υπογράφουμε ΕΛΛΗΝΙΚΑ - 2017

ΕΤΉΣΙΑ ΈΚΔΟΣΗ 2017

Ετήσια Έκδοση του περιοδικού

2

Υ Π Ο Γ ΡΆ Φ Ο ΥΜ Ε Ε Λ Λ Η Ν Ι Κ Α

3

EDITORIAL

Κέρδισαν οι επιχειρήσεις που «υπέγραψαν ελ­ληνικά»

Η

πολυετής ύφεση, πέρα από τη μεγάλη ζημιά που προκάλεσε στην ελληνική οικονομία, τα εισοδήματα και την απασχόληση, ανέδειξε και πραγματικά διαμάντια στο επιχειρηματικό στερέωμα της χώρας. Ο λόγος για τις ελληνικές επιχειρήσεις, οι οποίες όχι μόνο μπόρεσαν να σταθούν όρθιες στη λαίλαπα που πλήττει τη χώρα μας, μέσα από τις μνημονιακές πολιτικές, καθώς και την αδυναμία των κυβερνήσεων να προχωρήσουν σε διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, αλλά πέτυχαν και να πρωταγωνιστήσουν. Να επενδύσουν, να συνεχίζουν να παράγουν και να βγάλουν μια εντελώς διαφορετική εικόνα της Ελλάδας στο εξωτερικό. Να τη βγάλουν ασπροπρόσωπη. Να δείξουν ότι υπάρχει και η χώρα της δημιουργίας. Έλληνες επιχειρηματίες, οι οποίοι, παρά την υπερφορολόγηση, τα διοικητικά εμπόδια και τη γραφειοκρατία, συνεχίζουν να δραστηριοποιούνται στη χώρα μας χωρίς να μεταφέρουν την έδρα τους στο εξωτερικό. Εξακολουθούν να δίνουν υπεραξία, να προσθέτουν πλούτο και να προσφέρουν επενδύσεις και θέσεις απασχόλησης. Να καινοτομούν και να χρησιμοποιούν πρώτες ύλες για την παραγωγή των προϊόντων τους από τη γη και τη θάλασσα της χώρας. Οι εταιρείες αυτές «υπογράφουν ελληνικά» και, όπως θα διαπιστώσετε από το ειδικό αφιέρωμα με τίτλο «Υπογράφουμε Ελληνικά» του περιοδικού ΧΡΗΜΑ, κερδίζουν όλο και περισσότερο την εμπιστοσύνη των Ελλήνων καταναλωτών. Περισσότεροι

από οκτώ στους δέκα, σύμφωνα με έρευνα του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, στα ράφια των καταστημάτων αναζητούν και επιλέγουν τα ελληνικά προϊόντα έναντι των εισαγόμενων, επιβραβεύοντας με τον τρόπο αυτό τις επιχειρήσεις που μένουν στον τόπο μας. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε –όπως αναδεικνύεται και από μελέτη του ΙΟΒΕ– ότι η ελληνική μεταποίηση, παρά τη μεγάλη δοκιμασία που πέρασε στα χρόνια της ύφεσης, προσφέρει το ένα τρίτο του ΑΕΠ, ήτοι 55 δισ. ευρώ. Οι ελληνικές εξαγωγές συνεχίζουν την ακάθεκτη ανοδική τους πορεία, κερδίζοντας ακόμη μεγαλύτερα μερίδια στις ξένες αγορές. Στο ειδικό αφιέρωμα «Υπογράφουμε Ελληνικά» θα αντλήσετε ουσιαστική πληροφόρηση από εκπροσώπους φορέων ελληνικών επιχειρήσεων, οι οποίοι με τις συνεντεύξεις τους περιγράφουν τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν απέναντι στα σκληρά οικονομικά μέτρα, χωρίς ωστόσο να εγκαταλείπουν. Επενδύουν και συμμετέχουν ενεργά στον σχεδιασμό του νέου παραγωγικού μοντέλου της χώρας. Θα θαυμάσετε, με την ανάγνωση επιτυχημένων ιστοριών, ελληνικές επιχειρήσεις που ξεκίνησαν από απλές οικογενειακές εταιρείες και έχουν καταφέρει να γίνουν διάσημες για τα προϊόντα τους στο εξωτερικό. Όμως και οι επιχειρήσεις που θέλουν να κάνουν το πρώτο βήμα «υπογράφοντας ελληνικά» θα βρουν χρήσιμες πληροφορίες για την πιστοποίηση και την ταυτότητα των προϊόντων που παράγουν.

Θεσσαλίας 29, 174 56 Άλιμος, T: 210 9984950, Φ: 210 9984953, e-mail: hrima@hrima.gr

4

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Το καταναλωτικό κίνημα “Made In Greece” Έρευνα του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών φανερώνει τη στροφή των νοικοκυριών στα ελληνικά προϊόντα.

Άγις Πιστιόλας: Η ανάπτυξη θα έρθει από τις ελληνικές επιχειρήσεις Ο πρόεδρος της πρωτοβουλίας ΕΛΛΑ-ΔΙΚΑ ΜΑΣ, μιλά για τη σημασία της κίνησης που αναπτύσσουν οι 32 επιχειρήσεις.

ΙΟΒΕ: Το 31% του ΑΕΠ από την ελληνική μεταποίηση Οι θετικές επιπτώσεις της εγχώριας βιομηχανίας στην οικονομία και οι αντοχές της στην οικονομική ύφεση.

Φαίη Κοσμοπούλου: «Πώς το ελληνικό φάρμακο μπορεί να προσθέσει 3,5 δισ. ευρώ στο ΑΕΠ» H γενική διευθύντρια της ΠΕΦ περιγράφει τη συμβολή της ελληνικής φαρμακοβιομηχανίας στην οικονομία.

Πώς να αποκτήσετε το «Ελληνικό Σήμα»

Ο Ι Κ ΑΤΑ Ν Α Λ ΩΤ Έ Σ " Ψ Η Φ Ί ΖΟ Υ Ν " ΕΛΛΗΝΙΚΆ

ΕΛΛΗΝΙΚΌ ΣΉΜΑ - Ε Μ Π Ι Σ ΤΟ Σ Υ Ν Η

6-9

22-24

ΕΛΛΑ-ΔΙΚΆ ΜΑΣ

Τα barcodes GS1 το «διαβατήριο» στις αγορές για τα ελληνικά προϊόντα

ΤΟ B A R C O D E - " Δ Ι Α Β ΑΤ Η Ρ Ι Ο "

Ποιος είναι ο GS1 Association Greece που διαχειρίζεται τους κωδικούς barcodes με προθέματα τα 520 και 521.

12-15 26-27 ΕΛΛΗΝΙΚΉ ΒΙΟΜΗΧΑΝΊΑ Σ Τ Ή Ρ Ι ΓΜ Α Τ Η Σ ΟΙΚΟΝΟΜΊΑΣ

Χρηστικός οδηγός για τις προϋποθέσεις απονομής του σήματος στις επιτραπέζιες ελιές, το ελαιόλαδο, το γάλα και τα γαλακτοκομικά, και τα αλκοολούχα ποτά.

Τα προϊόντα με τη μεγαλύτερη άνοδο και πτώση στις εξαγωγές

ΕΘΝΙΚΟΊ Π Ρ ΩΤΑ Θ Λ Η Τ Έ Σ

Τα καύσιμα, τα βιομηχανικά προϊόντα και οι πρώτες ύλες, οι πρωταθλητές στις εξαγωγές για το πρώτο εξάμηνο του 2017.

16-17 28-29 ΕΛΛΗΝΙΚΌ ΦΆ Ρ Μ Α Κ Ο - ΈΡΕΥΝΑ & Κ Α Ι Ν ΟΤΟ Μ Ί Α

Η Κ ΑΤΆ Κ Τ Η Σ Η Τ Ω Ν Ξ Έ Ν Ω Ν Α ΓΟ Ρ Ώ Ν

18-20

30

Σερί ανόδου για τις ελληνικές εξαγωγές Η Ιταλία, η Γερμανία, η Κύπρος, η Τουρκία και η Βουλγαρία οι πρώτες πέντε χώρες με τις περισσότερες ελληνικές εξαγωγές προϊόντων.

• www.ethosmedia.eu • www.ethosevents.eu • www.hrima.gr • www.insuranceworld.gr • www.alivemag.gr • www.virus.com.gr

ΕΙΔΙΚΟΣ ΣΥΝΕΡΓΑΤΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣ ΚΟΛΩΝΑΣ ΣΥΝΤΑΚΤΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΑΛΟΥΜΕΝΟΣ

KEY ACCOUNT MANAGERS ΡΑΝΤΩ ΜΑΝΩΛΟΓΛΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΡΑΜΠΙΔΗΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ SHUTTERSTOCK

ΣΕΛΙΔΟΠΟΙΗΣΗ – ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ ETHOS MEDIA A.E. ΕΚΤΥΠΩΣΗ – ΒΙΒΛΙΟΔΕΣΙΑ – ΕΝΘΕΣΗ IRIS ΕΚΤΥΠΩΣΕΙΣ ΑΕΒΕ

Υ Π Ο Γ ΡΆ Φ Ο ΥΜ Ε Ε Λ Λ Η Ν Ι Κ Α

5

Οι καταναλωτές "ψηφίζουν" ελληνικά

Το καταναλωτικό κίνημα “Made In Greece”

Έρευνα του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών φανερώνει τη στροφή των νοικοκυριών στα ελληνικά προϊόντα. Οκτώ στους δέκα προτιμούν τα εγχώρια αγαθά ψωνίζοντας στα σουπερμάρκετ.

6

Σ

υσπειρώνει τους Έλληνες καταναλωτές η πολυετής οικονομική ύφεση και, όπως προκύπτει, στη συντριπτική πλειοψηφία τους δίνουν ψήφο εμπιστοσύνης, με τα ψώνια τους, στα εγχώρια προϊόντα. Τη στροφή στο “Made in Greece” φανερώνει η καθιερωμένη ετήσια έρευνα του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών αναφορικά με τις αγοραστικές συνήθειες των νοικοκυριών, τις προτιμήσεις τους στα ράφια των σουπερμάρκετ, την προσαρμογή των δαπανών τους στα πρωτόγνωρα δεδομένα της κρίσης αλλά και τις εκτιμήσεις τους για την πορεία της οικονομικής τους κατάστασης. Όπως αναδεικνύει η έρευνα του Εργαστηρίου Μάρκετινγκ του ΟΠΑ, που διεξήχθη υπό την εποπτεία του καθηγητή και διευθυντή του Εργαστηρίου, κ. Γιώργου Μπάλτα, τέσσερις είναι οι παράγοντες που «οδηγούν» τους Έλληνες στις αγορές των αναγκαίων προς επιβίωση αγαθών τους: η ποιότητα, η τιμή, οι προσφορές και η ελληνική προέλευση των προϊόντων. Περισσότεροι από οκτώ στους δέκα καταναλωτές, αναζητώντας τα είδη που πρέπει να αγοράσουν από το σουπερμάρκετ, θα επιλέξουν τα ελληνικά έναντι των εισαγόμενων. Στην έρευνα, που έγινε σε δείγμα 1.656 νοικοκυριών, αποκαλύπτεται, επίσης, ότι οκτώ στους δέκα θεωρούν δεδομένη τη στροφή, συνολικά, των Ελλήνων στο προϊόν που παράγεται στη χώρα μας. Μάλιστα, σχεδόν εννιά στους δέκα απαιτούν αυτό να αναγράφεται στην ετικέτα. Η συντριπτική δε πλειοψηφία είναι πεπεισμένη ότι αγοράζοντας ένα ελληνικό προϊόν, στηρίζει την οικονομία και καταπολεμά την ανεργία. Οι ερευνητές κάνουν λόγο για ένα νέο καταναλωτικό κίνημα, που στηρίζει το “Made In Greece”. Είναι οι τάσεις αυτοσυντήρησης που αναπτύσσουν πια οι Έλληνες μεσούσης της κρίσης. Ενισχυτικό αυτής της διαπίστωσης είναι και το γεγονός πως τα νοικοκυριά, παρά το μεγάλο «ψαλίδι» που αναγκαστικά έχουν βάλει στα ψώνια του σουπερμάρκετ (στα 274 φέτος από 310

ευρώ μηνιαίως πέρσι), εντούτοις επιλέγουν τα εγχωρίως παραγόμενα προϊόντα. Η στροφή αυτή των καταναλωτών στο “Made In Greece” είναι πιο ουσιώδης, καθώς ένας στους δύο θεωρεί ότι η οικονομική του κατάσταση φέτος θα επιδεινωθεί. Η επιλογή όμως των ελληνικών προϊόντων φανερώνει και τον «οικονομικό πατριωτισμό» των νοικοκυριών. Ο κύριος Μπάλτας, όπως θα δούμε και πιο αναλυτικά στην έρευνα, υποδεικνύει πως η στροφή των νοικοκυριών στα ελληνικά προϊόντα θα πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη και στο νέο παραγωγικό και αναπτυξιακό μοντέλο που θα πρέπει να αναπτύξει η χώρα. Η έρευνα, η οποία διεξήχθη στο Εργαστήριο Μάρκετινγκ του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, εξετάζει, μεταξύ άλλων, τα βασικά κριτήρια επιλογής προϊόντων και σουπερμάρκετ και τις προσδοκίες των καταναλωτών για την οικονομική τους κατάσταση. Τα κύρια ευρήματα της έρευνας είναι τα εξής:

ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΣΤΡΟΦΗ ΣΤΟ “MADE IN GREECE” Το 82,3% των ερωτηθέντων απάντησε ότι όταν βρίσκει στο σουπερμάρκετ ελληνικά προϊόντα, τα προτιμά από τα εισαγωγής. Διευκρινίζεται ότι η ερώτηση αυτή αφορά την πρόθεση του καταναλωτή και, φυσικά, δεν ταυτίζεται με την τελική επιλογή του, που επηρεάζεται από πολλαπλούς παράγοντες (διαθεσιμότητα στο ράφι, τιμές, προσφορές κ.τ.λ.). Το 80,1% πιστεύει ότι υπάρχει στροφή των καταναλωτών στα προϊόντα ελληνικής παραγωγής. Το 86,7% δηλώνει ότι θέλει να αναγράφεται στη συσκευασία ότι ένα προϊόν είναι ελληνικής παραγωγής. Το 63,8% πιστεύει ότι τα ελληνικά προϊόντα έχουν καλύτερη ασφάλεια και ποιότητα. Το 90,7% πιστεύει ότι προτιμώντας ελληνικά προϊόντα, στηρίζει την παραγωγή της χώρας και το 87,2% πιστεύει ότι προτιμώντας ελληνικά προϊόντα, βοηθά στη μείωση της ανεργίας.

Προτιμώντας ελληνικά προϊόντα βοηθώ στη μείωση της ανεργίας

87%

Προτιμώντας ελληνικά προϊόντα στηρίζω την ελληνική παραγωγή

91%

Τα ελληνικά προϊόντα προσφέρουν καλύτερη ασφάλεια και ποιότητα

64%

Θέλετε να φαίνεται στην συσκευασία αν ένα προϊόν παράγεται στην Ελλάδα;

87%

Πιστεύετε ότι υπάρχει στροφή στα ελληνικά προϊόντα;

80%

Όταν βρίσκετε στο σουπερμάρκετ ελληνικά προϊόντα, τα προτιμάτε;

82%

Υ Π Ο Γ ΡΆ Φ Ο ΥΜ Ε Ε Λ Λ Η Ν Ι Κ Α

7

Οι καταναλωτές "ψηφίζουν" ελληνικά

Το 87,2% των καταναλωτών πιστεύει ότι προτιμώντας τα ελληνικά προϊόντα βοηθάει στη μείωση της ανεργίας

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΉ ΚΑΤΆΣΤΑΣΗ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΏΝ 2016 60%

34%

6%

χειρότερη αμετάβλητη καλύτερη Στα παραπάνω δεδομένα, διακρίνεται στην αγορά να κυριαρχεί το καταναλωτικό κίνημα για τη στροφή στο “Made in Greece”, που προέκυψε από προβληματισμό για τις αιτίες της κρίσης. Ιδιαίτερη σημασία έχει η ορθολογική αντιμετώπιση του θέματος και η κατανόηση, από το σύνολο σχεδόν των πολιτών, της σημασίας που έχει η στήριξη των εγχώριων προϊόντων για την παραγωγική ανασυγκρότηση και την αντιμετώπιση της ανεργίας. Πρόκειται για στάσεις και συμπεριφορές αυτοσυντήρησης που αναπτύσσονται στην ελληνική κοινωνία, διά μέσου των εμπειριών της κρίσης.

ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ Οι ερωτηθέντες δήλωσαν τι αλλαγές έφερε η κρίση στην αγοραστική συμπεριφορά τους. Οι επιλογές δεν είναι αμοιβαία αποκλειόμενες και οι ερωτηθέντες μπορούσαν να επιλέξουν περισσότερες της μίας απαντήσεις. Το 54,4% αγοράζει φθηνότερα προϊόντα, το 63,4% αγοράζει λιγότερα προϊόντα, το 81,5% συγκρίνει τιμές σε προϊόντα και καταστήματα και το 45,8% περιορίζεται στα απολύτως απαραίτητα.

ΕΚΤΙΜΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΤΟΥΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ Το 60% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι η οικονομική του κατάσταση έγινε χειρότερη εντός του 2016, το 34% δήλωσε ότι παρέμεινε αμετάβλητη και το 6% δήλωσε ότι βελτιώθηκε. Το 54% των ερωτηθέντων πιστεύει ότι η οικονομική του κατάσταση θα επιδεινωθεί εντός του 2017, το 37% πιστεύει ότι θα μείνει αμετάβλητη και το 9% πιστεύει ότι θα βελτιωθεί. Το 38% των ερωτηθέντων πιστεύει ότι οι αγορές του θα είναι λιγότερες το 2017, το 57% πιστεύει ότι θα είναι αμετάβλητες και το 5% εκτιμά ότι θα είναι περισσότερες.

ΑΓΟΡΑΣΤΙΚΕΣ ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ ΤΩΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΩΝ Όσον αφορά τον αριθμό των σουπερμάρκετ που χρησιμοποιούν, το 64,7% (από το 46,7% στην έρευνα του 2016) των ερωτη-

8

θέντων δήλωσε ότι ψωνίζει σταθερά σε ένα σουπερμάρκετ και το 35,3% (από το 53,3% πέρσι) χρησιμοποιεί περισσότερες από μία εναλλακτικές επιλογές. Η μεγάλη αύξηση σε αυτούς που ψωνίζουν σταθερά σε μία αλυσίδα είναι ένα από τα σημαντικά αποτελέσματα της αναστολής λειτουργίας των καταστημάτων του Μαρινόπουλου, η οποία μείωσε τις επιλογές που ήταν διαθέσιμες στον καταναλωτή, καθώς απουσιάζει από την αγορά ένα πρώην μεγάλο όνομα. Η συχνότητα αγορών στις αλυσίδες λιανικού εμπορίου έχει μέση τιμή 6,8 φορές τον μήνα (από 8,5 πέρσι), σημειώνοντας αξιόλογη πτώση. Μέρος της πτώσης μπορεί να οφείλεται στην απουσία του Μαρινόπουλου και στο γεγονός ότι πολλά καταστήματα του δικτύου του δεν εξυπηρετούσαν επί μακρόν τις περιοχές στις οποίες απευθύνονταν. Το 59% των ερωτηθέντων ψωνίζει μέχρι 6 φορές τον μήνα. Μετρήθηκε, επίσης, το ύψος της δαπάνης ανά επίσκεψη. Το 70,7% (από 69,9% πέρσι) των ερωτηθέντων δαπανά έως 50 ευρώ κάθε φορά που ψωνίζει, το 23,1% (από 24,7% πέρσι) δαπανά από 51 έως 100 ευρώ και μόνο το 6,2% (5,4% πέρσι) υπερβαίνει τα 100 ευρώ σε μια τυπική επίσκεψη στο σουπερμάρκετ. Η μέση δαπάνη ανά επίσκεψη στο σουπερμάρκετ εκτιμάται σε 50,4 ευρώ, παραμένοντας σχεδόν ίδια με πέρσι, που ήταν 49,5 ευρώ, παρά τη μείωση της συχνότητας των επισκέψεων. Η μέση μηνιαία δαπάνη των καταναλωτών στα σουπερμάρκετ εκτιμήθηκε στα 274 ευρώ, έχοντας υποστεί αξιόλογη μείωση από τα σχεδόν 310 ευρώ, που ήταν η εκτίμηση της προηγούμενης έρευνας. Το 91,2% (94% πέρσι) των ερωτηθέντων δηλώνει ότι έχει προαποφασίσει τι είδη θα αγοράσει πριν πάει στο σουπερμάρκετ. Βλέπουμε, λοιπόν, ότι υπάρχει κατάργηση των παρορμητικών αγορών και αυστηρός προγραμματισμός των αγοραστικών αποφάσεων, προφανώς σε μια προσπάθεια καλύτερης διαχείρισης του περιορισμένου διαθέσιμου εισοδήματος. Στο θέμα της μάρκας του κάθε προϊόντος, προαποφασισμένο εμφανίζεται το 47,8% των ερωτηθέντων (53% πέρσι). Αυτό σημαίνει ότι ακόμη περισσότεροι καταναλωτές επιλέγουν μάρκα μέσα στο κατάστημα, συγκρίνοντας τις επιλογές που τους δίνει το σουπερμάρκετ.

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΉ ΚΑΤΆΣΤΑΣΗ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΏΝ 2017 54%

37%

9%

χειρότερη αμετάβλητη καλύτερη

ΠΩΣ ΕΠΙΛΕΓΟΥΝ ΠΡΟΪΟΝΤΑ Οι ερωτηθέντες δήλωσαν τη σημασία που αποδίδουν όταν ψωνίζουν σε βασικά κριτήρια επιλογής προϊόντων. Εξετάζοντας τη σπουδαιότητα των κριτηρίων επιλογής προϊόντων, σημαντικότερα θεωρούνται η ποιότητα, η τιμή, οι προσφορές και η ελληνική προέλευση.

ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΟΥΠΕΡΜΑΡΚΕΤ Όσον αφορά τη σημασία που δίνουν οι καταναλωτές σε συγκεκριμένα κριτήρια επιλογής καταστημάτων σουπερμάρκετ, η έρευνα έδειξε ότι η ποιότητα και ποικιλία των εμπορευμάτων, οι τιμές, η εύκολη πρόσβαση, οι προσφορές έχουν τη μεγαλύτερη σπουδαιότητα στην επιλογή καταστήματος από τον καταναλωτή.

ΣΤΗΡΙΞΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ «Οι πολίτες κατανοούν τη σημασία που έχει η στήριξη των εγχώριων προϊόντων» τονίζει ο καθηγητής κ. Γιώργος Μπάλτας και διευθυντής του Ερευνητικού Εργαστηρίου Μάρκετινγκ του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών. «Η έρευνα του Εργαστηρίου Μάρκετινγκ του ΟΠΑ αποκαλύπτει τις ριζικές αλλαγές που συνεχίζουν να προκαλούνται από την ατέρμονα οικονομική κρίση στην έκταση και τη σύνθεση της κατανάλωσης ακόμη και των βασικών καταναλωτικών προϊό-

ντων» υπογραμμίζει και τονίζει τα ευρήματα αναφορικά με τη σαφή προτίμηση των καταναλωτών στα ελληνικά αγαθά: «Το καταναλωτικό κίνημα στήριξης των προϊόντων ελληνικής παραγωγής ή ελληνικής προέλευσης είναι πάρα πολύ ισχυρό και συντριπτικά πλειοψηφικό» παρατηρεί ο ίδιος και εξηγεί: «Το καταναλωτικό κίνημα “Made in Greece” αφορά συμπεριφορές αυτοσυντήρησης που αναπτύσσονται στην ελληνική κοινωνία που προσπαθεί να κρατήσει ζωντανή την παραγωγική βάση της χώρας» σημειώνει και συστήνει στην Πολιτεία: «Είναι αξιοσημείωτη η ορθολογική αντιμετώπιση του θέματος και η κατανόηση, από το σύνολο σχεδόν των πολιτών, της σημασίας που έχει η στήριξη των εγχώριων προϊόντων για την παραγωγική ανασυγκρότηση και την αντιμετώπιση της ανεργίας». Κατά τον κύριο Μπάλτα, το προαναφερόμενο συμπέρασμα αποτελεί και την αισιόδοξη πλευρά, το ελπιδοφόρο μήνυμα που στέλνει η έρευνα του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών. Ο ίδιος σχολιάζει και τις μεγάλες ανατροπές που συνεχίζουν να εξελίσσονται στην καταναλωτική συμπεριφορά τα χρόνια της ύφεσης: «Οι αλλαγές αυτές έχουν πλέον γενικευθεί στην πλειοψηφία του πληθυσμού, παρασύροντας την άλλοτε κραταιά μεσαία τάξη που “φτωχοποιείται” και, σταδιακά, αποσυντίθεται. Ταυτόχρονα, τα ασθενέστερα στρώματα οδηγούνται σε φάση έκδηλης οικονομικής εξαθλίωσης, καθώς αδυνατούν να καλύψουν βασικές καταναλωτικές ανάγκες. Είναι ενδεικτικά της κατάστασης τα ανησυχητικά ποσοστά όσων δηλώνουν ότι περιορίζονται στα απολύτως απαραίτητα όταν ψωνίζουν ακόμα και στο σουπερμάρκετ». Ο κύριος Μπάλτας κρούει και τον κώδωνα του κινδύνου: «Εξίσου αποκαλυπτικά είναι τα ποσοστά όσων δηλώνουν ότι τα οικονομικά τους χειροτέρεψαν κατά τη διάρκεια του 2016 και όσων δηλώνουν ότι θα επιδεινωθούν περαιτέρω εντός του 2017. Η επιταχυνόμενη και διευρυνόμενη φτωχοποίηση προκαλεί συνέπειες που υπερβαίνουν το οικονομικό επίπεδο, με διαλυτικές παρενέργειες για τη χώρα συνολικά». Κατά τον καθηγητή του Οικονομικού Πανεπιστημίου, η παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας αποτελεί μονόδρομο: «Τα δεδομένα αυτά, σε συνδυασμό με τα απελπιστικά υψηλά ποσοστά ανεργίας, δημιουργούν εύλογη ανησυχία και καθιστούν επιτακτική ανάγκη την παραγωγική ανασυγκρότηση της Ελλάδας και τη δημιουργία επενδύσεων και θέσεων εργασίας σε παραγωγικούς τομείς».

Σχεδόν εννιά στους δέκα πολίτες θέλουν ελληνική ετικέτα στα προϊόντα που παράγονται στη χώρα μας

Υ Π Ο Γ ΡΆ Φ Ο ΥΜ Ε Ε Λ Λ Η Ν Ι Κ Α

9

Success story

ΒΙΚΟΣ ΑΕ

Η

Ηπειρωτική Βιομηχανία Εμφιαλώσεων ΑΕ (ΒΙΚΟΣ ΑΕ) είναι μια οικογενειακή επιχείρηση, η οποία ιδρύθηκε το 1990 και αποτελεί μία από τις πλέον γνωστές και καταξιωμένες εταιρείες στον χώρο των εμφιαλωμένων νερών. Πρόκειται για μια ελληνική εταιρεία, που ξεκίνησε την παραγωγική της δραστηριότητα με την εμφιάλωση, από την ομώνυμη πηγή, του Φυσικού Μεταλλικού Νερού «Βίκος®», το οποίο διαθέτει από το 1992 στην ελληνική αλλά και στην ξένη αγορά. Η ΒΙΚΟΣ ΑΕ λειτουργεί τρία υπερσύγχρονα εργοστάσια με καθετοποιημένη παραγωγή. Τα δύο εργοστάσια (Περιβλέπτου και Καλπακίου) παράγουν εμφιαλωμένα νερά και αναψυκτικά και βρίσκονται στα παραδοσιακά και αυστηρά προστατευόμενα Ζαγοροχώρια, ενώ το τρίτο εργοστάσιο, η PETCOM Plastics, βρίσκεται στη ΒΙΠΕ Ιωαννίνων και παράγει πλαστικά προπλάσματα (preforms) από PET και πώματα για τη συσκευασία νερού, αναψυκτικών και γάλακτος. Σε ιδιόκτητες εκτάσεις, 176 στρεμμάτων, βρίσκονται οι εγκαταστάσεις συνολικού εμβαδού 51.200 τ.μ., όπου η εταιρεία αξιοποιεί 4 πηγές νερού και διαθέτει 28 γραμμές παραγωγής, εκ των οποίων οι 11 είναι γραμμές εμφιάλωσης νερού και αναψυκτικών, με δυναμικότητα παραγωγής 326.000 λίτρων/ώρα και οι 17 είναι γραμμές παραγωγής preforms και πωμάτων στην PETCOM Plastics. Επιπλέον, για την αποτελεσματικότερη εξυπηρέτηση των πελατών/συνεργατών της και τη διασφάλιση της απρόσκοπτης κάλυψης της αγοράς σε περιόδους αιχμής, η ΒΙΚΟΣ ΑΕ διαθέτει δικά της κέντρα logistics στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη (θυγατρική εταιρεία IQ Brands).

ΔΙΑΣΦΆΛΙΣΗ ΠΟΙΌΤΗΤΑΣ Η εταιρεία έχει πιστοποιηθεί από τους Lloyd’s Register για τα συστήματα διασφάλισης ποιότητας που έχει αναπτύξει και εφαρ10

μόζει. Η διασφάλιση της συνεχούς εφαρμογής και ανανέωσης αυτών των συστημάτων επιτυγχάνεται από τα πολυδύναμα εργαστήρια της εταιρείας και το αξιόλογο επιστημονικό προσωπικό που τα στελεχώνει.

ΠΡΟΪΌΝΤΑ Όλα τα προϊόντα της εταιρείας παράγονται σύμφωνα με τις πιο αυστηρές προδιαγραφές της Ευρωπαϊκής Ένωσης και χαρακτηρίζονται από υψηλή ποιότητα. Τα Φυσικά Μεταλλικά Νερά «Βίκος®» και «ΖΑΓΟΡΟΧΩΡΙΑ®» εμφιαλώνονται στις ομώνυμες πηγές, με υπερσύγχρονα μηχανήματα, χωρίς καμία παρέμβαση από ανθρώπινο χέρι και χωρίς να υφίστανται καμία επεξεργασία σε όλη τη διαδικασία, από την άντληση έως και τη διάθεση του προϊόντος στον τελικό καταναλωτή. Επιπλέον, το 2014, και ως αποτέλεσμα δύο ετών εντατικής Έρευνας και Ανάπτυξης, η εταιρεία εισήλθε στην αγορά των αναψυκτικών, λανσάροντας 8 διαφορετικές γεύσεις και δημιουργώντας, παράλληλα, μια νέα κατηγορία προϊόντων, τα Φυσικά Μεταλλικά Αναψυκτικά «Βίκος®». Τα Φυσικά Μεταλλικά Αναψυκτικά «Βίκος®» είναι τα μόνα αναψυκτικά με Φυσικό Μεταλλικό Νερό. Παράγονται στο εργοστάσιο Καλπακίου με κύριο συστατικό το Φυσικό Μεταλλικό Νερό «ΖΑΓΟΡΟΧΩΡΙΑ®», κατευθείαν από την πηγή χωρίς καμία επεξεργασία, και χυμούς από ελληνικά φρούτα.

Η ΦΙΛΟΣΟΦΊΑ Η ολική ποιότητα του νερού από την παραγωγή μέχρι και τον καταναλωτή και οι σχέσεις σεβασμού και αξιοπιστίας με τους συνεργάτες μας αποτέλεσαν τον πρωταρχικό στόχο της ΒΙΚΟΣ ΑΕ, από την αρχή της λειτουργίας της, το 1992. Καθημερινά, σχεδιάζουμε, επιλέγουμε και εκτελούμε όλες μας τις δραστηριότητες με τον απόλυτο σεβασμό που απαιτεί μια τέτοια πηγή ζωής. Γιατί το καθαρό νερό είναι πηγή ζωής. Οι επιλογές της

εταιρείας για τον εξοπλισμό εμφιάλωσης, τις πρώτες ύλες και τον σχεδιασμό των προϊόντων έχουν πάντα ως μοναδικό γνώμονα την ποιότητα του προϊόντος.

25 ΧΡΌΝΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΊΑΣ ΚΑΙ ΑΝΆΠΤΥΞΗΣ Φέτος, η Ηπειρωτική Βιομηχανία Εμφιαλώσεων ΒΙΚΟΣ ΑΕ συμπληρώνει 25 χρόνια λειτουργίας, από το 1992, οπότε και το πρώτο εργοστάσιο στην Περίβλεπτο Ιωαννίνων έλαβε άδεια λειτουργίας και ξεκίνησε η εμφιάλωση του νερού «Βίκος» από την ομώνυμη πηγή. Επιπλέον, η φετινή χρονιά αποτελεί και ένα επενδυτικό ορόσημο, καθώς η εταιρεία προχωρά σε μία ακόμη

αποφασιστική επένδυση, της τάξης των 25 εκατ. ευρώ, για την εγκατάσταση νέων γραμμών εμφιάλωσης νερού και παραγωγής και εμφιάλωσης αναψυκτικών, αλλά και νέου μηχανολογικού εξοπλισμού στο εργοστάσιο κατασκευής πωμάτων και πλαστικών προπλασμάτων φιαλών της PETCOM Plastics. Το 2017 σηματοδότησε και την είσοδο της εταιρείας στην κατηγορία των ολιγοθερμιδικών αναψυκτικών με γλυκαντικό από το φυτό στέβια, μια στρατηγική επιλογή που ανταποκρίνεται στις σύγχρονες τάσεις για μια πιο υγιεινή διατροφή. Ήδη, κυκλοφορούν τα προϊόντα Βίκος Cola, πορτοκαλάδα και λεμονάδα με στέβια, ενώ είναι προγραμματισμένο το λανσάρισμα τριών νέων γεύσεων κρύου τσαγιού με στέβια.

