Przewodnik open space technology i metoda world cafe dla zrównoważonego stylu życia w mieście

Przewodnik: OPEN SPACE TECHNOLOGY I METODA WORLD CAFE DLA ZRÓWNOWAŻONEGO STYLU ŻYCIA W MIEŚCIE, W OPARCIU O EKONOMIĘ DZIELENIA SIĘ

OST I METODA WORLD CAFE DLA ZRÓWNOWAŻONEGO STYLU ŻYCIA W MIEŚCIE, W OPARCIU O EKONOMIĘ DZIELENIA SIĘ

1

Contents Wprowadzenie ........................................................................................................................................ 4 Rozdział 1.0. : Metoda Otwartej Przestrzeni (Open Space Technology) ................................................ 5 1.1. Wprowadzenie: co to jest Metoda Otwartej Przestrzeni (Open Space Technology/Methodology)? ............................................................................................................... 5 1.2.

Historia OST............................................................................................................................. 6

1.3.

Filozofia OST ............................................................................................................................ 6

1.4.

Cztery zasady OST ................................................................................................................... 7

1.5.

Jak działa OST? ........................................................................................................................ 7

1.5.1.

Organizacja spotkania Open Space: ................................................................................ 8

przewodnik krok po kroku. ............................................................................................................. 8 1.5.2.

Proces Open Space........................................................................................................ 11

1.5.3.

Podsumowanie.............................................................................................................. 13

1.6.

Przykłady spotkań typu Open Space ..................................................................................... 16

Rozdział 2.0. : OST dla zrównoważonego stylu życia w mieście, opartego o ekonomię dzielenia się . 17 2.1. Wprowadzenie OST dla zrównoważonego stylu życia w mieście, opartego o ekonomię dzielenia się ....................................................................................................................................... 17 2.2 Skuteczne tworzenie polityk i rola OST w tym procesie. ............................................................ 18 2.3. Studium przypadku .................................................................................................................... 19 2.4. OST- narzędzie rozwoju miast.................................................................................................... 21 2.4.1. OST to współpraca ............................................................................................................ 21 2.4.2. OST opiera się na samoorganizacji...................................................................................... 22 2.5. Konferencje OST......................................................................................................................... 22 2.5.1. Studium przypadku ............................................................................................................. 23 2.6. Podsumowanie........................................................................................................................... 26 Rozdział 3.0. : Metoda World Café (World Café Method; WCM) ......................................................... 27 3.1.

Historia metody World Café ................................................................................................ 27

3.2.

Czym jest metoda World Café?............................................................................................. 27

OST I METODA WORLD CAFE DLA ZRÓWNOWAŻONEGO STYLU ŻYCIA W MIEŚCIE, W OPARCIU O EKONOMIĘ DZIELENIA SIĘ

2

3.2.1. Cechy World Café ................................................................................................................ 29 3.3.

Zasady World Café ................................................................................................................ 30

Zasada 1: Ustal cel......................................................................................................................... 31 Zasada 2: Stwórz przyjazne miejsce .............................................................................................. 31 Zasada 3: Postaw ważne pytania ................................................................................................. 32 Zasada 4: Zachęcaj do czynnego udziału w rozmowie .................................................................. 33 Zasada 5: Łącz różne perspektywy ................................................................................................ 34 Zasada 6: Nasłuchuj odkrywczych spostrzeżeń i dziel się odkryciami .......................................... 35 Zasada 7: Zapisywanie i prezentowanie pomysłów ...................................................................... 36 3.4.

Podsumowanie...................................................................................................................... 38

Rozdział 4.: Metoda World Café dla zrównoważonego stylu życia w mieście ...................................... 39 4.1.

Wprowadzenie ...................................................................................................................... 39

4.2.

Wskazówki dla organizatorówWorld Café ............................................................................ 40

4.3.

Etykieta i reguły spotkania World Café ................................................................................. 43

4.4.

Jak wytworzyć nastrój kawiarni? .......................................................................................... 44

4.5.

Fakty i ciekawostki na temat Metody World Café ................................................................ 46

4.6. Przykłady skutecznego zastosowania Metody World Café w kontekście zrównoważonego stylu życia w mieście ......................................................................................................................... 48 4.7.

Podsumowanie...................................................................................................................... 51

Bibliografia ............................................................................................................................................ 52 Treści w Internecie ................................................................................................................................ 53

OST I METODA WORLD CAFE DLA ZRÓWNOWAŻONEGO STYLU ŻYCIA W MIEŚCIE, W OPARCIU O EKONOMIĘ DZIELENIA SIĘ

3

WPROWADZENIE Niniejszy interaktywny przewodnik jest poświęcony dwóm innowacyjnym narzędziom, pomocnym w radzeniu sobie ze skomplikowanymi kwestiami oraz rozwijającym Zrównoważony Styl Życia w Mieście. Mowa tutaj o Metodzie Otwartej Przestrzeni (ang.: Open Space Technology, OST) oraz Metodzie World Café (World Café Method, WCM). U podstaw naszych rozważań leży przeświadczenie, że obecny styl życia wydaje się być niezrównoważony i związany jest z koniecznym wprowadzeniem nowych form stosunków społecznych opartych o współpracę i współdziałanie.

Jednakże zmiany w takim kierunku wymagają nowego, innowacyjnego podejścia, które w swojej naturze będzie multidyscyplinarne oraz wielopoziomowe. Dzisiejsze problemy i wyzwania muszą być rozwiązywane w sposób bardziej efektywny, niż przy wykorzystaniu konwencjonalnych metod, ponieważ współczesne otoczenie społeczno-ekonomiczne jest o wiele bardziej złożone, a do tego potrzeby społeczne są o wiele bardziej zróżnicowane.

Obie metody opisane w przewodniku mają na celu pobudzenie krytycznego myślenia nad głównymi tematami projektu, takimi jak: urbanizacja, aktywne obywatelstwo, zrównoważony rozwój i konsumpcjonizm. Partnerstwo uważa takie podejścia, jako mocny sposób na angażowanie i aktywowanie mieszkańców miast, dając im skuteczne narzędzie do omawiania ważnych tematów w skuteczny, nieformalny sposób.

W pierwszej kolejności Przewodnik opisuje, w rozdziale pierwszym, Metodę Otwartej Przestrzeni (OST), czyli nowatorską metodę przeprowadzania spotkań i konferencji, zrywający z klasycznym schematem tego typu spotkań. W koncepcji OST odchodzi się od klasycznego modelu „mówcapubliczność” oraz z góry ustalonej agendy spotkania, na rzecz formuły, w której uczestnicy na bieżąco tworzą porządek obrad i równomiernie wnoszą wkład w dyskusję. Metoda Otwartej Przestrzeni umożliwia organizowanie spotkań na dużą skalę, znacznie liczniejszych niż klasyczne konferencje, wymagając równocześnie większego zaangażowania uczestników, a zarazem tworząc pomiędzy nimi sieci powiązań, zrywając z tradycyjnymi barierami w komunikacji.

Konferencje OST pokazały, że prowadzą do znacznie głębszego, wielopoziomowego poznania omawianego tematu, jak również umożliwiają stworzenie nowych rozwiązań, czerpiących z wielu perspektyw, niż jak ma to miejsce w tradycyjnym formacie spotkania. Rozdział drugi odnosi się do zastosowania Metody Otwartej Przestrzeni z zakresie zrównoważonego stylu życia w mieście, poprzez odkrywanie potencjału tego narzędzia do radzenia sobie ze skomplikowanymi kwestiami.

Przewodnik opisuje także Metodę World Café (rozdział trzeci), ustrukturyzowany proces konwersacji, którego celem jest pobudzenie otwartej dyskusji, łączenie pomysłów powstałych w większej grupie, aby uzyskać dostęp do „zbiorowej mądrości” zgromadzonych na spotkaniu osób.

Metoda ta polega na przemieszczaniu się uczestników pomiędzy różnymi stolikami, przy których odbywa się dyskusja na wcześniej zdefiniowane tematy, w celu znalezienia odpowiedzi na postawione pytania i osiągnięcie celów spotkania. Aranżacja miejsca spotkania na wzór kawiarni ma za zadanie stworzyć mniej formalne środowisko, sprzyjające bardziej swobodnej i otwartej dyskusji.

Akcent w tej metodzie położony jest na poszukiwaniu innowacji wokół omawianego tematu, bardziej niż na koncentracji nad rozwiązaniem problemów. Taki format spotkania jest generalnie zaprojektowany, jako przestrzeń do kreatywnego, otwartego myślenia i nie pasuje do scenariusza, w którym z góry przewidujemy możliwe rozwiązania i odpowiedzi.

OST I METODA WORLD CAFE DLA ZRÓWNOWAŻONEGO STYLU ŻYCIA W MIEŚCIE, W OPARCIU O EKONOMIĘ DZIELENIA SIĘ

4

ROZDZIAŁ 1

Metoda ta jest użyteczna dla zrównoważonego stylu życia w mieście, gdyż włącza w proces dyskusji ludzi posiadających wielorakie doświadczenia życiowe, umożliwiając spojrzenie na omawiane kwestie z wielu perspektyw. W rozdziale czwartym przedstawione są właściwe przykłady zastosowania tej formuły w kontekście miejskiego stylu życia opartego o ekonomię dzielenia się.

ROZDZIAŁ 1.0. : METODA OTWARTEJ PRZESTRZENI (OPEN SPACE TECHNOLOGY)

1.1.

Wprowadzenie: co to jest Metoda Otwartej Przestrzeni (Open Space Technology/Methodology)?

Metoda Otwartej Przestrzeni (ang.: Open Space Technology lub Open Space Methodology; w skrócie OST), to innowacyjny sposób przeprowadzania konferencji, stawiający tradycyjną metodę organizowania spotkań na głowie. Klasyczny schemat „mówca-publiczność” zostaje w nowoczesny sposób zamieniony modelem, w którym każdy z uczestników spotkania staje się prezenterem.

Nie ma tutaj miejsca na ustalonych mówców, ani na zdefiniowany wcześniej porządek obrad, ani na hierarchie. Nacisk w OST położony jest na równy udział wszystkich uczestników spotkania, a każdy z nich posiada te same prawa. Z tego względu konferencje OST nazywane są „antykonferencjami”.

Metoda Otwartej Przestrzeni jest nową metodą na efektywną pracę w dużych grupach (średnio 8 do 200) uczestników, stosowana w wielu krajach do omawiania skomplikowanych kwestii, takich jak np.: planowanie, środowisko naturalne, zmiany transformacyjne itd. Istniejące w OST proste, choć skuteczne zasady stwarzają właściwe warunki do przeprowadzania dynamicznej dyskusji i

OST I METODA WORLD CAFE DLA ZRÓWNOWAŻONEGO STYLU ŻYCIA W MIEŚCIE, W OPARCIU O EKONOMIĘ DZIELENIA SIĘ

5

ROZDZIAŁ 1

współpracy, w której każdy z uczestników wnosi coś od siebie, równocześnie ucząc się czegoś od innych. Ponieważ podczas spotkań typu OST każdy uczestnik bierze aktywny udział, bez względu na swoją pozycję zawodową czy doświadczenie, poziom wzajemnej komunikacji pomiędzy uczestnikami jest znacznie wyższy, niż w przypadku tradycyjnych spotkań. Pomiędzy uczestnikami zacierają się bariery i można zaobserwować proces sieciowania. Biorąc pod uwagę powyższe elementy, wykorzystanie tej metody umożliwia głębsze zbadanie tematu oraz ujrzenie go z wielu różnych perspektyw równocześnie i wypracowanie nowych rozwiązań na przyszłość.

1.2.

Historia OST

Metoda Otwartej Przestrzeni po raz pierwszy została opisane przez Harrisona Owena, który stał się autorem tej metody z latach osiemdziesiątych XX wieku. Podczas organizowaniem konferencji odkrył, że najciekawszym punktem programu są przerwy kawowe, podczas których uczestnicy konferencji w nieskrępowany sposób wymieniają swoje opinie i doświadczenia. Tym samym najbardziej inspirujące rozmowy odbywają się pomiędzy właściwymi, oficjalnymi punktami programu. Owen wpadł więc na pomysł, by skupić się właśnie na przerwach kawowych, jako kluczowym elemencie spotkania.

Sekret sukcesu przerwy kawowej polega na fakcie, że rozmawiasz z osobami, z którymi chcesz rozmawiać, na tematy, które naprawdę Cię interesują – i tak długo jak rozmowa jest ciekawa, ją kontynuujesz. Gdy wyczerpiesz temat, możesz swobodnie iść dalej. OST wykorzystuje ramy, w których przerwa kawowa została udoskonalona, w celu osiągnięcia imponujących rezultatów.

Rośnie popularność OST, jako narzędzia umożliwiającego szybkie znalezienia rozwiązań skomplikowanych problemów, przy udziale wielu uczestników. Zakres konferencji OST może być bardzo szeroki: od budowania pokoju po spotkania korporacyjne, w celu znalezienia nazwy dla nowego produktu.

1.3.

Filozofia OST

OST opiera się na przekonaniu, że uczestnicy będą pracowali efektywnie na rzecz rozwiązania problemu, gdy ten jest jasno zdefiniowany a otwarta przestrzeń ( z ang. open space) wokół nich pozwala im na swobodną samoorganizację wedle ogólnych zasad spotkania. Uczestnicy ewentu będą pracowali energicznie i skutecznie, gdy problem jest dla nich jasny i ważny. Wszyscy uczestnicy spotkania mogą wpływać na agendę i rezultaty spotkania, jak również ponoszą za nie odpowiedzialność. Przy pomocy tej metody możliwe jest także omawianie różnych aspektów problemu w tym samym czasie, co umożliwia znalezienie rozwiązań na nieoczywiste problemy.

OST I METODA WORLD CAFE DLA ZRÓWNOWAŻONEGO STYLU ŻYCIA W MIEŚCIE, W OPARCIU O EKONOMIĘ DZIELENIA SIĘ

6

ROZDZIAŁ 1

1.4.

Cztery zasady OST

Metoda Otwartej Przestrzeni działa w oparciu o cztery zasady: • Ktokolwiek przyjdzie, jest właściwą osobą – Nie potrzebujesz wielu ludzi, potrzebujesz właściwych ludzi! Do dobrej rozmowy potrzebujesz kogoś, kto dzieli Twoją pasję. Uczestnictwo w spotkaniach OST musi być całkowicie dobrowolne – tylko Ci, którym dany problem leży na sercu, włączą się aktywnie w pracę. Jest także możliwe, że na daną grupę lub sesję nie przyjdzie nikt.

• Cokolwiek się wydarzy, oznacza, ze musiało się wydarzyć - Ta zasada mówi o tym, że należy wyzbyć się wszelkich oczekiwań. Przypomina uczestnikom, że nawet jeżeli wydaje im się, że znają odpowiedź na dane pytanie, na sali są inne osoby patrzące na problem z innej perspektywy i mające inne pomysły na ten temat. Bądź świadom/a tego faktu i pozwól rozmowie swobodnie płynąć. (4) • Kiedykolwiek się zacznie, jest to właściwy czas – Kreatywność nie działa według rozkładu.

Prawdziwe znaczenie tej zasady odnosi się do ducha i natury kreatywności. Te nie mają żadnego względu dla zegara. Kreatywność się objawi (albo nie) w swoim czasie, co znaczy, że pojawiła się we właściwym czasie. Dlatego wszystkie strony spotkania muszą być poinformowane, że, pomimo, iż spotkanie jest zaplanowane na pewną długość trwania, to nie ma gwarancji, że w tym czasie wydarzy się cokolwiek konstruktywnego. Jeżeli coś się wydarzy, znaczy, że wydarzyło się we właściwym czasie.

