ΧΡΗΜΑ #455, Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2021 by ethosMEDIA

ΧΡΗΜΑ

www.banks.com.gr

ΟΙ ΝΙΚΗΤΕΣ ΣΤΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΑ ΒΡΑΒΕΙΑ ΧΡΗΜΑ 2021 ΧΡΗΜΑ

Οι καλύτερες εισηγμένες του 2021

τ.455/ 11-12.2021

ΕΤΑΙΡΙΚΗ ΥΠΕΥΘΥΝΟΤΗΤΑ, ESG ΚΑΙ ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ Το αποτύπωμα των επιχειρήσεων στους τομείς ΕΚΕ-ESG

Ειρήνη Βανταράκη CEO, Greek House Davos

X+7 R

563

SS POS RE

ΚΕΜΠ. KAΛΛΙΘΕΑΣ P

ISSN 1105-0470

H Ελλάδα έχει ρόλο και χώρο στο Νταβός

S PO

21-0117

Το Greek House είναι μια διεθνής πλατφόρμα διαλόγου και δικτύωσης, που στοχεύει στην προώθηση των δυνατοτήτων της ελληνικής οικονομίας και του ελληνικού επενδυτικού προϊόντος στους εκπροσώπους της παγκόσμιας επιχειρηματικής και πολιτικής κοινότητας που θα βρίσκονται στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ.

ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΟ & ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ / τ.455 / 11-12.2021 / € 6,00

Ψηφιακές δεξιότητες: Το στοίχημα της κατάρτισης και η ανάγκη τολμηρών παρεμβάσεων

ΧΡΗΜΑ

ΕΓΓΡΑΦΕΙΤΕ ΣΗΜΕΡΑ ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΕΣ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΗ

ONOMATΕΠΩΝΥΜΟ E-MAIL ΤΗΛΕΦΩΝΟ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ/ΘΕΣΗ ΣΤΗΝ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΝΟΜΙΚΗ ΜΟΡΦΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ* ΕΠΩΝΥΜΙΑ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ* ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ* ΥΠΕΥΘ. ΕΓΚΡΙΣΗΣ ΣΥΝΔΡΟΜΗΣ* ΑΦΜ ΔΟΥ E-MAIL ΑΠΟΣΤΟΛΗΣ ΤΙΜΟΛΟΓΙΟΥ* ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ (ΟΔΟΣ, ΑΡΙΘΜΟΣ) ΠΟΛΗ/ΠΕΡΙΟΧΗ Τ.Κ. ΧΩΡΑ * ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΤΕ ΣΕ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΕΤΑΙΡΙΚΗΣ ΣΥΝΔΡΟΜΗΣ

Το ΧΡΗΜΑ καινοτομεί τεχνολογικά, κυκλοφορεί και ψηφιακά, με e-mail! Ο συνδρομητής μπορεί να ξεφυλλίσει και να διαβάσει το περιοδικό από την οθόνη του υπολογιστή του, με τρόπο παρόμοιο του εντύπου. Η τεχνολογία e-book προσφέρει δυνατότητες αναζήτησης με λέξεις-κλειδιά, rich media (video, ήχος, flash animations), hyperlinks, ψηφιακές σημειώσεις, κι όλα αυτά... οικολογικά!

ΑΞΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΩΝ (Σε έντυπη και ψηφιακή μορφή) ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΙΔΙΩΤΩΝ ☐ ΦΟΙΤΗΤΙΚΗ (6 ΤΕΥΧΗ) 30,00€

☐ ΕΤΗΣΙΑ (6 ΤΕΥΧΗ) 50,00€

☐ ΔΙΕΤΗΣ (12 ΤΕΥΧΗ) 80,00€

ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ☐ ΚΥΠΡΟΣ (6 ΤΕΥΧΗ) 100,00€

☐ ΥΠΟΛΟΙΠΕΣ ΧΩΡΕΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ (6 ΤΕΥΧΗ) 150,00€

ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΝΟMΙKΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ ☐ ΕΤΗΣΙΑ (6 ΤΕΥΧΗ) 60,00€

☐ ΔΙΕΤΗΣ (12 ΤΕΥΧΗ) 110,00€

ΑΞΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΩΝ (Αποκλειστικά σε ψηφιακή μορφή) ☐ ΕΤΗΣΙΑ (6 ΤΕΥΧΗ) 15,00€ (Σε όλες τις συνδρομές συμπεριλαμβάνεται Φ.Π.Α.)

ΤΡΟΠΟΙ ΠΛΗΡΩΜΗΣ Με τραπεζική κατάθεση ☐ ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ: Αρ. Λογαριασμού 089/470271-92 / ΙΒΑΝ GR46 0110 0890 0000 0894 7027 192 ☐ ΤΡΑΠΕΖΑ ΠΕΙΡΑΙΩΣ: Αρ. Λογαριασμού 5028-041137-461/ ΙΒΑΝ: GR51 0172 0280 0050 2804 1137 461 Βεβαιώνεστε πάντα ότι ο λογαριασμός στον οποίο καταθέτετε είναι της εταιρείας ETHOS MEDIA Α.Ε. Σημειώνετε πάντα το ονοματεπώνυμό σας στο καταθετήριο ή την επωνυμία της εταιρείας, σε περίπτωση εταιρικής συνδρομής. Για την κατοχύρωση της συνδρομής σας, παρακαλείστε όπως αποστείλετε το αποδεικτικό κατάθεσης στο e-mail: vassilikou.p@ethosmedia.eu

☐ ΜΕ ΕΠΙΤΑΓΗ *Διεύθυνση αποστολής επιταγών: ETHOS MEDIA Α.Ε., Λυσικράτους 64, 17674 Καλλιθέα Υπεύθυνη Συνδρομών: Βούλα Βασιλικού, 210 998 4908, vassilikou.p@ethosmedia.eu Αποδέχομαι πως τα προσωπικά μου στοιχεία θα τηρηθούν από την ethosMEDIA μόνο για τις ανάγκες αποστολής του περιοδικού ΧΡΗΜΑ, στο οποίο είμαι συνδρομητής. Η έντυπη έκδοση αποστέλλεται μέσω συνεργαζόμενης εταιρείας διανομής Τύπου. Η ψηφιακή έκδοση του περιοδικού, σε μορφή e-book, αποστέλλεται στο email που ορίστηκε στη φόρμα συνδρομής. Σε περίπτωση που έχετε ερωτήσεις σχετικά με την προστασία των δεδομένων σας και τα δικαιώματά σας, μπορείτε να επικοινωνήσετε με την κ. Γαλάτεια Μπασέα, στο τηλ. 210 998 4919, στο e-mail bassea.g@ethosmedia.eu ή εγγράφως στην ταχυδρομική διεύθυνση: Λυσικράτους 64, 17674, Καλλιθέα.

ΧΡΗΜΑ 1

Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2021

εν αρχή...

Μια μεταβατική χρονιά ενός επίπονου δρόμου

ε οριακά διψήφιο θετικό ποσοστό θα κλείσει το 2021 (εκτός δραματικών ανατροπών), συνεχίζοντας την ανοδική διόρθωση του 2020, που ξεκίνησε από τα χαμηλά Μαρτίου-Απριλίου, λόγω Covid-19. Χρονιά κατά την οποία μπορεί το ΧΑ να υστέρησε έναντι των ξένων αγορών ως προς τη διακύμανση των κύριων δεικτών, πλην όμως για πλειάδα εισηγμένων/μετοχών ξεχωριστά υπήρξαν αποδόσεις και μάλιστα τριψήφιες. Κυρίως για mid & small caps, που σε γενικές γραμμές είχαν μια καλή χρονιά φέτος. Υστέρησαν, συγκριτικά, τα blue chips, ειδικότερα προς το δεύτερο εξάμηνο, ενώ για τον τραπεζικό κλάδο, παρά το θετικό πρόσημο (σε discount ωστόσο έναντι του EuroStoxx Banks), η προσοχή επικεντρώθηκε στην κεφαλαιακή ενίσχυση (Πειραιώς, Alpha Bank), στη δραστική μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων και στη λειτουργική αναδιάρθρωσή τους, προκειμένου να τεθούν σε πορεία «επενδυσιμότητας». Κατά γενική εκτίμηση, το 2021 είναι μια χρονιά μεταβατική, ενός δρόμου επίπονου, προς το τέλος του οποίου διαφαίνεται η δυνατότητα των διοικήσεων να ξαναδιανείμουν έσοδα από μερίσματα. Μετά από 14 χρόνια, δεν είναι και λίγα… Το 2021 είναι μια χρονιά στη διάρκεια της οποίας αναδείχθηκε το ενδιαφέρον των ξένων αγορών για τα ελληνικά περιουσιακά στοιχεία. Είτε οι εκδόσεις του ΟΔΔΗΧ είτε οι εκδόσεις εταιρικών ομολόγων, οι εισροές στα αμοιβαία κεφάλαια, τα ποσά που επενδύθηκαν, ξεπέρασαν κάθε προηγούμενο. Αν σε αυτά συνεκτιμήσουμε τα σχεδόν 2 δισ. ευρώ στα οποία ανέρχονται οι διανομές εσόδων σε μετόχους/επενδυτές (μερίσματα, επιστροφή κεφαλαίου, διανομή μετοχών κ.λπ.), διαμορφώνεται μια κεφαλαιακή

Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2021

ισχύς διόλου ευκαταφρόνητη για τα ελληνικά δεδομένα. Γι’ αυτό, για το 2022 προέχει η διασφάλιση των θετικών κεκτημένων (ο ΟΔΔΗΧ παρουσιάζει τον οδικό χάρτη εκδόσεων για 8-10 δισ. ευρώ), η συνέχιση της αξιοποίησης του σχετικά χαμηλού κόστους χρήματος από τις εταιρείες, η «μόχλευση» των επιδοτήσεων και δανείων του Ταμείου Ανάπτυξης (και λοιπών κοινοτικών πόρων), η προσέλκυση μικρού έστω μέρους από τα κεφάλαια που θα επενδυθούν με ESG κριτήρια και προτεραιότητα (1,5 τρισ. ευρώ «ψίχουλα» υπολογίζεται να έρθουν στην ελληνική αγορά, θα κάνουν τη διαφορά). Επιπλέον, η διατήρηση ενός περιβάλλοντος σταθερότητας (κυρίως πολιτικής), προκειμένου να προχωρήσουν μεταρρυθμίσεις και διαρθρωτικές αλλαγές. Αναμφίβολα, η παράμετρος «ξένες αγορές» θα συνεχίσει να διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο, ωστόσο πολύ δύσκολα θα ανατραπεί άρδην και σε βάθος η ασκούμενη πολιτική της Fed, της ECB, της BoJ κ.λπ. Ακόμη κι αν επιβεβαιωθούν οι προβλέψεις των short για παγκόσμια διόρθωση, αυτή το πιθανότερο είναι να έχει τον χαρακτήρα μιας ομαλής/διαχειρίσιμης, παρά ελεύθερης πτώσης. Σε ένα τέτοιο περιβάλλον, η ελληνική αγορά –με το μόνο αναδυόμενο χρηματιστήριο σε όρους ευρώ– θα πρέπει να διεκδικήσει μεγαλύτερο μερίδιο και περισσότερα κεφάλαια, καθώς με αποτίμηση 64 δισ. ευρώ το σύνολο των εισηγμένων λογίζεται ως υποτιμημένο. • • •

ΧΡΗΜΑ 3

06 ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΟ

Ολική επαναφορά στις διανομές μερισμάτων

ΕΤΑΙΡΙΚΗ ΥΠΕΥΘΥΝΟΤΗΤΑ, ESG ΚΑΙ ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ Το αποτύπωμα των επιχειρήσεων στους τομείς ΕΚΕ-ESG

28 ΟΙ ΝΙΚΗΤΕΣ ΣΤΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΑ ΒΡΑΒΕΙΑ ΧΡΗΜΑ 2021 Οι καλύτερες εισηγμένες του 2021

Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2021

Ψηφιακές δεξιότητες: Το στοίχημα της κατάρτισης και η ανάγκη τολμηρών παρεμβάσεων

ΧΡΗΜΑ

www.banks.com.gr

τ.455/11-12.2021

ΟΙ ΝΙΚΗΤΕΣ ΣΤΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΑ ΒΡΑΒΕΙΑ ΧΡΗΜΑ 2021

ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΟ & ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ / τ.455 / 11-12.2021 / € 6,00

περιεχόμενα ΧΡΗΜΑ

Οι καλύτερες εισηγμένες του 2021

τ.455/ 11-12.2021

ΕΤΑΙΡΙΚΗ ΥΠΕΥΘΥΝΟΤΗΤΑ, ESG ΚΑΙ ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ Το αποτύπωμα των επιχειρήσεων στους τομείς ΕΚΕ-ESG

Ειρήνη Βανταράκη CEO, Greek House Davos

H Ελλάδα έχει ρόλο και χώρο στο Νταβός

SS POS RE

X+7

ΚΕΜΠ. KAΛΛΙΘΕΑΣ 563

ISSN 1105-0470

CONFERENCE Bασικό μέρος της λύσης για την αντιμετώπιση των κυβερνοαπειλών

40 ~ ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ CYBER INSURANCE & INCIDENT RESPONSE

S PO

21-0117

ΘΕΜΑ ΕΞΩΦΥΛΛΟY

50 ~ ΨΗΦΙΑΚΕΣ ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ & ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ

Το στοίχημα της κατάρτισης και η ανάγκη τολμηρών παρεμβάσεων

62 ~ ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ HELLENIC INNOVATION FORUM

H μεγάλη συνάντηση της καινοτομίας

02 ~ ΕΝ ΑΡΧΗ: Μεταβατική χρονιά ενός επίπονου δρόμου 78 ~ ΑΝΑΛΥΣΗ VRS: Verizon Communications 80 ~ ΔΙΑ ΤΑΥΤΑ: Τα funds «διψούν» για ESG επενδύσεις

ΧΡΗΜΑ

τεύχος Νοεμβρίου - Δεκεμβρίου 2021 ISSN 1105-0470

Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση φωτογραφιών και ύλης ή μέρους αυτής, και η καθ’ οιονδήποτε τρόπο εκμετάλλευσή τους, χωρίς την έγγραφη άδεια του εκδότη.

Κωνσταντίνος Ουζούνης CEO, ethosGROUP ouzounis.k@ethosmedia.eu Χρήστος Κώνστας Διευθυντής Σύνταξης konstas.c@ethosmedia.eu Κυρέλα Πέτρου Αρχισυντάκτρια petrou.k@ethosmedia.eu Συντάκτες Κ.Μ. Γελαντάλις banks-press@ethosmedia.eu

ιδιοκτησία

Νίκος Κωτσικόπουλος kotsikopoulos.n@ethosmedia.eu

Λυσικράτους 64, Καλλιθέα, Τ.Κ. 17674 T: 210 998 4950 E: banks-press@ethosmedia.eu www.ethosmedia.eu

www.ethosevents.eu

Γιάννης Λεοντάρης john.leondaris@gmail.com Κώστας Παπαγρηγόρης kostasp76@gmail.com

www.banks.com.gr

Στεφανία Σούκη stefaniasouki@gmail.com Ράντω Μανώλογλου Key Account Manager manologlou.r@ethosmedia.eu Δέσποινα Ροπόδη Advertising Executive ropodi.d@ethosmedia.eu Νίκος Αθανασίου Database Marketing athanasiou.n@ethosmedia.eu Βούλα Βασιλικού Υπεύθυνη Συνδρομών vassilikou.p@ethosmedia.eu

Νατάσσα Λαζαράκου Υπεύθυνη Λογιστηρίου lazarakou.n@ethosmedia.eu Φωτογραφία Θοδωρής Αναγνωστόπουλος Shutterstock Έλενα Χαραλάμπους Δημιουργικό zoegraph@gmx.net Αμαλία Λούβαρη Επιμέλεια - Διόρθωση louvari.a@ethosmedia.eu Εκτύπωση-ΒιβλιοδεσίαΣυσκευασία-Ένθεση Pressious Αρβανιτίδης Α.Β.Ε.Ε.

Γιούλη Μουτεβελή Διοικητική Υποστήριξη mouteveli.g@ethosmedia.eu

www.insuranceworld.gr

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

www.virus.com.gr

Intelligence, not just news.

Ειρήνη Βανταράκη

CEO, Greek House Davos

H Ελλάδα έχει ρόλο και χώρο στο Νταβός ΧΡΗΜΑ 5

χρηματιστήριο

Ολική επαναφορά στις διανομές μερισμάτων

Σε μια μεταβατική, από κάθε άποψη, χρονιά

Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2021

Χρειάζεται ηλιοφάνεια και βροχή για να φτιαχτεί ένα ουράνιο τόξο. Δεν θα υπήρχαν ουράνια τόξα χωρίς ήλιο και βροχή». Αυτή η φράση του συγγραφέα Roy T. Bennett είναι ίσως η ιδανική για να περιγράψει αυτό που συμβαίνει και αυτό που θα συμβεί σύντομα στις παγκόσμιες αγορές. Αρκεί στη θέση της ηλιοφάνειας να μπει το ράλι του S&P 500, στη θέση της καταιγίδας τα sell-off από τον πανικό που φέρνει η πανδημία και στη θέση του ουράνιου τόξου η πολυπόθητη ανάκαμψη και ευημερία που θα έρθει όταν θα τελειώσει ο υγειονομικός εφιάλτης που ζει ο πλανήτης. Στην εύθραυστη, από κάθε άποψη, οικονομική ανάπτυξη, μετά από τα lockdown που είχε φέρει η πανδημία του Covid-19, η εμφάνιση της μετάλλαξης Όμικρον ήταν το κακό σενάριο. Το σενάριο μιας μεταδοτικής, επικίνδυνης μετάλλαξης, που απειλεί την παγκόσμια οικονομική ανάπτυξη, τις αγορές και τις

προοπτικές πληθωρισμού, καθώς εντείνονται οι ανησυχίες για τους υγειονομικούς κινδύνους και αρκετές χώρες έχουν επιβάλει νέους ταξιδιωτικούς περιορισμούς τις τελευταίες ημέρες. Αυτός είναι όντως ένας λόγος για να πανικοβάλλονται οι αγορές.

Οι οίκοι «Όχι» απαντά ο Αμερικανός μεγαλοεπενδυτής Bill Ackman. Ο ιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος της Pershing Square Capital Management, που διαχειρίζεται assets άνω των 13 δισ. δολαρίων, προειδοποιούσε για «κόλαση» τον Μάρτιο του 2020 και προέτρεπε τον τότε πρόεδρο, Donald Trump, και την εταιρική Αμερική να κλείσουν τη χώρα για 30 ημέρες για να περιορίσουν την επιδημία, αποκαλώντας το «μοναδική επιλογή για τη διάσωση της οικονομίας».

Σήμερα, ο Ackman βλέπει διαφορετικά τα πράγματα, καθώς θεωρεί ότι η μετάλλαξη Όμικρον θα μπορούσε να λειτουργήσει ως trigger στις αμερικανικές μετοχές αν τα συμπτώματα αποδειχθούν λιγότερο σοβαρά. «Αν και είναι πολύ νωρίς για να έχουμε οριστικά στοιχεία, τα πρώιμα αναφερόμενα δεδομένα υποδηλώνουν ότι η Όμικρον προκαλεί “ήπια έως μέτρια” συμπτώματα (λιγότερη σοβαρότητα) και είναι πιο μεταδοτική. Αν αυτό αποδειχθεί αλήθεια, αυτό θα φέρει άνοδο και όχι πτώση στις αγορές» έγραψε, προσθέτοντας ότι βλέπει άνοδο για την αγορά μετοχών και πτώση για την αγορά ομολόγων. Η Moody’s είναι της άποψης ότι η πανδημία Covid-19 παραμένει απειλή για την υγεία, καθώς και κύρια πηγή αβεβαιότητας για την παγκόσμια οικονομία, αλλά και παράγοντας αστάθειας των χρηματοπιστωτικών αγορών. «Αυτήν τη στιγμή, διατηρούμε τις μακροοικονομικές μας προβλέψεις, επειδή οι πληροφορίες σχετικά με την παραλλαγή και τις πολιτικές ενέργειες που έχουν ληφθεί μέχρι σήμερα δεν υποστηρίζουν ακόμη μια σημαντική αλλαγή στις εκτιμήσεις οι οποίες βασίστηκαν στην προσδοκία ότι ο ιός σταδιακά θα γίνει ενδημικός και η έξοδος από την πανδημία θα είναι ανώμαλη και απρόβλεπτη» τονίζει ο οίκος, ανοίγοντας «παράθυρο» για πιθανές υποβαθμίσεις προσεχώς, όταν αποσαφηνιστεί η επικινδυνότητα της Όμικρον και οι επιπτώσεις της και υλοποιηθεί ένα αρνητικό σενάριο. Η UBS ωστόσο λέει ότι ο πανικός είναι κακός σύμβουλος: «Συμμεριζόμαστε την ανησυχία των αγορών για την εμφάνιση της νέας παραλλαγής και θα παρακολουθούμε στενά τις εξελίξεις. Ωστόσο, συμβουλεύουμε τους επενδυτές να μη βγάζουν βιαστικά συμπεράσματα με βάση μικρά δείγματα δεδομένων και μη επίσημες αναφορές με δυνητικά μεγάλα περιθώρια λάθους». Η ελβετική τράπεζα συμβουλεύει τους επενδυτές να μην κάνουν βιαστικές αλλαγές στην επενδυτική στρατηγική και συνιστά να παραμείνουν επενδυμένοι στις αγορές. Μια περίοδος αστάθειας της αγοράς μετά από ένα τόσο ισχυρό ράλι δεν θα πρέπει να αποτελεί μεγάλη έκπληξη. Αλλά χρησιμεύει ως υπενθύμιση της αξίας της διαφοροποίησης μεταξύ των αγορών και των κλάδων.

Έτσι, η UBS διατηρεί τη θετική της άποψη για τον κλάδο της ενέργειας και των τραπεζών, παρά την τελευταία αυτή περίοδο αστάθειας. Πιστεύει ότι ο ενεργειακός τομέας θα υποστηριχθεί από τις τιμές του πετρελαίου που είναι πιθανό να παραμείνουν υψηλές φέτος και το επόμενο έτος. Επίσης, η UBS συστήνει το «κυνήγι» ευκαιριών που προσφέρει ο κλάδος υγειονομικής περίθαλψης. Παρότι η ανάπτυξη αναμένεται ισχυρή στις αρχές του 2022, ευνοώντας τους κυκλικούς κλάδους, η επιβράδυνση κατά τη διάρκεια του έτους θα αρχίσει πιθανώς να ευνοεί πιο συντηρητικούς τομείς της αγοράς, όπως ο τομέας της υγειονομικής περίθαλψης. Η UBS επισημαίνει επίσης πως οι επενδυτές θα πρέπει να αναζητήσουν παράλληλα μη συμβατικές αποδόσεις, γιατί τα επιτόκια, οι αποδόσεις των ομολόγων και τα πιστωτικά περιθώρια παραμένουν σε χαμηλά επίπεδα με βάση τα ιστορικά δεδομένα. Τα εξασφαλισμένα δάνεια ΗΠΑ, οι σύνθετες πιστώσεις, οι ιδιωτικές πιστώσεις και οι μετοχές που καταβάλλουν μέρισμα παρουσιάζουν ελκυστική εικόνα.

Οι κερδισμένοι από ένα νέο bull market Όπως κάθε κρίση, έτσι και κάθε διόρθωση στις αγορές δημιουργεί ευκαιρίες για τους επενδυτές που δεν πανικοβάλλονται και ξέρουν να τοποθετούνται εγκαίρως. Στην περίπτωση της μετάλλαξης Όμικρον, το volatility που φέρνει στις αγορές είναι δεδομένο, με υποχώρηση σε μια μεγάλη γκάμα μετοχών και εμπορευμάτων και άνοδο στις τιμές των ομολόγων υψηλής πιστοληπτικής διαβάθμισης. Όμως, στο τέλος, με την επιστήμη να δίνει και πάλι την απάντηση, θα έρθει ένα νέο bull market στις μετοχές, τα εμπορεύματα και αλλού. Εδώ, το σύνηθες λάθος είναι να βλέπουμε μόνο τα αυτονόητα. Είναι σαφές πως σε αυτές τις εποχές της μεταβλητότητας, πολλοί είναι αυτοί που τοποθετούνται στις μετοχές του βιοφαρμακευτικού και ιατρικού κλάδου, όμως υπάρχουν πολλά χαρτοφυλάκια που επενδύουν στην επόμενη μέρα. Ο Ackman, για παράδειγμα, έχει στοιχηματίσει πολλά σε μια ανάκαμψη στη βιομηχανία εστιατορίων, λιανικής και ξενοδοχείων, σκεπτόμενος πως, ακόμη κι αν ο Dr Fauci έχει δίκιο ότι ο Covid19 θα μείνει για πάντα στη ζωή μας, η ανθρωπότητα θα προσαρμοστεί και θα αναζητήσει μια –έστω και σχετική– κανονικότητα. Γι’ αυτό και οι κορυφαίες του τοποθετήσεις στο τέλος του τρίτου τριμήνου του τρέχοντος έτους περιλάμβαναν τους Lowe’s, Hilton, Restaurant Brands και Chipotle.

Oι επενδυτές θα πρέπει να αναζητήσουν, παράλληλα, μη συμβατικές αποδόσεις, γιατί τα επιτόκια, οι αποδόσεις των ομολόγων και τα πιστωτικά περιθώρια παραμένουν σε χαμηλά επίπεδα.

ΧΡΗΜΑ 7

χρηματιστήριο

Όπως κάθε κρίση, έτσι και κάθε διόρθωση στις αγορές δημιουργεί ευκαιρίες για τους επενδυτές που δεν πανικοβάλλονται και ξέρουν να τοποθετούνται εγκαίρως.