Τη συνταγή της επιτυχίας της οικογενειακής επιχείρησης ΒΙΚΟΣ ΑΕ περιγράφει με συνέντευξή του στο "Υπογράφουμε Ελληνικά" ο Κωνσταντίνος Σεπετάς (Δ/ντής Marketing & Πωλήσεων της ΒΙΚΟΣ ΑΕ)

Ποια είναι τα βασικά μυστικά της επιτυχίας και μακροημέρευσης μιας οικογενειακής επιχείρησης; Μια οικογενειακή επιχείρηση έχει ως κύριο συγκριτικό πλεονέκτημα ότι μπορεί να λειτουργεί με γνώμονα τον ανθρώπινο παράγοντα και με βάση διαπροσωπικές σχέσεις που οικοδομούνται σε βάθος χρόνου. Είτε πρόκειται για τους εργαζόμενους στην επιχείρηση, είτε για τους συνεργάτες, είτε ακόμα και για το καταναλωτικό κοινό/τελικούς πελάτες της, η δομή της οικογενειακής επιχείρησης παίζει καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση ουσιαστικών σχέσεων συνεργασίας, κάτι που αποτελεί βασική προϋπόθεση επιτυχίας σε μακροπρόθεσμη βάση. Πόσο μάλλον όταν πρόκειται –για τη δική μας περίπτωση στη ΒΙΚΟΣ ΑΕ– για brands ευρείας κατανάλωσης, όπως το φυσικό μεταλλικό νερό και τα αναψυκτικά. Όταν τα προϊόντα σου μπαίνουν σε κάθε ελληνικό σπίτι, είναι φυσικό να δημιουργείται μια αίσθηση οικειότητας απέναντι στο brand που ο Έλληνας καταναλωτής ξέρει ότι έχει φτάσει σε εκείνον με τη φροντίδα και την ποιότητα που εξασφαλίζει ο τρόπος που σκέπτεται και λειτουργεί μια οικογενειακή επιχείρηση. Σε ό,τι αφορά δε τους συνεργάτες μας –τόσο τους ανθρώπους της εταιρείας όσο και το πανελλαδικό δίκτυο συνεργατών– η δραστηριότητα της ΒΙΚΟΣ ως οικογενειακής επιχείρησης και η άμεση επικοινωνία που διατηρούμε με όλους έχουν θεμελιώσει στέρεες σχέσεις αμοιβαίας εμπιστοσύνης και κατανόησης, με αποτέλεσμα να αναπτύσσεται απρόσκοπτα ολόκληρος ο κύκλος του προϊόντος, από την παραγωγή στη διανομή και την κατανάλωση. Ποιες προοπτικές εκτιμάτε ότι διαγράφονται για το προσεχές διάστημα, τόσο για τις οικογενειακές επιχειρήσεις, γενικότερα, όσο και, ειδικότερα, για τη δική σας εταιρεία;

Ως οικογενειακή επιχείρηση, η ΒΙΚΟΣ ΑΕ δίνει από την αρχή της λειτουργίας της πολύ μεγάλη έμφαση και ώθηση στην τοπική κοινωνία και την ανάπτυξή της. Η εταιρεία μας δραστηριοποιείται στην ευρύτερη περιοχή των Ιωαννίνων, μια περιοχή που υπήρξε για πολλές δεκαετίες αποκομμένη από τα κυρίως εθνικά οδικά δίκτυα. Παρ’ όλα αυτά, κατορθώσαμε να υπερβούμε τα πολυάριθμα αντικειμενικά εμπόδια και να διαθέσουμε τα προϊόντα «Βίκος» σε κάθε σημείο της Ελλάδας. Αυτό έγινε με πίστη στους ανθρώπους της τοπικής κοινωνίας, που εργάστηκαν μαζί μας κι έγιναν κομμάτι της οικογένειας της εταιρείας μας, αλλά και με την αξιοποίηση των καλύτερων ποιοτικά τοπικών προϊόντων, από το ίδιο το νερό που αναβλύζει από τα Ζαγοροχώρια μέχρι τα φρούτα που χρησιμοποιούμε για να προσφέρουμε τη γεύση και την ποιότητα των αναψυκτικών μας. Απασχολώντας ανθρώπους από την ιδιαίτερη πατρίδα μας, τονώσαμε και τονώνουμε σημαντικά την απασχόληση στην περιοχή της Ηπείρου, ενισχύοντας ταυτόχρονα και πολλούς άλλους συνεργαζόμενους κλάδους. Συμπερασματικά, λοιπόν, δεδομένων των αντικειμενικών αναγκών της ελληνικής οικονομίας για ουσιαστική τόνωση –βασισμένη στο δίπτυχο «αύξηση παραγωγής και δημιουργία θέσεων εργασίας», αμφότερα σε ελληνικό έδαφος–, οι προοπτικές που διανοίγονται για την ελληνική οικογενειακή επιχείρηση είναι σπουδαίες, καθώς πρόκειται για την κατεξοχήν μορφή εταιρείας που μπορεί να ικανοποιήσει αυτές τις προϋποθέσεις. Υ Π Ο Γ ΡΆ Φ Ο ΥΜ Ε Ε Λ Λ Η Ν Ι Κ Α 11

Ελλα-Δικά Μας

Άγις Πιστιόλας: Η ανάπτυξη θα έρθει από τις ελληνικές επιχειρήσεις Ο πρόεδρος της πρωτοβουλίας ΕΛΛΑ-ΔΙΚΑ ΜΑΣ, με συνέντευξή του στο «Υπογράφουμε Ελληνικά», μιλά για τη σημασία της κίνησης που αναπτύσσουν οι 32 επιχειρήσεις. Καταθέτει την πρόταση των μελών για την έξοδο από την κρίση.

Η

επαναλειτουργία της “μηχανής” της οικονομίας μας είναι δική μας ευθύνη. Οι ξένες επενδύσεις μπορούν απλώς να της δώσουν ώθηση για να αναπτύξει ταχύτητα» τονίζει ο κύριος Άγις Πιστιόλας, πρόεδρος της πρωτοβουλίας ΕΛΛΑ-ΔΙΚΑ ΜΑΣ, με συνέντευξή του στο «Υπογράφουμε Ελληνικά». Εξηγεί γιατί δεν αποτελούν λύση για την επανεκκίνηση της οικονομίας μόνο οι ξένες επενδύσεις: «Εάν η μηχανή παραμένει “χαλασμένη”, οι ξένες επενδύσεις το μόνο που μπορούν να κάνουν είναι να τη σπρώξουν λίγα μέτρα και στη συνέχεια να σταματήσει ξανά». Ο επιχειρηματίας περιγράφει την εμπιστοσύνη που δείχνουν οι καταναλωτές στα ελληνικά προϊόντα, υπογραμμίζοντας παράλληλα τους τρόπους με τους οποίους οι εγχώριες επιχειρήσεις στάθηκαν στην κρίση και καταφέρνουν να κινούνται ανοδικά. Ο πρόεδρος της πρωτοβουλίας ΕΛΛΑ-ΔΙΚΑ ΜΑΣ παρουσιάζει επίσης την πρόταση των επιχειρήσεων-μελών για το νέο παραγωγικό μοντέλο της χώρας.

«

12

Η οικονομική κρίση έχει στρέψει τους καταναλωτές προς τα ελληνικά προϊόντα; Για ποιους λόγους και, αν ναι, πώς αποτυπώνεται σε νούμερα αυτή η στροφή; Η οικονομική κρίση επηρέασε σημαντικά την αγοραστική συμπεριφορά των καταναλωτών στη χώρα μας. Ξεκινώντας από το προφανές, η ξαφνική συρρίκνωση της καταναλωτικής δύναμης των νοικοκυριών σίγουρα δημιούργησε πιέσεις σε σημαντικό μερίδιο, ώστε να στραφούν σε προϊόντα με κριτήριο την τιμή. Παράλληλα, όμως, μέσα σε αυτό το αρνητικό τοπίο για τους καταναλωτές και τις επιχειρήσεις, είδαμε και μια σημαντική στροφή προς ελληνικά προϊόντα. Ήδη, και πριν την κρίση, οι καταναλωτές, έχοντας μεγαλύτερη έκθεση σε σωστή και πιο ευρεία πληροφόρηση, είχαν ξεκινήσει να γίνονται πιο συνειδητοποιημένοι αγοραστές. Η κρίση επίσπευσε και διεύρυνε αυτή τη θετική τάση. Κριτήρια όπως η ελληνικότητα ενός προϊόντος ανέβηκαν πιο ψηλά στις προτεραιότητες των καταναλωτών. Όταν πραγματοποιήθηκε αυτή η στροφή, οι ελληνικές επιχειρήσεις αποδείχθηκε ότι είχαν να προσφέρουν προϊοντικές προτάσεις υψηλής ποιότητας, ώστε να συγκρατήσουν τους νέους αυτούς καταναλωτές. Διότι η ελληνικότητα ενός προϊόντος, από μόνη της, δεν μπορεί να ωθεί την κατανάλωση για πολύ καιρό εάν το ίδιο το προϊόν δεν ανταποκρίνεται στις ανάγκες του καταναλωτή. Θα πρέπει να προσφέρει ίση ή και καλύτερη σχέση ποιότητας-τιμής σε σχέση με το ανταγωνιστικό εισαγόμενο προϊόν. Σε μια αγορά που ακολουθούσε συνεχή πτωτική τάση, πολλά ελληνικά προϊόντα μπόρεσαν να αυξήσουν τα μερίδια αγοράς τους και να κερδίσουν μια νέα μερίδα καταναλωτών. Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι, ξαφνικά, σύσσωμοι οι καταναλωτές στράφηκαν στα ελληνικά προϊόντα. Η τάση είναι ενθαρρυντική, όμως σε μια αγορά που συνεχώς συρρικνώνεται, οι προκλήσεις παραμένουν πολλές. Στα χρόνια της ύφεσης, έχει ανοίξει μια μεγάλη συζήτηση για την ανάγκη αλλαγής του παραγωγικού μοντέλου ανάπτυξης της χώρας. Ποια είναι η πρόταση της πρωτοβουλίας ΕΛΛΑ-ΔΙΚΑ ΜΑΣ; Για πολλά χρόνια, επικρατούσε η στρεβλή σκέψη που ενθάρρυνε την υψηλή κατανάλωση εισαγόμενων προϊόντων. Όπως ήταν αναμενόμενο, οι επιπτώσεις στην ελληνική οικονομία ήταν καταστροφικές. Διότι κατανάλωση εισαγόμενων προϊόντων σημαίνει συνεχή εκροή χρημάτων προς το εξωτερικό, χρήματα τα οποία «εξάγονται» στα ταμεία επιχειρήσεων σε άλλες χώρες και «εξαφανίζονται» για πάντα από την ελληνική οικονομία. Αναπόφευκτα, ο μόνος τρόπος για να χρηματοδοτηθεί ένα παρόμοιο οικονομικό μοντέλο –όπου καταναλώνεις, χωρίς να παράγεις– ήταν μέσω δανεισμού. Καμία οικονομία όμως δεν μπορεί μακροπρόθεσμα να επιβιώσει με δανεισμό.

Η πρωτοβουλία ΕΛΛΑ-ΔΙΚΑ ΜΑΣ θέλει να δει την ελληνική οικονομία να στηρίζεται ξανά στις δικές της παραγωγικές δυνάμεις. Ο δρόμος της επανεκκίνησης της ελληνικής οικονομίας περνά μονάχα μέσα από την ανάπτυξη της ελληνικής επιχειρηματικότητας. Διότι τα ελληνικής παραγωγής προϊόντα είναι αυτά που αναπτύσσουν την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας, έχουν ξεκάθαρο εξαγωγικό προσανατολισμό, αυξάνουν τον εθνικό πλούτο, την απασχόληση, το βιοτικό μας επίπεδο και τη συνολική ευημερία της χώρας μας. Οι ελληνικές επιχειρήσεις είναι αυτές που δημιουργούν, προς όφελος της εθνικής οικονομίας, υπερπολλαπλάσια προστιθέμενη αξία ανά μονάδα κύκλου εργασιών σε σύγκριση με άλλα μοντέλα επιχειρηματικής δραστηριότητας, όπως οι εισαγωγικές επιχειρήσεις ή θυγατρικές εξωχώριων εταιρειών. Συνεπώς, θεωρούμε ότι η υιοθέτηση ενός παρόμοιου μοντέλου που στηρίζει τις επιχειρήσεις οι οποίες δημιουργούν και επιστρέφουν τη μέγιστη προστιθέμενη αξία στη χώρα μας αποτελεί μονόδρομο για την ελληνική οικονομία εάν θέλουμε να ξεφύγουμε από τον φαύλο κύκλο του χρέους, της κρίσης και της ανεργίας. Ποια «όπλα» χρησιμοποιούν οι ελληνικές επιχειρήσεις για να αμυνθούν αλλά και για να αναπτυχθούν σε αυτά τα χρόνια της οικονομικής κρίσης και της πτώσης της ζήτησης; Οι ελληνικές επιχειρήσεις έχουν κάνει σημαντική προσπάθεια ώστε να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα. Προσφέρουν μια μεγάλη ποικιλία, σε ποιότητα και τιμές, προϊόντων, προκειμένου να συγκρατήσουν και να ανταποκριθούν στη ζήτηση. Είναι

Ο δρόμος της επανεκκίνησης της οικονομίας περνά μονάχα μέσα από την ανάπτυξη της ελληνικής επιχειρηματικότητας πολύ ενθαρρυντικό, μάλιστα, το γεγονός ότι βλέπουμε μια μεγάλη άνοδο σε προϊόντα που έχουν πολύ καλή αναλογία τιμής και ποιότητας, προϊόντα διαφοροποιημένα, ακόμα και προϊόντα premium με εξαγωγικό κυρίως χαρακτήρα. Οι ελληνικές επιχειρήσεις επενδύσαμε στην ποιότητα και τη διαφοροποίηση. Επενδύσαμε επίσης και στο branding των προϊόντων. Ξεφύγαμε από την απλή πώληση πρώτων υλών (χύμα λάδι, μέλι, ρύζι κ.ο.κ.) και επενδύσαμε στη μεταποίηση, προσφέροντας επώνυμα προϊόντα, με διεθνείς διακρίσεις, σε υψηλής αισθητικής συσκευασίες, στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Δώσαμε έμφαση στην εξωστρέφεια. Αναπτύσσουμε συνεχώς την εξαγωγική μας δραστηριότητα, αν και έχουμε αρκετό δρό-

Υ Π Ο Γ ΡΆ Φ Ο ΥΜ Ε Ε Λ Λ Η Ν Ι Κ Α 13

Ελλα-Δικά Μας μο και χρόνια συνειδητής και οργανωμένης προσπάθειας ακόμα μπροστά μας για να απολαύσουμε την εξαγωγική επιτυχία άλλων ευρωπαϊκών χωρών. Παράλληλα, επιδιώκουμε συνέργειες τόσο ανάμεσά μας –όπως η πρωτοβουλία ΕΛΛΑ-ΔΙΚΑ ΜΑΣ– όσο και με το εξωτερικό, που θα μας προσφέρουν νέες ευκαιρίες και γνώσεις. Παρ’ όλα αυτά, οι αντοχές των ελληνικών επιχειρήσεων δοκιμάζονται καθημερινά και κάθε αναταραχή, μικρή ή μεγάλη, μπορεί να απειλήσει τη βιωσιμότητά τους, δεδομένου του κλίματος και των λοιπών προκλήσεων στην αγορά. Ποια είναι τα κύρια εμπόδια στην άσκηση επιχειρηματικής δραστηριότητας στη χώρα μας; Τα εμπόδια αφορούν τόσο τις συνθήκες της ίδιας της αγοράς, δηλαδή τους καταναλωτές, όσο και το πολιτικό πλαίσιο που την περιβάλλει, δηλαδή τις νομοθετικές ρυθμίσεις. Είναι δεδομένο, όπως και προαναφέρθηκε, ότι η καταναλωτική δύναμη των Ελλήνων έχει περιοριστεί σε μεγάλο βαθμό. Το λιανικό εμπόριο έχει δεχθεί ένα πολύ μεγάλο πλήγμα, από το οποίο θα αργήσει πολύ να επανέλθει. Το γεγονός ότι ακόμη σημαντική μερίδα των καταναλωτών δεν έχει συνειδητοποιήσει πόσο πολύ

Το ασταθές φορολογικό νομοθετικό σύστημα παγώνει... την κλίμακα των επενδυτικών δραστηριοτήτων μπορεί να βοηθήσει την επανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας επιλέγοντας προϊόντα που παράγονται στην Ελλάδα από ελληνικής ιδιοκτησίας επιχειρήσεις, οι οποίες άμεσα ή έμμεσα επανεπενδύουν τα έσοδά τους στην ελληνική οικονομία, αποτελεί μια πρόσθετη δυσκολία. Σε επίπεδο πλαισίου, τα προβλήματα είναι γνωστά. Η έλλειψη ρευστότητας στην αγορά αποτελεί καθημερινή απειλή για τις ελληνικές επιχειρήσεις. Το ασταθές φορολογικό-νομοθετικό σύστημα εκτροχιάζει κάθε προσπάθεια σχεδιασμού προϋπολογισμού, ενώ «παγώνει» ή περιορίζει την κλίμακα των επενδυτικών δραστηριοτήτων που έχει ανάγκη η οικονομία προκειμένου να αυξηθεί ο παραγωγικός πλούτος στη χώρα και να δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας. Ενώ η συνεχής αύξηση του κόστους λειτουργίας κάθε επιχείρησης (από το κόστος των πρώτων υλών και της ενέργειας έως το μη μισθολογικό κόστος) τούς αποστερεί πολύτιμους πόρους για να διατηρήσουν τη βιωσιμότητά τους και να αναπτυχθούν.