• Kiedy jest po wszystkim, jest po wszystkim – Jeżeli dyskusja zakończy się w ciągu 10 minut, przejdźcie do kolejnego tematu, jeżeli nie, dyskutujcie dalej, do końca. Ta Zasada uświadamia uczestnikom, że nigdy nie wiadomo ile czasu potrzeba na znalezienie rozwiązania czy konkluzji. Jeżeli uda się to zrobić szybko, to dobrze - należy nie marnować czasu i zająć się inną rzeczą, niezależnie od tego ile czasu przewidywane było na daną sesję. Należy skoncentrować się na pracy, nie na czasie.

1.5.

Jak działa OST?

W konferencji opartej na Metodzie Otwartej Przestrzeni kluczowym elementem jest spotkanie przygotowawcze, na którym ustalony zostanie problem spotkania oraz opracowane zostaną zaproszenia, które mają za zadanie sprawić, by zaproszeni przyszli na spotkanie pełni inspiracji i koncentracji. Zaproszenie musi także dawać jasno do zrozumienia, że spotkanie będzie inne niż tradycyjne konferencje i wydarzenia.

Na początku konferencji Open Space, uczestnicy siadają w kręgu, bez jakichkolwiek stołów.

Gospodarz lub moderator dokonuje krótkiego przedstawienia problemu i prosi uczestników o pomoc w jego rozwiązaniu. Następnie moderator wyjaśnia zasady spotkania. W dalszej kolejności uczestnicy tworzą plan spotkania, umieszczając na tablicy elementy/kwestie problemu, które osobiście uważają za istotne. Mogą to być pomysły, propozycje, pytania, rozwiązania, nadzieje i obawy czy rozwiązania techniczne itd. Gdy agenda spotkania jest gotowa, każdy z uczestników decyduje, w której z grup omawiających daną kwestie chce uczestniczyć i wpisuje się do niej. Następnie wszyscy przechodzą do rozmowy. Gdy dyskusja się zakończy, wywieszane jest jej zwięzłe podsumowanie, dostępne dla

OST I METODA WORLD CAFE DLA ZRÓWNOWAŻONEGO STYLU ŻYCIA W MIEŚCIE, W OPARCIU O EKONOMIĘ DZIELENIA SIĘ

7

ROZDZIAŁ 1

innych, by mogli je wykorzystać do dalszych rozważań. Po zakończeniu spotkania, raporty i podsumowania są analizowane i planowane są dalsze działania, o ile nie nastąpiło to podczas samej konferencji. Gdy konferencja trwa więcej niż jeden dzień, priorytetyzacja i planowanie działań jest dokonywane przez całą grupę uczestników.

Takie mniej sztywno ustrukturyzowane podejście do organizacji konferencji pozwala na większy poziom kreatywności i omówienie tematu w bardziej szczegółowy sposób. Metoda Otwartej Przestrzeni, zakładając wkład wszystkich uczestników, uwzględnia wiele perspektyw i często prowadzi do konstruktywnej debaty, na którą często nie ma miejsca podczas tradycyjnej konferencji.

Samoorganizacja, kreatywność, zaradność, pewność siebie, to niektóre z cech, które wydobywają się z uczestników tego typu „antykonferencji”. Poza wiedzą przekazywaną przez innych, rozwijają się także kompetencje miękkie uczestników.

Taka sytuacja może nie mieć miejsca w tradycyjnym układzie konferencji, w którym uczestnicy są bardziej pasywni. Wyzwaniem jest zachęcenie ludzi do otwarcia się i wniesienia wkładu w dyskusję.

Gdy tylko pierwsza osoba odważy się odezwać, agenda spotkania szybko jest uzupełniany pomysłami kolejnych osób. Inną możliwą przeszkodą jest potencjalny konflikt dwóch grup dyskusyjnych. Można to przezwyciężyć negocjując zamianę czasu ich odbywania, zmieniając porządek spotkania.

ZASADA DWÓCH STÓP Jeżeli podczas spotkania, ktokolwiek znajdzie się w sytuacji, w której nic nie wnosi do dyskusji i zarazem nie wyciąga z niej nic pożytecznego, powinien odejść i poszukać bardziej produktywnej dla siebie dyskusji. Dzięki temu wielomówni, wystawiają się na ryzyko, że zostaną sami w grupie.

Nieproduktywne dyskusje mają tendencje do kończenia się szybko.

1.5.1. ORGANIZACJA SPOTKANIA OPEN SPACE: PRZEWODNIK KROK PO KROKU. •

Przygotowanie

Temat: co chcesz osiągnąć? Najlepiej przedstaw to w formie pytania.

Uczestnicy: Kto powinien przyjść i jak tych ludzi na spotkanie ściągnąć?

Najwłaściwszymi osobami na spotkaniu są te, którym udało się przyjść. Zasadą jest całkowita dobrowolność uczestnictwa.

Jak wielu uczestników? Kwestią nie jest ilość, lecz jakość. OST działa zarówno w grupie 5 osób jak również 500. Głównym zmartwieniem powinno być pytanie, o to, jak dużo pracy trzeba wykonać.

Odpowiedzialność: przydzielaj pracę tylko tym, którym na tym zależy. 

Zaproszenia

Przedstawienie porządku spotkanie jest nie tylko niekonieczne, ale i niemożliwe.

OST I METODA WORLD CAFE DLA ZRÓWNOWAŻONEGO STYLU ŻYCIA W MIEŚCIE, W OPARCIU O EKONOMIĘ DZIELENIA SIĘ

8

ROZDZIAŁ 1

Co musisz zawrzeć w zaproszeniu? Spowoduj u zaproszonych ciekawość tematu, przykuj uwagę i stymuluj wyobraźnię potencjalnych gości. Nie zapomnij wspomnieć, że spotkanie będzie miało przebieg inny, niż dotychczas znane im konferencje.

Zaproszenie





Tytuł: “Jak stworzyć aktywną społeczność?”



Miejsce



Czas



Obiekty / logistyka / dojazd



Koszt

Miejsce i czas

Miejsce Praktycznie każde miejsce się nadaje. Nie ma idealnego, generalnie optymalnego miejsca czy czasu dla Metody Otwartej Przestrzeni. Na przykład odpowiedni może być duży pokój pozbawiony mebli, z dużą tablicą, na której pojawi się tytuł spotkania, jak np. „Jak stworzyć aktywną społeczność”.

Czas Jak wiele czasu potrzeba?

• Jedna godzina to minimum (dla małych grup).

• Cały dzień pozwala dotrzeć do prawdziwej natury problemu.

Jednakże znane są przypadki konferencji OST trwających kilka dni, zwłaszcza, gdy uczestniczy w nich duża liczba osób, a omawiane problemy są bardzo złożone.

Wybór pomiędzy jedno-, dwu-, trzy-dniowym wydarzeniem zależy wyłącznie od rezultatów, jakie chcemy osiągnąć. between a one-, two-, or three-day event depends entirely on the results required. 

Personel

Zadaniem organizatora czy moderatora jest zorganizowanie przestrzeni, w której grupa może odkryć swój potencjał. Moderator musi być w pełni obecny, jednocześnie całkowicie niewidzialny. To on rozpoczyna spotkanie, przedstawiając temat spotkania i omawiając podstawowe zasady konferencji oraz zachęca do włączenia się w pracę.

OST I METODA WORLD CAFE DLA ZRÓWNOWAŻONEGO STYLU ŻYCIA W MIEŚCIE, W OPARCIU O EKONOMIĘ DZIELENIA SIĘ

9

ROZDZIAŁ 1

Open Space Technology: Przygotowanie

OST I METODA WORLD CAFE DLA ZRÓWNOWAŻONEGO STYLU ŻYCIA W MIEŚCIE, W OPARCIU O EKONOMIĘ DZIELENIA SIĘ

10

ROZDZIAŁ 1

1.5.2. PROCES OPEN SPACE 1. Inicjacja Inicjacja ma 4 etapy:    

Podanie tematu Opisanie procesu Otworzenie giełdy Stworzenie tablicy informacyjnej

W grupach mniejszych niż 150 uczestników proces inicjacji trwa ok. 1 godziny. Pod jego koniec, uczestnicy powinni wiedzieć, co mają robić i powinni stworzyć porządek obrad, czyli agendę.

2. Stworzenie Tablicy Informacyjnej Proces tworzenia porządku spotkania/agendy:   

Uczestnicy siadają w kręgu. Na arkuszu papieru, dostarczonym przez organizatora (zazwyczaj umiejscowionym na podłodze, pośrodku kręgu czyli w „otwartej przestrzeni” uczestnik umieszcza arkusz a na nim: swoje imię i kwestię, którą chciałby przedyskutować.

Czasami jest konieczne, aby przedstawić się innym uczestnikom i krótko opowiedzieć im o swoim pomyśle na sesję dyskusyjną.

Następnie pomysł umieszczany jest na tablicy.

3. Otwarcie giełdy   

Gdy uczestnicy zdecydują się poruszyć dany temat, nadają mu krótki tytuł i przyczepiają go do tablicy.

Każdy uczestnik, który jest zainteresowany daną dyskusją, wpisuje się pod nią na tablicy.

Po krótkich negocjacjach „na giełdzie” tworzony jest plan, rozkład sesji i wskazane miejsce ich odbywania, następnie dyskusje można rozpocząć.

(Przykład Agendy spotkania Open Space)

OST I METODA WORLD CAFE DLA ZRÓWNOWAŻONEGO STYLU ŻYCIA W MIEŚCIE, W OPARCIU O EKONOMIĘ DZIELENIA SIĘ

11

ROZDZIAŁ 1

4. Sesje Sesje się rozpoczynają i każdy uczestnik może zdecydować, w której dyskusji chce wziąć udział. Podczas dnia kilka różnych sesji w grupach odbywa się równocześnie. Grupy są w pełni autonomiczne, przestrzegają jedynie podstawowych zasad metody OST, otrzymują drobne wsparcie od moderatora. Każdy może zmieniać grupy w dowolnym momencie, wedle własnego uznania. needed.

Sesje są bardzo różnorodne i wiele sytuacji może mieć miejsce. Jedne grupy będą miały długą dyskusję, inne skończą szybko. Jedne z grup będą bardzo liczne, inne będą składały się z zaledwie kilku osób. Niektórzy z uczestników będą często zmieniali grupy, w zależności od kierunku, w którym zmierza dyskusja. Inni opuszczą grupę by udać się na kawę lub na posiłek, które powinny być dostępne przez cały czas trwania spotkania.

5. Tworzenie raportu Na koniec każdej z sesji, grupa przygotowuje krótki raport na temat przebiegu dyskusji i propozycji z niej wynikających. Wszystkie propozycje i ustalenia są kumulowane i włączane do zbiorczego raportu przygotowywanego po zakończeniu konferencji, który jest następnie przesyłany uczestnikom.

6. Warunki korzystania z OST Istnieją także inne metody pracy w dużych grupach, jest ważne, aby wybrać odpowiednią.

OST jest najskuteczniejszą z nich, ale z zastrzeżeniem, że spełnione są 4 warunki:

OST I METODA WORLD CAFE DLA ZRÓWNOWAŻONEGO STYLU ŻYCIA W MIEŚCIE, W OPARCIU O EKONOMIĘ DZIELENIA SIĘ

12

ROZDZIAŁ 1

   

Jest ustalony jasny i istotny temat/problem; Temat jest złożony, można spojrzeć na niego z różnych perspektyw/wiążą się z nim różne interesy - lub oba warunki jednocześnie; Rozwiązanie nie jest znane; Nie ma presji czasowej.

Jeżeli te warunki nie są spełnione, wówczas inne podejście może być bardziej adekwatne.

7. Rezultaty Są 3 typy rezultatów spotkania OST: 





Treść merytoryczna; wszystkie istotne kwestie są zidentyfikowane i omówione; jeżeli wiele grup pracuje równolegle, wiele kwestii można rozwiązać szybko, za jednym razem.

Wszystkie wnioski są szybko przeanalizowane i rozpowszechnione wśród uczestników, umożliwiając zapoznanie się z wynikami.

Ma miejsce silne sieciowanie; uczestnicy, którzy w normalnych okolicznościach nie mieliby takiej możliwości, dyskutują ze sobą, tworząc więzi.

Uczestnicy czują się odpowiedzialni za rezultaty i zmotywowani do dalszej pracy.

Odczuwają satysfakcję z wykonanej pracy, w efekcie są zainspirowani i mogą kreować nowe pomysły.

1.5.3. PODSUMOWANIE By podsumować: Metoda Otwartej Przestrzeni jest skutecznym narzędziem współpracy w szybkim rozwiązywaniu skomplikowanych problemów. Aktywne uczestnictwo jest wyzwalane dzięki tej metodzie, a wszyscy uczestnicy mają równy wkład w omawianiu tematu i są zdolni do równoczesnego tworzenia nowych koncepcji.

Metoda Otwartej Przestrzeni jest skuteczna i ma sens, gdy przedmiot dyskusji ma znaczenie dla wielu uczestników i wpływa na nich, stanowiąc duży bodziec, dla wszystkich zainteresowanych.

Oznacza to także, że OST ma zdolność do jednoczenia grup ludzi różniących się często statusem społecznym, poziomem wykształcenia, pochodzeniem czy kulturą.

Wydarzenia typu Open Space są łatwe w przygotowaniu i prowadzeniu, a jednocześnie są potężnym narzędziem do odkrywania złożonych kwestii. Najlepiej jest wciągnąć tych, którzy są najbardziej zainteresowani danym tematem, prowadząc do rezultatów, które mogą przyczyniać się do istotnych transformacji i przemian społecznych.

OST I METODA WORLD CAFE DLA ZRÓWNOWAŻONEGO STYLU ŻYCIA W MIEŚCIE, W OPARCIU O EKONOMIĘ DZIELENIA SIĘ

13

ROZDZIAŁ 1

Podsumowując, najważniejszymi cechami OST są:

Odpowiedzialność i partycypacja Każdy uczestnik spotkania ma prawo i obowiązek wnosić wkład w porządek i przebieg spotkania. Ci, którzy zazwyczaj milczą, powinni zabrać głos.

Jednoczy grupy Mocnym elementem Metody Otwartej Przestrzeni jest fakt, że dzięki swoim założeniom łączy w grupy osoby mające różnorakie pochodzenie, status społeczny, poziom edukacji, kulturę itd. Każdy bierze udział na równych zasadach.

Pożyteczna dyskusja OST jest narzędziem promującym pożyteczne dyskusje na forum kilku grup.

Ponad agendą OST rozwiązuje problem możliwości dyskusji na temat, jaki nie mógłby znaleźć się w oficjalnym porządku klasycznej konferencji. Podczas konferencji z ustaloną agendą reszta tematów pozostaje nieprzedyskutowana i prawdopodobnie niemożliwa do przedyskutowania.

Duże grupy Daje możliwość dyskutowania dużej grupie ludzi, do 500 osób, lub w niektórych przypadkach, nawet i większej.

Siła różnorodności OST dobrze radzi sobie w środowisku pełnym konfliktu i zamieszania. Umożliwia współpracę i dyskusję ludzi z różnych kręgów kulturowych.

OST I METODA WORLD CAFE DLA ZRÓWNOWAŻONEGO STYLU ŻYCIA W MIEŚCIE, W OPARCIU O EKONOMIĘ DZIELENIA SIĘ

14

ROZDZIAŁ 1

Poniżej znajduje się krótki film animowany, pokazujący jak działa OST: https://www.youtube.com/watch?v=4vEBcr_YkHU

Steve Pashley, YouTube Video, How Open Space works, opublikowane 26 listopada 2012 r.

