar-, rafmagns-, tölvu- og hugbúnaðarverkfræði.

Liðsstjóri er Ragnheiður Björk Halldórsdóttir. Hópurinn hefur hannað bílinn og byggt frá grunni, það er að segja burðarvirki hans og skrokk, fjöðrunar- og stýrisbúnað, 30

drif- og hjólabúnað sem og stýrikerfi fyrir rafmótor hans og rafgeyma. Til þessara flóknu umsvifa hefur hópurinn m.a. notið liðsinnis styrktaraðila en meginstyrktaraðilar verkefnisins eru fyrirtækin Marel, Eimskip og Teknís.

Keppnin á Silverstone brautinni er bæði hönnunar- og kappaksturskeppni og bíllinn sem íslenski hópurinn fer með út í sumar er sá þriðji sem hann hefur hannað og byggt og jafnframt sá fyrsti sem uppfyllir allar kröfur sem keppnisbíll. Hundruð liða eru skráð til keppni og mörg þeirra mjög harðsnúin þannig að úrslitin eru

sannarlega ekki gefin fyrirfram. Í raun má segja að Formula Student sé eins konar inntökupróf inn í heimslið bílaverkfræðinga og bílahönnuða framtíðarinnar. Meðal stórra styrktaraðila sjálfrar keppninnar eru heimsþekkt fyrirtæki í bílaiðnaðinum eins og Bosch, GKN, Jaguar, Land Rover, Mercedes Benz, og fleiri og þarf ekki að draga það í efa að tilgangur þeirra með því að styrkja svona keppni er á öðrum þræði sá að leita sér að góðum og öflugum lykilstarfsmönnum til framtíðar.

Team Spark kappakstursbíllinn er nú tilbúinn til keppni á Silverstone.

Myndin er tekin þar sem bíllinn var til sýnis á bíladögum á Akureyri nýlega.

Ferðabox og hjólafestingar

31

Stilling hf. | Sími 520 8000 | stilling.is/ferdavorur | stilling@stilling.is

BÍLAPRÓFUN FÍB FRÉTTIR

KYNSLÓÐASKIPTI HJÁ ÞRENNINGUNNI

- NÝIR OG BREYTTIR TOYOTA AYGO/CITROEN C1/PEUGEOT 108

K

ynslóðaskipti hafa orðið á smábílnum Toyota Aygo/ Citroen C1/Peugeot 108.

Allt er þetta í grunninn einn og sami bíll, framleiddur í sömu Toyota verksmiðjunni í Tékklandi undir þremur mismunandi tegundar- og gerðarheitum. En með þessari nýju kynslóð hefur verið skerpt á ýmsum einkennum hverrar tegundar í útliti og búnaði. Þótt grunnplatan sé enn sú sama eru meginlínur í útliti gerbreyttar, fjöðrun, hjólabúnaður og gangverk hefur verið mjög endurbætt frá fyrri kynslóðinni og hljóðeinangrun sömuleiðis.

Bílarnir eru allir byggðir í verksmiðju Toyota í Tékklandi og er grunngerð allra þriggja tegundanna og sú ódýrasta, þriggja dyra með tæplega þúsund rúmsm, þriggja strokka 68 hestafla vél sem andar frá sér aðeins 88 grömmum af CO2 á kílómetrann. Við þessa grunngerð má svo fá fjölda viðbóta. Ber þar hæst fimm dyra útgáfa sem eykur notagildið verulega fyrir fjölskyldufólkið og til að auka skemmtigildið í 32

akstri fæst í Citroen og Peugeot útgáfurnar spræk 1,2 lítra 82ja hestafla vél sem einnig er þriggja strokka.

Loks má svo telja dúktopp sem opnar þakið allt frá framrúðubrún og aftur að afturrúðu og er lokunarbúnaðurinn rafknúinn. Fimm gíra handskiptur gírkassi er staðalbúnaður en fáanlegur er búnaður sem skiptir sjálfvirkt milli gíra.

Notagildið hefur batnað frá eldri kynslóðinni með því að farangursrýmið er nú orðið umtalsvert meira en var. Það hefur stækkað úr 139 lítrum í 168. Það þýðir að nú er komið pláss fyrir þrjár ferðatöskur af meðalstærð og þrjá til fjóra viðbótar innkaupapoka en áður var. Þessi nýja kynslóð Toyota Aygo/ Citroen C1/Peugeot 108 er svo nýkomin að Euro NCAP áreksturspróf hefur ekki enn farið fram. Staðalöryggisbúnaður og frágangur er þó með þeim hætti að vart er ástæða til að ætla annað en að útkoma úr prófinu verði vel viðunandi.

Citroën C1 Citroën og Peugeot leggja mikla áherslu á að halda verðinu á grunngerðinn sem lægstu. Hið lága verð kemur niður á ýmsum búnaði sem þá vantar. Það er búnaður eins og t.d. rafknúnar rúðuvindur, samlæsing, útvarp og tvískipt niðurfellanlegt aftursætisbak. En vilji maður þennan búnað þarf að panta hann sérstaklega og greiða fyrir. Verðið er þó að segja má hóflegt. Þriggja dyra C1 mun að líkindum kosta hér frá 1,74 millj. kr og fimm dyra frá ca.

2,2 millj. kr.

Toyota Aygo Með kaupum á Toyota Aygo gefast óvenju margir möguleikar að velja í milli búnaðar og útlitsatriða eins og litasamsetninga, í það minnsta eftir því sem gerist með smábíla.

Grunnbíllinn sem kallast x er ágætlega búinn en til viðbótar við hann eru í boði alls sex undirgerðir. Næsta undirgerð ofan við grunngerðina nefnist x-play. Í honum er loftkæling, hæðarstillanleg framsæti, rafdrifnir útispeglar, leðurklætt stýri og útvarpsstillingar á stýrinu og Bluetooth tenging. Í næstu gerðum fyrir ofan koma svo atriði eins og 15 tommu álfelgur í stað 14 tommu stálfelga, sjö tommu snertiskjár, GPS leiðsögubúnaður, ýmsar litasamsetningar og svo loks hið opnanlega þak.

Peugeot 108 Peugeot útgáfa þessa smábíls hafði áður gerðarheitið 107 en nú er það 108. Grunnverðin eru svipuð og hjá Citroen en til viðbótar geta kaupendur valið úr mismunandi útlitsbúnaði og litasamsetningum bæði að utan sem innan. Hægt er að velja milli sex mismunandi slíkra útlitspakka sem eru ólíkir hver öðrum. Slíkur útlitspakki mun líklega kosta hér milli 150 og 180 þúsund kr.

33

FERÐALÖG

Í

mörgum ríkjum þarf að greiða sérstaklega fyrir það að aka á hraðbrautum, aka gegn um veggöng, yfir stórar brýr o.fl. við ráðleggjum akandi ferðalöngum að kynna sér þessi mál áður en farið er í fríið til að komast hjá sektargreiðslum og óþægindum.

Hrauðbrautirnar í Þýskalandi hafa lengstum verið gjaldfrjálsar en nú bendi margt til þess að það geti breyst á næstu árum. Í Frakklandi hefur lengi verið gjaldskylda á mörgum hraðbrautum og sömuleiðis í Austurríki, Slóveníu og Tékklandi, en nánar má sjá hvar gjaldskylda er og hvernig GÆTUM OKKAR Á er háttað UMHVERFISSVÆÐUM henni á grafinu hér BORGANNA að ofan.

Gjaldtaka af þessu tagi hefur farið vaxandi undanfarin ár. Nefna má Danmörku og Svíþjóð sem dæmi um það.

Akstur á hraðbrautunum þar hefur lengstum verið gjaldfrjáls en greiða þarf vegtoll þegar ekið er yfir Stórabeltisbrúna og einnig Eyrarsundsbrúna milli Danmerkur og Svíþjóðar. Og innan fárra ára kemst á vegasamband milli Lálands (Lolland) og Þýskalands um veggöng undir Fehmernsundið og verður það gjaldskylt.

34

Víða er tekið gjald fyrir tiltekna vegarkafla og gjöldin innheimt ýmist þegar ekið er inn á gjaldkafla eða út af honum aftur. Gjöldin skal ýmist greiða með reiðufé eða greiðslukorti. Annarsstaðar er fyrirkomulagið það að keyptur er miði sem límdur er innan á framrúðuna. Hafi það ekki verið gert má reikna með sektum sem sums staðar eru talsvert háar. Í

Austurríki, Tékklandi og Sviss kostar slík gleymska milli 165 og 300 evrur (26-47 þúsund kr.) Í Slóveníu getur þessi sama gleymska kostað allt að 800 evrur (124 þúsund kr.)

Ennfremur skal hér minnt á að margar þýskar stórborgir krefast þess að sérstakur miði sé í framrúðunni sem segir til um það hvort bíllionn er nógu umhverfismildur til að aka megi á honum innan tilgreinds miðborgarsvæðis sem eru yfirleitt vel merkt. En engu að síður villast fjölmargir akandi ferðamenn inn á þessi svæði án þessa miða eða á bíl sem ekki telst nógu umhverfisvænn til að geta öðlast slíkan miða. Ekki ósvipað gildir um margar fornar og söguríkar borgir Ítalíu nema að þar eru þessi umhverfisverndarsvæði stundum ógreinilega merkt þannig að auðvelt er að villast inn í þau á

HEFURÐU TÝNT BÍLNUM?

- ÓTRÚLEGA MARGIR STEINGLEYMA HVAR ÞEIR LÖGÐU BÍLNUM

H

afir þú einhverntíman gleymt hvar þú lagðir bílnum þá ertu ekki ein(n) um það. Samkvæmt nýrri rannsókn á þessu sem gerð var fyrir norskt tryggingafélag þá svaraði helmingur aðspurðra þessu játandi. Fáeinir þeirra höfðu meira að segja fengið bílinn greiddan af tryggingafélagi sem stolinn, þegar hann svo fannst loks – á þeim stað sem hinn gleymni hafði lagt honum.

