Koha 753

KOHA Javore Podgoricë e enjte, 23 shkurt 2017 Viti XVl Numër 753 Çmimi 0,50

Krijimi i hapësirës

së përbashkët kulturore shqiptare KOHA Javore KOHA Javore

KOHA Javore KOHA Javore

Podgoricë e enjte, 22 dhjetor 2016 Viti XV Numër 745 Çmimi 0,50

Podgoricë e enjte, 8 dhjetor 2016 Viti XV Numër 743 Çmimi 0,50

Podgoricë e enjte, 2 shkurt 2017 Viti XVl Numër 750 Çmimi 0,50

Podgoricë e enjte, 15 dhjetor 2016 Viti XV Numër 744 Çmimi 0,50

KOHA Javore

Teatri - një dëshirë e munguar e ulqinakëve Qençe

Podgoricë e enjte, 23 shkurt 2017 Viti XVl Numër 753 Çmimi 0,50

Krijimi i hapësirës

APATIA Të avancohet së përbashkët

kulturore shqiptare politike roli i mediave nuk në shoqëri jetohet ma

pozita dhe

SHQIPTARËT E 1001 HALLEVE

Teatri - një dëshirë e munguar e ulqinakëve Qençe

nuk jetohet ma Emërimet Komedia e mjerimit

Në udhëkryq

Në udhëkryq

politike në

sistemin

arsimor

1 NSSI

ISSN 1800-5696

ma k Qençe nu

1 NSSI

ma uk Qençe n

APATIA politikeKur do të fillojë ndërtimi i fazës së tretë të rrugës Ulqin – Sukubinë?

Të avancohet pozita dhe roli i mediave në shoqëri Lufta e Ftohtë duhet shmangur Me shkas: 23 janari - Dita e gazetarisë në Mal të Zi

Kur do të fillojë ndërtimi i fazës së tretë të rrugës Ulqin – Sukubinë?

Ulqin – Sukubinë? së tretë të rrugës ndërtimi i fazës Kur do të fillojë

mbi supe dhe Kosovë 100 vjet gjuhë

Thyerja e heshtjes së zgjatur mbi përdhunimin gjenocidal në Kosovë

Krijuesi Me shkas: 23 janari - Dita e gazetarisë në Mal të Zi i madh i letërsisë shqipe

Kosovë gjenocidal në mbi përdhunimin htjes së zgjatur Thyerja e hes-

shqipe letërsisë i madh i Krijuesi

në shoqëri roli i mediave pozita dhe Të avancohet

voreHA arsimor KJaO sistemin politike në voreHA EmërimetKO JavorHA KJaO e Podgoricë

2016 e enjte, 8 dhjetor

Viti XV Numër

743 Çmimi 0,50

Podgoricë e enjte,

15 dhjetor 2016

Viti XV Numër

ISSN 1800-5696 6965-0081 NSSI

Podgoricë e enjte, 9 shkurt 2017 Viti XVl Numër 751 Çmimi 0,50

8 dhjetor 2016

1001 HALLEVE

Në udhëkryq

Në udhëkryq

Komedia e mjerimit

Krijuesi i madh i letërsisë shqipe

Kosovë gjenocidal në mbi përdhunimin htjes së zgjatur Thyerja e hes-

shqipe letërsisë i madh i në Mal të Zi Krijuesi Me shkas: 23 janari - Dita e gazetarisë

Shkodra, qyteti më joshës për krajanët krajanët joshës për qyteti më Shkodra,

Të avancohet pozita dhe roli i mediave në shoqëri

sistemin politike në

mbi supe dhe Kosovë 100 vjet gjuhë

Me shkas: 23 janari - Dita e gazetarisë në Mal të Zi shmangur Ftohtë duhet Lufta e

KJO avorH e A

në shoqëri roli i mediave pozita dhe Të avancohet

Nobelin! meriton Kadare

politike APATIA

Javore KOHA

Javore KOHA Javore KOHA Podgoricë e enjte, 15 dhjetor 2016 Viti XV Numër 744 Çmimi 0,50

Ulqin – Sukubinë? së tretë të rrugës ndërtimi i fazës Kur do të fillojë

6965-0081 NSSI

mjerimit Komedia e

SHQIPTARËT E 1001 HALLEVE

100 vjet gjuhë dhe Kosovë mbi supe

Kur do të fillojë ndërtimi i fazës së tretë të rrugës Ulqin – Sukubinë?

arsimor

jetohet ma Emërimet nuk

Qençe ulqinakëve munguar e dëshirë e Teatri - një

Podgoricë e enjte, 8 dhjetor 2016 Viti XV Numër 743 Çmimi 0,50

Çmimi 0,50

Thyerja e heshtjes së zgjatur mbi përdhunimin gjenocidal në Kosovë

Qençe nu k ma 6965-0081 NSSI

6965-0081 NSSI

e luftës viktimat që nderoi Manifestim

Çmimi 0,50 XV Numër 744

2017 Viti XVl Numër 750

744 Çmimi 0,50

ISSN 1800-5696

6965-0081 NSSI

ISSN 1800-5696

Manifestim që nderoi viktimat e luftës

Viti XV Numër

6965-0081 NSSI

ISSN 1800-5696

Viti

15 dhjetor 2016

743 Çmimi 0,50

Teajet tri -oh dëshirënjëet munguare e ulqinakëv e

743 Çmimi 0,50

15 dhjetor 2016

Viti XV Numër

ISSN 1800-5696

SHQIPTARËT E

ISSN 1800-5696

Durmishi: Kosova ka shënuar progres

e gazetarisë në Mal të Zi

vlerave perëndimore themeli i mbrojtjes së Nato mbetet gur-

KOHA Javore

e A avorH KJO e A avorH KJO Podgor icë e enjte,

Me shkas: 23 janari - Dita

në shoqëri roli i mediave pozita dhe Të avancohet

Nato mbetet gurthemeli i mbrojtjes së vlerave perëndimore

Podgoricë e enjte, 2 shkurt

Viti XV Numër

Çmimi 0,50

Podgoricë e enjte, 9 shkurt 2017 Viti XVl Numër 751 Çmimi 0,50

Podgoricë e enjte,

8 dhjetor 2016

mbi supe dhe Kosovë 100 vjet gjuhë

e KJaO JavorHA EmërimetKO voreHA politike në sistemin KJaO voreHA arsimor Podgoricë e enjte,

Podgor icë e enjte,

2017 Viti XVl Numër 750

Javore KOHA

shënuar progres Kosova ka Durmishi:

Ulqin – Sukubinë? së tretë të rrugës ndërtimi i fazës Kur do të fillojë

744 Çmimi 0,50

Podgoricë e enjte, 2 shkurt

Durmishi: Kosova ka shënuar progres

100 vjet gjuhë dhe Kosovë mbi supe

Kadare meriton Nobelin!

100 vjet gjuhë dhe Kosovë mbi supe

6965-0081 NSSI

1001 HALLEVE

6965-0081 NSSI

SHQIPTARËT E

6965-0081 NSSI

e ulqinakëv e munguare dëshirënjëet tri -oh Teajet

Shkodra, qyteti më joshës për krajanët krajanët joshës për qyteti më Shkodra,

ISSN 1800-5696

mjerimit Komedia e

ISSN 1800-5696

e luftës viktimat që nderoi Manifestim

Kadare meriton Nobelin!

Podgoricë e enjte, 9 shkurt 2017 Viti XVl Numër 751 Çmimi 0,50

ISSN 1800-5696

1 NSSI 6965-008

Në udhëkryq

Manifestim që nderoi viktimat e luftës

6965-008

Shkodra, qyteti më joshës për krajanët krajanët joshës për qyteti më Shkodra,

ISSN 1800-5696

6965-008

ëve ulqinaka re mungu ë e dëshir nhjëet rit-o Teajte 1001 HAL LEVE

KOHA Javore

SHQIPTARËT E 1001 HALLEVE

Në udhëkryq

SHQIPTARËT E

Podgoricë e enjte, 2 shkurt 2017 Viti XVl Numër 750 Çmimi 0,50

Podgoricë e enjte, 15 dhjetor 2016 Viti XV Numër 744 Çmimi 0,50

mjerimit Komedia e

Lufta e Ftohtë duhet shmangur Me shkas: 23 janari - Dita e gazetarisë në Mal të Zi

Podgoricë e enjte, 22 dhjetor 2016 Viti XV Numër 745 Çmimi 0,50

Podgoricë e enjte, 8 dhjetor 2016 Viti XV Numër 743 Çmimi 0,50

ISSN 1800-5696

ISSN 1800-5696

1 NSSI

6965-008

e luftës vik timat që nderoi Manifestim

KOHA Javore KOHA Javore

KOHA Javore KOHA Javore

Komedia e mjerimit

ISSN 1800-5696

ISSN 1800-5696

Manifestim që nderoi viktimat e luftës

Podgoricë e enjte, 9 shkurt 2017 Viti XVl Numër 751 Çmimi 0,50

Podgoricë e enjte, 2 shkurt

2017 Viti XVl Numër 750

Çmimi 0,50

Javore KOHA Javore KOHA Podgoricë e enjte, 2 shkurt 2017 Viti XVl Numër 750 Çmimi 0,50

Podgoricë e enjte, 22 dhjetor 2016 Viti XV Numër 745 Çmimi 0,50

kulturore shqiptare

së përbashkët Krijimi i hapësirës

Javore KOHA Podgoricë e enjte, 23 shkurt 2017 Viti XVl Numër 753 Çmimi 0,50

Nato mbetet gurthemeli i mbrojtjes së vlerave perëndimore

PËRMBAJTJE

5

Parakusht për zhvillimin e ardhshëm të Ulqinit

Ditë të errëta për fëmijët

12

Kraleva e sotme dikur ishte fushëbetejë për shqiptarët 16

Kadare, ndër dhjetë autorët të 15 rekomanduar nga gazeta angleze

KOHA Javore Themelues: Kuvendi i Malit të Zi Gazetë javore për aktualitete, shkencë dhe kulturë, Numri i parë doli më 21 shkurt 2002.

Botues: Këshilli

Kombëtar i Shqiptarëve Redaktor Përgjegjës: Ali Salaj Gazeta redaktohet nga kolegjiumi:

Fahrudin Gjokaj (Redaktor Teknik & Sistem Inxhinjer) Ismet Kallaba (aktualitete, sport), Toni Ujkaj (kulturë) Vijoleta Berishaj (sekretare teknike) Adresa: Bulevar revolucije 15, Podgoricë Telefon & fax: 020/240-659 E-mail: kohajavore@t-com.me, www.kohajavore.org

2

Javore KOHA

E ENJTE, 23 SHKURT 2017

PËRMBAJTJE

Britanikët: Rusia organizoi komplotin 20 e vitit të kaluar në Malin e Zi

26

Bastet për “Oscars”

22

Amir Xhakoviq dhe Marko Simoviq, ekzekutuan pjesë nga kompozitorë të njohur botërorë 33

Njeri me autoritet te qytetarët e Rozhajës

KOHA Javore KOHA Javore

KOHA Javore KOHA Javore

Podgoricë e enjte, 22 dhjetor 2016 Viti XV Numër 745 Çmimi 0,50

Podgoricë e enjte, 8 dhjetor 2016 Viti XV Numër 743 Çmimi 0,50

Podgoricë e enjte, 29 dhjetor 2016 Viti XV Numër 746 Çmimi 0,50

Podgoricë e enjte, 15 dhjetor 2016 Viti XV Numër 744 Çmimi 0,50

Pa ndonjë

KOHA Javore NDRYSHIM

Teatri - një dëshirë e munguar e ulqinakëve Qençe

së përbashkët

SHQIPTARËT E 1001 HALLEVE

nuk jetohet ma

Podgoricë e enjte, 2 shkurt 2017 Viti XVl Numër 750 Çmimi 0,50

Podgoricë e enjte, 15 dhjetor 2016 Viti XV Numër 744 Çmimi 0,50

KOHA Javore

Teatri - një dëshirë e munguar e ulqinakëve Qençe SHQIPTARËT E 1001 HALLEVE

nuk jetohet ma Emërimet Komedia e mjerimit

mjerimit Komedia e

Në udhëkryq

Në udhëkryq

Shkodra, qyteti më joshës për krajanët krajanët joshës për qyteti më Shkodra,

politike në

sistemin

arsimor

ISSN 1800-5696

ma Qençe nuk 1001 HALLEVE

1 NSSI

ISSN 1800-5696

ma uk Qençe n

6965-0081 NSSI

SHQIPTARËT E

6965-0081 NSSI

1 NSSI 6965-008

e ulqinakëv e munguare dëshirënjë ri - het jeto Teat

APATIA politike

Të avancohet pozita dhe roli i mediave në shoqëri Lufta e Ftohtë duhet shmangur Me shkas: 23 janari - Dita e gazetarisë në Mal të Zi ISSN 1800-5696

e luftës viktimat që nderoi Manifestim

ISSN 1800-5696

1 NSSI 6965-008

Në udhëkryq

Manifestim që nderoi viktimat e luftës

ISSN 1800-5696

ëve ulqinaka re mungu ë e dëshir nhjëet trit-o Teaje 6965-008

Shkodra, qyteti më joshës për krajanët krajanët joshës për qyteti më Shkodra,

Kur do të fillojë ndërtimi i fazës së tretë të rrugës Ulqin – Sukubinë?

Podgoricë e enjte,

8 dhjetor 2016

Viti XV Numër

ARKIVI: www.kohajavore.org

Qëndrimi anticivilizues i një politikani

Qëndresa dhe flijimi për flamurin tonë kombëtar

mbi supe dhe Kosovë 100 vjet gjuhë

Thyerja e heshtjes së zgjatur mbi përdhunimin gjenocidal në Kosovë

Krijuesi Me shkas: 23 janari - Dita e gazetarisë në Mal të Zi i madh i letërsisë shqipe

Kosovë gjenocidal në mbi përdhunimin htjes së zgjatur Thyerja e hes-

shqipe letërsisë i madh i Krijuesi

Podgoricë e enjte,

15 dhjetor 2016

Viti XV Numër

në shoqëri roli i mediav pozita dhe e Të avancohet

744 Çmimi 0,50

Podgoricë e enjte, 2 shkurt

2017 Viti XVl Numër 750

Çmimi 0,50

Nato mbetet gurthemeli i mbrojtjes së vlerave perëndimore

Javore KOHA Podgoricë e enjte, 9 shkurt 2017 Viti XVl Numër 751 Çmimi 0,50

6965-0081 NSSI

shënuar progres Kosova ka Durmishi:

vlerave perëndimore themeli i mbrojtjes së Nato mbetet gur-

KOHA Javore Podgoricë e enjte, 9 shkurt 2017 Viti XVl Numër 751 Çmimi 0,50

KO Javore A JavoreHA EmërimetKOH politike në sistemin KO JavoreHA arsimor

avoreHA KJO avoreHA KJO Podgoricë e enjte,

8 dhjetor 2016

Viti XV Numër

15 dhjetor 2016

Viti XV Numër

ISSN 1800-5696

Thyerja e heshtjes së zgjatur mbi përdhunimin gjenocidal në Kosovë

Krijuesi i madh i letërsisë shqipe

Kosovë gjenocidal në mbi përdhunimin htjes së zgjatur Thyerja e hes-

shqipe letërsisë i madh i në Mal të Zi Krijuesi Me shkas: 23 janari - Dita e gazetarisë

Të avancohet pozita dhe e roli i mediav në shoqëri

Komedia e mjerimit

Kur do të fillojë ndërtimi i fazës së tretë të rrugës Ulqin – Sukubinë?

arsimor sistemin 6965-0081 NSSI

Në udhëkryq

Shkodra, qyteti më joshës për krajanët krajanët joshës për qyteti më Shkodra,

ISSN 1800-5696

6965-0081 NSSI

ISSN 1800-5696

politike në

jetohet ma Emërimet Qençe nuk ulqinakëve mjerimit Komedia e

munguar e dëshirë e Teatri - një

744 Çmimi 0,50

SHQIPTARËT E 1001 HALLEVE

Podgoricë e enjte, 15 dhjetor 2016 Viti XV Numër 744 Çmimi 0,50

mbi supe dhe Kosovë 100 vjet gjuhë

Me shkas: 23 janari - Dita e gazetarisë në Mal të Zi shmangur Ftohtë duhet Lufta e

në shoqëri roli i mediave pozita dhe Të avancohet

Nobelin! meriton Kadare

politike APATIA

Javore KOHA

Javore KOHA Javore KOHA Podgoricë e enjte, 8 dhjetor 2016 Viti XV Numër 743 Çmimi 0,50

100 vjet gjuhë dhe Kosovë mbi supe

Ulqin – Sukubinë? së tretë të rrugës ndërtimi i fazës Kur do të fillojë

6965-0081 NSSI

6965-0081 NSSI

Viti XV Numër

Në udhëkryq

6965-0081 NSSI

ISSN 1800-5696

15 dhjetor 2016

Manifestim që nderoi viktimat e luftës

Çmimi 0,50

743 Çmimi 0,50

1001 HALLEVE

dëshirë munguare ulqinakëv e e

e luftës viktimat që nderoi Manifestim

2017 Viti XVl Numër 750

744 Çmimi 0,50

Qençe nuk Teat jeto ri - një het ma

743 Çmimi 0,50

Podgoricë e enjte,

Kadare meriton Nobelin!

743 Çmimi 0,50

Durmishi: Kosova ka shënuar progres

SHQIPTARËT E

Viti XV Numër

Kadare meriton Nobelin!

100 vjet gjuhë dhe Kosovë mbi supe

Ulqin – Sukubinë? së tretë të rrugës ndërtimi i fazës Kur do të fillojë

Podgoricë e enjte, 2 shkurt

8 dhjetor 2016

Lufta e Ftohtë duhet shmangur

JavoreHA arsimor KO sistemin politike në EmërimetKOH JavoreHA Javore A KO

Podgoricë e enjte,

Podgoricë e enjte,

APATIA politike

Shqiptarët në Mal të Zi gjatë vitit 2016

Podgoricë e enjte, 9 shkurt 2017 Viti XVl Numër 751 Çmimi 0,50

ISSN 1800-5696

mjerimit Komedia e

1001 HALL EVE

Podgoricë e enjte, 22 dhjetor 2016 Viti XV Numër 745 Çmimi 0,50

Podgoricë e enjte, 8 dhjetor 2016 Viti XV Numër 743 Çmimi 0,50

Në udhëkryq

SHQIPTAR ËT E

KOHA Javore KOHA Javore

KOHA Javore KOHA Javore

Komedia e mjerimit

ISSN 1800-5696

ISSN 1800-5696

1 NSSI

6965-008

e luftës viktimat që nderoi Manifestim

kulturore shqiptare ISSN 1800-5696

ISSN 1800-5696

Manifestim që nderoi viktimat e luftës

pozitiv

Podgoricë e enjte, 23 shkurt 2017 Viti XVl Numër 753 Çmimi 0,50

Krijimi i hapësirës

Podgoricë e enjte, 9 shkurt 2017 Viti XVl Numër 751 Çmimi 0,50

Javore KOHA Javore KOHA Podgoricë e enjte, 2 shkurt 2017 Viti XVl Numër 750 Çmimi 0,50

Podgoricë e enjte, 22 dhjetor 2016 Viti XV Numër 745 Çmimi 0,50

kulturore shqiptare

së përbashkët

E ENJTE, 23 SHKURT 2017

Javore KOHA

3

NGJARJE JAVORE

Ambasada e Republikës së Kosovës në Podgoricë organizoi pritje me rastin e 9-vjetorit të Pavarësisë

Durmishi: Kosova ka shënuar progres

Podgoricë – Ambasada e Republikës së Kosovës në Mal të Zi kremtoi të premten 9-vjetorin e Pavarësisë së Kosovës me një pritje të organizuar në hotelin “Centre Ville” në Podgoricë, ku kanë marrë pjesë përfaqësues të korit diplomatik të akredituar në Mal të Zi, përfaqësues të Qeverisë dhe Kuvendit të Malit të Zi, partive politike shqiptare, pushtetit vendor, gazetarë etj.