OST I METODA WORLD CAFE DLA ZRÓWNOWAŻONEGO STYLU ŻYCIA W MIEŚCIE, W OPARCIU O EKONOMIĘ DZIELENIA SIĘ

15

ROZDZIAŁ 1

1.6.

PRZYKŁADY SPOTKAŃ TYPU OPEN SPACE

Poniżej znajduje się kilka materiałów filmowych naświetlających, jak funkcjonuje OST: The Art of Hosting Open Space

https://www.youtube.com/watch?v=a3jVOKQYm6E Open Space Technology – the power of self-organisation

OST I METODA WORLD CAFE DLA ZRÓWNOWAŻONEGO STYLU ŻYCIA W MIEŚCIE, W OPARCIU O EKONOMIĘ DZIELENIA SIĘ

16

ROZDZIAŁ 2.0.: OST DLA ZRÓWNOWAŻONEGO STYLU ŻYCIA W MIEŚCIE, OPARTEGO O EKONOMIĘ DZIELENIA SIĘ

ROZDZIAŁ 2.0. : OST DLA ZRÓWNOWAŻONEGO STYLU ŻYCIA W MIEŚCIE, OPARTEGO O EKONOMIĘ DZIELENIA SIĘ

2.1. WPROWADZENIE OST DLA ZRÓWNOWAŻONEGO STYLU ŻYCIA W MIEŚCIE, OPARTEGO O EKONOMIĘ DZIELENIA SIĘ W tym rozdziale koncentrować będziemy się na tym, jak Metoda Otwartej Przestrzeni może przyczynić się do procesu zrównoważonego rozwoju i praktyk dzielenia się oraz współpracy na obszarach miejskich.

Jak wcześniej wspomniano, narzędzie OST może być wykorzystywane do stymulowania aktywności obywatelskiej, rozważań nad konsumpcjonizmem i zmiany stylu życia.

Europa jest najbardziej zurbanizowanym miejscem na ziemi. Obecnie, ponad 75% Europejczyków mieszka w miastach. Aby poprawić jakość życia ludzi w ośrodkach miejskich, warto zwrócić się w kierunku rozwiązań z zakresu Ekonomii Dzielenia się. Ekonomia ta opiera się na założeniu dostępu do dóbr, bez ich posiadania na własność, przy jednoczesnym powstawaniu sieci i powiązań pomiędzy ludźmi, przy wykorzystaniu nowoczesnej technologii. To szlachetny cel: Ekonomia dzielenia się pomaga chronić środowisko, zapewnia oszczędności zasobów, zmniejszenie kosztów i wzmacnia więzi społeczne. Na drodze jej rozwoju pojawiają się także przeszkody.

Jednym z największych wyzwań, jakie musimy przezwyciężyć, jest tradycyjny proces podejmowania decyzji i tworzenia polityk. (April Rinne, Four steps to improve our cities, 6 April 2016) https://www.weforum.org/agenda/2016/04/how-can-we-make-the-sharing-economy-work-betterfor-cities

VIDEO David Bollier - The City as a Commons – Miasto, jako dobro wspólne https://www.youtube.com/watch?v=z3itmhDuem8&feature=youtu.be

OST I METODA WORLD CAFE DLA ZRÓWNOWAŻONEGO STYLU ŻYCIA W MIEŚCIE, W OPARCIU O EKONOMIĘ DZIELENIA SIĘ

17

ROZDZIAŁ 2.0.: OST DLA ZRÓWNOWAŻONEGO STYLU ŻYCIA W MIEŚCIE, OPARTEGO O EKONOMIĘ DZIELENIA SIĘ

Kluczowym elementem rozwoju Ekonomii Dzielenia się w miastach jest opracowywanie strategii politycznych i perspektyw, które uwzględniają potencjał tego rodzaju gospodarki i wspierają zaangażowanie obywateli w ten proces. W wielu miastach na świecie władze nie są świadome, czym jest ta nowa ekonomia. Jest konieczne prowadzenie edukacji obywateli, liderów społecznych i twórców miejskich polityk, w takim kierunku, by mogli wykorzystać dla rozwoju miasta szanse, jakie daje im Ekonomia Dzielenia się. Współdzielenie publicznych przestrzeni, powietrza i wody często napotyka przeszkody w postaci obecnej legislacji. Wiele miejskich inicjatyw z zakresu sharingu nie może się przez to rozwijać. Wyzwania polityczne stojące przed ekonomią dzielenia się są głęboko zakorzenione, jednakże możliwe do przezwyciężenia.

Ale jak możemy zapewnić uczestnictwo w formowaniu i układaniu takiej polityki?

2.2 SKUTECZNE TWORZENIE POLITYK I ROLA OST W TYM PROCESIE. OST jest podejściem do przeprowadzania spotkań, konferencji, warsztatów czy wszelkich zebrań, które posiadają następujące cechy:    

Dotyczą wielce skomplikowanych kwestii Dotykają mocno zróżnicowanych grup Sytuacji potencjalnie konfliktowych Czas na podjęcie decyzji i działań nie jest długi.

Jakie są możliwe zastosowania OST w promocji zrównoważonego miejskiego stylu życia? Do jakich zadań się nadaje?

• Gdy potrzeba przedyskutować trudny i istotny temat oraz zebrać opinię od różnych grup, podczas wspólnej dyskusji.

•

W planowaniu strategicznym – ustalania celów i przyszłych działań.

•

Gdy jest potrzeba dzielenia się wiedzą i doświadczeniem.

•

Gdy jest potrzeba grupowej dyskusji na „palący” temat.

• Gdy jest potrzeba usieciowienia, stworzenia więzi pomiędzy różnymi grupami (zarówno dużymi jak i małymi).

•

Do budowania drużyny, poprzez dyskusję i sieciowanie.

Źródło: http://eventgenioso.com/the-sharing-economy-and-the-meetings-industry-the-newgeneration-of-events/ 1.2 Case studies

OST I METODA WORLD CAFE DLA ZRÓWNOWAŻONEGO STYLU ŻYCIA W MIEŚCIE, W OPARCIU O EKONOMIĘ DZIELENIA SIĘ

18

ROZDZIAŁ 2.0.: OST DLA ZRÓWNOWAŻONEGO STYLU ŻYCIA W MIEŚCIE, OPARTEGO O EKONOMIĘ DZIELENIA SIĘ

2.3. Studium przypadku

2.3.1. ROZWIJANIE PLANU DZIAŁANIA NA RZECZ EKONOMII DZIELENIA SIĘ.

Rada Miasta Barcelony poprosiła o aktywne wsparcie obywateli w wypracowaniu rekomendacji odnośnie polityki odnoszącej się do Ekonomii Dzielenia się. Stworzyli ramy polityki wspierania SE (Sharing Economy – Ekonomia dzielenia się), zapraszając na spotkania oraz konsultacje w internecie mieszkańców miasta, lokalnych liderów, organizacje pozarządowe i inicjatywy sharingowe oraz przedstawicieli władz lokalnych. W pierwszej kolejności stworzyli system finansowania nowych inicjatyw, które najczęściej wskazywano, jako pożyteczne. W drugiej kolejności uruchomiono swoisty „ekosystem” – Procomuns. Prokomuns wystartował, jako wydarzenie, w marcu 2016 roku, w celu zebrania politycznych rekomendacji dla Radnych Miasta. Czterysta osób spędziło trzy dni dyskutując na temat, jak władze miasta powinny wspierać rozwój wspólnot lokalnych i Ekonomię Dzielenia się.

Spotkanie zakończyło się przyjęciem Deklaracji Procomuns, zawierającej 120 politycznych rekomendacji do wdrożenia.

Źródło: http://procomuns.net/en/ http://procomuns.net/en/policy/ (by Anna Bergren Miller, Barcelona Crowdsourced its Sharing Economy Policies. Can Other Cities Do the Same?, Sharable)

VIDEO Procomuns: Commons Collaborative Economies and Public Policies https://youtu.be/PNJM8py9-X4

OST I METODA WORLD CAFE DLA ZRÓWNOWAŻONEGO STYLU ŻYCIA W MIEŚCIE, W OPARCIU O EKONOMIĘ DZIELENIA SIĘ

19

ROZDZIAŁ 2.0.: OST DLA ZRÓWNOWAŻONEGO STYLU ŻYCIA W MIEŚCIE, OPARTEGO O EKONOMIĘ DZIELENIA SIĘ

2.3.2. BUDŻETY PARTYCYPACYJNE ORAZ KONSULTACJE SPOŁECZNE Istnieje szczególne zastosowanie OST do omawiania lokalnych priorytetów, inwestycji i rozwoju, bezpośrednio wraz z mieszkańcami w ich okolicy, w ich własnym mieście. Poprzez proces zwany „Budżetem Partycypacyjnym” mieszkańcy tysięcy miast na świecie decydują, jak wydać pieniądze podatników, (czyli swoje własne pieniądze). Poprzez ten proces, społeczność lokalna decyduje, jak i na co wydać część miejskiego budżetu.

Choć brzmi to prosto, w rzeczywistości takim nie jest. Budżety miejskie są skomplikowane a obywatele muszą poświęcić dużo czasu, aby zadecydować, jak mądrze wydać ich pieniądze. Z tego powodu budżety partycypacyjne zazwyczaj odbywają się na przestrzeni całego roku, poprzez cykle wielu spotkań. Członkowie społeczności lokalnej dyskutują na temat swoich potrzeb i propozycji, jak te potrzeby zaspokoić, a następnie wraz z innymi mieszkańcami w drodze głosowani decydują, które z zaproponowanych projektów należy zrealizować. Źródło: http://www.shareable.net/blog/how-to-start-participatory-budgeting-in-your-city Konsultacje społeczne są procesem regulacyjnym, w którym obywatele wnoszą od siebie wkład, najczęściej w postaci opinii, w sprawach, które ich dotyczą. Ich głównym celem jest zwiększenie skuteczności systemu, większa przejrzystość/transparentność działań władz, oraz zwiększenie publicznego zaangażowania w kreowaniu projektów na dużą skalę, polityki i zmiany prawa.

Zazwyczaj na konsultacje społeczne składają się: ogłoszenie do wiadomości przedmiotu konsultacji, konsultacje właściwe (dwukierunkowa wymiana opinii i informacji pomiędzy obywatelami a władzami), jak również partycypacja (włącza grupy interesów do tworzenia polityki i legislacji).

Source: Wikipedia https://en.wikipedia.org/wiki/Public_consultation

2.3.2.1. BUDŻET OBYWATELSKI W KRAKOWIE 2016 EDITION Edycja 2017 : http://krakow.pl/budzet Ten przykład pokazuje, że proces deliberacji potrzebuje czasu, ale działa i czyni obywateli coraz bardziej aktywnymi i bliższymi swoim lokalnym otoczeniu. BO (Budżet Obywatelski – inna nazwa budżetu partycypacyjnego, stosowana m.in w Krakowie) pomaga mieszkańcom w identyfikowaniu swoich potrzeb, stylu życia i siły oddziaływania w społeczeństwie. Celem projektu pilotażowego było ustanowienie bardziej otwartego dialogu pomiędzy mieszkańcami, a władzami, na temat tego, jak wydać część budżetu miasta. Wydaje się być to koniecznym elementem w skutecznym zarządzaniu publicznymi środkami. W Krakowie, mieście ponad 700 tys. mieszkańców, BO został początkowo zaadoptowany na poziomie pomocniczych dzielnic samorządowych. Taka forma konsultacji ma wiele zalet. Radni Dzielnic mogą zdobyć wiedzę na temat potrzeb mieszkańców i mają znakomitą okazję do spotkań ze swoimi wyborcami oraz sąsiadami. Mieszkańcy są zapraszani do wzięcia udziału w otwartych, publicznych spotkaniach konsultacyjnych. Na spotkaniach wskazują problemy w swoich dzielnicach oraz identyfikują potencjalne rozwiązania. Propozycje są następnie zamieniane na ustrukturyzowane projekty zadań budżetowych, a następnie są poddawane ocenie formalnej (czy mieszczą się w zakresie kompetencji gminy, czy nie stoją w sprzeczności z prawem krajowym i lokalnym, czy są technicznie wykonalne i nie przekraczają udostępnionej na BO części budżetu).

OST I METODA WORLD CAFE DLA ZRÓWNOWAŻONEGO STYLU ŻYCIA W MIEŚCIE, W OPARCIU O EKONOMIĘ DZIELENIA SIĘ

20

ROZDZIAŁ 2.0.: OST DLA ZRÓWNOWAŻONEGO STYLU ŻYCIA W MIEŚCIE, OPARTEGO O EKONOMIĘ DZIELENIA SIĘ

Po weryfikacji formalnej projekty poddawane są głosowaniu, w którym bierze udział znaczna część mieszkańców miasta (uprawnieni do głosowani i składania projektów są wszyscy mieszkańcy, którzy ukończyli 16 lat.). Projekty z największą ilością głosów zostają wprowadzone do budżetów dzielnic, lub ogólnego budżetu miasta (sytuacja po zakończeniu pilotażu w 2012 roku).

Krótko- i długo-terminowe efekty społeczne: - centralna rola mieszkańców w kształtowaniu polityk lokalnych; - aktywacja społecznej partycypacji obywateli w dzielnicach i w mieście; W projekcie pilotażowym zainteresowanie mieszkańców było wysokie, jak na polskie standardy (w Polsce występuje ogólnie niska aktywność społeczna). Na każdym ze spotkań obecnych było kilkanaście, do kilkudziesięciu osób. Proces głosowania trwał tydzień a zagłosowało w nim łącznie kilka tysięcy mieszkańców. Po zakończeniu pilotażu, w 2012 roku, Budżet Obywatelski został zaadoptowany we wszystkich dzielnicach miasta oraz na forum ogólnomiejskim (dedykowanym większym projektom, służącym ogółowi Krakowian). OST- A tool to develop the urban areas in another way

2.4. OST- NARZĘDZIE ROZWOJU MIAST

2.4.1. OST TO WSPÓŁPRACA Metoda Otwartej Przestrzeni jest skutecznym narzędziem współpracy i może być użyteczne w rozwijaniu rozwiązań opierających się na wspólnotach oraz rozwiązań z zakresu sharingu. Zachęca do aktywnego udziału, jak również każdy z członków lokalnej społeczności ma dokładnie takie same prawa by uczestniczyć w tym procesie, proponując tematy dyskusji i przedstawiając swoje pomysły innym. Dzięki tym podstawom współpracy, OST stanowi znakomitą platformę do budowania silnych, połączonych grup proaktywnych mieszkańców i znakomite warunki rozwoju dzielenia się. Duża struktura OST oznacza wysoką reprezentację mieszkańców. Znaczna część wspólnoty, a nawet cała wspólnota może dyskutować i podejmować decyzje na tematy, które jej dotyczą.