Ελληνικό χρηματιστήριο Επικέντρωση σε μερίσματακερδοφορία Σχεδόν 2 δισ. ευρώ θα διανείμουν οι εισηγμένες στους μετόχους και επενδυτές τους το 2021, με το τελικό «ταμείο» να ξεπερνά αισθητά τις προβλέψεις των αναλυτών στην αρχή του έτους. Ο λόγος; Η καλύτερη του αναμενομένου πορεία πλειάδας εταιρειών του Χρηματιστηρίου Αθηνών και η ανθεκτικότητα που επιδεικνύει στη διάρκεια και αυτής της κρίσης η εγχώρια επιχειρηματικότητα. Στην αρχή της χρήσης, ελάχιστοι ήταν οι πιο αισιόδοξοι, οι οποίοι εκτιμούσαν πως οι διανομές εσόδων θα φτάσουν τα επίπεδα του 2017 και του 2018, δηλαδή το 1,3 δισ. συνολικά με τη μορφή μερισμάτων, επιστροφών κεφαλαίου και άλλων μορφών επιβράβευσης των μετόχων. Τα 2,2 δισ. του 2019, χρονιάς-ρεκόρ για τον τουρισμό, τα έσοδα ως προς τον λόγο του ΑΕΠ φάνταζαν απλησίαστα, με το που ξέσπασε η πανδημία άρχισαν τα «κλειδώματα» στην οικονομία, η μία μετάλλαξη διαδεχόταν την άλλη… Κι όμως, τα οικονομικά αποτελέσματα του πρώτου εξαμήνου (2021) κατέδειξαν το «σκληρό μέταλλο» των ελλήνων επιχειρηματιών, με τις εταιρείες τους να πλησιάζουν σε κύκλο εργασιών αντίστοιχο του 2019. Με βάση τα οικονομικά αποτελέσματα 2020, 8

Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2021

οι αναλυτές εκτιμούσαν πως οι διανομές θα κυμανθούν το πολύ σε 1,3 δισ., για να ανεβάσουν τον πήχη, με γνώμονα την περίοδο Ιανουαρίου-Ιουνίου, στο 1,5 δισεκατομμύριο. Πλέον, μετά και την ολοκλήρωση της ανακοίνωσης μεγεθών τρίτου τριμήνου, με την υλοποίηση ορισμένων επιχειρηματικών συμφωνιών, ο πήχης ανεβαίνει σε 1,8 δισ., καθώς στις τακτικές διανομές προέκυψαν και έκτακτες, ως απόρροια των αποτελεσματικών διοικητικών ενεργειών, που απέφεραν «ζεστό χρήμα» στους μετόχους. Παράλληλα, η συγκρατημένη αισιοδοξία για το 2022, συνδυαστικά με την υλοποίηση σημαντικών επενδυτικών προγραμμάτων, τη διατήρηση του κόστους χρήματος σε αρκετά ελκυστικά επίπεδα, την περαιτέρω επέκταση της παρουσίας στις διεθνείς αγορές, οδήγησε 9 εισηγμένες στην έκτακτη διανομή επιπλέον εσόδων στους μετόχους: ΟΤΕ, Motor Oil, Τέρνα Ενεργειακή, Quest Holdings, Papoutsanis, Πλαίσιο, Πλαστικά Θράκης, Μύλοι Κεπενού και Attica Συμμετοχών αποτελούν την πειστικότερη απόδειξη πως η εγχώρια επιχειρηματικότητα «χαλυβδώθηκε» στη διάρκεια της υπερδεκαετούς μνημονιακής κρίσης και ήδη αντιπαρέρχεται με αρκετές δυνάμεις και την υγειονομική, λόγω πανδημίας Covid-19. Επιπροσθέτως, το 2021 υπήρξαν περιπτώσεις

εισηγμένων που μετά από χρόνια ξαναθυμήθηκαν τους μετόχους τους και, με γνώμονα την επίτευξη κερδών, προχώρησαν σε διανομή εσόδων. Byte Computer, Trastor, Έλαστρον, Αφοί Κορδέλλου είναι ενδεικτικές περιπτώσεις εταιρειών που επανέρχονται επενδυτικά στο προσκήνιο. Συνολικά, 59 είναι οι εταιρείες που το 2021 διένειμαν το 90% των καθαρών κερδών τους, δίνοντας έτσι κίνητρα διακράτησης στους επενδυτές που τις εμπιστεύτηκαν. Η προτίμηση αυτή αποδίδεται και σε λόγους αντικειμενικούς, όπως λ.χ. η μηδενική απόδοση προθεσμιακών καταθέσεων, η διαφορά από άλλες τοποθετήσεις (χαμηλού ρίσκου), όπως τα κρατικά-εταιρικά ομόλογα, η απουσία εναλλακτικών προϊόντων κ.ά. Με βάση την τρέχουσα αποτίμηση των εισηγμένων στο Χρηματιστήριο Αθηνών, η μέση μερισματική απόδοση διαμορφώνεται πάνω από 3%. Συγκεκριμένα (με τιμές Τετάρτης 8 Δεκεμβρίου) στο 3,8%, δηλαδή υψηλότερα του ευρωπαϊκού μέσου όρου, που είναι στο 3,1%, και του 1,4% της Wall Street. Ενθαρρυντικές είναι οι εκτιμήσεις των ξένων οίκων για την επόμενη χρήση, παρά τις εντεινόμενες ανησυχίες για ισχυρή διόρθωση στη Νέα Υόρκη, που θα μπορούσε να παρασύρει χαμηλότερα τα χρηματιστήρια. Για τη

ΧΡΗΜΑ 9

χρηματιστήριο

Σχεδόν 2 δισ. ευρώ θα διανείμουν οι εισηγμένες στους μετόχους και επενδυτές τους το 2021, με το τελικό «ταμείο» να ξεπερνά αισθητά τις προβλέψεις των αναλυτών στην αρχή του έτους.

Citigroup ο εκτιμώμενος δείκτης p/e για το 2021 είναι στις 12,3 φορές και τις 9,7 για το 2022, πολύ χαμηλότερος σε σχέση με την Ευρώπη και τις ΗΠΑ. Η JP Morgan εκτιμά πως οι μετοχές των ελληνικών εταιρειών είναι από τις φθηνότερες στην Ευρώπη, υπολογίζοντας σε 12,6 φορές τα κέρδη (του 2021) έναντι 17 του ευρωπαϊκού μέσου όρου. Η HSBC δίνει σύσταση για απόδοση μεγαλύτερη της αγοράς (overweight) για τις εισηγμένες ενώ και η Goldman Sachs θέτει 10%-15% υψηλότερα τον πήχη, με ορίζοντα το τέλος του 2022. Τι θα μπορούσαν να περιμένουν οι επενδυτές/ μέτοχοι από τις εισηγμένες το 2022; Διανομές εσόδων με βάση τα τακτικά μερίσματα που δόθηκαν φέτος τουλάχιστον 1,5 δισ. ευρώ. Με γνώμονα τα οικονομικά αποτελέσματα τρίτου τριμήνου, την επαναφορά πολλών εταιρειών στη λειτουργική κερδοφορία, την ανάκαμψη σημαντικών κλάδων της οικονομίας (λ.χ. μεταλλουργία, διύλιση κ.ά.) σε μερίσματα ή επιστροφή κεφαλαίου, θα μπορούσαν να προχωρήσουν περί τις 12-17 εισηγμένες, ανεβάζοντας κι άλλο τον πήχη. Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι σε σύνολο 115 εταιρειών οι 96 βελτίωσαν την οικονομική θέση τους (είτε 10

Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2021

μεγαλύτερα κέρδη είτε μικρότερες ζημίες), με τον κύκλο εργασιών να ενισχύεται κατά 15,9% αυτό το διάστημα. Οι αναλυτές επιφυλάσσονται μεν για το τέταρτο τρίμηνο –λόγω της δραματικής επιβάρυνσης στα κόστη παραγωγής, με πιθανή τη μείωση της ζήτησης/κατανάλωσης–, πλην όμως εκτιμούν πως ένα σημαντικό μέρος του βάρους θα μπορούσε να αντισταθμιστεί το 2022 από την επίτευξη μεγαλύτερων τζίρων σε κλάδους που θα ευνοηθούν από τη «μόχλευση» των κεφαλαίων (μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης). Ο στόχος της υπερκάλυψης των 2 δισ. είναι εφικτός –υπό προϋποθέσεις– συντείνουν οι εκτιμήσεις των αναλυτών, παρότι ακόμη είναι πολύ νωρίς, καθώς παραδοσιακές δυνάμεις (ΟΤΕ, ΟΠΑΠ, Coca-Cola, Mytilineos), εξαγωγικές (ElvalHalcor, Cenergy, Πλαστικά Θράκης, Κρι Κρι, Καρέλιας, Πλαστικά Κρήτης, Papoutsanis κ.ά.), κλάδοι σε ανοδική τροχιά για δεύτερο συνεχόμενο χρόνο (μεταλλουργία, πληροφορική), κλάδοι που θα μπορούσαν να επανακάμψουν (τουρισμός, αερομεταφορές, ακτοπλοΐα) μπορούν να ξεπεράσουν τις τωρινές προβλέψεις, φτάνοντας τα 2,2 δισ. (του 2019). Θα πρόκειται για τα περισσότερα έσοδα που θα έχουν διανεμηθεί τα τελευταία 10 χρόνια

(μαζί με του 2019), προσδίδοντας στο 2022 τον χαρακτήρα ορόσημου. Το στοίχημα βασικών μετόχων, επενδυτών και διαχειριστών θα κερδηθεί (ή θα χαθεί) με το ενδεχόμενο «γύρισμα» του τραπεζικού κλάδου. Κοινός στόχος των διοικήσεων για το 2022 είναι η επίτευξη μεγαλύτερης απόδοσης ιδίων κεφαλαίων-κερδοφορίας, εξέλιξη που θα άνοιγε τον δρόμο για τη διανομή εσόδων μετά από 14 χρόνια για τον κλάδο. Η τελευταία χρονιά που έδωσαν μέρισμα οι τράπεζες ήταν το 2008 (αφορούσε τη χρήση 2014). Τα αποτελέσματα εννεαμήνου «ανοίγουν αυτό το παράθυρο», μένει ωστόσο να γίνει πολλή δουλειά ακόμη. Όμως, αν τα νέα κόκκινα δάνεια (λόγω πανδημίας) και η εκκαθάριση υφιστάμενων κ.λπ. διατηρηθούν εντός των εκτιμήσεων, τότε μειώνεται το κόστος κινδύνου και οι τράπεζες διενεργούν λιγότερες προβλέψεις, επηρεάζοντας θετικά το τελικό αποτέλεσμα. Έτος μονοψήφιων συντελεστών NPEs το 2022, θα μπορούσε, σύμφωνα με τους αναλυτές, να ξαναβάλει τον τραπεζικό κλάδο στη θέση του «οδηγού». • • • ΔΙΑΝΟΜΕΣ 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 Σε δισ. ευρώ.

ΜΕΡΙΣΜΑΤΩΝ 0,6 0,6 0,7 0,9 1,0 1,3 1,3 2,2 1,8 2,0 plus (;)

[φάκελος] αποτύπωμα EKE-ESG

Εταιρική υπευθυνότητα, ESG και βιώσιμη ανάπτυξη Το αποτύπωμα των επιχειρήσεων

Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2021

Γράφει η Κυρέλα Πέτρου

Στο πλαίσιο της κλιματικής κρίσης και της αποδυναμωμένης κοινωνικής συνοχής που βιώνουμε, τα ενδιαφερόμενα μέρη μιλούν για κινητοποίηση, ανάληψη ηγεσίας και συλλογική δράση, για την οικοδόμηση μιας ευημερούσας και χωρίς αποκλεισμούς κοινωνίας, επιδιώκοντας παράλληλα τη συμβολή στην πράσινη και ψηφιακή μετάβαση. Η πανδημία και οι συνέπειές της είχαν ως αποτέλεσμα τη διεύρυνση του κοινωνικού χάσματος και έκαναν πιο αισθητές από ποτέ τις ανισότητες μεταξύ των διαφόρων κοινωνικών ομάδων, καθώς οι πιο ευάλωτοι επηρεάστηκαν, και συνεχίζουν να επηρεάζονται, σε μεγάλο βαθμό. Θέματα όπως η διαφάνεια των εταιρικών δραστηριοτήτων και των συναλλαγών, η πλήρης ενημέρωση, η σήμανση και ιχνηλασιμότητα των προϊόντων της, η διασφάλιση της ποιότητας και της ασφάλειάς τους, ο σεβασμός των δικαιωμάτων του καταναλωτή, η υπεύθυνη διαχείριση της εφοδιαστικής αλυσίδας κ.ά. βρίσκονται στο επίκεντρο της επιχειρηματικής προσπάθειας βελτίωσης για αειφορία. Η Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη (ΕΚΕ) αποτελεί την ουσιαστική έκφραση της κοινωνικής υπευθυνότητας των επιχειρήσεων. Το εργασιακό περιβάλλον είναι μία από τις περιοχές που χρήζουν κοινωνικής υπευθυνότητας και στις οποίες οι επιχειρήσεις μπορούν να εφαρμόσουν προγράμματα Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης. Επιπλέον, πολιτικές ΕΚΕ μπορούν να ασκηθούν σε τομείς όπως το περιβάλλον και η βιώσιμη διαχείρισή του, ο άνθρωπος και η παιδεία.

φάκελος - αποτύπωμα EKE-ESG

τη σημερινή πραγματικότητα, περισσότερο από ποτέ άλλοτε, οι επιχειρήσεις καλούνται να λειτουργήσουν μέσα σε ευμετάβλητα πλαίσια και να εντείνουν τις προσπάθειές τους για τη διασφάλιση της βιωσιμότητάς τους. Περισσότερο από κάθε άλλη φορά, τα ενδιαφερόμενα μέρη (stakeholders) απαιτούν από αυτές να λειτουργούν με υπευθυνότητα και διαφάνεια. Όλο και περισσότερο –ανεξάρτητα από το μέγεθός τους– οι επιχειρήσεις αναγνωρίζουν την αυξανόμενη σημασία της φήμης τους και των κινδύνων που την επηρεάζουν, ενώ αποδέχονται τη σημασία και τα οφέλη που προκύπτουν από την εφαρμογή υπεύθυνων επιχειρηματικών πρακτικών.

Περισσότερο από κάθε άλλη φορά, τα ενδιαφερόμενα μέρη (stakeholders) απαιτούν από τις επιχειρήσεις να λειτουργούν με υπευθυνότητα και διαφάνεια.

Με την εφαρμογή των πρακτικών κοινωνικής υπευθυνότητας επιτυγχάνεται η δημιουργία μιας αμφίδρομης σχέσης με οφέλη για όλους τους συμμετέχοντες. Ένα τέτοιο πλέγμα κοινωνικής δράσης συμπεριλαμβάνει μετόχους, προμηθευτές, εργαζομένους, αλλά και το ευρύτερο κοινωνικό σύνολο στο οποίο δραστηριοποιούμαστε. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε μια φιλόδοξη και ολοκληρωμένη δέσμη μέτρων, με σκοπό τη βελτίωση της ροής χρημάτων προς βιώσιμες δραστηριότητες σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η νέα ευρωπαϊκή οδηγία για την εταιρική αναφορά βιωσιμότητας (CSRD-Corporate Sustainability Reporting Directive) προτείνεται ως θεμέλιο για την επίτευξη μιας βιώσιμης οικονομίας. Απαιτεί από τις εταιρείες να μοιράζονται πιο στοχευμένες, αξιόπιστες και εύκολα προσβάσιμες πληροφορίες ως βάση για βιώσιμη λήψη αποφάσεων. Tα δεδομένα ESG (Environmental, Social and Governance) αναφέρονται σε μετρήσεις που σχετίζονται με άυλα περιουσιακά στοιχεία εντός της επιχείρησης. Μελέτες καταδεικνύουν ότι τα άυλα περιουσιακά στοιχεία αποτε-

λούν ένα αυξανόμενο ποσοστό της μελλοντικής αξίας της επιχείρησης. Ενώ υπάρχουν πολλοί τρόποι να σκεφτούμε τις μετρήσεις άυλων περιουσιακών στοιχείων, αυτοί οι τρεις βασικοί παράγοντες μαζί αποτελούν μια «ετικέτα» που έχει υιοθετηθεί σε ολόκληρη τη χρηματοοικονομική βιομηχανία. Χρησιμοποιούνται για χιλιάδες σκοπούς, με απώτερο στόχο τη μέτρηση στοιχείων που σχετίζονται με τη βιωσιμότητα και τον κοινωνικό αντίκτυπο μιας επιχείρησης. Ειδικότερα, πρόκειται για τα κριτήρια που σχετίζονται με τις περιβαλλοντικές και κοινωνικές επιδόσεις των εταιρειών, καθώς και τις επιδόσεις στην εταιρική διακυβέρνηση, και τις βοηθούν να δημοσιοποιούν σημαντικές και χρήσιμες πληροφορίες για λήψη αποφάσεων από τους επενδυτές και τις τράπεζες. Οι επιχειρήσεις που ενσωματώνουν τέτοια κριτήρια στη στρατηγική βιώσιμης ανάπτυξης επιδεικνύουν μεγαλύτερη διαφάνεια και γίνονται πιο «ελκυστικές» για επενδυτές, και λαμβάνουν πιο εύκολα χρηματοδότηση από τράπεζες, καθώς αποδεικνύουν με αυτόν τον τρόπο τη βιωσιμότητά τους. ΧΡΗΜΑ 13

φάκελος - αποτύπωμα EKE-ESG

Πρόσφατα, το ελληνικό χρηματιστήριο απέκτησε δείκτη ESG και στη συνέχεια η κ. Βασιλική Λαζαράκου, πρόεδρος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς και μέλος του Management Board της ESMA, μας μιλάει για τη σημασία του και τη μέχρι τώρα πορεία του.

Κυρία Λαζαράκου, πόσο σημαντική είναι η υιοθέτηση στρατηγικής ESG ως μοχλού ανάπτυξης των επιχειρήσεων και προσέλκυσης κεφαλαίων; Η ενσωμάτωση των κριτηρίων ESG (Περιβάλλον-Κοινωνία-Διακυβέρνηση) και η μετάβαση σε ένα βιώσιμο μέλλον με όρους ESG είναι πλέον μονόδρομος, ιδιαίτερα για τις επιχειρήσεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση, δεδομένης της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας και των κεφαλαίων που θα διατεθούν για τον μετασχηματισμό της ευρωπαϊκής οικονομίας. Ειδικότερα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, από το 2019, με την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, έθεσε ως αναπτυξιακή στρατηγική ολόκληρης της Ευρώπης τη μετάβαση σε μια καθαρή, κυκλική οικονομία. Μάλιστα, για τον σκοπό αυτό, αναμένεται μια κινητοποίηση βιώσιμων επενδύσεων ύψους τουλάχιστον 1 τρισ. ευρώ κατά την επόμενη δεκαετία, δίδοντας μεγάλη βαρύτητα στην υποστήριξη αυτών που πλήττονται περισσότερο από τη μετάβαση. Ως προς τη σημασία που δίδεται, πλέον, από τους επενδυτές στα θέματα ESG και στον τρόπο που οι εταιρείες ενσωματώνουν στη στρατηγική τους τα κριτήρια αυτά είναι δεδομένο ότι είναι ολοένα και αυξανόμενη. Κατά τη γνώμη μου, αυτό είναι γιατί τα κριτήρια αυτά δεν είναι τίποτα άλλο από εκπλήρωση της απαίτησης των καταναλωτών και επενδυτών, αντίστοιχα, για κοινωνικά και περιβαλλοντικά υπεύθυνες εταιρείες καθώς και 14

Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2021

για εταιρείες που έχουν ορθή διακυβέρνηση και διαφάνεια στον τρόπο λειτουργίας τους. Συνεπώς, οι εισηγμένες εταιρείες που επιθυμούν να είναι ελκυστικές στους επενδυτές θα πρέπει να εφαρμόσουν στρατηγικές ευθυγράμμισης με τα ESG και να αναπτύξουν μια στρατηγική ως προς το πώς θα ενσωματώσουν τα κριτήρια ESG στην πολιτική τους. Σε δεύτερο στάδιο, θα πρέπει να γίνεται σωστή ενημέρωση ως προς τα κριτήρια αυτά από τις εταιρείες, προκειμένου να γνωρίζουν οι επενδυτές αν οι εταιρείες έχουν ενσωματώσει τέτοια κριτήρια και με ποιον τρόπο. Σημειώνεται ότι, σε αυτήν τη χρονική στιγμή μάλιστα, διαμορφώνεται και ολοκληρώνεται και το πλαίσιο της ευρωπαϊκής νομοθεσίας που ρυθμίζει όλα τα σχετικά θέματα γνωστοποιήσεων, με κύριο στόχο την αποφυγή του greenwashing. Η ευρωπαϊκή νομοθεσία για τη βιώσιμη χρηματοδότηση αποτελεί, λοιπόν, μια σημαντική ευκαιρία και για την ενίσχυση της μακροπρόθεσμης ανταγωνιστικότητας των ελληνικών επιχειρήσεων, αλλά και της Ελλάδας συνολικά. Τι θα λέγατε ότι θα μπορούσαμε να αποκομίσουμε ως πρώτο συμπέρασμα από τη μέχρι τώρα πορεία του δείκτη Athex ESG; Είναι σημαντικό ότι το ΧΑ προχώρησε στη δημιουργία δείκτη ESG. Η δημιουργία ειδικού δείκτη επιτρέπει στους διαχειριστές να αξιολογήσουν περαιτέρω με βάση συγκεκριμένα κριτήρια τις εισηγμένες εταιρείες. Θα ήθελα να επισημάνω ότι ο δείκτης έχει μια μικρή ακόμη διάρκεια ζωής (αρχές Αυγούστου) και συνεπώς το χρονικό διάστημα δεν είναι επαρκές για την εξαγωγή συμπερασμάτων. Ωστόσο, κρίνοντας από την αναθεώρηση του δείκτη τον Νοέμβριο, πρέπει να σημειώσουμε δύο θετικά στοιχεία. Προστέθηκαν κι άλλες εταιρείες, οι οποίες πληρούσαν τα κριτήρια καταλληλόλητας, και επιπλέον αυξήθηκε το βάρος των εταιρειών, το οποίο λαμβάνει φυσικά και την ESG βαθμολόγηση των εταιρειών. Συνεπώς, διαπιστώνεται ολοένα και μεγα-

λύτερη ευαισθητοποίηση των εισηγμένων εταιρειών στα θέματα ESG και αντίστοιχα παρατηρείται μια θετική ένδειξη της σημασίας που αρχίζουν να δίδουν στα θέματα αυτά. Τα κριτήρια ESG διαμορφώνουν μια νέα πραγματικότητα στις επενδύσεις και οι εταιρείες οι οποίες θα προσαρμοστούν και θα διαμορφώσουν κατάλληλα τη στρατηγική τους θα είναι αυτές που θα καταστούν σε βάθος χρόνου ανταγωνιστικές σε ευρωπαϊκό αλλά και παγκόσμιο επίπεδο.

publi

Δίπλα σε όσους

έχουν ανάγκη Η κοινωνική προσφορά είναι βαθιά ριζωμένη στο DNA της εταιρείας. Η επιτυχία μιας εταιρείας δεν αποτυπώνεται μόνο στα οικονομικά της νούμερα, ούτε στη στρατηγική που ακολουθεί. Αποτυπώνεται και με τον τρόπο που αυτή μετακυλίεται στην κοινωνία. Ένα τρανό παράδειγμα της επιτυχίας αυτής αποτελεί και η Πλαίσιο Computers. Η Πλαίσιο αντιλαμβάνεται την εταιρική της παρουσία ως ένα ενεργό κύτταρο στην κοινωνία. Έτσι, με πρεσβευτή της αξίας αυτής την ομάδα εθελοντών της εταιρείας «Πλάι σου», υλοποιεί διαχρονικά δράσεις που δίνουν πρόσβαση σε υποδομές και εργαλεία που προάγουν την ενίσχυση της τεχνολογίας στην εκπαιδευτική διαδικασία, ενώ παράλληλα έχει ανταποκριθεί σε όλες τις μεγάλης εμβέλειας έκτακτες ανάγκες των τελευταίων ετών. Η ομάδα «Πλάι σου» δίνει το «παρών» κάθε φορά που υπάρχει ανάγκη και αριθμεί πάνω από 300 ενεργά μέλη, από τα οποία ξεκινούν όλες οι εθελοντικές δράσεις της Πλαίσιο –300 μέλη με όρεξη και πάθος για προσφορά, που αναλαμβάνουν ενεργά δράση όπου και όπως μπορούν. Ενώνοντας τις δυνάμεις τους με διάφορους οργανισμούς και μη κερδοσκοπικά σωματεία, ταξιδεύουν ακόμη και σε νησιά της άγονης γραμμής προσφέροντας είδη τεχνολογίας αλλά ακόμη και ιατρικές υπηρεσίες. Φέτος, σε μια ιδιαίτερη χρονιά για τον τόπο μας, που δοκιμάστηκε από τις καταστροφικές πυρκαγιές, η ομάδα «Πλάι σου» ήταν παρούσα στη Βόρεια Εύβοια, κάνοντας πράξη την υπόσχεσή της να είναι δίπλα σε αυτούς που έχουν ανάγκη, δωρίζοντας σχολικές τσάντες και την απαραίτητη γραφική ύλη στους 3.089 μαθητές που φοιτούν στα σχολεία των πυρόπληκτων περιοχών της Εύβοιας. Πάνω από 35.000 σχολικά είδη και μια μικρή γιορτή για την έναρξη της σχολικής χρονιάς γέμισαν χαμόγελα όλους τους μαθητές. Αξίζει να αναφερθεί πως, λειτουργώντας με γρήγορα αντανακλαστικά, ανταποκρίθηκαν πρώτοι και σε έκτακτες ανάγκες που προέκυψαν στην περιοχή, παρέχοντας αναγκαίο οικιακό εξοπλισμό. Παράλληλα, η ομάδα «Πλάι σου» έχει δημιουργήσει τη limited σειρά Ηugtag, η οποία περιλαμβάνει προϊόντα χρηστικής αξίας και είναι σχεδιασμένα από τους εθελοντές της ομάδας. Η σειρά Hugtag έχει σχεδιαστεί ώστε μέρος των εσόδων από τις πωλήσεις των προϊόντων αυτών να πηγαίνει σε διάφορους φορείς με σκοπό την υποστήριξή τους. Το 2021, μέσω της σειράς Hugtag υποστηρίχθηκε το έργο της Ένωσης «Μαζί για το Παιδί» αλλά και του Ινστιτούτου Prolepsis. Ταυτόχρονα,

στηρίζει σταθερά το έργο του Make-A-Wish Ελλάδος, έχοντας βάλει το δικό της λιθαράκι στη πραγματοποίηση ευχών των παιδιών. Ακόμη, η Πλαίσιο, έχοντας ως στόχο να αναδείξει το όραμά της –να προσφέρει δηλαδή τα κατάλληλα εφόδια στους νέους για την επίτευξη των στόχων τους–, δημιούργησε την ομάδα αγωνιστικής ρομποτικής Plaisiobots, η οποία αποτελείται από παιδιά συνεργατών της εταιρείας. Κορυφαία στιγμή της ομάδας το Χρυσό Μετάλλιο στη Διεθνή Ολυμπιάδα Ρομποτικής IROC στο Daegu της Νότιας Κορέας. Τα παιδιά, με την καθοδήγηση της προπονήτριας και παγκόσμιας πρωταθλήτριας ρομποτικής Διάνας Βουτυράκου, κατασκεύασαν ένα ρομποτικό μπαστούνι που απευθύνεται σε άτομα με προβλήματα όρασης. Η Πλαίσιο και η ομάδα «Πλάι σου» βρίσκονται ενεργά δίπλα στην κοινωνία, με προγράμματα, δράσεις και δωρεές που δίνουν ευκαιρίες και εξελίσσουν. Γιατί η καινοτομία της Πλαίσιο δεν σταματά στα προϊόντα της. Ως ενεργό μέρος της κοινωνίας, εμπνέει, στηρίζει και αναλαμβάνει δράση μέσα από ξεχωριστές και καινοτόμες ενέργειες, παραμένοντας υπόδειγμα ακόμα και για επιχειρήσεις εκτός του κλάδου της. • • • ΧΡΗΜΑ 15

φάκελος - αποτύπωμα EKE-ESG

ΕΚΕ και ΜμΕ Ο ρόλος των Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων (ΜμΕ) είναι καταλυτικός για την ευρωπαϊκή και εθνική οικονομία. Τα περισσότερα από 25 εκατομμύρια των ΜμΕ της Ευρωπαϊκής Ένωσης αποτελούν το μεγαλύτερο κομμάτι της ευρωπαϊκής αγοράς: δημιουργούν νέες θέσεις εργασίας, προωθούν καινοτομίες και στηρίζουν την οικονομία των τοπικών κοινοτήτων. Παραδοσιακά, οι ΜμΕ ασχολούνται με την ΕΚΕ οικειοθελώς, παρακινούμενες από προσωπική αίσθηση ευθύνης του ιδιοκτήτη. Παράλληλα, η εμπειρία έχει δείξει ότι σε μεγάλο βαθμό οι ΜμΕ δεν γνωρίζουν τον βαθμό επίδρασής τους στο περιβάλλον και στην κοινωνία. Η εμπλοκή των ΜμΕ με την ΕΚΕ είναι δυνατό να οδηγήσει σε πολλαπλά οφέλη τόσο για τις ίδιες όσο και για τα ενδιαφερόμενα μέρη τους, όλους εκείνους δηλαδή που επηρεάζονται από ή τις επηρεάζουν στη λειτουργία τους, αποτελώντας τελικά μια νέα μορφή «επιχειρηματικού κεφαλαίου».