Në fjalën e tij, ambasadori i Republikës së Kosovës, Skender Durmishi, ka folur për të arriturat e këtij shteti gjatë këtyre viteve.

Ai ka thënë se për nëntë vite Kosova ka shënuar progres, si në planin e brendshëm ashtu edhe të jashtëm.

“Sot kemi 113 shtete që e kanë njohur shtetin e Kosovës, kemi paralajmërime për njohje të reja. Kjo do të thotë se po shtohet numri i vendeve të cilat e kanë të qartë se Republika e Kosovës po ndërton shoqëri multietnike, me standarde të avancuara demokratike, me të drejta të barabarta për të gjitha komunitetet, me ekonomi të tregut të lirë, me respekt për të gjithë fqinjët e saj dhe

4

Javore KOHA

E ENJTE, 23 SHKURT 2017

e përcaktuar për të qenë faktor aktiv i stabilitetit rajonal”, ka theksuar Durmishi.

Ambasadori i Kosovës ka deklaruar se ky shtet ka shënuar suksese edhe në fusha të tjera, si sporti, ku Kosova ka arritur të fitojë medalje olimpike, është anëtarësuar në UEFA dhe FIFA, pastaj në fushën e kulturës ku nga Kosova kanë dalë vajza e djem të denjë për hite botërore, janë prodhuar filma që janë nominuar për çmimet OSCAR, BAFTA e të tjerë tituj prestigjozë.

Durmishi ka shprehur mirënjohje për mbështetjen e vazhdueshme nga Mali i Zi për aktin e njohjes së pavarësisë, por edhe për përkrahjen në konsolidimin e pozitës ndërkombëtare të Kosovës.

Ai ka lavdëruar bashkëpunimin e deritashëm me Malin e Zi, duke thënë se Kosova dhe Mali i Zi janë bërë model i bashkëpunimit të mirë rajonal, ndërkohë që ka shprehur besimin se në të ardhmen ky bashkëpunim do të rritet ngaqë të dy vendet janë përcaktuar për vlerat euroatlantike.

“Tashmë kemi krijuar bazë solide të

bashkëpunimit, por edhe më shumë do të kemi në të ardhmen, sipas planit të prioriteteve dhe potencialeve në fushat e ndryshme dhe në interes reciprok, ku shquhet bashkëpunimi ekonomik, infrastruktura, kultura e sporti, turizmi dhe koordinimi për bashkëpunim në arenën ndërkombëtare”, ka thënë më tej ambasadori Durmishi.

Sipas tij, merita të veçanta dhe rol konstruktiv në raportet e mira ndërmjet Malit të Zi dhe Kosovës ka edhe faktori shqiptar në Mal të Zi. “Kjo për rolin e shkëlqyer të urës ndërlidhëse ndërmjet dy vendeve, për mënyrën e emancipuar të kërkesave tuaja për realizimin e të drejtave kushtetuese për arsim, simboleve kombëtare, çështjeve administrative e urbane, por duke qenë njëkohësisht të përkushtuar ndaj shtetit tuaj, prosperitetit dhe stabilitetit të Malit të Zi”, është shprehur ambasadori i Republikës së Kosovës.

Kosova shpalli pavarësinë më 17 shkurt 2008, ndërsa Mali i Zi ka qenë ndër vendet e para që e ka njohur pai. k. varësinë e saj.

NGJARJE JAVORE

Qeveria e Malit të Zi miratoi Planin Hapësinor Urbanistik të Komunës së Ulqinit

Parakusht për zhvillimin e ardhshëm të Ulqinit Podgoricë – Qeveria e Malit të Zi ka miratuar Planin Hapësinor Urbanistik të Komunës së Ulqinit në mbledhjen e mbajtur të enjten.

Në deklaratën për shtyp të Qeverisë së Malit të Zi thuhet se me PHU janë përcaktuar objektivat dhe masat e zhvillimit hapësinor dhe urbanistik të Ulqinit, në përputhje me zhvillimin e planifikuar ekonomik, social, ekologjik dhe kulturor-historik.

Përpara dërgimit për miratim në Qeveri, Plani Hapësinor Urbanistik, i përgatitur nga Qendra për Arkitekturë dhe Urbanizëm në Podgoricë, është miratuar nga Kuvendi i Komunës së Ulqinit në seancën e fundit të vitit të kaluar.

Ndonëse hartimi i PHU-së është kompetencë e qeverisjes vendore, me një vendim të vitit 2009 Komuna e Ulqinit ia delegoi këtë kompetencë Qeverisë së Malit të Zi, gjegjësisht Ministrisë për Zhvillim

të Qëndrueshëm dhe Turizmit.

Miratimi i këtij plani krijon kushtet për hartimin dhe miratimin e planeve të detajuara urbanistike për territorin e Komunës së Ulqinit.

Nga Komuna e Ulqinit kanë vlerësuar se miratimi i këtij plani është me interes të shumëfishtë për zhvillimin e ardhshëm të kësaj komune dhe shërben për mbrojtjen e territoreve të veçanta të saj.

Sipas saj, PHU-ja parasheh mbrojtje të veçantë të Ullishtës në Valdanos, ku në tërësi ndalohet çdo lloj ndërtimi, revitalizimin dhe valorizimin e këtij lokaliteti për aktivitete sportive dhe rekreacion, me ç’gjë është bërë një hap para në procesin e kthimit të Ullishtës në Valdanos.

Po ashtu trajtim i veçantë është planifikuar për Kriporen, në të cilën po ashtu ndalohet ndërtimi i objekteve turistike dhe apartamenteve, si dhe krijohen kushtet për revi-

talizimin, prodhimin e kripës dhe valorizimin e këtij territori si zonë rekreative për këmbësorë dhe zhvillimin e turizmit ornitologjik.

Përvec kësaj, PHU parasheh mbrojtjen e Kripores si park dhe përmendore natyrore, si dhe renditjen e saj në zonat e mbrojtura RAMSAR, me ç’gjë janë arritur qëllimet e përbashkëta të Komunës së Ulqinit, bashkësisë ndërkombëtare dhe sektorit joqeveritar për mbrojtjen e Kripores.

Me PHU-në është planifikuar ndërtimi i rrugës me katër korsi në Shtoj dhe ura mbi lumin Buna, e cila që do të lidhë Malin e Zi me Republikën e Shqipërisë dhe do të mundësojë valorizimin e Ulqinit si destinacion i turizmit elitar duke pasur parasysh që në Plazhin e Madh parashihet ndërtimi i komplekseve turistike të kategorive të larta.

(Kohapress)

E ENJTE, 23 SHKURT 2017

Javore KOHA

5

VËSHTRIM & OPINION

Thyerja e heshtjes përdhunimin gjen

Shirley Cloyes DioGuardi

(Vazhdon nga numri i kaluar) Një studim i një rasti të vitit 2005, i bërë nga Fondi për Popullsi i KB (UN Population Fund/UNFPA) mbi “Dhunën në baza gjinore në Kosovë,” ka treguar se dhuna në familje ka qenë “e vazhdueshme dhe e përhapur” veçanërisht në vazhdim të vitit 1998 deri 1999 të luftës, kur një e katërta e grave të intervistuara kanë qenë të nënshtruara nga dhuna në familje. I njëjti studim ka dokumentuar se një vit para lufte gjithsejtë 36 për qind të të gjitha grave me partnerë kanë raportuar së paku një incident të dhunës nga duart e partnerëve të tyre.

Pas luftës, realitetet e grave rurale dhe urbane të Kosovës do të marrin dy drejtime: përvojat e tyre të dhunës në familje dhe të përdhunimit gjatë kohës së luftës prej paramilitarëve serbë dhe forcave ushtarake serbe, së bashku me një përpjekje patriarkale shqiptare që të heshtin dijeninë për atë dhe diskutimin publik për që të dyja.

Besnikëria e meshkujve ndaj një

6

Javore KOHA

E ENJTE, 23 SHKURT 2017

kulture të nderit do të bëj që të heshtet diskutimi mbi përdhunimin gjenocidal gjatë luftës në Kosovë për më shumë se trembëdhjetë vjet.

Jeta nën okupim: Ndryshimi i roleve të grave përballë shtypjes serbe Filizat e përpjekjeve aktuale për të thyer heshtjen e zgjatur lidhur me përdhunimin e kohës së luftës janë mbjellë gjatë okupimit, sepse okupimi ka prishur rolet tradicionale të gjinive. Një masë e konsiderueshme e grave do të bëhen më të sigurta, të forta, dhe kritike si aktiviste të lëvizjes së rezistencës.

Gjatë dekadës së okupimit serb që i ka paraprirë luftës në Kosovë në vitet 1998-1999, të gjithë shqiptarët kosovarë, që bëjnë 92 për qind të popullatës së Kosovës, kanë qenë të nevojshëm të luftonin për liri, pa marrë parasysh gjininë.

Një mobilizim i përbashkët për mbijetesë nën shtypjen serbe në moment ka suspenduar strukturat e një tradite të fortë patriarkale, e cila gjithashtu ka fshehur realitetin e dhunës në familje.

Lufta e përbashkët ka bërë të mundur që gratë—rurale dhe urbane, të rejat dhe të vjetrat—të luajnë rolet më të mëdha. Çështjet gjinore janë lënë anash gjatë okupimit kur e tërë shoqëria shqiptare kosovare ka jetuar nën kërcënimin e dhunës.

Lëvizja kombëtare për liri ka hapur mundësitë e reja për gratë që të “hyjnë në hapësirën publike.”

Ishte krijuar një sistem i strukturave paralele për ofrimin e shërbimeve humanitare, arsimimin në shtëpitë private, dhe kujdesin shëndetësor, të mbështetur nga një qeveri në mërgim e vendosur mbi baza vullnetare të një 3 për qindëshi të tatimit në të ardhura të kosovarëve në diasporë. Si gazetare Hana Marku ka vërejtur se gratë kanë qenë “hallkat” e shtetit paralel, duke punuar në vend të parë si mjeke, mësuese dhe aktiviste “në atë që eventualisht do të bëhet një sektor publik surrogat, i financuar me të madhe nga remitencat prej diasporës.”

Gjatë okupimit, shqiptarët kosovarë nuk kanë pasur qasje ndaj shërbimeve shëndetësore shtetërore.

Pikëpamjet e shprehura në fq: OPINIONE & VËSHTRIME nuk përfaqësojnë domosdoshmërisht politikën redaksionale të „KOHA javore„

VËSHTRIM & OPINION

s së zgjatur mbi nocidal në Kosovë

Pas përjashtimit të mjekëve dhe (Vazhdon ngashqiptarë numri i kaluar) infermiereve nga klinikat Një studim i një rasti të vitit 2005, shëndetësore publike, kosovarët ikanë bërëfinancuar nga Fondi për Popullsi i KB shërbimet e veta të (UN Population Fund/UNFPA) shëndetësisë, edhe pse të kufizuar, mbi “Dhunën në baza gjinore në që është udhëhequr për një dekadë Kosovë,” ka treguar se dhuna në nga Shoqata Nënë Tereza. Gratë familje ka qenësë“e paku vazhdueshme kanë përbërë gjysmën dhe e përhapur” veçanërisht në e 2,000 mjekëve, infermierëve, vazhdim të vitit 1998 deri 1999 të dhe vullnetarëve, që shpesh kanë luftës, kur një e katërta e grave të punuar duke e rrezikuar shumë intervistuara kanë qenë nënshveten personalisht.

Njëtëgjinekoltruara nga dhuna në familje. njëjti oge e cila ishte mjeke në Iterren studim ka dokumentuar se një vit për Shoqatën “Nënë Tereza “ ka para lufte gjithsejtë 36 për qind të thënë se gratë kanë “shpërndarë të gjitha grave me partnerë kanë pajisjet mjekësore dhe kanë rreziraportuar pakuishin një në incident të kuar veten,sëderisa vëzhgim dhunës nga duart e partnerëve të konstant të policisë serbe. ‘Çdo tyre. minutë kam pritur se do të arrestoPas realitetet e grave rurahem’,luftës, ” tha ajo. ” le dhe urbane të Kosovës do të Motrat Qiriazi, një prej organizamarrin dy drejtime: përvojat e tyre tave të para të grave në Kosovë, të dhunës në familje dhe të përdka luajtur një rol të rëndësishëm hunimit gjatë kohës së luftës gjatë okupimit në ofrimin e prej arparamilitarëve serbë dhe forcave simimit dhe kujdesit shëndetësor ushtarake serbe, së në bashku për gratë dhe vajzat zonat me runjë përpjekje patriarkale rale. Kjo gjithashtu ka shqiptare integruar që të heshtin gjinor, dijeninë përtëatë dhe vetëdijesimin mbi drejtat diskutimin publik për që të dyja. e grave, dhe edukimin e grave në

materien e çështjes kombëtare në Besnikëria meshkujve ndajqenë një një shoqërie ku gratë kanë kulture të nderit do të bëj që të qytetare të rendit të dytë. Megheshtet diskutimi mbi përdhunimin jithatë, shumica e organizatave të gjenocidal në kornizës Kosovë grave kanë gjatë punuarluftës brenda për më shumë se trembëdhjetë vjet. të mbrojtjes së drejtave të njeriut.

Jeta nën okupim: Ndryshimi i roleve Të drejtat e grave janë parë si të të grave përballë barabarta me tështypjes drejtat serbe e njeriut.

Filizat e përpjekjeve aktuale për të Përderisa këto dy janë perceptuar thyer heshtjen e zgjatur lidhur me si sfidë për normat ekzistuese papërdhunimin e kohës së luftës janë triarkale, njëherësh ato nuk e kanë mbjellë okupimit, sepse oktheksuargjatë ri-përcaktimin e roleve upimi ka prishur rolet tradicionale shoqërore.” Pasi që filloi lufta, të gjinive. kombëtare Një masë dhe e konsiderrezistenca lufta për ueshme e grave do të bëhen më të çlirimin e Kosovës nga dominimi sigurta, të forta, dhe kritike si aktivserb ka zbehë përpjekjet e grave iste të lëvizjes së rezistencës.

Gjatë që të eksplorojnë modele të reja të dekadës së okupimit serb që i ka gjinive. Sikur që ka vërejtur avokaparaprirë luftës në Kosovë në vitet tja për të drejtat e njeriut dhe Pro1998-1999, gjithë shqiptarët fesoreshë në të Universitetin Amerikosovarë, që bëjnë për qind të kan Julie Mertus, në92veprën e saj popullatës së Kosovës, kanë qenë “Gratë në Kosovë,” nacionalizimi të të luftonin për e liri,fuqpa “kanevojshëm filluar të bëhet një forcë marrë parasysh gjininë.

Një moishme e legjitimuar për organizimin bilizim përlegjitimiteti mbijetesë e grave,i përbashkët dhënien e një nën shtypjen serbe në moment ka të nevojshëm për gra aq sa edhe suspenduar strukturat e një tradite për burra.” Disa gra kanë besuar të cila se fortë çlirimipatriarkale, kombëtar enuk kagjithashmundur tu ka fshehur realitetin e dhunës në të ndodhë pa çlirimin e njëhershëm

Pikëpamjet e shprehura në fq: OPINIONE & VËSHTRIME nuk përfaqësojnë domosdoshmërisht politikën redaksionale të „KOHA javore„

të grave, por shumë më tepër prej familje. tyre kanë venë çështjen kombëtare Lufta e përbashkët ka bërë të Megmunmbi emancipimin e gruas. dur që gratë—rurale dhe urbane, jithatë, pasi që kushtet për shqiptë rejat dhe të vjetrat—të luajnënën rotarët kosovarë u përkeqësuan let më të mëdha. Çështjet gjinore Millosheviqin, u bë e qartë se, sipas janë lënëgratë anash gjatë okupimit kur Mertus, “nuk kanë bërë nee tërë shoqëria shqiptare kosovare gociatat e mira për marrëdhënien ka jetuar nën dhe kërcënimin midis gjinisë kombit.”e dhunës.

Lëvizja kombëtare për liri me ka hapur Nora Ahmetaj pajtohet këtë mundësitë e reja për gratë që të vlerësim: “hyjnë në hapësirën publike.”

Për shkak të luftës për të mbijetuar Ishte krijuar një sistem i strukturave ekonomikisht gjatë okupimit, çdo paralele për ofrimin e shërbimeve çështje tjetër ishte gjuajtur anash si humanitare, arsimimin në më pak e rëndësishme.

Mështëpitë ka ardprivate, dhe kujdesin shëndetësor, hur keq atëherë, dhe tani më vjen të mbështetur qeveri në edhe më keq qënga keminjë bërë dhunën mërgim e vendosur mbi baza vullnnë familje, për shembull, një çështje etare të të njërëndësishme 3 për qindëshi të tatimit më pak se çështjen në të ardhura të kosovarëve kombëtare. Ishte dashur që në ne ditë asporë.

Si gazetare Hana Marku ka ngrinim zërat tona në mbështetjen vërejtur gratëShumica kanë qenë “hallke që të se dyjave. e organiat” e shtetit paralel, duke punuar në zatave feministë që janë themeluvend të parë si mjeke, mësuese dhe ar gjatë okupimit dhe OJQ-të tjera aktiviste “në atë që në eventualisht janë përqendruar ndërrimindo e të bëhet një sektor publik surrogat, situatës politike, luftës kundër regijimit financuar me tëkanë madhe remiserb, dhe lënënga çështjet tencat prej diasporës.” tjera, për më vonë që duken si Gjatë kosoçështjetokupimit, feministë.shqiptarët

(vazhdon) E ENJTE, 23 SHKURT 2017

Javore KOHA

7

VËSHTRIM & OPINION

“Koha javore” dhe kultura kombëtare

Krijimi i hapësirës

së përbashkët kulturore shqiptare Përkundër faktit se “Koha javore” që nga fillimi i saj në vitin 2002 është financuar nga buxheti shtetëror, politika e saj redaksionale ka pasur gjithnjë synim mbrojtjen e vlerave kulturore dhe identitetit kombëtar të shqiptarëve

Për Koha Javore:

Ismet Kallaba

Çështjet e identitetit kombëtar kanë qenë shqetësimi kryesor i shtypit shqiptar, brenda dhe jashtë Shqipërisë, në periudha të ndryshme, sidomos në kohën kur rrezikohej kombi shqiptar dhe tërësia e tij territoriale.

Edhe media shqiptare në ish-Jugosl-

“

8

lavi, ku shqiptarët ndonëse përbënin popullsinë e tretë në numër gëzonin vetëm statusin e kombësisë, mund të cilësohet si një shtyp në mbrojtje të identitetit kombëtar shqiptar.