14

Έχει επισημανθεί ότι η χώρα έχει μεγάλη ανάγκη επενδύσεων. Και οι πολιτικοί ταγοί της φαίνεται ότι δείχνουν τις ξένες. Πιστεύετε ότι η ανάπτυξη θα έρθει μόνο από τις ξένες επενδύσεις; Η εισροή χρημάτων από ξένες επενδύσεις σίγουρα θα βοηθήσει. Βέβαια, θα πρέπει να είμαστε προσεκτικοί με το αντίτιμο, ώστε το μακροπρόθεσμο όφελος να μη θυσιάζεται για την κάλυψη βραχυπρόθεσμου οφέλους. Δεν υποστηρίζουμε το «ξεπούλημα», σε καμία περίπτωση. Όμως, η έλλειψη ρευστότητας είναι ένα κρίσιμο ζήτημα. Οι επενδύσεις θα φέρουν ενέσεις ρευστότητας, που έχει τόσο ανάγκη η αγορά, αλλά και μείωση της ανεργίας. Εκτός της ρευστότητας, οι ξένες επενδύσεις θα φέρουν μαζί τους τεχνογνωσία, νέες ιδέες και νέες προσεγγίσεις, που πιθανά να έχουν θετικό αντίκτυπο στη λειτουργία της αγοράς και το σύνολο της οικονομίας. Σε κάθε περίπτωση, όμως, οι ξένες επενδύσεις δεν αποτελούν «φάρμακο» για όλα μας τα προβλήματα. Εάν δεν επιλύσουμε δομικά προβλήματα στο πολιτικοοικονομικό μας σύστημα, εάν δεν χτίσουμε την ελληνική επιχειρηματικότητα ώστε να υπάρξει επανεκκίνηση της οικονομίας, αναδεικνύοντας το παραγωγικό πρότυπο, τα οφέλη των ξένων επενδύσεων δεν θα φτάσουν ποτέ στην πραγματική οικονομία. Η επαναλειτουργία της «μηχανής» της οικονομίας μας είναι δική μας ευθύνη. Οι ξένες επενδύσεις μπορούν απλώς να της δώσουν ώθηση για να αναπτύξει ταχύτητα. Εάν η μηχανή παραμένει «χαλασμένη», οι ξένες επενδύσεις το μόνο που μπορούν να κάνουν είναι να τη σπρώξουν λίγα μέτρα και, στη συνέχεια, να σταματήσει ξανά. Τι είναι η πρωτοβουλία ΕΛΛΑ-ΔΙΚΑ ΜΑΣ και ποιοι είναι οι λόγοι που οδήγησαν στη δημιουργία της; Έχοντας ξεκινήσει το 2016, η πρωτοβουλία ΕΛΛΑ-ΔΙΚΑ ΜΑΣ αποτελεί συνεργασία ελληνικής ιδιοκτησίας επιχειρήσεων, οι οποίες διατηρούν την παραγωγική δραστηριότητα και βάση τους στην Ελλάδα, και έχει ως στόχο την ανάδειξη της υψηλής προστιθέμενης αξίας και του κρίσιμου ρόλου των ελληνικών επιχειρήσεων στην επανεκκίνηση και ανάπτυξη της οικονομίας. Οι ελληνικές μεταποιητικές/παραγωγικές επιχειρήσεις είναι εκείνες οι επιχειρήσεις που επιστρέφουν στη χώρα μας το μέγιστο δυνατό ποσοστό της προστιθέμενης αξίας την οποία παράγουν. Μεταποιούν ελληνικές πρώτες ύλες, όταν υπάρχουν, χρησιμοποιούν εγχώριους προμηθευτές και εφοδιαστικές αλυσίδες, επενδύουν σε τοπικό ανθρώπινο δυναμικό για κάθε πτυχή της δραστηριότητάς τους, αναπτύσσουν έρευνα και ανάπτυξη επενδύοντας σε τεχνικό, επαγγελματικό και επιστημονικό προσωπικό και υποστηρίζοντας τα δικά μας πανεπιστήμια και ερευνητικούς φορείς. Φορολογούνται στην Ελλάδα και επανεπενδύουν τα κέρδη τους στην ελληνική οικονομία, ενώ είναι από τους βασικούς αιμοδότες του εγχώριου τραπεζικού συστήματος. Δημιουργούν υψηλής ποιότητας διαφοροποιημένα προϊόντα, που στη διεθνή

αγορά λειτουργούν, και μπορούν να λειτουργήσουν στο μέλλον, ως πρεσβευτές της χώρας μας σε ολόκληρο τον κόσμο. Παρ’ όλα αυτά, ακόμα και σήμερα, υπολογίζεται ότι άνω του 60% του συνολικού τζίρου της κατανάλωσής μας ανήκει σε εξωχώριες εταιρείες, πολυεθνικές ή μη. Στην πρωτοβουλία ΕΛΛΑ-ΔΙΚΑ ΜΑΣ, θέλουμε να αναδείξουμε το γεγονός ότι «Το Πού, σε ποιον Τόπο, μια επιχείρηση θα διατηρήσει ή θα επενδύσει την Υπεραξία που παράγει» είναι ερώτηση μείζονος σημασίας για τη βιωσιμότητα της ελληνικής οικονομίας, προκειμένου να προβάλουμε ένα παραγωγικό μοντέλο που ενθαρρύνει τη διατήρηση και επανεπένδυση του εθνικού μας πλούτου στη χώρα μας. Δημιουργήσαμε το ΕΛΛΑ-ΔΙΚΑ ΜΑΣ με σκοπό να υπενθυμίσουμε στους Θεσμούς και τους καταναλωτές πόσο κρίσιμος είναι ο ρόλος της ελληνικής επιχειρηματικότητας, αλλά και να ενθαρρύνουμε τη δημιουργία περισσότερων ελληνικών παραγωγικών επιχειρήσεων. Για να γνωρίζει ο καταναλωτής, κάθε φορά που επιλέγει ένα προϊόν με το σήμα ΕΛΛΑ-ΔΙΚΑ ΜΑΣ ότι η προστιθέμενη αξία αυτού του προϊόντος επιστρέφει υπερπολλαπλάσια στην ελληνική οικονομία. Και να προωθήσουμε τις πολύτιμες συνέργειες ανάμεσα στα μέλη μας, αλλά και ανάμεσα στην πρωτοβουλία και τους εγχώριους και διεθνείς φορείς, προκειμένου να παράγουμε πολλαπλασιαστικά οφέλη για το σύνολο της οικονομίας και της κοινωνίας μας. Πόσες και ποιες επιχειρήσεις είναι μέλη σας και ποια είναι τα κριτήρια για την υπαγωγή μιας επιχείρησης σε αυτήν την πρωτοβουλία; Η πρωτοβουλία ΕΛΛΑ-ΔΙΚΑ ΜΑΣ, σήμερα, μετρά 32 μέλη, μεταξύ των οποίων ορισμένες από τις πιο δυναμικά αναπτυσσόμενες ελληνικές επιχειρήσεις. Οι επιχειρήσεις εκπροσωπούν ποικίλους τομείς της ελληνικής οικονομίας, από τα τρόφιμα και ποτά έως τα φαρμακευτικά προϊόντα. Προϋπόθεση για την ένταξη μιας επιχείρησης στο ΕΛΛΑ-ΔΙΚΑ ΜΑΣ είναι να έχει παραγωγική ή μεταποιητική δραστηριότητα

Η πρωτοβουλία ΕΛΛΑ-ΔΙΚΑ ΜΑΣ σήμερα μετρά 32 μέλη, από τις πιο δυναμικά αναπτυσσόμενες ελληνικές επιχειρήσεις και να διατηρεί το τρίπτυχο «Παραγωγή, Βάση και Ιδιοκτησία» στην Ελλάδα, συνεισφέροντας έτσι στην προσπάθεια ανάκαμψης της ελληνικής οικονομίας και τη μείωση της ανεργίας. Η επιχείρηση πρέπει να περάσει επιτυχώς τη διαδικασία ελέγχου από την Εταιρεία Ελέγχων & Πιστοποιήσεων EUROCERT AΕ, η οποία προσφέρει την έγκριτη πιστοποίηση ελληνικότητας στην επιχείρηση και τη δυνατότητα να φέρει στην επικοινωνία και τα προϊόντα της το σήμα αναγνωρισιμότητας ΕΛΛΑ-ΔΙΚΑ ΜΑΣ. Με την πιστοποίηση αυτή, θέλουμε να συμβάλουμε στην ενίσχυση της ελληνικής επιχειρηματικής ανάπτυξης, διασφαλίζοντας, παράλληλα, μέσα από τον αξιόπιστο έλεγχο, ότι κάθε εταιρεία-μέλος, πληροί συγκεκριμένα και μετρήσιμα κριτήρια, που σφραγίζουν την ελληνική της ταυτότητα. Το brand name «Ελλάδα» πιστεύετε ότι συνεχίζει να έχει αξία στις ξένες αγορές; Το brand name «Ελλάδα» αποτελεί αντικείμενο μεγάλης και πολυδιάστατης συζήτησης. Δυστυχώς, αυτή τη στιγμή, «Ελλάδα» σημαίνει πολλά πράγματα, σε πολλούς διαφορετικούς ανθρώπους. Για πολλά χρόνια, επιτρέψαμε σε ορισμένους να σημαίνει «Σαντορίνη» και σε άλλους «μαζικό τουρισμό χαμηλής ποιότητας». Σε ορισμένους να σημαίνει «πίτα γύρο στο όρθιο», σε άλλους «υγιεινή μεσογειακή κουζίνα». Σε πολλούς «χύμα λάδι» και σε λίγους «premium ελιές Καλαμάτας». Ύστερα από πολλά χρόνια, γίνεται μια μεγάλη προσπάθεια, αυτή τη στιγμή, να αποκρυσταλλώσουμε ένα brand name και να εξισώσουμε την «Ελλάδα» ως τόπο παραγωγής μοναδικών, επίλεκτων και υψηλής ποιότητας προϊόντων και υπηρεσιών με ταυτότητα, χτίζοντας πάνω στα πραγματικά συγκριτικά μας πλεονεκτήματα, όπως ο τουρισμός, η αγροδιατροφή, που βασίζεται στο ιδιαίτερο μικροκλίμα μας και στα πλούσια εδάφη, αλλά ακόμα και η υψηλή τεχνολογία. Στην πρωτοβουλία ΕΛΛΑ-ΔΙΚΑ ΜΑΣ, πιστεύουμε πως η συστηματική προβολή της χώρας μας ως «τόπου-προέλευσης» αξιόλογων, σύγχρονων, ποιοτικών, επώνυμων και ασφαλών παραγωγικών δραστηριοτήτων είναι η αποτελεσματικότερη στρατηγική για τη διεθνή αποκατάσταση της εικόνας της, η οποία θα διευκολύνει τόσο τη διεθνοποίηση των δραστηριοτήτων των ελληνικών εταιρειών όσο και την προώθηση αναπτυξιακών πρωτοβουλιών που είναι απαραίτητες για τη μεγέθυνση της οικονομίας μας.

Υ Π Ο Γ ΡΆ Φ Ο ΥΜ Ε Ε Λ Λ Η Ν Ι Κ Α 15

Ελληνική βιομηχανία - Στήριγμα της οικονομίας

ΙΟΒΕ: Το 31% του ΑΕΠ από την ελληνική μεταποίηση Οι θετικές επιπτώσεις της εγχώριας βιομηχανίας στην οικονομία και οι αντοχές της στην οικονομική ύφεση

Τ

η σημαντική συμβολή της ελληνικής μεταποίησης στην οικονομία παρουσιάζει μελέτη του Ιδρύματος Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ). Σύμφωνα με αυτή, το 31% του ΑΕΠ, ήτοι 55 δισ. ευρώ, οφείλεται στη βιομηχανία, ενώ και το 31,3% της συνολικής απασχόλησης στη χώρα, δηλαδή 1,24 εκατομμύρια άτομα, εργάζονται στις επιχειρήσεις αυτές. Η μελέτη του ΙΟΒΕ, διαπιστώνει ότι, όπως συνολικά στην Ευρώπη, έτσι και στην Ελλάδα, η συμμετοχή της μεταποίησης στην ακαθάριστη προστιθέμενη αξία παραγωγής της χώρας μειώνεται διαχρονικά τα τελευταία χρόνια. Το 2016, βρίσκεται στο 8,8% του συνόλου, ενώ και σε όρους απασχόλησης, έχει υποχωρήσει στο 10% της συνολικής απασχόλησης της οικονομίας. Επιπροσθέτως, η οικονομική κρίση από το 2008 –και ιδιαίτερα η πιστωτική στενότητα– δοκίμασε τις αντοχές της ελληνικής μεταποίησης. Όμως, παρά τα προβλήματα, εξακολουθεί να διατηρεί κλάδους και επιμέρους παραγωγικές μονάδες που έχουν κατορθώσει να βρίσκονται ανάμεσα

16

στις ισχυρότερες επιχειρήσεις της χώρας. Η ελληνική μεταποίηση διατηρεί σχετικά υψηλή παραγωγικότητα σε σύγκριση με άλλους τομείς της οικονομίας, αν και με καλύτερες επιδόσεις, κυρίως στις μεγαλύτερες επιχειρήσεις. Ακόμη και εντός της οικονομικής κρίσης, και ενώ οι επενδύσεις στο σύνολο της οικονομίας είχαν φθίνουσα πορεία, οι επενδύσεις ανά απασχολούμενο στη μεταποίηση (περίοδος 2009-2014) κατέγραψαν ήπια άνοδο. Παρά το γεγονός ότι η μεταποίηση αποτελεί τον κατεξοχήν τομέα στον οποίο εργάζεται η πλειονότητα των τεχνιτών επαγγελματιών, και παρά το ότι η ελληνική οικονομία παραμένει μια οικονομία υπηρεσιών, απορροφά ένα σημαντικό ποσοστό εξειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού και επιστημόνων. Άλλωστε, στο ανθρώπινο δυναμικό της, στο επίπεδο μόρφωσης, αλλά και στις δεξιότητες που διαθέτει, μπορεί να στηριχθεί και η προσπάθεια για τεχνολογική αναβάθμιση και περαιτέρω καινοτομική εξέλιξη των επιχειρήσεων της χώρας. Γι’ αυτό και, ενώ ως σύστημα καινοτομίας πάσχουμε από χαμηλές ιδιωτικές επενδύσεις στην Έρευνα και Ανάπτυξη (Ε&Α), στην ελληνική μεταποίηση οι δαπάνες Ε&Α ανά απασχολούμενο είναι

τέσσερις φορές περισσότερες σε σύγκριση με το σύνολο της ελληνικής οικονομίας (545 ευρώ ανά εργαζόμενο, έναντι 141 στο σύνολο της οικονομίας). Αλλά και σε όρους καινοτομίας, ευρύτερα ποσοστά επιχειρήσεων από τη μεταποίηση φαίνεται να συνεισφέρουν με καινοτομία προϊόντος (product innovation) και διεργασίας (process innovation) σε σύγκριση με το σύνολο της οικονομίας. Ως προς τις εξαγωγές, η αξία των προϊόντων της μεταποίησης την τελευταία πενταετία άγγιξε, κατά μέσο όρο, τα 23,2 δισ. ευρώ ετησίως, με υψηλότερη επίδοση διαχρονικά το 2013, όταν και ξεπέρασε τα 24 δισ. ευρώ. Είναι επίσης σημαντική η διεύρυνση των προορισμών στους οποίους διοχετεύονται τα εγχώρια μεταποιητικά προϊόντα, καθώς οι πέντε πρώτοι προορισμοί αποτελούν μόλις το 36% του συνόλου των μεταποιητικών εξαγωγών, ενώ το 2015 παραδόθηκαν προϊόντα σε 184 χώρες του κόσμου.

ΤΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΌ ΑΠΟΤΎΠΩΜΑ ΤΗΣ ΜΕΤΑΠΟΊΗΣΗΣ Στο πλαίσιο της μελέτης, εκτιμήθηκε το συνολικό οικονομικό αποτύπωμα της μεταποίησης στην Ελλάδα, τόσο σε εθνικό όσο και σε περιφερειακό επίπεδο. Προσδιορίστηκαν έτσι τόσο οι άμεσες επιδράσεις της μεταποίησης στην ελληνική οικονομία όσο και οι έμμεσες επιδράσεις που προκύπτουν σε άλλους τομείς της οικονομίας, αλλά και οι προκαλούμενες, που σχετίζονται δηλαδή με τα εισοδήματα που η μεταποίηση δημιουργεί. Σύμφωνα λοιπόν με αυτήν την ποσοτικοποίηση, που πραγματοποιήθηκε μέσω της μεθόδου πίνακα εισροών/εκροών: Το 31% του ελληνικού ΑΕΠ οφείλεται άμεσα ή έμμεσα στη μεταποίηση (55 δισ. ευρώ). Για κάθε 1 ευρώ προστιθέμενης αξίας της μεταποίησης, στο ΑΕΠ της ελληνικής οικονομίας προστίθενται συνολικά 3,1 ευρώ. Το 31,3% της απασχόλησης στην Ελλάδα προκαλείται από το προϊόν της μεταποίησης (1,24 εκατ. απασχολούμενοι). Για κάθε 1 εκατομμύριο ευρώ κύκλου εργασιών της μεταποίησης, στην απασχόληση της Ελλάδας προστίθενται συνολικά 22 θέσεις εργασίας. Για κάθε θέση εργασίας στη μεταποίηση, δημιουργούνται συνολικά στην οικονομία 3,5 θέσεις. Το συνολικό κοινωνικό προϊόν της μεταποίησης (μισθοί, φόροι, εισφορές, σχηματισμός παγίου κεφαλαίου) υπερβαίνει τα 31,6 δισ. ευρώ. Για κάθε 1 ευρώ κύκλου εργασιών της μεταποίησης, στο κοινωνικό προϊόν της ελληνικής οικονομίας προστίθενται συνολικά 0,6 ευρώ. Τέλος, πάνω από 250 χιλιάδες θέσεις εργασίας στο χονδρικό και λιανικό εμπόριο και 150 χιλιάδες στον πρωτογενή τομέα χρηματοδοτούνται ουσιαστικά από το προϊόν της μεταποίησης.