Το επιχειρηματικό περιβάλλον στις μέρες μας αλλάζει γοργά. Οι ιδιοκτήτες και τα στελέχη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων καλούνται σήμερα να κατανοήσουν πως ό,τι θεωρούσαμε δεδομένο στο παρελθόν για το φυσικό περιβάλλον, τις σχέσεις με τον άνθρωπο, την κοινωνία και τον ρόλο των επιχειρήσεων, μεταβάλλεται. Κύρια προσπάθεια των ΜμΕ, ιδιαίτερα στην Ελλάδα, δεδομένων των συνθηκών, είναι ο καθημερινός αγώνας για συνέχιση της λειτουργίας. Επομένως, η προσέγγισή της ΕΚΕ από πλευράς τους θα πρέπει να είναι προσαρμοσμένη στις ειδικές συνθήκες και ανάγκες τους. Πολλοί είναι οι παράγοντες που έκαναν το θέμα της κοινωνικής ευθύνης των επιχειρήσεων επίκαιρο, όχι μόνο για τις μεγάλες επιχειρήσεις, αλλά και για τις μικρομεσαίες, δημιουργώντας ένα νέο πλαίσιο, μέσα στο οποίο οι επιχειρήσεις καλούνται σήμερα να αντιμετωπίσουν τις αυξανόμενες προσδοκίες όλων των ενδιαφερόμενων μερών απέναντι στον τρόπο με τον οποίο λειτουργούν

Η υιοθέτηση της Agenda 2030 των Ηνωμένων Εθνών για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη και των 17 Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης (SDGs) από όλα τα κράτη-μέλη αποτελεί ορόσημο για τη διεθνή κοινότητα.

Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2021

και συμπεριφέρονται. Ειδικότερα: Παγκοσμιοποίηση: Η παγκοσμιοποίηση και η απελευθέρωση των αγορών, με τα αμφισβητούμενα αποτελέσματά τους. Ανάπτυξη της Κοινωνίας των Πολιτών: Η ενίσχυση της ευαισθησίας των πολιτών σε θέματα προστασίας του φυσικού και κοινωνικού περιβάλλοντος. Αστικοποίηση: Η αυξανόμενη αστικοποίηση των πληθυσμών, ιδιαίτερα στις αναπτυσσόμενες χώρες. Γνώση: Η κοινωνία της γνώσης, της νέας τεχνολογίας και του πλουραλισμού της πληροφόρησης. Βιώσιμη Ανάπτυξη: Η βιώσιμη ανάπτυξη, που υποδηλώνει την οικονομική ανάπτυξη που είναι οικολογικά ευαίσθητη και κοινωνικά δίκαιη.

άρθρο

H Lidl Ελλάς δημιουργεί αξία για την Ελλάδα του αύριο

Η εταιρεία, πιστή στο πρόγραμμα εταιρικής υπευθυνότητας που ακολουθεί, παρουσιάζει το έκτο κατά σειρά Socioeconomic Impact Report και τo δεύτερo Social Return on Investment Study.

ναγνωρίζοντας τη σημασία της ευρύτερης επίδρασής της στην εθνική οικονομία και στις θέσεις εργασίας, η εταιρεία θέλησε και φέτος να προσμετρήσει την άμεση και έμμεση συνεισφορά της, για την περίοδο Μάρτιος 2020-Φεβρουάριος 2021, με την κατάρτιση του έκτου Socioeconomic Impact Report. Σκοπός της μελέτης, για ακόμη μία φορά, είναι να προσδιορίσει και να αξιολογήσει τις επιδράσεις που δημιουργούνται από τη λειτουργία της εταιρείας στην Ελλάδα για την οικονομία και την κοινωνία της χώρας. Ως σημείο αναφοράς της λογοδοσίας και στρατηγικής της, η Lidl Eλλάς ορίζει τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών. Με γνώμονα τη διαφάνεια και την αντικειμενικότητα, η εταιρεία απευθύνεται σε όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη της, καθώς και σε ενδιαφερόμενους κοινωνικούς και οικονομικούς φορείς, ώστε να διαμορφώσουν μια συνολική αντίληψη της οικονομικής και κοινωνικής αξίας που δημιουργεί η Lidl Ελλάς στη χώρα μας. Επιπλέον, η Lidl Ελλάς πραγματοποίησε για δεύτερη συνεχή χρονιά Social Return on Investment (SROI) Study, θέλοντας να μεταφράσει τις επενδύσεις της στο CTY Greece, το Κέντρο για Χαρισματικά και Ταλαντούχα Παιδιά του Κολλεγίου Ανατόλια, σε κοινωνική αξία. Για το διάστημα Ιανουάριος 2014-Δεκέμβριος 2020, με τη συμβουλευτική υποστήριξη του τμήματος υπηρεσιών Κλιματικής Αλλαγής και Βιώσιμης Ανάπτυξης της ΕΥ Ελλάδος, διεξήχθησαν μεταξύ άλλων

συνεντεύξεις, focus groups και ερωτηματολόγια στους εμπλεκομένους, με σκοπό την κατανόηση των αλλαγών που επήλθαν στις ζωές των επωφελούμενων από τη συμμετοχή τους στις δραστηριότητες του CTY Greece, που υποστήριξε η Lidl Ελλάς, τον εντοπισμό των σημαντικότερων αλλαγών που βίωσαν οι επωφελούμενοι και την ιεράρχησή τους, τη βελτίωση της αξιολόγησης της κοινωνικής αξίας που δημιουργείται από τις δραστηριότητες του κέντρου και την αποτίμηση της κοινωνικής αξίας που δημιουργήθηκε. Τα ευρήματα της έρευνας αποκάλυψαν πως για κάθε 1€ που επενδύθηκε, από τον Ιανουάριο 2014 έως τον Δεκεμβρίου 2020, από τη Lidl Ελλάς στο CTY Greece, έχουν δημιουργηθεί 3,7€ κοινωνικής αξίας μέσω των δραστηριοτήτων του κέντρου. • • • ΧΡΗΜΑ 17

φάκελος - αποτύπωμα EKE-ESG

Έρευνα: Εκθέσεις Βιωσιμότητας ESG & Sustainability Οι τάσεις στην Ελλάδα Αναγνωρίζοντας ότι η ενσωμάτωση των κριτηρίων ESG στη στρατηγική μιας επιχείρησης αποτελεί κομβικό παράγοντα για την εξασφάλιση μακροπρόθεσμης επιτυχίας, η Grant Thornton στην Ελλάδα πραγματοποίησε εξειδικευμένη έρευνα επί των συνολικά δημοσιευμένων στην Ελλάδα Εκθέσεων Βιωσιμότητας ESG & Sustainability για την τελευταία διετία (δημοσιεύσεις έως 17 Νοεμβρίου 2021). Το δείγμα της έρευνας αφορά σε 118 απολογισμούς επιχειρήσεων από 32 διαφορετικούς κλάδους της ελληνικής οικονομίας. Η έρευνα εστιάζεται στο κατά πόσον οι Απολογισμοί που δημοσιεύονται στην Ελλάδα ευθυγραμμίζονται με σχετικά διεθνή πρότυπα και οδηγίες που έχουν δοθεί από παγκοσμίως αναγνωρισμένους φορείς στα θέματα ESG και, μεταξύ άλλων κριτηρίων, εκτιμά το ποσοστό των Απολογισμών που επιβεβαιώνονται από τρίτο ανεξάρτητο φορέα, καθώς και το ποσοστό των εταιρειών που υποστηρίζουν τους Παγκόσμιους Στόχους για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη (UN SDGs).

Κύρια συμπεράσματα Η δημοσίευση Εκθέσεων/Απολογισμών Βιωσιμότητας (ESG Reports) στη χώρα μας έχει να επιδείξει πολύ υψηλό ποσοστό συμμόρφωσης με διεθνή πρότυπα και οδηγίες. Σύμφωνα με την έρευνα που πραγματοποιήθηκε, το 75% των Εκθέσεων που συνολικά δημοσιεύθηκαν έως τον Νοέμβριο του 2021 δήλωσαν πως έχουν εφαρμόσει τα διεθνή πρότυπα GRI standards, ενώ το 34% αυτών επιβεβαιώνεται από τρίτο ανεξάρτητο φορέα (εξωτερική επαλήθευση/διασφάλιση). Αντίθετα από ό,τι θα περίμενε κανείς, μόνο το 46% των εταιρειών που δημοσίευσαν Απολογισμό για τα έτη 2019-2020 είναι εισηγμένες εταιρείες στο Χρηματιστήριο Αθηνών, με το 54% να είναι μη εισηγμένες και ένα 20

Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2021

αξιόλογο ποσοστό, το 22%, να είναι μικρομεσαίες εταιρείες. Η τάση που βλέπουμε σχετικά με την περιοδικότητα της δημοσίευσης, το 81% των εταιρειών εκδίδουν σε ετήσια βάση Απολογισμό Εταιρικής Υπευθυνότητας/Βιώσιμης Ανάπτυξης, ενώ το υπόλοιπο 19% προτιμούν να εκδίδουν ανά διετία ή και τριετία. Τέλος, από το σύνολο των εισηγμένων εταιρειών στο Χρηματιστήριο Αθηνών μόνο το 42% αυτών δημοσιεύουν ετήσιο Απολογισμό ESG. Με βάση τα στοιχεία της έρευνας, το 39% των εταιρειών προωθούν τον Απολογισμό τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, το 95% των εταιρειών αναρτούν τον Απολογισμό ESG στην ιστοσελίδα τους, ενώ το 63% των εταιρειών που δημοσιεύουν Απολογισμό ESG έχουν σημαντική παρουσία και στο εξωτερικό.

Απολογισμοί βάσει GRI Standards ή/και UN COP Το 36% των Απολογισμών που μελετήθηκαν αποτελούν Αναφορά Προόδου σύμφωνα με τις 10 Αρχές του UN Global Compact. Το 75% των εταιρειών που μελετήθηκαν δημοσιεύουν Απολογισμό Εταιρικής Υπευθυνότητας/ Βιώσιμης Ανάπτυξης, εφαρμόζοντας τις δι-

εθνείς κατευθυντήριες οδηγίες του Οργανισμού GRI (GRI Standards). Το υπόλοιπο 25% των εταιρειών που μελετήθηκαν ακολουθούν διαφορετικές κατευθύνσεις/πρότυπα (UN Global Compact, SDGs κ.ά.) ή απλώς ενσωματώνουν κάποιες βασικές κατευθύνσεις των GRI Standards.

Απολογισμοί και SDGs Το 82% των εταιρειών αναφέρονται και παρουσιάζουν τους Παγκόσμιους Στόχους για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη (UN SDGs), ενώ το 18% αυτών δεν κάνουν καμία αναφορά στους Απολογισμούς τους. Επιπλέον, παρατηρήθηκε πως το 56% των εταιρειών που αποτυπώνουν τη συμβολή τους στους Παγκόσμιους Στόχους για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη συνδέουν και τα ουσιαστικά τους θέματα με συγκεκριμένους στόχους (SDGs), περιγράφοντας αναλυτικότερα τη συμβολή τους σε αυτούς. Το 34% των Απολογισμών των εταιρειών που μελετήθηκαν διαθέτουν εξωτερική επαλήθευση επιλεγμένων στοιχείων από τρίτο ανεξάρτητο μέρος, ενώ το 66% δεν διαθέτουν. Αυτό σημαίνει πως μόνο 1 στους 3 Απολογισμούς ελληνικών επιχειρήσεων έχει λάβει εξωτερική επαλήθευση από τρίτο μέρος.

άρθρο

Όμιλος Quest

Εταιρική Υπευθυνότητα στην ψηφιακή εποχή

ο θετικό αποτύπωμα ενός Οργανισμού, μέσα από την αναγνώριση και την ανταπόκριση σε ουσιαστικά θέματα βιώσιμης ανάπτυξης, συνδέεται άμεσα με την ανάπτυξη και την οικονομική επίδοσή του. Ο Όμιλος Quest συνδέει άμεσα τη βιώσιμη ανάπτυξη με τη λειτουργία του και θέτει τα θέματα ESG (Environment, Social, Governance) στο επίκεντρο της στρατηγικής του. Το 2021 αποτέλεσε χρονιά-σταθμό για τη μετάβαση της παγκόσμιας αγοράς στη νέα εποχή, επιταχύνοντας πολλές εξελίξεις και επιφέροντας πολλές αλλαγές. Η πανδημία COVID-19 και η κλιματική κρίση αναδεικνύουν το εύθραυστο της ανθρώπινης φύσης και την ανάγκη να αντιμετωπιστούν οι επείγουσες καταστάσεις με άμεσες και αποτελεσματικές λύσεις, αλλά και νέες προοπτικές και ευκαιρίες ώστε να οδηγηθούμε προς μια νέα, βιώσιμη οικονομία και κοινωνία. Είναι, λοιπόν, αναγκαίο οι επιχειρήσεις να διαμορφώσουν ένα νέο επιχειρηματικό μοντέλο, που λαμβάνει υπόψη του τα παραπάνω. Το νέο αυτό μοντέλο επιχειρείν απαιτεί επενδύσεις για τη δημιουργία μιας κουλτούρας βιώσιμης ανάπτυξης τόσο στο εσωτερικό των επιχειρήσεων όσο και στις σχέσεις τους με τους επιχειρηματικούς και κοινωνικούς τους εταίρους. Ο Όμιλος Quest συνδέει άμεσα τη βιώσιμη ανάπτυξη με τη λειτουργία του και θέτει τα θέματα ESG (Environment, Social, Governance) στο επίκεντρο της στρατηγικής

του. Ο Όμιλος έχει αναγνωρίσει εγκαίρως ότι το θετικό αποτύπωμα ενός Οργανισμού, μέσα από την αναγνώριση και την ανταπόκριση σε ουσιαστικά θέματα βιώσιμης ανάπτυξης, συνδέεται άμεσα με την ανάπτυξη και την οικονομική επίδοσή του. Η ενσωμάτωση των κριτηρίων ESG στη λειτουργία του Ομίλου γίνεται ολοένα και πιο ουσιαστική και είναι από τα θέματα που συνδιαμορφώνουν τους βραχυπρόθεσμους, μεσοπρόθεσμους και μακροπρόθεσμους στόχους των εταιρειών του Ομίλου, προκειμένου να ανταποκριθούν στις συνεχώς αυξανόμενες οικονομικές, κοινωνικές και περιβαλλοντικές ανησυχίες. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Όμιλος Quest συμπεριλαμβάνεται στις 35 πρώτες ελληνικές εισηγμένες εταιρείες που διαμόρφωσαν τον νέο ATHEX ESG INDEX του Χρηματιστηρίου Αθηνών. Η ενίσχυση της καινοτομίας, η ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού, η εμβάθυνση στην ισότητα και την ενσωμάτωση της διαφορετικότητας στο εργασιακό περιβάλλον, η σταθερή αύξηση του αριθμού των παρεχόμενων λύσεων τεχνολογίας, που συμβάλλουν στην ψηφιακή μετάβαση της κοινωνίας αλλά και στην αντιμετώπιση περιβαλλοντικών και κοινωνικών προκλήσεων, η σταθερή μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης καθώς και η αύξηση της χρήσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας/παραγωγής πράσινης ενέργειας, αποτελούν στρατηγικούς τομείς εστίασης του Ομίλου. O Όμιλος Quest κλείνει φέτος 40 χρόνια

παρουσίας στην ελληνική αγορά, έχοντας αφήσει το στίγμα του τόσο για τη θετική πορεία και τις επιτυχημένες κινήσεις του όσο και για το ήθος και τη φιλοσοφία του υπεύθυνου επιχειρείν που πρεσβεύει. Με όραμα να συνεχίσει να συμβάλλει ουσιαστικά στην ανάπτυξη της χώρας, επενδύει σε νευραλγικούς τομείς της οικονομίας, διατηρώντας παράλληλα πρωταγωνιστική θέση στον τομέα των ψηφιακών τεχνολογιών. Το επιχειρηματικό του μοντέλο χαρακτηρίζεται από έγκαιρη τοποθέτηση σε νέους και αναπτυσσόμενους τομείς, ευελιξία και προσαρμοστικότητα, συνεχείς επενδύσεις (137 εκατ. ευρώ επενδύθηκαν την περίοδο 2015-2020) και δημιουργία αξίας για όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη. Παρά τις δυσκολίες της δεκαετούς κρίσης και της πανδημίας, ο Όμιλος βρίσκεται σε τροχιά ανάπτυξης. Κατά το εννεάμηνο του 2021, όλες οι εταιρείες του Ομίλου παρουσίασαν ανάπτυξη και, ως αποτέλεσμα, ο Όμιλος κατέγραψε από συνεχιζόμενες δραστηριότητες σε ενοποιημένη βάση πωλήσεις 637 εκατ. ευρώ, EBITDA 46 εκατ. ευρώ και κέρδη προ φόρων 37 εκατ. ευρώ, επιτυγχάνοντας υψηλή διψήφια αύξηση. Τα ανωτέρω αποτελέσματα είναι τα καλύτερα που έχει επιτύχει έως σήμερα. Οι βάσεις για την καλή πορεία τόσο φέτος όσο και τα προηγούμενα χρόνια είναι αδιαμφισβήτητα οι αρχές και οι αξίες του Ομίλου, καθώς και το ανθρώπινο δυναμικό του – σήμερα, ο Όμιλος απασχολεί περισσότερους από 2.200 εργαζομένους. • • • ΧΡΗΜΑ 21

φάκελος - αποτύπωμα EKE-ESG

Στόχοι Βιώσιμης Ανάπτυξης ΟΗΕ (Sustainable Development GoalsSDGs) Η υιοθέτηση της Agenda 2030 των Ηνωμένων Εθνών για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη και των 17 Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης (SDGs) με τους 169 υποστόχους (targets) τους, τον Σεπτέμβριο του 2015, από όλα τα κράτη-μέλη του ΟΗΕ, αποτελεί ορόσημο για τη διεθνή κοινότητα, καθώς για πρώτη φορά τέθηκαν διεθνώς «οικουμενικοί» στόχοι, τους οποίους καλούνται να υλοποιήσουν όλες οι χώρες από κοινού, τόσο ανεπτυγμένες όσο και αναπτυσσόμενες. Στο πλαίσιο αυτό, η Agenda 2030 αποτελεί το θεματολόγιο της διεθνούς κοινότητας για την επίτευξη της βιώσιμης ανάπτυξης για όλους –δηλαδή μιας οικονομικής ανάπτυξης που θα εγγυάται την κοινωνική ευημερία χωρίς αποκλεισμούς και την προστασία του περιβάλλοντος και των φυσικών πόρων, προς όφελος όχι μόνο των σημερινών αλλά και των μελλοντικών γενεών– έως το 2030. Υπό αυτό το πρίσμα, όλοι οι SDGs είναι μεταξύ τους αλληλένδετοι και, ως εκ τούτου, απαιτούν μια πολύ πιο ολοκληρωμένη προσέγγιση όλων των τομέων πολιτικής, από την αντιμετώπιση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού (SDG 1), τη διασφάλιση καθολικής πρόσβασης σε ποιοτικές υπηρεσίες υγείας (SDG 3) και εκπαίδευσης (SDG4), την εξασφάλιση της πλήρους απασχόλησης και αξιοπρεπούς εργασίας για όλους (SDG8), τη μείωση των κοινωνικών και περιφερειακών ανισοτήτων (SDG 10) έως την εξασφάλιση της ολοκληρωμένης διαχείρισης των υδατικών πόρων (SDG 6), την προώθηση των ΑΠΕ και της ενεργειακής αποδοτικότητας (SDG 7) και την προστασία και βιώσιμη διαχείριση των θαλασσών (SDG 14). Περιλαμβάνουν, τέλος, και Στόχους οριζόντιου χαρακτήρα, όπως η οικοδόμηση αποδοτικών, αξιόπιστων και διάφανων θεσμών (SDG 16) και η ενίσχυση και προώθηση ανοιχτών, συμμετοχικών και δημοκρατικών διαδικασιών ως μέσα για την εφαρμογή τους (SDG 17). Σημειώνεται ότι οι Στόχοι που αφορούν σε 22

Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2021

Η πανδημία και οι συνέπειές της είχαν ως αποτέλεσμα τη διεύρυνση του κοινωνικού χάσματος και έκαναν πιο αισθητές από ποτέ τις ανισότητες.

τομείς θεματικής αρμοδιότητας του ΥΠΕΝ αντιστοιχούν σε περίπου 7 από τους συνολικά 17 Στόχους (βλ. SDG 6-ύδατα, SDG 7-βιώσιμη ενέργεια, SDG 11-βιώσιμες πόλεις, SDG 12-βιώσιμα πρότυπα παραγωγής και κατανάλωσης, SDG 13-κλιματική αλλαγή, SDG 14-θαλάσσιο περιβάλλον, SDG 15-βιοποικιλότητα), με τους περιβαλλοντικούς SDGs να λειτουργούν ως «καταλύτης» για την επίτευξη όλων των υπόλοιπων Στόχων. Για την Ελλάδα, οι SDGs παρέχουν μια σημαντική ευκαιρία για την ανάκαμψη και μετάβαση προς ένα νέο μοντέλο ανάπτυξης, με ισορροπία μεταξύ των τριών πυλώνων, οικονομικού, κοινωνικού και περιβαλλοντικού. Η υλοποίησή τους δε ξεπερνά τα όρια και τις αρμοδιότητες της κυβέρνησης και των υπουργείων και αφορά στο σύνολο των κοινωνικών εταίρων, από τον ιδιωτικό τομέα και την τοπική αυτοδιοίκηση έως την ακαδημαϊκή κοινότητα, τις ΜΚΟ και τις οργανώσεις πολιτών, οι οποίοι θα πρέπει να συμπράξουν για την επίτευξή τους. Η διεθνής κοινότητα παραμένει σταθερά προσηλωμένη στην επίτευξη των SDGs έως το 2030, καθώς οι Στόχοι επικεντρώνονται στο να μη «μείνει κανείς πίσω» (“leaving no one behind”) και στην άρση των ανισοτήτων κάθε είδους. Ως εκ τούτου, κατά την πρώτη Σύνοδο του Φόρουμ Υψηλού Πολιτικού Επιπέδου του ΟΗΕ για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη (UN HLPF) σε επίπεδο πρωθυπουργών, στο πλαίσιο της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών

(SDG Summit, Σεπτέμβριος 2019), υιοθετήθηκε Πολιτική Διακήρυξη που ορίζει την δεκαετία 2020-2030 ως «Δεκαετία Δράσης για την επίτευξη της Βιώσιμης Ανάπτυξης και των SDGs», δίνοντας πρωτίστως έμφαση στους Στόχους εκείνους με καταληκτική ημερομηνία το 2020, οι περισσότεροι εκ των οποίων είναι περιβαλλοντικοί και σχετίζονται με τη θαλάσσια και χερσαία βιοποικιλότητα (υποστόχοι των SDGs 14 και 15). Σε επίπεδο ΕΕ, οι SDGs αποτελούν κεντρική συνιστώσα της νέας Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας (EU Green Deal), η οποία θα παρέχει επιπλέον και το πλαίσιο των προγραμμάτων ανάκαμψης από την πανδημία προς την κατεύθυνση μιας πράσινης και βιώσιμης ανάκαμψης για όλα τα κράτη-μέλη (“build back better and greener”). Παράλληλα, ενσωματώνονται πλήρως στο Ευρωπαϊκό Εξάμηνο (βλ. Ετήσια Στρατηγική για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη 2020) ενώ πλέον το παράρτημα Ε των ετήσιων Εθνικών Εκθέσεων είναι αφιερωμένο στην πορεία επίτευξης των Στόχων σε κάθε κράτος-μέλος, με παρουσίαση ποσοτικών δεδομένων/δεικτών της Eurostat (βλ. Έκθεση για την Ελλάδα στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου-2020). Τέλος, καταβάλλεται προσπάθεια ώστε να εκπονηθεί μια ολοκληρωμένη Στρατηγική από τη νέα Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με χρονοδιαγράμματα, πλέγμα πολιτικών, χρηματοδοτικά και νομοθετικά εργαλεία κ.λπ., προκειμένου να εξασφαλιστεί η επίτευξη των SDGs από την ΕΕ (εντός ΕΕ, αλλά και εκτός) έως το 2030. • • •

συνέντευξη

Στον Χρήστο Ν. Κώνστα

κρυφή δύναμη του global business consulting για περισσότερα από 15 χρόνια αποτελεί τη «γέφυρα» ανάμεσα σε μεγάλες επιχειρηματικές συμφωνίες, πρωτοβουλίες τέχνης και projects των οποίων το μέγεθος κρίνεται από το γεγονός ότι όλοι εμείς δεν γνωρίζουμε καν την ύπαρξή τους. Η Ειρήνη Βανταράκη μιλά στο ΧΡΗΜΑ λίγες ώρες αφού το Παγκόσμιο Φόρουμ του 2022, λόγω της μετάλλαξης Όμικρον, μεταφέρεται για το καλοκαίρι, με φυσική παρουσία στο Νταβός, στην Ελβετία. Και μας αποκαλύπτει τι ετοιμάζει στο μεσοδιάστημα εδώ, στην Ελλάδα, στο πλαίσιο του Greek House Davos.