Në krahasim me mediat e pakicave të tjera, media në gjuhën shqipe në Mal të Zi ka veçoritë e saj, në radhë të parë për shkak të gjuhës që ndryshon rrënjësisht nga gjuhët e pakicave të tjera.

Mediet e pakicave dhe kultura kombëtare

Mediat e pakicave kanë rol të shumëfishtë pasi që nuk kanë qëllim vetëm të informojnë, edukojnë, argë-

Përkundër prirjeve edhe të mediave më prestigjioze për t’u afruar sa më shumë publikut të gjerë, “Koha javore” vazhdon të jetë konservatore në rubrikat e saj të kulturës. Kultura që ofrohet në këtë gazetë i ofrohet më tepër shtresës intelektuale sesa masës. Kjo bëhet me qëllim sepse roli i kësaj gazete të vetme në gjuhën shqipe në Mal të Zi është para së gjithash edukimi i lexuesit shqiptar me kulturë kombëtare elitare

Javore KOHA

E ENJTE, 23 SHKURT 2017

”

tojnë etj., por ato janë mjet i rëndësishëm për ruajtjen dhe zhvillimin e identitetit kombëtar të pakicës përkatëse. Në këtë kontekst, kultura kombëtare është vetëm njëri prej elementeve të formësimit të identitetit kombëtar.

Zhvillimi dhe roli i medias në gjuhën shqipe në Mal të Zi mund të krahasohet me shtypin shqiptar të periudhës së Rilindjes Kombëtare, edhe pse në një kontekst krejt tjetër kohor.

Mediat në gjuhën shqipe në Mal të Zi janë të lidhura ngusht me të drejtat e shqiptarëve në këtë vend dhe identifikohen me problemet e tyre. Politika e tyre redaktuese përcaktohet apriori nga qenia e shqiptarëve pakicë kombëtare në këtë vend.

Kultura shqiptare zë hapësirën kryesore në këto media duke qenë se ajo shikohet si element i rëndësishëm i ruajtjes dhe i zhvillimit të identitetit kombëtar të shqiptarëve. Njëri prej shkaqeve kryesore është se mediat e shumicës, jo vetëm ato private por edhe ato publike, nuk i kushtojnë vëmendjen dhe hapësirën e duhur kulturës shqiptare. Për rrjedhojë, mediat në gjuhën shqipe në Mal të Zi janë i vetmi vend për promovimin e

Pikëpamjet e shprehura në fq: OPINIONE & VËSHTRIME nuk përfaqësojnë domosdoshmërisht politikën redaksionale të „KOHA javore„

VËSHTRIM & OPINION

KOHA Javore KOHA Javore

KOHA Javore KOHA Javore

Podgoricë e enjte, 22 dhjetor 2016 Viti XV Numër 745 Çmimi 0,50

Podgoricë e enjte, 8 dhjetor 2016 Viti XV Numër 743 Çmimi 0,50

Podgoricë e enjte, 29 dhjetor 2016 Viti XV Numër 746 Çmimi 0,50

Podgoricë e enjte, 15 dhjetor 2016 Viti XV Numër 744 Çmimi 0,50

Pa ndonjë

KOHA Javore NDRYSHIM

Teatri - një dëshirë e munguar e ulqinakëve Qençe

Krijimi i hapësirës

së përbashkët

SHQIPTARËT E 1001 HALLEVE

nuk jetohet ma

Podgoricë e enjte, 2 shkurt 2017 Viti XVl Numër 750 Çmimi 0,50

Podgoricë e enjte, 15 dhjetor 2016 Viti XV Numër 744 Çmimi 0,50

KOHA Javore

Teatri - një dëshirë e munguar e ulqinakëve Qençe Komedia e mjerimit

Në udhëkryq

Në udhëkryq

politike në

sistemin

arsimor

1 NSSI

ISSN 1800-5696

ma k Qençe nu 1001 HALLEVE

SI

ISSN 1800-5696

ma uk Qençe n

6965-0081 NSSI

SHQIPTARËT E

6965-0081 NSSI

6965-008

e ulqinakëv e munguare dëshirënjëet tri -oh Teajet

Shkodra, qyteti më joshës për krajanët krajanët joshës për qyteti më Shkodra,

ISSN 1800-5696

mjerimit Komedia e

APATIA politike

Të avancohet pozita dhe roli i mediave në shoqëri Lufta e Ftohtë duhet shmangur Me shkas: 23 janari - Dita e gazetarisë në Mal të Zi ISSN 1800-5696

1 NSSI

e luftës viktimat që nderoi Manifestim

nuk jetohet ma Emërimet

ISSN 1800-5696

6965-008

Në udhëkryq

Manifestim që nderoi viktimat e luftës

ISSN 1800-5696

ëve ulqinaka re u mung ë e ir dësh nhjëet rit-o Teajte 1 NS 6965-008

Shkodra, qyteti më joshës për krajanët krajanët joshës për qyteti më Shkodra,

Podgoricë e enjte,

8 dhjetor 2016

Viti XV Numër

Kur do të fillojë ndërtimi i fazës së tretë të rrugës Ulqin – Sukubinë?

Ulqin – Sukubinë? së tretë të rrugës ndërtimi i fazës Kur do të fillojë

Qëndrimi anticivilizues i një politikani

Qëndresa dhe flijimi për flamurin tonë kombëtar

mbi supe dhe Kosovë 100 vjet gjuhë

Thyerja e heshtjes së zgjatur mbi përdhunimin gjenocidal në Kosovë

Krijuesi Me shkas: 23 janari - Dita e gazetarisë në Mal të Zi i madh i letërsisë shqipe

Kosovë gjenocidal në mbi përdhunimin htjes së zgjatur Thyerja e hes-

shqipe letërsisë i madh i Krijuesi

në shoqëri roli i mediave pozita dhe Të avancohet

Podgoricë e enjte,

15 dhjetor 2016

Viti XV Numër

744 Çmimi 0,50

Podgoricë e enjte, 2 shkurt

Durmishi: Kosova ka shënuar progres

2017 Viti XVl Numër 750

Çmimi 0,50

Nato mbetet gurthemeli i mbrojtjes së vlerave perëndimore

Javore KOHA Podgoricë e enjte, 9 shkurt 2017 Viti XVl Numër 751 Çmimi 0,50

6965-0081 NSSI

shënuar progres Kosova ka Durmishi:

vlerave perëndimore themeli i mbrojtjes së Nato mbetet gur-

KOHA Javore Podgoricë e enjte, 9 shkurt 2017 Viti XVl Numër 751 Çmimi 0,50

e KJaO JavorHA EmërimetKO voreHA politike në sistemin KJaO voreHA arsimor Podgoricë e enjte, 2 shkurt

e A avorH KJO e A avorH KJO 8 dhjetor 2016

15 dhjetor 2016

1001 HALLEVE

Në udhëkryq

Krijuesi i madh i letërsisë shqipe

Kosovë gjenocidal në mbi përdhunimin htjes së zgjatur Thyerja e hes-

shqipe letërsisë i madh i në Mal të Zi Krijuesi Me shkas: 23 janari - Dita e gazetarisë

Të avancohet pozita dhe roli i mediave në shoqëri

Komedia e mjerimit

Shkodra, qyteti më joshës për krajanët krajanët joshës për qyteti më Shkodra,

sistemin politike në

mjerimit Komedia e

SHQIPTARËT E 1001 HALLEVE

mbi supe dhe Kosovë 100 vjet gjuhë

Me shkas: 23 janari - Dita e gazetarisë në Mal të Zi shmangur Ftohtë duhet Lufta e

në shoqëri roli i mediave pozita dhe Të avancohet

Nobelin! meriton Kadare

politike APATIA

Javore KOHA

Javore KOHA Javore KOHA Podgoricë e enjte, 15 dhjetor 2016 Viti XV Numër 744 Çmimi 0,50

Ulqin – Sukubinë? së tretë të rrugës ndërtimi i fazës Kur do të fillojë

6965-0081 NSSI

6965-0081 NSSI

jetohet ma Emërimet nuk

Qençe ulqinakëve munguar e 744 Çmimi 0,50 Viti XV Numër dëshirë e 15 dhjetor 2016 Podgor icë e enjte, Teatri - një

100 vjet gjuhë dhe Kosovë mbi supe

Kur do të fillojë ndërtimi i fazës së tretë të rrugës Ulqin – Sukubinë?

arsimor 6965-0081 NSSI

6965-0081 NSSI

ISSN 1800-5696

Në udhëkryq

Podgoricë e enjte, 8 dhjetor 2016 Viti XV Numër 743 Çmimi 0,50

Çmimi 0,50

Thyerja e heshtjes së zgjatur mbi përdhunimin gjenocidal në Kosovë

ISSN 1800-5696

ISSN 1800-5696

e luftës viktimat që nderoi Manifestim

2017 Viti XVl Numër 750

744 Çmimi 0,50

Qençe nu k ma

Teajet tri -oh dëshirënjëet munguare e ulqinakëv e

Manifestim që nderoi viktimat e luftës

Viti XV Numër

743 Çmimi 0,50

6965-0081 NSSI

743 Çmimi 0,50

Viti XV Numër

ISSN 1800-5696

SHQIPTARËT E

Viti XV Numër

Kadare meriton Nobelin!

100 vjet gjuhë dhe Kosovë mbi supe

743 Çmimi 0,50

Podgoricë e enjte,

8 dhjetor 2016

Kadare meriton Nobelin!

voreHA arsimor KJaO sistemin politike në voreHA EmërimetKO JavorHA KJaO e

Podgoricë e enjte,

Podgor icë e enjte,

Lufta e Ftohtë duhet shmangur

Podgoricë e enjte, 9 shkurt 2017 Viti XVl Numër 751 Çmimi 0,50

SHQIPTARËT E 1001 HALLEVE

Në udhëkryq

1001 HAL LEVE

Podgoricë e enjte, 22 dhjetor 2016 Viti XV Numër 745 Çmimi 0,50

Podgoricë e enjte, 8 dhjetor 2016 Viti XV Numër 743 Çmimi 0,50

mjerimit Komedia e

SHQIPTARËT E

KOHA Javore KOHA Javore

KOHA Javore KOHA Javore

Komedia e mjerimit

ISSN 1800-5696

ISSN 1800-5696

SI

1 NS 6965-008

e luftës vik timat që nderoi Manifestim

APATIA politike

Shqiptarët në Mal të Zi gjatë vitit 2016

kulturore shqiptare ISSN 1800-5696

ISSN 1800-5696

Manifestim që nderoi viktimat e luftës

pozitiv

Podgoricë e enjte, 23 shkurt 2017 Viti XVl Numër 753 Çmimi 0,50

Podgoricë e enjte, 9 shkurt 2017 Viti XVl Numër 751 Çmimi 0,50

Javore KOHA Javore KOHA Podgoricë e enjte, 2 shkurt 2017 Viti XVl Numër 750 Çmimi 0,50

Podgoricë e enjte, 22 dhjetor 2016 Viti XV Numër 745 Çmimi 0,50

kulturore shqiptare

së përbashkët Krijimi i hapësirës

Javore KOHA identitetit kombëtar të shqiptarëve.

Podgoricë e enjte, 23 shkurt 2017 Viti XVl Numër 753 Çmimi 0,50

kulturës që krijohet nga shqiptarët në Mal të Zi. Sa i përket formave të shfaqjes së kulturës, në kohën kur ka një sulm të kulturave të tjera të mëdha që përmes medias të ndikojnë tek opinioni, qoftë nëpërmjet telenovelave, importimit të modeleve të gatshme kulturore etj., media në gjuhën shqipe në Mal të Zi mundohet t’u bëjë ballë këtyre tendencave të sotme globale.

“Koha javore” në mbrojtje të kulturës kombëtare

Gazeta “Koha javore”, e përjavshmja e vetme në gjuhën shqipe në Mal të Zi, është shembulli më tipik i përfaqësimit të kulturës kombëtare në median shqipe në Mal të Zi. Përkundër faktit se “Koha javore” që nga fillimi i saj në vitin 2002 është financuar nga buxheti shtetëror, politika e saj redaksionale ka pasur gjithnjë synim mbrojtjen e vlerave kulturore dhe

Sipas redaktorit përgjegjës Ali Salaj, kjo gazetë i kushton një hapësirë të konsiderueshme kulturës kombëtare duke e parë atë “si pjesën më të rëndësishme dhe shtyllën mbështetëse në ruajtjen e identitetit kombëtar”, por sidomos si medie që “e mbështet kulturën e shqiptarëve në Mal të Zi, e cila me veçantitë e veta po mbijeton fuqishëm në mozaikun e kulturës mbarëkombëtare.”

Ai thotë se “duke marrë parasysh se kultura e shqiptarëve në Mal të Zi fare pak ose aspak nuk pasqyrohet në mediat shqipe në rajon, atëherë roli i gazetës ‘Koha javore’ është edhe më i rëndësishëm, pasi ajo shndërrohet në një arkiv të ruajtjes dhe sistemimit të kulturës së një komuniteti”.

Edhe pse në këtë gazetë vetëkuptohet që dominon pasqyrimi i kulturës që krijohet nga shqiptarët në Mal të Zi, ajo shikohet si pjesë e pandarë

Pikëpamjet e shprehura në fq: OPINIONE & VËSHTRIME nuk përfaqësojnë domosdoshmërisht politikën redaksionale të „KOHA javore„

e mozaikut kulturor mbarëkombëtar.

Njëra prej veçorive të saj është krijimi i hapësirës së përbashkët kulturore shqiptare.

Përkundër prirjeve edhe të mediave më prestigjioze për t’u afruar sa më shumë publikut të gjerë, “Koha javore” vazhdon të jetë konservatore në rubrikat e saj të kulturës. Kultura që ofrohet në këtë gazetë i ofrohet më tepër shtresës intelektuale sesa masës. Kjo bëhet me qëllim sepse roli i kësaj gazete të vetme në gjuhën shqipe në Mal të Zi është para së gjithash edukimi i lexuesit shqiptar me kulturë kombëtare elitare.

(Ky artikull, i cili botohet me rastin e 15-vjetorit të daljes së numrit të parë të gazetës „Koha javore“, është shkëputur nga një studim më i gjatë mbi raportin e mediave të pakicave dhe kulturës kombëtare)

E ENJTE, 23 SHKURT 2017

Javore KOHA

9

VËSHTRIM & OPINION

NATO mbetet gur mbrojtjes së vler

Në kryeqendrën e Aleancës së Atlantikut Verior, NATO në Bruksel u mba aleancës perëndimore në luftën kundër të ashtuquajturit “shtet islamik Mbrojtjes në administratën e Presidentit Donald Trump, Xhim Mattis. Z Stoltenberg, para se të fillonte takimi i NATO-s me dyer të mbyllura, Se Për Koha Javore:

Frank Shkreli

Stoltenberg theksoi se, “Aleanca e NATO-s mbetet një gurthemel i rëndësishëm si për Shtetet e Bashkuara ashtu edhe për komunitetin transatlantik, pasi jemi të lidhur me njëri tjetrin.” Ai gjithashtu siguroi aleatët se Administrata e Presidentit Trump mbështetë fuqishëm Aleancën Perëndimore. Siç dihet, kandidati për president Trump, gjatë fushatës elektorale kishte kritikuar NATO-n, duke venë në dyshim, sipas disa ekspertëve, angazhimin e plotë të tij si president dhe rrjedhimisht edhe atë të Shteteve të Bashkuara ndaj aleancës perëndimore. Prandaj, ky takim në Bruksel, këtë javë, ishte me rëndësi për të siguruar aleatët mbi mbështetjen e vazhdueshme të Uashingtonit për NATO-n. Por, përveç se siguroi aleatët për mbështetjen e vazhdueshme të NATO-s nga ana e Uashingtonit, Sekretari Amerikan i Mbrojtjes përsëriti gjithashtu edhe qëndrimin e administratës Trump se vendet anëtare të NATO-s, të cilat përfitojnë nga mbrojtja më e mirë që ekziston në botë, duhet të japin kontributin proporcional për shpenzimet, në mbrojtje të lirisë dhe të demokracisë në vendet anëtare. Ai u citua të ketë thënë se, “Nuk duhet të harrojmë kurrë se më në fund është

10

Javore KOHA

E ENJTE, 23 SHKURT 2017

liria, ajo që ne mbrojmë, si anëtarë të NATO-s”. Ai shtoi se kishte në plan të zhvillonte një bisedë të hapët dhe të sinqertë me miqtë dhe me aleatët mbi të ardhmen e aleancës dhe në lidhje me nivelin e angazhimeve të vendeve anëtare të NATO-s ndaj sigurisë së përbashkët.

Ndërkaq, Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s Stoltenberg, sipas zyrës së shtypit të Pentagonit, citohet të ketë thënë se, Aleanca Perëndimore sot përballet me “Sfidat më komplekse dhe më të vështira në një gjeneratë”, dhe se këto sfida, sipas tij, nuk mund të zgjidhen pa angazhimin dhe bashkpunimin midis Evropës dhe Shteteve të Bashkuara, duke shtuar se drejt këtij qëllimi, “mirëpret angazhimin e Shteteve të Bashkuara ndaj aleancave transatlantike”.

Ndonëse, nga një anë, Sekretari amerikan i Mbrojtjes Xhim Mattis i siguroi aleatët për mbështetjen e Uashingtonit ndaj aleancës, ai u bëri gjithashtu thirrje vendeve anëtare që, në qoftë se dëshirojnë vazhdimin e angazhimit amerikan në mbështetje të NATO-s, ato duhet të përmbushin detyrimet e tyre financiare dhe ushtarake për mbrojtjen e përbashkët. Ai shtoi se me angazhimin e të gjitha vendeve anëtare, NATO do të vazhdojë të jetë “një forcë e vlefshme, e nevojshme dhe konstruktive”, ashtu siç e kishte cilësuar dikur Presidenti Eisenhower.

Ai përmendi sfidat e sigurisë ndaj ven-

deve anëtare të NATO-s duke theksuar se “Vendet tona përballen me kërcënime në shumë fronte, në periferi të NATO-s dhe më tej. Ne duhet të veprojmë në interes të stabilitetit tonë demokratik”, duke shtuar se lidhjet e ngushta transatlantike, “janë jetike për të luftuar ekstremizmin islamik, për të bllokuar përpjekjet e Rusisë që kanë për qëllim dobësimin e demokracive tona dhe për t’i kushtuar një vëmendje më të madhe Kinës”, ka thënë Sekretari Amerikan i Mbrojtjes në takimin e NATO-s në Bruksel.

Gjatë takimit të NATO-s, Sekretari Mattis foli në veçanti edhe për marrëdhëniet me Moskën duke thënë se, “Ndërsa Shtetet e Bashkuara dhe aleanca e NATO-s po përpiqen të angazhohen për marrëdhënie më të mira me Moskën, njëkohësisht, ne duhet të mbrohemi në qoftë se Rusia vendos të veprojë në kundërshtim me ligjet ndërkombëtare”. Ndonëse jemi të gatshëm të mbajmë hapur mundësitë për dialog, për bashkëpunim dhe për uljen e tensioneve, ne, shtoi ai, “Nuk do të heqim dorë nga vlerat e aleancës sonë”, por do i mbrojmë.