OST ma także zdolność do jednoczenia grup, różniących się w zakresie statusu społecznego, pochodzenia etnicznego, poziomu edukacji czy kultury. Odnosi się to do wielopoziomowej perspektywy potencjalnego dzielenia się pomysłami i rozwiązaniami. Spotkanie Otwartej Przestrzeni jest zaskakująco łatwe do prowadzenia, a zarazem jest niezwykle silnym narzędziem odkrywania złożonych kwestii. Najlepszym rozwiązaniem jest to, by wciągnąć do procesu tych, którzy posiadają najwięcej pasji w odniesieniu do omawianego tematu. OST jest znakomitą metodą omawiania zmian i transformacji, jakie mają miejsce: np. zmiany stylu życia z neoliberalnego konsumpcjonizmu w kierunku ekonomii dzielenia się czy ekonomii społecznej. Źródło: https://transitionnetwork.org/news-and-blog/rob-hopkins-foreword-david-flemingssurviving-future/

OST I METODA WORLD CAFE DLA ZRÓWNOWAŻONEGO STYLU ŻYCIA W MIEŚCIE, W OPARCIU O EKONOMIĘ DZIELENIA SIĘ

21

ROZDZIAŁ 2.0.: OST DLA ZRÓWNOWAŻONEGO STYLU ŻYCIA W MIEŚCIE, OPARTEGO O EKONOMIĘ DZIELENIA SIĘ

2.4.2. OST OPIERA SIĘ NA SAMOORGANIZACJI Co do zasady, OST opiera się na samoorganizacji. Możemy zaobserwować podobny model samodzielnego zarządzania w przypadku funkcjonowania współczesnych ruchów miejskich. To są filary Ekonomii Dzielenia się. Ruchy miejskie i podobne organizacje pozarządowe często odpowiadają na potrzeby, jakim oficjalne władze nie są wstanie sprostać. Ruchy tego typu są wysoko cenione w procesie innowacji społecznych i kształtują nową rzeczywistość miejską.

VIDEO Urban Commons Right to the city, https://blog.p2pfoundation.net/urban-commons-right-city/2017/02/15

2.4.2.1.STUDIUM PRZYPADKU Open Project Night (otwarta noc projektów) odbywa się w Impact Hub w Brixton, w każdy poniedziałkowy wieczór od 18:30-22:30. Każdy jest mile widziany.

Organizator: Impact Hub Brixton jest częścią globalnej sieci 82 hub’ów. Rozpoczął swoją działalność w 2005 roku, gdy grupa studentów i przedsiębiorców spotkała się by stworzyć wspólną przestrzeń do pracy. Powstało biuro a wokół niego inspirująca społeczność. Szczęśliwe miejsce, w którym ludzie dzielą wspólny cel.

Open Project project-night/

Night

http://brixton.impacthub.net/2016/08/24/a-night-of-open-projects-open-

Budynek Open Project Night jest otwarty dla wszystkich. Posiada 3 poziomy: na parterze odbywa się dyskusja na temat projektów, wymiana doświadczeń, sugestii i opinii; na pierwszym piętrze znajduje się przestrzeń do pracy indywidualnej, bądź w grupach, nad trwającymi projektami społecznymi; ostatnie piętro zarezerwowane jest na spotkania i wydarzenia nieformalne, związane z konkretnymi projektami.

2.5. KONFERENCJE OST Konferencje OST mogą trwać od kilku godzin (gdy temat zostaje szybko wyczerpany) do nawet kilku dni. Mogą służyć paru, jak również tysiącu uczestnikom. Obecnie maksymalna ilość biorących udział wynika jedynie z ograniczeń logistycznych, jak dostępność odpowiedniej przestrzeni oraz dużej liczby osób zespołu organizatorów. Wcześniej, maksymalny limit uczestników konferencji OST oscylował w granicach 500 osób. W ostatnich latach został jednak przesunięty do około tysiąca, ze względu na powodzenie kilku konferencji zorganizowanych na taką skalę, gdy metoda ta upowszechniła się.

OST I METODA WORLD CAFE DLA ZRÓWNOWAŻONEGO STYLU ŻYCIA W MIEŚCIE, W OPARCIU O EKONOMIĘ DZIELENIA SIĘ

22

ROZDZIAŁ 2.0.: OST DLA ZRÓWNOWAŻONEGO STYLU ŻYCIA W MIEŚCIE, OPARTEGO O EKONOMIĘ DZIELENIA SIĘ

Największa, jak dotychczas, zorganizowana konferencja OST, została przygotowana przez dwa zespoły moderatorów: Peggy Holman/Andrés Agudelo w Kolumbii oraz Michael M. Pannwitz/Harrison Owen w Niemczech, a udział w niej wzięło ok. dwa tysiące osób. Konferencja w Bogocie, w Kolumbii liczyła 1700 dzieci z ulicy oraz 300 dorosłych.

Potencjał konferencji OST jest różnorodny. Istnieje wiele powodów, dla których warto je organizować, w szczególności:       

Dla zmiany procesów zachodzących w społeczeństwie Dla rozwoju wiejskiego, miejskiego czy regionalnego Dla podejmowania kluczowych decyzji w grupie Dla procesu uczenia się Dla wzmocnienia procesów pokojowych Rozwoju edukacji Inicjatyw współpracy 3.1 Case studies

2.5.1. STUDIUM PRZYPADKU 2.5.1.1. PEOPLE SPACE 4 | MOBILITY, MOOD AND PLACE: HABITATS FOR HAPPY AND HEALTHY AGEING (MOBILNOŚĆ, NASTRÓJ I MIEJSCE: OSIEDLA DLA SZCZĘŚLIWEGO I ZDROWEGO STARZENIA SIĘ.)

Głównymi tematami konferencji były: •

Zdrowe, szczęśliwe i aktywne starzenie się

•

Współtworzenie środowiska zbudowanego z myślą o mobilności

•

Doświadczanie mobilności

•

Zdrowie, mobilność i miejsce do życia

2.5.1.2.

PEOPLE SPACE |MIĘDZYNARODOWA KONFERENCJA NA TEMAT ŚRODOWISK WŁĄCZAJĄCYCH/INKLUZYJNYCH Środa 27 października – Piątek 29 Października 2004 Konferencja miała miejsce w Hubie w Edynburgu, trwała trzy dni.

Głównymi tematami konferencji były: •

Dzieci i młodzież

•

Niepełnosprawność i inkluzja społeczna

•

Zdrowie i środowisko sprzyjające rekonwalescencji

•

Turystyka i wypoczynek

Źródło: http://www.openspace.eca.ed.ac.uk/conferences/openspace-conferences/

OST I METODA WORLD CAFE DLA ZRÓWNOWAŻONEGO STYLU ŻYCIA W MIEŚCIE, W OPARCIU O EKONOMIĘ DZIELENIA SIĘ

23

ROZDZIAŁ 2.0.: OST DLA ZRÓWNOWAŻONEGO STYLU ŻYCIA W MIEŚCIE, OPARTEGO O EKONOMIĘ DZIELENIA SIĘ

2.5.1.3.OPEN :2017 PLATFORM COOPERATIVES (PLATFORMA WSPÓŁDZIAŁANIA) During Podczas wydarzenia OPEN: 2017 Platform Cooperatives, dwudniowej konferencji poświęconej ekonomii dzielenia się, odbywającej się w Goldsmithts, w murach University of London, uczestnicy dyskutowali na temat kluczowej roli współpracy w ekonomii dzielenia się i zrównoważonym rozwoju nowoczesnego, miejskiego społeczeństwa. Pierwsze tego typu wydarzenie w Wielkiej Brytanii odkryło, jak powiązane ze sobą są: nowoczesne oprogramowanie i modele własności oparte o współdzielenie oraz jak wspólnie tworzą nowy typ gospodarki. Przedstawiciele biznesu, organizacje pozarządowe i liderzy społeczni mieli okazję otwarcie podyskutować o strukturze, wyzwaniach i szansach, jakie niesie za sobą ekonomia dzielenia się. Wydarzenie było dedykowane wszystkim tym, którzy chcą się przyczynić do budowania przyszłości opartej o współpracę i współdzielenie.

Konferencja została zorganizowana przez The Open Co-op LLP, partnerstwo pomiędzy United Diversity, Focal Point Marketing and Events i Defacto Design. Grupa została założona w 2004 roku, za cel obrała sobie „budowanie ogólnoświatowej wspólnoty jednostek i organizacji zaangażowanych w budowanie wspólnej, zrównoważonej gospodarki”.

Podczas spotkania odbyło się wiele sesji w ramach OST. Więcej informacji można znaleźć pod adresem: https://2017.open.coop/

SESJA 1.: GIEŁDA POMYSŁÓW: WPROWADZENIE KONFERENCJI OTWARTEJ PRZESTRZENI

16 Luty 2017 r., 11:45 -12:45 Celem sesji było umożliwienie uczestnikom zaproponowania tematów dyskusji podczas konferencji.

Uczestnicy mieli także możliwość zaproponowania tematów drogą internetową, przed rozpoczęciem konferencji. Następnie, wszyscy, którzy zgłosili propozycje, na miejscu jak i poprzez internet, zostali zaproszeni do krótkiego, minutowego przedstawienia celu i tematu i celu dyskusji. W dalszej kolejności wszyscy uczestnicy, w drodze głosowania, wybrali 14 sesji, które zdobyły największą liczbę głosów, do programu konferencji.

Więcej informacji można znaleźć pod adresem: https://2017.open.coop/

SESJA 2.: WSPIERANIE SAMOZATRUDNIENIA, TYMCZASOWYCH PRACOWNIKÓW KONTRAKTOWYCH (GIG WORKERS) ORAZ WSPIERANIE INICJATYW BREADFUNDS

Ta sesja stanowiła połączenie poniższych propozycji:

OST I METODA WORLD CAFE DLA ZRÓWNOWAŻONEGO STYLU ŻYCIA W MIEŚCIE, W OPARCIU O EKONOMIĘ DZIELENIA SIĘ

24

ROZDZIAŁ 2.0.: OST DLA ZRÓWNOWAŻONEGO STYLU ŻYCIA W MIEŚCIE, OPARTEGO O EKONOMIĘ DZIELENIA SIĘ



Osoby pracujące na własny rachunek nie otrzymują zasiłku chorobowego. Bread funds to małe grupy wsparcia składające się z osób samozatrudnionych, którzy wspierają się w wzajemnie w razie niemożliwości wykonywania pracy. Magazyn „Stir to Action” napisał o nich artykuł.

Strona inicjatywy: www.breadfunds.uk



Wspieranie samozatrudnienia i tymczasowej pracy kontraktowej. W Nowym Jorku, w Stanach Zjednoczonych, przyjęto prawo gwarantujące freelancerom umowę i wypłatę w terminie ( Freelancing Isn’t Free Act) oraz rozpoczęto dyskusję, jak wzmocnić ochronę praw pracowników pracujących na własny rachunek w oparciu o Księgę Wzajemnej Dystrybucji (Mutual Distribution Ledger). 3.1.4 International Workshop "Peri-urban areas and FoodEnergy-Water Nexus"

MIĘDZYNARODOWE WARSZTATY "PERI-URBAN AREAS AND FOOD-ENERGY-WATER NEXUS" Mediolan, 28-29 Marzec 2014 Organizator: Politecnico di Milano (Politechnika w Mediolanie) we współpracy z Resilience Lab Models i Simulation Lab | DAStU Program: Źródło: Prezentacje: Podczas tego wydarzenia uczestnicy dyskutowali na temat zrównoważonego zarządzania i polityki wobec dóbr i zasobów wspólnych.

Warsztaty koncentrowały się na dwóch aspektach charakteryzujących politykę ogólną, w szczególności związaną z żywnością, energią, zasobami wodnymi. Pierwszy element to integracja podejść, metod i narzędzi poszczególnych dziedzin mających do czynienia z zasobami wody, żywności i energii. Drugi temat dotyczy badań nad metodami i narzędziami odpowiednimi do każdego z tych zasobów.

OST I METODA WORLD CAFE DLA ZRÓWNOWAŻONEGO STYLU ŻYCIA W MIEŚCIE, W OPARCIU O EKONOMIĘ DZIELENIA SIĘ

25

ROZDZIAŁ 2.0.: OST DLA ZRÓWNOWAŻONEGO STYLU ŻYCIA W MIEŚCIE, OPARTEGO O EKONOMIĘ DZIELENIA SIĘ

2.6. PODSUMOWANIE Przedstawiliśmy różne konteksty, które można odnieść do zrównoważonego stylu życia w mieście, opartego o ekonomię dzielenia się, a które mogą być przedmiotem dyskusji na konferencjach organizowanych przy pomocy Metody Otwartej Przestrzeni. Jak wskazaliśmy, OST jest przydatna i skuteczna w wielu różnych sytuacjach, w szczególności, gdy: •

Temat jest złożony i nie ma jasnych rozwiązań i znanych odpowiedzi;

•

Podczas zajmowania się daną kwestią mogą potencjalnie pojawić się konflikty;

•

Uczestnicy są różnorodni;

•

Jest potrzeba współdziałania i zacieśnienia relacji by móc przezwyciężyć problemy;

Kiedy nie korzystać z tej metody: • Opcje i pożądane rezultaty są zawczasu znane lub mocno przewidywalne (tzw. ukryta agenda); •

W sytuacji dużego ryzyka;

•

Gdy mamy bardzo konkretny cel praktyczny: przekazać ludziom informacje lub wytyczne;

• Gdy organizatorzy, w przeciwieństwie do innych, uważają dany temat za ważny (problem musi być realny, dostrzegalny przez ogół lub grupy ludzi); •

Gdy mamy duże ograniczenia czasowe;

•

Gdy stosujemy przymus uczestnictwa;

Oczywiście jest jasne, że nieformalne grupy, komitety sąsiedzkie itp. mogą omawiać różne tematy w bardziej nieformalny sposób np. w barze, kawiarni czy na pikniku. Jednakże Metoda Otwartej Przestrzeni może być przydatna, gdy mamy do czynienia z sytuacją konfliktową, tworzeniem lokalnej polityki, kształtowaniem zrównoważonego rozwoju czy równości społecznej.

OST I METODA WORLD CAFE DLA ZRÓWNOWAŻONEGO STYLU ŻYCIA W MIEŚCIE, W OPARCIU O EKONOMIĘ DZIELENIA SIĘ

26

CHAPTER 3: WORLD CAFÉ METHODOLOGY

ROZDZIAŁ 3.0. : METODA WORLD CAFÉ (WORLD CAFÉ METHOD; WCM) 3.1.

HISTORIA METODY WORLD CAFÉ

Proces World Café zainicjowało spotkanie w domu Juanity Brown (przedstawicielki Organizacyjnego Centrum Nauki MIT oraz partnerki liderów w różnych sektorach innowacji społecznych i gospodarczych) oraz Davida Isaacs’a (współpracownika i trenera innowacyjnych programów nauczania na University of Texas Business School Executive MBA, CIIS i Kaos Pilots University) w Mill Valley, w Kalifornii w 1995 roku, podczas gdy rozmowa w dużym kręgu osób, na temat własności intelektualnej została zakłócona przez deszcz.

W Kalifornii zazwyczaj można przeprowadzać tego typu spotkania na zewnątrz, jednakże, gdy zaczęło padać kilkudziesięciu uczestników międzynarodowego spotkania przeniosło się do pomieszczenia i kontynuowało dyskusję w kilku mniejszych grupach, siedząc przy stolikach. Na każdym stoliku położono duże arkusze papieru, na których zgromadzeni zaczęli zapisywać swoje uwagi i przemyślenia. Co pewien czas dyskusję przerywano, a następnie uczestnicy zmieniali stoliki rozmów na inne. Dzięki temu każdy mógł poznać punkt widzenia pozostałych zebranych i zdobyć lepszą i głębszą wiedzę na omawiany temat. Przechodzący pomiędzy stolikami uczestnicy spotkania zaobserwowali powtarzające się schematy myślenia, co było dobrym przyczynkiem do rozpoczęcia kolejnych rund dyskusji. Tego poranka doświadczono czegoś, co nazywamy „zbiorową inteligencją”.

Później rozpoczęła się dyskusja poświęcona temu, co zaszło oraz analizowaniu wyników prac. Na podstawie tego doświadczenia rozpoczęto badania, które szybko doprowadziły do powstania czegoś, co dziś znamy, jako Metoda World Café.

3.2.

CZYM JEST METODA WORLD CAFÉ?