ΤΟ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΌ «ΣΟΚ» Επιπροσθέτως, στο πλαίσιο της μελέτης, εκτιμήθηκε ένα υποθετικό σενάριο, σύμφωνα με το οποίο θα μπορούσαμε να προκαλέσουμε –με τις κατάλληλες πολιτικές– ένα θετικό οικονομικό «σοκ», που θα τόνωνε τη δραστηριότητα της μεταποίησης στα επίπεδα στα οποία βρισκόταν το 1995. Υποθέσαμε, δηλαδή, ένα «σοκ» επαναφοράς της προστιθέμενης αξίας της μεταποίησης σε πραγματικούς απόλυτους όρους στα επίπεδα του 1995, κάτι που θα σήμαινε μια αύξηση της ζήτησης του μεταποιητικού τομέα κατά 5,7 δισ. ευρώ. Τότε: • Το ΑΕΠ της ελληνικής οικονομίας θα αυξανόταν συνολικά κατά 7,2 δισ. ευρώ (4,1% του ΑΕΠ του 2014).

• Η απασχόληση θα αυξανόταν συνολικά κατά 163.000 θέσεις εργασίας (4,1% της απασχόλησης το 2014), εκ των οποίων 34.000 θέσεις άμεσα στη μεταποίηση.

• Τα έσοδα του Δημοσίου θα αυξάνονταν συνολικά κατά 1,5 δισ. ευρώ (0,8% του ΑΕΠ).

• Θα δημιουργούσαμε επιπλέον κοινωνικό προϊόν στην οικονομία ύψους 4,2 δισ. ευρώ συνολικά (2,4% του ΑΕΠ), εκ των οποίων το 1 δισ. ευρώ άμεσα από τη μεταποίηση. Συμπερασματικά, παρά τα προβλήματα που αντιμετωπίζει, η εγχώρια μεταποίηση δεν μπορεί παρά να αποτελεί τον βασικό κινητήριο μοχλό της εγχώριας οικονομίας. Η σημασία της μεταποίησης για την οικονομία της χώρας δεν έχει αναγνωριστεί επαρκώς, ενώ παραμένουν σε ισχύ σημαντικοί ανασταλτικοί παράγοντες, όπως είναι η υψηλή φορολογία και το απρόβλεπτο φορολογικό καθεστώς, το ύψος των ασφαλιστικών εισφορών, η έντονη γραφειοκρατία, το σημαντικό ενεργειακό κόστος, το ασαφές και δυσλειτουργικό χωροταξικό πλαίσιο κ.ά., οι οποίοι εμποδίζουν την πλήρη αξιοποίηση του ανθρώπινου κεφαλαίου και των ευκαιριών δυναμικής ανάπτυξης που διαθέτει ο τομέας. Ταυτόχρονα, και ο ίδιος ο τομέας πρέπει να υπερκεράσει τα προβλήματα που δημιουργεί το μικρό μέσο μέγεθος και, με δράσεις δικτύωσης και συνεργειών, να βελτιώσει τις σχετικές οικονομίες κλίμακας. Σήμερα, οι εγχώριες μεταποιητικές επιχειρήσεις πρέπει να μπορέσουν να αναβαθμίσουν το περιεχόμενο της παραγωγής τους και να συμμετέχουν ενεργά σε αυτό που ονομάζεται «παγκόσμιες αλυσίδες αξίας» (global value chains), δηλαδή να συμμετάσχουν σε παραγωγικές διαδικασίες που καταμερίζονται σε επιμέρους διεργασίες και εκτελούνται σε διάφορα σημεία του κόσμου. Σε αυτές τις «παγκόσμιες αλυσίδες αξίας» μετέχουν επιχειρήσεις οι οποίες είναι εξειδικευμένες σε στάδια της παραγωγικής διαδικασίας, λόγω συγκριτικού ή τεχνολογικού πλεονεκτήματος, χωρίς να είναι απαραίτητα θυγατρικές μεγάλων πολυεθνικών. Δημιουργούνται έτσι δίκτυα επιχειρήσεων που συνδέουν παραγωγούς και αγοραστές, με αποτέλεσμα ακόμη και μικρομεσαίες ή και μικρές επιχειρήσεις να μπορούν να συμμετάσχουν σε αυτές. Η εξέλιξη αυτή δημιουργεί επομένως σημαντικές ευκαιρίες για την εγχώρια μεταποίηση, τις οποίες και πρέπει να αξιοποιήσει.

Υ Π Ο Γ ΡΆ Φ Ο ΥΜ Ε Ε Λ Λ Η Ν Ι Κ Α 17

Ελληνικό φάρμακο - Έρευνα & Καινοτομία

Φαίη Κοσμοπούλου: «Πώς το ελληνικό φάρμακο μπορεί να προσθέσει 3,5 δισ. ευρώ στο ΑΕΠ» Με συνέντευξή της στο «Υπογράφουμε Ελληνικά», η γενική διευθύντρια της ΠΕΦ περιγράφει τη συμβολή της ελληνικής φαρμακοβιομηχανίας στην οικονομία, αναφέρεται στα προβλήματα από τα μνημονιακά μέτρα και παρουσιάζει τις προτάσεις για την ενίσχυση του κλάδου.

Σ

τα 2,8 δισ. ευρώ ανέρχεται η ετήσια συμβολή της εγχώριας φαρμακοβιομηχανίας στο ΑΕΠ, απασχολώντας άμεσα και έμμεσα 65.000 εργαζομένους και επενδύοντας 30 εκατ. ευρώ ετησίως σε έρευνα και ανάπτυξη. Την επισήμανση αυτή κάνει στο «Υπογράφουμε Ελληνικά» η γενική διευθύντρια της Πανελλήνιας Ένωσης Φαρμακοβιομηχανίας (ΠΕΦ,) κ. Φαίη Κοσμοπούλου, η οποία και υπογραμμίζει με τον τρόπο αυτό τη σημασία που έχουν τα ελληνικά, κυρίως γενόσημα, εγχωρίως παραγόμενα φάρμακα στην ελληνική οικονομία. Η ίδια περιγράφει τις επιπτώσεις στη φαρμακοβιομηχανία από τα μνημονιακά μέτρα, όπως το rebate, που αποτρέπει την κυκλοφορία νέων φαρμάκων, και το clawback, το οποίο, μόνο φέτος, επιβαρύνει κατά 400 εκατ. ευρώ τις βιομηχανίες. Η κυρία Κοσμοπούλου παρουσιάζει τις προτάσεις της ΠΕΦ για την έξοδο από την κρίση και εξηγεί πώς μπορούν να δημιουργηθούν περισσότερες από 2.000 νέες θέσεις εργασίας και η ελληνική φαρμακοβιομηχανία να συμβάλει με 3,5 δισ. ευρώ στο ΑΕΠ. Εξάλλου, η γενική διευθύντρια της ΠΕΦ καταλήγει: «Είναι φανερό ότι, υπό προϋποθέσεις, η ελληνική φαρμακοβιομηχανία μπορεί να αναδειχθεί σε ηγέτιδα στην ανάπτυξη και παραγωγή γενοσήμων φαρμάκων στη Νοτιοανατολική Ευρώπη και να μετατραπεί, σταδιακά, σε κέντρο έρευνας και φαρμακευτικής τεχνολογίας».

18

Κυρία Κοσμοπούλου, ποια είναι η συμβολή της ελληνικής φαρμακοβιομηχανίας στην ελληνική οικονομία, την απασχόληση και την έρευνα και καινοτομία; Η συμβολή της ελληνικής φαρμακοβιομηχανίας στο ελληνικό ΑΕΠ υπολογίζεται σε 2,8 δισ. ευρώ ετησίως. Οι ελληνικές εταιρείες παραγωγής φαρμάκων διαθέτουν 27 υπερσύγχρονα εργοστάσια και απασχολούν συνολικά 15.000 εργαζόμενους, ενώ επηρεάζουν εμμέσως περισσότερες από 50.000 θέσεις εργασίας. Παράλληλα, κάθε χρόνο επενδύουν για έρευνα και ανάπτυξη περίπου 30 εκατ. ευρώ σε 80 ερευνητικά προγράμματα. Τα ελληνικά φάρμακα εξάγονται σε 85 χώρες, ενώ η ασφάλεια και η αποτελεσματικότητά τους πιστοποιείται από τον ΕΟΦ, τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων (ΕΜΑ) και τους ευρωπαϊκούς –και όχι μόνο– φορείς πιστοποίησης. Αποτελούν ένα ισχυρό brand name και χαίρουν της εμπιστοσύνης ιατρών και ασθενών στα πιο προηγμένα συστήματα υγείας διεθνώς. Ανεξάρτητες οικονομικές μελέτες, όπως του ΙΟΒΕ και της συμβουλευτικής εταιρείας McKinsey, περιλαμβάνουν τον κλάδο μας στους πλέον ελπιδοφόρους κλάδους της ελληνικής οικονομίας, με δυνατότητα δημιουργίας χιλιάδων νέων θέσεων εργασίας την επόμενη πενταετία. Η οκταετής οικονομική ύφεση επηρέασε αρνητικά όλους τους κλάδους της οικονομίας. Ποιες είναι οι επιπτώσεις της κρίσης στον κλάδο του φαρμάκου και, ειδικότερα, στην ελληνική φαρμακοβιομηχανία; Το δυσμενές οικονομικό περιβάλλον επηρέασε αρνητικά την ελληνική φαρμακοβιομηχανία, όπως και το σύνολο των κλάδων της ελληνικής οικονομίας. Επιπροσθέτως, τα οριζόντια μέτρα που εφαρμόστηκαν για τον περιορισμό της δημόσιας φαρμακευτικής δαπάνης, όπως οι συνεχείς υπερβολικές μειώσεις τιμών, οι υποχρεωτικές επιστροφές και εκπτώσεις, σε συνδυασμό με την έλλειψη ρευστότητας και επενδυτικών κινήτρων, διαμόρφωσαν ένα ασφυκτικό πλαίσιο πολλαπλής επιβάρυνσης για τις ελληνικές εταιρείες παραγωγής φαρμάκου. Μέσα σε αυτές τις σκληρές συνθήκες της οικονομικής κρίσης και των κρατικών παρεμβάσεων, οι ελληνικές εταιρείες κάνουν μεγάλη προσπάθεια διατήρησης των θέσεων εργασίας, δίνοντας παράλληλα μεγάλη έμφαση στην εξωστρέφεια. Οι πολιτικές που εφαρμόστηκαν από τα μνημόνια, όπως τονίζετε συχνά-πυκνά τα στελέχη της ΠΕΦ, έχουν πλήξει το ελληνικό φάρμακο. Γιατί πιστεύετε ότι συμφωνήθηκαν τέτοια μέτρα ανάμεσα στην κυβέρνηση και τους δανειστές; Ως ένα σημείο, η φαρμακευτική δαπάνη είχε αυξηθεί υπέρμετρα στα χρόνια προ μνημονίου και έπρεπε να εξορθολογιστεί. Ωστόσο, ο περιορισμός της δαπάνης έγινε σχεδόν αποκλειστικά με οριζόντια μέτρα, χωρίς μακροπρόθεσμο σχέδιο. Στην ουσία, τέθηκαν φιλόδοξοι στόχοι και όταν δεν επετεύχθησαν –όπως ήταν επόμενο–, προσφύγαμε σε δραματικές μειώσεις τιμών ανά εξάμηνο, σε συνδυασμό με υποχρεωτικές εκπτώσεις, ενώ η όποια υπέρβαση του προϋπολογισμού για τα φάρμακα

Οι ελληνικές εταιρείες παραγωγής φαρμάκων διαθέτουν 27 υπερσύγχρονα εργοστάσια και απασχολούν συνολικά 15.000 εργαζόμενους καλυπτόταν από τις φαρμακευτικές εταιρείες μέσω υποχρεωτικών επιστροφών. Τα μέτρα αυτά επιβάρυναν δυσανάλογα τις ελληνικές φαρμακοβιομηχανίες, παρότι τα γενόσημα φάρμακα, που κυρίως παράγουν, όχι μόνο δεν ευθύνονται για την αύξηση της δαπάνης, αλλά δημιουργούν σημαντικές εξοικονομήσεις για το σύστημα υγείας. Οι αλλαγές στις τιμολογήσεις που έγιναν στη διάρκεια των οκτώ μνημονιακών ετών πόσο επηρέασαν την ελληνική φαρμακοβιομηχανία; Μέσα από συνεχείς ανατιμολογήσεις, από το 2009 έως σήμερα, οι τιμές των φαρμάκων της ελληνικής παραγωγής υπέστησαν μειώσεις που ξεπερνούν σωρευτικά το 70%, με τις τιμές ορισμένων να πέφτουν κάτω από τα 3 ευρώ. Σε συνδυασμό με τη μη ύπαρξη αντίστοιχων πρωτοβουλιών για αύξηση της διείσδυσής τους στην αγορά, οι δραματικές μειώσεις των τιμών δημιούργησαν συνθήκες απαξίωσης των ελληνικών φαρμάκων, ενώ κατέστησαν το κόστος παραγωγής και κυκλοφορίας πολλών εξ αυτών απαγορευτικό. Αξιόπιστες, οικονομικές θεραπείες οδηγούνται σε απόσυρση από την αγορά και υποκαθίστανται από ακριβότερες, με αποτέλεσμα την αύξηση της πραγματικής φαρμακευτικής δαπάνης. Είναι πλέον ξεκάθαρο ότι οι συνεχείς ανατιμολογήσεις έφεραν τα αντίθετα από τα επιθυμητά αποτελέσματα στην πράξη. Σήμερα, όλοι οι αρμόδιοι φορείς συμφωνούν ότι είναι αναγκαίο ένα διαφορετικό μείγμα πολιτικής για τον εξορθολογισμό της φαρμακευτικής δαπάνης. Και ποιες είναι οι επιπτώσεις από τις αυξήσεις του rebate και του clawback; Με την πρόσφατη αναθεώρηση της νομοθεσίας, το rebate βά-

Υ Π Ο Γ ΡΆ Φ Ο ΥΜ Ε Ε Λ Λ Η Ν Ι Κ Α 19

Ελληνικό φάρμακο - Έρευνα & Καινοτομία σης σε όλα τα φάρμακα αυξήθηκε από 9% σε 14%. Είναι μία ακόμα επιβάρυνση που εφαρμόζεται αδιακρίτως, εντούτοις πλήττει ιδιαίτερα τα οικονομικά σκευάσματα. Παράλληλα, επιβλήθηκε πρόσθετο rebate 25% σε όλες τις νέες δραστικές ουσίες, το οποίο είναι αποτρεπτικό για την κυκλοφορία νέων, καινοτόμων φαρμάκων στην ελληνική αγορά. Το πιο άδικο, όμως, μέτρο που επιβλήθηκε τα τελευταία χρόνια είναι το clawback. Πρόκειται για την υποχρεωτική επιστροφή από τις φαρμακευτικές εταιρείες προς τους κρατικούς φορείς της υπέρβασης της ετήσιας προβλεπόμενης δαπάνης. Αν και, όπου εφαρμόστηκε, επρόκειτο για έκτακτο μέτρο, έως ότου αρχίσουν να αποδίδουν οι διαρθρωτικές αλλαγές στη χώρα μας, έχει λάβει μόνιμο χαρακτήρα. Και παρά τα δυσβάστακτα οριζόντια μέτρα, η ετήσια επιβάρυνση μεγαλώνει διαρκώς: το 2012 το clawback ήταν στα 79 εκατ. ευρώ, ενώ φέτος αναμένεται να ξεπεράσει τα 400 εκατ. ευρώ. Το clawback είναι μια βραδυφλεγής «βόμβα» στα θεμέλια κάθε φαρμακευτικής εταιρείας, που ανατρέπει διαρκώς κάθε οικονομικό σχεδιασμό. Είναι, παράλληλα, ιδιαιτέρως άδικο μέτρο για τις ελληνικές εταιρείες παραγωγής γενοσήμων, αφού τα σκευάσματά τους είναι κατά κανόνα οικονομικότερα από τα αντίστοιχα πρωτότυπα, παράγοντας, έτσι, εξοικονομήσεις για το σύστημα. Οι ελληνικές επιχειρήσεις, και το ελληνικό brand name, συνολικά, θεωρείτε ότι μπορούν να συνεισφέρουν στην επανεκκίνηση της οικονομίας;

Για κάθε 1 ευρώ που δαπανάται σε ελληνικό φάρμακο, το ΑΕΠ αυξάνεται κατά 3,42 ευρώ Η συνεισφορά της ελληνικής φαρμακοβιομηχανίας στην εθνική οικονομία είναι πολύπλευρη. Τη δεκαετία 2002-2012, ο κλάδος μας προχώρησε σε επενδύσεις ύψους 800 εκατ. ευρώ για έρευνα και ανάπτυξη προϊόντων, εκσυγχρονισμό της παραγωγής και απασχόληση εξειδικευμένου προσωπικού, ενώ συνεισέφερε σημαντικά ποσά στα δημόσια ταμεία μέσω φόρων, εισφορών κ.ά. Παράλληλα, έχει επιδείξει αξιοσημείωτη εξωστρέφεια και, όπως σημειώνεται στα σχετικά στοιχεία του ΙΟΒΕ, συνέβαλε σημαντικά στη βελτίωση του εμπορικού ισοζυγίου της χώρας το 2016. Τα ελληνικά φάρμακα έχουν ισχυρή παρουσία εκτός συνόρων, σε περισσότερες από 85 χώρες, και αποτελούν το δεύτερο κυριότερο εξαγώγιμο προϊόν της Ελλάδας, μετά τα πετρελαιοειδή. Έχει υπολογισθεί ότι για κάθε 1 ευρώ που δαπανάται σε ελληνικό φάρμακο, το ΑΕΠ αυξάνεται κατά 3,42 ευρώ. Ποιες είναι οι προτάσεις της ΠΕΦ για την ανάπτυξη και την 20