Një pjesë të fjalimit ia kushtoi financave dhe detyrimeve të vendeve anëtare për përmbushjen e përgjegjësive ndaj sigurisë së përbashkët. Taksapaguesit amerikanë, shtoi ai, “nuk duhet të paguajnë shumën disproporcionale në mbrojtje të vlerave perëndimore”, duke theksuar se, “Amerikanët nuk

Pikëpamjet e shprehura në fq: OPINIONE & VËSHTRIME nuk përfaqësojnë domosdoshmërisht politikën redaksionale të „KOHA javore„

VËSHTRIM & OPINION

rthemeli i rave perëndimore

ajt këtë javë mbledhja e ministrave të mbrojtjes të vendeve anëtare për të biseduar mbi angazhimin e k”, në Irak dhe në Siri. Për herë të parë në një takim të tillë, mori pjesë edhe Sekretari i ri Amerikan i Zyra e shtypit e Pentagonit njoftoi se gjatë takimit të tij me Sekretarin e Përgjithshëm të NATO-s Jens ekretari i ri Amerikan i Mbrojtjes nënvizoi rëndësinë e aleancës perëndimore mund të kujdesen më shumë se ju për sigurinë e fëmijëve tuaj në të ardhmen.

Mospërfillja e gatishmërisë ushtarake provon një mungesë respekti për veten tonë, për aleancën dhe për liritë që kemi trashëguar, por të cilat tani është e qartë se po kërcënohen”, u shpreh Sekretari Amerikan i Mbrojtjes në ministerialin e NATO-s në Bruksel. Është e vërtetë se gjatë fushatës për president, ishte Donald Trump ai që u kërkoi vendeve aleate të jepnin kontributin e tyre, ose dy për qindëshin, në barrën për ndarjen e shpenzimeve në fushën e mbrojtjes të NATO-s, por kjo nuk është një kërkesë e re nga Shtetet e Bashkuara, përfshirë presidentët e mëparshëm dhe anëtarët e Kongresit. Administrata e re amerikane e konsideron këtë si një kërkesë të drejtë, nga e cila siç duket nuk do të heqë dorë, pasi me anëtarësimin e tyre në NATO, të gjitha vendet anëtare të tij janë zotuar se do të paguajnë 2 për qindëshin e prodhimit të brendshëm, si pjesë e përgjegjësive që rrjedhin nga anëtarësimi. Shtetet e Bashkuara tani paguajnë rreth 75 për qind të shpenzimeve të përgjithshme ushtarake të NATO-s. Sekretari amerikan Mattis u tha kolegëve të tij aleatë se duke përmbushur detyrimet ndaj aleancës, “Kombet tona provojnë se lidhjet transatlantike, mbrojtja e vlerave dhe lirive tona, janë diçka që ia vlen të mbrohen”, nga të gjithë.

Në takimin e Brukselit, të ministrave

të mbrojtjes të aleancës NATO mori pjesë edhe Ministrja e Mbrojtjes e Shqipërisë, Mimi Kodheli e cila sipas portalit të Ministrisë së Mbrojtjes të Shqipërisë, u tha kolegëve se vendi i saj, “mbetet i angazhuar të materializojë angazhimet e marra, për një përqasje gjithëpërfshirëse në NATO mbi mbrojtjen e aleatëve. Ministrja e Mbrojtjes theksoi se Shqipëria i jep një rëndësi të veçantë dhe mirëpret diskutimin mbi rreziqet dhe sfidat që burojnë nga jugu i Aleancës”, thuhet në njoftimin dhe nënvijohet se ajo bëri thirrje që aleanca të mos e harrojë Ballkanin Perëndimor, duke shprehur se “Zhvillimet e fundit në pjesën veriore të Kosovës, janë një tregues i brishtësisë së rajonit. Gjithashtu, sipas saj, kjo gjendje po krijohet dhe nga lëvizjet dhe retorika provokuese e Serbisë, si dhe roli destruktiv i aktorëve të tjerë të jashtëm në rajon”.

Takimi i Sekretarit Amerikan të Mbrojtjes Xhim Mattis me kolegët e tij të vendeve anëtare të NATO-s përveçse ritheksoi vendosmërinë absolute të mbështetjes amerikane për NATO-n, shpresohet të ketë shërbyer gjithashtu si një rast për të shpjeguar deklaratat -- shpesh konfuze -- të Donald Trump mbi aleancën perëndimore dhe mbi lidhjet amerikano-evropiane, gjatë fushatës presidenciale. Duket se në të njëjtën frymë, është nisur drejt Brukselit një delegacion i Kongresit amerikan, i kryesuar nga Senatori re-

Pikëpamjet e shprehura në fq: OPINIONE & VËSHTRIME nuk përfaqësojnë domosdoshmërisht politikën redaksionale të „KOHA javore„

publikan John McCain, për tu takuar të premten me Sekretarin e Përgjithshëm të NATO-s Jens Stoltenberg në Kryeqendrën e aleancës perëndimore. Kongresi amerikan ka një rol të rëndësishëm në zhvillimin e politikës së jashtme. Për më tepër, sipas një njoftimi të NATO-s për median, Sekretari i Përgjithshëm i Aleancës, Stoltenberg do të presë të hënën më 20 shkurt -- në Kryeqendrën e tij në Bruksel -- Zëvendës Presidentin e ri të Shteteve të Bashkuara, Mike Pence.

Dihet se qëndrimet e Donald Trump mbi politikën e jashtme gjatë fushatës, dukeshin si një largim nga politika tradicionale republikane mbi lidhjet e forta dhe të ngushta, të kultivuara gjatë dekadave, midis Amerikës dhe Evropës.

Përveç takimeve në Bruksel, Zëvendës Presidenti amerikan do të marrë pjesë gjithashtu edhe në Konferencën e Sigurisë në Munich të shtunën, ku sipas një zëdhënësi të Shtëpisë së Bardhë -- që citohet nga agjencia e lajmeve Reuters -Zëvendës Presidenti amerikan do të sigurojë udhëheqësit evropianë se nga pikëpamja e Uashingtonit, Evropa është një “partner i pazëvëndsueshëm” për Shtetet e Bashkuara dhe se “Së bashku jemi më të sigurtë dhe më të begatë, kur Shtetet e Bashkuara dhe Evropa janë të forta dhe të bashkuara”, citohet të ketë thënë zyrtari i Shtëpisë së Bardhë.

E ENJTE, 23 SHKURT 2017

Javore KOHA

11

VËSHTRIM & OPINION

Ditë të errëta për fëmijët

Gjatë vitit 2016 pamë fëmijë të shokuar nga konfliktet, viktima të ekstremizmit dhe fatmjerë të kalimit të Mesdheut. Ndërsa mijëra fëmijë kanë humbur jetën vitin që shkoi nga pasiguria e atdheut të tyre, viti 2017 duhet të ofrojë më shumë ndihmë për më të pambrojturit e botës Anthony Lake Isabella Lovin Viti 2016 me gjasa do të mbahet mend për ngjarjet ushtarake dhe politike, por gjithashtu do të futet në histori si një nga vitet më të këqija për fëmijët që nga lufta e dytë botërore.

Imazhet e foshnjave të vdekura, të plagosura dhe të shokuara mbushën median pothuajse çdo ditë: një djalë i vogël i rënë në shok dhe që ishte gjakosur pasi shtëpia e tij u bombardua; kufoma të vegjlish që nxirreshin nga gërmadhat dhe varre të vogla përgjatë bregut të Mesdheut për të përkujtuar vdekjen e fëmijëve të panjohur.

Këto imazhe janë të fuqishme dhe tronditëse. Megjithatë ato nuk kapin ende magnitudën e vuajtjes së fëmijëve. Më shumë se 240 milionë fëmijë po jetojnë në zona konflikti – nga fushat e vrasjes në Siri, Irak, Jemen dhe Nigeria veriore, te zonat më pak të dokumentuara të goditura prej horronit në Somali, Sudanin Jugor dhe Afganistan. Dhe nga 50 milionë njerëz që jetojnë jashtë atdheut apo janë zhvendosur brendapërbrenda, më shumë se gjysma janë larguar

12

Javore KOHA

E ENJTE, 23 SHKURT 2017

me forcë dhe tani po përballen me kërcënime të reja për veten dhe mirëqenien e tyre.

Miliona fëmijë janë të paushqyer dhe nuk shkojnë në shkolla; miliona kanë dëshmuar brutalitet të pamundur për t’u përshkruar; dhe miliona janë kërcënuar me shfrytëzim, abuzim dhe më keq. Kjo nuk është retorikë; është realitet.

Kombet e Bashkuara – me mbështetjen e vendeve si Suedia dhe duke punuar përmes sistemit të përgjigjes së koordinuar humanitare që përfshin UNICEF – po e zbut vuajtjen kurdo dhe kudo që mundet. Por sasia dhe kompleksiteti i krizave në rritje po teston këtë sistem si kurrë më parë.

Sfida të reja, si ekstremizmi, po shtojnë rreziqet ndaj fëmijëve dhe po e bëjnë gjithnjë e më të vështirë dhe të rrezikshme të arrihet te ta. Ndërkohë, grupe të armatosura po shënjestrojnë gjithnjë e më shumë shkollat, spitalet dhe shtëpitë dhe po i shkaktojnë vuajtje të pafajshmëve.

Zgjidhjet politike për këto konflikte janë mënyra më e sigurt për të nda-

luar vuajtjen dhe për t’i sjellë fundin shkeljeve kaq të këqija të të drejtave të njeriut. Por, për të arritur rezultatin ideal, ne duhet të forcojmë kapacitetin e sistemit aktual humanitar për të arritur te fëmijët më të në rrezikuar.

Më shumë se 70 vjet më parë, liderët botërorë adresuan krizën humanitare të paprecedent pas Luftës së Dytë Botërore, duke krijuar institucione të reja për të ndihmuar menjëherë personat në nevojë. Këto entitete të reja globale hodhën bazat për një të ardhme të bazuar te bashkëpunimi, dialogu dhe rezultatet, në vend që të fokusoheshin te konflikti, katastrofa dhe rrënojat.

Kjo ishte një pikë kthese në historinë botërore; ne kemi mbërritur tani te pika e ardhshme. Duhet të dëshmojmë të njëjtin shpirt të solidaritetit dhe kreativitetit sot si ai që frymëzoi brezat e mëparshëm, jo duke themeluar institucione të reja, por duke gjetur mënyra të reja për t’iu përgjigjur realiteteve të vështira të kohës sonë.

Si fillim, ne duhet që të nxisim inovacionin për të zgjeruar kapacitetin

Pikëpamjet e shprehura në fq: OPINIONE & VËSHTRIME nuk përfaqësojnë domosdoshmërisht politikën redaksionale të „KOHA javore„

VËSHTRIM & OPINION

tonë për të arritur te fëmijët që u është ndërprerë ndihma në zonat e rrethuara apo në komunitetet e kontrolluara prej ekstremistëve. Ne duhet të eksplorojmë çdo opsion, siç është përdorimi i dronëve për të çuar ushqim dhe furnizime mjekësore nga ajri dhe të krijojmë aplikacione telefonike për të monitoruar nevojat dhe për të gjurmuar furnizimet në terren, si dhe për të ruajtur sigurinë e punonjësve humanitarë. Ndërsa nuk do të ketë kurrë një zëvendësues për aksesin e sigurt dhe të pacenuar te ndihmat humanitare, ne duhet të eksplorojmë çdo alternativë të mundshme për të arritur te fëmijët në rrezik.

Më gjerësisht, ne duhet të bëjmë një punë më të mirë në koordinimin e qeverive dhe organizatave për të ofruar ndihmë afatshkurtër dhe afatgjatë më efikase dhe për të bërë çdo dollar të ketë vlerë. Me përkeqësimin e krizave kronike, ne duhet të maksimizojmë bashkëpunimin mes iniciativave humanitare dhe atyre të zhvillimit, sepse të dyja shkojnë dorë për dore. Mënyra si i përgjigjemi emerg-

jencave shtron themelin për zhvillim dhe stabilitet në të ardhmen dhe mënyra si ne investojmë në zhvillim mund të ndihmojë në krijimin e elasticitetit në emergjencat e ardhshme.

Së fundmi, ne duhet të ndryshojmë mënyrën si qeveritë kalibrojnë ndihmën kritike që ato ofrojnë për të përmbushur nevojat në ndryshim.

Në vitet e fundit, teksa thirrjet për ndihmë janë shtuar, vendet që po kalojnë masa shtrënguese gjithnjë e më shumë justifikuan tkurrjen e dorës së ndihmës. Shumë donatorë i kanë përcaktuar fondet e tyre të ndihmës për qëllime të caktuara. Sigurisht, fonde të tilla gjithnjë do të jenë një mjet i domosdoshëm në përpjekjet humanitare dhe ato të zhvillimit; por në mjedisin e paparashikueshëm të sotëm, ofrimi i financimeve më fleksible dhe më afatgjata është kritik.

Financimi “themelor”, siç njihet, i jep mundësinë OKB dhe organizatave joqeveritare të reagojnë më shpejt në raste emergjencash dhe të planifikojnë më shumë strategjitë. Një financim i tillë na lejon të ofrojmë

Pikëpamjet e shprehura në fq: OPINIONE & VËSHTRIME nuk përfaqësojnë domosdoshmërisht politikën redaksionale të „KOHA javore„

ndihmë që shpëton jetën kur njerëzit kanë më tepër nevojë, në vend që të duhet të presim që vendet të përgjigjen ndaj apeleve specifike humanitare. Kjo është veçanërisht e rëndësishme për të adresuar krizat e harruara që media ka humbur.

Suedia ka qenë prej kohësh një mbrojtëse e mbështetjes së tillë fleksibël për organizatat e OKB, sepse ka rezultate të përmirësuara. Për këtë arsye, qeveria suedeze së fundmi vendosi të dyfishojë kontributin e vet të 2016 për fondet thelbësore të UNICEF. Tani që bota po punon bashkë për një agjendë të re globale, ne shpresojmë që kjo praktikë do të përhapet dhe do të frymëzojë edhe qeveri të tjera të ecin përpara drejt financimit me cilësi më të lartë për ndihmat humanitare dhe zhvillimin e qëndrueshëm.

Ne duhet të mbrojmë të drejtat, jetët dhe të ardhmen e fëmijëve më të pambrojtur në botë. Sa më shumë ta bëjmë këtë, aq më tepër ndihmojmë në vendosjen e të ardhmes sonë të përbashkët.

E ENJTE, 23 SHKURT 2017

Javore KOHA

13

KULTURË

15 vjetori i gazetës së vetme në gjuhën shqipe “Koha Javore”

Jubile i rëndësishëm i informimit në gjuhën amtare Më 21 shkurt 2002 doli nga shtypi numri i parë i gazetës së përjavshme publike, të vetme në gjuhën shqipe në Mal të Zi, “Koha Javore”.

Kjo medie e shkruar po shënon një jubile të rëndësishëm, 15 vjetorin e themelimit të vet. Kështu, gazeta e vetme në gjuhën shqipe po shënon misionin e vet informativ, jo vetëm brenda komunitetit shqiptar në Mal të Zi, por edhe më gjerë.

Me nismën e partive politike shqiptare, “Koha Javore” u themelua nga Parlamenti i Malit të Zi, në dhjetor të vitit 1999. Pas shumë shtyrjeve të afateve, së pari rreth formimit të Këshillit Programor, e pastaj edhe rreth punës së vet Këshillit, botimi i saj nisi tek në shkurt të vitit 2002.

Kjo gazetë pati probleme të theksu-

14

Javore KOHA

E ENJTE, 23 SHKURT 2017

ara për shkak të mos financimit dhe mos mbështetjes nga institucionet përkatëse të Malit të Zi. Pas ndërhyrjes dhe trysnisë së faktorit ndërkombëtar u formua Grupi punues i Parlamentit, i cili gjeti një zgjidhje të qëndrueshme për financimin e kësaj gazete, duke ia lënë në menaxhim Këshillit Kombëtar të Shqiptarëve.

Kështu, Këshilli Kombëtar i Shqiptarëve, pas konkursit publik, më 19 dhjetor 2015 zgjodhi Këshillin Programor.

Kështu menjëherë pas kësaj zgjedhje, me nismën e Këshillit të ri Programor, dhe me mbështetjen e Këshillit Kombëtar të Shqiptarëve, me dizajnin e ri dhe me larushinë tematike gazeta merr një pamje më bashkëkohore dhe më joshëse, si

për lexuesin tradicional ashtu edhe për lexuesin e ri.

Në veprimtarinë e saj 15 vjeçare “Koha Javore” ka luajtur një rol të rëndësishëm për lexuesin shqiptar. Gjatë këtyre viteve janë botuar 752 numra të gazetës, që paraqet një pasuri të madhe arkivore për jetën dhe veprimtarinë e shqiptarëve në Mal të Zi. Prandaj, me rastin e këtij përvjetori të rëndësishëm për informimin shqip në Mal të Zi, urime të përzemërta për të gjithë; për lexuesit, themeluesit dhe për të gjithë dashamirët që kontribuuan në avancimin e kësaj gazete, duke dëshiruar që përvjetori tjetër ta gjejë si gazetë të përditshme.

Albert Camaj (anëtar i Këshillit Programor të gazetës “Koha Javore”.)

KULTURË

15 vjetori i gazetës së vetme në gjuhën shqipe “Koha Javore”

Kadare, ndër dhjetë autorët të rekomanduar nga gazeta angleze

Revista angleze Calvert Journal ka botuar këtë javë listën e dhjetë shkrimtarëve që rekomandohen për t’u lexuar e që vijnë nga Ballkani.

Me ndarjen e Jugosllavisë, siç shkruan Hannah Weber për CJ, u shkaktuan lëvizje edhe në identitetin e Ballkanit, por kjo sidoqoftë ka ndihmuar në lulëzimin e një letërsie

bashkëkohore në këtë anë të kontinentit evropian.

Ajo ka rekomanduar dhjetë autorë nga Ballkani që duhet lexuar, duke nisur nga elegjitë për Kosovën deri te mitet pagane ballkanike.

Kësaj liste nuk i mungon shkrimtari Ismail Kadare, dhe sidomos libri “Tri këngë zie për Kosovën”.

Krahas Kadaresë, në listë janë

edhe Dubravka Ugresiq nga Kroacia, Ioana Parvulescu nga Rumania, Miroslav Penkov nga Bullgaria e Herta Muller nga Rumania, mes të tjerëve, shkruan KultPlus.

Libri i Kadaresë përbëhet nga tri tregime : Lufta e vjetër, Zonja e madhe dhe Lutje mbretërore. Të tria këto tregime bëjnë fjalë për betejën e Kosovës më 1389.

E ENJTE, 23 SHKURT 2017

Javore KOHA

15

KULTURË

Histori

Kraleva e sotme d fushëbetejë për sh Krahina e Sanxhakut, si një rajon transversal, kurrsesi nuk ka mundur të jetë e anashkaluar nga ndodhitë gjatë kohës së Kryengritjes së Parë serbe, sepse krerët e kryengritjes serbe ishin të vetëdijshëm se pikërisht nëpër këtë territor kalon lidhja në mes Bosnjës dhe Hercegovinës dhe Perandorisë Osmane, dhe se vetëm nëpër territorin e Sanxhakut mund të vijnë në kontakt të ngushtë me Malin e Zi dhe Kosovën

Esad Rahiq

Këtë e kishte kuptuar edhe pashai ambicioz i Shkodrës, Mahmud Pashë Bushatliu, i cili është i magjepsur me idenë për t’ia rrëmbyer sulltanit gjithë Turqinë evropiane dhe në këtë mënyrë përkohësisht mori nën kontroll Pazarin e Ri, Prijepolen, Sjenicën dhe Nova Varoshin.