Ο ουρανός είναι πάντα η τοιχογραφία του μυαλού μας. Για αυτό τον κοιτάμε συνέχεια. Για αυτό έχει σημασία να είναι γαλάζιος, να έχει φως. Και στην Αθήνα, σε αυτό τουλάχιστον είμαστε τυχεροί. Ακόμη κι όταν όλα πάνε στραβά, το φωτεινό γαλάζιο, το μοναδικό χρώμα του ελληνικού ουρανού, είναι αιτία αισιοδοξίας. Το γραφείο της κ. Βανταράκη βρίσκεται στον Πύργο Αθηνών. Βλέπει όλη σχεδόν την Αθήνα. Είναι απλό, με έργα τέχνης και ανεπιτήδευτη αισθητική. Ένα laptop, καφές ζεστός και μεταλλικό νερό. Με το που μπαίνεις, σε ρωτά πολύ ευγενικά «τι θα πάρετε» και δικαιολογείται: Δεν έχω γλυκά στο γραφείο, η ζάχαρη αλλοιώνει τη σκέψη και την κρίση». Έχει δίκιο. Άλλωστε, όταν έχεις αναλάβει ένα τόσο σπουδαίο πρότζεκτ όπως το Ελληνικό Σπίτι στο Νταβός, κατανοείς ότι κάθε λεπτό, κάθε συνάντηση, πρέπει να έχει βαρύτητα. Όχι στα πρόσωπα, αλλά στον σκοπό. Η συνέντευξή μας αυτή γίνεται εν μέσω των πολλαπλών ταξιδιών της. Το αμερικάνικο κινητό «λυσσάει» από μηνύματα, το ελληνικό χτυπάει συνεχώς. Καλεί έναν ευγενικό συνεργάτη της και τα παραδίδει. Με χαμηλή φωνή, λέει: «Σε παρακαλώ, για 45 λεπτά δεν είμαι εδώ για κανένα». Και το εννοεί. Μόλις έχει γυρίσει από την Αίγυπτο και την Ελβετία, και ετοιμάζεται για ένα ακόμα ταξίδι στις ΗΠΑ, και μιλά με Ελβετία για τα νέα δεδομένα που δημιουργεί η αναβολή του βασικού, διά ζώσης event το καλοκαίρι στην Ελβετία. 24

Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2021

Ειρήνη Βανταράκη CEO, Greek House Davos

«H Ελλάδα έχει ρόλο και χώρο στο Νταβός»

Το πρότζεκτ της είναι μοναδικό. Και αυτό προβάλλει. «Δεν με ενδιαφέρει να προβάλω τον εαυτό μου, αλλά τη δυνατότητα που δίνει στη χώρα το Greek House Davos, και για αυτόν ακριβώς τον λόγο θα εκμεταλλευτούμε θετικά την αναβολή μέχρι το καλοκαίρι με κάτι πολύ μεγάλο και σημαντικό στην Ελλάδα. Το λέω για πρώτη φορά, μη με ρωτάτε λεπτομέρειες, όλα στην ώρα τους».

συνεδριακό χώρο του WEF, θα αποτελέσει το «Σπίτι» της Ελλάδας. Το Greek House είναι μια διεθνής πλατφόρμα διαλόγου και δικτύωσης, που στοχεύει στην προώθηση των δυνατοτήτων της ελληνικής οικονομίας και του ελληνικού επενδυτικού προϊόντος στους κύκλους των εκπροσώπων της παγκόσμιας επιχειρηματικής και πολιτικής κοινότητας που θα βρίσκονται στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ.

Δεν κρύβω τη βασική μου απορία, τι είναι το GHD και γιατί είναι τόσο σημαντικό. Είμαι σίγουρος ότι έχει δεχτεί πολλές φορές αυτήν την ερώτηση τα δύο τελευταία χρόνια. Αλλά, με χαμόγελο και κατανόηση, μου λέει: «Το πρόγραμμα περιελάμβανε, στις 17-21 Ιανουαρίου 2022, κατά τη διάρκεια του World Economic Forum στο Νταβός, να ανοίξει για πρώτη φορά τις πόρτες του το Greek House Davos, η πρώτη 360 πλατφόρμα προώθησης της Ελλάδας στο περιθώριο του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ, πριν και μετά από αυτό. Τώρα, λόγω Covid, πάμε για το καλοκαίρι».

«Ο στόχος μας είναι το “Σπίτι” της Ελλάδας να προσελκύσει προσκεκλημένους και ομιλητές του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ σε ένα δυναμικό πρόγραμμα συναντήσεων, εκδηλώσεων και γευμάτων, το οποίο θα περιλαμβάνει σειρά συζητήσεων για τα μεγάλα ζητήματα που άπτονται της παγκόσμιας ανάπτυξης, της κλιματικής αλλαγής, της ανάκαμψης των οικονομιών και των κοινωνιών μετά την πανδημία, παρουσιάζοντας ταυτόχρονα τις επιτυχίες της Ελλάδος ως προς τη δημιουργία ενός εξωστρεφούς και φιλικού επιχειρηματικού περιβάλλοντος. Αυτό το κλίμα θα ενισχύσουν και οι πρωτοβουλίες και εκδηλώσεις που θα κάνουμε στην Ελλάδα μέχρι το καλοκαίρι».

Το Greek House, τοποθετημένο στον κεντρικό δρόμο του Νταβός, ακριβώς δίπλα από τον

Επιμένω, γιατί τώρα και γιατί δεν είχε γίνει τόσα χρόνια πριν; Με ένα σχεδόν απολογητικό χαμόγελο, απαντά: «Το χθες είναι στο χθες. Στο τώρα, μπορώ να σας πω ότι το οραματιστήκαμε, το διεκδικήσαμε, πείσαμε, και να ’μαστε εδώ που βρισκόμαστε τώρα. Πάντα ήθελα, και θέλω, να υπάρχει ένας μοχλός επανασύστασης της χώρας στη διεθνή σκηνή. Τώρα είναι η ώρα, το momentum. Τώρα που βγάλαμε “κεφάλι από το νερό”, τώρα που νοικοκυρέψαμε το σπίτι μας και δώσαμε εξετάσεις και προχωράμε. Η κίνησή μας και οι προθέσεις μας δεν είναι πολιτικές. Είμαστε αδέσμευτοι και στρατηγικά αφοσιωμένοι στο να δείξουμε τι μπορεί να κάνει η Ελλάδα, πόση υπεραξία μπορεί να απελευθερώσει. Γιατί αυτή η υπεραξία μπορεί να αποτελέσει το ελάχιστο εγγυημένο απόθεμα για τις επόμενες γενιές. Αυτές που πέρασαν την οικονομική κρίση, την πανδημία, και ζουν με τον φόβο των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής. Με απλά λόγια, κάνουμε αυτά που πρέπει για να έχουμε το μέλλον που μας αξίζει».

Πώς θα είναι το περίπτερο; «Ακόμα δεν μπορώ να σας πω πολλά. Αφήστε μας λίγο και το στοιχείο της έκπληξης. Αυτό που μπορώ να πω είναι ότι ο πολυμορφικός χώρος που θα διαμορφωθεί θα δίνει τη δυνατότητα σε κάθε επισκέπτη να γνωρίσει την ελληνική φιλοξενία, την ελληνική κουλτούρα, καθώς και τα ελληνικά προϊόντα, μέσα από εκθέσεις και διαδραστικά δρώμενα. Έχουμε τους καλύτερους συνεργάτες, τους κορυφαίους σχεδιαστές και αρχιτέκτονες. Αλλά μη λέω εγώ παραπάνω. Δείτε και τον ιστότοπό μας: είναι ήδη μια διαδραστική πλατφόρμα που φέρνει στους ενδιαφερόμενους, προσωπικότητες μοναδικές, εκδηλώσεις με σημασία και εν τέλει παρουσιάσεις που δεν γίνονται πουθενά αλλού».

«Το Greek House είναι μια διεθνής πλατφόρμα διαλόγου και δικτύωσης, που στοχεύει στην προώθηση των δυνατοτήτων της ελληνικής οικονομίας και του ελληνικού επενδυτικού προϊόντος».

Ποιοι θα είναι παρόντες; «Όσοι καταλαβαίνουν ότι εκείνες τις ημέρες, σε αυτό το μοναδικό event, που συναντώνται οι πραγματικά ισχυροί, αυτοί που καθορίζουν τον ρου των γεγονότων θα πρέπει να είναι ΧΡΗΜΑ 25

συνέντευξη

«Είναι ήδη μια διαδραστική πλατφόρμα, που φέρνει στους ενδιαφερόμενους, προσωπικότητες μοναδικές, εκδηλώσεις με σημασία και εν τέλει παρουσιάσεις που δεν γίνονται πουθενά αλλού».

Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2021

εκεί. Ήδη έχουμε αρκετούς ενδιαφερόμενους, αλλά δεν μπορώ να σας πω ονόματα ακόμα. Όλα στην ώρα τους. Το Davos δεν είναι event για φωτογραφίες, αλλά χώρος ανταλλαγής απόψεων και σημαντικών αποφάσεων, που, πάνω και πριν από όλα, χρειάζονται διακριτικότητα. Ενδεικτικά, και αναφορικά με τους ξένους, μπορώ να σας πω ότι ότι ανάμεσα στους ομιλητές που θα τιμήσουν τις εκδηλώσεις του Greek House αναμένεται να είναι κορυφαίες προσωπικότητες της διεθνούς σκηνής, όπως ο CEO της Sanofi, Paul Hudson, ο πρόεδρος της Nestlé, Paul Bulcke, ο αντιπρόεδρος της BlackRock, Philipp M. Hildebrand, και ο πρόεδρος της HSBC, Mark Tucker, για να αναφέρω μερικούς». Το κράτος σάς στηρίζει; Καταλαβαίνει το μέγεθος της προσπάθειας; «Θα μου επιτρέψτε να αντιστρέψω την ερώτησή σας λίγο. Έχουμε δικαίωμα να σπαταλάμε τις ευκαιρίες που μας δίνονται; Έχουμε τη δυνατότητα να μην ενδυναμώνουμε προσπάθειες που μόνο στόχο έχουν την προώθηση του brand name “Ελλάδα”; Σε μια εποχή που η Ελλάδα επιδιώκει την τόνωση της διεθνούς της εξωστρέφειας και την προσέλκυση νέων καινοτόμων επενδύσεων, που θα συμβάλουν στην ενδυνάμωση της οικονομικής της δυναμικής στη μετά-Covid εποχή, το Greek House Davos έρχεται να αποτελέσει σημαντικό μοχλό επανασύστασης της χώρας μας στη διεθνή σκηνή, ενισχύοντας το εθνικό brand σε υψηλού επιπέδου κοινά, τα οποία μπορούν να παίξουν καθοριστικό ρόλο στην προώθηση των ελληνικών αναπτυξιακών στόχων. Από την πρώτη στιγμή, η πρωτοβουλία μας αντιμετωπίστηκε θετικά. Το Greek House Davos τελεί υπό την αιγίδα των Υπουργείων Ανάπτυξης και Επενδύσεων, Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Τουρισμού, Ενέργειας και της Περιφέρειας Αττικής. Άλλωστε, οι περισσότεροι δεν πηγαίνουν στο Νταβός μόνο για να τις παρακολουθήσουν, αλλά και για να δικτυωθούν. Το γεγονός ότι βρίσκονται σε έναν περιορισμένο χώρο για τέσσερις ημέρες επιτρέπει σε επιχειρηματίες, πολιτικούς και δημοσιογράφους να κάνουν συναντήσεις χωρίς να απαιτείται να ταξιδέψουν. Αυτή η “δικτύωση” συνεχίζεται και τις νυχτερινές ώρες, σε δείπνα και πάρτι που

κάνουν οι εταιρείες που μετέχουν στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ». Πόσο δύσκολο είναι για μια γυναίκα, σήμερα, να βρίσκεται στο επιχειρείν πρώτης γραμμής; «Δεν θέλω να το βλέπω έτσι. Είμαι γυναίκα, Ελληνίδα, Κρητικιά. Είμαι περήφανη για όλα όσα έχω κάνει, ακόμα και για τα λάθη μου. Περισσότερο από μία δεκαετία βρίσκομαι ισότιμα στον χώρο του επιχειρείν σε Ελλάδα και εξωτερικό. Έχω δει πολλές γυναίκες επιχειρηματίες να διαπρέπουν. Όπως και άντρες. Ναι, για εμάς τις γυναίκες είναι δυσκολότερο. Είναι αυτό το “glass ceiling” που πρέπει να ακυρώσουμε. Και αυτό γίνεται με τη συνεχή προσπάθεια και την εκπαίδευση των κοριτσιών ότι μπορούν να γίνουν ό,τι θέλουν. Δεν υπάρχει όριο στο ταλέντο και όρια των ονείρων που κάνουμε. Όσο για τις σκουριασμένες απόψεις κάποιων, αυτό πρέπει να είναι βάρος δικό τους. Σήμερα, έχουμε διδαχτεί ότι μόνο η ισότητα και η πίστη στη δικαιοσύνη του ταλέντου και της ικανότητας μπορεί να πάει μπροστά την κοινωνία». Μπορούν, δηλαδή, οι γυναίκες καλύτερα; «Ναι. Αλλά όχι εις βάρος των ανδρών. Το φυλετικό θέμα στο επιχειρείν έχει να κάνει με απαρχαιωμένα πρότυπα που ξεπεράστηκαν από την πραγματικότητα. Και καλό θα ήταν να το καταλάβουμε όλοι. Όχι με ακρότητα, αλλά με ενσυναίσθηση και με τη λογική ότι η ώρα της γυναίκας είναι τώρα». Δεν είναι αυτό άδικο για τους άνδρες, και ειδικότερα τους νέους άνδρες που προσπαθούν τώρα; «Όχι, γιατί είμαστε όλοι αγωνιστές στο πεδίο της ζωής, πέραν φύλου. Και όλα θα αλλάξουν από τις νέες γενιές. Πριν λίγα χρόνια, ήταν οι startups. Τώρα, είναι τα ταλέντα, αγόρια και κορίτσια που διαπρέπουν στα σχολεία, πανεπιστήμια όλου του κόσμου. Άρα το δίκαιο και επιβεβλημένο είναι να δίνεται σε όλους πρόσβαση στην παιδεία και σε εργαλεία επιμόρφωσης». Γνωρίζω ότι έχετε παρουσιάσει μια δική

Μερικά

facts & figures

Περίπου το ένα τρίτο των συμμετεχόντων προέρχονται από την κοινωνία των πολιτών –συμπεριλαμβανομένων ομάδων που κινητοποιούνται για τη φτώχεια και την ανισότητα, το περιβάλλον και τα ανθρώπινα δικαιώματα– καθώς και από τον ακαδημαϊκό κόσμο και τα μέσα ενημέρωσης.

σας ιδέα που συνδέει τη γυναικεία επιχειρηματικότητα, το περιβάλλον και την κοινωνία. Θέλετε να μας πείτε λίγα παραπάνω; «Έχοντας την τύχη να μιλώ με πολύ σημαντικούς ανθρώπους και αφουγκραζόμενη την επιτακτικότητα για την αντιστροφή των αρνητικών συνεπειών της κλιματικής αλλαγής, έχω καταλήξει ότι μπορούμε να πετύχουμε πολλά εφαρμόζοντας την αρχή της κυκλικής δύναμης μέσα από τα τρία κύρια συστατικά της: Γυναικεία επιχειρηματικότητα/γυναικεία ενδυνάμωση μέσα από την εκπαίδευση και έμφαση σε ESG και πράσινα εργαλεία με άξονα την κοινωνική πρόοδο. Με λίγα λόγια, τα κορίτσια, οι νέες γυναίκες μπορούν να αποτελέσουν μια δύναμη κοινωνικής ανανέωσης για να “απαλύνουν” τις πληγές της παγκόσμιας οικονομίας, φέρνοντας την κοινωνία ως πρωταγωνιστή των πράσινων πολιτικών, που πλέον είναι μονόδρομος. Δεν έχω αυταπάτες. Αυτό δεν θα συμβεί από τη μία μέρα στην άλλη. Το λέει και ο ποιητής: “Για να γυρίσει ο ήλιος θέλει δουλειά πολλή”…». Η κ. Βανταράκη, ευγενικά, μας δείχνει ότι, ακόμη κι αν μιλάγαμε για άλλη μία ώρα, θα είχαμε πολλά να πούμε, ο χρόνος την πιέζει. Της ζητώ να μου πει “off the record” κάποιους Έλληνες που θα βρίσκονται στο GHD και κάποια παραπάνω πράγματα για αυτά που ετοιμάζει στην Ελλάδα μέχρι το καλοκαίρι. «Κύριε Κώνστα, δεν υπάρχει “off the record” σε δωμάτιο με έναν δημοσιογράφο». Ανοίγει το συρτάρι της και μας δίνει μερικά ενδιαφέροντα στοιχεία για το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ του Davos.

Το ποσοστό των συμμετεχουσών γυναικών αυξάνεται με αργό ρυθμό, φέτος το 24% θα είναι γυναίκες. Αυτό είναι κάτι παραπάνω από τις υπουργικές θέσεις που κατέχουν οι γυναίκες παγκοσμίως (21%) και πολύ περισσότερο από το ποσοστό των CEO εταιρειών της λίστας Fortune 1000 (6%). Για να αντιμετωπίσει το ευρύτερο ζήτημα της ανισότητας των φύλων, το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ ξεκίνησε την Έκθεση Παγκόσμιου Χάσματος των Φύλων το 2005 και δεσμεύτηκε να διπλασιάσει τουλάχιστον τον αριθμό των γυναικών που έρχονται στο Νταβός τα επόμενα δέκα χρόνια. Η συνάντηση του Νταβός διαρκεί μόνο τέσσερις ημέρες, αλλά η δουλειά που αρχίζει εκεί συνεχίζεται καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, υποστηριζόμενη

από προσωπικό πλήρους απασχόλησης του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ. Η φετινή διοργάνωση έχει κεντρικό θέμα: Συνεργαζόμαστε, αποκαθιστούμε την εμπιστοσύνη: Το πνεύμα της προσέγγισης των ενδιαφερόμενων μερών βρίσκεται στην καρδιά του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ. Το Annual Meeting 2022 θα αποτελέσει ένα μοναδικό συνεργατικό και ασφαλές περιβάλλον, στο οποίο μπορείτε να επανασυνδεθείτε, να μοιραστείτε ιδέες, να αποκτήσετε νέες προοπτικές και να δημιουργήσετε κοινότητες και πρωτοβουλίες επίλυσης προβλημάτων. Αυτή η φιλοσοφία συνεργασίας, πολλαπλών συμμέτοχων, έχει διαρκέσει για περισσότερα από 50 χρόνια και ποτέ δεν χρειάστηκε περισσότερο από τώρα. Είναι ώρα να επιστρέψουμε στο Νταβός. Τέλος, οι συμμετέχοντες μπορεί να είναι πλούσιοι ηγέτες χωρών ή στελέχη επιχειρήσεων που βγάζουν εκατοντάδες χιλιάδες ή ακόμη και εκατομμύρια ευρώ, αλλά προφανώς κανείς δεν μπορεί να αντισταθεί σε έναν δωρεάν σκούφο.

«Πάντα ήθελα και θέλω να υπάρχει ένας μοχλός επανασύστασης της χώρας στη διεθνή σκηνή. Τώρα είναι η ώρα, το momentum». Δεν είναι μία ακόμη Έκθεση το Davos. Δεν είναι ένα «τσίρκο» δημοσίων σχέσεων. Είναι, πάνω από όλα, το μέρος όπου αυτοί που καλώς ή κακώς μπορούν να ορίσουν, στο ανθρωπίνως εφικτό, το μέλλον δίνουν το «παρών». Εκεί, σε αντίθεση με άλλα φόρουμ, “money don’t talk, make it happen”.

Είναι τόσα στο μυαλό μου... Χιόνι, ελληνικό σπίτι, Ελβετία, Ελλάδα, μέλλον, επενδύσεις, σημαντική πρωτοβουλία… Αποχωρώ με ένα ερώτημα στο μυαλό μου: Πόσο εύκολο είναι να είσαι δισεκατομμυριούχος και να φορέσεις δώρο σκούφο; • • • ΧΡΗΜΑ 27

Επιχειρηματικά Βραβεία ΧΡΗΜΑ 2021

Επιχειρηματικά Βραβεία ΧΡΗΜΑ Οι καλύτερες εισηγμένες του 2021 Ποιες εταιρείες βράβευσαν οι αναγνώστες του περιοδικού ΧΡΗΜΑ, της ηλεκτρονικής εφημερίδας ΧΡΗΜΑ Week και του portal banks.com.gr

ια 19η συνεχόμενη χρονιά, πραγματοποιήθηκε η ψηφοφορία για τα Επιχειρηματικά Βραβεία ΧΡΗΜΑ 2021, κατά την οποία αναδείχθηκαν οι εισηγμένες στο ελληνικό χρηματιστήριο εταιρείες που διακρίθηκαν στο επιχειρηματικό γίγνεσθαι για το 2020, σε 19 κατηγορίες βραβείων. Τα αποτελέσματα προέκυψαν από online ψηφοφορία στην επίσημη ιστοσελίδα των βραβείων https://ethosevents.eu/event/ vraveia-hrima-2021/ και το επιχειρηματικό και οικονομικό portal banks.com.gr. Η ψηφοφορία για τα βραβεία διοργανώθηκε από το περιοδικό ΧΡΗΜΑ, σε συνεργασία με την ethosEVENTS, την ηλεκτρονική εφημερίδα ΧΡΗΜΑ Week και το οικονομικό και επιχειρηματικό portal banks.com.gr, με στόχο την ανάδειξη των επιχειρήσεων που στηρίζουν την ελληνική οικονομία και συμβάλλουν στην ανάπτυξη του χρηματιστηριακού θεσμού. 28

Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2021

Στην αξιολόγηση συμμετέχει το ευρύ επενδυτικό κοινό, οι αναγνώστες του περιοδικού ΧΡΗΜΑ και της εβδομαδιαίας ηλεκτρονικής εφημερίδας ΧΡΗΜΑ Week καθώς και οι τακτικοί επισκέπτες του οικονομικού και επιχειρηματικού portal banks.com.gr. Με τον τρόπο αυτό εξασφαλίζεται η συμμετοχή του κοινού αλλά και των ειδικών της αγοράς. Πρόκειται για ένα σύνολο 10.000 πλέον αναγνωστών, που κατά κανόνα είτε είναι επενδυτές του χρηματιστηρίου είτε δραστηριοποιούνται σε συναφείς χώρους (επαγγελματίες του ευρύτερου χρηματοοικονομικού κλάδου, στελέχη εισηγμένων στο ΧΑ εταιρειών, σύμβουλοι επιχειρήσεων κ.ά.). Συνολικά, ψήφισαν 2.447 αναγνώστες, περισσότεροι από κάθε άλλη χρονιά! Τα Επιχειρηματικά Βραβεία ΧΡΗΜΑ αναγνωρίζονται από την επιχειρηματική και

επενδυτική κοινότητα ως ένας καταξιωμένος θεσμός ετήσιας αξιολόγησης των εισηγμένων στο Χρηματιστήριο Αθηνών εταιρειών. Τα κριτήρια επιλογής και αξιολόγησης των επιχειρήσεων που διακρίθηκαν ήταν η ανάπτυξή τους, οι επενδύσεις, οι καινοτόμες δράσεις τους, ο διεθνοποιημένος προσανατολισμός τους, τα θετικά αποτελέσματα και η συμπεριφορά τους απέναντι στη χρηματιστηριακή αγορά και στο επενδυτικό κοινό γενικότερα. Τα Επιχειρηματικά Βραβεία ΧΡΗΜΑ 2021 περιλαμβάνουν 19 επιμέρους κατηγορίες, στις οποίες απονέμονται συνολικά 55 βραβεία. Η τελετή απονομής των Επιχειρηματικών Βραβείων ΧΡΗΜΑ 2021 θα πραγματοποιηθεί κατά τη διάρκεια επίσημου δείπνου στις 11 Φεβρουαρίου 2022 σε κεντρικό ξενοδοχείο της Αθήνας.

Επιχειρηματικά Βραβεία ΧΡΗΜΑ 2021

Βραβείο καλύτερης εταιρείας-2021

Βραβείο καλύτερης εταιρείας FTSE LARGE CAP2021

Αξιολογούνται μια σειρά από παράγοντες όπως η πορεία των οικονομικών επιδόσεων, η σταθερότητά τους, η διεύρυνση των μεριδίων αγοράς, η χρηματιστηριακή πορεία και η σχέση με τους επενδυτές, η προσπάθεια διεθνοποίησης, η καινοτομία, η έμφαση στις επενδύσεις κ.ά.

1ο Βραβείο: Lamda Development

1ο Βραβείο: Eurobank

2ο Βραβείο: Eurobank

2ο Βραβείο: Coca-Cola HBC AG

3ο Βραβείο: ΓΕΚ Τέρνα

3ο Βραβείο: ΕΛΒΑΛΧΑΛΚΟΡ

Βραβείο καλύτερης εταιρείας διεθνούς δραστηριοποίησης-2021

Βραβείο καλύτερης εταιρείας μεσαίας-μικρής κεφαλαιοποίησης-2021

Αξιολογείται ο βαθμός διεθνοποίησης των εταιρειών και σειρά από παράγοντες όπως η πορεία των οικονομικών επιδόσεων, η σταθερότητά τους, η διεύρυνση των μεριδίων αγοράς, η χρηματιστηριακή πορεία και η σχέση με τους επενδυτές, η καινοτομία, η έμφαση στις επενδύσεις.

Αξιολογούνται παράγοντες όπως η πορεία των οικονομικών επιδόσεων, η σταθερότητά τους, η διεύρυνση των μεριδίων αγοράς, η χρηματιστηριακή πορεία και η σχέση με τους επενδυτές, η προσπάθεια διεθνοποίησης, η καινοτομία, η έμφαση στις επενδύσεις.

1ο Βραβείο: Cenergy Holdings

1ο Βραβείο: Ευρωπαϊκή Πίστη

2ο Βραβείο: Αλουμύλ Μυλωνάς

2ο Βραβείο: Έλτον

3ο Βραβείο: Ικτίνος Ελλάς

3ο Βραβείο: Κτήμα Κώστας Λαζαρίδης ΑΕ

Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2021

Επιχειρηματικά Βραβεία ΧΡΗΜΑ 2021

Βραβείο καλύτερης εταιρείας του Δημοσίου-2021

Βραβείο καλύτερης τράπεζας-2021

Αξιολογούνται μια σειρά από παράγοντες όπως η πορεία των οικονομικών επιδόσεων, η σταθερότητά τους, η διεύρυνση των μεριδίων αγοράς, η ευελιξία της εταιρείας στις αλλαγές του εξωτερικού περιβάλλοντος, η χρηματιστηριακή πορεία και η σχέση με τους επενδυτές, ο βαθμός εξυπηρέτησης των πελατών.