Video: What is World Café? Samantha Tan Idąc za współtwórczynią metody, Juanitą Brown: „…Jest to krzyżowa wymiana myśli i doświadczeń pomiędzy ludźmi, wraz ze zdyscyplinowanym wykorzystaniem pytań przyciągających uwagę, Metoda ta może stanowić decydujący czynnik w rozwoju światowej edukacji dialogu i zbiorowej inteligencji.”

(2008). Metoda World Café nie koncentruje się na rozwiązaniu problemu, zamiast tego jej celem jest pogłębianie i lepsze poznanie tematu, wspieranie otwartego myślenia i nie narzucanie gotowych odpowiedzi czy rozwiązań.

World Café to ustrukturyzowany proces konwersacji mający na celu ułatwienie prowadzenia otwartej i intymnej dyskusji oraz łączenie pomysłów powstających w dużej grupie uczestników. To również dostęp do „zbiorowej inteligencji” osób zgromadzonych na spotkaniu. Aby to osiągnąć, konieczne jest wcześniejsze przygotowanie jednego lub większej ilosci pytań i zagadnień, które chcemy omawiać. Tworzy się także nieformalne otoczenie na wzór kawiarni – stoliki, pomiędzy którymi będą przemieszczać się dyskutujący.

OST I METODA WORLD CAFE DLA ZRÓWNOWAŻONEGO STYLU ŻYCIA W MIEŚCIE, W OPARCIU O EKONOMIĘ DZIELENIA SIĘ

27

CHAPTER 3: WORLD CAFÉ METHODOLOGY

Już w zamierzchłych czasach, gdy ludzie zbierali się wokół ogniska, dyskusja była kluczowym procesem odkrywania tego, na czym nam zależy i o czym myślimy. Dzisiaj nadal rozmowa służy nam do wymiany wiedzy, doświadczeń i wizji oraz tworzy więzy społeczne.

Pojęcia i znaczenia, jakie tworzymy podczas rozmowy i wszystkie działania, jakie podejmujemy na ich podstawie, kształtują nasze życie.

Jest wiele przykładów tego, jak nieformalne rozmowy mające miejsce w salonie, kuchni, pokoju, kawiarni czy w kościele rozpoczęły jakąś znaczącą zmianę. Weźmy na przykład koła gospodyń czy kluby korespondencyjne, które pomogły uratować młodą amerykańską Republikę czy kawiarnie i saloniki przyczyniające się do rozprzestrzeniania myśli rewolucyjnej w osiemnastowiecznej Francji.

Wspomnieć należy także o skandynawskich kołach naukowych, które przyczyniły się do rozwoju gospodarczego i społecznego północnej Europy, jak również o zebraniach parafialnych, na których narodził się ruch na rzecz praw obywatelskich.

Obecnie, społeczeństwo musi mierzyć się z krytycznymi zmianami na wielu poziomach, z obawami natury społecznej, politycznej, gospodarczej czy środowiska naturalnego. W świetle tych zmian, wiele usieciowionych gremiów dyskusyjnych, grup aktywistów i komitetów pojawiających się na świecie, dyskutuje o tym, jak można zmieniać to, co się dzieje. Ludzie w małych grupach, twarzą w twarz, bądź za pośrednictwem internetu, rozprzestrzeniają pomysły na nowe rozmowy, kreują możliwości i podejmują wspólne działania w coraz większych sieciach. Co można by zrobić, gdyby mieć możliwość rozwijania dynamicznych sieci skoncentrowanych na konwersacji w celu tworzenia żywej wiedzy i nowych możliwości działania? Dyskusje w ramach World Café służą właśnie do tego.

OST I METODA WORLD CAFE DLA ZRÓWNOWAŻONEGO STYLU ŻYCIA W MIEŚCIE, W OPARCIU O EKONOMIĘ DZIELENIA SIĘ

28

CHAPTER 3: WORLD CAFÉ METHODOLOGY

World Café jest faktycznie kreatywną metodą przeprowadzania dyskusji w grupach, poświęconych zagadnieniom, które ta grupa uznaje za istotne. Celem sotkania jest udział grupy osób w rozmowach odbywających się przy stoliku w stylizowanym na kawiarnię otoczeniu, by omawiać kwestie i pytania ważne w życiu społecznym, prywatnym czy zawodowym uczestników lub społeczności. Inni ludzie będą w tym samym czasie dyskutowali o podobnych rzeczach, siedząc przy stoliku obok. Jednakże wszyscy nie będą zajęci jedną dyskusją zbyt długo. Zostaną poproszeni o zmianę stolika lub grupy dyskusyjnej, by móc poznać innych i ich punkt widzenia, przemyślenia i pomysły.

Gdy konwersacja odbywa się w grupie, zbiorowa wiedza rośnie i ewoluuje. Poczucie większej całości staje się rzeczywistością, a grupowa mądrość staje się o wiele bardziej widoczna. (Brown, 2002).Organisations and Gdy konwersacja odbywa się w grupie, zbiorowa wiedza rośnie i ewoluuje. Poczucie większej całości staje się rzeczywistością, a grupowa mądrość staje się o wiele bardziej widoczna. (Brown, 2002).

Organizacje i społeczności są żywymi systemami i ewoluują. Gdy stosujemy metodę World Café ewolucja systemu podlega większej kontroli. W World Café ludzie dyskutują na temat pożądanej przez nich przyszłości, w odniesieniu do omawianego kontekstu, uczestniczą w tworzeniu idei przez grupę i dzięki temu są bardziej zmotywowani by do takiej przyszłości dążyć.

Tysiące ludzi doświadczyło metody World Café we wszelakich miejscach: od hotelowych sal bankietowych z 1200 osób obecnych, po małe, przytulne pomieszczenia, w których rozmawiał tuzin zainteresowanych. „Kawiarenki” w formacie World Café, poświęcone przywództwu, zarządzaniu, wiedzy, strategii były organizowane przez wielonarodowe korporacje, jak i małe organizacje pozarządowe. Najkrótsze sesje trwały przynajmniej półtorej godziny, natomiast najdłuższe nawet po kilka dni. (Brown, 2002) Cele tych spotkań były tak różnorodne, jak osoby w nich uczestniczące. Proces World Café samodzielnie zademonstrował znaczącą zdolność do wzmacniania autentycznych dyskusji pomiędzy osobami, które się spotykają ale nie mają żadnego doświadczenia w rozmowach formalnych.

3.2.1. CECHY WORLD CAFÉ • Każda osoba ma inną percepcję postrzegania rzeczywistości i interpretuje świat na swój własny sposób, dzięki czemu występuje wiele punktów widzenia. Wymiana poglądów z innymi jest niezbędna do zrozumienia alternatyw i zdolności wdrożenia strategii odpowiednich w różnych środowiskach.

• Gdy przestawimy się na zbiorowe myślenie, pojawia się szansa na zmianę status quo, i stworzenia warunków wspólnych działań.

OST I METODA WORLD CAFE DLA ZRÓWNOWAŻONEGO STYLU ŻYCIA W MIEŚCIE, W OPARCIU O EKONOMIĘ DZIELENIA SIĘ

29

CHAPTER 3: WORLD CAFÉ METHODOLOGY

• Wyzwaniom, z jakimi mierzą się organizacje i systemy można sprostać przy wykorzystaniu wiedzy, która jest obecnie dostępna (poprzez osoby wchodzące w skład systemu bądź organizacji) oraz poprzez mobilizację zbiorowej inteligencji.

• Gdy stworzymy środowisko, które uznaje wkład wszystkich, wówczas ludzie chcą się angażować i uczestniczyć w działaniach. W ten sposób możliwe jest wzmocnienie silnego zaangażowania oraz osiągnięcie wspólnych celów.

• Wydarzenie World Café jest zaprojektowane do ułatwiania współpracy i promocji zaangażowania, ale nie służy do prowadzenia uczestników do wcześniej zdefiniowanych odpowiedzi czy rozwiązań – takie nigdy nie występują.

(Wikipedia, World Café (conversational process))

World Café zostało stworzone w oparciu o założenie, że ludzie mają w sobie pokłady mądrości i kreatywności pozwalające na sprostanie wszelkim wyzwaniom. Stworzeniem odpowiednich warunków, kontekstu i koncentracja nad zagadnieniem umożliwiają uczestnikom dostęp do tych głębszych zasobów wiedzy. Badania wykazały, że istnieje siedem zasad działania leżących u podstaw wydarzeń World Café. Gdy wykorzystujemy tych siedem elementów, w różnych konfiguracjach, w efekcie uzyskujemy efekty w postaci zdolności do wzmacniania dialogu, konstruktywnego działania i tworzenia nowych możliwości.

3.3.

ZASADY WORLD CAFÉ

1. Stwórz przyjazne miejsce.

2. Dyskutuj pytania istotne dla tematu.

3. Zachęć każdego do zaangażowania się.

4. Łącz różnorodne idee i ludzi.

5. Słuchaj by wyłapać schematy, by pogłębiać temat.

6. Podkreśl elementy zbiorowej wiedzy / inteligencji.

7. Dzielcie się wspólnymi odkryciami.

Istnieje siedem zasad, które stanowią podstawę metody World Café. Samo miejsce, w którym odbywa się wydarzenie nie jest aż tak istotne, może to być: pokój w biurze, parafialna świetlica, centrum seniora, dom kultury, szkolna klasa, kawiarnia, salon w domu, czy namiot. Spotkanie będzie udane, a jego cele łatwiejsze do osiągnięcia, gdy będziemy trzymali się tych reguł.

Przyjrzyjmy się im zatem dokładniej!

OST I METODA WORLD CAFE DLA ZRÓWNOWAŻONEGO STYLU ŻYCIA W MIEŚCIE, W OPARCIU O EKONOMIĘ DZIELENIA SIĘ

30

CHAPTER 3: WORLD CAFÉ METHODOLOGY

ZASADA 1: USTAL CEL Po pierwsze, należy ustalić, o czym ma być spotkanie, jaki jest omawiany temat i co chcemy osiągnąć dzięki takiemu wydarzeniu.

Gdy to stanie się dla Ciebie jasne, ustanów kontekst spotkania: kto powinien brać udział w rozmowie, kogo należy zaprosić, jakie będą najlepsze pytania do wprowadzenia dyskusji, w jaki sposób zebrane zostaną wnioski i podsumowania, gdzie spotkanie ma się odbyć itd. (The World Café Community Foundation, 2015)

ZASADA 2: STWÓRZ PRZYJAZNE MIEJSCE Jest ważne, aby przybyli na spotkanie czuli się swobodnie, by mogli być szczerzy i przekazywać swoje szczere spostrzezenia. W tym celu muszą czuć się komfortowo. Gospodarze spotkań na całym świecie podkreślają znaczenie, jakie ma przyjazne otoczenie, które taką swobodę może zapewnić. Tylko w takim środowisku ludzie potrafią mówić, słuchać i myśleć w najlepszy sposób, a dzięki temu przyczyniać się do tworzenia konstruktywnej dyskusji. Są dwa kluczowe elementy, na które należy zwrócić uwagę, przy tworzeniu zachęcającego środowiska: zaproszenie i otoczenie. (Brown et al., 2002) ZAPROSZENIE Możesz wysłać osobiste, prywatne zaproszenie do grupy osób, lub stworzyć otwarte zaproszenie skierowane do społeczności, lub wykorzystać oba sposoby. Tak czy inaczej, należy podjąć starania, aby zaproszenie było wyjątkowe: musi mieć nieformalną formę, być kreatywne, kolorowe, ale co najważniejsze: musi dotykać osobiście. World Café to nie spotkanie biznesowe: chodzi w nim o gościnność, przyjemność, ludzie powinni czuć się swobodnie do angażowanie się w dyskusję, jak również musi odbywać się w nieformalnym środowisku.

W zaproszeniu musi być jasno wyszczególnione, jaki jest temat spotkania i jakie jest główne pytanie do dyskusji, przy czym musi ono wprowadzać element tajemniczości, zaciekawienia i nie sugerować jasnych odpowiedzi, jak również musi być interesujące i znaczące dla potencjalnych uczestników, których zapraszamy. Jeżeli omawiany temat nie ma większego znaczenia dla ludzi a rozwiązania są ogólnie znane, to, jaki byłby powód, żeby przyjść na spotkanie? Chcemy obecności ludzi, którzy są zainteresowani oraz chętni do partycypacji.

OST I METODA WORLD CAFE DLA ZRÓWNOWAŻONEGO STYLU ŻYCIA W MIEŚCIE, W OPARCIU O EKONOMIĘ DZIELENIA SIĘ

31

CHAPTER 3: WORLD CAFÉ METHODOLOGY

OTOCZENIE No Nie ma znaczenia, jak duża jest grupa osób uczestniczących, bardzo ważne jest, aby stworzyć nieformalne i intymne otoczenie pełne komfortu. Jeżeli to możliwe, należy upodobnić miejsce do prawdziwej kawiarni – ustawiając małe, okrągłe lub kwadratowe stoliki, przy których może usiąść cztery czy pięć osób. Gdy osób jest mniej niż cztery, wówczas zazwyczaj mamy kłopot ze zbyt małą różnorodnością perspektyw, natomiast więcej niż pięciu uczestników przy jednym stole utrudnia skuteczną interakcję między nimi i zamiast sytuacji rodem z kawiarni, ta zaczyna bardziej przypominać bankiet.

Rozstaw stoliki naprzemiennie, a nie w równych, schematycznych rzędach. Stoliki stojące przy kawiarni na chodniku przez wiele godzin po otwarciu wyglądają relaksacyjnie, zapraszając i rozbrajając swym urokiem. Jeżeli to tylko możliwe postaraj się o jakąś spokojną muzykę, na ścianach powieś obrazy czy fotografie, zapewnij naturalne światło i rośliny. Użyj swojej wyobraźni do stworzenia przyjaznego, zapraszającego miejsca i nieformalną atmosferę dla swojego spotkania w ramach World Café. I co najważniejsze, zapewnij jakieś przekąski i napoje, by wzmocnić wrażenie gościnności i przyjazności, by stworzyć sytuację, w jakiej każdy chciałby chwilę posiedzieć przy kawie z przyjaciółmi.

ZASADA 3: POSTAW WAŻNE PYTANIA Celem world café jest zaangażowanie osób w owocną konwersację, stąd ważne jest by główny motyw rozmowy był dla dyskutujących ważny i znaczący. Ludzie niechętnie rozmawiają w sprawach, które ich nie obchodzą. Aby uzyskać rezultaty podczas wydarzenia, potrzeba poświęcić trochę czasu na podjęcie decyzji, co do motywu przewodniego spotkania i tego, w jaki sposób go przedstawić, by miał dla dyskutujących znaczenie.

Zastanów się nad ważnymi pytaniami.

Gdy ludzie rozmawiają o sprawach, które mają dla nich znaczenie, są zdolni do wspólnego myślenia i tworzenia. Dobrze sformuowane pytania skupiają się na intencjach, przyciągają energię i zwracają uwagę na to, co się naprawdę liczy. Dzięki nim stolik ożywa, pełnią ekscytacji i zaciekawienia.

Doświadczenia World Café z całego świata wskazują nam, że pytania powinny być otwarte, pozbawione sugestii jakiegokolwiek działania czy schematu myślenia i powinno być zaproszeniem do dalszego poszukiwania i odkrywania natury tematu. Jeżeli to możliwe, wypróbuj potencjalne pytanie zadać wcześniej osobom, które mogłyby przyjść i zobacz, czy wydobywa ono z nich energię, emocje i zaangażowanie. Dowiesz się, że pytanie jest odpowiednie, jeżeli dzięki niemu zaczną rodzić się nowe koncepcje i różne możliwości.