Udhëheqësi i Kryengritjes së Parë Serbe, Karagjorgje Petroviq, në fillim nuk kishte asnjë ide se kryengritja do të përhapet përtej kufijve të Sanxhakut të Smederevës. Ndërsa, është interesante se pashallarët që qeverisnin përreth, kryengritjen e serbëve në fillim e kanë shikuar në mënyrë të qetë, meqë raportohej se është lëvizje e drejtuar vetëm kundër dainjve dhe jeniçerëve.

Ishte e ditur se një sulm të mundshëm të Sanxhakut të Pazarit të Ri, trupat kryengritëse mund ta kryejnë nëpërmjet Karanovcit (Kralevës së sotme) drejt Studenicës dhe Pazarit të Ri, ose nëpërmjet Uzhicës dhe Nova Varoshit. Kryengritësit serbë në vitin 1804 përparuan shumë, madje filluan të forcojnë hallkën rreth

16

Javore KOHA

E ENJTE, 23 SHKURT 2017

Karanovcit. Por, një ndihmë vendasve iu arriti nga Pazari i Ri. Në Karanovc kishte më shumë se 2,000 myslimanë të armatosur. Përndryshe, në këtë kasaba ishte selia e Nahijes së Pozhegës dhe kishte rreth 700 shtëpi me kopshte të bukura, të gjera e me plot lule dhe fruta. Në periudhën para kryengritjes ishte një vendbanim me rreth 4,000 banorë ku mbi 90 për qind ishin shqiptarë dhe boshnjakë.

Vendbanimi nuk kishte kulla dhe mure, por vetëm në njërën anë të fortesës së madhe kufizohej nga një hendek i gjerë e i thellë. Në krye të kanalit ishte i ngritur një gardh, përmes të cilit ishin të vendosura defektet. Pa përdorim të fortë të artilerisë nuk mund merrej, edhe pse nuk kishte topa.

“Karanovci në zinxhirin e fortesave turke ishte porta dalëse e Shumadisë në drejtim të Pazarit të Ri, Kosovës, Maqedonisë dhe Hercegovinës” (Bogomil Hrabak, “Život u Karanovcu za vreme Prvog srpkog ustanka”).

Myslimanët (shqiptarët e boshnjakët) e Karanovcit edhe më tutje shpresonin se ndaj kryengritësve serbë po përgatitej ofensiva e madhe osmane nga Bosnja, Nishi dhe Vidini.

Karanovcin dhe rrethinën nuk e kishte kapluar nga fillimi jehona kryengritjes serbe – në njërën anë për shkak të

distancës nga qendra e kryengritjes e nga ana tjetër për shkak të afërsisë së kufirit austriak, por edhe për shkak të afërsisë së Pazarit të Ri në të cilën ndodheshin resurset ushtarake e me të cilët kryengritësit serbë nuk duan të hyjnë në përleshje luftarake.

Pjesa më e madhe e popullsisë myslimane nga zonat që janë prekur nga kryengritja, si dhe nga i gjithë qarku i Pozhegës, gravituan dhe u koncentruan në Karanovc i cili ishte vendbanimi më i fortifikuar në këtë pjesë të sanxhakut të Smederevës.

Kah mesi i qershorit, harku i kryengritësve serbë shtrëngohej drejt Karanovcit. Karanovci u sulmua nga ushtria serbe e cila numëronte rreth 6,000 ushtarë, prej të cilëve 1,000 ishin kalorës. Sulmi dhe rrethimi u drejtua nga kapetan Radiqi.

Ushtria serbe së pari goditi rojet myslimane dhe arriti t’i eliminojë. Kur ushtria serbe kaloi Moravën, Karanovasit të udhëhequr nga kryetrimi i tyre Mehmed-agë Zguri, u përpoqën për të parandaluar një sulm të papritur. Kjo përpjekje kishte dështuar dhe Mehmed-aga u vra.

Popullata myslimane u largua nga shtëpitë dhe pronat e tyre dhe u tërhoq në fortifikatë ku ishin në gjendje për t’u mbrojtur më gjatë, për të pritur një ndihmë të re ushtarake nga Pazari i Ri dhe Uzhica. Duke di-

KULTURË

dikur ishte hqiptarët

tur se në fortifikatë ka sanxhaklinj të armatosur, Karagjorgje më 17 qershor 1805 i dërgoi një letër pashait së Pazari i Ri, Ejub Ferhatagës, duke i kërkuar atij të tërheq njerëzit e tij nga Karanovci, duke ia bërë me dije se nuk duhej ndërhyrë në punët e një pashallëku tjetër.

Sulmi në Karanovc filloi të dielën pasdite më 18 qershor. Në lidhje me këto ngjarje, Vuk Karaxhiq thotë: “Duke pritur përgjigje të këtij libri (letre-shkrese), serbët sulmojnë Karanovcin, por turqit ( shqiptarët dhe boshnjakët ) u mbrojtën dhe kështu thyen ushtrinë serbe e cila pothuajse iku dhe Karagjorgje shkoi në Vrbovkë (për të ngritur një ushtri të re), dhe një pjesë të vogël të ushtrisë e cila nuk iku e la në duart e eprorëve të tjerë “.

Për shkak se Karanovci i myslimanëve përbëhej kryesisht nga shtëpitë prej drurit, ushtria serbe me zjarr të topave artilerikë dogjën shumë shtëpi.

Të kapluara nga zjarri u mundësua që me ndriçimin e tyre të vazhdohej lufta

gjatë gjithë natës. Beteja zgjati deri në mesditë të 19 qershorit. Pastaj, me një sulm të përgjithshëm nga serbët u sulmua kalaja e Karanovcit.

Llogoret e gjera dhe të thella rreth kalasë dhe trimëria e mbrojtësve detyroi ushtrinë serbe të tërhiqen me humbje të konsiderueshme.

Karagjorgje, në konsultim me eprorët e vet, vendosi për të mbajtur kapitenin Radiqin. Petroviqi në një masë më të vogël të ushtarëve ende mbajti Karanovcin të rrethuar, ndërsa shkoi në Topollë me qëllim që nga atje të sjell armë – gjegjësisht ndonjë top, sepse me ato armë që posedonte nuk ishte në gjendje për të luftuar me sukses dhe të merrte fortesën.

Për shkak të rrethimit të gjatë në kalanë e Karanovcit dhe duke mos patur zgjidhje tjetër, luftëtarët pranuan një marrëveshje me serbët për ta liruar kalanë dhe dorëzimin e vendit të tyre.

Rreth 3,000 myslimanë (boshnjakë dhe shqiptarë) u larguan nga qyteti i tyre brenda një dite për të shpëtuar

kokën. Nga Kurillova vazhduan rrugën drejt Pazarit të Ri. Një grup i vogël shkoi në Nish. Karagjorgje dha urdhër që e gjithë ushtria për të shkuar në Karanovac ku vendbanimi ishte braktisur, pa asnjë njeri të gjallë. Aty ishin veç disa romë dhe dy hoxhallarë që qëndruan pranë xhamisë për t’u kujdesur që të mos digjet. Ndërsa Karagjorgje kaloi pranë tyre, u lutën për xhami. Karagjorgje premtoi se xhaminë nuk do ta prekë. Por, ushtria serbe gjithmonë me vetë mbante mjete për ndezjen e objekteve. Ndaj, Karanovci për pak kohë u shndërrua në flakë.

Për disa orë nga Karanovci mbeti vetëm prushi dhe hiri. Ajo që mbeti pa u djegur u rrënua nga serbët. Ushtria e tyre pastaj u kthye në Moravë.

Karagjorgje me një grup të rinjsh u rikthye në Karanovc dhe i vuri zjarrin xhamisë. As për të nuk kishte mëshirë.

Karanovci i ri – Kraleva e sotme – nuk është ndërtuar në vendin e qytetit të vjetër provincial, por pak më sipër rrjedhës së lumit Ibër.

E ENJTE, 23 SHKURT 2017

Javore KOHA

17

KULTURË

Dimensioni sociologjik i partive politike (Qani Osmani, Demokracia dhe partitë politike shqiptare në Mal të Zi, Ulqin, 2016)

Duke marrë parasysh rrethanat shoqërore që kanë përjetuar shqiptarët në të kaluarën, në literaturën në gjuhën shqipe kanë munguar studimet me tematikë mbi partitë politike dhe ndikimin e tyre në zhvillimin e demokracisë dhe raporteve shoqërore

Dr. Nail Draga

Një dukuri e tillë nuk është befasi, sepse shqiptarët kanë jetuar në sisteme moniste, me qasje ekskluzive ideologjike, duke eliminuar mendimin ndryshe. Madje, çdo tentim i shprehjes së mendimit që nuk ishte në kursin partiak ishte i papranueshëm, ku pasojat kanë qenë evidente. Vetëm pas shëmbjes së sistemit monist, duke filluar me rënien e murit të Berlinit (nëntor 1989), filloi një frymëmarrje e re shoqërore. Ishte pikërisht ky vit që paralajmëroi pluralizmin politik dhe vendosjen e demokracisë parlamentare në vendet e ish-kampit socialist në Europën Juglindore, ku bëjnë pjesë edhe shqiptarët.

Themelimi dhe organizimi i partive të reja politike dhe mbajtja e zgjedhjeve të para pluraliste duke filluar në vitin 1990 e më pas, ishin sfidat e para te subjekteve politike ndaj partive moniste të cilat kishin mbajtur pushtetin për rreth pesë dekada. Dhe nga ajo kohë ka kaluar një çerek shekulli, ku

18

Javore KOHA

E ENJTE, 23 SHKURT 2017

ekzistojnë të dhëna të mjaftueshme për analiza dhe studime të veçanta nga aspekti sociologjik i demokracisë dhe partive politike. Pikërisht në lidhje me këtë çështje kohë më parë Qani Osmani opinionit i paraqitet me librin Demokracia dhe partitë politike shqiptare në Mal të Zi. Libri është konceptuar në atë mënyrë që ndahet në nëntë kapituj që përbëjnë një tërësi tematike e cila është intriguese për lexuesin. Autori ka arritur të zbërthejë në mënyrë shkencore dukurinë e partive politike që nga paraqitja dhe zhvillimi i tyre, deri të klasifikimi, struktura organizative, llojet dhe funksionimi i brendshëm i tyre.

Hapësirë e veçantë i është kushtuar çështjeve të demokracisë në vendet post komuniste, të periudhës së tranzicionit, ku rast konkret është Mali i Zi. Duke marrë parasysh se partitë politike janë ushtruese të pushtetit në mënyrë të vetme apo në koalicion, ata janë përgjegjësit kryesor në demokratizimin e jetës shoqërore. Por, miratimi i pluralizmit dhe organizimi i zgjedhjeve politike qoftë në nivelin lokal apo shtetëror, ka paraqitur sfida të mëdha për subjektët pjesëmarrëse në këto gara politike. Ndërsa, nga mospërvoja politike, qasja autokratike e sidomos ambiciet karieriste, ndikuan në humbjen e imazhit të demokracisë

pluraliste. Madje në ca raste, disa sjellje ngjasonin më kohën e monizmit, që nuk ishte në favor të pluralizmit politik. Çështje të veçantë të trajtimit në këtë studim autori i ka kushtuar demokracisë brendapartiake, duke e analizuar atë me qasje për subjektet politike shqiptare në Mal të Zi. Eshtë pikërisht paraqitja e tendecave oligarkike, duke kriuar kultin e personalitetit që si pasojë ka veprimin autokratik, duke vendosur një person apo një grup i ngushtë, me ç‘rast eliminohet demokracia e brendshme partiake. Pikërisht nga një veprim i tillë i liderëve të ndryshëm janë kriuar fraksione dhe përçarje të ndryshme te partitë e ndryshme politike, disa vite pasi ato janë themeluar. Nga një veprim i tillë destruktiv nuk kanë qenë imune as partitë politike që përfaqësojnë shqiptarët në Mal të Zi. Në mënyrë të veçantë trajtohen partitë politike shqiptare në Mal të Zi, nga paraqitja e tyre në skenën politike dhe pjesëmarrja në zgjedhjet lokale e parlamentare nga viti 1990 e deri më 2012. Ndonëse në fillim të pluralizmit shqiptarët në Mal të Zi kishin një subjekt politik(LDMZ), e cila kishte karakterin e një Lëvizje kombëtare, që u dëshmua me votimin plebishitar në zgjedhjet e para plural-

KULTURË

iste(9.12.1990), më pas u formuan subjekte të tjera politike të cilat u legjitimuan në zgjedhjejt lokale apo parlamentare.

Nuk ka dilemë së një veprim i tillë eleminoi monizmin brenda shqiptarëve në pluralizëm, por ajo dukuri dobësoi shumë elektoratin shqiptar edhe ashtu me numër të vogël, duke humbur unitetin politik. Por, duhet thënë se shkaku kryesor i formimit të partive të reja politike ishte mos ekzistimi i demokracisë së brendshme partiake, sepse u krijua kulti i individit dhe dolën në pah ambiciet lideriste dhe autokracia ataviste e indvidëve udhëheqës në partitë politike, me konatacion të përfitimeve personale e të klaneve të ndryshme.

Nëse këtij konstatimi i shtojmë edhe ligjin zgjedhor i cili nuk është në favor të shqiptarëve, sepse ai është miratuar sipas interesave të shumicës parlamentare që ishte në kundërshtim me kërkesat e shqiptarëve, del qartë se shqiptarët në të ardhmen, do të përballohen me sfidimin e rrethanave politike për avancimin e pozitës dhe të statusit të tyresi popull autokton në Mal të Zi. Por, duhet thënë me këtë rast se nga një situatë e tillë konfuze, më së shumti kanë përfituar partitë të ashtuquajtura qytetare malazeze, të cilat kanë arritur

të marrin një numër të konsideruar të votave të elektoratit votues shqiptar.

Madje, nëse një trend i tillë negativ vazhdon tutje nuk ka dilemë se pesha politike e shqiptarëve do të vijë duke u zvogëluar, me pasoja të mëdha për shqiptarët në këtë mjedis.

Duke qenë botimi i parë në gjuhën shqipe me një tematikë të tillë tek ne, ky studim përveç sociologëve dhe politikologëve, do të jetë i mirëseardhur edhe për të gjithë ata të cilëve iu interesojnë proceset shoqërore të qeverisjeve në shtetet moniste por edhe në ato të demokracive parlamentare. Po ashtu me interes të veçantë është edhe qasja analitike e pjesëmarrjës së partive politike që përfaqësojnë shqiptarët në Mal të Zi në zgjedhje nga miratimi i pluralizmit sipas viteve përkatëse dhe sfidat e tyre gjatë kësaj kohe. Autori për shumë çështje qoftë organizative apo funksionale të partive politike ka qëndrim kritik duke, ofruar argumente që janë në favor të eliminimit të diskursit politik që është në disfavor të proceseve demokratike në mjediset përkatëse.

Ne lidhje më përgatitjen e këtij botimi autori ka konsultuar një literaturë selektive duke sjellur përfundimet e tij në lidhje me temën përkatëse. Po ashtu ka konsultuar edhe statutet dhe

programet e partive politike shqiptare në Mal të Zi por edhe në hapësirën tjetër etnogjeografike shqiptare, duke ofruar përfundime përkatëse varësisht prej çështjeve të trajtuara.

Në saje të lëndës së trajtuar ky botim mund t’iu shërbejë si literaturë e obligueshme studentëve të sociologjisë por edhe mësimdhënësve të cilët mbajnë leksione në shkolla në kuadër të lëndës së edukatës qytetare, sepse ofrohen të dhëna më vlerë që janë në favor të edukimit qytetar dhe politik për këto shtresa të shoqërisë por edhe për të gjithë të interesuarit e tjerë.

Gjithsesi libri është i mirëseardhur edhe për partitë politike, sepse ofrohen të dhëna që janë të nevojshme për subjektet e tilla, për të sfiduar fushatat, zgjedhjet por edhe ekzistencën e tyre opozitë apo pozitë në pushtet.

Sepse, vetëm në këtë formë ato janë përfaqësuese të dënja të elektoratit të tyre votues, duke arritur objektivat politike në mjedisin përkatës.

Tekefundit, libri në fjalë pasuron literaturën në shqip për demokracinë dhe partitë politike dhe si i tillë pa dilemë do të zgjojë kureshtjen e lexuesve të pasionuar por edhe të studiuesve të rinj për t’u marrë në mënyrë profesionale më këto çështje shoqërore nga dimensioni i sociologjisë politike.

E ENJTE, 23 SHKURT 2017

Javore KOHA

19

MOZAIK

Sipas gazetës prestigjioze Telegraph

Britanikët: Rusia or e vitit të kaluar në Zyrtarët britanikë besojnë se autoritetet ruse ishin organizatorët e një komploti në tetor të vitit të kaluar për të vrarë kryeministrin pro-perëndimor të Malit të Zi, Milo Gjukanoviq, siç njofton gazeta Telegraph e cila citon burime të qeverisë britanike.

Gazeta britanike njoftonte të dielën se zyrtarë të lartë britanikë besonin se kishte pasur një komplot për vrasjen e Gjukanoviqit dhe se Rusia e kishte organizuar në një mënyrë të tillë që nëse zbulohej, të fajësoheshin nacionalistët rusë.

“Bëhet fjalë për një komplot për të shkatërruar ose marrë nën kontroll një qeveri, në një mënyrë ose një tjetër. Është e vështirë të imagjinohet që të mos ketë pasur një proces autorizimi”, citonte gazeta një zyrtar të paidentifikuar.

20

Javore KOHA

E ENJTE, 23 SHKURT 2017

Gazeta shkruante se agjencitë britanike dhe amerikane të zbulimit kishin mbledhur prova të përfshirjes ruse të niveleve të larta në komplotin kundër qeverisë malazeze.

Grupi i shtetasve serbë, që u arrestua nën dyshimet për përgatitje të sulmeve terroriste, ka nënshkruar marrëveshjen mbi pranimin e fajësisë. Grupi prej 13 vetëve ka pranuar dënimet prej tre deri në pesë muaj burgim, ndërkaq që fjalën përfundimtare mbi marrëveshjet do ta japë Gjykata Supreme.

Bratislav Dikiqin, ish-shefin e xhandarmërisë serbe, e pret gjykimi, sepse sipas autoriteteve të vendit, ai është koordinatori kyç i aksionit para ndërtesës së Kuvendit ne Podgorice dhe ishte drejtpërdrejt i lidhur me qarqet ruse për realizimin e grushtit të

shtetit në Mal te Zi ne ditën e zgjedhjeve presidenciale.

Një prokuror i posaçëm në Mal të Zi tha në nëntor se një grup “nacionalistësh rusë” kishte planifikuar vrasjen e kryeministrit Gjukanoviq, për të sjellë në pushtet një parti opozitare, gjë që Moska e ka mohuar.

Sipas prokurorisë, ne grupin kriminal, kanë marrë pjesë dy shtetas rus Eduard Sirokov dhe Vladimir Popov, për te cilët Mali i Zi kërkon ekstradimin.