Algengustu staðirnir sem bílar gleymast/týnast með þessum hætti eru mjög stór bílastæðahús með marga innganga sem rugla fólk illilega í ríminu, t.d. bílastæðahúsin í helstu flugstöðvum. Fjórði hver aðspurðra sagðist hafa týnt bíl sínum á slíkum stað. Næst flestir gleyma hvar þeir lögðu bílnum við stórar verslanamiðstöðvar og leita hans á öðrum stað en honum var lagt. En sem betur fer finna flestir bíla sína á endanum aftur, en ekki alltaf.

En af því að staðhættir í bílastæðahúsum er svo líkir gerist það stundum að hafi sá eða sú akandi ekki lagt á minnið númer bílastæðisins og heiti þess svæðis

sem það tilheyrir, getur auðvitað orðið úr vöndu að ráða. Verst eru þau tilfelli þegar annað hjóna eða sambýlinga kom á bílnum og lagði honum en hitt ætlar að fara á honum til baka, finnur hann ekki, leitar í örvæntingu lengi og heldur sig hafa leitað af sér allan grun. Trúir síðan að bílnum hafi hreinlega verið stolið og tilkynnir „þjófnaðinn.“ Síðan gerist það, gjarnan löngu síðar að einhverjir taka að veita athygli rykföllnum bíl á loflausum hjólbörðum sem búinn er að standa óhreyfður mánuðum og jafnvel árum saman á sama stað. Þegar málið síðan er athugað nánar kemur í ljós að þarna er týndur bíll kominn fram. Þegar svona gerist, fær eigandinn bíl sinn venjulega til baka og hafi hann fengið greiddar tryggingabætur fyrir hann, verður hann að greiða þær til baka.

Risabílastæði og bílastæðahús eru oft ágætlega merkt þannig að hvert svæði hefur sinn lit eða tákn sem flestir eiga auðveldar með að muna heldur en einungis bókstafi og tölur.

Slík skýr tákn verða sífellt algengari enda eru þau til þess fallin að fækka „týndum“ bílum.

Algengustu gleymskustaðirnir · Stór bílastæðahús: 23 % · Verslanamiðstöðvar: 17 % · Stór útibílastæði: 17 % · Við flugstöðvar: 14 % · Sýninga/tónleikasvæði: 7 % · Stórar ferjur: 7 % · Götustæði: 1 % 35

BÍLAPRÓFUN FÍB BÍLLYKLARNIR

LYKLARNIR AÐ BÍLUNUM OKKAR

B

íllyklar hafa lengi verið sjálfsagður þáttur í daglegu lífi flestra. Þegar bíllyklar svo glatast kemur í ljós hversu mikilvægir þeir eru og hve vandasamt það er og dýrt að verða sér úti um nýja lykla að heimilisbílnum. Lyklarnir eru nefnilega ekki lengur bara lyklar sem ganga að hurðaskrám og kveikilás bílsins, heldur mikið meira en það.

Vissulega ganga lyklarnir enn að hurðalæsingum og kveikilás bílsins.

En nútímabílum fylgja ekki bara lyklar heldur líka fjarstýring til að opna og læsa bílnum. Fjarstýringin er nú orðið oftast innbyggð í lykilinn. Ennfremur er innbyggð í lykilinn örsmá, forritanleg kísilflaga. Allur þessi rafeindabúnaður í bíllyklinum þýðir það að bíllyklar nútímans eru miklu viðkvæmari og þola ekki harkalega meðferð jafn vel og húslyklarnir.

Bíllyklum ætti því aldrei að kasta frá sér, Það verður að gæta þeirra vel, forðast að missa þá niður í gólfið eða leyfa börnum að leika sér að þeim. Þetta er flókinn, viðkvæmur og dýr rafeindabúnaður.

36

Flestallir bílar sem framleiddir eru eftir árið 1995 eru búnir ræsivörn.

Ræsivörnin er hluti af tölvukerfi bílsins og virkar þannig í stórum dráttum að í lykilhausnum er örsmá kísilflaga. Þessi kísilflaga þarf að vera forrituð á réttan hátt þannig að tölva bílsins og lykillinn „þekki” hvort annað. Ef allt er eins og vera ber í þeim efnum slekkur tölva bílsins á ræsivörninni þegar rétt forritaða lyklinum er stungið í kveikilásinn og bíllinn fer í gang þegar lyklinum er snúið í kveikilásnum. Þessi kísilflaga er yfirleitt alls óháð fjarstýringunni.

Fjarstýringin virkar einvörðungu fyrir hurðalæsingar bílsins nema í örfáum undantekningartilfellum.

Kísilflögurnar í bíllyklum eru þannig verulegt öryggismál. Það er nefnilega vel hugsanlegt að eins og sama fjarstýringin geti opnað fleiri en einn bíl og dæmi eru um að bílaþjófar geti numið og tekið upp útvarpsbylgjurnar frá fjarstýringum bíla þegar fólk læsir þeim á bílastæði. Með því að taka upp merkið geta þeir nýtt sér það síðar til að opna bílinn þegar eigandinn er

horfinn úr augsýn. En ef þjófurinn ætlar síðan að ræsa bílinn með einhverskonar þjófalykli þá á það ekki að ganga.

Bíllinn á einfaldlega ekki að geta farið í gang nema þjófalykillinn sé með rétt forritaðri kísilflögu sem segir tölvu bílsins að slökkva á ræsivörninni og það er frekar ólíklegt að svo sé.

Myndin hér til hliðar sýnir bíllykil með áfastri fjarstýringu, en þær geta einnig verið lausar.

Fjarstýringar eru vissulega ágæt og handhæg hjálpartæki sem opna læsa öllum hurðum bílsins í einu.

En þær þýða líka það að læsingar bílsins eru lítið sem ekkert notaðar og geta því gróið fastar. Þegar rafhlaða fjarstýringarinnar tæmist getur fólk því ekki opnað bílinn á gamla mátann þar sem læsingin er gróin föst. Til að losna við slík óþægindi er ágætt að smyrja læsinguna einu sinni í mánuði og snúa með lykli (óþarfi er að sprauta í svissinn). Ef læsing aftur á móti frýs á veturna má sprauta ísvara í læsinguna, hinkra andartak og sprauta síðan olíu á eftir (ísvarinn eyðir olíunni sem er í læsingunni).

Eins og við vitum með slithluti bílsins, bremsur o.þ.h. þá þarf að skipta um þá reglulega. Ekki er því óeðlilegt að skipta þurfi um kveikilás og læsingar notaðs bíls, því slíkt slitnar með tímanum. Fólki hættir t.d. til að hengja stóra lyklakippu á bíllyklana en það ber að varast þar sem þá myndast skakkt álag á kveikilásinn sem þá slitnar fyrr en ella eða að lykillinn hreinlega brotnar í kveikilásnum.

Ef bíllykill týnist eða eyðileggst getur það orðið talsvert dýrt

og fyrirhafnarsamt að fá nýjan lykil. FÍB gerði verðkönnun í fyrra á kostnaðinum við nýja lykla. Hún leiddi í ljós að frjálsu lásasmíðafyrirtækin voru lang oftast ódýrari en umboðin, þótt á því væru undantekningar eins og Suzuki umboðið.

handmataðar úr lyklinum í tölvuna (dæmi um bíla sem þessa þarfnast eru Lexus, BMW ofl. teg.).

Flest ef ekki öll lyklaþjónustufyrirtækin í landinu eru staðsett á höfuðborgarsvæðinu. Sé bíllinn staðstettur úti á landi dugar oft að gefa

En ef búa þarf til nýjan bíllykil er ferlið oftast svona: 1 Ökutækjaskrá – skráning bílsins skoðuð.

En þvínæst þarf að koma bílnum á næsta þjónustuverkstæði til að láta forrita lykilinn við bílinn svo hægt sé að ræsa bílinn með honum.

Óháðu lyklaþjónustufyrirtækin geta útvegað og forritað lykla í langflesta bíla. Bíleigendur skulu ennfremur hafa í huga að skynsamlegast og best er að eiga alltaf fleiri en einn lykil að bílnum því dýrara er að kaupa nýjan lykil ef allir eru týndir.

Félagsmenn FÍB njóta bestu kjara við lyklasmíði, ekki síst hjá óháðu

2 Nýr lykill er skorinn með/án fjarstýringar.

3 Bíllinn er tengdur við tölvu til að para saman nýja lykilinn og bílinn.

4 Í stöku tilfellum getur þurft að flytja bílinn á verkstæði lyklaþjónustufyrirtækis eða umboðs, þar sem tölvan er tekin úr bílnum og upplýsingar

lyklaþjónustuaðila upp framleiðslunúmer bílsins og er lykillinn þá skorinn í heimastöð fyrirtækisins og síðan sendur með pósti/flugi. Þá er hægt að opna bílinn.

lyklaþjónustufyrirtækjunum. Þú getur gerst félagsmaður með því aðfara inn á heimasíðuna www.fib.is eða að hringja í síma 414 9999.