OST I METODA WORLD CAFE DLA ZRÓWNOWAŻONEGO STYLU ŻYCIA W MIEŚCIE, W OPARCIU O EKONOMIĘ DZIELENIA SIĘ

32

CHAPTER 3: WORLD CAFÉ METHODOLOGY

Spójrzmy na rzeczywisty przykład. Podczas jednego ze spotkań World Café odbywającego się w szkole w Danii, nauczyciele, dyrekcja, uczniowie i rodzice zebrali się by dyskutować o tym, jak należy poprawić ich system szkolnictwa. Organizator spotkania nie zadał pytania w najbardziej oczywisty sposób, pytając: „Jakie problemy występują w naszej szkole?”, zamiast czego zapytał „Jak powinna wyglądać dobra szkoła?”. Czyniąc to rozpoczął dyskusję koncentrującą się na różnorakich możliwościach, marzeniach i kreatywności, zamiast ograniczać uwagę grupy do tego, co nie funkcjonuje w obecnej sytuacji. To jest właśnie przykład „ważnego” pytania.

Co czyni pytanie ważnym? World Café Community Foundation, zadała to pytanie gospodarzom spotkań WC na całym świecie. W efekcie powstał ten oto zbiór cech:

Ważne pytanie: • • • • • • •

Jest proste i jasne Uznawane za prowokujące Tworzy energię Koncentruje się na poznawaniu opinii Rzuca wyzwanie Otwiera nowe możliwości Prowokuje do powstawania kolejnych pytań

ZASADA 4: ZACHĘCAJ D O CZYNNEGO UDZIAŁU W ROZMOWIE Wiemy, że partycypacja jest bardzo ważna, jednak wiele osób chce czegoś więcej niż samego uczestnictwa – chcą mieć wpływ na zmiany.

Jeżeli chcemy skorzystać ze zbiorowej mądrości, musimy zachęcić każdą osobę do włączenia się.

Jednym z powodów, dla których przy stoliku powinno być cztery czy pięć osób, jest zapewnienie każdemu uczestnikowi możliwości wniesienia wkładu w postaci swoich pomysłów i opinii a równocześnie możliwe jest, że niektórzy uczestnicy będą jedynie słuchali, bez zabierania głosu. Jest bardziej prawdopodobne, że osoby, które zazwyczaj siedzą cicho podczas dużych spotkań, odważą się zabrać głos w małej grupie i bardziej intymnej atmosferze kawiarnianego stolika.

Na większości spotkań typu World Café, gdy tylko pytanie przewodnie zostanie zadane, uczestnicy zostają zachęceni, by rozpocząć dyskusję i wymienianie się pomysłami, opiniami i spostrzeżeniami, „nakręcając” wzajemnie swój entuzjazm i zaangażowanie. Czasami jednak, potrzebna jest pomoc w postaci bardziej ustrukturyzowanej partycypacji przy każdym ze stolików, poprzez wykorzystanie „rekwizytu” ( z ang talking object).

Znalezienie i odpowiednie sformułowanie pytań, które są ważne dla uczestników spotkania, to zadania wymagające namysłu i uważności.

OST I METODA WORLD CAFE DLA ZRÓWNOWAŻONEGO STYLU ŻYCIA W MIEŚCIE, W OPARCIU O EKONOMIĘ DZIELENIA SIĘ

33

CHAPTER 3: WORLD CAFÉ METHODOLOGY

W zebraniach World Café wykorzystanie „rekwizytu”pozwala ludziom na mówienie tego, co im leży na sercu i uważniejszego słuchania pozostałych. Możesz w tym celu wykorzystać dowolny przedmiot, od kamienia czy patyka, po długopis ustawiony na stole. Kładziesz „rekwizyt”na stole, wówczas osoba, która ma głosu łapie za ten przedmiot i zabiera głos. W alternatywnej wersji, przedmiot jest przekazywany po kolei, pomiędzy wszystkimi uczestnikami. Gdy osoba skończy mówić przekazuje przedmiot dalej. Oczywiście, żeby każdy mógł czuć się swobodnie, powinien mieć prawo opuszczenia swojej rundy.

Przy wykorzystaniu tej metody, należy kierować się następującą zasadą: Nikt nie ma prawa przerywać osobie trzymającej przedmiot. Dzięki temu pozostali słuchają uważnie mówiącego.

Celem tej metody jest dzielenie się własnymi pomysłami i przedstawiania swojego punktu widzenia.

Metoda ta pozwala mówiąemu mieć swój wkład w cały proces.

Zanim zacznie mówić kolejna osoba, następuje krótki moment przerwy, który pozwala na powstanie dodatkowych refleksji na temat wypowiedzi.

ZASADA 5: ŁĄCZ RÓŻNE PERSPEKTYWY

Podczas spotkania uczestnicy nie pozostają ciągle przy jednym stoliku. Mają możliwość/okazję przenosić się pomiędzy stolikami, poznawać nowych ludzi i ich przemyślenia, łączyć pomysły w szerszym kręgu. Idea staje się kombinacją krzyżową wszystkich zebranych i ich pomysłów, w ten sposób możliwe jest stworzenie czegoś świeżego, unikalnego, co mogło powstać tylko dzięki kolektywnemu myśleniu.

Najbardziej popularnym sposobem, by to zrobić jest założenie 3 rund konwersacji przy każdym ze stolików. Każda sesja powinna trwać między 20 a 30 minut. Podczas każdej rundy grupy mogą dyskutować nad tym samym pomysłem czy pytaniem lub zastanawiać się nad kolejnym, głębszym zagadnieniem wynikającym z poprzedniego pytania. Po zakończeniu wszystkich sesji dyskusyjnych, w sytuacji, gdy wielkość grupy na to pozwala (nie jest zbyt duża) przychodzi czas na dzielenie się ogólnymi wnioskami i spostrzeżeniami w luźnym stylu.

Jeżeli grupa jest jednak zbyt liczna na to, główne wnioski z prac każdego stolika zostają spisane i zaprezentowane na tablicy, by każdy mógł się z nimi zapoznać.

OST I METODA WORLD CAFE DLA ZRÓWNOWAŻONEGO STYLU ŻYCIA W MIEŚCIE, W OPARCIU O EKONOMIĘ DZIELENIA SIĘ

34

CHAPTER 3: WORLD CAFÉ METHODOLOGY

W praktyce, może zdarzyć się sytuacja, że każdy ze stolików dyskutuje nad zadanym pytaniem i kluczowe spostrzeżenia i wypowiedzi są zapisywane na arkuszu papieru umieszczonym na stoliku.

Następnie na znak organizatora spotkania, jedna osoba pdejmuje się roli gospodarza stolika i pozostaje przy nim, a pozostali uczestnicy przyjmą na siebie rolę ambasadorów idei i rozchodzą się do innych stolików.

Gdy startuje kolejna runda dyskusji, zadaniem gospodarzy jest krótkie przekazanie nowo przybyłym, o czym rozmawiano i jakie przemyślenia towarzyszyły rozmawiającym przy stoliku do tej pory. Na arkuszu spisywane są najważniejszye pomysły. Kolejno dopisuje się nowe elementy, korespondujące z dotychczasowymi i dyskusja jest dalej kontynuowana.

W trzeciej rundzie można zrobić to samo, co w poprzedniej, albo powrócić do pierwotnego stolika, albo wszyscy pozostają przy aktualnym stole, przekazując dalej jedynie jedną kluczową ideę stolika innym uczestnikom, przy innym stoliku, by Ci mogli nad tym dalej dyskutować.

Na koniec wszystkie istotne pomysły i spostrzeżenia powinny być przedstawione wszystkim uczestnikom spotkania, czy to w formie prezentacji, czy poprzez wywieszenie na ścianie lub tablicy zapisanych arkuszy.

Prezentacja:: The World Café Dopóki przestrzegasz zasady łączenia ludzi i pomysłów, możesz wybrać dowolną formułę, która Ci odpowiada. Weź przy tym pod uwagę omawiany temat, czy pytanie, wielkość grupy, dostępność czasu, miejsca i zasobów, którymi dysponujesz.

Youtube:: World Café video

ZASADA 6: NASŁUCHUJ ODKRYWCZYCH SPOSTRZEŻEŃ I DZIEL SIĘ ODKRYCIAMI W dyskusjach ważne jest słuchania siebie nawzajem.

Poprzez uważne wsłuchiwanie się w poruszane kwestie, wątki i tezy zaczniemy wyczuwać ich związek z większą całością.

Organizator spotkania powinien zachęcać i prosić uczestników na nastawienie się na słuchanie i wynajdywanie w tym, co słyszą możliwych powiązań.

Organizator ma także prawo poprosić każdy ze stolików o chwilę refleksji nad tym, co zostało powiedziane w danej rundzie konwersacji i co odgrywa kluczową rolę i ma głębsze znaczenie dla przedmiotu dyskusji.

OST I METODA WORLD CAFE DLA ZRÓWNOWAŻONEGO STYLU ŻYCIA W MIEŚCIE, W OPARCIU O EKONOMIĘ DZIELENIA SIĘ

35

CHAPTER 3: WORLD CAFÉ METHODOLOGY

Jak tylko rozpocznie się kolejna runda dyskusji, warto przypomnieć uczestnikom, by przysłuchiwali się wypowiedziom innych, szukając w nich istotnych zagadnień i pytań oraz szerszej perspektywy problemu. Czasami zaskakujący przypływ świadomości i spostrzeżeń pojawia się podczas takiej wspólnej eksploracji. Jeden z gospodarzy spotkań ze Skandynawii, określił to mianem „magii w środku”. Takie głębsze odkrycia mogą pojawiać się na każdym ze stolików osobno, lub później, podczas grupowego zbierania wniosków i przemyśleń. (Brown et al., 2002).

Po kilku rundach rozmów pomocne może okazać się przeprowadzenie rozmowy w całej grupie.

Dzięki niej wszyscy uczestnicy będą mieli okazję do powiązania ze sobą aktualnie poruszanych ogólnych wątków i tematów rozmów.

Poproś dowolną osobę, by rozpoczęła od przedstawienia kluczowej dla niej idei, motywu czy pytania, które uznaje za najbardziej istotne, a wynika z przeprowadzonych rozmów. Następnie zachęć pozostałych do słuchania i koncentrowania się nad tym, co było dla nich ważne podczas własnych dyskusji, a które łączą się z przemyśleniami i pomysłami osoby prezentującej. Jak tylko konwersacja będzie toczyć się dalej, wypłyną istotne wątki i tematy.

Cała rozmowa grupowa to okazja do uświadomienia sobie procesu wspólnego uczenia się, przypomnienia, co się wydarzyło i co było szczególnie ważne dla uczestników. Zbiorowa wiedza/ inteligencja staje się pełniejsza, bogatsza i lepiej dostępna dzięki zwróceniu wzajemnej uwagi na różne warstwy i elementy tematu, które nie były widoczne na pierwszy rzut oka.

ZASADA 7: ZAPISYWANIE I PREZENTOWANIE POMYSŁÓW Przy każdym stoliku rozwijają się kluczowe pomysły, które powinny być zapisywane. Na każdym stoliku powinien być dostępny arkusz papieru, papierowy obrus, długopisy i kolorowe pisaki, przy pomocy których gospodarz stolika będzie zapisywał pojawiające się w trakcie dyskusji pomysły. By zapisywać ich treść można posługiwać się prostymi hasłami, grafami i schematami, rysunkami lub kombinacją ich wszystkich. Jest to bardzo ważne, gdyż dzięki temu inni uczestnicy spotkania mogą poznać i zobaczyć wszystkie najważniejsze przemyślenia i efekty prac pozostałych stolików. Pisząc i rysując grupa tworzy przestrzeń do tworzenia czy łączenia kolejnych wspólnych pomysłów na coraz głębszych poziomach zbiorowej wiedzy. Jest coś wyzwalającego w możliwości zobaczenia swojego pomysłu zaprezentowanego w formie wyszczególnionych punktów, umieszczonych na kawałku papieru i świadomość, w jaki sposób pomysł zostanie zapamiętany. Pozwala to także na błyskawiczne przypomnienie, jaką część rozmowy odzwierciedlają poszczególne zapiski.

OST I METODA WORLD CAFE DLA ZRÓWNOWAŻONEGO STYLU ŻYCIA W MIEŚCIE, W OPARCIU O EKONOMIĘ DZIELENIA SIĘ

36

CHAPTER 3: WORLD CAFÉ METHODOLOGY

Iststnieje wiele sposobów na zapisywanie i prezentowanie pomysłów innym uczestnikom spotkania. Pod koniec każdej z rund, lub na końcu wszystkich dyskusji przy stolikach, każdy z zespołów może zaprezentować swój arkusz na tablicy lub zawiesić go po prostu na ścianie, tak, by inni mogli zobaczyć, co się na nim znajduje.

Członkowie każdego stolika mogą także zapisywać swoje przemyślenia na małych karteczkach, które następnie zostaną przyklejone do tablicy lub ściany. Czasami grupuje się podobne pomysły.

Na niektórych spotkaniach znajduje się odpowiedzialna osoba, która aranżuje zebrane koncepcje, tworząc z nich swoisty mural, łączący i grupujący pomysły i wnioski całej grupy. Inną metodą jest stworzenie gazetki, bądź storyboard’u wyników dyskusji, by móc je zaprezentować tym, którzy w dyskusji nie brali udziału.

Można także wykorzystać inne, kreatywne metody, by zaprezentować wyniki spotkania szerszej publiczności. Dzięki graficznej prezentacji dyskusji, uczestnicy będą mieli lepszy wgląd w to, o czym debatowali, oraz zdobędą nowe refleksje na ten temat.

OST I METODA WORLD CAFE DLA ZRÓWNOWAŻONEGO STYLU ŻYCIA W MIEŚCIE, W OPARCIU O EKONOMIĘ DZIELENIA SIĘ

37

CHAPTER 3: WORLD CAFÉ METHODOLOGY

3.4.

PODSUMOWANIE

Proces World Café daje realną szansę na stworzenie społeczności, wymianę wiedzy i wspólne uczenie się oraz rozwój nowych sposobów wspólnego myślenia i działania. Metoda World Café zaprezentowała zdolność do wspierania autentycznych dyskusji i dzielenie się wiedzą pomiędzy obcymi osobami z różnych środowisk, które nie posiadają żadnego formalnego szkolenia w odbywaniu dialogu.

Gdy wydarzenie jest dobrze przygotowane i przeprowadzone, okazuje się być skuteczne w różnych sytuacjach i kontekstach kulturowych, gdyż ludzie rozmawiają, zgodnie z ustalonymi zasadami konwersacji, na tematy, które mają dla nich znaczenie.

Przygotowanie wydarzenia World Café, szczególnie jego faza projektowania, stanowi najważniejszy element. Jeżeli wystarczająca ilość uwagi zostanie na to poświęcona, a w procesie przygotowania uczestniczyć będzie odpowiednia ilość członków organizacji, wówczas solidne fundamenty spotkania, a dalej jego sukcesu, zostaną postawione.

Poniżej można zobaczyć film mówiący o wytycznych i zasadach metody, opracowany przez Juanitę Brown, Davida Isaacsa i Społeczność World Café.

Video: World Cafe Guidelines & Principles

OST I METODA WORLD CAFE DLA ZRÓWNOWAŻONEGO STYLU ŻYCIA W MIEŚCIE, W OPARCIU O EKONOMIĘ DZIELENIA SIĘ

38

CHAPTER 4: WORLD CAFÉ METHODOLOGY FOR URBAN SHARING LIFESTYLES

ROZDZIAŁ 4.: METODA WORLD CAFÉ DLA ZRÓWNOWAŻONEGO STYLU ŻYCIA W MIEŚCIE

4.1.