Gjatë kohës se planifikimit të sulmit ata ishin në Beograd dhe janë marrë vesh me paramilitarin e njohur Aleksandar Singjeliq, i cili ka pranuar se sipas urdhrit të tyre ai ka rekrutuar njerëzit të cilët është dashur të mblidhen para Kuvendit, të shkaktojnë kaos, dhe dhunshëm të hyjnë

MOZAIK

Zyrarët britanikë besojnë se autoritetet ruse ishin organizatorët e një komploti në tetor të vitit të kaluar për të vrarë kryeministrin pro-perëndimor të Malit të Zi, Milo Gjukanoviq, siç njofton gazeta Telegraph e cila citon burime të qeverisë britanike.

Një prokuror i posaçëm në Mal të Zi tha në nëntor se një grup “nacionalistësh rusë” kishte planifikuar vrasjen e kryeministrit Gjukanoviq, për të sjellë në pushtet një parti opozitare, gjë që Moska e ka mohuar. Ndërkohë, grupi i shtetasve serbë, që u arrestua nën dyshimet për përgatitje të sulmeve terroriste ka nënshkruar marrëveshjen mbi pranimin e fajësisë

rganizoi komplotin Malin e Zi në këtë institucion, të hapin zjarr ndaj publikut dhe më pas të likuidojnë kryeministrin e atëhershëm Gjukanoviq.

Moska mohoi çdo lloj përfshirjeje në komplot dhe partitë opozitare malazeze kanë thënë se ai ishte fabrikuar, duke akuzuar Gjukanoviqin se kishte përdorur shërbimet e sigurisë për të zgjeruar pushtetin e tij prej çerek shekulli.

Si pasojë e dyshimeve për implikim në këtë ngjarje, dy deputetëve të opozitës proserbe iu hoq këtë javë imuniteti dhe prokurori publik paralajmëroi se ditëve të ardhshme do të ndiqen penalisht.

Javët e ardhshme pritet ekstradimi i dy shtetasve serbi Nemanja Ristiq dhe Predrag Bogiceviq, të cilët akuzohet se kanë qenë të përfshirë në

përgatitjen e sulmit terrorist.

E pyetur për artikullin në gazetën Telegraph, Ministria e Jashtme britanike përmes një zëdhënëseje tha se Mali i Zi duhet të kryejë një proces gjyqësor kompetent, transparent dhe të vërë para drejtësisë të dyshuarit për goditjen.

“Nëse kjo bëhet me sukses, do të ishte një hap madhor në bindjen e komunitetit ndërkombëtar për një përparim të vërtetë në reformën për shtet ligjor në Mal të Zi dhe plotësimin e standardeve të NATO-s dhe Bashkimit Evropian”, tha ajo.

Kreu i agjencisë kryesore të zbulimit të brendshëm në Britani tha në nëntor se Rusia po përpiqej gjithnjë e më me shumë agresivitet të impononte politikën e saj të jashtme, përfshirë përmes sulmeve kibernetike dhe spi-

unazhit, duke paraqitur një kërcënim në rritje ndaj Britanisë dhe pjesës tjetër të Evropës.

Moska e ka mohuar një gjë të tillë dhe e ka sfiduar Britaninë që ta mbështesë akuzën me prova konkrete.

Në të kaluarën Moska ka kritikuar ashpër hyrjen e Malit të Zi në NATO, dhe ka kërcënuar ish republikën jugosllave në mënyrë të hapur nëpërmjet zyrtarëve rusë, që të mos bashkohet me NATO-n.

Ndërkohe, analistët vlerësojnë se Kremlini po e sheh veten të rrethuar nga një NATO që po zgjerohet, si dhe kishte shpresuar se do ta siguronte për vete qasjen në portin e njohur të Adriatikut, në Tivarin e Malit te Zi. (VOA) A. Salaj

E ENJTE, 23 SHKURT 2017

Javore KOHA

21

PANORAMË

Gibson së shpejti në regji të një filmi me superheronj tMel Gibson është në bisedime me Warner Bros. për tu bërë regjisori i filmit të dytë “Suicide Squad”. Aktori i famshëm, i cili kohët e fundit ka nisur edhe një karrierë të suksesshme si regjisor, me filma si “Hacksaw Ridge”, është në fazat e para të bisedimeve.

Vetëm disa muaj më parë, Mel Gibson thonte se nuk ishte aspak i interesuar për të marrë pjesë në filma me superheronj. “Nuk më pëlqejnë fare. Ka një ndryshim mes superheronjve realë dhe atyre të novelave grafike.

Superheronjtë realë nuk veshin rroba llastiku”.

Edhe pse filmat “Batman v Superman” apo “Suicide Squad” kanë qenë shumë të suksesshëm në “box office”, kritika nuk i ka pritur aspak mirë.

Bastet për “Oscars” t La Land” pritet të triumfojë natën e çmimeve “Oscars”, por gara për të kurorëzuar njeriun më të famshëm të “La “Hollywood”-it duket të jetë kokë më kokë, sipas kompanive të basteve që kanë parë një rritje rekord bastesh mbi ceremoninë e këtij viti të “Academy Awards”.

Casey Affleck, aktori kryesor i “Manchester by the Sea”, ka qenë pretendenti kryesor për të rrëmbyer statuetën e “aktorit më të mirë” prej disa muajsh. Por mundësitë e tij janë shtrënguar ndjeshëm pas një fluksi të jashtëzakonshëm parash të vendosura për Denzel Washington, pasi ky i fundit rrëmbeu çmimin “Screen Actors Guild” në janar për filmin “Fences”.

22

Javore KOHA

E ENJTE, 23 SHKURT 2017

FOTOGRAFIA E JAVËS

BESIM HAKRAMAJ

„Qesh pak, shiko këtu”

„Nëse një fotograf profesionist fotografon të njëjtin objekt që fotografon edhe një person i zakonshëm, ku qëndron ndryshimi„.

E ENJTE, 23 SHKURT 2017

Javore KOHA

23

KULTURË

Mësuesi Gjergj, gjatë tërë jetës zhvilloi betejë të pa kompromis për shpërndarjen e rrezeve të dijes dhe të diturisë kombëtare shumë brezave shqiptarë.

Pra, hyri në historinë e lavdishme të arsimit shqiptar, të përpjekjeve për t’i dhënë dije dhe mësim kombëtar popullit tonë të shumëvuajtur

Gjekë Gjonaj

“ 24

Javore KOHA

Plejadës së mësuesve pishtarë e veteranë trieshianë të gjysmës së shekullit të kaluar, të cilët mbi dyzet vite punuan pa u lodhur dhe me entuziazëm e dashuri në arsimin e gjeneratave të tëra shkollarësh, i përket edhe mësuesi

Gjergj Gjokaj, siç e thirrnim ne të gjithë pa përjashtim, ish-nxënësit, intelektualët dhe miqtë e tij.

Epitetin “Mësues” e fitoi në shtator të vitit 1957 , kur u diplomua në Shkollën Normale të Prishtinës dhe e mbajti me nder deri më 22

Emri i tij dhe i pishtarëve të tjerë veteranë të arsimit shqip nuk do të harrohet kurrë. Por gjithmonë do të mbeten në zemrat e gjirit të popullit që i lindi. Ata janë meteorët që prijnë si fanari, duke ndriçuar rrugën që e trasuan me dekada.

Andaj ne edhe pas njëmbëdhjetë vitesh që nuk është më në mesin tonë, e përkujtojmë me respekt emrin dhe veprimtarinë e tij edukativo- arsimore E ENJTE, 23 SHKURT 2017

”

KULTURË

Gjergj Gjokaj, figurë e pakontestueshme e arsimit shqip prill 2006, kur mbylli sytë përgjithmonë, duke kultivuar te brezat tanë, ndjenjën arsimdashëse, kulturë dhe vetëdije kombëtare. Kjo figurë e pakontestueshme e arsimit shqip, cili pesë vite punoi në fshatin Golesh ( Lipjanë) në Kosovë e më pastaj deri në pension në vendlindjen e tij në Triesh - Malësi do të mbetet udhërrëfyes dhe frymëzues i brezave tanë për përparimin dhe zhvillim shoqëror për mes dijes, kulturës dhe arsimit.

Mësuesi Gjergj, gjatë tërë jetës zhvilloi betejë të pa kompromis për shpërndarjen e rrezeve të dijes dhe të diturisë kombëtare shumë brezave shqiptarë. Pra, hyri në historinë e lavdishme të arsimit shqiptar, të përpjekjeve për t’i dhënë dije dhe mësim kombëtar popullit tonë të shumëvuajtur.

Emri i tij dhe i pishtarëve të tjerë veteranë të arsimit shqip nuk do të harrohet kurrë. Por gjithmonë do të mbeten në zemrat e gjirit të popullit që lindi. Ata janë meteorët që prijnë si fanari, duke ndriçuar rrugën që e trasuan me dekada.

Andaj ne edhe pas njëmbëdhjetë vitesh që nuk është më në mesin tonë, e përkujtojmë me respekt emrin dhe veprimtarinë e tij edukativo- arsimore.

Jeta, veprat, virtytet, karakteri, sinqeriteti, humanizmi, mirëkuptimi, toleranca, shpirti i madh i tij, janë një grusht i vogël epitetesh që

mund të thuhen për të.

Mësuesin tim të parë Gjergjin e kujtoj gjithmonë me shumë respekt e admirim për punën e tij dyzetvjeçare në fushën e arsimit. E adhuroj me po aq dashuri e mirësjellje që na jepte ai në procesin arsimor, duke u përpjekur që tek ne të zgjojë dashurinë për gjuhën shqipe dhe për popullin shqiptar.

Më kujtohet si sot takimi me mësuesin tim të parë te dera e shkollës. Sa të bukur më dukeshin sytë e tij të bukur dhe buzëqeshja e tij e ëmbël. Sa të bukura më dukeshin rrobat e tij të pastra dhe këpucët e tij të lustruara. Edhe këmisha e tij e bardhë e hekurosur ishte në qendër të vëmendjes sime. Atëherë më e kisha të qartë.

Ky do të jetë mësuesi im i parë, me të cilin do t’i kaloja ditët e vitit të parë të shkollimit tim. Dhe ashtu ishte. Na përqafoi të gjithëve me radhë. Kurrë nuk do t’i harroj ata gishtërinj, të cilët lehtë -lehtë e ledhatuan fytyrën time të njomë që ishte e përshkuar nga të dridhurat. E kisha të qartë se do ta kem një mësues të dashur, i cili do të na dojë dhe ne do ta donim edhe më shumë. Nga ai do të mësonim shkronjat e para. Dhe me kënaqësi të madhe filluam me tingullin dhe shkronjën A. “ A e madhe e dorës. A e vogël e dorës. A e madhe e shtypit, A e vogël e shtypit” , tingëllonin fjalët

e ëmbla të mësuesit. E unë isha i habitur. Mendoja se është vetëm një A, e jo katër sosh, aq sa dëgjoja nga goja e ëmbël e mësuesit tim të parë, i cili shpejt më hyri në zemër, nga e cila nuk doli kurrë më.

Nga ai nuk mësuam vetëm të shkruajmë e të lexojmë, por edhe shumë gjëra të reja, pa të cilat nuk mund të bëhesha ai që jam sot.

Edhe tani e kujtoj shpesh fytyrën e tij të bukur e fisnike. Është kjo një dashuri e veçantë, e pashpjeguar. Dashuri e pashuar. Tiparet e fizionomisë së tij kurrë nuk do të hiqen nga kujtimet e mia.

Gjatë viteve në vazhdim kam pasur shumë e shumë mësues të tjerë, arsimtarë e profesorë. I kam dashur edhe ata, por kurrë sa mësuesin tim të parë, i cili ka lënë gjurmë të pashlyeshme në kujtesën time, në jetën time..

Edhe kolegët, të gjithë nxënësit, kushdo e takoi atë në jetë, të gjithë e kujtojnë me mallëngjim e dashuri këtë mësimëdhës të dashur e të urtë, këtë njeri të qetë, zemërgjerë, bujar… Mirëpo, mirënjohja më e mirë janë vet gjeneratat e nxënëseve të cilët u edukuan, të cilët morën mësimet e para të gjuhës shqipe, të atdhedashurisë e mësimet jetësore nga mësuesi Gjergj, i cili i deshi ata të rinjtë e të reja sikur fëmijët e vet , sikur jetën e tij.

E ENJTE, 23 SHKURT 2017

Javore KOHA

25

KULTURË

72 vjet nga vrasja e patriotit Mulla Jakup Kardoviq (1)

Njeri me autorit qytetarët e Roz Jakup Kombi formoi formacionet e vullnetarëve shqiptarë dhe u zgjodh komandant i tyre, formacione këto që në gjirin e vet mblidhnin shumë vullnetarë shqiptarë

Haxhi Lajçi

Ka pasur persona të njohur nga Sanxhaku që në rastet më kritike të kësaj treve i kanë dalë përherë në ndihmë popullatës së kësaj ane kurdo që ky vend ka qenë në rrezik për jetë dhe ekzistencë. Këtu veçojmë datën 19 gusht 1919 kur figura të njohura të kohës i dërgojnë Memorandum kryetarit të qeverisë së atëhershme, Lubo Davidoviq, të cilin e njoftojnë se çetnikët e Kosta Peqancit, në territorin e Sanxhakut “kanë

“ 26

plaçkitur 194 fshatra dhe kanë vrarë e masakruar 1300 myslimanë”. Më vonë në vitin 1924, malazezët raportojnë për dy masakra në Sanxhak. E para në vendin e quajtur Shahoviqi (sot Tomashevo), në Pavino Pole, në nëntor të vitit 1924, kurse e dyta në territorin e Rozhajës, më 12 dhjetor të po të njëjtit vit.

Gazeta e asaj kohe e Sarajevës, me titull “Pravda”, në numrin e saj të 13-të, të datës 17 janar 1925, rastin e dytë të ndodhur në Rozhajë e quan “Masakra (Therja) e Rozhajës”.

Më vonë, njeriu që tërë jetën e vet e shkriu në të mirë të popullit të kësaj ane ishte Mulla Jakup Kardoviq Kombi.

Ai rrjedh nga një familje e cila ka në sfond gjenezën shqiptare. Kjo familje rrjedh nga fisi Kuq i cili ka qenë

Krimet malazeze, të kryera ndaj popullsisë së pafajshme, e detyruan Mulla Jakup Kombin t’u dërgojë ankesë qeveritarëve, por pa kurrfarë suksesi. Por megjithatë tek qytetarët e Rozhajës shumë shpejt arriti të krijojë një autoritet të madh, kështu që ata pas fillimit të Luftës së Dytë Botërore masovikisht u futën në radhët e policisë së quajtur “vullnetare” (që ishte një lloj ushtrie civile), të cilën e formoi Mulla Jakupi në gusht të vitit 1941

Javore KOHA

E ENJTE, 23 SHKURT 2017

”

i vendosur në lindje të Podgoricës, nga Meduni. Për shkak të rrethanave të krijuara në këto treva, familja e Ali Kuqit u shpërngul nga këtu dhe u vendos në Rozhajë. Një nga katër djemtë e tij ka qenë Kamberi, i cili e ka pasur një djalë me emrin Kardo (emër musliman, kurd, me prejardhje nga persishtja-iranianishtja e vjetër), nga i cili është krijuar familja me mbiemër Kardoviq. Njëri nga djemtë e Kardos ka qenë Mahmuti, i cili ka pasur dy djem - Haxhi Sylën dhe Nuredinin. Haxhi Syla i ka pasur po ashtu dy djem - Mujë-agën dhe Ahmet-agën, i cili ka qenë babai i Mulla Jakup Kombit.

Mulla Ahmet aga, djali i dytë i Haxhi Sylë-agës, ishte hoxhë dhe muslihun (merrej me pajtimin e gjaqeve dhe ngatërresave). Përveç shqipes, fliste dhe shkruante arabisht, turqisht dhe boshnjakisht. Ka jetuar me të atin e tij Haxhi Sylë-agën në Rozhajë, pranë xhamisë së Kuqasve, dhe më vonë u zhvendos në Vuçë, ku i lindën vajza Zuma, të cilën e martoi në Kosovë, Emira dhe djali Jakupi.

Mulla Ahmet aga kishte një pasuri të madhe në fshatin Vuçë, ndërsa jetoi dhe punoi në Rozhajë si imam në xhaminë e Sulltan Muratit. Truallin mbi të cilin është ndërtuar xhamia e Kuqevës ka qenë pronë e tij, të cilën ia dhuroi Vakëfit për ndërtimin e kësaj xhamie e cila ekziston edhe sot. Supozohet se mulla Ahmet aga ka vdekur në moshë të re sepse

KULTURË

tet te zhajës asnjëri nga nipat të tij nuk e mbajnë mend. Si një nga njerëzit e arsimuar në trevën e Rozhajës shkelqyeshëm fliste dhe shkruante shqip, boshnjakisht, maqedonisht, turqisht, persisht, arabisht, italisht dhe gjermanisht.

Mulla Jakup Efendiu, pasi kreu Medresenë shërbeu si ushatarak turk në Berane, deri në largimin e turqve nga Sanxhaku në fund të viti 1912.

Kapitullimin e Jugosllavisë shqiptarët e Rozhajës e kuptuan si akt çlirimi kombëtar nga kthetrat e ish pushtimit sllav. Në Tregovishtë (Rozhajë) në gjithë Bihorin, në Plavë e Guci, në Pazar të Ri, Tutin, Sjenicë, Ribariq e në gjithë Sanxhakun vloi edhe njëherë gjaku i shqiptarit për liri dhe bashkim kombëtar. Në këtë moment historik, në Rozhajë vjen patrioti Ferhat Draga me grupin e tij.

Ai në mesin e kelmendasve të Rozhajës gjen përkrahjen e duhur për mbrojtjen e tërësisë territoriale të tokave shqiptare. Vija e demarkacionit në mes fuqive evropiane të asaj kohe, pra në mes të Gjermanisë dhe Italisë, e cila ishte tërhequr më 23 prill 1941, ka sjellë ndarjen kufitare të administratës së re në mes palëve të koalicionit. Kështu Tregovishta (Rozhaja) dhe qytetet e tjera të Sanxhakut u ndodhën nën administrimin gjerman. Me marrëveshjen e Romës të datës 18 maj 1941 vjen deri tek revidimi i vijës kufitare me ç’rast shkon në dobi të italianëve.

I gjithë Sanxhaku, përfshirë edhe

Rozhajën, vihen nën administrimin italian. Në emër të popullit të Tregovishtës qeverisjen lokale do ta formojnë njerëzit më eminentë të kohës, siç ishin Adem Naj Kurtagiqi (Kurtaga), Mulla Jakup Kombi (Kardoviq), Shefko Beqiragiqi, Zhujë Selman Daci, Selman Bajram Lajçi, Ragip Nurkoviqi, Avdyl Bralaj, Meho Kallaçi e shumë burra shqiptarë të trevës së Malësisë së Rozhajës.

Adem Naji Kurtaga emërohet prefekt i nënprefekturës së Rozhajës, pasi që kjo prefekturë tani ishte nën administrimin e shtetit shqiptar, gjegjësisht nënprefekturës së Pejës.

Në këtë kohë formohet Komiteti i Kosovës në të cilin menjëherë kyçen Adem Naji Kurtagiqi, Selman Bajram (Husi) Lajçi, Zhujë Selman Daci, Sadik Selim Daci, Mulla Jakup Kombi nga Rozhaja, Shefki Kershiqi dhe hoxhë Osman Rastoderi nga Petnica, si dhe Ibër Mashiqi e Nexhip Zeka nga Berana. Me këtë rast Jakup Kombi formoi formacionet e vullnetarëve shqiptarë dhe u zgjodh komandant i tyre, formacione këto që

në gjirin e vet mblidhnin shumë vullnetarë shqiptarë.