ενίσχυση του ελληνικού φαρμάκου και ποια θα είναι η συμβολή στην οικονομία και την απασχόληση αν αυτές υιοθετηθούν; Η ελληνική φαρμακοβιομηχανία έχει καταθέσει τεκμηριωμένες προτάσεις στους αρμόδιους φορείς αλλά και στον δημόσιο διάλογο σχετικά με την πολιτική φαρμάκου, ώστε να αρθεί το σημερινό αδιέξοδο. Έχουμε ζητήσει την εφαρμογή ενός ρεαλιστικού συστήματος τιμολόγησης, με τις όποιες μειώσεις να γίνονται σε συνάρτηση με την αύξηση των όγκων, και με εφαρμογή κατώτατων τιμών, που θα διασφαλίζουν τη βιωσιμότητα των γενοσήμων φαρμάκων και την παραμονή τους στην αγορά. Παράλληλα, οι υποχρεωτικές επιστροφές στον ΕΟΠΥΥ θα πρέπει να κατανέμονται με δίκαιο τρόπο, επιβαρύνοντας τα φάρμακα εκείνα που προκαλούν την υπέρβαση στη δαπάνη. Επιτακτική είναι και η ανάγκη εφαρμογής δεσμευτικών θεραπευτικών πρωτοκόλλων και ελέγχων στη συνταγογράφηση, με παράλληλη εισαγωγή κινήτρων για την αύξηση της διείσδυσης των γενοσήμων στην ελληνική αγορά. Μόνο έτσι θα μπορέσει να συγκρατηθεί η πραγματική φαρμακευτική δαπάνη και να εξασφαλιστούν πόροι για την πρόσβαση των ασθενών σε καινοτόμες θεραπείες, όπου αυτές είναι απαραίτητες. Έχει υπολογιστεί ότι αν το 60% της εξωνοσοκομειακής αγοράς καλυφθεί από φάρμακα εγχώριας παραγωγής σε ανταγωνιστικές τιμές, η συνολική επίδραση στο ελληνικό ΑΕΠ θα είναι της τάξης των 3,5 δισ. ευρώ, ενώ θα δημιουργηθούν περισσότερες από 2.000 νέες θέσεις εργασίας, με παράλληλη αύξηση της παραγωγικότητας και της τεχνογνωσίας. Είναι φανερό ότι, υπό προϋποθέσεις, η ελληνική φαρμακοβιομηχανία μπορεί να αναδειχθεί σε ηγέτιδα στην ανάπτυξη και παραγωγή γενοσήμων φαρμάκων στη Νοτιοανατολική Ευρώπη και να μετατραπεί, σταδιακά, σε κέντρο έρευνας και φαρμακευτικής τεχνολογίας. Κυρία Κοσμοπούλου, ο κλάδος του φαρμάκου έχει ως βάση την έρευνα και την καινοτομία. Η χώρα μας υστερεί. Ποια είναι τα εμπόδια που πρέπει να αρθούν; Το ελληνικό φάρμακο αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους ερευνητικούς κλάδους στην Ελλάδα και μπορεί να αποκτήσει ακόμα μεγαλύτερη προστιθέμενη αξία μέσω της καινοτομίας. Οι εταιρείες-μέλη της ΠΕΦ επενδύουν περί τα 30 εκατ. ευρώ ετησίως και διεξάγουν έρευνες σε τομείς που σχετίζονται με αυτό που ονομάζουμε οριακή καινοτομία, δηλαδή σε καινοτόμες φαρμακευτικές μορφές, συστήματα χορήγησης, υβριδικών θεραπειών κ.λπ. Η ΠΕΦ έχει υπογραμμίσει επανειλημμένως την ανάγκη να ολοκληρωθεί το νομοθετικό πλαίσιο για την ανάπτυξη κλινικών μελετών και να διαμορφωθεί ένα σταθερό θεσμικό περιβάλλον, με παράλληλη αποφόρτιση από την υψηλή φορολογία των επενδύσεων για έρευνα. Μόνο έτσι θα αρθεί η αβεβαιότητα και θα εκκινήσουν οι σχεδιασμοί για νέες επενδύσεις σε έρευνα και ανάπτυξη. Παράλληλα, χρειάζεται να προωθηθεί περαιτέρω η διασύνδεση ερευνητικών κέντρων και πανεπιστημίων με τη φαρμακευτική βιομηχανία.

Άρθρο

Το επιχειρείν στην Ελλάδα της κρίσης

Ο Νίκος Ράμμος, μέλος του διοικητικού συμβουλίου της "Alfa Pastry", Αθανάσιος Δ. Κουκουτάρης ΑΕΒΕ, αρθρογραφεί για τις δυσκολίες της ελληνικής επιχειρηματικότητας. Το success story της εταιρείας παραγωγής προϊόντων ζύμης.

Ο

ι αντιφάσεις που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε όλοι όσοι τολμάμε να οραματιζόμαστε μια καλύτερη ημέρα για εμάς τους ίδιους, την οικογένειά μας και τις επιχειρήσεις στις οποίες εργαζόμαστε στην Ελλάδα της κρίσης, είναι περισσότερες από το παρελθόν. Από τη μια πλευρά, αντιμετωπίζουμε τις συνεχείς αλλαγές της οικονομικής πολιτικής, τις αυξήσεις στη φορολογία των πρώτων υλών, τη μείωση του μισθού των εργαζομένων –άρα και της κατανάλωσης– και από την άλλη, πεισμώνουμε και βρίσκουμε τη δύναμη και τις εναλλακτικές λύσεις μέσα από καινοτόμες ιδέες, ώστε να δημιουργήσουμε κάτι καλύτερο, να δείξουμε ότι στην εποχή της κρίσης επιβιώνει αυτός που τολμά, που προσφέρει υψηλής ποιότητας προϊόντα, που σέβεται τον καταναλωτή, τον εργαζόμενο, τον ίδιο του τον εαυτό. Αλλά αυτές τις αντιφάσεις τις αντιμετωπίζει το επιχειρείν στην Ελλάδα μόνο την περίοδο της κρίσης; Στην πραγματικότητα, ποτέ δεν ήταν εύκολος, και με ρόδα στρωμένος, ο δρόμος για την επιχειρηματικότητα στη χώρα μας. Υπήρχαν πάντα δυσκολίες, πάντα αστάθμητοι παράγοντες, που άλλαζαν τα δεδομένα, εμπόδια προερχόμενα από το απαρχαιωμένο γραφειοκρατικό σύστημα. Προβλήματα που καλείται να αντιμετωπίσει μια ελληνική επιχείρηση, πολύ πριν η κρίση έρθει στο κατώφλι της, με σύνεση στην οικονομική διαχείριση, καινοτομία, επενδύσεις σε νέα προϊόντα και εγκαταστάσεις, εμπιστοσύνη και υποστήριξη του ανθρώπινου δυναμικού, εξωστρέφεια. Αυτή λοιπόν είναι η αποστολή μας στην Alfa Pastry, μια εταιρεία που ξεκίνησε από ένα μικρό κατάστημα στην Κοζάνη πριν από 50 χρόνια και, με σταθερά βήματα, κατέκτησε κάθε γωνιά της Ελλάδας και του κόσμου. Εδώ και 50 χρόνια, όλοι εμείς στην Alfa Pastry δημιουργούμε αυθεντικά ελληνικά προϊόντα ζύμης, συνδυάζοντας την παράδοση με την καινοτομία, τη γεύση με τη μοναδικότητα, χρησιμοποιώντας αγνές πρώτες ύλες από τον τόπο μας καθώς και εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο. Λίγο πριν εμφανισθεί η κρίση στην καθημερινότητά μας, λάβαμε τη στρατηγική απόφαση για ενίσχυση της εξωστρέφειας. Αυτή η προσπάθεια εντάθηκε κατά πολύ την περίοδο της κρίσης, με αποτέλεσμα την αύξηση των εξαγωγών κατά 480% από το 2009 μέχρι το 2016. Αυτήν τη στιγμή, προϊόντα της Alfa Pastry εξάγονται σε πάνω από

30 χώρες του εξωτερικού, έχοντας πετύχει την τοποθέτησή τους σε σημαντικά σημεία πώλησης. Παράλληλα, οι εργοστασιακές μας εγκαταστάσεις, που παραμένουν στην Κοζάνη, τον τόπο στον οποίο γεννήθηκε η Alfa Pastry, φτάνουν τα 19.000 τ.μ., ενώ υποκαταστήματα της εταιρείας έχουν δημιουργηθεί στην Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη, τα Ιωάννινα και την Κρήτη, ενώ εμπορικές εταιρείες μας δραστηριοποιούνται στο Βουκουρέστι, το Βελιγράδι, και από το 2011 στις ΗΠΑ. Οι επενδύσεις που υλοποίησε η εταιρεία τα τελευταία 8 χρόνια ξεπερνούν τα 8 εκατ. ευρώ, αυξάνοντας την απασχόληση από 196 άτομα σε 311. Η εταιρεία όμως δεν είναι μόνο τα κτήρια, αλλά και οι άνθρωποί της: ο καθένας, ξεχωριστά, βάζει κάθε μέρα το δικό του προσωπικό μεράκι ώστε η πίτα «Κιχί», η τσακαλωτή πίτα και τα εκατοντάδες προϊόντα μας να φτάνουν στο τραπέζι κάθε καταναλωτή με όλη την αγάπη μας για την ελληνική γη και την παράδοση, την προσήλωσή μας στην ποιότητα των πρώτων υλών και την καινοτομία. Η καινοτομία είναι, άλλωστε, αυτό που έκανε την Alfa Pastry να ξεχωρίσει από τα πρώτα της βήματα, με την τοποθέτηση στην αγορά των κατεψυγμένων προϊόντων ζύμης της «Κιχί», της κοζανίτικης παραδοσιακής πίτας με χωριάτικο φύλλο. Η Alfa Pastry, επιβεβαιώνοντας την ηγετική της θέση, συνέχισε να καινοτομεί, παρουσιάζοντας το 2005 μια νέα, επαναστατική συσκευασία σε χάρτινο ταψάκι, το οποίο τοποθετείται κατευθείαν στον φούρνο, εξασφαλίζοντας τέλειο ψήσιμο. Το 2017 παρουσίασε την τελευταία της καινοτομία, τα νέα, έτοιμα φύλλα «Τόσο Απλά», που είναι σε δύο στρώσεις, με εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο, τοποθετημένα σε ταψάκι. Εδώ και 50 χρόνια, όλοι εμείς στην οικογένεια της Alfa Pastry προσπαθούμε να δημιουργούμε προϊόντα που να ανταποκρίνονται στις καθημερινές ανάγκες του καταναλωτικού κοινού και αφουγκραζόμαστε τις μεταβαλλόμενες συνθήκες της οικονομικής και κοινωνικής ζωής. Πρωταρχικό μας μέλημα, ανεξαρτήτως της εποχής και των προκλήσεών της, είναι να δημιουργούμε προϊόντα που χαρακτηρίζονται από την ποιότητά τους, τη διατροφική τους αξία, αλλά και το value for money, και ευελπιστούμε σε μια περαιτέρω σταθερή και δυναμική πορεία για την εταιρεία μας, συμβάλλοντας έτσι και με τον δικό μας τρόπο στην ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας. Υ Π Ο Γ ΡΆ Φ Ο ΥΜ Ε Ε Λ Λ Η Ν Ι Κ Α 21

Ελληνικό Σήμα -Εμπιστοσύνη

Πώς να αποκτήσετε το «Ελληνικό Σήμα»

Τ

Χρηστικός οδηγός για τις προϋποθέσεις απονομής του σήματος στις επιτραπέζιες ελιές, το ελαιόλαδο, το γάλα και τα γαλακτοκομικά, και τα αλκοολούχα ποτά.

ο «Ελληνικό Σήμα» πιστοποιεί την προέλευση προϊόντων και υπηρεσιών που παράγονται στην Ελλάδα. Αποτελεί επίσημο σήμα του ελληνικού κράτους και απονέμεται με βάση τους Κανονισμούς Απονομής, ξεχωριστά για κάθε κατηγορία προϊόντων και υπηρεσιών. Μέχρι σήμερα, από το 2012, οπότε και θεσπίστηκε το «Ελληνικό Σήμα», έχουν εκδοθεί οι Κανονισμοί Απονομής για τις επιτραπέζιες ελιές, το εξαιρετικά παρθένο και παρθένο ελαιόλαδο, το γάλα και τα γαλακτοκομικά προϊόντα, καθώς και για τα αλκοολούχα προϊόντα. Για τις τρεις πρώτες κατηγορίες, υπεύθυνος φορέας απονομής είναι ο «ΕΛΓΟ-Δήμητρα» και για την τέταρτη το «Γενικό Χημείο του Κράτους». Σταδιακά, αναμένεται να εκδίδονται και για όλα τα προϊόντα. Βασικό κριτήριο για την απονομή είναι η εγχώρια προστιθέμενη αξία. Για τα γεωργικά και κτηνοτροφικά προϊόντα, απαιτείται η παραγωγή, η εκτροφή και η συγκομιδή να πραγματοποιείται στην ελληνική επικράτεια. Για τα μεταποιημένα προϊόντα, απαιτείται η βασική πρώτη ύλη να προέρχεται από την Ελλάδα, ενώ για τα βιομηχανικά και βιοτεχνικά προϊόντα και τις υπηρεσίες ως βασικό κριτήριο ορίζεται το ποσοστό του κόστους παραγωγής που πραγματοποιείται στην Ελλάδα, ιδίως στον τομέα της έρευνας και ανάπτυξης. Το σήμα ελληνικών προϊόντων και υπηρεσιών ταυτοποιεί την ελληνική προστιθέμενη αξία προϊόντων και υπηρεσιών διαφόρων κατηγοριών. Βρίσκεται στη διάθεση των επιχειρήσεων που παράγουν στη χώρα μας, αλλά και των καταναλωτών σε όλο τον κόσμο που επιλέγουν την ελληνική γη, τα ελληνικά χέρια και το ελληνικό μυαλό. Σκοπός του είναι η εδραίωση της εμπιστοσύνης των καταναλωτών στα προϊόντα που δηλώνονται ελληνικά και η αποφυγή φαινομένων παραπλάνησής τους, η προστασία των συμφερόντων

22

των παραγωγών από απομιμήσεις και αθέμιτο ανταγωνισμό, καθώς και η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των ελληνικών επιχειρήσεων. Ταυτόχρονα, μέσα από τη δράση αυτή προωθούνται τα τοπικά προϊόντα και η τοπική επιχειρηματικότητα, μέρος της οποίας αποτελούν οι μικρές οικογενειακές επιχειρήσεις παραγωγών και μεταποιητών των ελληνικών προϊόντων. Αναλυτικά, ανά κατηγορία προϊόντος, παρουσιάζονται οι κυριότερες απαιτήσεις που πρέπει να τηρούνται από τις επιχειρήσεις προκειμένου να κερδίσουν το «Ελληνικό Σήμα».

Επιτραπέζιες ελιές Φορέας απονομής του «Ελληνικού Σήματος» στις επιτραπέζιες ελιές έχει οριστεί ο Ελληνικός Γεωργικός Οργανισμός-Δήμητρα (ΕΛΓΟ-Δήμητρα). Οι επιτραπέζιες ελιές που αφορούν στον ισχύοντα κανονισμό απονομής είναι εκείνες που ορίζονται στο ΠΔ 221/1979 όπως τροποποιείται, συμπληρώνεται και ισχύει κάθε φορά. Για την απονομή του «Ελληνικού Σήματος» στις επιτραπέζιες ελιές, πρέπει να τηρούνται οι κάτωθι απαιτήσεις: 1. Οι ελαιόκαρποι που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή των προϊόντων να παράγονται σε γεωργικές εκμεταλλεύσεις στην Ελλάδα.

2. Οι επιχειρήσεις (έδρα και εγκαταστάσεις) μεταποίησης και περαιτέρω επεξεργασίας (π.χ. εκπυρήνωση, γέμισμα, πολτοποίηση) των ελαιοκάρπων που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή των προϊόντων να εδρεύουν στην Ελλάδα.

3. Οι επιχειρήσεις (έδρα και εγκαταστάσεις) τυποποίησης και συσκευασίας των προϊόντων να εδρεύουν στην Ελλάδα.

4. Οι επιχειρήσεις (έδρα και εγκαταστάσεις) αποθήκευσης και εμπορίας πρώτης ύλης ή και μη προσυσκευασμένων προϊόντων να εδρεύουν στην Ελλάδα.