SONAX HALFSÍÐA

Faszination Autopflege mit Haltu bílnum hreinum í sumar með Markenprodukten von SONA 37

SPARAKSTUR

Euro NCAP

Árekstursprófar borgarfjórhjól

ÁREKSTRARPRÓFUN

FJÓRAR GERÐIR - ALLAR VARASAMAR EN MISJAFNLEGA

B

orgarfjórhjól flokkast annarsvegar sem létt fjórhjól (L6e) og hinsvegar þung (L7e) ef þau eru 350 kg að þyngd eða meir. Þau léttu mega ná hæst 45 km hraða á klst. samkvæmt Evrópureglum. Engin slík hámarkshraðamörk gilda hins vegar um þau þungu og geta sum þeirra náð allt að 100 km hraða. Báðir þyngdarflokkarnir eru löglegir til aksturs á vegum og götum þótt oft þurfi ekki að hafa full ökuréttindi á bíl til að mega aka þeim.

svipað út eins og smábílar eins og t.d. Daihatsu Cuore, Smart Fortwo, Toyota IQ o.fl. Því er ekki ósennilegt að einhverjir geti hugsað sér að kaupa svona fjórhjól í stað þess að kaupa sér einhvern fyrrnefndra smábíla. Einmitt þess vegna ákváðu leiðtogar Euro NCAP stofnunarinnar að árekstursprófa fjórar gerðir umræddra borgarfjórhjóla. Niðurstaðan varð í stuttu máli sú að í öryggislegu tilliti stóðust fjórhjólin fjögur smábílunum enganveginn snúning.

En þar sem þessi farartæki eru skilgreind sem fjórhjól en ekki sem bíll, eru þau undanþegin mörgum þeim öryggiskröfum sem bílar þurfa að uppfylla og það þótt sum farartækjanna líti mjög

Euro NCAP prófaði árekstrarþol fjórhjólanna gagnvart framaná- og hliðarárekstri. Árekstrarnir voru gerðir við 50 km hraða á klst og framaná-áreksturinn var gerður framan á mitt fjórhjólið. Að öðru

38

leyti var tilraunin gerð að mestu með sama hætti og þegar bílar eru árekstrarprófaðir. En vegna þess eðlismunar sem er á fjórhjólunum og bílum þótti ekki hægt að gefa stjörnur á sama hátt og bílum eru gefnar í árekstrarprófum Euro NCAP. Þess í stað voru gefin stig sem flest gátu orðið 16.

En meginniðurstöðurnar eru þær að umtalsverðir annmarkar eru á öryggi fólksins í öllum þessum fjórum farartækjum en þó bæði mismiklir og mismunandi, enda þótt öll hafi farartækin hafi uppfyllt þær lágmarks öryggiskröfur sem evrópsk lög gera til farartækja þessarar gerðar.

F

jórhjól (Quadricycles á útlensku) sem sérstaklega eru ætluð til að nota í borgum, eru nánast óþekkt hér á landi og við vitum ekki til þess að farartæki af því tagi sem nefnd eru þung fjórhjól sé skráð hér á landi. Farartækin eru seld sem handhæg, ódýr og þægileg farartæki til að skjótast á milli húsa og borgarhverfa.

Tazzari Zero

Renault Twizy

Renault Twizy 6,0 stig af 16

framaná-árekstri var við ystu mörk.

Tveggja manna, rafknúinn. Eigin þyngd 474 kg. Hámarkshraði 80 km/klst. Farþegasætið er fyrir aftan ökumann. Loftpúði og fjögurra punkta öryggisbelti fyrir ökumann. Þriggja punkta öryggisbelti fyrir farþega.

Tvær rafhlöðusamstæður eru í farartækinu og sú að framan gekk inn í fótarýmið við áreksturinn framaná. Við hliðaráreksturinn opnaðist hurðin ökumannsmegin.

Burðarvirkið stóð sig vel gagnvart bæði framaná- og hliðarárekstrum og aflagaðist lítið og virtist geta staðist jafnvel enn harðari árekstra. Loftpúði og öryggisbelti stóðust einnig vel áraunina og höfuð ökumanns (árekstrarbrúðunnar) reyndist ekki skaðast. Hætta mældist hins vegar á hálsi og hálsliðum, hnjámeiðslum og lærbrotum sem rakið er til þess að krumpusvæði eru lítil og burðarvirkið mjög stíft.

Tazzari Zero 4,0 stig af 16 Tveggja manna, rafknúinn. Eigin þyngd 542 kg. Hámarkshraði 100 km/klst.

Burðarvirkið stóðst allvel framaná- og hliðarárekstra, en nánari skoðun sýndi að þolið gagnvart

Enginn/engir loftpúðar eru fáanlegir í Tazzari Zero. Þriggja punkta öryggisbelti ökumanns hélt ekki því festing þess við dyrastólpa (B-stólpann) gaf sig og höfuð tilraunabrúðunnar (ökumanns) kastaðist fram á stýrið í árekstrinum með „banvænum“ afleiðingum.

Club Car Villager 2+2 LSV 2,0 stig af 16 Fjögurra manna, rafknúinn. Eigin þyngd 541 kg. Hámarkshraði 35 km/klst.

Vegna þess að farartækið kemst einungis á 35 km hraða þá sýnir árekstrarprófið fyrst og fremst hvað gerist ef annað farartæki rekst framaná þetta. Við áreksturinn gekk stýrið upp og inn um hálfan metra og höfuð ökumannsbrúðunnar skall á miðju stýrisins með „banvænum“ afleiðingum. Því til viðbótar

Ligier IXO

Club Car Villager

greindist stórhætta á alvarlegum hálsmeiðslum og beinbrotum á brjóstkassa og lærleggjum.

Ligier IXO JS Line 4 Places 2,0 stig af 16 Fjögurra manna, 505 rúmsm bensínvél. Eigin þyngd 465 kg.

Hámarkshraði 70 km/klst.

Burðarvirkið aflagaðist illa í framaná-árekstrinum.

Fremri dyrastólparnir og framrúðuumgjörðin rifnuðu nánast hvort frá öðru og fótarýmið sem er úr trefjaplasti rifnaði mjög og greinilegt var að farartækið þoldi alls ekki harðari árekstur.

Við hliðarárekstur opnuðust báðar hliðardyrnar og skottlokið sömuleiðis.

Engir loftpúðar eru til staðar. Þriggja punkta öryggisbeltin í framsætunum slitnuðu frá dyrastólpanum (B-stólpanum).

Höfuð ökumannsbrúðunnar skall á miðju stýrisins við áreksturinn með „banvænum“ afleiðingum. Hætta á alvarlegum höfuðmeiðslum og beinbrotum á brjóstkassa.

39

ÓDÝRI EINFALDLEIKINN VINNUR Á - LADA NORÐURLANDAUMBOÐ AF STAÐ Í SVÍÞJÓÐ

FRÉTTIR

Lada Niva eða Lada Sport eins og hann kallaðist hér á landi. Hann er enn að mestu óbreyttur í útliti.

Lada Xray hugmyndabíl Lada Granta er nýlega hannaður fólksbíll.

Lada Largus er Skutbíll í stærra meðallagi. Tæknilega er þetta að mestu sami bíll og Dacia Logan.

R

ússneski bílaframleiðandinn Lada hefur komið sér upp dreifingaraðila fyrir Lada bíla í Svíþjóð. Dreifingaraðilanum er ætlað að vera einskonar heildsöluaðili og miðla bílum til smásala á hinum Norðurlöndunum einnig.

Innflutningur og sala á Lada bílum er þannig að hefjast á ný eftir langt hlé. Hér á landi eru trúlega rúmir tveir áratugir síðan BL, eða B&L eins og það hét, gaf Lödurnar frá sér og í Svíþjóð eru árin orðin hátt í 30.

Hinn gamalkunni jepplingur, Lada Niva eða Lada Sport eins og hann kallaðist á Íslandi forðum, er nú væntanlegur á sænska bílamarkaðinn á ný, en einnig nýju gerðirnar Calina og Granta og sjö manna bíllinn Largus, sem er 40

í aðalatriðum sami bíll og Dacia Logan.

Eftirspurn er mikil og vaxandi í V. Evrópu um þessar mundir eftir ódýrum og einföldum bílum og er Svíþjóð í því efni engin undantekning. Gott og óvænt gengi Dacia frá Rúmeníu staðfestir þetta og nú bætist Lada við. Það er fyrirtæki í Eskilstuna í Svíþjóð sem áður flutt inn einn og einn Lada Niva í gegn um lettneskan innflytjanda sem nú færir út kvíarnar og flytur bílana inn beint frá Lada í Rússlandi. Fyrirtækið sem hét áður Ubbo AB en hefur fengið nýtt nafn; Lada Skandinavien AB og ætla nýir eigendur og stjórnendur þess sér að sjá öllum Norðurlöndunum fyrir

Lada bílum. Verið er að framleiða bíla upp í fyrstu stóru sendinguna af bílum og varahlutum til Svíþjóðar í Togliatti verksmiðjunum á Volgubökkum. Hún er væntanleg til Svíþjóðar nú í júlí.

Samhliða er unnið að því að fá sænska gerðarviðurkenningu á bílana (sem gilda mun um alla Evrópu) en hún verður væntanlega tilbúin þegar salan hefst síðsumars.

Jafnframt er nú verið að vinna við að byggja upp sölu- og þjónustunet í Svíþjóð og öðrum löndum Skandinavíu. Í Lada verksmiðjunum í Rússlandi eru auk Ladabíla, settir saman Renault, Dacia og Nissan bílar.

Renault/Nissan á ráðandi hlut í Lada í Rússlandi.

Í HUNDRAÐIÐ Á RAFMAGNINU - 12 VIÐBRAGÐSSNEGGSTU RAFBÍLARNIR HJÁ GREEN CAR REPORTS

H

vað ræður mestu um það hvaða bíltegund og hverskonar bíl fólk velur sér? Þættir eins og verð, ending, áreiðanleiki og orðspor skipta efalaust miklu í þessu, en einnig notagildi, aksturseiginleikar, afl og eyðsla.

En hvað réð mestu um val þeirra fáu hingað til, sem fengu sér rafbíl? Skiptu umhverfismál og umhverfisvernd máli hjá kaupendum? Var það hagkvæmni, eða var voru það kannski aksturseiginleikarnir og aflið? Við höfum ekki séð margar rannsóknir á þessu hingað til, en almennt er talið að tvö fyrrnefndu atriðin hafi oftast vegið þyngst hjá kaupendunum. Aflið og aksturseiginleikarnir hafi verið aftar í forgangsröðinni.