Αξιολογούνται παράγοντες όπως οι οικονομικές επιδόσεις, η πορεία αναδιάρθρωσης-εξυγίανσης μετά την κρίση και η συμβολή στη χρηματοδότηση της οικονομικής δραστηριότητας.

1ο Βραβείο: ΔΕΗ ΑΕ

1ο Βραβείο: Εθνική Τράπεζα ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ

2ο Βραβείο: ΑΔΜΗΕ Συμμετοχών

2ο Βραβείο: Alpha Bank

3ο Βραβείο: ΕΥΔΑΠ

3ο Βραβείο: Eurobank

Βραβείο ανάκαμψης αποτελεσμάτων-2021

Βραβείο υψηλών ρυθμών ανάπτυξης-2021

Αξιολογείται η εταιρεία που βελτίωσε τα οικονομικά της αποτελέσματα, περνώντας από ζημίες το 2019 σε κέρδη το 2020.

Αξιολογείται η επίδοση της εταιρείας ως προς την αύξηση του κύκλου εργασιών το 2020. Στην αξιολόγηση περιλαμβάνονται όλες οι εταιρείεςPlaisio που Logotype σημείωσαν κύκλου εργασιών άνω and αύξηση symbol – Black and white του 10%.

Plaisio Logotype – Black and white

1ο Βραβείο: ΑΒΑΞ

1ο Βραβείο: Πλαίσιο

2ο Βραβείο: AVE

2ο Βραβείο: Πέτρος Πετρόπουλος ΑΕΒΕ

3ο Βραβείο: ΣΩΛΗΝΟΥΡΓΕΙΑ Λ.ΤΖΙΡΑΚΙΑΝ

3ο Βραβείο: Space Hellas

Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2021

Les

Επιχειρηματικά Βραβεία ΧΡΗΜΑ 2021

Βραβείο διεθνοποίησης-2021

Βραβείο υψηλών επενδύσεων-2021

Αξιολογείται η επίδοση της εταιρείας ως προς την επέκταση των δραστηριοτήτων της κατά το 2020, στο εξωτερικό, είτε μέσω εξαγωγών είτε μέσω παραγωγικής επέκτασης.

Αξιολογείται η επίδοση της εταιρείας ως προς την υλοποίηση φιλόδοξων επενδυτικών προγραμμάτων, ικανών να ενισχύσουν τη μακροπρόθεσμη παρουσία της στην αγορά.

1ο Βραβείο: Παπουτσάνης

1ο Βραβείο: ΟΤΕ

2ο Βραβείο: Μοτοδυναμική

3ο Βραβείο: Καρέλια Α.Ε.

2ο Βραβείο: ΟΛΠ

3ο Βραβείο: Ελληνικά Πετρέλαια

Βραβείο επιχειρηματικής καινοτομίας-2021

Βραβείο επενδυτικών σχέσεων-2021

Αξιολογείται η επίδοση της εταιρείας ως προς την εφαρμογή προηγμένων τεχνολογιών και καινοτομιών, τόσο στη διαδικασία παραγωγής όσο και στην προσφορά προϊόντων και υπηρεσιών.

Αξιολογείται η στάση της εταιρείας απέναντι στο επενδυτικό κοινό (ποιότητα και επάρκεια παρεχόμενων πληροφοριών, ικανοποιητική ιστοσελίδα, προθυμία εξυπηρέτησης μετόχων, στάση των βασικών μετόχων και της διοίκησης απέναντι στη μετοχή και τους μικρομετόχους). FOURLIS GROUP ENGLISH LOGO1.pdf 1 11/9/2019 3:15:59 μμ

1ο Βραβείο: Epsilon Net

1ο Βραβείο: Motor Oil

2ο Βραβείο: Entersoft

2ο Βραβείο: Fourlis Συμμετοχών C

CMY

3ο Βραβείο: Profile Software

Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2021

3ο Βραβείο: Αεροπορία Αιγαίου

ΧΡΗΜΑ 35

Επιχειρηματικά Βραβεία ΧΡΗΜΑ 2021

Βραβείο εταιρικής διακυβέρνησης-2021

Βραβείο εταιρικής κοινωνικής ευθύνης-2021

Αξιολογείται η τυπική και ουσιαστική προσαρμογή των εταιρειών στο θεσμικό πλαίσιο περί εταιρικής διακυβέρνησης.

Αξιολογείται η έμφαση των εταιρειών στον γενικότερο κοινωνικό τους ρόλο (εργαζόμενοι, καινοτομία, προστασία περιβάλλοντος, ενίσχυση τοπικών κοινωνιών, χορηγικό έργο, αθλητισμός, κοινωνική μέριμνα, πολιτισμός κ.λπ.).

1ο Βραβείο: MYTILINEOS

2ο Βραβείο: ΟΤΕ

2ο Βραβείο: Ιατρικό Αθηνών

3ο Βραβείο: Ευρωπαϊκή Πίστη

3ο Βραβείο: Quest Συμμετοχών

Βραβείο καλύτερης εταιρείας εναλλακτικής αγοράς-2021

Βραβείο καλύτερης χρηματιστηριακής-2021

Αξιολογούνται μια σειρά από παράγοντες όπως η πορεία των οικονομικών επιδόσεων, οι επιχειρηματικές πρωτοβουλίες, η καινοτομία, η προσπάθεια διεθνοποίησης, η έμφαση στις επενδύσεις, η διεύρυνση των μεριδίων αγοράς, η χρηματιστηριακή πορεία και η σχέση με τους επενδυτές, η σταθερότητά τους κ.λπ.

1ο Βραβείο: Alpha Trust

1ο Βραβείο: Alpha Bank

Αξιολογούνται οικονομικές επιδόσεις, μερίδια αγοράς στις χρηματιστηριακές συναλλαγές και καινοτόμες δράσεις το 2020.

1ο Βραβείο: Πειραιώς Χρηματιστηριακή ΑΕΠΕΥ

2ο Βραβείο: Performance

2ο Βραβείο: Eurobank Equities ΑΕΠΕΥ

3ο Βραβείο: Real Consulting

3ο Βραβείο: Euroxx Χρηματιστηριακή ΑΕΠΕΥ

Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2021

Επιχειρηματικά Βραβεία ΧΡΗΜΑ 2021

Βραβείο καλύτερης εταιρείας διαχείρισης αμοιβαίων κεφαλαίων-2021

Βραβείο καλύτερης ΑΕΕΑΠ-2021

Αξιολογούνται οι επιδόσεις σε ό,τι αφορά τα ποσά των υπό διαχείριση κεφαλαίων και τις αποδόσεις των επιμέρους Α/Κ.

Αξιολογούνται οι οικονομικές επιδόσεις και οι επενδυτικές πρωτοβουλίες που αναλήφθηκαν το 2020.

1ο Βραβείο: Πειραιώς Asset Management ΑΕΔΑΚ

1ο Βραβείο: Prodea

2ο Βραβείο: 3Κ Investment Partners ΑΕΔΑΚ

2ο Βραβείο: Trastor ΑΕΕΑΠ

3ο Βραβείο: Εθνική Asset Management ΑΕΔΑΚ

3ο Βραβείο: Intercontinental International REIC-ICI

Βραβείο καλύτερης εταιρείας Asset & Wealth Management-2021 (AEΔAK και ΑΕΔΑΚ ΔΙΕΥΡΥΜΕΝΟΥ ΣΚΟΠΟΥ και ΑΕΠΕΥ σύμφωνα με την Ένωση Θεσμικών Επενδυτών)

1ο Βραβείο: HSBC Retail Banking and Wealth Management 2ο Βραβείο: Eurobank Asset Management ΑΕΔΑΚ 3ο Βραβείο: Iolcus Investments ΑΕΔΟΕΕ 38

Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2021

Cyber Insurance & Incident Response Conference 2021

Το Cyber Insurance βασικό μέρος της λύσης για την αντιμετώπιση των αυξανόμενων κυβερνοαπειλών

Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2021

Η έλευση της πανδημίας, σε συνδυασμό με την ευρεία χρήση των νέων τεχνολογιών από οργανισμούς και επιχειρήσεις, δημιουργεί ένα τοπίο αυξανόμενων cyber κινδύνων. Ειδικότερα, περισσότεροι από 30 διακεκριμένοι ομιλητές με πολυετή παρουσία στην εγχώρια και διεθνή αγορά ασχολήθηκαν, μεταξύ άλλων, με τα περιστατικά που απασχολούν την παγκόσμια κοινότητα, τη διαχείριση των κινδύνων και τις αξιώσεις μετά από ένα γεγονός. Ανέλυσαν το νομοθετικό πλαίσιο, τις βέλτιστες πρακτικές ως «απάντηση» των εν λόγω απειλών και τον κρίσιμο ρόλο του Cyber Insurance ως βασικού μέρους της λύσης για τη διαχείριση του κινδύνου. «Κάθε περιστατικό ασφάλειας γεννά μια κρίση. Η πληροφορία αποτελεί το πιο σημαντικό στοιχείο μιας επιχείρησης» τόνισε, μεταξύ άλλων, ο κ. Νίκος Γεωργόπουλος, Cyber Privacy Risks Insurance Advisor, Cromar Insurance Brokers Ltd-Lloyd’s Coverholder. Τα περιστατικά παραβίασης ασφάλειας αποτελούν πλέον στοιχείο της καθημερινότητας και η αντιμετώπισή τους απαιτεί τη βοήθεια εξειδικευμένων συμβούλων. Ωστόσο, είναι απαραίτητες πλέον η πρόληψη και η λήψη μέτρων ασφαλείας για την προστασία του πιο ΧΡΗΜΑ 41

Cyber Insurance & Incident Response Conference 2021

πίκαιρο όσο ποτέ ήταν το φετινό Cyber Insurance & Incident Response Conference, που πραγματοποιήθηκε στις 11 Νοεμβρίου 2021 με θέμα “Ransomware Ready”. Το συνέδριο διοργανώθηκε για τρίτη συνεχόμενη χρονιά από την ethosEVENTS, σε συνεργασία με το οικονομικό και επιχειρηματικό portal banks.com.gr, το ασφαλιστικό περιοδικό Insurance World και το portal insuranceworld.gr, και ήταν μια ψηφιακή παραγωγή με την τεχνολογία LiveOn, από το καινοτόμο 3D εκθεσιακό και συνεδριακό της κέντρο, το LiveOn Expo Complex.

Cyber Insurance & Incident Response Conference 2021 σημαντικού στοιχείου μιας εταιρείας: της πληροφορίας. «Η μεγαλύτερη αξία ενός ισολογισμού, γύρω στο 80%, αφορά τα άυλα περιουσιακά στοιχεία μιας εταιρείας (πληροφορία, δεδομένα, πατέντες), στοιχεία που είναι συνήθως ανασφάλιστα» σημείωσε. «Η εμφάνιση της πανδημίας ανέδειξε με τον πιο εμφατικό τρόπο τη σημασία της ψηφιοποίησης προκειμένου οι κοινωνίες να μπορέσουν να δουλέψουν στις ειδικές συνθήκες που διαμορφώθηκαν. Παρότι τα οφέλη, ασυζητητί, είναι προφανή, η αυξανόμενη εξάρτηση οδηγεί αναπόφευκτα σε αύξηση των κινδύνων στην ψηφιακή ασφάλεια και την πιθανότητα ψηφιακών εγκλημάτων» τόνισε από την πλευρά της η γενική διευθύντρια της Ένωσης Ασφαλιστικών Εταιρειών Ελλάδος (EAEE), κ. Μαργαρίτα Αντωνάκη. Όπως τόνισε: «Η επίθεση με κα-

το 30% των επιθέσεων αφορούν υποθέσεις ransomware. «Ενδιαφέρον στοιχείο είναι να δούμε πόσα φυσικά πρόσωπα επηρεάζονται από περιστατικά παραβίασης προσωπικών δεδομένων. Όσο περισσότερα πρόσωπα (πελάτες-συνεργαζόμενοι) τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος για μια επιχείρηση» είπε.

κόβουλο λογισμικό αποτελεί τη Νο1 απειλή στον κυβερνοχώρο σε όλη την ΕΕ. Πρωταγωνιστικό ρόλο σε αυτήν την αγορά έχει η αγορά των ΗΠΑ, όπου σημειώνεται κατακόρυφη άνοδος των ασφαλίστρων. Ωστόσο, είναι ακόμη νωρίς για να εκτιμηθεί το ύψος των μελλοντικών ζημιών στον κυβερνοχώρο, που μπορούν να πυροδοτήσουν μια αλυσίδα σχετιζόμενων κινδύνων. Ο ρόλος της ασφαλιστικής αγοράς είναι σημαντικός, καθώς καθοδηγεί τους πελάτες με οδηγίες πρόληψης, αποζημιώνει, παρέχει νομική υποστήριξη για την καλύτερη διαχείριση». Από την πλευρά της η ΕΑΕΕ έχει δημιουργήσει έναν οδηγό ασφάλισης Cyber κινδύνων, ενώ ετοιμάζει κι άλλες δράσεις με στόχο την ενημέρωση και την καλύτερη θωράκιση από τέτοιες απειλές. Σχεδόν 20 γνωστοποιήσεις τον μήνα λαμβάνει η Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα από την αρχή του 2021, γεγονός που αποτελεί μια κατακόρυφη αύξηση των παραβιάσεων. Αυτό σημείωσε από την πλευρά της Εποπτικής Αρχής ο δρ μηχ. Η/Υ και Πληροφορικής, ΕΕΠ της Αρχής, κ. Γεώργιος Ρουσόπουλος. Το μεγαλύτερο κομμάτι των παραβιάσεων εντοπίζεται στον ιδιωτικό τομέα έναντι του δημόσιου, ενώ

Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2021

Την ασφαλή και καινοτόμο πλατφόρμα ολοκληρωμένης ψηφιακής επικοινωνίας LiveOn παρουσίασε ο κ. Ορέστης Φοίβος Πιτσάβας, Head of Business Development, LiveOn. Όπως επισήμανε: «Η κυβερνοασφάλεια είναι βασικό στοιχείο της πλατφόρμας. H LiveOn μεταμορφώνει πλήρως ολόκληρη την εμπειρία της επιχειρηματικής σχέσης σε κάθε είδους εκδήλωση, είτε πλήρως ψηφιακή είτε υβριδική, διασφαλίζοντας ότι οι επιχειρήσεις και οι συμμετέχοντες απολαμβάνουν μοναδικές ευκαιρίες για ενδιαφέρον περιεχόμενο, επαγγελματική δικτύωση και στοχευμένη προώθηση, χωρίς τους περιορισμούς (ταξίδια, χώρος κ.λπ.) των φυσικών εκδηλώσεων και σε κλάσμα του κόστους τους». Τις διεθνείς τάσεις της αγοράς γύρω από το Cyber Insurance ανέδειξε σε ομιλία του ο κ. Nick Economidis, Vice President, eRisk, Crum & Forster, αναλύοντας, μεταξύ άλλων, τρόπους ώστε να τεθεί υπό έλεγχο το κυβερνοέγκλημα: με εξειδικευμένη εκπαίδευση και κατανόηση, επιλύοντας ζητήματα συστημικού κινδύνου.

H πολύπλευρη δυναμική μας αντανακλά τις ανάγκες των πελατών μας. Η Πειραιώς Asset Management ΑΕΔΑΚ συγκαταλέγεται ανάμεσα στις κορυφαίες εταιρίες διαχείρισης κεφαλαίων στην Ελλάδα και αποτελεί αδιαμφισβήτητα την πιο δυναμική εταιρία του κλάδου τα τελευταία χρόνια, με μία σειρά από ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα: • Πρωτοποριακά προϊόντα και υπηρεσίες για όλους τους τύπους επενδυτών • Εξελιγμένη επενδυτική μεθοδολογία με υιοθέτηση των αρχών υπεύθυνων επενδύσεων [ESG] • Πολυετή εμπειρία στην επαγγελματική διαχείριση χαρτοφυλακίων με πλήθος διακρίσεων και βραβεύσεων • Βαθιά γνώση της ελληνικής αλλά και της παγκόσμιας κεφαλαιαγοράς ΟΙ ΟΣΕΚΑ ΔΕΝ ΕΧΟΥΝ ΕΓΓΥΗΜΕΝΗ ΑΠΟΔΟΣΗ ΚΑΙ ΟΙ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΕΣ ΑΠΟΔΟΣΕΙΣ ΔΕΝ ΔΙΑΣΦΑΛΙΖΟΥΝ ΤΙΣ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΕΣ Στοιχεία Εταιρίας: Αρ. Γ.Ε.Μ.Η. 6314201000, Λ. Βασ. Σοφίας 94 & Κερασούντος 1, Αθήνα, εποπτεύεται από την ΕΚ, αρ. άδειας λειτουργίας: 6/378/14-4-2006 απόφαση ΕΚ.

www.piraeusaedak.gr

ΠΑΝΕΛ I

Cyber Insurance & Incident Response Conference 2021

Την ανάγκη εκπαίδευσης και κατανόησης των πελατών και των στελεχών εταιρειών για την ασπίδα που προσφέρουν οι υπηρεσίες του Cyber Insurance σε ένα περιβάλλον που ψηφιοποιείται ταχύτατα και μεταβάλλεται διαρκώς προέβαλαν οι ειδικοί του πρώτου πάνελ του συνεδρίου, με τίτλο «Τάσεις και προοπτικές της αγοράς ασφάλισης Cyber Insurance», το οποίο συντόνισε ο κ. Νίκος Γεωργόπουλος, Cyber Privacy Risks Insurance Advisor, Cromar Insurance Brokers Ltd.

ΠΑΝΕΛ ΙΙ

Στο πάνελ συμμετείχαν οι κ.κ. Κώστας Βούλγαρης Financial Lines Manager, AIG, Σπύρος Λαθούρης, IT Security & Cyber Risks Expert, Όμιλος Howden Matrix, Δήμητρα Ξηντάρα, Senior Cyber Risk Strategist, Όμιλος Eurolife FFH. Όπως τόνισαν, μεταξύ άλλων, οι ομιλητές, το Cyber Insurance είναι ένα προϊόν αξίας που προσφέρει περισσότερα από όσο κοστίζει και «ενηλικιώνεται σταθερά όσο η αγορά ωριμάζει». Ωστόσο, οι μικρότερες επιχειρήσεις δεν έχουν αντιληφθεί τη σπουδαιότητα του κινδύνου. Γενικότερα, υπάρχει ανάγκη εκπαίδευσης για να κατανοήσουν οι πελάτες ότι π.χ. στο Cloud, ανάλογα με το μοντέλο που επέλεξαν και μπορεί να είναι υβριδικό, μπορεί να έχουν και οι ίδιοι μερίδιο του κινδύνου. Ειδικότερη αναφορά έγινε στο ζήτημα του underwriting, καθώς οι πελάτες είναι υποχρεωμένοι να ακολουθήσουν οδηγίες και όρους που αναλύονται σε μακροσκελή απαιτητικά τεχνικά κείμενα, με πολλές λεπτομέρειες, οι οποίες πρέπει να εφαρμοστούν. Σήμερα, η αγορά βρίσκεται σε φάση παραμετρικού underwriting: πολλοί παράγοντες πρέπει να υπολογιστούν σωστά και τελικά ενδέχεται να μην είναι όλοι οι κίνδυνοι ασφαλίσιμοι.

Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2021

Διαρκής είναι η αύξηση των περιστατικών ransomware, όπως είπε επίσης ο κ. Antonis Patrikios, Partner, Privacy & Cybersecurity, Dentons. «Οι εγκληματίες ψάχνουν να βρουν αδυναμίες ώστε να διεισδύσουν στο δίκτυο και στη συνέχεια είτε ζητούν λύτρα είτε κλέβουν δεδομένα». Εκτιμάται πως στο 25% των ransomware επιθέσεων οι επιχειρήσεις-θύματα αποφασίζουν να πληρώσουν. Όμως, ακόμη κι αυτό, σύμφωνα με τον ίδιο, «δεν μας εξασφαλίζει ότι θα αποκτήσουμε πίσω τα δεδομένα μας και πως όλα θα τελειώσουν». Παράλληλα, ανέδειξε το γεγονός ότι σε αρκετά περιστατικά οι επιπτώσεις των επιθέσεων αφορούν παραπάνω από μία δικαιοδοσίες, υπάρχουν διεθνή περιστατικά που ενέχουν ένα επιπλέον επίπεδο πολυπλοκότητας. Κατά τα άλλα, το cyber crime έχει εξελιχθεί σε ένα δύσκολο θέμα για τις ασφαλιστικές, γιατί ο αριθμός των περιστατικών που καλούνται να καλύψουν ως αποζημιώσεις είναι αρκετά μεγάλος.

Εξειδικευμένα ζητήματα γύρω από τη Νομοθεσία και τη Συμμόρφωση απασχόλησαν το δεύτερο πάνελ του συνεδρίου. Συμμετείχαν οι κ.κ. Antonis Patrikios, Partner, Privacy & Cybersecurity, Dentons, Απόστολος Βόρρας, Εταίρος και Επικεφαλής του Τμήματος Data Protection & Digital Technologies, Δικηγορική Εταιρεία Κοϊμτζόγλου-Μπακάλης-Βενιέρης-Λεβέντης & Συνεργάτες (Μέλος του Δικτύου Δικηγορικών Εταιρειών Deloitte Legal), Ιωάννης Γιαννακάκης, Group General Counsel & Chief Compliance Officer, Avramar Group, Μίνα Ζούλοβιτς, Partner Lawyer at Zoulovits Kontogeorgou Law Firm. Συντονιστής ήταν ο δικηγόρος κ. Τάκης Κακούρης.

Σε ειδική παρουσίαση, ο κ. David Derigiotis, Corporate Senior Vice President and National Professional Liability Practice Leader, Burns & Wilcox, ανέλυσε τα τελευταία δεδομένα και ειδικότερα πώς το ransomware επηρεάζει ιδιώτες, επιχειρήσεις και μεγάλους οργανισμούς ξεχωριστά. Κατά τον ίδιο, το ransomware αποτελεί τον μεγαλύτερο «πονοκέφαλο» που πρέπει να απασχολεί το Cyber Insurance. Σύμφωνα με στοιχεία του FBI, το 2020 οι απώλειες από τέτοιες επιθέσεις αυξήθηκαν εκ νέου και διαμορφώθηκαν στα 4,2 δισ. δολ. και οι κυβερνοεγκληματίες αναμένεται να εκμεταλλευτούν το γεγονός πως πλέον όλοι εργάζονται και απασχολούνται διαδικτυακά. Αξιοσημείωτο είναι το ότι ενώ στο παρελθόν η Ελλάδα δεν ήταν στις σχετικές λίστες αναφοράς για το cyber crime, βρέθηκε στην τέταρτη θέση (επιθέσεις ανά πληθυσμό). Τους τεχνολογικούς και cyber κινδύνους ανά κλάδο ανέλυσε στην ομιλία του ο κ. Alex King, Cyber & Tech Underwriter, Beazley, με τίτλο “Technology Risk and Resilience”. Σύμφωνα με τα συμπεράσματα σχετικής έρευνας, οι cyber κίνδυνοι είναι πλέον αισθητά υψηλότεροι, αλλά οι εταιρείες αισθάνονται πιο έτοιμες να τους διαχειριστούν. Κάτι άλλο που πρέπει να απασχολεί είναι η αποτυχία στην υιοθέτηση νέων τεχνολογιών, καθώς κάποιοι οργανισμοί δεν συμβαδίζουν με τις εξελίξεις. Επίσης, οι σωστές προσλήψεις στελεχών και οι κατάλληλες επενδύσεις αποτελούν το «κλειδί» στο νέο αυτό τοπίο. Τέλος, η έννοια της ανθεκτικότητας είναι κάτι που συνεχώς μεταβάλλεται. Στο Maritime Cyber Insurance εστιάστηκε κατά την ομιλία του ο κ. Sarif Gardner, Head of Training and Advisory Services, AXIS Capital. Όπως εξήγησε, απαιτείται «κοινή γλώσσα» ανάμεσα στους ανθρώπους που ασχολούνται με τη ναυτιλία και τους ειδικούς του Cyber Insurance, ώστε να υπάρξει πρόοδος και συνεργασία σε αυτόν τον τομέα. Αναλύοντας τον θαλάσσιο κυβερνοχώρο, σύμφωνα με τον ίδιο, απειλές μπορούν να υπάρξουν σε οποιαδήποτε επιχείρηση της εφοδιαστικής αλυσίδας, μπορεί να υπάρξει διακοπή εργασιών και οποιαδήποτε cyber επίθεση σε σκάφος, όπως συμβαίνει στη στεριά. Στην αγορά ασφάλισης υπάρχουν καλύψεις όπως θαλάσσιες cyber παραβιάσεις, αποτυχία διασύνδεσης, καλύψεις για επιθέσεις ransomware και εκβιασμών, απώλεια εισοδήματος και επιπλέον έξοδα από αποτυχία εξωτερικού παρόχου, ασφάλεια διασύνδεσης και ευθύνη απορρήτου, ζημιά φορτίου πελάτη/αλλοίωση ή περιορισμός φορτίου και πολλά άλλα. ΧΡΗΜΑ 45

Cyber Insurance & Incident Response Conference 2021

Ιδιαίτερες αναφορές έγιναν σε ζητήματα κουλτούρας και εξειδίκευσης, ενώ επισημάνθηκε πως πολλές φορές υπάρχει σύγχυση σε έναν οργανισμό για τον ρόλο του DPO. Κατά τους ομιλητές, πρέπει να «απενοχοποιηθεί» το γεγονός ότι κάποιος έπεσε θύμα παραβίασης, καθώς δεν θα πρέπει να λογίζεται ως ένα γεγονός που αμαυρώνει τη φήμη μιας εταιρείας. Επίσης, περιέγραψαν τα βήματα για το ποιες ενέργειες πρέπει να λάβουν χώρα αν συμβεί μια επίθεση και στηλίτευσαν το γεγονός πως αρκετοί προσπαθούν να γνωστοποιήσουν τα περιστατικά σε χώρες όπου οι Αρχές είναι πιο ελαστικές με τα πρόστιμα. Κατά γενική ομολογία, οι επιθέσεις αυξάνονται και σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις, οι οποίες, καθώς δεν έχουν πολλά περιθώρια επιλογής, θα πρέπει να αναζητήσουν τις κατάλληλες ασφαλιστικές καλύψεις. Στην ελληνική πραγματικότητα, υπάρχει άρνηση καταρχήν ή δισταγμός των οργανισμών να γνωστοποιήσουν τα περιστατικά, παρά την ύπαρξη της νομικής υποχρέωσης.