5. Να καθιερώνεται και να τηρείται διαδικασία ιχνηλασιμότητας, διατηρούμενης της δυνατότητας ανάστροφης επιβεβαίωσής της. Η επιχείρηση υποχρεούται να τηρεί αρχείο που να αφορά τους προμηθευτές, τις εισερχόμενες ποσότητες, την κίνηση των προϊόντων σε όλα τα στάδια των παραγωγικών διαδικασιών εντός της επιχείρησης, τους αποδέκτες των εξερχόμενων ποσοτήτων των τελικών προϊόντων, καθώς και τη σχέση μεταξύ κάθε παρτίδας εισροών αρχικών προϊόντων και κάθε παρτίδας εκροών τελικών προϊόντων. Κατά τη διακίνηση των εξερχόμενων προϊόντων των επιχειρήσεων, στα συνοδευτικά έγγραφα (παραστατικά εμπορίας και διακίνησης, π.χ. τιμολόγια, δελτία αποστολής) να αναγράφεται υποχρεωτικά, πλέον των καθορισμένων από την εθνική νομοθεσία στοιχείων, και η ένδειξη «Ελληνικό Σήμα».

Εξαιρετικά παρθένο και παρθένο ελαιόλαδο Και για τις δύο κατηγορίες του ελαιολάδου «εξαιρετικά παρθένο» και «παρθένο», ο φορέας που απονέμει το «Ελληνικό Σήμα» έχει οριστεί να είναι ο ΕΛΓΟ-Δήμητρα. Οι απαιτήσεις που πρέπει να πληρούνται για το «Ελληνικό Σήμα» είναι: 1. Οι ελαιόκαρποι που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή των δύο προϊόντων ελαιολάδου να παράγονται σε γεωργικές εκμεταλλεύσεις στην Ελλάδα.

2. Οι επιχειρήσεις (έδρα και εγκαταστάσεις) έκθλιψης ελαιοκάρπων (ελαιοτριβεία) να εδρεύουν στην Ελλάδα.

3. Οι επιχειρήσεις (έδρα και εγκαταστάσεις) αποθήκευσης και εμπορίας μη προσυσκευασμένων προϊόντων (δεξαμενικοί χώροι) να εδρεύουν στην Ελλάδα.

4. Οι επιχειρήσεις (έδρα και εγκαταστάσεις) τυποποίησης και συσκευασίας των προϊόντων να εδρεύουν στην Ελλάδα.

5. Να καθιερώνεται και να τηρείται διαδικασία ιχνηλασιμότητας, διατηρούμενης της δυνατότητας ανάστροφης επιβεβαίωσής της. Πρέπει να τηρείται αρχείο (ΚΥΑ 323902/09, άρθρο 7, παρ. 1γ) που να αφορά τους προμηθευτές, τις εισερχόμενες ποσότητες, την κίνηση των προϊόντων σε όλα τα στάδια των παραγωγικών διαδικασιών εντός της επιχείρησης, τις ποσότητες στους δεξαμενικούς χώρους, τους αποδέκτες των εξερχόμενων ποσοτήτων των τελικών προϊόντων, καθώς και τη σχέση μεταξύ κάθε παρτίδας εισροών αρχικών προϊόντων και κάθε παρτίδας εκροών τελικών προϊόντων. Κατά τη διακίνηση των εξερχόμενων προϊόντων των επιχειρήσεων, στα συνοδευτικά έγγραφα που εκδίδουν (παραστατικά εμπορίας και διακίνησης π.χ. τιμολόγια, δελτία αποστολής) να αναγράφεται υποχρεωτικά, πλέον των καθορισμένων από την εθνική

Υπεύθυνοι φορείς απονομής του ελληνικού σήματος είναι ο ΕΛΓΟ - ΔΗΜΗΤΡΑ και το Γενικό Χημείο του Κράτους νομοθεσία στοιχείων, και η ένδειξη «Ελληνικό Σήμα» Στο λογιστικό σύστημα των επιχειρήσεων, η περιγραφή των προϊόντων να ταυτίζεται με εκείνη που αναφέρεται στα έγγραφα, η οποία σε κάθε περίπτωση πρέπει να περιλαμβάνει την ένδειξη «Ελληνικό Σήμα».

Γάλα και γαλακτοκομικά προϊόντα Τα προϊόντα στα οποία απονέμεται το «Ελληνικό Σήμα» από τον ΕΛΓΟ-Δήμητρα είναι τα: 1. «Είδη γάλακτος» που διατίθενται στην κατανάλωση, όπως αυτά αναφέρονται στο άρθρο 80 του Κώδικα Τροφίμων και Ποτών.

2. «Διατηρημένα γάλατα, μερικά και ολικά αφυδατωμένα», όπως αυτά αναφέρονται στο Παράρτημα I του άρθρου 80 (α) του Κώδικα Τροφίμων και Ποτών.

3. «Αφρόγαλα», «βούτυρο» και «γαλακτικές λιπαρές ύλες», όπως αυτά αναφέρονται στο άρθρο 81 του Κώδικα Τροφίμων και Ποτών.

4. «Γιαούρτι», όπως αυτό αναφέρεται στο άρθρο 82 του Κώδικα Τροφίμων και Ποτών.

5. «Τυροκομικά προϊόντα», όπως αυτά αναφέρονται στο άρθρο 83 του Κώδικα Τροφίμων και Ποτών.

6. «Ρυζόγαλο», «κρέμα» και «επιδόρπια με βάση το γάλα», όπως αυτά αναφέρονται στο άρθρο 84 του Κώδικα Τροφίμων και Ποτών. Για την απονομή του «Ελληνικού Σήματος» στο γάλα και στα γαλακτοκομικά προϊόντα, πρέπει να τηρούνται οι κάτωθι απαιτήσεις: 1. Το γάλα που χρησιμοποιείται για την παραγωγή των προϊόντων να προέρχεται από κτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις στην Ελλάδα.

2. Οι εγκαταστάσεις επεξεργασίας και συσκευασίας γάλακτος, καθώς και οι εγκαταστάσεις παραγωγής και συσκευασίας γαλακτοκομικών προϊόντων, να εδρεύουν στην Ελλάδα.

3. Τα προϊόντα που χρησιμοποιούνται ως συστατικά σε άλλα προϊόντα του ιδίου άρθρου να είναι ελληνικής προέλευσης.

Υ Π Ο Γ ΡΆ Φ Ο ΥΜ Ε Ε Λ Λ Η Ν Ι Κ Α 23

Ελληνικό σήμα - Εμπιστοσύνη 4. Το ρύζι που χρησιμοποιείται ως συστατικό του προϊόντος «ρυζόγαλο» να είναι ελληνικής προέλευσης.

5. Το γάλα και τα προϊόντα γάλακτος που χρησιμοποιούνται στα «επιδόρπια με βάση το γάλα» να είναι ελληνικής προέλευσης.

6. Το μέλι που χρησιμοποιείται στα «επιδόρπια με βάση το γάλα» να είναι ελληνικής προέλευσης. Θα πρέπει επίσης να καθιερώνεται και να τηρείται διαδικασία ιχνηλασιμότητας. Σε κάθε περίπτωση, να εξασφαλίζεται ο σαφής διαχωρισμός του γάλακτος ελληνικής προέλευσης από γάλα άλλης προέλευσης, σε όλα τα στάδια παραγωγικών διαδικασιών. Η επιχείρηση υποχρεούται να τηρεί αρχείο που να αφορά τους προμηθευτές γάλακτος, τις εισερχόμενες ποσότητες, την κίνηση των προϊόντων σε όλα τα στάδια των παραγωγικών διαδικασιών εντός της επιχείρησης, τους αποδέκτες των εξερχόμενων ποσοτήτων των τελικών προϊόντων, καθώς και τη σχέση μεταξύ κάθε παρτίδας εισροών αρχικών προϊόντων και κάθε παρτίδας εκροών τελικών προϊόντων, περιλαμβανομένων και των περιπτώσεων υποσυσκευασίας ή περαιτέρω χρήσης τελικού προϊόντος ως συστατικού για την παραγωγή άλλου γαλακτοκομικού προϊόντος. Κατά τη διακίνηση του γάλακτος και των γαλακτοκομικών προϊόντων που φέρουν το «Ελληνικό Σήμα» (τελικά προϊόντα), στα συνοδευτικά έγγραφα (παραστατικά εμπορίας και διακίνησης, π.χ. τιμολόγια, δελτία αποστολής) να αναγράφεται υποχρεωτικά, πλέον των καθορισμένων από την εθνική νομοθεσία στοιχείων, και η ένδειξη «EL Kωδικός», όπου Κωδικός νοείται ο μοναδιαίος κωδικός που αποδίδεται στο κάθε καταχωρισμένο προϊόν στο Ηλεκτρονικό Μητρώο Ελληνικών Προϊόντων-Υπηρεσιών. Στο λογιστικό σύστημα της επιχείρησης, η περιγραφή των τελικών προϊόντων που φέρουν το «Ελληνικό Σήμα», σε κάθε περίπτωση, να περιλαμβάνει την ένδειξη «EL Κωδικός».

Αλκοολούχα ποτά Φορέας απονομής του «Ελληνικού Σήματος» στα αλκοολούχα ποτά έχει οριστεί το Γενικό Χημείο του Κράτους. Το αλκοολούχο ποτό πρέπει να πληροί τις εξής προϋποθέσεις: 1. Να παρασκευάζεται και να εμφιαλώνεται εντός των ορίων της Ελλάδας από εγκεκριμένους κατά νόμον ποτοποιούς.

2. Να είναι σύμφωνο με τις διατάξεις της ενωσιακής και εθνικής νομοθεσίας για τα αλκοολούχα ποτά.

24

Σκοπός του ελληνικού σήματος είναι η εδραίωση της εμπιστοσύνης των καταναλωτών στα προϊόντα που δηλώνονται ελληνικά Για τα αλκοολούχα ποτά που φέρουν νομίμως γεωγραφική ένδειξη που αναφέρεται στην Ελλάδα ή σε περιοχή της, ισχύουν οι προϋποθέσεις που προβλέπονται από την οικεία υπουργική απόφαση, με την οποία αναγνωρίζεται η εν λόγω γεωγραφική ένδειξη ή και καθορίζονται οι όροι χρήσης της. Ο ποτοποιός που επιθυμεί τη χορήγηση του σήματος για συγκεκριμένο προϊόν του, υποβάλλει σχετική αίτηση στη Χημική Υπηρεσία που εποπτεύει το ποτοποιείο όπου παράγεται το ποτό. Η αίτησή του περιέχει: 1. Επί φυσικών προσώπων, το ονοματεπώνυμο, το επάγγελμα και τη διεύθυνση του αιτούντος. Επί νομικών προσώπων, τη μορφή, την επωνυμία και τον διακριτικό τίτλο αυτών, την έδρα και τον νόμιμο εκπρόσωπό τους.

2. Την άδεια ποτοποιού.

3. Τη βεβαίωση συμμόρφωσης προς τη νομοθεσία του υπό αίτησιν αλκοολούχου ποτού. Η ως άνω Χημική Υπηρεσία υποβάλλει τα στοιχεία, μαζί με την εισήγησή της, στη Διεύθυνση Αλκοόλης, Αλκοολούχων Ποτών, Οίνου, Ζύθου του Γενικού Χημείου του Κράτους. Η Διεύθυνση Αλκοόλης, Αλκοολούχων Ποτών, Οίνου, Ζύθου του Γενικού Χημείου του Κράτους είναι υπεύθυνη για την καταχώριση των στοιχείων στο Ηλεκτρονικό Μητρώο. Τα στοιχεία που καταχωρίζονται στο Ηλεκτρονικό Μητρώο είναι τα κατωτέρω: • Η επωνυμία πώλησης • Η εμπορική ονομασία • Άλλες διακριτικές ενδείξεις, σημαντικές για την ταυτότητα του ποτού • Ο αλκοολικός τίτλος • Τα πλήρη στοιχεία του παραγωγού ποτοποιού (ονοματεπώνυμο φυσικού προσώπου ή επωνυμία νομικού προσώπου, διακριτικός τίτλος, εάν υφίσταται, πλήρης διεύθυνση και στοιχεία επικοινωνίας –τηλέφωνο, ηλεκτρονική διεύθυνση, φαξ) • Τα πλήρη στοιχεία της επιχείρησης για λογαριασμό της οποίας παράγεται το αλκοολούχο ποτό.

Υ Π Ο Γ ΡΆ Φ Ο ΥΜ Ε Ε Λ Λ Η Ν Ι Κ Α 25

Το barcode - «Διαβατήριο»

Τα barcodes GS1 το «διαβατήριο» στις αγορές για τα ελληνικά προϊόντα

Τ

Ποιος είναι ο GS1 Association Greece που διαχειρίζεται τους κωδικούς barcodes με προθέματα τα 520 και 521. Οι νέες υπηρεσίες στα μέλη του - Η συνεργασία του GS με το Υπουργείο Οικονομικών για τα καπνικά προϊόντα

ο «διαβατήριο» των ελληνικών προϊόντων για τις αγορές αποτελούν τα barcodes GS1 με προθέματα 520 και 521. Ο GS1 Association Greece είναι ένα σωματείο μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, μέλος του διεθνούς Οργανισμού GS1, νόμιμος και μοναδικός εξουσιοδοτημένος φορέας στην Ελλάδα για την έκδοση και διαχείριση κωδικών barcodes GS1 (προθέματα 520 και 521). Σκοπός του σωματείου είναι να διαχειρίζεται το σύστημα GS1 στην Ελλάδα και να παρέχει στις επιχειρήσεις-μέλη του τα μέσα που θα τους επιτρέψουν να βελτιώσουν την παραγωγι26

κότητά τους και να γίνουν πιο αποτελεσματικές, μέσω της υιοθέτησης των διεθνών προτύπων GS1 και της αξιοποίησης των παρεχόμενων από τον GS1 υπηρεσιών. Σήμερα, η GS1 έχει 4.000 μέλη, το σύνολο των ελληνικών οργανωμένων δικτύων λιανικής, το σύνολο των πολυεθνικών αλλά και την πλειονότητα των μεγάλων ελληνικών επιχειρήσεων. Απευθύνεται σε όλους τους κλάδους εμπορίου, βιομηχανίας και υπηρεσιών, σε ανεξάρτητες βιοτεχνίες, παραγωγούς, πολυεθνικές εταιρείες, εμπορικές επιχειρήσεις, μεγάλες αλυσίδες του λιανεμπορίου, στο χονδρεμπόριο και στους διακινητές. Διοικείται από τις ίδιες τις επιχειρήσεις-μέλη του, που είναι χρήστες του συστήματος GS1, εξασφαλίζοντας έτσι τη δια-

μόρφωση ενός ευρύτερου πλαισίου συνεργασίας μεταξύ τους, που αποτελεί εγγύηση για την επίτευξη του σκοπού του, προς όφελος πάντα των ίδιων των επιχειρήσεων. Ο GS1 Association Greece, ως αποκλειστικό μέλος του GS1 στην Ελλάδα: • Διαχειρίζεται και προωθεί το Σύστημα GS1 • Εκδίδει κωδικούς αριθμούς GS1 για την εφαρμογή των barcodes, για λογαριασμό των ελληνικών επιχειρήσεων • Υποστηρίζει τις ελληνικές επιχειρήσεις παρέχοντας εξειδικευμένες λύσεις και υπηρεσίες • Προωθεί τα ενδιαφέροντα και τις ανάγκες των ελληνικών επιχειρήσεων μέσα στη διεθνή κοινότητα του GS1 • Προωθεί την εφαρμογή των προτύπων GS1 σε νέους τομείς ενδιαφέροντος της ελληνικής αγοράς Το μη κερδοσκοπικό σωματείο GS1 Association Greece, ως ο μοναδικός νόμιμος και αποκλειστικά εξουσιοδοτημένος φορέας στην Ελλάδα για την έκδοση και διαχείριση GS1 κωδικών barcodes, εγκαινιάζει μια νέα εποχή για την κωδικοποίηση προϊόντων και υπηρεσιών, η οποία περιλαμβάνει καινοτόμες και προηγμένες δυνατότητες, όπως τις υπηρεσίες GS1 Smartsearch, Membercheck, GS1 Cloud και BlockChain.

Η ΣΥΝΕΡΓΑΣΊΑ ΜΕ ΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΊΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΏΝ Ταυτόχρονα, το GS1 Association Greece συνδράμει στην εναρμόνιση των ελληνικών επιχειρήσεων με τις απαιτήσεις κωδικοποίησης προϊόντων της εγχώριας και διεθνούς αγοράς, ενθαρρύνοντας μάλιστα αυτές να γίνουν ενεργά μέλη του μέσω μιας φιλικής πολιτικής συνδρομών που υιοθετεί, ενώ συνεργάζεται με το Υπουργείο Οικονομικών στο έργο της κωδικοποίησης των νέων ενσήμων ταινιών φορολογίας καπνού. Ως γνωστόν, τα διεθνή πρότυπα GS1, εδώ και αρκετές δεκαετίες, εξασφαλίζουν ομαλότερες, ταχύτερες και λιγότερο δαπανηρές διαδικασίες στην εφοδιαστική αλυσίδα, παρέχουν σημαντικές πληροφορίες που αφορούν στα προϊόντα, διευκολύνουν την ανταλλαγή αξιόπιστων δεδομένων μεταξύ λιανεμπορίου και προμηθευτών σε παγκόσμιο επίπεδο, ενισχύουν την ασφάλεια μεταξύ των συναλλαγών και, πλέον, χαρακτηρίζονται ως επιβεβλημένα εργαλεία για τη σύγχρονη επιχείρηση. Δεδομένης μάλιστα της διεθνώς αναγνωρισμένης συμβολής των προτύπων GS1 στην αναγνωρισιμότητα, ασφάλεια και ιχνηλασιμότητα των προϊόντων, το Υπουργείο Οικονομικών επέλεξε τη συνεργασία με το GS1 Association Greece για την έκδοση νέων barcodes στις ταινίες φορολογίας των καπνικών προϊόντων, οι οποίες κυκλοφορούν ήδη στην αγορά από τον Φεβρουάριο του 2017, προωθώντας με αυτόν τον τρόπο την πάταξη του λαθρεμπορίου καπνού στην Ελλάδα.