Þeir hafa því tekið saman lista yfir þá 12 rafbíla sem eru fljótastir að komast úr kyrrstöðu á 100 km hraða. Á þessum lista trónir Tesla S tryggilega í efsta sætinu en hann er einungis 4,2 sekúndur að ná 100 km. Átta af bílunum eru allt að 10 sekúndur að ná hundraðinu en fjórir eru lengur. Smábíllinn Mitsubishi i-MiEV er sá rólegasti af bílunum 12 með 15 sekúndur.

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

11.

12.

Tesla Model S Performance: 4,2 sek.

Toyota RAV4 EV: 7,0 sek.

BMW i3: 7,2 sek.

Chevrolet Spark EV: 7,6 sek.

Mercedes B-Class Electric Drive: 7,9 sek.

Honda Fit EV: 8,5 sek.

Fiat 500E: 9,1 sek.

Volkswagen e-Golf: 10,0 sek.

Ford Focus Electric: 10,4 sek.

Nissan Leaf: 11,5 sek.

Smart Electric Drive: 11,5 sek.

Mitsubishi i-MiEV: 15 sek.

Þetta virðist vera hald þeirra sem gefa út bandaríska vefinn Green Car Reports sem vilja nú auka veg og efla álit fólks á rafbílunum með því að leggja áherslu á hversu skemmtilegir þeir eru í akstri og viðbragðssnöggir.

ALLIR ÚT AÐ HJÓLA

MEÐ

JEPPADEKK Hljóðlát og endingargóð jeppadekk sem koma þér örugglega hvert á land sem er.

Mesta úrval landsins af rafgeymum í allar gerðir farartækja mælum • skiptum um • traust og fagleg þjónusta • 30 ára reynsla

Bíldshöfða 12 · 110 RVK · 577 1515 · www.skorri.is

Kletthálsi 3 | 110 Reykjavík | 540 4900

SÉRFRÆÐINGAR Í RAFGEYMUM

www.arctictrucks.is

41 2014-06 FIB 80x128mm.indd 1

12.6.2014 09:50:37

BÍLAPRÓFUN B LÖG OG REGLURFÍ

UMFERÐARSEKTIR Í EVRÓPU

- GETA ORÐIÐ MJÖG ÍÞYNGJANDI FYRIR FJÁRHAGINN

S

ektir fyrir umferðarlagabrot hafa hækkað í flestum Evrópulöndum frá því sem var í fyrrasumar. Fyrir íslenska ferðalanga sem kosta sumarleyfisferðir sína með íslenskum krónum geta sektargreiðslur í útlöndum orðið mjög dýrt spaug. Þeir sem ferðast ætla á eigin vegum erlendis í sumar, annaðhvort á bílaleigubílum eða eigin farartækjum skyldu því gæta sín á því að hlýða umferðarlögum og -reglum í hvívetna og hafa athyglina óskipta við aksturinn, umferðarmerkin og aðstæður allar, fara ekki yfir hámarkshraða, forðast vafasaman framúrakstur, nota stefnuljósin alltaf þegar við á, tala ekki í farsíma í akstri né lesa eða skrifa smáskilaboð.

42

Hafi maður verið staðinn að verki við umferðarlagabrot er sektin víða innheimt á staðnum. En sektarboð getur líka borist í pósti eftir að heim er komið og er skemmst frá því að segja að langoftast er skásti kosturinn sá að greiða slíkar kröfur umyrðalaust. Það er í flestum tilfellum þýðingarlaust að reyna að hunsa þær. Slíkt leiðir einfaldlega til enn meiri kostnaðar , vandræða, lögsókna og leiðinda.

ADAC, systurfélag FÍB í Þýskalandi hefur tekið saman yfirlit yfir viðurlög við nokkrum algengum umferðarlagabrotum í 34 Evrópuríkjum. Fyrir að aka 20 km yfir hámarkshraða er algengar sektarupphæðir 130-170 evrur

(20-26 þ. kr.). Ekki batnar það ef farið hefur verið 50 km framúr hámarkshraðamörkum. Það kostar 530 evrur á Ítalíu en 1.500 evrur í Frakklandi ( 81.500/231.000 kr.) Í mörgum Evrópuríkjum gilda almennar reglur um afslætti af sektarupphæðum séu þær greiddar innan tilskilins frests. Sem dæmi má nefna Spán sem veitir 50% afslátt sé sekt greidd innan 20 daga frá því brot átti sér stað. Á Ítalíu er afslátturinn 30%.

Sé sekt staðgreidd er nauðsynlegt að fá í hendur kvittun fyrir greiðslunni því fyrir hefur komið að fólk hefur fengið senda sektarkröfu vegna brots sem greitt var fyrir á staðnum.

Skútuvogur 8 / 104 Reykjavík / Iceland / vakahf.is

Skútuvogur 8 104 Reykjavík Sími 567 6700 www.vakahf.is

Dekkjaþjónusta Dekkjasala og þjónusta

Bifreiðaverkstæði Bifreiðaverkstæði

Varahlutir Varahlutir

Bifreiðaflutningar Bifreiðaflutningar Dekkjaþjónusta

Úrvinnsla bíla Bón og þvottu Endurvinnsla Bifreiðaverkstæði bifreiða

43

BÍLALEIGUBÍLL ERLENDIS BÍLAPRÓFUN FÍB FERÐALÖG

HVAÐA TRYGGING ER Í KORTUNUM

K

orthafar greiðslukortanna sem talin eru upp hér á hægri síðu, eru með innifalda í kortinu sínu kaskótryggingu vegna bílaleigubíla collision damage waiver (CDW eða LDW) fyrir allt að 50.000 USD eða 5.663.500 íslenskar krónur (miðað við gengi 05.06.14). Eigin áhætta eða sjálfsábyrgð er 25.000 krónur af hverju tjóni. Þessi trygging gildir aðeins á ferðalögum erlendis svo framarlega sem greitt er fyrir leiguna á bílnum með greiðslukortinu. Þó eru á þessu eftirfarandi undantekningar: Vátryggingin gildir ekki á Íslandi, Rússlandi, og fyrrum lýðveldum Sovétríkjanna sálugu að undanskildum Eystrasaltsríkjunum, Eistlandi, Lettlandi og Litháen. Hún gildir heldur ekki í Afríku að Suður-Afríku undanskilinni og ekki í dvalarlandi korthafa þar sem hann á heimili.

Ef korthafi lendir í tjóni þarf hann eða hún að leita til þess tryggingarfélags sem viðskiptabankinn hefur samning við og hringja í tiltekið neyðarnúmer. Svarað er í 44

því allan sólarhringinn. Minniháttar tjón er þó oftast hægt að leysa í samráði við viðkomandi bílaleigu erlendis. Við heimkomu þarf að fara eftir upplýsingum frá viðkomandi tryggingafélagi. Best er að ganga frá tilkynningunni sem allra fyrst. Þegar ætlunin er að leigja sér bílaleigubíl erlendis þarf að hafa meðferðis staðfestingu frá bankanum sem gaf greiðslukortið út, um það að bílaleigubíllinn verði kaskótryggður meðan hann er í umsjá leigutakans.

Staðfestingin er sérstakt bílaleigukort sem á að hafa fylgt með kredikortinu þegar það barst í hendur korthafans.

Hafi kortið hins vegar glatast er hægt að nálgast nýtt hjá viðkomandi útgefanda kortsins sem er banki/ sparisjóður.

Aðrar takmarkanir á þessari tryggingu eru þær að tryggingin gildir ekki fyrir eftirfarandi ökutæki: Hraðskreiða og mjög dýra bíla eins og Lamborghini, Porsche og sambærileg lúxus ökutæki. Tryggingin gildir heldur ekki fyrir bíla sem orðnir eru eldri en 20 ára né heldur bíla sem ekki hafa verið framleiddir í 10 ár lengur.

Þá nær tryggingin heldur ekki til ökutækja eins og vörubíla, dráttarvéla, húsbíla og bifhjóla.

Einnig skal á það bent að aldur ökumannanna/leigutakanna skiptir máli hér. Tryggingin nær til ökumanna með gild ökuskírteini og eru á aldrinum 21 – 74 ára. Rétt að benda líka á að hámarks leigutímabil er 31 dagur og gildir tryggingin bara fyrir einn bíl í hverju leigutilfelli.

Ekki er hægt að framlengja trygginguna vegna leigu til lengri tíma.

Til þess að tryggingin sé gild þarf að greiða bílaleigubílinn með kortinu, einnig þarf korthafi að vera ökumaður nr 1. Þar með gildir tryggingin einnig fyrir aðra skráða ökumenn bílaleigubílsins en korthafa sjálfan. Þannig getur hún gilt fyrir maka korthafa, sambýling, börn, foreldra, tengdaforeldra, systkini, viðskiptavini eða samstarfsmenn. En hafa skal alltaf í huga að korthafi þarf ávallt að vera skráður ökumaður bílaleigubílsins nr.

1 og leigutaki hans.