Pas formimit të Mbretërisë së Jugosllavisë, mulla Jakup Efendiu në vitin 1920 kthehet në fshatin Vuçë në tokën e babait të tij dhe fillon punën si imam shtetëror në fshatin Bishevë, i cili në atë kohë kishte statusin e komunës. Masakrat e Kosta Peqancit në Shahoviq, Pavin Pole dhe Rozhajë, siç u quajt “Therja e Rozhajës”, nuk kishin të ndalur, mandej vazhduan vrasjet e pandërprera në fshatrat shqiptare të rrethit të Rozhajës.

Krimet malazeze, të kryera ndaj popullsisë së pafajshme, e detyruan Mulla Jakup Kombin t’u dërgojë ankesë qeveritarëve, por pa kurrfarë suksesi. Por megjithatë tek qytetarët e Rozhajës shumë shpejt arriti të krijojë një autoritet të madh, kështu që ata pas fillimit të Luftës së Dytë Botërore masovikisht u futën në radhët e policisë së quajtur “Vullnetare” (që ishte një lloj ushtrie civile), të cilën e formoi Mulla Jakupi në gusht të vitit 1941.

(vazhdon) E ENJTE, 23 SHKURT 2017

Javore KOHA

27

MOZAIK

Me rastin e jubileut – 100-vjetorit të lindjes së poetit Esad Mekuli (2)

Poet i fatit dh

Veprat poetike të Esad Mekulit paraqesin një mozaik të bukur motivesh e temash të trajtuara me mjesht procesin krijues, ndërsa vepra letrare artistike ka gërshetuar të gjitha ato elemente që sajojnë autobio

Shaban Hasangjekaj (vijon) Poeti Esad Mekuli i takon plejadës së shkrimtarëve shqiptarë që veprimtarinë krijuese e nisën që në fillim të viteve ’30 të shekullit të kaluar.

Si poet, ai i përket atij profili të krijuesve letrarë që artit në përgjithësi i atribuojnë rol të rëndësishëm, mbase të dorës së parë, në historinë shoqërore dhe njerëzore. Për më shumë, i takon atij profili të letrarëve që plot pastërti dhe virgjinitet njerëzor, i besojnë këtij aktiviteti të njeriut pasi i besojnë më shumë sesa që vetë arti e ka dëshmuar dhe verifikuar këtë besim gjatë përvojës shekullore.

Lufta e gjeti të përgatitur për të marrë pjesë aktive për çlirimin e vendit. Krahas pushkës, ai kishte edhe penën si armë të fuqishme të luftës kundër okupatorit fashist. Ai i përjetoi të gjitha vështirësitë që solli lufta dhe krijoi poezi në gjuhën shqipe.

Esadi gjatë luftës ka dhënë kontribut të madh për zhvillimin e publicistikës sonë. Si anëtar i redaksisë së revistës “Liria” është angazhuar për botimin e revistës e cila dilte në gjuhën shqipe dhe në atë serbokroate.

Pas përfundimit të luftës, për deka-

28

Javore KOHA

E ENJTE, 23 SHKURT 2017

da të tëra, Esadi punoi me zell të jashtëzakonshëm dhe pa u lodhur në fushën e kulturës e të shkencës.

Angazhimi i tij shoqëror dhe politik është i pandërprerë. Në vitin 1945, së bashku me disa bashkëpunëtorë të tjerë, bën përgatitjen për botimin e gazetës “Rilindja”, ndërsa më vonë për nxjerrjen e gazetës së pionierëve, të revistës “Përparimi” etj.

Në vitin 1949 filloi botimi i revistës letrare “Jeta e Re”, për të cilën merita më të mëdha ka posaçërisht Esad Mekuli. Sipas tij, revista kishte për qëllim ta ndihmojë zhvillimin e krijimtarisë letrare të shqiptarëve tek ne, si dhe njohjen e traditës letrare që nëpërmjet përkthimit të kontribuojë për afirmimin reciprok sa më të suksesshëm të kulturave, duke mësuar kështu edhe mjeshtërinë e shkrimit nga mjeshtrit e penës. Ky ishte synimi themelor i redaksisë dhe këtij synimi i mbetet besnik edhe kryeredaktori i saj Esad Mekuli.

Ai nëpërmjet revistës “Jeta e Re” u dha përkrahje krijuesve të rinj. Esadi pareshtur, ditë e natë, vetëm në punë, kërkoi bashkëpunim, zbuloi talente, joshi bashkëpunëtorë, i frymëzoi, u ndihmoi, i këshilloi, i afirmoi.

Për punën e tij të madhe u shpërblye me mirënjohjet më të larta dhe u dekorua me merita të jashtëzakonshme.

Akademik Esad Mekuli ka qenë kryetari i parë i Akademisë së Shkencave dhe i Arteve të Kosovës.

Ai punoi me përkushtim për Enciklopedinë e Jugosllavisë - Redaksia e botimit në gjuhën shqipe.

Fillimet letrare të Esad Mekulit trego-

jnë qartë se kemi të bëjmë me një krijues të rrallë të letërsisë shqipe.

Atdheu, vendlindja, vatra shqiptare, populli, gjuha shqipe, Kosova dhe Shqipëria, qytetërimi shqiptar dhe ai botëror, etnosi dhe në veçanti njeriu, liria e tij kombëtare dhe sociale, poezia dhe artet, bukuria, dashuria dhe lumturia, drita dhe dielli, dheu dhe qielli, prindi, nëna dhe fëmija, lufta dhe ngadhënjimi, mendimi dhe gjykimi, jeta, besimi dhe qëndresa, guximi krijues, dituria dhe krijimtaria letrare, janë tema dhe motive të poezisë së shkrimtarit eminent të letërsisë bashkëkohore shqipe. Në kuadër më të gjerë të artit të tij poetik, me përmbajtjen e pasur, me gjuhën e figurshme dhe me mjeshtërinë ar-

MOZAIK

he i qëndresës

tëri artistike. Jeta me të gjitha baticat dhe zbaticat e saj ka qenë për poetin frymëzim i fuqishëm në tërë ografinë e popullit të cilit ia ka kushtuar veprimtarinë letrare

tistike të krijuesit të talentuar dhe të përkushtuar, sendërtoi një opus poetik origjinal me vlerë të lartë ideore dhe artistike dhe ndikoi fuqishëm në zhvillimin e letërsisë.

Jo rastësisht, në ndjenjat dhe në botëkuptimin, në vetëdijen dhe në parafytyrimin e lexuesit të përhershëm, të sotëm dhe të djeshëm, e pa dyshim edhe në ndërgjegjen e lexuesit të nesërm, emri i Esad Mekulit dhe veprat e tij poetike, vihen në lidhje organike me atë që solli revolucioni ynë popullor. Prandaj, emri i Esad Mekulit përjetohet si poeti i masës së gjerë popullore. Ai dhe veprat e tij poetike janë mishërim i pashkoqur i rritës sonë shpirtërore, kulturore, arsimore e shoqërore.

Nga e gjithë kjo, pa dyshim, rrjedh bindja por edhe përfundimi se Esad Mekuli (Sat Nokshiqi) është poet i dashur dhe i adhuruar nga të gjitha shtresat e lexuesve, nga shkrimtarët tanë të moshuar e të rinj. Si krijues është identifikuar me popullin.

Me idetë përparimtare, të shfaqura në veprat letrare, është afirmuar si shkrimtar humanitar. Ai me të drejtë është quajtur poet i fatit dhe i qëndresës. Poetët e kanë quajtur “pishtar për liri”, “bacë i dashur”, “prush i trollit”, “asht ndër eshtra të regjura”, “njeri i urtë”, “fjalë e burrërisë” etj.

Veprat poetike të Esad Mekulit paraqesin një mozaik të bukur motivesh e temash të trajtuara me mjeshtëri artistike. Jeta me të gjitha baticat dhe zbaticat e saj ka qenë për poetin frymëzim i fuqishëm në tërë procesin krijues, ndërsa vepra letrare artistike ka gërshetuar të gjitha ato elemente që sajojnë autobiografinë e popullit të cilit ia ka kushtuar veprimtarinë letrare.

Duke lexuar kujtimet e Esad Mekulit, krijimtarinë e tij letrare artistike në tërësi, shkrimet për letërsinë, për artet dhe kulturën, reagimet për ngjarjet e ndryshme të jetës politike dhe shoqërore, arrihet në përfundimin se për të Kosova ka qenë gjithherë preokupim i madh jetësor, por edhe frymëzim poetik.

Përndryshe, Esad Mekuli ka merita shumë të mëdha për organizimin e jetës letrare dhe shkencore në Kosovë. Është nxitës dhe redaktor shumëvjeçar i revistës letrare

“Jeta e Re” dhe i revistës shkencore “Bioteknika”. Është laureat i Shpërblimit të Dhjetorit, pastaj të AVNOJ-it (KAÇKJ-së) për letërsi në vitin 1971 dhe i shumë çmimeve të tjera. Është përfaqësuesi më i spikatur i poezisë sociale dhe patriotike te ne. Botoi dhjetë vëllime me poezi, pesë prej të cilave në gjuhën shqipe: “Për ty” (1955), “Dija e re“(1966), “Avsha Ada” (1971), “Vjersha” (1973) dhe “Brigjet” (1981); tri në gjuhën serbokroate: “Na putu” (1964), “Između voleti i mrzeti“ (1976) dhe “Glasovi vremena” (1974); një në atë maqedone “Pesni” (1975) dhe një në gjuhën turke “Zgjedhje poezish” (1981).

Ka përpiluar e botuar shumë antologji e panorama të poezisë shqiptare në gjuhën serbokroate, po ashtu ka përkthyer më se njëqind vepra nga letërsia e popujve të ish-Jugosllavisë në gjuhën shqipe dhe nga letërsia shqiptare në gjuhën serbokroate. Ka botuar mbi 20 punime shkencore në revistat e vendit dhe në botën e jashtme. Është bashkautor i monografisë “Mikroorganizmat anaerobikë“dhe i “Kontributi i njohjes së piroplazmozave të kafshëve shtëpiake në Kosovë”.

Ka qenë anëtar i pesë akademive të shkencave dhe arteve në qytetet e ish-Jugosllavisë.

Në fund, pa ngurrim theksojmë se është për gjykim e dhëna që asnjë objekt i infrastrukturës në Komunën e Plavës - qytetin e lindjes nuk mban emrin e poetit Esad Mekuli.

(Fund) E ENJTE, 23 SHKURT 2017

Javore KOHA

29

FEJTON

Studim (II)

Zona kufitare pa

Rënia e Murit të Berlinit në nëntor të vitit 1989, paralajmëroj rënien më pas të këtij sistemi edhe ne v ditur se aty ishte i instaluar sistemi i diktaturës që ishte ideologjik e në kundërshtim me interesat e pop përmasa tjera nga viti 1991 e më pas

Dr. Nail Draga

Eshtë pikërisht ndryshimi i sistemit në Shqipëri, ku nga viti 1991, filloi lëvizja popullsisë,e cila për dekada në monizëm ka qenë dukuri e ndaluar. Fillimisht migruan nga zonat rurale në ato urbane por më pas edhe në botën e jashtme.

Në këtë dekompozim demografik, popullsia e zonës kufitare nga Vermoshi(Kelmendi) e më në jug ishte e para që emigroi, ku popullsia vendore është zvogluar dukshëm, dukuri kjo cila nuk ka të ndalur, qe është pasojë e sistemit të diktaturës në Shqipëri në të kaluarën(1945-1990).

Ndërsa në lidhje me hapjen e VKK të reja përveç ati ekzistues në Han të Hotit, nga ana e Shqipërisë por edhe Malit të Zi ne këtë aspekt u punu gjatë kësaj dekade edhe për kalime të tjera, ku pas 54 viteve, pikërisht me 28 maj 2002 u rihap VKK Muriqan-Sukubinë(Shkodër-Ulqin). Ishte kjo ngjarje e rrallë e papërshkruar me pjesëmarrje masive të popullsisë nga të dy anët e kufirit, ku i pranishëm ishte edhe autori i këtij artikulli.

Hapja e këtij vendkalimi kufitar eliminoj kalimin ilegal të kufirit që ishte bërë dukuri e rendomtë nga viti 1991, pothuaj në të gjitha fshatrat e zonës kufitare në komunën e Ulqinit, e jo vetëm të saj, sepse

30

Javore KOHA

E ENJTE, 23 SHKURT 2017

VKK në mes Shqipërisë dhe Malit të Zi (2015)

tani distanca Shkodër-Ulqin nga VKK në Hani i Hotit - Bozhaj (160km) tani është 38km.

Me pas është hapur me 8 shtator 2003 edhe VKK në Vermosh-Guci, përkatësisht Kelmend-Plavë-Guci. Ky VKK qëndron i hapur me orar dhe në periudha të ndryshme të vitit.Infrastruktura rrugore filli-

misht ishte e dobët sidomos nga ana shqiptare, por me rindërtimin e saj do të jetë shumë shpejt sipas standardëve bashkëkohore.

Rihapja e këtij VKK riktheu kontaktet e ndërprera nga viti 1948, ne mes dy krahinave etnografike të Kelmendit dhe Gucisë.

FEJTON

as vitit 1991

vendet e tjera të kampit socialist. Në ketë permbysje Shqipëria nuk kishte si të ishte përjashtim duke pullit shqiptar. Ndonëse me vonesë edhe në Shqipëri nga viti 1990 gjendja filloi të ndryshoi duke marrë

Ndërsa nga Tamara traseja e rrugës vazhdon nga jugu në drejtim të Hanit të Hotit, përkatësisht për Shkodër. Pasi rruga Shkodër-Hani i Hotit është ndërtuar e poashtu edhe nga Hani i Hotit deri në Tamarë(fundi i vitit 2015) janë gjasat reale qe pjesa e mbetur deri në Vermosh të përfundojë ne vitin 2017. Ndërtimi i kësaj rruge, rikthen qarkullimin e mëhershëm dhe lidhjen natyrore të krahinës së Plavës e Gucisë me Shkodrën.

3.2. Vendkalime që janë në përgatitje

3.1. Vijon ndërtimi i rrugës Plavë-Podgoricë

Ne trasenë e rrugës ekzistuese ka dy vite qe ka filluar ndërtimi i rrugës moderne Podgoricë-Plavë në gjatësi prej 70km e cila në gjatësi prej 43 km do të kalojë nëpër territorin e Shqipërisë. Traseja e rrugës PlavëGuci-Vermosh-Tamarë-Dinoshë-

Podgoricë, do të jetë me një VKK të ri në vendin e quajtur Grabom në afërsi të Tamarës, duke rikthyer qarkullimin ndërkufitar në këtë mjedis si ka qenë në mes dy luftërave botërore. Ndërtimi kësaj rruge shkurton distancën aktuale Podgoricë-Plavë(181 km) për 110 km apo dy orë udhtimi më pak.

Nga një VKK sa ishte ne funksion mes Shqipërisë dhe Malit të Zi deri në vitin 2002, më pas gjendja ndryshoj në mënyrë pozitive nga del se tash ne mes tyre dy vendëve në funksion janë tre VKK .

Por, duke parë nevojën dhe kërkesat e popullatës shqiptare në zonën kufitare për hapjën e VKK të tjera si dhe bashkëpunimin ne mes Shqipërisë dhe Malit të Zi në përgatitje e sipër janë edhe ato në: 1.Qafë Vranicë-Plavë, ndodhet në afërsi të fshatit Çerem të rrethit të Tropojës.

Pas përmirësimit të infrastrukturës rrugore ky vendkalim do të bëjë të mundur lidhjen e të gjithë zonave të Tropojës dhe Malësisë së Gjakovës me Plavën dhe Gucinë në Mal të Zi. 2.Grabom – Cemi i Trieshit, sipas informatave qe kemi është duke u punuar në infrastrukturë dhe gjatë vitit 2016 pritet qe të përfundohen punimet e parapara, dhe do të jetë në funksion të qytetarëve të Kelmendit e Malësisë si dhe të tjerëve qe do të frekuentojnë në këtë krahinë.

E ENJTE, 23 SHKURT 2017

Javore KOHA

31

KULTURË

KËRKESAT E OJQ-ve PËR PUNËN E PARLAMENTIT LOKAL

Pjesëmarrja e shoqërisë civile në procesin e vendimmarrjes

Ditë më parë, Shërbimi i Kuvendit të Komunës së Ulqinit iu ka dërguar organizatave të shoqërisë civile kërkesë për të paraqitur propozimet e tyre për Programin e Punës së Parlamentit Lokal për vitin 2017. Në bazë të kësaj kërkese, Grupi OJQve lokale i dorëzoi këtij shërbimi një listë propozimesh, të cilat janë drejtpërdrejtë të lidhura me pjesëmarrjen e shoqërisë civile dhe të qytetarëve në procesin e vendimmarrjes në vetëqeverisjen lokale.

Këto janë kërkesat e OJQ-ve për Programin e Punës së Kuvendit, për vitin 2017: • Të formohet KËSHILLI PËR ZHVILLIMIN DHE MBROJTJEN E VETËQEVERISJES LOKALE; • Të miratohet Vendimi për Pjesëmarrjen e Qytetarëve në Kryerjen e Punëve Publike; • Të formohet Këshilli për Bash-

32

Javore KOHA

E ENJTE, 23 SHKURT 2017

këpunimin e Vetëqeverisjes Lokale me OJQ-të; • Të miratohet Plani Lokal për Parandalimin e Sëmundjeve të Varësisë; • Të sigurohet monitorimi i rregullt dhe vlerësimi i projekteve të financuara nga Buxheti i Komunës së Ulqinit, duke miratuar një Plan Monitorues të veçantë, me detyra te qarta për anëtarët e Komisionit; • Të publikohen në web-sajtin e Komunës emrat e anëtarëve të organeve drejtuese dhe këshillave drejtuese të ndërmarrjeve publike, themeluese e të cilave është Komuna e Ulqinit; • Në web-sajtin e Komunës të publikohen rregullisht të gjitha aktet që miraton Parlamenti Lokal; • Në web-sajtin e Komunës, krahas lajmërimit për mbledhjet e Kuvendit dhe rendit të ditës që është planifikuar, të publikohen edhe materialet e mbledhjeve dhe procesverbalet nga mbledhjet e mbajtura;

• Të organizohet të paktën një takim pune (brenda vitit) i Kryetarit të Kuvendit, kryetarëve të klubeve të këshilltarëve me përfaqësuesit e organizatave joqeveritare, me qëllim të avancimit të bashkëpunimit të mëtejshëm, në përputhje me nenin 179 të Statutit të Komunës së Ulqinit.

Lidhur me kërkesat e parashtruara dhe me qëllim të krijimit të politikave publike lokale sa më efektive e të promovimit të parimeve të Strategjisë së Reformës së Administratës Publike, të miratuar nga Qeveria e Malit të Zi vitin e kaluar, OJQ-të lokale i ofrojnë strukturave të Kuvendit angazhimin dhe ekspertizën e tyre.