Η ΠΟΛΙΤΙΚΉ ΓΙΑ ΤΙΣ ΝΈΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΉΣΕΙΣ-ΜΈΛΗ Επιπλέον, για την εξασφάλιση της βέλτιστης διακίνησης προϊόντων στην ελληνική και τη διεθνή αγορά, το GS1 Association Greece, σε συνεργασία με τον διεθνή φορέα GS1 AISBL (ο GS1) ενημερώνει τις ενδιαφερόμενες επιχειρήσεις, που χρησιμοποιούν αριθμούς barcodes στα προϊόντα και τις υπηρεσίες τους, ότι εφόσον οι αριθμοί αυτοί εκδόθηκαν από την εταιρεία 520 Barcode Hellas ΑΕ από το έτος 2008 κι εφεξής, οπότε και αποβλήθηκε η εν λόγω εταιρεία από μέλος τού ως άνω διεθνούς φορέα, δεν έχουν εκδοθεί από αρμόδιο φορέα GS1 ούτε σύμφωνα με τα πρότυπα GS1 και, ως εκ τούτου, δεν είναι εξουσιοδοτημένοι εντός του συστήματος GS1 και των υποστηρικτικών υπηρεσιών του. Συνεπώς, ο GS1 δεν μπορεί να εγγυηθεί την παγκόσμια αναγνωρισιμότητα και μοναδικότητα αυτών των αριθμών barcodes.

Tο GS1 Association Greece συνδράμει στην εναρμόνιση των ελληνικών επιχειρήσεων με τις απαιτήσεις κωδικοποίησης προϊόντων της εγχώριας και διεθνούς αγοράς Μάλιστα, επισημαίνεται ότι στην περίπτωση που επιχειρήσεις χρησιμοποιούν αριθμούς barcodes που εκδόθηκαν πριν το 2008 από την εταιρεία 520 Barcode Hellas ΑΕ (τότε γνωστή ως GS1 Hellas AE) και μέχρι σήμερα δεν έχουν γίνει μέλη του μοναδικού, ελληνικού φορέα GS1, δηλαδή του GS1 Association Greece, αυτοί οι κωδικοί barcodes δεν γίνονται δεκτοί σε οποιαδήποτε τωρινά ή μελλοντικά μητρώα και υπηρεσίες που λειτουργεί ο GS1 (GEPIR, GDSN, Cloud κ.ά.). Τέλος, κατανοώντας τη δύσκολη εποχή που διανύουμε, η Γενική Συνέλευση των μελών του GS1 Association Greece αποφάσισε να υιοθετήσει μια καινούργια πολιτική συνδρομών για τις επιχειρήσεις που θα εγγραφούν μέλη του μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2017 και, ήδη, χρησιμοποιούν κωδικούς δομής GS1, παρέχοντας δωρεάν σε αυτές την εγγραφή και την πρώτη ετήσια συνδρομή. Με αυτόν τον τρόπο, δίνει την ευκαιρία σε ακόμη περισσότερες επιχειρήσεις να εισέλθουν στη σύγχρονη εποχή της κωδικοποίησης, ώστε τα προϊόντα τους να διακινούνται σε όλη την Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό, χρησιμοποιώντας τις πλέον εξελιγμένες υπηρεσίες και πρότυπα που θεσπίζει ο GS1 και διαχειρίζεται το GS1 Association Greece.

Υ Π Ο Γ ΡΆ Φ Ο ΥΜ Ε Ε Λ Λ Η Ν Ι Κ Α 27

Εθνικοί πρωταθλητές

Τα προϊόντα με τη μεγαλύτερη άνοδο και πτώση στις εξαγωγές

Τ

Τα καύσιμα, τα βιομηχανικά προϊόντα και οι πρώτες ύλες οι πρωταθλητές στις εξαγωγές για το πρώτο εξάμηνο του 2017

α καύσιμα, τα βιομηχανικά προϊόντα και οι πρώτες ύλες ήταν οι κύριες κατηγορίες των ελληνικών προϊόντων που τράβηξαν μπροστά το «άρμα» των εξαγωγών για το πρώτο εξάμηνο του έτους. Πρόκειται για τα ευρήματα της επεξεργασίας των στοιχείων που έκανε το Κέντρο Εξαγωγικών Ερευνών και Μελετών του Πανελλήνιου Συνδέσμου Εξαγωγέων και αφορούν στην κατάταξη των εξαγώγιμων προϊόντων. Από την ίδια μελέτη του ΚΕΕΜ, αναδεικνύεται ότι τα αγροτικά προϊόντα παρουσίασαν μια ανεπαίσθητη μείωση, η οποία ουσιαστικά μπορεί να διαβαστεί και ως οριακή μεταβολή. Με βάση τα προσωρινά στοιχεία του εξαμήνου ΙανουαρίουΙουνίου 2017 κατά μεγάλες κατηγορίες προϊόντων, η σημαντική αύξηση των ελληνικών εξαγωγών οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στη μεγάλη αύξηση των εξαγωγών καυσίμων, κατά 51,8%. Ιδιαίτερης σημασίας όμως είναι οι αυξήσεις στις εξαγωγές των βιομηχανικών προϊόντων (8,1%) και των πρώτων υλών (39%). Στάσιμες (-0,3%) ήταν οι εξαγωγές αγροτικών προϊόντων. Αναλυτικότερα, όσον αφορά στα αγροτικά προϊόντα, η στασιμότητα (-0,3%) των εξαγωγών σε 2,741 δισ. ευρώ από 2,748 δισ. οφείλεται στην πτωτική τάση των αποστολών της υποκατηγορίας «λάδια & λίπη ζωικής ή φυτικής προέλευσης». Για την ακρίβεια, η αξία υποχώρησε στα 294,6 εκατ. ευρώ από 349,5 εκατ. (-15,7%), γεγονός που αποδίδεται, κατά κύριο λόγο, στο ελαιόλαδο. Πτωτικά κινήθηκε και η υποκατηγορία «ποτά και καπνός», στα 366 εκατ. ευρώ, από 374,1 εκατ. ευρώ (-2,2%). Η εξισορρόπηση στη μεταβολή των αγροτικών προϊόντων προκύπτει από την ενίσχυση των εξαγωγών της σημαντικότερης υποκατηγορίας «τρόφιμα και ζώα ζωντανά» κατά 2,8%. Η εν λόγω υποκατηγορία απορροφά το 14,9% των συνολικών ελληνικών εξαγωγών, με την αξία τους να διαμορφώνεται σε 2,08 δισ. ευρώ, από 2,02 δισ. ευρώ, και την αύξηση να φτάνει το 2,7% κατά το πρώτο εξάμηνο του 2017. Οι εξαγωγές βιομηχανικών προϊόντων σημειώνουν άνοδο κατά 8,1%, με την αξία τους να ανέρχεται σε 5,9 δισ. ευρώ το πρώτο εξάμηνο του 2017, από 5,5 δισ. ευρώ κατά το αντίστοιχο εξάμηνο του 2016. Αυξημένες παρουσιάζονται οι εξαγωγικές επιδόσεις της μεγα-

28

Η σημαντική αύξηση των ελληνικών εξαγωγών οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στη μεγάλη αύξηση των εξαγωγών καυσίμων, κατά 51,8%.

λύτερης υποκατηγορίας βιομηχανικών προϊόντων «βιομηχανικά είδη ταξινομημένα κατά πρώτη ύλη» κατά 14,4% (στα 2,2 δισ., από 1,9 δισ. ευρώ). Θετικό επίσης πρόσημο εμφανίζουν οι εξαγωγές στην υποκατηγορία «χημικά προϊόντα & συναφή (μ.α.κ.)» κατά 12,4% (σε 1,5 δισ. ευρώ, από 1,3 δισ. ευρώ) και αυτές στην υποκατηγορία «διάφορα βιομηχανικά είδη» κατά 5,4% (σε 961 εκατ., από 912,1 εκατ. ευρώ). Αντίθετα, οι εξαγωγές της υποκατηγορίας «μηχανήματα & υλικό μεταφορών» εμφανίζουν υποχώρηση κατά -3,8% (σε 1,244 δισ., από 1,294 δισ. ευρώ). Ως προς τις υπόλοιπες μεγάλες κατηγορίες προϊόντων, αναφέρθηκε ήδη η πολύ μεγάλη αύξηση των εξαγωγών καυσίμων κατά 51,8% (σε 4,4 δισ. ευρώ, από 2,9 δισ.), οι οποίες κατά το πρώτο εξάμηνο του 2017 καταλαμβάνουν μερίδιο 31,7% του συνόλου των ελληνικών εξαγωγών, από 24,6% το αντίστοιχο περσινό εξάμηνο. Οι εξαγωγές των πρώτων υλών εμφάνισαν σημαντική αύξηση (39%) και ανήλθαν σε 589,3 εκατ., από 424 εκατ. ευρώ. Τέλος, οι χαμηλές σε αξία εξαγωγές της κατηγορίας «είδη και συναλλαγές μη ταξινομημένα κατά κατηγορίες» εμφανίζουν μικρή αύξηση 3,7% (στα 263 εκατ., από 253,5 εκατ. ευρώ).

Τα top 20 ελληνικά προϊόντα σε εξαγωγές (σε εκατ. ευρώ)

Σειρά κατάταξης

Περιγραφή προϊόντος

Αξία 2017

α' εξ. '17

α' εξ. '16

1

1

Ορυκτέλαια πετρελαίου

2

2

Φάρμακα

412,9

3

3

Πλάκες, ταινίες και φύλλα, από αργίλιο, με πάχος που υπερβαίνει τα 0,2 mm

298,1

4

5

Άλλα ψάρια, νωπά ή διατηρημένα με απλή ψύξη

254,6

6

8

Άλλα λαχανικά, παρασκευασμένα ή διατηρημένα αλλιώς παρά με ξύδι ή οξικό οξύ, όχι κατεψυγμένα

221,4

8

4

Παρθένο λάδι

214,9

9

10

Σωλήνες κάθε είδους

213,2

10

12

Ράβδοι και είδη καθορισμένης μορφής από αργίλιο

150,4

11

16

Βαμβάκι μη λαναρισμένο, ούτε χτενισμένο

147,4

12

13

Φύλλα και ταινίες, λεπτά, από αργίλιο (έστω και τυπωμένα ή επικολλημένα σε χαρτί, χαρτόνι, πλαστικές ύλες ή παρόμοια υποθέματα), με πάχος που δεν υπερβαίνει τα 0,2 mm (μη περιλαμβανομένου του υποθέματος)

139,1

13

11

Τσιγάρα που περιέχουν καπνό

138,4

14

18

Κράματα αργιλίου

134,3

15

9

Μηχανές αυτόματες επεξεργασίας πληροφοριών, αριθμητικές

132,5

16

30

Μάρμαρα, τραβερτίνες, βελγικοί ασβεστόλιθοι

102,8

17

17

Βερύκοκα, κεράσια και ροδάκινα

94,9

18

15

Καπνά χωρίς αφαίρεση των μίσχων

93,1

19

21

Άλλα παρασκευάσματα διατροφής

92,0

20

27

Ηλεκτρικοί συσσωρευτές

88,5

21

19

Τσιμέντα Portland

86,9

22

20

Πολυπροπυλένιο

85,0

4.203,1

Υ Π Ο Γ ΡΆ Φ Ο ΥΜ Ε Ε Λ Λ Η Ν Ι Κ Α 29

Η κατάκτηση των ξένων αγορών

Σερί ανόδου για τις ελληνικές εξαγωγές Η Ιταλία, η Γερμανία, η Κύπρος, η Τουρκία και η Βουλγαρία οι πρώτες πέντε χώρες με τις περισσότερες ελληνικές εξαγωγές προϊόντων.

Σ

υνεχίζουν και στο πρώτο εξάμηνο του έτους την ανοδική τους πορεία οι ελληνικές εξαγωγές, εκμεταλλευόμενες το θετικό μομέντουμ που δημιουργήθηκε από την ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης και την έξοδο της Ελλάδας στις διεθνείς αγορές. Οι εξαγωγικές επιδόσεις της χώρας καταγράφουν σημαντική αύξηση στο διάστημα Ιανουαρίου-Ιουνίου 2017, κατά 17,9%, στα 13,980 δισ., από 11.852 δισ. ευρώ το αντίστοιχο πρώτο εξάμηνο του 2016. Η αύξηση αυτή οφείλεται στις ανοδικές τάσεις που καταγράφονται στις ελληνικές εξαγωγές προς όλους τους σημαντικούς πελάτες ελληνικών προϊόντων –και προς την ΕΕ και προς τις Τρίτες Χώρες. Παρά τα προβλήματα που υπάρχουν μέχρι σήμερα (π.χ. capital controls, έλλειψη ρευστότητας κ.ά.), αλλά και την έντονη αβεβαιότητα, οι Έλληνες εξαγωγείς κατάφεραν να ολοκληρώσουν το πρώτο εξάμηνο με θετικό πρόσημο, αποδεικνύοντας για άλλη μια φορά πως αποτελούν πυλώνα ανάπτυξης και προοπτικής για τη χώρα. Ειδικότερα, με βάση τα προσωρινά στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, οι εξαγωγές της Ελλάδας προς την ΕΕ (28) εμφανίζουν αύξηση 8,9% και, συμπεριλαμβανομένων των πετρελαιοειδών, καταλαμβάνουν πλέον το 53,9% των συνολικών εξαγωγών, το μερίδιο όμως αυτό είναι μειωμένο από το 58,6% του πρώτου εξαμήνου του 2016. Αυτό σημαίνει ότι η αύξηση των εξαγωγών αναλογικά είναι ακόμη μεγαλύτερη προς τις Τρίτες Χώρες, των οποίων, συγκεκριμένα, το μερίδιο έφτασε στο 46,1%, από 41,4% στο αντίστοιχο περσινό εξάμηνο. Η Ιταλία εξακολουθεί και κατά το πρώτο εξάμηνο του 2017 να αποτελεί τον σημαντικότερο προορισμό των ελληνικών εξαγωγών, ενώ στις επόμενες θέσεις ακολουθούν (όπως και στο αντίστοιχο περσινό εξάμηνο) η Γερμανία, η Κύπρος, η Τουρκία και η Βουλγαρία. Στην 6η θέση βρίσκεται –με άνοδο κατά δύο θέσεις από το αντίστοιχο περσινό πρώτο εξάμηνο– ο Λίβανος, στην 7η και 8η θέση (από έκτη και έβδομη, αντίστοιχα, πέρσι) το Ηνωμένο Βασίλειο και οι ΗΠΑ. Την πρώτη δεκάδα των κυριότερων προορισμών συμπληρώνουν η Ρουμανία –όπως και στο αντίστοιχο περσινό εξάμηνο– στην 9η θέση και η Γαλλία με άνοδο μιας θέσης από πέρσι. Ως προς τους προορισμούς των ελληνικών εξαγωγών ανά οικονομική ένωση, πέραν της ήδη αναφερθείσας αξιοσημείωτης (8,5%) αύξησης προς την ΕΕ, οι αποστολές προς τις 17 χώρες της ευρωζώνης αυξήθηκαν κατά 8,4%, ενώ ανοδικά κινήθηκαν οι εξαγωγές προς όλες τις άλλες οικονομικές ενώσεις, πλην Mercosur.

30

Συγκεκριμένα, προς τις χώρες του ΟΟΣΑ η αύξηση των εξαγωγών είναι της τάξης του 14,3%, προς τις χώρες του G7 8,5%, προς τις αναδυόμενες BRICS 14,6%, προς τις πετρελαιοπαραγωγικές χώρες του OPEC 22,1%, προς τις χώρες της Οικονομικής Συνεργασίας Μαύρης Θάλασσας (ΟΣΕΠ) 24%, ενώ προς τις χώρες της Ευρασιατικής Οικονομικής Ένωσης η αύξηση αγγίζει το 12,2%.

Οι κορυφαίες χώρες-προορισμοί για τα ελληνικά προϊόντα (Αξία σε εκατ. ευρώ)

Σειρά κατάταξης α' εξ. '17

Χώρα

α' εξ. '16

Αξία 2017

1

1

Ιταλία

1.601,0

2

2

Γερμανία

1.049,7

3

3

Κύπρος

926,5

4

4

Τουρκία

884,9

5

5

Βουλγαρία

676,7

6

8

Λίβανος

625,1

7

6

Ην. Βασίλειο

542,0

8

7

ΗΠΑ

532,5

9

9

Ρουμανία

418,4

10

11

Γαλλία

398,1

11

12

Αίγυπτος

376,5

12

10

Ισπανία

349,2

13

15

Σ. Αραβία

326,8

14

13

Ολλανδία

302,9

15

14

ΠΓΔΜ

301,3

16

21

Ισραήλ

286,6

17

16

Γιβραλτάρ

281,7

18

19

Αλβανία

232,6

19

17

Βέλγιο

226,4

20

35

Σιγκαπούρη

225,6

Υ Π Ο Γ ΡΆ Φ Ο ΥΜ Ε Ε Λ Λ Η Ν Ι Κ Α 31