Vís

Arion banki: Platínum Vísa/Mastercard Gull viðskiptakort World Elite Valitor/Sparisjóðirnir Silfur viðskiptakort Gull viðskiptakort Platinum Vísa MP banki Business gull kort Vildarkort Platínum Platínum viðskiptakort Borgun/Sparisjóðirnir Gull viðskiptakort platinum Mastercard platinum viðskiptakort,

Sjóvá

Íslandsbanki: Silfur viðskiptakort, Gull viðskiptakort Platinum viðskiptakort Platinum Vísa/Mastercard American Express Premium American Express Business Icelandair American Express American Express Premium American Express Business Kredikort hf Platinum Mastercard Gull Corporate

TM

Landsbankinn: Platínum Vísa/Mastercard Silfur viðskiptakort Gull viðskiptakort Platínum viðskiptakort

   



Vélarvarahlutir

frá viðurkenndum framleiðendum 45

Nissan Qashqai

BÍLAPRÓFUNFÍFÍ B BÍLAPRÓFUN B

Notaleg gæðatilfinning

H

inn nýi Nissan Qashqai var heimsfrumsýndur undir lok árs 2013 og kynntur hér á Íslandi um miðjan apríl síðastliðinn. Bíllinn er allur stærri í sniðum en áður, en honum er ætlað að brúa bilið milli gamla bílsins og hins fráfarandi X-Trail. Ekki stendur til að bjóða upp á 7 sæta útfærslu líkt og áður (Qashqai +2), en sá möguleiki verður einungis fáanlegur í X-Trail og Pathfinder héðan í frá.

Stærri, léttari og sportlegri Eins og áður segir hefur nýi Qashqaiinn stækkað nokkuð umfram gamla bílinn. Lengdin hefur aukist um 5 cm og breiddin um 2 cm. Þó hefur hann lést um heil 40 kg í ferlinu, en er samt sem áður 1,5 cm lægri en áður. En ætli það sé ekki hluti af sportleikanum sem er svo móðins nú til dags? Útlitið er mjög afgerandi og fylgir straumum nútímans. Línur eru skarpar og taka mörgum stefnubreytingum og eru (að mati undirritaðs) of margar, úti um allt og skapa hálfgert kraðak.

Eftir að hafa skoðað bílinn í bak og fyrir, í hinum og þessum litum, reyndist megnið af þessum (óþarfa) línum drukkna í svörtum lit. Fyrir vikið virtist hönnunin meira flæðandi og bíllinn talsvert myndarlegri í svörtu. Afturhlerinn er skáhallandi í þágu „hönnunar“ og tapast því talsvert farangursrými samanborið 46

við klassískan, lóðréttan Volvo-hlera. Í hinu staðlaða „trommuprófi“ stóð nýi Qashqai-inn sig því ekki nægilega vel þar sem ekki reyndist mögulegt að koma bassatrommutösku inn í skottið (og loka því) án þess að fella niður aftursætin. Hér verður hver og einn að gera upp við sig hvort útlit eða notagildi sé mikilvægara.

Innrarými Það er hrein gæðatilfinning sem tekur á móti manni er sest er inn í bílinn. Efnisval innan handseilingar er til fyrirmyndar og lítið er um hörð, ódýr plastefni. Mælaborð og snertiskjárinn milli framsætanna ljóma í svölum, bláum lit og skapa þægilegt andrúmsloft. Yfirbragð innrarýmisins er stílhreint og heldur íhaldssamara en að utan. Þegar fyrst var sest upp í bílinn og takkarnir fyrir rafmagnsstýrða ökumannsætið mundaðir hefði mátt halda að mun smærri aðili hafði ekið bílnum. Leitt var að komast að því að sætið fór einfaldlega ekki nógu langt niður, og var höfuð hins 183 cm höfundar tæpum þumlungi frá þakinu í lægstu stöðu. Líklega má skrifa það á hið ómissandi glerþak, sem takmarkar höfuðrými lítillega.

Að öðru leyti var akstursstaðan hin ágætasta. Tveir glasahaldarar eru milli framsætanna ásamt stórum hurðarvasa sem auðveldlega má koma

fyrir kaffibrúsa eða álíka íláti. Nægt pláss er fyrir farþega í aftursætum, þó þolinmæði farþega miðsætis gæti verið takmörkuð með heldur minna höfuðrými en í öðrum sætum. Líkt og komið var inn á hér að framan var farangursrýmið takmarkað vegna skáhallandi afturhlerans, en plássið jókst þó feiknarmikið þegar sætin voru felld niður, en þau falla niður alveg flöt og reyndist því því leikur einn að hlaða inn í bílinn.

Búnaður og græjur Reynsluakstursbíllinn var í Tekna útfærslu, þ.e. af dýrustu gerð og drekkhlaðinn búnaði. Ætla mætti að þetta magn af búnaði ætti heima margfalt dýrari bílum, en hér er um að ræða alls kyns skynjara sem m.a. nema ef bíllinn skagar af akreininni sinni (e. Lane Departure Warning), vara ökumann við ef hann nálgast næsta bíl að framan of hratt og styður við hemlana sé þess þörf (e. Front Collision Avoidance) og nálægðarskynjara að framan og aftan sem auðvelda lagningu bílsins. Myndavélar eru í fram- og afturstuðurum og undir hliðarspeglum bílsins sem saman mynda svokallaða 360° sjón og gera það verkum að aldrei hefur verið auðveldara að leggja bíl.

Sem dæmi um annan tæknibúnað má nefna lyklalaust aðgengi, leiðsögukerfi með Íslandskorti, Bluetooth tengingu, Aux og USB tengi, LED-aðalljós og rafdrifið ökumannssæti ásamt öðrum

búnaði. Síðast þegar undirritaður komst í tæri við slíkt magn af tæknibúnaði var í þýskri eðalkerru sem kostaði það er samsvarar rúmlega þremur Qashqai-um. Í akstri Bíllinn er vel einangraður og hljóðlátur í akstri. Vélar- og vindhljóð eru í lágmarki sem gerir aksturinn afslappaðan og þægilegan. Afl er ekki ýkja mikið; aukið tog vélarinnar skilar sér reyndar í sæmilegu upptaki en þegar hestöflin grípa inn í óskaði maður þess að þau væru nokkuð fleiri. Í fyrstu virtist fjöðrunin hitta beint í mark; stórar ójöfnur á borð við hraðahindranir voru ljúflega straujaðar niður og veltingi vel haldið í skefjum í beygjum. Það kom þó á óvart hve óstyrkur og ör bíllinn varð við meiri ferð á minni ójöfnum, t.a.m. á Kringlumýrarbrautinni í Reykjavík. Líklega má skella skuldinni á nýja afturfjöðrun (e. Torsion Bar Suspension), sem er hvorki eins fáguð né áhrifarík eins og Multi Link fjöðrun fyrirrennarans og er ástæðan einfaldlega þyngdar- og kostaðarsparnaður. Aðra sögu var hins vegar að segja í malarakstri; bíllinn var rásfastur, fjórhjóladrifið greip vel í mölina og vakti öryggistilfinningu og sjálfstraust ökumanns til að reyna sífellt meira á þolmörk bílsins.

Að lokum voru margmiðlunartæki bílsins skilvirk og auðveld í notkun, bæði í mælaborði og milli framsæta.

Aragrúi valmöguleika og stillingar voru í boði og reyndist leikur einn að skilja allar skipanir og alla virkni. Passa verður þó upp á að halda augunum frá öllum græjunum og einbeita sér að akstrinum þar sem auðvelt var að týnast í hafsjó tækninnar og prófa alla valmöguleika, kort, hljóðkerfi og myndavélar!

Að lokum Þessi önnur kynslóð Nissan Qashqai er svo sannarlega vel heppnuð og mun að öllum líkindum rokseljast á Íslandi sem og víðar. Þökk sé hagkvæmni, aksturseiginleikum og ótrúlegu magni staðalbúnaðar má með sanni segja að Nissan Qashqai sé skynsöm fjárfesting og peninganna virði.

Róbert Már Runólfsson

Nissan Qashqai Verð: 4.590.000 kr – 5.790.000 kr Afl: 130 hestöfl Tog: 320 nm Eldsneytisnotkun í blönduðum akstri [l/100 km]: 4,6 – 4,9 Losun CO2 [g/100 km]: 119 - 129 Aksturseiginleikar Tæknibúnaður Verð Fjöðrun Farangursrými Aflleysi

47

BÍLAPRÓFUNFÍFÍ B BÍLAPRÓFUN B

Peugeot 308

Rúmgóður afbragðs akstursbíll

H

inn nýi Peugeot 308 hefur tekið miklum breytingum umfram þann sem hann kemur í staðinn fyrir, útlitslega sem og tæknilega. Hið gapandi framgrill víkur fyrir minna og stílhreinna grilli, LED-ljós eru staðalbúnaður í efri útfærslum og öll hlutföll ytra byrðis samsvara sér vel og skapa þannig stílhreint og heilsteypt útlit. Svo skal tekið fram að Peugeot 308 var nýverið valinn bíll ársins í Evrópu.

Peugeot 308 er afar rúmgóður í alla staði og talsvert rýmri en áður.

Farangursrými er feiknar stórt og aðgengi þess auðvelt, þó aftursætin falli ekki alveg flöt niður. Stærð farangursrýmis tekur nokkuð pláss frá farþegum aftursæta samanborið við t.a.m. Bíl ársins á Íslandi 2014, Skoda Octavia, en þó er rýmið nægt til að sæmilega fari um þrjá farþega.

Efnisnotkun er, líkt og svo oft áður í frönskum bílum, ekki hin besta í innra rými bílsins og áferð efna í kringum mælaborð og miðstokk ódýr. Reynsluakstursbíllinn var búinn stórum margmiðlunar-snertiskjá sem sá um flestar skipanir bílsins og hýsti m.a. fullkomið leiðsögukerfi með Íslandskorti. Svörun skjásins var þó heldur sein og skipanir oft óþarflega flóknar. Með „minimalískri“ 48

hönnun að innan eru nær allir takkar fjarlægðir úr mælaborði og færðir í margmiðlunarskjáinn; þar á meðal miðstöðvarstillingarnar sem reyndu nokkuð á þolinmæði höfundar til lengdar. Í akstri slær Pusjóinn í gegn með sinni getu og þægindum. Stýrið er lítið, sportlegt og nákvæmt, þótt næmni fyrir veginum í gegnum það sé á undanhaldi. Fjöðrunin er afar vel heppnuð; mýkri en í gamla bílnum en þó stöðug og heldur bílnum tiltölulega flötum í beygjum. Á sama tíma er bíllinn fullkomlega þægilegur yfir hvers kyns ójöfnur borgar- og þjóðvega. Þessa dýnamísku aksturseiginleika má rekja til 140 kg þyngdartaps umfram gamla bílinn og fágaðri útfærslu á hönnun fjöðrunarinnar. 1.6 lítra, 116 hestafla dísilvélin togaði vel og voru gírskiptingar mjúkar og fyrirgefandi, sama hversu illa reynt var að skipta um gír. Vélar- og veghljóð reyndust svo í algjöru lágmarki – einn af athyglisverðustu eiginleikum bílsins – og bíllinn greinilega vel smíðaður (við fyrstu kynni). Vonandi helst bíllinn jafn vel skrúfaður saman í gengnum árin og stuðlar þannig að bættri ímynd franskra smíðagæða!