ΠΑΝΕΛ III

Cyber Insurance & Incident Response Conference 2021

Σημαντικούς ομιλητές είχε και το τρίτο πάνελ, με τίτλο “Cyber Risks Management & Cyber Claims” και συντονιστή τον κ. Χρήστο Ξενάκη, καθηγητή στο Τμήμα Ψηφιακών Συστημάτων του Πανεπιστημίου Πειραιώς. Συμμετείχαν οι κ.κ. Theodoros Bitis, Head of Cyber Center of Excellence, Howden Germany, Νότης Ηλιόπουλος, Director, Cyber Security Services, Χρόνης Καπαλίδης, Principal, Information Security Forum, Παναγιώτα Λαγού, Senior Manager, Cyber Security Consulting, A dacom SA, Χριστόφορος Παπαχρήστου, Strategic Account Manager, Census Labs. Μεταξύ άλλων, επισημάνθηκε πως για την ασφάλιση cyber κινδύνων ελέγχεται η διακυβέρνηση και η πολιτική των εταιρειών (phising campaigns, tests) και άλλες παράμετροι, ώστε οι ασφαλιστικές να προχωρήσουν στις απαιτούμενες καλύψεις. Σοβαρό ζητούμενο είναι πως στις μέρες μας οι διάφοροι τύποι των ιών στο Διαδίκτυο μεταλλάσσονται, δημιουργώντας ενδεχομένως μια μικτή απειλή. Αξιοσημείωτο είναι, επίσης, το γεγονός πως τα ανθρώπινα λάθη είναι συχνά και για αυτόν τον λόγο απαιτείται περαιτέρω εκπαίδευση, ενώ τονίστηκε πως η «υπερβολική εμπιστοσύνη ότι τα αυτόματα συστήματα λειτουργούν επαρκώς δημιουργεί κενά που μπορούν να εκμεταλλευτούν οι hackers». Επισημάνθηκε, πως οι cyber απειλές δεν είναι κάτι που πρέπει να προβληματίζει μόνο το IT, αλλά το σύνολο μιας επιχείρησης και των εργαζομένων. Όπως είπαν οι ομιλητές, ο στρατηγικός σχεδιασμός ενός οργανισμού σήμερα πρέπει να πηγαίνει «χέρι χέρι» με το cyber security.

Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2021

Τίποτα δεν είναι ασφαλές 100%, σύμφωνα με τον κ. Αργύρη Μακρυγεώργου, υπεύθυνο μελών του Ελληνικού Chapter (ISC)2, όπως σημείωσε στην ομιλία του με τίτλο “IR: Not your standard lastminute hotel deal”. Μίλησε, ειδικότερα, για το «πριν και το μετά» ενός περιστατικού ασφαλείας, το οποίο μπορεί να έχει κάθε έκταση. Σε κάθε περίπτωση, χωρίς την κατάλληλη προετοιμασία, δεν θα μπορεί να υπάρξει επιτυχής αντιμετώπιση. «Το γεγονός πλέον δεν είναι αν θα συμβεί κάτι, αλλά το πότε» σημείωσε χαρακτηριστικά. Πόσο σημαντική είναι τελικά η ύπαρξη ενός πλάνου αντιμετώπισης περιστατικών; Τη διαχείριση περιστατικών παραβίασης ασφαλείας έθεσε επί τάπητος ο κ. Θεόδωρος Στεργίου, Director, Cyber Security Consulting, KPMG in Greece. Όπως τόνισε, μεταξύ άλλων, είναι κρίσιμο να απαντηθούν ερωτήματα όπως: ποιος είναι τελικά ο σκοπός του πλάνου, πώς καθορίζονται οι στόχοι του, τι συνεπάγεται η ανάθεση ρόλων, ποια η σύνδεσή του με την επιχειρησιακή συνέχεια και την ανθεκτικότητα της εταιρείας, πώς εκπαιδεύονται όλα τα εμπλεκόμενα μέρη ή πως εν τέλει δοκιμάζεται το πλάνο κ.ά.

Στην οδήγηση

όλα.

Ο Ι Κ Ο Ν Ο Μ Ι Α Φ Ρ Ο Ν Τ Ι Δ Α

Γ Ι Α

Τ Ο

Π Ε Ρ Ι Β Α Λ Λ Ο Ν

Ε Γ Γ Υ Η Μ Ε Ν Η

Π Ο Ι Ο Τ Η Τ Α

ΕΛΕΥΘΕΡΗ

∆ΙΕΛΕΥΣΗ ΣΤΟΝ ∆ΑΚΤΥΛΙΟ

Με Fisikon µπορείς και να τα όλα! Φυσική εξέλιξη

Φθηνότερο έως και 65% από τα άλλα συµβατικά καύσιµα

Πιο φιλικό στο περιβάλλον, καθώς περιορίζει δραστικά τους ρύπους Εγγυηµένη ποιότητα καυσίµου

www.fisikon.gr ΧΡΗΜΑ 47

ΠΑΝΕΛ ΙV

Cyber Insurance & Incident Response Conference 2021

Με την αντιμετώπιση των περιστατικών ασχολήθηκαν, μεταξύ άλλων, οι ομιλητές του τέταρτου πάνελ, στο οποίο συντονιστής ήταν ο κ. Δημήτρης Γεωργόπουλος, Founder-CEO, Rethink Business LabRBL. Συμμετείχαν οι κύριοι Νίκος Γεωργόπουλος, Θεόδωρος Στεργίου, George Platsis, Senior Lead Technologist, Proactive Incident Response & Resiliency, Booz Allen Hamilton, Κωνσταντίνος Παπαδάτος, Founder & Managing Director, Cyber Noesis, Ανάργυρος Χρυσάνθου, Ερευνητής και Ειδικός Ανάλυσης Ψηφιακών Πειστηρίων, Ερευνητικό Κέντρο «Αθηνά». Όπως τόνισαν, υπάρχει μια τάση μη πληρωμής λίτρων και επένδυ-

Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2021

σης σε υπηρεσίες που θα συμβάλουν στην ανάκαμψη μετά το «χτύπημα». Αυτήν τη στιγμή, παίζει καθοριστικό ρόλο ο Covid στην επανεκκίνηση της αγοράς, η οποία είναι απαραίτητη μετά την ένταση της ψηφιοποίησης. Χρειάζεται, επίσης, πολλή προσοχή, γιατί οι μορφές των επιθέσεων μεταβάλλονται συνεχώς, καθιστώντας δύσκολη την ανίχνευση. Κρίσιμο στοιχείο είναι το γεγονός πως κάθε οργανισμός που δέχεται επίθεση, ασχέτως αποτελέσματος, πρέπει να ξεχάσει τον πρότερο τρόπο λειτουργίας του. Τέλος, επισημάνθηκε πως κατά τη διάρκεια αντιμετώπισης τέτοιων περιστατικών γίνονται (και) λάθος χειρισμοί, με αποτέλεσμα να χάνονται πολύτιμες ώρες και δεδομένα μιας επιχείρησης. • • •

Μαζί σου

στις στιγμές που μετράνε

[φάκελος] ψηφιακές δεξιότητες και πιστοποίηση

Ψηφιακές δεξιότητες:

Το στοίχημα της κατάρτισης και η ανάγκη τολμηρών παρεμβάσεων του Γιάννη Λεοντάρη

σημερινή εικόνα της χώρας σε ό,τι αφορά στις ψηφιακές δεξιότητες, αλλά και στις δεξιότητες γενικότερα, αποτελεί προϊόν μιας στρεβλής οπτικής γωνίας (επομένως και αντιμετώπισης) από την ελληνική κοινωνία επί πολλές δεκαετίες, η οποία συνεχίζεται μέχρι και σήμερα. Αν και το θέμα του συγκεκριμένου αφιερώματος είναι οι ψηφιακές δεξιότητες σε σχέση με τις ανάγκες των επιχειρήσεων και της αγοράς εργασίας, θα ήταν παράλειψη να μην αναφερθούμε, έστω και επιγραμματικά, στη λανθασμένη νοοτροπία δεκαετιών που έχει καλλιεργηθεί στην ελληνική κοινωνία, σύμφωνα με την οποία καλλιεργείται ως σκοπός ζωής και κοινωνικής καταξίωσης το «να περάσει το παιδί στο πανεπιστήμιο», χωρίς να πολυεξετάζεται ούτε το αν εκεί θα βρει να μάθει αυτό που πραγματικά του αρέσει ούτε –πολύ περισσότερο– αν αυτό που θα βρει στο πανεπιστήμιο θα ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις της αγοράς εργασίας όταν θα πάρει το πτυχίο του. Μια λανθασμένη προσέγγιση που «υποδαυλίζεται» μέχρι και τις μέρες μας από πολλές παγιωμένες καταστάσεις που έχουν

Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2021

δημιουργηθεί και στα ίδια τα πανεπιστήμια, με καθηγητές να έχουν δημιουργήσει «καπετανάτα» μέσα σε αυτά, με βασικό στόχο να παίρνουν τις αναθέσεις για τα όποια «ερευνητικά προγράμματα» (μαζί φυσικά με τις επιδοτήσεις) και να «προστατεύουν» έτσι την «αναγκαιότητα» διατήρησης της ειδικότητάς τους, κάτι που έχει δημιουργήσει πολύ μεγάλη «δυσκαμψία» στα ελληνικά ΑΕΙ στο να προσαρμόσουν γρήγορα τα προγράμματα σπουδών τους στις απαιτήσεις της κοινωνίας και της αγοράς εργασίας. Το αποτέλεσμα είναι να αυξάνονται στην Ελλάδα οι πτυχιούχοι άνεργοι, ενώ εκείνοι που έχουν τις δεξιότητες που θα τους βοηθήσουν να μη μείνουν άνεργοι συνήθως επιλέγουν τον δρόμο της «ξενιτιάς», από τον οποίο ελάχιστοι τελικά θα επιστρέψουν στην Ελλάδα για μόνιμη μετακόμιση. Γεγονός στο οποίο συνέβαλε βέβαια και η πολυετής οικονομική κρίση, την οποία η Ελλάδα βίωσε (και συνεχίζει να βιώνει) σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό από τις άλλες χώρες, όπως άλλωστε και κάθε άλλη οικονομική, και όχι μόνο, κρίση που έχει περάσει τις τελευταίες δεκαετίες.

Οι ιδιωτικοί φορείς κατάρτισης είναι πολύ πιο «ευέλικτοι» στην προσαρμογή των προγραμμάτων σπουδών τους στις ανάγκες της αγοράς.

Απέναντι στα παραπάνω, η ελληνική κυβέρνηση είχε ανακοινώσει με «τυμπανοκρουσίες» τη σύσταση της «Εθνικής Συμμαχίας για τις Ψηφιακές Δεξιότητες & την Απασχόληση», με στόχους «τη διάδοση των πολιτικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τις ψηφιακές δεξιότητες στην Ελλάδα και τη συνεργασία όλων των μελών της για τη δημιουργία δράσεων με σκοπό την αναβάθμιση των ψηφιακών δεξιοτήτων του πληθυσμού σε όλους τους τομείς της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας». Ως μέλη της εμφανίζονται πλήθος κυβερνητικών φορέων, φορέων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, καθώς και αρκετές μεγάλες ιδιωτικές εταιρείες. Όμως, «λάμπουν διά της απουσίας τους» οι φορείς εκείνοι που καλούνται να σηκώσουν το μεγαλύτερο βάρος της ανάπτυξης των ψηφιακών δεξιοτήτων, που είναι τα πανεπιστήμια... Όλα, εκτός από ένα: το Ανοιχτό Πανεπιστήμιο. Γίνεται, λοιπόν, αντιληπτό πως οι καλές προθέσεις δεν φτάνουν όταν στην υλοποίησή τους δεν συμμετέχουν οι φορείς που καλούνται να τις υλοποιήσουν. Το γιατί δεν συμμετέχουν είναι κάτι που περιμένουμε ακόμη να μάθουμε… Ίσως να μην ήταν, λοιπόν, τυχαίο που η όλη πρωτοβουλία «βάλτωσε» και χρειάστηκε να γίνει «επανέναρξή» της (έτσι τη χαρακτήρισε η κυβέρνηση) τον Φεβρουάριο του 2020, και ο «νέος» στόχος, όπως αυτός ανακοινώθηκε τότε, ήταν «φορείς από τον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα, από πανεπιστημιακά ιδρύματα, ερευνητικά κέντρα, startups κ.ο.κ. να συνεργαστούν προκειμένου να αναπτύξουν δράσεις που θα προάγουν τις ψηφιακές δεξιότητες σε πολίτες από όλο το φάσμα της κοινωνίας». Βέβαια, τα πανεπιστήμια (πλην του Ανοιχτού Πανεπιστημίου) εξακολουθούν να μη συμμετέχουν σε αυτήν… Σε ό,τι αφορά στις δράσεις της «συμμαχίας», αυτές επικεντρώθηκαν κυρίως στη συνεργασία των ιδιωτικών φορέων που συμμετέχουν σε αυτή με τους φορείς του στενού και ευρύτερου δημόσιου τομέα που επίσης συμμετέχουν, στον βαθμό της όποιας «ευελιξί-

ΧΡΗΜΑ 51

φάκελος - ψηφιακές δεξιότητες και πιστοποίηση

«Εθνική Συμμαχία» χωρίς τα πανεπιστήμια

φάκελος - ψηφιακές δεξιότητες και πιστοποίηση ας» προσφέρει στους τελευταίους το υπάρχον νομοθετικό πλαίσιο. Έτσι, είδαμε ενδιαφέρουσες πρωτοβουλίες, όπως τη συνεργασία ΟΑΕΔ-Amazon Web Services για τη δωρεάν κατάρτιση ανέργων σε τεχνολογίες ψηφιακού νέφους (cloud services) μέσω σύγχρονης και ασύγχρονης εκπαίδευσης, τη συνεργασία ΟΑΕΔ-Cisco για την κατάρτιση ανέργων στην κυβερνοασφάλεια και, πρόσφατα, την ανακοίνωση της σειράς εκπαιδευτικών προγραμμάτων που απευθύνονται σε στελέχη του δημόσιου τομέα, στο πλαίσιο της οποίας μέχρι το 2025 περισσότεροι από 20.000 δημόσιοι υπάλληλοι θα εκπαιδευτούν στις ψηφιακές δεξιότητες (skilling, upskilling, reskilling) μέσα από την πρωτοβουλία της Microsoft “GR for Growth”.

Βραχυπρόθεσμη κινητικότητα, μακροπρόθεσμα ερωτήματα Όπως είναι εύκολα αντιληπτό, είναι πρακτικά αδύνατο μια οργανωμένη πρωτοβουλία διαρκούς κατάρτισης και επανακατάρτισης μεγάλου αριθμού πολιτών (είτε εργαζομένων είτε ανέργων) να δώσει άμεσα αποτελέσματα, ιδιαίτερα μάλιστα αν προκύψουν παράγοντες που θα την κάνουν να «ατονήσει». Αυτά τα άμεσα αποτελέσματα ήταν προφανώς ο βασικός στόχος της «Εθνικής Συμμαχίας», κάτι που ενδεχομένως να επιτεύχθηκε, αλλά αυτό έγινε για έναν πολύ μικρό αριθμό πολιτών σε σχέση με τις ανάγκες της αγοράς. 52

Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2021

Φυσικά, οι ιδιωτικοί φορείς κατάρτισης είναι πολύ πιο «ευέλικτοι» στην προσαρμογή των προγραμμάτων σπουδών τους στις ανάγκες της αγοράς, αλλά η «παραγωγική δυνατότητα» στελεχών που διαθέτουν είναι πολύ μικρή για να καλύψει τις ανάγκες της ελληνικής αγοράς. Επιπλέον, όπως προαναφέραμε, η οικονομική κρίση οδήγησε (και συνεχίζει να οδηγεί) ένα μεγάλο μέρος καταρτισμένων στελεχών στην αναζήτηση εργασίας στο εξωτερικό με καλύτερους όρους, οπότε γίνεται αντιληπτό πως παράλληλα με την κατάρτιση θα πρέπει να δημιουργηθούν και τα ανάλογα κίνητρα για την παραμονή στην Ελλάδα αυτών των στελεχών. Κάτι για το οποίο δεν αρκεί πάντα ένας καλός μισθός (για τα ελληνικά δεδομένα), αλλά απαιτούνται κι άλλα πράγματα, που έχουν να κάνουν με τη φορολογική, και όχι μόνο, αντι-

μετώπιση, για τα οποία το «μπαλάκι» πηγαίνει στην Πολιτεία. Η πραγματικότητα, λοιπόν, μπορεί να λέει ότι ακόμη και τα πιο σωστά οργανωμένα προγράμματα κατάρτισης δεν μπορούν να δώσουν άμεσα αποτελέσματα, ωστόσο το γεγονός είναι πως η ελληνική αγορά δεν χρειάζεται στελέχη καταρτισμένα σε συγκεκριμένες ψηφιακές δεξιότητες «κάποια στιγμή», αλλά «εδώ και τώρα». Η πανδημία αποκάλυψε τα μεγάλα κενά Η πανδημία του κορωνοϊού μπορεί να χαρακτηρίστηκε –και να είναι– μια μεγάλη ευ-

Παράλληλα με την κατάρτιση θα πρέπει να δημιουργηθούν και τα ανάλογα κίνητρα για την παραμονή στην Ελλάδα αυτών των στελεχών.

καιρία για τον ψηφιακό μετασχηματισμό των επιχειρήσεων και τελικά της ίδιας της χώρας, ωστόσο, από την άλλη, κατέδειξε τη σοβαρή ανεπάρκεια τόσο των υποδομών τεχνολογίας (που κλήθηκαν να λειτουργήσουν σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό προκειμένου να ανταποκριθούν στην εξ αποστάσεως εργασία των υπαλλήλων και την εξ αποστάσεως επαφή των πολιτών με τους φορείς του στενού και ευρύτερου δημόσιου τομέα) όσο και της κατάρτισης των υπαλλήλων του δημόσιου τομέα (που κλήθηκαν να δουλέψουν από το σπίτι τους σε ψηφιακό, ασφαλές περιβάλλον). Το “brain drain” οδήγησε σε «εισαγόμενες» επιλογές Και αν η Πολιτεία έχει προγραμματίσει σειρά μεσοπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων έργων για την προώθηση των ψηφιακών δεξιοτήτων (με τα δημόσια πανεπιστήμια να εξακολουθούν πάντως να απουσιάζουν από αυτές), ο ιδιωτικός τομέας ήταν υποχρεωμένος να ψάξει για άμεσες λύσεις, καθώς η απουσία στελεχών με κατάλληλες ψηφιακές δεξιότητες αποτελεί πλέον μία

Το Ecali Club Ιδρύθηκε το 1971, ως η πρώτη ιδιωτική λέσχη της χώρας, εισάγοντας στην ελληνική πραγματικότητα την έννοια των country clubs. Βρίσκεται σε μια από τις πιο αριστοκρατικές τοποθεσίες της Αττικής, καλύπτοντας 15.000 τετραγωνικά μέτρα εξωτερικών χώρων με πλούσια βλάστηση και σύγχρονων εσωτερικών εγκαταστάσεων, όπου τα μέλη του μπορούν να απολαύσουν στιγμές διασκέδασης, απόλαυσης, χαλάρωσης και αναψυχής. Κατά τη διάρκεια του περασμένου μισού αιώνα, το Ecali Club παρέμεινε πιστό στις αξίες του, διατηρώντας την ηγετική του θέση ως ο πιο περιζήτητος χώρος και σημείο αναφοράς για τις υπηρεσίες υψηλής ποιότητας στους τομείς της εστίασης, των αθλητικών, καθώς και των κοινωνικών και εταιρικών εκδηλώσεων. Διάσημες προσωπικότητες του επιχειρηματικού γίγνεσθαι, των επιστημών και του πολιτισμού αποτελούν τη λίστα Μελών του έχοντας δημιουργήσει τον μύθο του Ecali Club. Φέτος γιορτάζει πενήντα χρόνια λειτουργίας παρουσιάζοντας τις ανακαινισμένες εγκαταστάσεις του, τις αναβαθμισμένες υπηρεσίες του, καθώς και την αναβίωση του θρυλικού Catering by the Ecali Club.

15, Lofou str., 14578 Ecali, GR | T: +30 210 3500000 | E: info@ecali.club | www. ecali-club.gr

φάκελος - ψηφιακές δεξιότητες και πιστοποίηση από τις βασικές αιτίες για τις οποίες μια εταιρεία (και ειδικά μια εταιρεία του κλάδου τεχνολογίας) αδυνατεί να αναπτυχθεί με τον ρυθμό που θα μπορούσε. Ειδικά οι εταιρείες τεχνολογίας, μπροστά στο ενδεχόμενο αδυναμίας ανταπόκρισης στα αιτήματα των εταιρειών-πελατών τους, που διαπίστωσαν ότι ο ψηφιακός μετασχηματισμός τους αποτελεί προϋπόθεση για την ανταγωνιστικότητά τους (αν όχι και για την ίδια τους την επιβίωση), κατέφυγαν ακόμη και στη δημιουργία δικών τους δομών κατάρτισης, σε μια προσπάθεια να δημιουργήσουν οι ίδιες στελέχη με τις ψηφιακές ικανότητες που χρειάζονται. Στο πλαίσιο, αυτό βλέπουμε πρωτοβουλίες που έχουν ξεκινήσει εδώ και αρκετά χρόνια, όπως η OTE Academy του ομίλου ΟΤΕ, η ακαδημία της Cisco κ.ά., όπως και νεότερες πρωτοβουλίες, όπως αυτές της TeamViewer, της Entersoft κ.ά. Παράλληλα, πολλές εταιρείες, τόσο του κλάδου τεχνολογίας όσο και άλλων κλάδων, καταφεύγουν στην εξ αποστάσεως απασχόλη-

ση στελεχών που μένουν στο εξωτερικό, στις περιπτώσεις που οι ζητούμενες υπηρεσίες μπορούν να παρασχεθούν από απόσταση, κάτι βέβαια που δεν προωθεί ούτε τη δημιουργία και την παραμονή στη χώρα μας στελεχών με τα ζητούμενα ψηφιακά προσόντα ούτε βέβαια και το οικονομικό όφελος της χώρας, αφού στις περισσότερες περιπτώσεις οι συγκεκριμένες υπηρεσίες τιμολογούνται και φορολογούνται στη χώρα διαμονής του στελέχους που τις παρέχει. Κρίσιμη η «αυτογνωσία» των επιχειρήσεων Από την άλλη πλευρά, ένα μεγάλο μέρος των επιχειρήσεων είτε δεν είναι σίγουρες για τον τρόπο υλοποίησης του ψηφιακού μετασχηματισμού τους είτε διστάζουν ακόμη για αυτόν, καθώς η συνεχιζόμενη οικονομική κρίση, που έχει επηρεάσει την πορεία τους, εξακολουθεί να τις κάνει διστακτικές σε επενδύσεις που δεν έχουν άμεσα και «οφθαλμοφανή» αποτελέσματα. Κάτι βέβαια που δεν είναι «καινούργιο», και για τον λόγο αυτό υπάρχει αυτό το

«ψηφιακό χάσμα» της Ελλάδας με την υπόλοιπη Ευρώπη και στον ιδιωτικό τομέα. Σημαντικό ρόλο παίζει όμως και το γεγονός ότι πολλές εταιρείες δεν γνωρίζουν τον τρόπο με τον οποίο θα πρέπει να ανταποκριθούν σε αυτόν τον ψηφιακό μετασχηματισμό και πολλές θεωρούν ότι αυτό, σε κάθε περίπτωση, συνεπάγεται πρόσληψη προσωπικού, κάτι που φυσικά συνεπάγεται ένα επιπλέον κόστος, που μπορεί να είναι και σημαντικό, ανάλογα με το μέγεθος της επιχείρησης. Όμως εξίσου σημαντική, αν όχι και σημαντικότερη, είναι η επανακατάρτιση των στελεχών που ήδη έχει μια επιχείρηση, προκειμένου αυτά να μπορέσουν να αντεπεξέλθουν στις απαιτήσεις του ψηφιακού μετασχηματισμού. Όχι μόνο γιατί η επανακατάρτιση είναι πολύ πιο οικονομική (καθώς σε αυτές τις περιπτώσεις είτε δεν απαιτείται πρόσληψη επιπλέον προσωπικού είτε, όταν αυτή απαιτείται, αφορά πολύ λιγότερο αναλογικά προσωπικό), αλλά και επειδή τα υπάρχοντα στελέχη δεν χρειάζονται χρόνο προσαρμογής για να αποδώσουν, αφού πρόκειται για ήδη εργαζομένους στην εταιρεία.

Εξίσου σημαντική είναι η επανακατάρτιση των στελεχών που ήδη έχει μια επιχείρηση, προκειμένου αυτά να μπορέσουν να αντεπεξέλθουν στις απαιτήσεις του ψηφιακού μετασχηματισμού.