WPROWADZENIE

Władze miast muszą mierzyć się z wyzwaniami o podłożu ekonomicznym, środowiskowym czy społecznym. Coraz więcej kompetencji centralnych jest przekazywanych władzom samorządowym, ale środki finansowe na ich pokrycie są zazwyczaj coraz skromniejsze. W tym coraz trudniejszym kontekście innowacje społeczne stają się nowym atutem (URBACT, 2015). Obywatele są zachęcani do przejmowania inicjatywy. To oni, lepiej niż ktokolwiek inny, są w stanie znaleźć rozwiązania na dotykające ich bezpośrednio problemy dnia codziennego. Nawet, jeżeli każdy z nas musi stawić czoła takim wyzwaniom, to na obszarach miejskich ich intensywność jest nieporównywalnie większa, i to tu, w pierwszej kolejności należy podjąć działania.

By znaleźć rozwiązanie codziennych problemów i sprostać im na polu społecznym, ekonomicznym i środowiskowym, jest ważne, aby zaangażować obywateli i całą społeczność. Jak przedstawiono w poprzednim rozdziale, Metoda World Café posiada liczne zalety do wykreowania zaangażowania i konkretnych rozwiązań. Spotkania World Café mogą być organizowane przez przedstawicieli władz miasta, lub przez samych mieszkańców. W każdym przypadku celem będzie znalezienie rozwiązania problemów społeczności na poziomie lokalnym.

Gdy organizujesz spotkanie przy pomocy metody World Café, pamiętaj, by kierować się wspomnianymi wcześniej siedmioma zasadami. Dzięki temu masz znacznie większe szanse na udaną konwersację, oraz zaangażowanie uczestników, dzięki czemu znajdziecie rozwiązania użyteczne dla lokalnej społeczności. W tym rozdziale zaprezentujemy w praktyce, jak organizować i promować spotkania World Café oraz zapoznamy się z przykładami zastosowania tej metody w kontekście problemów obszarów miejskich.

OST I METODA WORLD CAFE DLA ZRÓWNOWAŻONEGO STYLU ŻYCIA W MIEŚCIE, W OPARCIU O EKONOMIĘ DZIELENIA SIĘ

39

CHAPTER 4: WORLD CAFÉ METHODOLOGY FOR URBAN SHARING LIFESTYLES

4.2.

WSKAZÓWKI DLA ORGANIZATORÓWWORLD CAFÉ Aby zorganizować wydarzenie World Café należy mieć odpowiednie osoby zdolne do zaplanowania całego procesu. Każda z tych osób powinna przyjąć przynajmniej jedną z ról (może mieć ich więcej niż jedną). Możemy wyszczególnić 5 głównych ról w Metodzie World Café (Schieffer et al., 2004).

Zwołujący spotkanie/sponsor Jest to osoba, lub grupa, która chce i odczuwa potrzebę przeprowadzenia dyskusji i która zaprosi potencjalnych uczestników do wzięcia udziału. Celem zwołującego nie jest „sprzedanie” wydarzenia, a raczej zaproszenie uczestników i gospodarzy do wzięcia udziału i włączenia się w cały proces. To on ustala motyw przewodni wydarzenia World Café.

Członek/uczestnik Zamysłem jest włączenie obywateli, by wzięli aktywny udział i próbowali znaleźć rozwiązanie problemów, z jaki mierzy się wspólnota. Każdy, kto bierze udział, jest nazywany członkiem (wspólnoty, organizacji) lub po prostu: uczestnikiem. Bardziej szczegółowo: są to osoby przechodzące pomiędzy poszczególnymi stolikami, dzielące się pomysłami i przemyśleniami z innymi podczas kolejnych rund konwersacji.

Zespół projektowy Zespół ten obejmuje gospodarza kawiarni i wszystkich odpowiedzialnych za zaprojektowanie przebiegu całego procesu. Zespół wraz ze zwołującym, gospodarzem i uczestnikami, wprowadzając i pilnując zasad metody przyczynia się do osiągnięcia sukcesu spotkania. W skład zespołu może wchodzić osoba odpowiedzialna za końcowe przedstawienie wyników w dyskusji w formie graficznej (np. „muralu” złożonego z kart zapisanych pomysłami uczestników).

Gospodarz/organizator spotkania Osoba, lub grupa, która kieruje spotkaniem i pilnuje by przestrzegano jego zasad (wspomnianych w rozdziale 3.). Gospodarz nie jest moderatorem spotkania, w klasycznym znaczeniu, ani doradcąekspertem. Gospodarz zapewni jedynie odpowiednie warunki i orientację w celu wytworzenia spójności dyskusji, bez jej kontroli.

OST I METODA WORLD CAFE DLA ZRÓWNOWAŻONEGO STYLU ŻYCIA W MIEŚCIE, W OPARCIU O EKONOMIĘ DZIELENIA SIĘ

40

CHAPTER 4: WORLD CAFÉ METHODOLOGY FOR URBAN SHARING LIFESTYLES

Gospodarz spotkania: (Brown et al., 2002): •

współpracuje z zespołem planistycznym, aby określić cel spotkania i zdecydować, kto powinien na nie zostać zaproszony;

•

pomaga w opracowaniu zaproszenia;

•

pracuje z zespołem projektowym nad stworzeniem gościnnego, przyjaznego i nieformalnego otoczenia;

•

kest osobą, która wita przybyłych uczestników;

•

przekazuje zgromadzonym cel spotkania;

•

przedstawia pytanie (lub pytania) przewodnie do dyskusji, upewnia się przy tym, czy pytanie jest zrozumiałe, prezentuje je na flipcharcie bądź arkuszu papieru powieszonym na ścianie czy tablicy.

•

wyjaśnia zasady i wytyczne, przedstawia etykietę World Café, umieszcza zasady w widocznym miejscu (np. wyświetlając z projektora na ekranie, prezentując na arkuszu papieru zawieszonym na tablicy, lub na kartach na każdym ze stolików itp.);

•

wyjaśnia, kto za co odpowiada w procesie, tłumacząc przede wszystkim rolę gospodarza stolika (osoby, która nie będzie opuszczała swojego stolika pod koniec tury, pozostanie na miejscu żeby przywitać nowych gości);

•

podczas konwersacji przemieszcza się pomiędzy stolikami;

•

zachęca wszystkich do partycypacji;

•

przypomina uczestnikom, aby zapisywali kluczowe pomysły i przemyślenia;

•

pomaga dotrzymywać dyscypliny czasowej, jednak robi to w sposób nienachalny. Może wprowadzić sygnał w postaci podniesionej ręki, który będzie oznaczał zbliżający się koniec czasu danej rundy (w ten sposób nie przerywa dyskutującym, a jedynie sygnalizuje potrzebę końca rozmowy);

•

przeprowadza dyskusję całej grupy, po sesjach przy stolikach;

•

upewnia się, że wszystkie istotne kwestie i pomysły zostały umieszczone na arkuszach papieru, pilnuje by zostały właściwie zaprezentowane wszystkim zgromadzonym;

•

musi być kreatywny w stosowaniu 7 zasad World Café, tak, by sprostać potrzebom danej sytuacji.

OST I METODA WORLD CAFE DLA ZRÓWNOWAŻONEGO STYLU ŻYCIA W MIEŚCIE, W OPARCIU O EKONOMIĘ DZIELENIA SIĘ

41

CHAPTER 4: WORLD CAFÉ METHODOLOGY FOR URBAN SHARING LIFESTYLES

YouTube video: World Café w praktyce, omówienie roli gospodarza spotkania Gospodarz stolika Jest to osoba, która pozostaje przy jednym stoliku. Nie zmienia stolika podczas kolejnych iteracji dyskusji. Jej zadaniem jest przywitanie nowych osób przychodzących do stolika oraz zadbanie, by dyskusja mogła toczyć się dalej.

Gospodarz stolika: • pozostanie przy stoliku po zakończeniu rundy dyskusji i wita nowo przybyłych, na początku kolejnej rundy; • w skrócie przedstawia przebieg dotychczasowej rozmowy nowym uczestnikom, tak by ci mogli nawiązać do wcześniejszych wypowiedzi i zapisanych pomysłów czy spostrzeżeń; • delikatnie i odpowiednio zachęca uczestników do wyrażania własnych poglądów i opinii, by dalej pogłębiać temat dyskusji.

Gospodarz stolika nie jest tradycyjnym moderatorem, ale równym partnerem w konwersacji. Istnieje ryzyko, że niedoświadczeni gospodarze stolików zaczną przejmować rolę moderatora czy animatora.

Można też zrezygnować z roli gospodarza stolika i pozostawić odpowiedzialność za zapisywanie kluczowych elementów dyskusji samym uczestnikom. Jeżeli jednak korzystasz z pomocy tej roli, postaraj się, aby po zakończeniu kolejnej rundy (nie na początku, ani nie w trakcie) dyskusji wyznaczyć nowego gospodarza stolika.

OST I METODA WORLD CAFE DLA ZRÓWNOWAŻONEGO STYLU ŻYCIA W MIEŚCIE, W OPARCIU O EKONOMIĘ DZIELENIA SIĘ

42

CHAPTER 4: WORLD CAFÉ METHODOLOGY FOR URBAN SHARING LIFESTYLES

4.3.

ETYKIETA I REGUŁY SPOTKANIA WORLD CAFÉ

Gospodarz World Café powinien zapoznać wszystkich uczestników z regułami spotkania World Café oraz dać wskazówkami sposobu prowadzenia dyskusji, zwanymi Etykietą World Café.

Etykietą World Café można zaprezentować ją w formie grafiki, piktogramu lub zaprezentować w formie tekstowej, podobnie jak prezentuje się zebrane pod koniec pomysły i wnioski z dyskusji.

Warto umieścić taki obraz w widocznym dla wszystkich miejscu, lub na każdym stoliku. Metodę powinno się dostosować do warunków technicznych, wielkości grupy i jej charakterystyki.

Poniżej znajduje się przykładowy obrazek, prezentujący Etykietę, a pod nim znajduje się podobna treść w formie tekstu: •

Koncentruj się na tym, co istotne

•

Przyczyniaj się do kreowania wspólnego doświadczenia i myślenia

•

Mów prosto z serca

•

Słuchaj i starają się rozumieć

•

Łącz i grupuj pomysły

•

Wspólnie wsłuchujcie się, by wyłapać głębsze znaczenie i nowe pytania.

• Bawcie się, szkicujcie, bazgrajcie, rysujcie – macie do tego odpowiedni „obrus” (duży arkusz papieru na każdym ze stolików)

(Brown et al., 2002)

OST I METODA WORLD CAFE DLA ZRÓWNOWAŻONEGO STYLU ŻYCIA W MIEŚCIE, W OPARCIU O EKONOMIĘ DZIELENIA SIĘ

43

CHAPTER 4: WORLD CAFÉ METHODOLOGY FOR URBAN SHARING LIFESTYLES

4.4.

JAK WYTWORZYĆ NASTRÓJ KAWIARNI?

W World Café ustawienie sali jest bardzo ważne, ponieważ musisz stworzyć otoczenie o nieformalnej i intymnej atmosferze. Da się to osiągnąć, niezależnie od tego, czy twoja grupa będzie liczyć kilkanaście czy setki osób. Zaraz po dotarciu na miejsce goście powinni poczuć, że nie jest to zwyczajne spotkanie. Muszą czuć się swobodnie, by aktywnie zaangażować się w proces. Oto, jak tego dokonać.

By stworzyć przyjazną atmosferę najlepiej wybrać miejsce oświetlone dziennym, naturalnym światłem z widokiem na otoczenie zewnętrzne.

Zorganizuj przestrzeń tak, by przypominała prawdziwą kawiarnię, z małymi (najlepiej okrągłymi) stolikami z miejscami dla czterech, bądź pięciu osób. Mniej niż czterech uczestników przy stoliku nie zapewnia odpowiedniej różnorodności perspektyw, natomiast więcej niż pięć utrudnia interakcję.

Ustaw stoliki w nieuporządkowany sposób (nie w rzędach). Tak wygląda to o wiele luźniej i nieformalnie, a to właśnie chcemy osiągnąć.

OST I METODA WORLD CAFE DLA ZRÓWNOWAŻONEGO STYLU ŻYCIA W MIEŚCIE, W OPARCIU O EKONOMIĘ DZIELENIA SIĘ

44

CHAPTER 4: WORLD CAFÉ METHODOLOGY FOR URBAN SHARING LIFESTYLES

Możesz wykorzystać kolorowe obrusy oraz postawić wazon z kwiatami na każdym stoliku. Można także ustawić świeczki, jeżeli warunki na to pozwalają.

Innym pomysłem może być ustawienie roślin w różnych miejscach Sali. W ten sposób miejsce zrobi się bardziej przytulne.

Na każdym obrusie połóż przynajmniej dwa duże arkusze papieru. Połóż także kubek pełen kolorowych pisaków czy markerów i długopisów.

Zachęci to ludzi do zapisywania, kreślenia, rysowania swoich pomysłów.

lUmieść dodatkowy stolik na froncie sali, przeznaczony dla gospodarza spotkania i postaw na nim wszelkie materiały, które mogą mu pomóc w wykonywania jego zadań podczas spotkania.

Rozważ powieszenie na ścianach plakatów, czy obrazów (a nawet arkuszy flipchart z napisanymi cytatami), możesz także puścić muzykę w tle, na powitanie pojawiających się uczestników.

Aby zadość uczynić tradycyjnej gościnności zapewnij napoje i przekąski dla uczestników spotkania.

OST I METODA WORLD CAFE DLA ZRÓWNOWAŻONEGO STYLU ŻYCIA W MIEŚCIE, W OPARCIU O EKONOMIĘ DZIELENIA SIĘ

45

CHAPTER 4: WORLD CAFÉ METHODOLOGY FOR URBAN SHARING LIFESTYLES

4.5.

FAKTY I CIEKAWOSTKI NA TEMAT METODY WORLD CAFÉ World Café Europe World Café Europe to non-profitowa organizacja pozarządowa, zorientowana pro-europejsko, założona w grudniu 2006 roku i zarejestrowana w Niemczech. Jej misją jest „transformacja postawy obywateli oraz sposobu, w jaki angażują się i biorą odpowiedzialność za społeczne wyzwania, przed jakimi stoi Europa”.

Jest to grupa osób z całej Europy. Razem promują dialogu prowadzonego przy pomocy Metody World Café.

Wedłóg World Café Europe metoda ta stanowi okazję do wypróbowania nowego podejścia w stosunku do realnych problemów życia codziennego.

Aby bliżej przyjrzeć się działalności podejmowanej przez World Café Europe, warto odwiedzić ich stronę internetową i ponownie odkryć potęgę komunikowania się i konwersacji w tematach, które mają znaczenie World Café Europe wspiera także organizowanie spotkań World Café i rekomenduje pięć typów wydarzeń, odpowiadających następującym celom: •

•

•

•

•

Typ Generatywny/produktywny: klasyczny format World Café, który koncentruje się na wykreowaniu szeregu nowych pomysłów opartych o główny motyw dyskusji, ważny dla uczestników. Nastawiony na efekt, jakim jest zbiorowa mądrość i aktywna partycypacja uczestników.

Typ Podejmowania Decyzji: gdy zainteresowane tematem strony mają różne opinie, różne podejście i różną wiedzę o problemie. Ten rodzaj spotkania nastawiony jest na wymianę wiedzy i poglądów, w celu osiągnięcia porozumienia co do kierunku dalszych działań.