En ef það er eitthvað sem má hrósa frönskum bílaframleiðindum fyrir þessa dagana, þá er það eldsneytiseyðsla og losun gróðurhúsalofttegunda – eða réttara sagt, skortur á hvoru tveggja. Meðaleyðsla á meðan reynsluakstri stóð var vægast sagt ótrúleg, eða rétt tæpir 5 lítrar á hverja 100 km. Uppgefin eyðsla upp á 3.7 l/100 km er að vísu nokkuð fjarri rauninni sem kemur ekki á óvart þegar miðað er við varfærinn akstursmáta við kjöraðstæður. Ennfremur er losun CO2 tveggja útfærslna vel innan við 120 g/100 km og má því leggja þeim frítt í miðborginni í 90 mínútur.

Á heildina litið er hinn nýi Peugeot 308 vel heppnaður bíll og vel að titli sínum kominn sem bíll ársins í Evrópu. Því má með sanni segja að hann sé verðugur keppinautur í vali á bíl ársins á Íslandi í ár, en úrslit verða kynnt í september.

Róbert Már Runólfsson

Peugeot 308 Afl: Frá 82 til 156 hestöfl (bensín) og frá 92 til 116 hestöfl (dísil) Tog: Frá 118 til 240 nm (bensín) og frá 230 til 285 nm (dísil) Eldsneytisnotkun í blönduðum akstri [l/100 km]: Frá 5,0 til 5,6 (bensín) og frá 3,6 til 3,7 (dísil) Losun CO2 [g/100 km]: Frá 114 til 129 (bensín) og frá 93 til 95 (dísil) Verð: Frá 3.360.000 kr til 4.490.000 kr (bensín) og frá 3.660.000 kr til 4.190.000 kr (dísil) Hljóðlæti Eldsneytiseyðsla Aksturseiginleikar Farangursrými Svifaseinn snertiskjár Efnisval

49

RAFVÆDDIR VEGIR BÍLAPRÓFUN FÍB FRÉTTIR

- SVÍAR VILJA LÁGMARKA ELDSNEYTISBRUNA Í VEGASAMGÖNGUM

S

ænska þingið hefur sett Svíum það markmið að stórminnka jarðefnaeldsneytisbruna í landsamgöngum næstu 15 árin svo mjög að neðar verði ekki komist. Þessu markmiði á að ná til og með árinu 2030.

Mjög víðtækar rannsóknir og tilraunir eru þegar hafnar hjá sænskum stofnunum eins og vegtæknistofnuninni VTI og er tilgangur þeirra að finna fljótvirkustu og hagkvæmustu aðferðirnar við að útrýma að mestu olíunni og bensíninu sem orkugjafa fyrir bílana.

VTI hefur í þessum tilgangi gangsett mikinn hermi (Simulator) til að prófa virkni rafmagnsvega - vega sem eru lagðir rafleiðslum en í þær sækja farartækin raforkuna sem knýr þau áfram. Í herminum eru aðallega þrenns konar orkumiðlunarkerfi prófuð:

Í fyrsta lagi loftlínur, í öðru lagi raflínur í vegyfirborði og í þriðja lagi segulsvið í veginum (Inductive Transfer) sem flytur raforku til bílanna snertingarlaust. Hver þessara orkumiðlunaraðferða hefur sína kosti og sína galla, afköstin eru misgóð, rekstraröryggið er misjafnt. Þá bætast við atriði eins og hætta og umhverfisþættir, þar á meðal sjónmengun. Allt er þetta hægt að forrita í herminn og prófa síðan og sannreyna hvernig virkar við mismunandi aðstæður, árstíðir o.s.frv.

Frá þessu er greint í nýjasta fréttabréfi samtaka norrænna vegagerða.

Að söðla um og breyta vegum í

rafvædda vegi er gríðarlega mikið og flókið mál. Verkefnisstjóri sænska rafvegahermisins segir herminn vera frábært tæki til þess að prófa tækni og aðstæður sem ennþá fyrirfinnast ekki, og fá raunsannar upplýsingar og samanburð á því hversu öruggar, hagkvæmar og skynsamlegar þær munu verða. En áður en farið verði út í jafn róttæka umbyltingu eins og þá að rafvæða vegina, verði að finna skárstu leiðirnar og eins verði að kynna niðurstöðurnar rækilega fyrir notendum veganna, hvernig þær muni virka fyrir þá, hvernig gjöldin fyrir afnot að vegunum verði innheimt af rafbílunum o.s.frv.

RAFORKA AÐ OFAN

- BMW BÝÐUR UPP Á BÍLSKÝLI MEÐ SÓLARSELLUM

S

ólarsellur á þökum bíla, einkum rafbíla, eru svo sem ekki nýjabrum lengur. Sólarsellurnar vinna rafmagn úr geislum sólarinnar og hjálpa til við að auka drægi rafbílsins, ekki síst með því að nýta sólarorkuna til að kæla innirými bílsins í heitri sólinni í Kaliforníu og á öðrum sólríkum og heitum svæðum. Nú hefur BMW látið hanna bílskýli með svo mörgum og afkastamiklum sólarsellum að nægja eiga til að halda rafbílnum nothæfum til daglegs brúks. Það er bandaríska hönnunarstofan 50

Designworks USA í Bandaríkjunum sem stendur að þessu en fyrirtækið er í eigu BMW. Bílskýlið og allt efnið í það er framleitt samkvæmt heimspeki og ítrustu hugmyndum um sjálfbærni, eins og reyndar rafbílarnir i3 og i8 frá BMW eru, þannig að framleiðsla bæði bíls og bílskýlis er hugsuð sem ein heild. Í þessum sjálfbærnisanda er uppistaðan í burðarvirki bílskýlisins bambus, en koltrefjaefni í burðarvirki bílanna er framleitt í Kanada með sjálfbærri orku frá fallvötnum og gólfmotturnar úr einhverskonar fljótsprottnu illgresi.

En sólarsellurnar á þaki bílskýlisins eru að meginhluta úr lagskiptu gleri. Framleiðsla þeirra og eyðing hefur lítil skaðleg umhverfisáhrif í för með sér og framleiðsluábyrgðin er 30 ár, sem víst er nokkru lengri en áætlaður líf-/afskriftatími Kárahnjúkavirkjunar. Ekki vitum við um áætluð hleðsluafköst þessa BMW bílskýlis, sem eflaust er háð sólskini og skýjafari, en í frétt um það segir að við bílskýlið góða megi tengja hraðhleðslustöð BMW; Wallbox Pro, og sé bílskýlið tengt við húsastrauminn og þar með raforkudreifinetið, megi gera ráð fyrir því að jöfunarreikningurinn við rafveituna verði almennt ýmist jákvæður eða neikvæður. Það hlýtur þó að fara verulega eftir sól- og skýjafari sem og notkun bílsins.

ÓHAPPIÐ: SNJALLSÍMAFORRIT TIL AÐ AUÐVELDA GERÐ TJÓNASKÝRSLUNNAR

Ó

hAPPið er nýtt snjallsímaforrit sem þjónustufyrirtækið Árekstur hefur tekið í notkun. Árekstur er óháð fyrirtæki sem sérhæfir sig í vettvangsrannsóknum umferðaróhappa á höfuðborgarsvæðinu. Þegar starfsfólk þess er kallað til þar sem árekstur hefur orðið í umferðinni, rannsakar það slysavettvanginn, tekur myndir, gerir uppdrætti og gengur frá skýrslum og sendir til viðkomandi tryggingafélaga óhappaökutækjanna. Þeir sem hafa óhAPPið í snjallsíma sínum geta með því sett sig beint í samband við Árekstur hafi umferðaróhapp orðið. Verði umferðaróhappið hinsvegar utan opnunartíma Áreksturs eða utan höfuðborgarsvæðisins er hægt að senda Árekstri upplýsingar og myndir af vettvangi sem duga til að ganga frá tjónaskýrslu beint úr

app-inu. Þetta er gert þannig smellt er á takk-ann ‘Gera tjónaskýrslu’ og fá þá notendurnir nákvæmar leiðbeiningar skref fyrir skref um það sem gera skal.

Appið sér síðan um að senda upplýsingarnar og ljósmyndirnar til Áreksturs sem vinnur úr þeim og sendir fullunna tjónaskýrslu á viðkomandi tryggingafélag.

Appið góða er hægt að nálgast ókeypis. Fyrir Android síma er hægt að nálgast það á Google

Play Store og fyrir iPhone í App Store. Þjónusta Áreksturs er frí fyrir viðskiptavini Sjóvá, Tryggingamiðstöðvarinnar, Vátryggingafélags Íslands og Varðar.

VITAÐ ER UM 74 DAUÐASLYS VEGNA GALLAÐS KVEIKILÁSS

R

euters fréttastofan hefur kannað gögn bandarísku slysarannsóknastofnunarinna FARS yfir dauðaslys sem orðið hafa í bílum frá General Motors sem rekja má til mjög umtalaðs galla í kveikilás (sviss) bílanna.