Απαραίτητη η καλλιέργεια κουλτούρας ψηφιακού αλφαβητισμού από μικρή ηλικία

της Ελένης Τσιπά, Υπεύθυνης ΕΚΕ και Oracle Academy για Ελλάδα, Κύπρο, Μάλτα, Αλβανία, Βόρεια Μακεδονία και Κόσοβο, Oracle Ελλάς 54

Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2021

Οι ψηφιακές δεξιότητες αποτελούν, εδώ και πολλά χρόνια, μείζον θέμα συζήτησης και δράσης. Και δικαίως, αφού η ταχύτητα με την οποία εξελίσσονται οι τεχνολογίες και η πληροφορική είναι τέτοια που τόσο εμείς όσο και τα εκπαιδευτικά συστήματα δεν προλαβαίνουμε να προσαρμοστούμε. Γεγονός το οποίο αποδεικνύεται από πολυάριθμους δείκτες, εγχώριους, ευρωπαϊκούς και διεθνείς. Έλλειψη ψηφιακών δεξιοτήτων στους γενικούς πληθυσμούς, έλλειψη δεξιοτήτων και στους εργαζομένους/ ανέργους. Η Ελλάδα, δυστυχώς, βρίσκεται πολύ χαμηλά στην κατάταξη και στις δύο κατηγορίες, με την

ανάγκη τόσο για συνεχείς επιμορφώσεις των εργαζομένων και ανέργων όσο και για προσαρμογή του εκπαιδευτικού συστήματος να είναι πλέον απολύτως προφανής και μάλλον επείγουσα. Η καλλιέργεια κουλτούρας ψηφιακού αλφαβητισμού από το Δημοτικό ακόμα είναι αυτό στο οποίο πιστεύει η Oracle. Καλλιέργεια όμως με πλάνο και συνέχεια καθ’ όλη την πορεία των μαθητών στις εκπαιδευτικές βαθμίδες και, φυσικά, με συνειδητή σύνδεση με τη μεταδευτεροβάθμια και τριτοβάθμια εκπαίδευση. Στοιχείο το οποίο, δυστυχώς, λείπει σήμερα και αυτό είναι φανερό τόσο από το πρόγραμμα

Οι ψηφιακές δεξιότητες απαιτούμενο στοιχείο για την ανάπτυξη επιχειρήσεων και οργανισμών

του Χαράλαμπου Αβρατόγλου, Διευθυντή Υποστήριξης και Διαχείρισης Γνώσης, Entersoft Η ανάπτυξη δεξιοτήτων του προσωπικού της Entersoft αλλά και των συνεργατών και πελατών της σε όλο το φάσμα των απαιτήσεων που φέρνει ο ψηφιακός μετασχηματισμός είναι κεφαλαιώδους σημασίας. Η Entersoft παίζει βασικό ρόλο στον ψηφιακό μετασχηματισμό των επιχειρήσεων-πελατών, ψηφιοποιώντας

ένα ευρύ φάσμα διαδικασιών και διασυνδέσεων-αυτοματοποιήσεων, παρέχοντας σημαντικά οφέλη κόστους, ευελιξίας, ταχύτητας. Η ανάπτυξη νοοτροπίας αυτοματοποίησης των διαδικασιών στις επιχειρήσεις –μέσω του ψηφιακού μετασχηματισμού τους– είναι ένα από τα βασικά προβλήματα διαχείρισης αλλαγών που αντιμετωπίζουν τα στελέχη που καλούνται να υλοποιήσουν προϊόντα της Entersoft. Με αυτόν τον τρόπο οι επιχειρήσεις-πελάτες θα απολαύσουν την υψηλή προστιθέμενη αξία που παρέχουν τα προϊόντα αυτά. Οι διαδικασίες διαχείρισης γνώσης για την ανάπτυξη των απαιτούμενων ψηφιακών δεξιοτήτων έχουν αναγνωριστεί ως βασικό στοιχείο για την ανάπτυξη του ομίλου και έχουν αποτυπωθεί και οργανωτικά με τη δημιουργία ειδικής διεύθυνσης-Support & Knowledge Management Division, με σκοπό τον σχεδιασμό και τη λειτουργία των διεργασιών που αποσκοπούν στη συγκέντρωση, μορφοποίηση και διάχυση της γνώσης για όλο το οικοσύστημα της Entersoft. Στο πλαίσιο αυτό, έχει γίνει σημαντική επένδυση στην ψηφιοποίηση της ίδιας της διαδικασίας και του υλικού εκπαιδεύσεων με την ανάπτυξη και ευρεία χρήση του Entersoft Learning Management System (LMS). Μέσω του LMS προωθείται η εκπαίδευση συμβούλων και χρηστών, ενώ η απόκτηση δεξιοτήτων πιστοποιείται από εξετάσεις πιστοποίησης. Πέραν αυτού, στο επιστημονικό προσωπικό που απασχολεί η Entersoft παρέχονται συνδρομές χρήσης πλατφορμών εκπαίδευσης, όπως και πλατφορμών βιβλιογραφίας σε σχετικά αντικείμενα. Επιπλέον, η εταιρεία χρηματοδοτεί στοχευμένες μεταπτυχιακές σπουδές βάσει διαδικασίας αξιολόγησης. Είναι προφανής η ανάγκη της αγοράς για στελέχη με τις κατάλληλες δεξιότητες. Η Entersoft αντιλαμβάνεται την ανάγκη και επενδύει για την κάλυψή της, με κύριο στόχο τις συνεργασίες με τα εκπαιδευτικά ιδρύματα, αλλά και τα προγράμματα διά βίου μάθησης. Για τον σκοπό αυτό προχωρά σε συμφωνίες-πλαίσιο με πανεπιστήμια, κολλέγια αλλά και IEK, παρέχοντας ένα ευρύ φάσμα προγραμμάτων σε αντικείμενα συναφή με τη λειτουργικότητα των προϊόντων της, τις τεχνολογίες ανάπτυξής τους αλλά και τις νέες, επερχόμενες τεχνολογίες. Τα προγράμματα αυτά έχουν στόχο την ευθυγράμμιση των αναγκών των επιχειρήσεων με

φάκελος - ψηφιακές δεξιότητες και πιστοποίηση

διδασκαλίας του μαθήματος ΤΠΕ στα σχολεία όσο και από τα προγράμματα των διαφόρων σχολών, επαγγελματικών και πανεπιστημιακών. Η δυσκολία ένταξης των αποφοίτων στην αγορά εργασίας με τις δεξιότητες που αυτή απαιτεί καταδεικνύει και το γεγονός ότι το παρόν σχήμα δεν λειτουργεί, οδηγώντας σε σπατάλη χρόνου αλλά και προϋπολογισμών. Μέσα από το Oracle Academy (academy.oracle. com), το δωρεάν εκπαιδευτικό πρόγραμμα της Oracle, παρέχεται η δυνατότητα στους διδάσκοντες των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων-μελών του προγράμματος να αξιοποιήσουν τις κορυφαίες τεχνολογίες λογισμικού και cloud της Oracle, καθώς και εκπαιδευτικό υλικό, σε διάφορες μορφές, ώστε να εμπνεύσουν, να εξοικειώσουν και αναπτύξουν τις δεξιότητες σε μαθητές ακόμη και από 10 χρόνων, καθώς και φοιτητές. Το πρόγραμμα δίνει έμφαση στον αντικειμενοστραφή προγραμματισμό, στον σχεδιασμό και τον προγραμματισμό βάσεων δεδομένων, στο cloud και στη διαχείριση έργων. Οι γνώσεις και οι δεξιότητες που αναπτύσσουν οι συμμετέχοντες μέσα από το πρόγραμμα τους δίνουν την ευκαιρία να επιλέξουν σπουδές στην πληροφορική, αλλά και να αποκτήσουν σημαντικές για την αγορά επαγγελματικές πιστοποιήσεις, επιταχύνοντας έτσι την είσοδο και ένταξή τους στην αγορά εργασίας, αφού κατέχουν σημαντικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα.

τα εκπαιδευτικά προγράμματα και την προετοιμασία των φοιτητών για την αγορά εργασίας. Καλύπτουν επιδείξεις λειτουργικότητας, εργαστήρια, πρακτική εργασία, εκπόνηση προπτυχιακών και μεταπτυχιακών διπλωματικών καθώς και διδακτορικών ερευνών, αλλά και εκπαίδευση και πιστοποίηση χρηστών ή συμβούλων. Σε κάθε τέτοιο πρόγραμμα η Entersoft επενδύει με έμψυχο δυναμικό αλλά και με παροχή αδειών χρήσης και συστημάτων, σχεδιασμό και συμμετοχή στην εκτέλεση, όπου απαιτείται, με εκτιμώμενη αξία 5.000-20.000 ευρώ ανά πρόγραμμα. Οι παραπάνω ενέργειες αποσκοπούν αφενός στην κάλυψη της ζήτησης σε στελέχη με κατάλληλες ψηφιακές δεξιότητες και αφετέρου στην ποιοτική πιστοποίηση των δεξιοτήτων αυτών σε ό,τι αφορά στην εκμετάλλευση των προϊόντων της Entersoft. Ανάγκη δημιουργίας κινήτρων και πιο τολμηρών θεσμικών παρεμβάσεων

της Έλενας Πρασσάκη, Marketing & Communications Manager, Networking Academy Program Manager, Cisco, για την Ελλάδα, την Κύπρο και τη Μάλτα ΧΡΗΜΑ 55

φάκελος - ψηφιακές δεξιότητες και πιστοποίηση Σε μια χρονική συγκυρία κατά την οποία η ψηφιακή μετάβαση και ο συνολικός μετασχηματισμός της ελληνικής κοινωνίας και οικονομίας βρίσκονται στο επίκεντρο μιας εθνικής στρατηγικής, απαιτούνται από την επιχειρηματική κοινότητα γρήγορα αντανακλαστικά, καθώς και δράσεις που συμβάλλουν ουσιαστικά σε αυτήν την κατεύθυνση. Η Cisco, θέτοντας ως προτεραιότητα στον επιχειρησιακό της σχεδιασμό την ενίσχυση της καινοτομίας και των ψηφιακών δεξιοτήτων, καθώς επίσης την επιτάχυνση του ψηφιακού μετασχηματισμού, έχει ενεργοποιηθεί ουσιαστικά μέσα από στοχευμένες δράσεις και πρωτοβουλίες. Το Κέντρο Ψηφιακού Μετασχηματισμού και Ψηφιακών Δεξιοτήτων στη Θεσσαλονίκη αποτελεί μια επένδυση η οποία δίνει ψήφο εμπιστοσύνης στη δυναμική της ελληνικής οικονομίας, δημιουργεί ένα οικοσύστημα που διαχέει γνώση, ποιότητα και παραγωγικότητα στην ελληνική κοινωνία και δημιουργεί βάσιμες και ουσιαστικές προϋποθέσεις για την αναστροφή του “brain gain”. Η συγκεκριμένη επένδυση, ως αποτύπωμα στο ευρύτερο επιχειρηματικό οικοσύστημα, είναι και ένα σημείο αναφοράς για τη στρατηγική σημασία που αποδίδει η εταιρεία στην ανάπτυξη των ψηφιακών δεξιοτήτων και στην εσωτερική της επιχειρησιακή λειτουργία. Με πλήρη αντίληψη των εννοιών reskilling και upskilling, στη Cisco, επιδιώκουμε τη διαρκή ανάπτυξη και διεύρυνση των δεξιοτήτων, δίνοντας έμφαση στη διαμόρφωση ενός εργασιακού περιβάλλοντος με έμφαση στη δημιουργικότητα, την προσαρμοστικότητα στα νέα γνωσιακά δεδομένα και τη συνεχή κινητροδότηση. H Cisco Networking Academy βρίσκεται στον πυρήνα αυτής της φιλοσοφίας, εστιάζοντας σε μια σειρά από κύκλους μαθημάτων, όπως Cybersecurity, IoT, Networking, Programming, κ.τ.λ., που εντάσσονται σε ένα νέο πλαίσιο δεξιοτήτων και γνώσεων, που στοχεύουν σε ένα οικονομικό μοντέλο με βιώσιμη ανάπτυξη. Έννοιες και αρχές απόλυτα εναρμονισμένες με τη στρατηγική της χώρας για το «Ελλάδα 2.0». Το τοπίο στη χώρα μας, όπως σταδιακά διαμορφώνεται, δημιουργεί μια αισιοδο56

Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2021

ξία, καθώς διακρίνουμε την τάση τόσο σε θεσμικό όσο και σε επιχειρηματικό επίπεδο να επικρατήσει μια κοινή συνισταμένη στην προώθηση της ψηφιακής ατζέντας της χώρας, με στόχο τη δημιουργία παραγωγικών θέσεων εργασίας, με την ανάπτυξη των ψηφιακών δεξιοτήτων να αποτελεί την αιχμή του δόρατος. Σε κάθε περίπτωση, έχουμε να διανύσουμε μια σημαντική διαδρομή, η οποία περνάει μέσα από ακόμη τολμηρότερες θεσμικές παρεμβάσεις στη δημιουργία κινήτρων και προϋποθέσεων, αλλά και την ετοιμότητα της επιχειρηματικής κοινότητας να πρωτοπορήσει δυναμικά σε μια ψηφιακά μετασχηματιζόμενη οικονομία. Η διαρκής επανακατάρτιση σε ψηφιακές δεξιότητες μπορεί να είναι και πιο σημαντική από την αρχική κατάρτιση

του Φίλιππου Ζακόπουλου, Managing Partner, Found.ation Έχοντας εντοπίσει την ανάγκη του upskilling ως μία από τις πιο επιτακτικές τα τελευταία χρόνια, το Found.ation έχει αναπτύξει το Found.ation Business Academy (http:// thefoundation.gr/fba), ένα ευέλικτο πρόγραμμα που δίνει τη δυνατότητα σε εταιρείες να εκπαιδεύσουν το προσωπικό τους στους τομείς του ψηφιακού μετασχηματισμού, της καινοτομίας και των αναδυόμενων τεχνολογιών με τρόπο που να προσαρμόζεται στις ανάγκες τους και με άξονα τις δεξιότητες που τους είναι απαραίτητο να καλλιεργήσουν. Ακόμη, είμαστε σε θέση να σχεδιάσουμε και να υλοποιήσουμε ακόμη περισσότερο εξειδικευμένες λύσεις για συγκεκριμένους κλάδους και εταιρείες. Για παράδειγμα, πριν λίγους μήνες, δημιουργήσαμε την Eurolife Business Academy, την πρώτη ακαδημία ψηφιακών δεξιοτήτων για όλους τους επαγ-

γελματίες ασφαλιστές, σε συνεργασία με την Eurolife FFH, ένα πρόγραμμα ανοικτό σε κάθε ασφαλιστικό σύμβουλο στην Ελλάδα. Όσον αφορά την αξιοποίηση των δυνατοτήτων ανάπτυξης ψηφιακών δεξιοτήτων από την ίδια την εταιρεία, φροντίζουμε συνεχώς να ενημερωνόμαστε και να εντάσσουμε τα στελέχη μας σε επιμορφώσεις και σεμινάρια. Μάλιστα, έχουμε και τη δική μας σειρά εσωτερικών μίνι συνεδρίων, όπου το κάθε μέλος της ομάδας μεταφέρει στα υπόλοιπα τις γνώσεις του ανά τακτά διαστήματα. Οι συνθήκες της εποχής έχουν φέρει εκρηκτικές αλλαγές και στο τοπίο της εργασίας, όπου οι καινούργιες προκλήσεις που προκύπτουν συνεχώς καθιστούν επιτακτική την ανάγκη καλλιέργειας και ανάπτυξης νέων δεξιοτήτων όσον αφορά τους εργαζομένους κάθε επιχείρησης σε όποιον κλάδο κι αν δραστηριοποιείται. Στην Ελλάδα, έχουμε δει το τελευταίο διάστημα πρωτοβουλίες και ενέργειες προς αυτήν την κατεύθυνση. Όμως, εκείνο που είναι καίριο, κατά την άποψή μας, είναι να αντιληφθούμε όλοι ότι οι ανάγκες για νέα επαγγέλματα ή δεξιότητες δεν συνεπάγονται το ότι πρέπει μια επιχείρηση να αποκτήσει απαραίτητα νέο προσωπικό. Η κατάρτιση του ήδη υπάρχοντος δυναμικού είναι εξίσου σημαντική, και σε πολλές περιπτώσεις ακόμη περισσότερο. Το σίγουρο είναι ότι πρέπει να εστιάσουμε στον άνθρωπο, ώστε να μπορέσουμε και με τους δύο διαφορετικούς τρόπους (δηλαδή τόσο με την πρόσληψη νέων ταλέντων όσο και με το upskilling του ήδη υπάρχοντος προσωπικού), αλλά και με τον συνδυασμό τους, να κάνουμε μια επιχείρηση να ανταποκριθεί στις προκλήσεις του «σήμερα». Φυσικά, πρέπει να γίνει αντιληπτό το ότι, πέρα από τα τεχνολογικά skills, είναι απαραίτητα και τα soft skills, όπως π.χ. η δημιουργική σκέψη, η προσαρμοστικότητα, οι επικοινωνιακές δεξιότητες, η επιχειρηματική νοοτροπία κ.ά. Το πιο ουσιώδες, ωστόσο, είναι να κατανοήσουμε ποιες είναι οι ξεχωριστές ανάγκες κάθε επιχείρησης, ώστε να μπορέσει να ενσωματώσει όλα αυτά που προσφέρει η τεχνολογία στην πραγματικότητά της και να εξελιχθεί μαζί με τους ανθρώπους της. • • •

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΉ ΕΝΉΜΕΡΩΣΉ ΜΕ ΤΟ ΚΎΡΟΣ ΤΉΣ Ε.Δ.Ι.Π.Τ.

ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΕΣ & ΤΟΠΙΚΕΣ ΕΦΉΜΕΡΙΔΕΣ

ΚΛΑΔΙΚΑ ΠΕΡΙΟΔΙΚΑ

146

* 2.000.000 αναγνώστες στο Κέντρο και στην Περιφέρεια * Χιλιάδες θέματα που καλύπτουν κάθε τομέα ενδιαφέροντος Κερδίστε το πιο ζωντανό κομμάτι της αγοράς μέσα από τα έντυπα της ΕΔΙΠΤ. Αποτελούν το ιδανικό μέσο διαφημιστικής προώθησης προϊόντων και υπηρεσιών, γιατί έχουν πιστούς και στοχευμένους αναγνώστες, ευρείας κοινωνικής επιρροής.

καινοτομία

Επενδυτική κατεύθυνση προς την καινοτομία και την έρευνα

Σημαντικοί «παίκτες», που θα δημιουργήσουν το ελληνικό τεχνολογικό οικοσύστημα, επενδύουν στην Ελλάδα

του Νίκου Κωτσικόπουλου

Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2021

2022 είναι το έτος των επενδύσεων που θα αλλάξουν την Ελλάδα μετά από μία δεκαετία και πλέον αποεπένδυσης, ύφεσης και κρίσης. Αλλά αν το 2022 θεωρείται, εύλογα, η χρονιά που θα αρχίσουν να αυξάνονται οι άμεσες ξένες και ελληνικές επενδύσεις και θα αρχίσουν να εισρέουν στην οικονομία τα κεφάλαια από το Ταμείο Ανάπτυξης, το 2021 ήταν η χρονιά της συνειδητοποίησης ότι το κλίμα αλλάζει.

της ύφεσης, και κυρίως να δημιουργήσουν την επενδυτική μάζα άπειρης πυκνότητας που θα κάνει το «μπιγκ μπανγκ».

Τη χρονιά που φεύγει, επίσης, δεν ακούσαμε απλά για μεγάλες επενδύσεις, αλλά πήραμε μια γεύση και είδαμε επενδύσεις σημαντικές, που μπορούν να απορροφήσουν ικανά στελέχη, να φέρουν πίσω εκείνα που έφυγαν στο εξωτερικό στα δύσκολα και άχαρα χρόνια

Υπάρχουν, βέβαια, προβλήματα στην εφοδιαστική αλυσίδα, υπάρχουν μεγάλες εξάρσεις του πληθωρισμού και μάλιστα στον επίφοβο τομέα των καυσίμων, που έχει την τάση να μεταδίδει τον «πυρετό» των ανατιμήσεων στην οικονομία.

Οι άνθρωποι της οικονομίας που παρακολουθούν τα τεκταινόμενα καθημερινά είναι, για πρώτη φορά μετά από πολύ καιρό, αισιόδοξοι, παρά τις δυσκολίες και τα προβλήματα που προκάλεσε η πανδημία με τα κύματα του κορωνοϊού (μετά τη Δέλτα έχουμε την Όμικρον).

Ξεκάθαρη επενδυτική κατεύθυνση μακροπρόθεσμα σχέδια για την ελληνική αγορά και αποφάσισε να επενδύσει στο cloud στην καινοτομία Υπάρχει όμως για πρώτη φορά και ένα ξεκάθαρο σχέδιο, μια στόχευση, η οποία είναι εμφανής. Και δεν χρειάστηκαν ούτε τα κεφάλαια από το Ταμείο Ανάπτυξης ούτε οι στόχοι του Ταμείου για την πράσινη μετάβαση και την ψηφιοποίηση. Η ευάλωτη και μικρή Ελλάδα είχε δει τους στόχους από πριν, μαζί με τους ενδιαφερόμενους επενδυτές και την επενδυτική κατεύθυνση που έδιναν η κυβέρνηση και οι επενδυτικοί οργανισμοί, όπως το Φαιστός και το Enterprise Greece.

στη χώρα μας, για «να υποστηρίξουμε οργανισμούς και επιχειρήσεις όλων των μεγεθών να κάνουν τη μετάβαση στην ψηφιακή εποχή, να καινοτομήσουν και να γίνουν πιο ανταγωνιστικοί». «Θα συνεχίσουμε να επενδύουμε και να επεκτείνουμε την παρουσία μας στην Ελλάδα, αναπτύσσοντας την ομάδα μας στην Αθήνα και εκπαιδεύοντας τους cloud architects του μέλλοντος» είχε πει σε συνέντευξή του.

Η κατεύθυνση είναι στην καινοτομία, την τεχνολογία, τη βιοτεχνολογία, την πράσινη μετάβαση, την ψηφιοποίηση. Όταν επενδύουν στην Ελλάδα η Pfizer, η Microsoft και η Amazon, τότε η κατεύθυνση είναι ξεκάθαρη και είναι η σωστή. Αυτή που μπορεί να βάλει τις βάσεις για ένα ποιοτικό άλμα στην ελληνική οικονομία. Η δημιουργία ενός ελληνικού τεχνολογικού οικοσυστήματος είναι κομβική. Ο κολοσσός της Amazon, της τεχνολογίας και του online εμπορίου, θα επενδύσει στην Ελλάδα δημιουργώντας έναν ψηφιακό κόμβο και, σύμφωνα με πληροφορίες, η επένδυση θα φθάσει τα 150-200 εκατ. ευρώ. Στελέχη του επισκέφθηκαν το Μέγαρο Μαξίμου στις 3 Δεκεμβρίου, ενώ ο αντιπρόεδρος της Amazon Web Services αρμόδιος για το Global Public Policy, Michael Punke, συμμετείχε διαδικτυακά και μάλιστα συνεχάρη τον πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη, και την κυβέρνηση για όλα όσα έχει επιτύχει η Ελλάδα σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα. Η Amazon πρόκειται να δημιουργήσει τοπικές υποδομές σε διάφορες χώρες και η Ελλάδα θα είναι μία από τις 30 «τοπικές ζώνες» που θα φτιάξει την επόμενη χρονιά ανά τον κόσμο. Στοχεύει με την επένδυση να μειώσει τον χρόνο απόκρισης στις συναλλαγές, επιτυγχάνοντας αποκρίσεις κάτω από 10 milliseconds, βάζοντας και την Ελλάδα στην ψηφιακή οδό ταχείας κυκλοφορίας. Την επένδυση είχε προαναγγείλει ο κ. Αθανάσιος Πατσάκας, Amazon Web Services Senior Sales Leader, Greece and Cyprus, ο οποίος είχε αποκαλύψει νωρίτερα ότι η εταιρεία είχε

Η Microsoft και η επένδυση 400 εκατ. ευρώ στην Ελλάδα Στο μεταξύ, και η Microsoft, η επένδυση της οποίας είχε αναγγελθεί από το 2020, ήρθε στην Ελλάδα και ήδη επενδύει στην Αττική, ενώ κατά τους προηγούμενους μήνες ο ειδικός Τύπος αναζήτησε μετά μανίας τον χώρο στον οποίο θα στεγάσει την επένδυσή της η εταιρεία. Η δημιουργία του data center region στην Αττική της εμβληματικής αυτής εταιρείας απασχόλησε πολύ, για μια επένδυση που εκτιμάται στα 400 εκατ. ευρώ. Είναι γνωστό ότι η Microsoft, μέσω ιρλανδικής θυγατρικής της, προχώρησε στη σύσταση μονοπρόσωπης ΑΕ με την επωνυμία “Microsoft Operations 4733 Hellas”, με αρχικό μετοχικό κεφάλαιο 140 εκατ. ευρώ, η οποία θα προχωρήσει στην υλοποίηση της επένδυσης στη χώρα μας. ΧΡΗΜΑ 59

καινοτομία

θέσεις εργασίας –1.139 επιπλέον θέσεις εργασίας θα δημιουργηθούν στην Περιφερειακή Ενότητα Θεσσαλονίκης. Και αναδεικνύει την πραγματική αξία της επένδυσης, με αυτά που μπορούμε να δούμε τώρα, σήμερα.

Το καταστατικό αναρτήθηκε στο ΓΕΜΗ και στους σκοπούς της εταιρείας περιλαμβάνεται η «μίσθωση, απόκτηση, λειτουργία ή/ και εκμετάλλευση ενός ή περισσοτέρων κέντρων δεδομένων (data centers), ιδίως για τους σκοπούς της διαδικτυακής παροχής και πώλησης εύρους ζώνης (bandwidth) διαδικτύου». Πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου της “Microsoft Operations 4733 Hellas” ανέλαβε ο νομικός σύμβουλος της Microsoft, Ben Orndoff, ενώ διευθύνων σύμβουλος ορίστηκε ο Θεοδόσης Μιχαλόπουλος, CEO της Microsoft Ελλάδας, Κύπρου και Μάλτας.

Η σημασία των data centers Η δημιουργία του ελληνικού τεχνολογικού οικοσυστήματος είναι κομβική αν πρόκειται να κάνει ποιοτικό άλμα η ελληνική οικονομία. Και τα ονόματα που επενδύουν στη χώρα είναι σημαντικά. Αλλά και τα data centers είναι επωφελής επένδυση. Στην Ευρώπη πρόκειται να επενδυθούν 15 δισ. ευρώ μέχρι το τέλος του 2023. Ειδικότερα, σύμφωνα με εξειδικευμένη έρευνα, έως το τέλος του 2023 θα έχουν διατεθεί 1,6 εκατομμύρια τ.μ. σε όλη την Ευρώπη, στο πλαίσιο επενδύσεων σε data centers, που θα φτάσουν τα 15 δισ. ευρώ. H δραστηριότητα στον κλάδο των data centers έχει πολλαπλασιαστεί θεαματικά, λόγω και της πανδημίας, με τον σχεδιασμό και την ανέγερση καινούργιων εγκαταστάσεων να εμφανίζουν αύξηση κατά 60% για το 60

Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2021

διάστημα 2021-2022 σε σχέση με τη διετία 2019-2020. Στο μεταξύ, αν και η Ελλάδα είναι ακόμη πίσω, και παρ’ όλο που είναι πολύ μικρός «παίκτης» στη συγκεκριμένη αγορά, βλέπουμε τις εταιρείες του κλάδου να ανταγωνίζονται ήδη μεταξύ τους. Ονόματα όπως Lamda Hellix, Microsoft, Amazon Web Services προχωρούν σε επενδύσεις ακόμη κι αν δεν αφορούν όλες τους data centers. Η Lamda Hellix είναι μία από τις εταιρείες που κινούνται πολύ δυναμικά. Το “Athens 3” έρχεται να συμπληρώσει τα δύο προηγούμενα data centers της εταιρείας, η οποία έχει εξαγοραστεί από την αμερικανική Digital Realty. Η εταιρεία ήδη σχεδιάζει το τέταρτο κέντρο, το οποίο θα φιλοξενηθεί και αυτό στο Athens Data Center Campus, στο Κορωπί. Εκεί που θα επενδύσει και ο ανταγωνιστής, η Microsoft, η οποία θα δημιουργήσει επίσης τρία data centers.