Në ndërkohë, të hënën u mbajt mbledhja e Kolegjiumit të Kuvendit dhe asnjë nga kërkesat e OJQ-ve nuk është paraparë në rendin e ditës të mbledhjes së parë të rregullt të Parlamentit Lokal, e cila do të mbahet me 1 mars te këtij viti.

KULTURË

Në Tuz u mbajt koncert i muzikës klasike

Amir Xhakoviq dhe Marko Simoviq, ekzekutuan pjesë nga kompozitorë të njohur botërorë Tuz- Qendra Kulturore-Informative “Malësia” ka organizuar këtë fillim javë një koncert të veçantë të muzikës klasike në të cilin kanë ekzekutuar profesionistët e shquar të kësaj rryme muzikore, Amir Xhakoviq nga Shqipëria në instrumentin e pianos dhe Marko Simoviq nga Mali i Zi në Violinë.

Gjatë programit të tyre të kësaj mbrëmjeje fillimisht janë luajtur pjesë të kompozitorëve të njohur me famë botërore nga Joseph Maurice RavelTzigane pastaj nga Ernest. ChausonPoema dhe në fund pjesë nga Ludvig Van Bethowen- Sonata nr.7.

Pianisti i njohur shqiptar Amir Xhakoviq teksa luante pjesë muzikore në piano përpara një numri të vogël të aderuesve të kësaj rryme muzikore, ka transmetuar tinguj melankolikë ku u dëgjua me shumë vëmendje, duke qenë se tingujt që nxirrte nga pianoja, ekzekutoheshin me një mjeshtri të rrallë profesionale si gjatë kohës që

interpretonte solo, ashtu dhe teksa shoqërohej nga violinisti profesionist malazez, Marko Simoviq, ku në mënyrën më të mirë, ndërthureshin violina dhe piano-ja.

Në prezantimin e tij përpara publikut, Amir Xhakoviq tha se është hera e parë që viziton Tuzin, e po ashtu hera e parë që debuton në Tuz, por shprehu kënaqësi të veçantë që mori pjesë në koncertin e tij të parë në trevën e Malësisë duke falënderuar të gjithë për pjesëmarrje.

Amir Xhakoviq ka lindur në vitin 1985.

Shkollën e Mesme të Muzikës e ka mbaruar në Shkodër, kurse paralelisht me të ka ndjekur dhe orë muzikore te pianistja dhe pedagogia e Akademisë Muzikore në Tiranë, Anita Tartari. Në vitin 2007 ka diplomuar në klasën e profesorit Vladimir Boçkarjov, ndërsa në periudhën 2008-2009 ka ndjekur rregullisht orë me pianistin nga Beogradi Aleksandër Serdar.

Në vitin 2012 Xhakoviq ka magjistru-

ar në Belgjikë në klasën e pianistit amerikan Alan Weis. Gjatë dhe pas studimeve ka marrë pjesë në shumë gara kombëtare dhe ndërkombëtare, duke u shpërblyer me çmime të larta dhe të rëndësishme. Aktualisht po ndjek studimet e doktoraturës në Beograd në klasën e profesorit Aleksandër Serdar.

Ndërkaq, Marko Simoviq është anëtar i Orkestrës Simfonike të Malit të Zi që nga themelimi i saj. Ka diplomuar në Akademinë e Muzikës në Cetinë në klasën e Roman Simoviqit, ndërsa ka magjistruar në Sarajevë. Ka marrë pjesë në shumë evenimente të rëndësishme muzikore në vend, rajon dhe më gjerë, duke u shpërblyer me çmime të larta. Simoviq në mënyrë aktive merret dhe me punën pedagogjike si profesor i violinës në Shkollën Artistike për Muzikë dhe Balet “Vasa Paviq” në Podgroricë. Simoviq është dhe anëtar i Shoqatës së Kompozitorëve të Malit të Zi, etj. t.u.

E ENJTE, 23 SHKURT 2017

Javore KOHA

33

KULTURË

Në QKI “Malësia” u mbajt mbrëmje autoriale e shkrimtarit malazez Ognjen Spahiq

Krijuesit të kenë një kuptim të cilin duhet ta ndjekin gjatë krijimtarisë letrare Tuz- Në qendrën kulturore-informative “Malësia” është mbajtur mbrëmje autoriale e shkrimtarit të njohur malazez të letërsisë bashkëkohore, Ognjen Spahiq në të cilën morën pjesë një numër i vogël i publikut në sallë.

Në udhëheqjen e moderatores Farah Laleviq, shkrimtari ka shpalosur një kronologji të krijimtarisë së tij të pasur letrare ndër vite, për problemet dhe sfidat me të cilat ballafaqohen sot shkrimtarët si dhe shumë çështje të tjera me interes në fushën e gjerë të kreativitetit letrar.

Shkrimtari Ognjen Spahiq tha se ai është një lexues më i mirë sesa shkrimtar duke sqaruar se qe në fillimet e tij si krijues ka qenë i prirë të lexojë vepra të shumta të shkrimtarëve më të njohur botërorë duke i pasur dhe si idhuj në rrugën e tij të krijimtarisë në letërsi. “Çdonjëri nga ne, sidomos krijuesit, gjithë jetën e tyre kërkojmë një kuptim pas të cilit mund të rendim për të arritur diçka në jetë. Unë këtë kuptim e gjeta duke zgjedhur të merrem me letërsi dhe qe nga fillimi i kreativitetit tim letrar, arrita të kuptoj se leximi është diçka që më së miri të ndihmon në planin e jetës. Nga fillesat e mia kam qenë i destinuar të imitoj shkrimtarët e mëdhenj si Hemingvej,

34

Javore KOHA

E ENJTE, 23 SHKURT 2017

Karveri, etj, duke pasur synim të jem dikush tjetër, por me kalimin e kohës kam krijuar një imazh timin në letërsi duke shpresuar që në të ardhmen, të paktën njëri ndër librat e m’i të bëhet frymëzim dhe mbështetje për një të ri që aspiron t’i hyjë botës së letërsisë, mbështetje të cilën unë e gjeta në librat e autorëve të tjerë”, u shpreh mes tjerash Spahiq.

Ndër çmimet e shumta që shkrimtari Spahiq ka arritur të marrë ndër vite si brenda ashtu dhe jashtë vendit, ai veçoi atë të Bashkimit Evropian për Letërsi “European Union Prize for Literature” të cilin e mori në vitin 2014 me librin “Puna glava radosti” (Koka plot me gëzim). “Çmime të tilla çelin rrugë që libri të bëhet me i dukshëm dhe me vlerë pasi të jep mundësi të depërtosh më lehtë te botuesit evropianë dhe te të ashtuquajturat gjuhë të mëdha”, theksoi Spahiq.

Ndërkaq, duke folur për imazhin e skenës letrare në Mal të Zi, se sa vlerësohet një shkrimtar në këtë shtet, Spahiq tha se këtu një shkrimtar nuk çmohet sipas meritës që ka, duke potencuar si një ndër problemet kryesore atë të mospranimit të disa talenteve. Ai tha se shumë shkrimtarë që kanë bërë emër jashtë shteti, nuk

pranohen këtu, ndërkohë që disa të tjerë çmohen madje dhe spikatën për shkrimtarë të mirë.

Kjo mbrëmje autoriale u shoqërua me leximin e disa fragmenteve nga krijimtaria e pasur e shkrimtarit Ognjen Spahiq.

Ognjen Spahiq u lind në Podgoricë në vitin 1977. Ai ka botuar libra me tregime të shkurtra si: “Sve to” (E gjithë kjo)- 2001, “Zimska potraga”,(Gjurmimi Dimëror)- 2007 dhe Puna glava radosti (Koka plot me gëzim) -2014. Romani Hansenova Djeca (Fëmijët e hansanit) i botuar në vitin 2004 është shpërblyer me çmimin “Mesha Selimoviq“ si romani më i mirë i publikuar në Bosnje Hercegovinë, Kroaci, Serbi dhe Mal të Zi. Romani “Fëmijët e Hansanit” u përkthye në frangjisht, hungarisht, italisht, maqedonisht dhe rumunisht. Romani në fjalë është shpërblyer me çmimin “Ovid Festival Prize” ndërsa me librin “Koka plot gëzim” ka marrë çmimin e Bashkimit Evropian për Letërsi “European Union Prize for Literature”.

Tregimet e tij të shkurtra janë përkthyer në shumë gjuhë të botës dhe përfaqësuar në antologji. Romani i tij më i fundit është “Masalai” i botuar në vitin 2015. t.u.

MOZAIK

Ngricat dhe të ftohtit kanë asgjësuar hektarë të tërë të prodhimtarisë në sektorin bujqësor

Fermerët paraqitën 35 kërkesa për vlerësimin e dëmeve Ngricat në tokë të cilat kanë filluar nga rënia drastike e temperaturave në muajin janar të këtij viti kanë shkaktuar dëme kolosale në sektorin bujqësor në trevën e Malësisë.

Në sektorin për Bujqësi të Komunës Urbane të Tuzit, para pak ditësh kanë arritur tridhjetepesë kërkesa nga fermerët, për vlerësimin e dëmeve të cilat do t’i shqyrtojë Komisioni Shtetëror për Vlerësimin e Dëmeve nga Fatkeqësitë Natyrore pranë Qeverisë së Malit të Zi. Këshilltarja për Bujqësi dhe Mbrojtje të Mjedisit jetësor në Komunën Ur-

bane të Tuzit, Ismeta Gjoka, për Koha Javore u shpreh se nëpunës të Komisionit për Vlerësimin e Dëmëve kanë evidentuar çdo ditë dëmet në terren duke i regjistruar ato në regjistrat përkatës (raportet) të cilat më pas do t’i adresohen dikasterit përkatës.

“Kërkesat për vlerësim dhe kompensim eventual të dëmeve janë paraqitur zakonisht për prodhimtarinë në ambiente të hapura, duke dominuar kultura e lakrës e cila ka pësuar më së shumti nga ngricat e kësaj periudhe, kurse kemi pasur dhe tre kërkesa për prodhimtari në ambient të mbyllur

(sera). Ne jemi në pritje të vendimeve që Komisioni Shtetëror për Vlerësimin e Dëmëve nga Fatkeqësitë Natyrore do t’i sjellë në zyrën tonë, ku më pas do të jemi në kontakt me fermerët të cilët kanë pësuar nga kushtet klimaterike të këtij viti”, u shpreh Gjoka.

Rikujtojmë se ngricat ekstreme me temperaturë disa gradë nën zero të cilat në vendin tonë kanë qenë të pazakonta prej shumë vitesh, kanë pamundësuar që fermerët të kultivojnë të mbjellat e tyre pranverore dhe në këtë mënyrë pa dyshim që edhe pasojat do të jenë të dukshme. t.u.

E ENJTE, 23 SHKURT 2017

Javore KOHA

35

KOHA Javore KOHA Javore

KOHA Javore KOHA Javore

Podgoricë e enjte, 22 dhjetor 2016 Viti XV Numër 745 Çmimi 0,50

Podgoricë e enjte, 15 dhjetor 2016 Viti XV Numër 744 Çmimi 0,50

Podgoricë e enjte, 29 dhjetor 2016 Viti XV Numër 746 Çmimi 0,50

Podgoricë e enjte, 22 dhjetor 2016 Viti XV Numër 745 Çmimi 0,50

Pa ndonjë

KOHA Javore NDRYSHIM pozitiv

Podgoricë e enjte, 23 shkurt 2017 Viti XVl Numër 753 Çmimi 0,50

SHQIPTARËT E 1001 HALLEVE

Qençe nuk jetohet ma

kulturore shqiptare Podgoricë e enjte, 2 shkurt 2017 Viti XVl Numër 750 Çmimi 0,50

Podgoricë e enjte, 15 dhjetor 2016 Viti XV Numër 744 Çmimi 0,50

KOHA Javore

Teatri - një dëshirë e munguar e ulqinakëve Qençe mjerimit Komedia e Në udhëkryq

Në udhëkryq

Shkodra, qyteti më joshës për krajanët krajanët joshës për qyteti më Shkodra,

politike në

sistemin

arsimor

ISSN 1800-5696

ma k Qençe nu 1001 HALLEVE

6965-0081 NSSI

SHQIPTAR ËT E

6965-0081 NSSI

SI

1 NS 6965-008

ve ulqinakë e munguare dëshirënjë - het jerito Teat

APATIA politike

Të avancohet pozita dhe roli i mediave në shoqëri Lufta e Ftohtë duhet shmangur Me shkas: 23 janari - Dita e gazetarisë në Mal të Zi

Kur do të fillojë ndërtimi i fazës së tretë të rrugës Ulqin – Sukubinë?

mbi supe dhe Kosovë 100 vjet gjuhë

Thyerja e heshtjes së zgjatur mbi përdhunimin gjenocidal në Kosovë

Krijuesi Me shkas: 23 janari - Dita e gazetarisë në Mal të Zi i madh i letërsisë shqipe

Kosovë gjenocidal në mbi përdhunimin htjes së zgjatur Thyerja e hes-

shqipe letërsisë i madh i Krijuesi

e A arsimor vorH KJaO sistemin politike në e A vorH EmërimetKO JavoreHA KJaO Podgoricë e enjte,

8 dhjetor 2016

Viti

6965-0081 NSSI

Podgoricë e enjte,

15 dhjetor 2016

Viti XV Numër

744 Çmimi 0,50

Podgoricë e enjte, 2 shkurt

Durmishi: Kosova ka shënuar progres

Në udhëkryq

Çmimi 0,50

Nato mbetet gurthemeli i mbrojtjes së vlerave perëndimore SHQIPTARËT E 1001

Podgoricë e enjte, 9 shkurt 2017 Viti XVl Numër 751 Çmimi 0,50

Qëndresa dhe flijimi për flamurin tonë kombëtar

krajanët joshës për qyteti më Shkodra,

HAL LEVE

vlerave perëndimore themeli i mbrojtjes së Nato mbetet gur-

KOHA Javore Podgoricë e enjte, 9 shkurt 2017 Viti XVl Numër 751 Çmimi 0,50

KJaO JavoreHA EmërimetKO vorH e A politike në sistemin KJaO vorH e A arsimor Podgoricë e enjte,

8 dhjetor 2016

15 dhjetor 2016

Viti XV Numër

1001 HALLEVE

Krijuesi i madh i letërsisë shqipe

Kosovë gjenocidal në mbi përdhunimin htjes së zgjatur Thyerja e hes-

shqipe letërsisë i madh i në Mal të Zi Krijuesi Me shkas: 23 janari - Dita e gazetarisë

Të avancohet pozita dhe roli i mediave në shoqëri

Shkodra, qyteti më joshës për krajanët krajanët joshës për qyteti më Shkodra,

sistemin politike në

ma Emërimet

munguar e dëshirë e Teatri - një SHQIPTARËT E 1001 HALLEVE

KJO avorH e A Podgoric ë e enjte, 15 dhjetor

Ulqin – Sukubinë? së tretë të rrugës ndërtimi i fazës Kur do të fillojë

mbi supe dhe Kosovë 100 vjet gjuhë

Me shkas: 23 janari - Dita e gazetarisë në Mal të Zi shmangur Ftohtë duhet Lufta e

në shoqëri roli i mediave pozita dhe Të avancohet 6965-0081 NSSI

6965-0081 NSSI

jetohet Qençe nuk ulqinakëve mjerimit Komedia e

100 vjet gjuhë dhe Kosovë mbi supe

Kur do të fillojë ndërtimi i fazës së tretë të rrugës Ulqin – Sukubinë?

arsimor 6965-0081 NSSI

Komedia e mjerimit

e luftës viktimat që nderoi Manifestim

Çmimi 0,50

Thyerja e heshtjes së zgjatur mbi përdhunimin gjenocidal në Kosovë

ISSN 1800-5696

ISSN 1800-5696

viktimat e luftës

Në udhëkryq

Në udhëkryq

6965-0081 NSSI

shirë munguare e ulqinakë ve Manifestim që nderoi

2017 Viti XVl Numër 750

744 Çmimi 0,50

743 Çmimi 0,50

ISSN 1800-5696

SHQIPTAR ËT E

Viti XV Numër

Qençe nu k Teat jerito - një het ma dë

r 744 Çmim i 0,50

ISSN 1800-5696

Podg oricë e enjte

2017 Viti XVl Numër 750

Javore KOHA

shënuar progres Kosova ka Durmishi:

6965-0081 NSSI

e A avorH KJO

Kadare meriton Nobelin!

jetohet ma Qençe nuk

në shoqëri roli i mediave pozita dhe Të avancohet

Podgoricë e enjte, 2 shkurt

Numë

100 vjet gjuhë dhe Kosovë mbi supe

Ulqin – Sukubinë? së tretë të rrugës ndërtimi i fazës Kur do të fillojë

Qëndrimi anticivilizues i një politikani

Çmimi 0,50 XV Numër 743

Podgoricë e enjte,

Viti XV , 15 dhjet or 2016

Kadare meriton Nobelin!

6965-0081 NSSI

Komedia e mjerimit

ISSN 1800-5696

e luftës viktimat

që nderoi Manifestim

nuk jetohet ma Emërimet

ISSN 1800-5696

Manifestim që nderoi viktimat e luftës

Lufta e Ftohtë duhet shmangur

Podgoricë e enjte, 9 shkurt 2017 Viti XVl Numër 751 Çmimi 0,50

SHQIPTARËT E 1001 HALLEVE

ISSN 1800-5696

SI

1 NS 6965-008

01 HA LL EVE QIP TARË T E 10

Podgoricë e enjte, 22 dhjetor 2016 Viti XV Numër 745 Çmimi 0,50

Podgoricë e enjte, 8 dhjetor 2016 Viti XV Numër 743 Çmimi 0,50

ISSN 1800-5696

ISSN 1800-5696

a m t e h o t e j uk n e ç n e Q

ISSN 1800-5696

ISSN 1800-5696

1 NSSI

6965-008

Në udhëkryq

Kadare meriton Nobelin!

KOHA Javore KOHA Javore

KOHA Javore KOHA Javore

ISSN 1800-5696

ISSN 1800-5696

Lufta e Ftohtë duhet shmangur

Shkodra, qyteti më joshës për krajanët krajanët joshës për qy teti më Shkodra,

APATIA politike

Shqiptarët në Mal të Zi gjatë vitit 2016

së përbashkët

APATIA politike

Në udhëkryq

SH

Krijimi i hapësirës

Nobelin! meriton Kadare

politike APATIA

Javore KOHA

Shikoni arkivin e revistës në portalin www.kohajavore.org Podgoricë e enjte, 9 shkurt 2017 Viti XVl Numër 751 Çmimi 0,50

Javore KOHA Javore KOHA Podgoricë e enjte, 15 dhjetor 2016 Viti XV Numër 744 Çmimi 0,50

Podgoricë e enjte, 8 dhjetor 2016 Viti XV Numër 743 Çmimi 0,50

Javore KOHA Javore KOHA Podgoricë e enjte, 2 shkurt 2017 Viti XVl Numër 750 Çmimi 0,50

Podgoricë e enjte, 22 dhjetor 2016 Viti XV Numër 745 Çmimi 0,50

kulturore shqiptare

së përbashkët E-mail: kohajavore@t-com.me

Krijimi www.kohajavore.org i hapësirës

Javore KOHA www.facebook.com/kohajavore Podgoricë e enjte, 23 shkurt 2017 Viti XVl Numër 753 Çmimi 0,50

2016 Viti XV Numër 744

Çmimi 0,50