Typ Współpracy: w którym celem jest promowanie współpracy pomiędzy różnymi wydziałami, sekcjami danej organizacji lub pomiędzy organizacjami czy podmiotami działającymi we wspólnym sektorze. Zachęca do systemowego myślenia.

Typ Absorbujący: zapewnia forum do wspólnej pracy nad indywidualną refleksją nad skomplikowanymi kwestiami dnia codziennego, jak np. zdobywanie akceptacji dla zmian w procesie zarządzania.

Typ Wywiadu intelektualnego: celem jest stymulowanie zbiorowych innowacji, które mogą odkryć nowe podejścia do tematu, a także jego dalszej eksploracji .

OST I METODA WORLD CAFE DLA ZRÓWNOWAŻONEGO STYLU ŻYCIA W MIEŚCIE, W OPARCIU O EKONOMIĘ DZIELENIA SIĘ

46

CHAPTER 4: WORLD CAFÉ METHODOLOGY FOR URBAN SHARING LIFESTYLES

The World Café Community Foundation (TWCCF) – Fundacja Społeczności World Café World Café Community Foundation rozpowszechnia Metodę World Café (WCM) , jako narzędzie społecznej innowacji oraz pozytywnej przemiany. Fundacja propaguje metodę WCM na skale śiwtową.

Prezentuje WCM, jako potężne społeczne narzędzie ułatwiające komunikowanie się we współczesnym świecie.

The World Café. An invitation and Overview.

Engaging collective Intelligence and committed action through powerful conversations about questions that matter World Café jest sposobem myślenia i przebywania razem, opartego o filozofię konwersacyjnego przywództwa.

Na poniżej przedstawionej stronie internetowej, można zobaczyć interaktywną mapę, pokazującą, jak Metoda World Café upowszechniła się na świecie. „Konwersacyjne przywództwo to... Celowe wykorzystanie rozmowy, jako podstawowego procesu kultywowania inteligencji zbiorowej, potrzebnej do tworzenia wartości biznesowej i społecznej”- Carolyn Baldwin Ruch konwersacyjny: Znajdziecie tam kilka historii, o tym, jak ta metoda przyczyniła się do zmian w społecznościach lokalnych, korporacjach, władzach i instytucjach publicznych na całym świecie.

Pierwsze Europejskie Zebranie World Café – Drezno 2007- Zespół gospodarzy W 2007 roku, w Dreźnie, odbyło się Pierwsze Europejskie Zebranie World Café. Zorganizowane przez zespół World Café Europe, stworzyło sieć praktyków metody. Pod poniższym adresem można znaleźć ponad dwadzieścia inspirujących atrybutów siły dialogu w World Café, w odniesieniu do zagadnień miejskich: Power of World Café Conversations

OST I METODA WORLD CAFE DLA ZRÓWNOWAŻONEGO STYLU ŻYCIA W MIEŚCIE, W OPARCIU O EKONOMIĘ DZIELENIA SIĘ

47

CHAPTER 4: WORLD CAFÉ METHODOLOGY FOR URBAN SHARING LIFESTYLES

4.6.

PRZYKŁADY SKUTECZNEGO ZASTOSOWANIA METODY KONTEKŚCIE ZRÓWNOWAŻONEGO STYLU ŻYCIA W MIEŚCIE

WORLD

CAFÉ

W

W tej sekcji, zaprezentujemy przykłady skutecznego zastosowania Metody World Café. Postaraliśmy się zebrać przykłady, pokazujące szerszy zakres możliwości wykorzystania tego narzędzia. Pod koniec przewodnika można znaleźć użyteczne linki do stron internetowych oraz materiałów filmowych pokazujących inne przykłady wykorzystania metody.

World Café Europe jest pierwszym przykładem. Obejmuje goszczenie wydarzeń World Café w całej Europie, zapewniając wsparcie i wskazówki organizacyjne oraz promocję wydarzeń.

Więcej można znaleźć tutaj:

World Café – Wspólne stawianie kroku naprzód: Tworzenie kapitału społecznego14-16 November 14-16 Listopada 2014 roku – społeczni innowatorzy, z zakresu zmiany społecznej, zebrali się z całej Europy środkowo-wschodniej na wydarzeniu EMPATHEAST w Plovdiv, w Bułgarii.

World Café zostało określone, jako: nowe rozwiązanie dla zmian społecznych i ukierunkowane na uchwycenie kreatywnej mądrości uczestników, skierowanej na wzmocnienie empatii dla procesów zmian społecznych w Europie wschodniej.

Więcej można znaleźć tutaj:

Poniżej znajduje się materiał filmowy na temat wydarzenia World Café, mającego miejsce w Dreźnie w 2007 roku, o którym wspominano kilka akapitów wcześniej:

OST I METODA WORLD CAFE DLA ZRÓWNOWAŻONEGO STYLU ŻYCIA W MIEŚCIE, W OPARCIU O EKONOMIĘ DZIELENIA SIĘ

48

CHAPTER 4: WORLD CAFÉ METHODOLOGY FOR URBAN SHARING LIFESTYLES

Redwood City Global Warming Café W czerwcu 2007 roku, w mieście Redwood, zostało zorganizowane wydarzenie World Café poświęcone problemowi globalnego ocieplenia. Celem było stworzenie pomysłów, jak można ten proces zatrzymać lub spowolnić, oraz jakie działania można podjąć indywidualnie, bądź zbiorowo.

Więcej na ten temat na Blogu: The World Café Community Blog: The World Café Community Blog Więcej można znaleźć tutaj:

World Café na rzecz Narodowego Czeskiego Dziedzictwa Kulturalnego.

Ponad 75 przedstawicieli czeskiego biznesu i ekspertów z całego świata uczestniczyło w dyskusji, jaka miała miejsce w 2006 roku, poświęconej zagadnieniom społecznej odpowiedzialności w biznesie.

Spotkanie miało miejsce w budynku Hhalol, „najczystszym i najbardziej znanym zabytku sztuki secesyjnej” tego typu w Pradze.

Więcej można znaleźć tutaj:

OST I METODA WORLD CAFE DLA ZRÓWNOWAŻONEGO STYLU ŻYCIA W MIEŚCIE, W OPARCIU O EKONOMIĘ DZIELENIA SIĘ

49

CHAPTER 4: WORLD CAFÉ METHODOLOGY FOR URBAN SHARING LIFESTYLES

Open Innovation Week 2016 - World Café, 24. maja, 2016.

Rezultatem dwudniowej dyskusji i sesji world café podczas Drugiego Otwartego Tygodnia Innowacji, odbywającego się 23-24 maja 2016 roku w Amsterdamie, w Holandii, było przyjęcie szeregu rekomendacji w dokumencie - The Amsterdam OI2 Recommendations.

Więcej można znaleźć tutaj: Website – information Conference agenda Conference presentation Open Innovation with Suppliers: Research Perspectives and Strategic Practices 2010.

Społeczna Innowacja w miastach W tej pracy, innowacja społeczna jest definiowana, jako sposób na znalezienie innowacyjnych rozwiązań, nowych form organizacji o nowych interakcji, w celu rozwiązywania problemów społecznych.

W szczególności koncentruje się na rozwiązaniach w kontekście zarządzania miastem.

Większa współpraca przedstawicieli władz z mieszkańcami przy wykorzystaniu nowej formuły spotkań. By poprawić przepływ informacji i kontakt z mieszkańcami, Rada Miasta zorganizowała City Café, „miejską kawiarenkę”, gdzie radni mają okazję spotykać się z mieszkańcami i dyskutować w luźniejszej, nieformalnej atmosferze na temat problemów miejskich.

Więcej można znaleźć tutaj:

OST I METODA WORLD CAFE DLA ZRÓWNOWAŻONEGO STYLU ŻYCIA W MIEŚCIE, W OPARCIU O EKONOMIĘ DZIELENIA SIĘ

50

CHAPTER 4: WORLD CAFÉ METHODOLOGY FOR URBAN SHARING LIFESTYLES

4.7.

PODSUMOWANIE

Jak przedstawiono, Metoda World Café jest z dobrym skutkiem wykorzystywana na całym świecie. W tym rozdziale zaprezentowano kilka z takich przykładów. Wskazano również sposoby promowania spotkań, tworzenia przyjaznego otoczenia, przedstawiono wskazówki i etykietę World Café.

Należy podkreślić przekonanie, że nie ma niczego potężniejszego od społeczności zaangażowanej w dyskusję na ważne tematy.

Ustaw krzesło, usiądź i porozmawiaj. Słuchaj i wykorzystuj to, czego się dowiesz. Możesz teraz samemu spróbować zorganizować konwersacje w ramach World Café. Możesz się zdziwić, jakie efekty uda Ci się uzyskać.

OST I METODA WORLD CAFE DLA ZRÓWNOWAŻONEGO STYLU ŻYCIA W MIEŚCIE, W OPARCIU O EKONOMIĘ DZIELENIA SIĘ

51

BIBLIOGRAFIA 1.

Owen Harrison. Open Space Technology: A User’s Guide. Berrett-Koehler Publishers; 3rd edition. 1993 2.

Meadowlark. Open Space Technology. 2016 http://www.meadowlark.co/. Last accessed 02.02.2017 3.

Transition Culture. Tools for Transition – How to run an Open Space event. 2016. https://www.transitionculture.org/. Last accessed 02.02.2017 4.

Steve Pashley, YouTube Video, How https://youtu.be/4vEBcr_YkHU Last accessed 02.02.2017

Open

Space

works.

2012.

5.

P. Franco, M. Both and J. Harris, P. Kommers, Guide Open Space Technology, World Café and other tools/methods to activate the citizenship, The guide is developed under LLP Grundtvig Partnership “OpengovEU”. 2015 6.

Juanita Brown, David Isaacs, and the World Café Community. 2008. The World Café: awakening collective intelligence and committed action. http://webcache.googleusercontent.com/ Last accessed 30.01.2017 7.

Juanita Brown and the World Café Community. 2002. A Resource Guide for Hosting Conversations That Matter at The World Café. http://www.thesis.xlibx.info/. Last accessed 30.01.2017 8.

Wikipedia, World Café (conversational process). https://en.wikipedia.org/. Last accessed 30.01.2017 9.

The World Café Community Foundation. 2015. A Quick Reference Guide for Hosting World Café. http://www.theworldcafe.com/. Last accessed 30.01.2017 10.

URBACT. 2015. Social Innovation in cities. http://urbact.eu/ last accessed 30.01.2017

11.

Alexander Schieffer, David Isaacs, Bo Gyllenpalm. 2004. The World Café. World Business Academy Transformation, volume 18, issue 18. http://docplayer.net/ Last accessed 30.01.2017

OST I METODA WORLD CAFE DLA ZRÓWNOWAŻONEGO STYLU ŻYCIA W MIEŚCIE, W OPARCIU O EKONOMIĘ DZIELENIA SIĘ

52

TREŚCI W INTERNECIE UŻYTECZNE LINKI        

Open Space Training - www.openspaceworld.com Open Space Institute - www.openspaceworld.org https://en.wikipedia.org/wiki/ http://www.openspaceworld.com/ http://elementaleducation.com/ The site of World Café Community Foundation http://www.theworldcafe.com/ Knowledge Sharing Toolkit site – World Café http://www.kstoolkit.org/ The site of World Café Europe http://www.worldcafe.eu/

ŹRÓDŁA            

UBRICA news: http://ubrica.com/ Dialogue and Innovation World Café as a Contemporary Format for Dealing with Questions that Matter, by Thomas Klug in http://cogitamus.eu/ Conversational Leadership: Thinking Together for a Change, by Thomas Hurley in http://watercoolernewsletter.com/ Connected We Stand, by Philip Slater in http://www.utne.com/ Youtube video on What is World Café? https://www.youtube.com/ Youtube video on World Café Principles and Guidelines: https://www.youtube.com/ Youtube video on World Café principles: https://www.youtube.com/ Slide Share on World Café rounds: http://es.slideshare.net/ Youtube video on World Café in classroom: https://www.youtube.com/ Youtube video on World Café in practice: https://www.youtube.com/ Youtube video on World Café in German: https://www.youtube.com/ TED talk on World Café: https://www.youtube.com/

OST I METODA WORLD CAFE DLA ZRÓWNOWAŻONEGO STYLU ŻYCIA W MIEŚCIE, W OPARCIU O EKONOMIĘ DZIELENIA SIĘ

53

Tytuł oryginalny: „ GUIDE: OPEN SPACE TECHNOLOGY AND WORLD CAFE METHOD FOR URBAN SHARING LIFESTYLES ”.

Tytuł publikacji: Przewodnik: „ OPEN SPACE TECHNOLOGY I METODA WORLD CAFE DLA ZRÓWNOWAŻONEGO STYLU ŻYCIA W MIEŚCIE, W OPARCIU O EKONOMIĘ DZIELENIA SIĘ ”.

Tłumaczenie: Łukasz Filipiak Konsultacje: Anna Cierpioł Skład: Euro-Idea Fundacja Społeczno-Kulturalna Projekt graficzny i project okładki: Youth Europe Service Skład: Euro-Idea Fundacja Społeczno-Kulturalna Wydawca: Euro-Idea Fundacja Społeczno-Kulturalna Miejsce i rok wydania: Kraków, 2017

Publikacja bezpłatna

Oryginał opracowany przez: Inova Consultancy UK Materiały multimedialne i internetowe: Kirşehir Valiliği, Agencia Para el Empleo de Madrid, EuroIdea Fundacja Spoleczno-Kulturalna, Youth Europe Service Współtwórcy treści: AidLearn, Kirşehir Valiliği, Agencia Para el Empleo de Madrid, Euro-Idea Fundacja Spoleczno-Kulturalna, Inova Consultancy UK, Youth Europe Service

Przewodnik: „ OPEN SPACE TECHNOLOGY I METODA WORLD CAFE DLA ZRÓWNOWAŻONEGO STYLU ŻYCIA W MIEŚCIE, W OPARCIU O EKONOMIĘ DZIELENIA SIĘ” został opracowany w ramach projektu „Creative Urban Sharing in Europe”.

Publikacja została zrealizowana przy wsparciu finansowym Komisji Europejskiej w ramach programu Erasmus+.

Publikacja odzwierciedla jedynie stanowisko jej autorów i Komisja Europejska nie ponosi odpowiedzialności za zamieszczoną w niej zawartość merytoryczną.

OST I METODA WORLD CAFE DLA ZRÓWNOWAŻONEGO STYLU ŻYCIA W MIEŚCIE, W OPARCIU O EKONOMIĘ DZIELENIA SIĘ

54

Kontakt Euro-Idea Fundacja Społeczno Kulturalna e-mail: euroidea.fsk@gmail.com www.euroidea.wordpress.com Facebook

CREATive Urban Sharing in Europe Projekt nr 2015-1-IT02-KA204-014775 Erasmus+, KA2 , Partnerstwa strategiczne na rzecz edukacji dorosłych Wiecej informacji na temat projektu na www.creatuse.eu Zapraszamy również na naszą stronę na Facebook:

Publikacja została zrealizowana przy wsparciu finansowym Komisji Europejskiej w ramach programu Erasmus+.

Publikacja odzwierciedla jedynie stanowisko jej autorów i Komisja Europejska nie ponosi odpowiedzialności za zamieszczoną w niej zawartość merytoryczną.

Publikacja jest udostępniona na otwartej licencji Creative Commons (Uznanie Autorstwa – Użycie Niekomercyjne – Na Tych Samych Warunkach 4.0 International License) Więcej informacji : www.creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/

OST I METODA WORLD CAFE DLA ZRÓWNOWAŻONEGO STYLU ŻYCIA W MIEŚCIE, W OPARCIU O EKONOMIĘ DZIELENIA SIĘ

55