Rannsóknablaðamenn Reuters rannsökuðu gögnin út frá sömu aðferðafræði og starfsmenn GM hafa sjálfir unnið eftir við rannsóknir þessa sama máls.

Niðurstöður eru gerólíkar: Starfsmenn GM töldu að rekja mætti 13 dauðsföll til gallans en blaðamenn Reuters telja þau vera minnst 74.

Gallinn í kveikilásunum lýsir sér þannig að skyndilega drepst á bílunum í akstri. Við það verða loftpúðar óvirkir og hemlar verða

nánast óvirkir og stýrið mjög þungt. Ökumenn missa við það stjórn á bílunum og árekstur verður. Þau slys þar sem ökumaður og/ eða framsætisfarþegi týndu lífi voru sérstaklega rannsökuð af blaðamönnum Reuters.

Fram hefur komið í fréttum undanfarnar vikur að forsvarsmenn GM létu árum saman undir höfuð leggjast að innkalla bílana þótt þeir vissu af þessum galla strax árið 2001. Eftir að málið komst í hámæli í byrjun þessa árs á fjórðu milljón bílar verið innkallaðir

vegna gallans.

Blaðamenn Reuters báru jafnframt saman dauðaslysatíðni GM-bílanna Chevrolet Cobalt og Saturn Ion við dauðaslysatíðni sambærilegu bílanna Ford Focus, Honda Civic og Toyota Corolla.

Niðurstöður eru þær að dauðaslys af þessu tagi eru nærri sex sinnum algengari í Saturn Ion en í Toyota Corolla. Dauðaslys í Ion reyndust 5,9 á hverja 100 þúsund selda bíla, í Chevrolet Cobalt 4,1, 2,9 í Ford Focus, 1,6 í Honda Civis og 1,0 í Toyota Corolla 51

VÖRUR FÁST Í VEFVERSLUN Á FIB.IS & SKÚLAGÖTU 19 Innihaldslýsing: Hreinsigrisjur, sárabindi, teygjubindi, heftiplástur, blástursgríma, sáragrisja,plástur, hanskar, álteppi, skæri, flísatöng, þrýstiböggull, augnskol, klemmuplástur, plásturslengja.

Stærð sjúkratösku 19,5 sm x 14 sm

Vönduð handhæg sjúkrataska í bíllinn með íslenskum merkingum frá Landsbjörgu.

FÍB SJÚKRATASKA

Verð til félagsmanna

kr. 3.570.-

Almennt verð kr. 5.100.-

UV400

Hulstur og klútur fylgja með

Stafrænn loftmælir

Fullt verð Kr. 2.300FÍB verð kr.1.840

Öryggisljós 3 í 1

Fullt verð Kr. 3.900 FÍB verð kr.3.120

FÍB öryggisvesti

Fullt verð Kr. 2.065 FÍB verð kr.1.755

52

Gistimiðar

Félagsmenn kr.9.500

Gistimiðar

Félagsmenn kr.9.350

Hvalfjarðargöng

Félagsmenn kr.700

Þríhyrningur

Gott úrval bónvara frá Sonax

Fullt verð Kr. 2.850 FÍB verð kr.2.280

Fullt verð Kr. 5.490 Innlendar og erlendar FÍB verð kr.4.941 bækur og kort Gamla Vegahandbókin gildir sem kr. 1000 innborgun í nýja.

F

élagsmenn FÍB hafa aðgang að einum stærsta afsláttarklúbbi í heimi.

Show your Card! er landamæralaus afsláttarklúbbur bílaklúbba.

Tugþúsundir staða út um allan heim sem gefa afslátt. Ef þú ætlar að leigja bíl í fríinu, kaupa hótelgistingu, fara í dýragarð, vatnagarð eða á söfn, þá kannaðu Show your Card! afsláttinn áður en þú ferð og ferðakostnaðurinn minnkar. Mundu eftir FÍB félagsskírteininu. Það opnar þér aðgang.

PORTAVENTURA 15% Þriðji stærsti skemmtigarður í Evrópu

10 euro afsláttur

15%

20%

20% 20% 2 fyrir 1 Berlín og Amsterdam

15% 20%

10-20%

25%

53

BIFREIÐAÞJÓNUSTA

Skemmuvegi 44m Kópavogi · www.bilarogtjon.is Avis bílaleigubílar á staðnum

bfo.is

Þjónustuverkstæði fyrir eftirtaldar bifreiðar

reynsla – þekking – góð þjónusta

Bifreiðaverkstæði Friðriks Ólafssonar ehf

bfo@bfo.is

BG

BG

S VO

SV

T T UÐ ÞJ Ó NUS

TA

OT TUÐ ÞJÓNUS

TA

SMIÐJUVEGI 22 (GRÆN GATA) · 200 KÓPAVOGI · SÍMI: 567 7360

Verkstæði - Varahlutir - Smurþjónusta - Metan ísetningar

54

Aðalskoðun hf. Hjallahrauni 4, 220 Hafnarfirði Sími 590 6900 www.adalskodun.is Skeifan 5 (hjá vínbúðinni) sími 590 6930 Grjóthálsi 10 (við vesturlandsveg) sími 590 6940 Skemmuvegur 6, Kópavogi sími 590 6935 www.adalskodun.is Frumherji hf. Hestshálsi 6-8, Reykjavík Skeifunni (Grensásvegi 7) Reykjavík Gylfaflöt 19, Grafarvogi, Dalvegi 22, Kópavogi Garðatorgi, Garðabæ, Sími 570 9090 frumherji.is Dalshraun, Hafnarfjörður, Sími 570 9217 Tékkland Borgartún 24, 105 Reykjavík Holtagarðar, Reykjavík s. 414-9914 Reykjavíkurvegur 54, Hafnarfjörður s. 414-9912 Dalsbaut 1, Akureyri sími. 414-9916

BÍLAHÚS

Bergstaðir - Bergstaðastræti 6, 101 Rvk. Kolaport - við Seðlabanka Íslands, 101 Rvk. Ráðhúskjallari - við Ráðhús Reykjav. 101 Rvk. Stjörnuport - Laugavegi 94, 101 Rvk. Traðarkot - Hverfisgötu 20, 101 Rvk. Vesturgata - Vesturgötu 7, 101 Rvk. Vitatorg - Skúlagötu/Vitastíg, 101 Rvk. Nánari upplýsingar www.bilastaedasjodur.is

BÍLALEIGUR

Bílaleiga Flugleiða ehf. www.hertz.is Sími 522 4400 Fax 522 4401 hertz@hertz.is

BÍLARÉTTING, SPRAUTUN,TJÓNAMAT Arctic trucks ehf. Klettshálsi 3, 110 Reykjavík Sími 540 4900, www.arctictrucks.is A.B. skálinn, Gagnheiði 11, Selfossi s. 482 2200 Bifreiðaverkst.Kaupf. Skagfirðinga Hesteyri 2, 550 Sauðarkróki, Sími. 455 4570 fax.455 4571 Bílamálun Egilsstöðum ehf. Fagradalsbraut 21 Sími 471 2005, 700 Egilsstöðum, Bílamálunin Lakkhúsið, Smiðjuvegi 48 200 Kópavogi, Sími 567-0790, www.lakkhusid.is Bílar og tjón ehf.Skemmuvegi 44m Bleik gata 200 Kópavogi, Sími 578 5070, www.bilarogtjon.is Bílasprautun og réttingar Hjartar Smiðjuvegi 56 rauð gata, Kópavogi, S.587 9020, rettingar.is Bliki- Bílamálun og réttingar ehf, Smiðjuvegi 38 gul gata, 200 Kópavogi,S.567 4477 Bílverk BÁ ehf, Gagnheiði 3, 800 Selfossi Sími 482 2224, Fax 482 2354 www.bilverkba.is 5 stjörnu vottað, bilverkba@simnet.is Kar ehf, Bæjarflöt 10, 112 Reykjavík S. 567 8686 Lakkskemman ehf.Skemmuvegi 30, blá gata 200 Kópavogi, Sími 557 4540 Réttingaverk ehf,Hamarshöfða10,RvkS.5674343 Réttingaþjónustan ehf, Smiðjuvegi 40, gull gata Kópavogi, s. 557 6333, rettingathjounstan@itn.is Réttur – bílaréttingar, Funahöfða 17, 108 Reykjavík s. 587 6350, F 587 6351, rettur.net Smáréttingar ehf. – Réttingaþjónusta Smiðjuvegi 36 gul gata, 200 Kópavogi S.588 4644 Víkur-ós ehf, Bæjarflöt 6, 112 Reykjavík Sími 587 7760, Fax 587 7761, www.vikuros.is

BÍLASÖLUR

Bílver ehf. Innnesvegi 1, Akranesi s.431 1985, Bílaverkstæði Austurlands, Miðási 2 700 Egilsstöðum, Sími 471 1436, Nýir og notaðir

BÍLAVARAHLUTIR

AB Varahlutir, Bíldshöfða 18, Rvk, s.567 6020 E.T. Einar og Tryggvi, Klettagarðar 11 Rvk, S. 568 1580, F. 568 0844 www.et.is Stilling hf, Kletthálsi 5, 110 Reykjavík Sími 520 8000, www.stilling.is Varahlutaverslunin Kistufell ehf, Brautarholti

105 Reykjavík, Sími 562 2104, www.kistufell.is Mekonomen, Smiðsbúð 2, 210 Garðabær, Símli 527 2300, www.mekonomen.is Ljósboginn ehf, Bíldshöfða 14, 110 Reykjavík Sími 553 1244, ljosboginn@simnet.is

BÍLAUMBOÐ

Askja, Krókhálsi 11, 110 Reykjavík Sími: 590 2100, www.askja.is Bernhard, Vatnagörðum 24-26, 104 Reykjavík Sími: 520 1100, www.bernhard.is Brimborg, Bíldshöfða 6 og 8, 110 Reykjavík Sími: 5157000 www.brimborg.is BL, Sævarhöfða 2, 110 Reykjavík Sími: 525 8000 www.bl.is Bílabúð Benna, Tangarhöfða 8, 110 Reykjavík Sími: 590 2000, www.benni.is Hekla hf, Laugavegi 170-174, 105 Reykjavík Sími: 590 5000, www.hekla.is Toyota, Kauptún, Garðabær Sími: 570 5070, www.toyotakauptuni.is Suzuki, Skeifunni 17, 108 Reykjavík Sími: 568-5100, www.suzuki.is

ALMENN BIFREIÐAVERKSTÆÐI

Bílhúsið ehf, Smiðjuvegi 60, rauð gata, Kópavogi Sími 557 2540, Verkstæði/smurþjónusta, bilhusid.is Bifreiðastillingin ehf, Smiðjuvegi 40d, rauð gata 200 Kópavogi, Sími 557 6400, Fax 557 7258 Bifreiðaverkstæðið Baugsbót, Frostagötu 1b, 603 Akureyri S.462 7033, Metanísetningar Bifreiðaverkstæði Friðriks Ólafssonar Smiðjuvegi 22, græn gata, 200 Kópavogi Sími 567 7360, Fax 557 7374, www.bfo.is Bifreiðaverkstæði Grafarvogs ehf, Gylfaflöt 24-30 112 Reykjavík, Sími 577 4477, Þjón. Bílabúð Benna Bifreiðaverkstæði Jónasar, Skemmuvegi 46, 200 Kópavogur, sími 557 1430. www.jonasar.is Bílaverkstæðið Kirkjubæjarklaustri Iðjuvöllum 5, 880 Kirkjubæjarklaustri S.487 4630, Gsm 820 4515, Verkstæði, hjólbarðaverkstæði, Bifreiðaverkstæði Kaupfélags Skagfirðinga Hesteyri 2, 550 Sauðarkróki, S.455 4570 F.455 4571 Bifreiðaverkstæðið Pardus. Suðurbraut 565 Hofsósi, S.453 7380 pardus@pardusehf.is, Bílanes – Grandanes ehf. Bygggörðum 8, 170 Seltjarnarnesi S.561 1190, GSM 698 2212.

Bílvogur ehf, Auðbrekku 17, 200 Kópavogi Sími 564 1180, Fax 564 1153, Almennar viðgerðir.

Bílaverkstæði Austurlands, Miðási 2 700 Egilsstöðum, Sími 4705070, www.bva.is Bíla áttan, Smiðjuvegi 30, 200 Kópavogi Sími 587 1400, bilaattan@bilaattan.is Bílaþjónusta Péturs ehf, Vallholti 17, 800 Selfossi Sími 482 2050, Alhliða viðgerðaverkstæði, smurstöð Bíljöfur bifreiðaverkstæði ehf. - biljofur.is Smiðjuvegi 34, 200 Kópavogi, Sími 544 5151 Bílstál ehf, Askalind 3, Kópavogi Sími 564 4632 Bílver ehf, Innnesvegi 1,300 Akranesi S. 431 1985 Hekla hf, Laugavegi 170-174, 105 Reykjavík Sími: 590 5000, www.hekla.is Jeppasmiðjan ehf,Ljónsstöðum Árborg 801 Selfossi Sími 482 2858, Fax 482 1004, Varahlutir/breytingar Rafstilling ehf, Dugguvogi 23, 104 Reykjavík Sími 581 4991, Fax 581 4981, www.rafstilling.is Stimpill ehf, Akralind 9, 201 Kópavogi S. 564 1268, Þjónusta fyrir Renault, Hyundai, Land Rover, BMW Smur og dekkjaþjónusta, Aðalstræti 3 450 Patreksfirði, Sími 456 1144 Vélastilling sf, Auðbrekku 16, 200 Kópavogur Sími 554 3140, Fax 564 4460, velastilling@simnet.is Vélrás Bifreiða- og vélaverkstæði velras@velras.is

Vagnhöfða 5, 110 Reykjavík, Sími 577 6670

BÍLSKÚRSHURÐIR OG OPNARAR

BIFREIÐAÞJÓNUSTA

BIFREIÐASKOÐUN

Glófaxi ehf. blikksmiðja, Ármúla 42, 108 Reykjavík Sími 581 2900, Fax 588 8336, www.glofaxi.is Héðinn, Gjáhellu 4, Hafnarfjörður, Sími 5692100 Bílskúrshurðaþjónustan, sími 892 7285

BÓN- OG ÞVOTTASTÖÐVAR Bílaþvottastöðin Löður ehf, Sími 544 4540, www.lodur.is

HJÓLBARÐAR OG ÞJÓNUSTA

Barðinn Skútuvogi 2, Reykjavík, s. 568-3080.

Bifreiðaverkstæði Kaupfélags Skagfirðinga Hesteyri 2, 550 Sauðarkróki, Sími 455 4570 Bíla áttan, Smiðjuvegi 30, 200 Kópavogi Sími 587 1400, bilaattan@bilaattan.is Bílvogur ehf, Auðbrekku 17, 200 Kópavogi Sími 564 1180, Fax 564 1153, bilvogur@simnet.is Dekkjahöllin, Skeifan 5, 108 Reykjavík, S.581 3002 Draupnisgata 5, 600 Akureyri S. 462 3002 Þverklettar 1, sími 471 2002, www.dekkjahollin.is Hjólbarðaverkstæði Sigurjóns, Hátúni 2a 105 Reykjavík, Sími 551 5508 Hjólbarðaverkstæði Grafarvogs, Gylfaflöt 3 112 Reykjavík , Sími 567 4468 Smur og dekkjaþjónusta, Aðalstræti 3 450 Patreksfirði, Sími 456 1144 Sólning hf, Smiðjuvegi 68-70, 200 Kópavogi Sími 544-5000, www.solning.is Njarðvík, Fitjabraut 12, s.421-1399 Selfossi, Austurvegi 52, s,482-2722 Hafnarfjörður, Rauðhellu 11, s. 568-2035 Hafnarfjörður, Hjallahraun 4, s. 565-2121

PÚSTÞJÓNUSTA

Kvikk Þjónustan, Vagnhöfða 5, 110 Reykjavík, Drangahrauni 1, Hafnarfirði, s. 520 0600 kvikk.is

KERRUR OG DRÁTTARBEISLI

Vagnar og þjónusta,Tunguhálsi 10, Rvk s.567 3440

VERSLUN, LÁSASMIÐIR OG ÞJÓNUSTA

Bílasmiðurinn hf, Bíldshöfða 16, 110 Reykjavík Sími 567 2330, Fax 567 3844, bilasmidurinn.is Neyðarþjónustan lykla- og lásasmiður Skútuvogur 11, Reykjavík, s.5108888 Neyð.8006000

RAFGEYMAR OG ÞJÓNUSTA

Rafgeymasalan ehf, Dalshrauni 17, 220 Hafnarfirði Sími 565 4060, www.rafgeymar.is Rafstilling ehf, Dugguvogi 23, 104 Reykjavík S. 581 4991, Fax 581 4981, www.rafstilling.is Skorri ehf, Bíldshöfða 12, 110 Reykjavík Sími 577 1515, Fax 577 1517, www.skorri.is

SJÁLFSKIPTIVIÐGERÐIR

Stimpill ehf, Akralind 9, 201 Kópavogi,S. 564 1268

SMURSTÖÐVAR

Bílvogur ehf, Auðbrekku 17, 200 Kópavogi Sími 564 1180, Fax 564 1153 Bíla áttan, Smiðjuvegi 30, 200 Kópavogi Sími 587 14 00, bilaattan@bilaattan.is Smur og dekkjaþjónusta, Aðalstræti 3 450 Patreksfirði, Sími 456 1144 Smurstöðin Fosshálsi, Fosshálsi 1, Rvk s.567 3545 Smurstöðin Akranesi, Smiðjuvöllum 2, S.431 2445 Stimpill ehf, Akralind 9, Kópavogi, Sími 564 1268

VINNUVÉLAR

Vélfang ehf, Gylfaflöt 32, 112 Reykjavík Sími 580-8200, velfang@velfang.is www.velfang.is

55

Goodyear er í vinningsliðinu FEB 2014

Frammistaða GOODYEAR EfficientGrip

1. SÆTI

Í PRUFUAKSTRI TEKNIKENS VÄRLD #8/2014 SWEDEN

F D M

1. SÆTI

1. SÆTI

Í PRUFUAKSTRI

Í PRUFUAKSTRI FDM MARS 2014 DENMARK

RÅD & RÖN #2/2014 SWEDEN

„Goodyear Efficient Grip er með afgerandi bestu virknina í þessari prófun. Það er alstaðar með hámarksskor í öllum hlutum prófunar og tapar aldrei gæðaeiginleikum sínum. Það ber vott um öruggt dekk.

Einnig má bæta við að Goodyear hefur tekist betur en nokkur annar að sameina grip og lága snúningsmótstöðu.“ Teknikens Värld „5 stjönur Frábært dekk með góða eiginleika í öllum öryggisþáttum.

Besta dekkið á votu undirlagi „ Sigurvegari þessa prófs“ FDM

* Teknikes Värld, (NO.8/2014) Summer / HP 205/55 R16 V, Råd & Rön (No. 2/2014), FDM mars 2014, 195/65R15.

MADE TO FEEL GOOD.

56

VERKSTÆÐI

NÝTT DEKKJA

Klettagörðum 8-10 | 104 Reykjavík | Sími: 590 5100 | Suðurhrauni 2b | 210 Garðabær | Sími: 590 5290 | www.klettur.is