Τι σημαίνει η δημιουργία ψηφιακού κέντρου της Pfizer στη Θεσσαλονίκη Πολλοί μετρούν μια επένδυση με τα χρήματα που θα κοστίσει η αγορά του χώρου, αλλά η επένδυση της Pfizer είναι όλα αυτά που θα δημιουργήσει στη Θεσσαλονίκη με τους συνεργάτες της. Πολλοί νομίζουν ότι η επένδυση της Pfizer είναι μόνο 730 εκατ. ευρώ. Ειδική μελέτη από το ΙΟΒΕ αποδεικνύει ότι η εταιρεία θα υποστηρίξει περίπου 2.600

Γιατί κανείς δεν μπορεί να μετρήσει και να αξιολογήσει την πιθανότητα από την επένδυση αυτή να γεννηθούν καινοτομίες, προϊόντα ή επιστήμονες και στελέχη που θα δημιουργήσουν, με τη σειρά τους, πολύ περισσότερα. Η Pfizer έχει κεντρικό ρόλο στον φαρμακευτικό κλάδο στην Ελλάδα από το 1960, αλλά πρόσφατα δημιούργησε στη Θεσσαλονίκη δύο παγκόσμια κέντρα: Το Κέντρο Ψηφιακής Καινοτομίας (CDI) και το Κέντρο Επιχειρησιακών Λειτουργιών & Υπηρεσιών. Με αυτά η Pfizer αναδεικνύει τον σημαντικό ρόλο της Ελλάδας και ειδικότερα της Θεσσαλονίκης ως παγκόσμιου κέντρου καινοτομίας και διεθνώς ελκυστικού προορισμού για σημαντικές διεθνείς επενδύσεις. Σύμφωνα με τα βασικά ευρήματα της μελέτης του ΙΟΒΕ, η συνολική συνεισφορά της Pfizer στην ελληνική οικονομία (20202030) είναι: 1,6 δισ. ευρώ η συνολική συνεισφορά στο ΑΕΠ. 550 εκατ. ευρώ η συνολική συνεισφορά σε φόρους και ασφαλιστικές εισφορές (χωρίς να περιλαμβάνονται οι εισφορές μέσω των μηχανισμών clawback και rebate, οι οποίες αναμένεται να ξεπεράσουν τα 670 εκατ. ευρώ). Για κάθε 1 ευρώ άμεσης συνεισφοράς της εταιρείας δημιουργούνται συνολικά 2,18 ευρώ προστιθέμενης αξίας στην ελληνική οικονομία. 730 εκατ. ευρώ είναι η συνολική ακαθάριστη προστιθέμενη αξία που θα δημιουργηθεί απευθείας από την Pfizer. • • •

απολογισμός hifa 2021

Hellenic Innovation Forum & Awards 2021:

H μεγάλη συνάντηση της καινοτομίας

α ζητήματα και οι προκλήσεις αναφορικά με το πώς μπορούμε ως χώρα να αξιοποιήσουμε καινοτόμες επιχειρηματικές ιδέες, το υψηλής ποιότητας ανθρώπινο δυναμικό της Ελλάδας αλλά και το πώς θα μπορέσουμε να προσελκύσουμε περισσότερες επενδύσεις στον τομέα της έρευνας και της ανάπτυξης αποτέλεσαν αντικείμενο του Hellenic Innovation Forum & Awards 2021, που πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή 19 Νοεμβρίου 2021, με την τεχνολογία LiveOn, από το καινοτόμο 3D εκθεσιακό και συνεδριακό της κέντρο, το LiveOn Expo Complex. Παράλληλα, με τη θεσμοθέτηση των Hellenic Innovation Awards η εκδήλωση ανέδειξε τους ανθρώπους και τις επιχειρήσεις που βοηθούν ώστε η καινοτομία να αποτελέσει βασικό πυλώνα για την ανάπτυξη της οικονομίας. Τα Hellenic Innovation Forum & Awards 2021 διοργανώθηκαν από την ethosEVENTS σε συνεργασία με το οικονομικό και επιχειρηματικό portal banks.com.gr και το περιοδικό ΧΡΗΜΑ. 62

Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2021

απολογισμός hifa 2021 Κατά τη θεσμική του ομιλία, ο κ. Χρίστος Δήμας, υφυπουργός Έρευνας & Τεχνολογίας, παρέθεσε τους τρεις στόχους του Υπουργείου Ανάπτυξης για την έρευνα και την τεχνολογία. Ο πρώτος στόχος έχει να κάνει με την αύξηση των δαπανών έρευνας και ανάπτυξης. Όπως τόνισε: «Υιοθετήσαμε μια σημαντική πολιτική όσον αφορά τα φορολογικά κίνητρα, με υπερεκπτώσεις, καθιστώντας την Ελλάδα μεταξύ των πιο ελκυστικών προορισμών στην ΕΕ». Ο δεύτερος στόχος αφορά την εξέλιξη της έρευνας σε καινοτομία και επιχειρηματικότητα, ενώ ο τρίτος στόχος αφορά τη σύνδεση του κατακερματισμού του οικοσυστήματος καινοτομίας. Στο πλαίσιο της εκδήλωσης, ξεχώρισαν οι δύο τιμητικές διακρίσεις που απονεμήθηκαν στον κ. Χρίστο Δήμα, PhD, υφυπουργό Ανάπτυξης & Επενδύσεων (Έρευνα & Καινοτομία), και στον κ. Μάρκο Βερέμη, συνιδρυτή και πρόεδρο του ΔΣ της Upstream, εταίρο στην BigPi Venture, για τη συνεισφορά τους στο ελληνικό οικοσύστημα καινοτομίας.

Για την επόμενη μέρα στον χώρο της καινοτομίας μίλησε ο κ. Γιάννης Τσακίρης, υφυπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων, κατά τη θεσμική του ομιλία στην έναρξη του συνεδρίου, επισημαίνοντας τα σημαντικά αποτελέσματα που έχουν φέρει τα προγράμματα Jeremie και Equifund. «Θα κατευθύνουμε χρήματα με στόχο να καλυφθεί το κενό στις νέες προσπάθειες, σε αυτές δηλαδή που είναι εν τη γενέσει τους. Προς αυτήν την κατεύθυνση θα κατευθυνθούν περίπου 20 εκατ. ευρώ μέσω του Ταμείου Συνεπενδύσεων με επενδυτικούς αγγέλους (Business Angels co-investment fund). Στα προαναφερθέντα χρηματοδοτικά εργαλεία θα πρέπει να προσθέσουμε και το ειδικό ταμείο Accelerate TT της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας Επενδύσεων (πρώην ΤΑΝΕΟ), το οποίο από τον Μάρτιο θα προικοδοτηθεί με αρχικά κεφάλαια ύψους 60 εκατ. ευρώ για τη χρηματοδότηση κεφαλαίων επιχειρηματικών συμμετοχών» ανέφερε ο κ. Τσακίρης.

Κεντρική ομιλία απηύθυνε η δρ Εύη Σαχίνη, διευθύντρια του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης και Ηλεκτρονικού Περιεχομένου (ΕΚΤ). «Αποτελούμε μέρος του εγχώριου οικοσυστήματος καινοτομίας, δραστηριοποιούμαστε περί τα 30 χρόνια με συμμετοχές σε διεθνές επίπεδο. Η καινοτομία είναι η αλλαγή που γεννά αξία, είναι ένας καρπός σύνθετων αξιών» τόνισε η κ. Σαχίνη. Η διευθύντρια του ΕΚΤ ανέφερε ότι η Ελλάδα έχει αναρριχηθεί σε μια ικανοποιητική θέση σε σχέση με άλλες χώρες της ΕΕ και πως αν δει κάποιος τη διαχρονική εξέλιξη, η χώρα μας παρουσιάζει μια συστηματική αύξηση των καινοτόμων επιχειρήσεων. «Η Ελλάδα, στον ευρωπαϊκό πίνακα το 2021, ήταν μεταξύ των πέντε χωρών με τον καλύτερο δείκτη ανάπτυξης της καινοτομίας. Όταν μετράμε καινοτομία, μετράμε με ένα αυστηρό πλαίσιο, με κανόνες» σημείωσε. Ο κ. Γιώργος Γιακουμάκης, project manager για το EquiFund στο Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων, στην παρουσίασή του, ανέφερε ότι τo EquiFund αποτελεί μια πρωτοβουλία του ελληνικού κράτους και του Ευρωπαϊκού Ταμείου Επενδύσεων και δημιουργήθηκε με απώτερο σκοπό την επιτάχυνση της εξέλιξης του τομέα κεφαλαίων επιχειρηματικών συμμετοχών στην Ελλάδα. Όπως ανέφερε: «Το 2016 συστάθηκε ΧΡΗΜΑ 63

απολογισμός hifa 2021 η πρωτοβουλία, μια κοινή πρωτοβουλία του Υπουργείου Ανάπτυξης και του Ευρωπαϊκού Ταμείου Επενδύσεων, το οποίο ανέλαβε την επιλογή 9 fund managers, μέσω ανοιχτής πρόσκλησης. Φτάσαμε στο μισό δισ. ευρώ σε διαθέσιμα κεφάλαια και με μόχλευση μπορεί το ποσό αυτό να φτάσει στο 1 δισεκατομμύριο».

Ένα ενδιαφέρον fireside chat πραγματοποιήθηκε με τον κ. Αντώνη Τζωρτζακάκη, διευθύνοντα σύμβουλο της Συμμετοχές 5G AE, Επενδυτικό Ταμείο «Φαιστός». Ο κ. Τζωρτζακάκης τόνισε ότι: «Το βασικό κεφάλαιο του “Φαιστός” προήλθε από τη συνεισφορά του διαγωνισμού παραχώρησης των συχνοτήτων 5G. Πέραν του κεφαλαίου που προσφέρουμε, δίνουμε μια σειρά επιπλέον ωφελημάτων, για να αναπτυχθούν περισσότερο οι εταιρείες. Έχουμε αναπτύξει ένα ευρύ δίκτυο συνεργατών. Ο επενδυτικός κανονισμός του “Φαιστός” είναι αναρτημένος στην ιστοσελίδα μας για να δει ο οποιοσδήποτε, με διαφάνεια, όλες τις πληροφορίες γύρω από τη λειτουργία του ταμείου».

Σε ένα ακόμη fireside chat, ο δρ Σπύρος Αρσένης, επικεφαλής Ανάπτυξης Καινοτόμου Επιχειρηματικότητας της NBG Business Seeds, αναφέρθηκε στα επόμενα πλάνα της NBG και στο κυοφορούμενο πρώτο ελληνικό unicorn. «Η NBG Business Seeds βοηθά στην ενίσχυση της καινοτομίας εδώ και 12 χρόνια. Χρηματοδοτούμε άμεσα, ήμασταν οι πρώτοι επενδυτές στην Βlueground, συμμετέχουμε στα 6 από τα 9 fund του Εquifund και σε άλλα 3 εκτός Εquifund. Ταυτόχρονα, ο στόχος μας είναι να στηρίζουμε την καινοτομία μέσα από διάφορες δράσεις, όπως η διοργάνωση botcamps. Η ελληνική επιχείρηση είναι έτοιμη να δεχτεί την καινοτομία όταν βλέπει σοβαρές προτάσεις. Δίνουμε έμφαση και στην ελληνική περιφέρεια, όπως στη Θεσσαλονίκη, στο Ηράκλειο και την Πάτρα» ανέφερε.

Ο πρόεδρος της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας Επενδύσεων ΑΕ (ΕΑΤΕ, τ. ΤΑΝΕΟ), δρ Χάρης Λαμπρόπουλος, ανέφερε: «Στόχος μας είναι να ενθαρρύνουμε, να ενισχύσουμε και να συμβάλουμε στην ανάπτυξη αυτού του οικοσυστήματος. Έχουμε προγράμματα openboards καθώς δεν θέλουμε να δημιουργήσουμε συσσώρευση και στρέβλωση της αγοράς, έχουμε τη λογική (τι ζητάει η αγορά), υπάρχουν τα διαθέσιμα κεφάλαια, ακούμε σοβαρές προτάσεις, αρκεί να έχουν ένα time frame. Τον τελευταίο ενάμιση χρόνο, το ενδιαφέρον έχει κλιμακωθεί» τόνισε, ευχόμενος η Ελλάδα να βρίσκεται στα «ραντάρ» των διεθνών επενδυτών.

H Dialectica είναι εταιρεία διαμεσολάβησης που αναλαμβάνει να βρει και να φέρει σε επαφή για λογαριασμό των πελατών της τους κατάλληλους ειδικούς από όλο τον κόσμο σε θέματα που αφορούν επιχειρήσεις και επενδύσεις, ανέφερε ο κ. Άμπε Φόρνης, General Manager, EMEA & APAC, Dialectica. Η εταιρεία, που έχει συμβάλει στη δημιουργία deals 64

Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2021

ΧΡΗΜΑ 65

απολογισμός hifa 2021 αξίας 300 δισ. ευρώ την τελευταία εξαετία, σήμερα απασχολεί 500 στελέχη υψηλής κατάρτισης, από τα οποία τα 400 στην Ελλάδα.

Ο κ. Αιμίλιος Χαλαμανδάρης, επικεφαλής της Ερευνητικής Ομάδας TTS της Samsung Ελλάδας, παρουσίασε την ιστορία της καινοτόμου τεχνολογίας TTS και της ομάδας που τη δημιούργησε. Το TTS, που σημαίνει «κείμενο σε ομιλία» (Text To Speech), είναι μια τεχνολογία στην οποία διακρίθηκε και αναδείχθηκε κορυφαία μια ομάδα Ελλήνων μηχανικών που δημιούργησαν τη spin off εταιρεία INNOETICS και μαζί μία από τις πιο προχωρημένες και πολυβραβευμένες τεχνολογίες TTS. Διόλου τυχαίο που η εταιρεία εξαγοράστηκε από τη Samsung και σήμερα αποτελεί τμήμα του κλάδου Τεχνητής Νοημοσύνης του διεθνούς κολοσσού στην Ελλάδα.

Ο κ. Κωνσταντίνος Μουστάκας, καθηγητής του Τμήματος Ηλεκτρολόγων Μηχανικών & Τεχνολογίας Υπολογιστών του Πανεπιστημίου Πατρών, αναφέρθηκε στη συνεργασία των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων με τη βιομηχανία και στα βιομηχανικά διδακτορικά. Όπως επεσήμανε, είναι προβληματική η αξιοποίηση της μη συνδεδεμένης έρευνας. Πρέπει να εστιάσουμε στην εφαρμοσμένη έρευνα, ανέφερε, σημειώνοντας ότι πρέπει να πηγαίνουμε παράλληλα την έρευνα με την αξιοποίηση. «Χρειάζεται καλλιέργεια εμπιστοσύνης και ανάπτυξη διασύνδεσης και συνεργασιών και χρηματοδότηση ερευνητικών προγραμμάτων από τη βιομηχανία. Η κίνηση αυτή έχει πολλαπλά οφέλη και για τις δύο πλευρές» τόνισε. Όσον αφορά τα βιομηχανικά διδακτορικά, αναφέρθηκε ότι σε δύο χρόνια θα έχουμε την πρώτη «φουρνιά».

Ο κ. Τάσος Αλέφαντος, Co-Founder & CEO, NVisionist, ανέφερε ότι η NVisionist είναι μια δυναμική startup, που παρουσίασε ένα καινοτόμο προϊόν ψηφιακής τεχνολογίας, για το οποίο υπάρχει αγορά και ενδιαφέρον στον κλάδο της αιολικής ενέργειας. Το προϊόν λέγεται NV bird. Όπως είπε ο κ. Αλέφαντος, το NV bird αναγνωρίζει τα πτηνά που κινούνται προς τις ανεμογεννήτριες και κινδυνεύουν με πρόσκρουση στις πτέρυγές τους. Το σύστημα αναγνωρίζει, αποτρέπει και προστατεύει την ορνιθοπανίδα, αλλά και τις ανεμογεννήτριες. Ο κ. Ορέστης Φοίβος Πιτσάβας, Head of Business Development, LiveOn, ανέφερε ότι η LiveOn ξεκίνησε ως ανάγκη πριν από 18 μήνες για να προσφέρει λύσεις εν μέσω της πρόκλησης που αποτέλεσε η πανδημία. Οι καινοτόμες διάνοιες της LiveOn, όπως είπε ο κ. Πιτσάβας, συνδυάζουν την πολυετή εμπειρία στη διοργάνωση εκδηλώσεων με τις πρωτοποριακές ψηφιακές τεχνολογίες της νέας εποχής. 66

Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2021

Η κ. Μάγκυ Αθανασιάδη, διευθύντρια του Τομέα Καινοτομίας του ΣΕΒ, ανέφερε στην παρουσίασή της ότι η καινοτομία βρίσκεται πολύ ψηλά στην ατζέντα του ΣΕΒ, ενώ παρουσίασε τους στρατηγικούς στόχους και το πλέγμα πρωτοβουλιών του Συνδέσμου. Ειδικότερα, όπως ανέφερε, στο

Ο κ. Γιώργος Μαρκατάτος πρόεδρος τους Συνδέσμου Επιχειρήσεων Καινοτόμων Εφαρμογών Ελλάδος (ΣΕΚΕΕ), CEO της Regate, αναφέρθηκε στον μετασχηματισμό που έχει πραγματοποιηθεί στον Σύνδεσμο προκειμένου να βοηθήσει κυρίως τις νεοφυείς καινοτόμες επιχειρήσεις, εστιάζοντας σήμερα στις εταιρείες που ιδρύθηκαν τη δεκαετία 20002010. Βασικοί στόχοι του ΣΕΚΕΕ είναι να μεγαλώσει το οικοσύστημα, να το βγάλουν εκτός Ελλάδας και να δώσουν πρόσβαση σε χρηματοδότηση. Το οικοσύστημα στο οποίο έχουν βασιστεί είναι οι λεγόμενοι market key players (τράπεζες κ.λπ.), βιομηχανία, επιμελητήρια, θεσμικοί φορείς.

χώρες οι εταιρείες τεχνολογίας αντιπροσωπεύουν ένα 10%-15%. Εμείς δεν έχουμε φτάσει ακόμα αυτό το ποσοστό. «Είναι πολλά τα κομμάτια που πρέπει να κοιτάξει κανείς για να φτιάξει ένα πλήρες οικοσύστημα. Ένας σημαντικός δείκτης είναι το venture capital. Έχουν γίνει βήματα προς τη σωστή κατεύθυνση, αλλά όχι αρκετά. Είναι όμως ενθαρρυντικό το ότι υπάρχει επενδυτικό ενδιαφέρον» τόνισε, προσθέτοντας ότι «μεγάλη σημασία έχει και η εκπαίδευση. Αν, δηλαδή, επιλέγονται σπουδές που οδηγούν στην απόκτηση πτυχίων καινοτομίας».

Ακολουθούν οι βραβεύσεις των Hellenic Innovation Awards 2021 (ανά εταιρεία): OPAP-Bespot Top HI Award for Innovative Company >100 employees (Βραβείο καλύτερης καινοτόμου επιχείρησης με >100 εργαζομένους) Owiwi Top HI Award for Greek Startup (Βραβείο καλύτερου ελληνικής startup) Αdvent Technologies Top HI Award for Innovative Company <100 employees (Βραβείο καλύτερης καινοτόμου επιχείρησης με <100 εργαζομένους) HairCG.TV-Hair Community Greece (3 βραβεία) ✓ Top HI Award for Innovative Company <100 employees (Βραβείο καλύτερης καινοτόμου επιχείρησης με <100 εργαζομένους)

Ο κ. Δημήτρης Πρίμπας, διευθυντής του Τομέα Συμβουλευτικών Υπηρεσιών της IBM Ελλάδας και Κύπρου, ανέφερε ότι η IBM διατηρεί παρουσία για περισσότερα από 80 χρόνια στην Ελλάδα, με σκοπό να βοηθάει τις επιχειρήσεις μέσα από καινοτόμα προϊόντα και υπηρεσίες που συνεχώς εκσυγχρονίζονται. Η ΙΒΜ συμμετέχει στην εθνική προσπάθεια για την ανάπτυξη της εγχώριας οικονομίας. Ο ίδιος αναφέρθηκε στις επενδύσεις που έχει πραγματοποιήσει η IBM στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια, στο πλαίσιο των οποίων έχει ενεργοποιήσει δύο centers of excellence στη χώρα. Ο κ. Μάρκος Βερέμης, συνιδρυτής και πρόεδρος του ΔΣ της Upstream, εταίρος στην BigPi Ventures, στην ομιλία του στα Hellenic Innovation Forum & Awards 2021, σημείωσε ότι στις περισσότερες

✓ HI Award for Business Model – <100 employees (Βραβείο καινοτόμου επιχειρηματικού μοντέλου) ✓ HI Award for Business Growth – <100 employees (Βραβείο επιχειρησιακής ανάπτυξης) Software Competitiveness International (2 βραβεία) ✓ Top HI Award for Innovative Company <100 employees (Βραβείο καλύτερης καινοτόμου επιχείρησης με <100 εργαζομένους) ✓ HI Award for HR & Employees Development – <100 employees (Βραβείο διαχείρισης & ανάπτυξης ανθρώπινου δυναμικού) ΧΡΗΜΑ 67

απολογισμός hifa 2021

πλαίσιο της παρουσίασής της, πρώτο στόχο αποτελεί η έρευνα που παράγεται στα πανεπιστήμια να μετατρέπεται σε διπλωματική ευρεσιτεχνία και τεχνολογική γνώση και στη συνέχεια να επενδύουν πολύ περισσότερες επιχειρήσεις στην καινοτομία και να κάνουν γρήγορα scale-up. Παρουσίασε επίσης τα «εργαλεία» του ΣΕΒ για την επίτευξη αυτών των στόχων, όπως τα προγράμματα Innovation Ready, Innovative Greeks, Workintech και SEV Scale Up.

απολογισμός hifa 2021

Νοσηλεία Τώρα (2 βραβεία) HI Award for Business Model-Startups (Βραβείο καινοτόμου επιχειρηματικού μοντέλου) HI Award for Business Growth-Startups (Βραβείο επιχειρησιακής ανάπτυξης) VentureFriends VC (2 βραβεία) ✓ HI Award for Series A Funding (Βραβείο Series A funding) ✓ HI Award for VC Impact (Βραβείο venture fund με τη μεγαλύτερη επίδραση) Varvaressos SA European Spinning Mills HI Award for Business Model >100 employees (Βραβείο καινοτόμου επιχειρηματικού μοντέλου) ΝBG Business Seeds HI Award for the Promoting Innovation Ecosystem (Βραβείο για την καλύτερη πρωτοβουλία ενίσχυσης του οικοσυστήματος) Dialectica HI Award for HR & Employees Development – >100 employees (Βραβείο διαχείρισης & ανάπτυξης ανθρώπινου δυναμικού) Envolve Entrepreneurship HI Award for Initiative with Broad Impact (Βραβείο για την πρωτοβουλία ενίσχυσης της καινοτομίας στην Ελλάδα με τη μεγαλύτερη επίδραση) Gizelis Robotics SA HI Award for Extroversion – >100 employees (Βραβείο εξωστρέφειας) Just Solutions HI Award for Business Model – Startups (Βραβείο καινοτόμου επιχειρηματικού μοντέλου) nvisionist HI Award for Business Model – <100 employees (Βραβείο καινοτόμου επιχειρηματικού μοντέλου) PCN Materials HI Award for Business Model – Startups (Βραβείο καινοτόμου επιχειρηματικού μοντέλου) Pfizer Ελλάς ΑΕ HI Award for Investing in R&D (Βραβείο για επένδυση σε κέντρο R&D) PTL HI Award for Business Model – <100 employees (Βραβείο καινοτόμου επιχειρηματικού μοντέλου) 68

Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2021

Samsung Electronics Hellas HI Award for Investing in Greek Innovative Ideas (Βραβείο επενδύσεων σε ελληνικές καινοτόμες ιδέες) Sunlight HI Award for Business Growth – >100 employees (Βραβείο επιχειρησιακής ανάπτυξης) Terracom SA HI Award for Extroversion – <100 employees (Βραβείο εξωστρέφειας) egg-enter•grow•go HI Award for Best Incubator/Accelerator (Βραβείο για τον incubator/ accelerator με τη μεγαλύτερη επίδραση)

άρθρο

Όμιλος ΟΤΕ: Υλοποιεί τη μεγαλύτερη επένδυση στις τηλεπικοινωνίες που έχει γίνει εδώ και δεκαετίες

Σε σημαντική ενίσχυση του επενδυτικού του πλάνου προχωρά ο Όμιλος ΟΤΕ, προκειμένου να συμβάλει στην ταχύτερη ψηφιακή ανάπτυξη της χώρας. Συγκεκριμένα, η συνολική επένδυση του Ομίλου θα ξεπεράσει τα 3 δισ. ευρώ μέχρι το 2027 και αποτελεί τη μεγαλύτερη σε τηλεπικοινωνιακές υποδομές που έχει γίνει εδώ και δεκαετίες στην Ελλάδα. Μέσω αυτής θα υλοποιήσει το δίκτυο σταθερής που θα καλύψει τις ψηφιακές ανάγκες της χώρας για τις επόμενες δεκαετίες, φέρνοντας την οπτική ίνα (FTTH) σε 3 εκατομμύρια σπίτια και επιχειρήσεις.

Η σημασία της κάλυψης της χώρας με FTTH Η κάλυψη των 2/3 των γραμμών της χώρας με FTTH αποτελεί game changer για την Ελλάδα, μια κίνηση που αλλάζει τα δεδομένα, δημιουργώντας τις βάσεις για βιώσιμη ανάπτυξη. Τα υπερσύγχρονα δίκτυα οπτικών ινών είναι προϋπόθεση για τον ψηφιακό μετασχηματισμό της χώρας, της κοινωνίας και των επιχειρήσεων, με αναμφισβήτητη θετική επίδραση στην οικονομία, την κοινωνία και το περιβάλλον. Οι δικτυακές υποδομές αποτελούν καθοριστικό παράγοντα για την άνθηση και την εξωστρέφεια των επιχειρήσεων, αλλά και για την προσέλκυση επενδύσεων, που με τη σειρά τους θα συμβάλουν στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Είναι επίσης προϋπόθεση για την προσέλκυση των digital nomads, μιας δυναμικής τάσης που αναδείχθηκε μέσα στην πανδημία, αλλά και για το brain-regain, που τόσο χρειάζεται η χώρα. Και η καθημερινότητα

όμως θα αλλάξει ριζικά, καθώς με το FTTH η εκπαίδευση, οι υπηρεσίες υγείας και η ψυχαγωγία αναβαθμίζονται.

Δωρεάν αναβάθμιση ταχυτήτων σταθερού Internet Για την άμεση ενίσχυση της διείσδυσης των υψηλών ταχυτήτων, ο Όμιλος ΟΤΕ θα αναβαθμίσει, εντελώς δωρεάν, τις ταχύτητες του σταθερού Internet που απολαμβάνουν σήμερα οι συνδρομητές COSMOTE στις περιοχές που δεν έχει φτάσει ακόμα η οπτική ίνα στο σπίτι, όπου αυτό είναι τεχνολογικά εφικτό. Πρακτικά, πρόκειται για διπλασιασμό των ονομαστικών ταχυτήτων, καθώς κάθε συνδρομητής θα αναβαθμιστεί, εντελώς δωρεάν, στην αμέσως επόμενη εμπορικά διαθέσιμη ταχύτητα. Για παράδειγμα, όποιος έχει σήμερα VDSL 50 θα αναβαθμιστεί σε VDSL 100. Όποιος έχει 24άρι πρόγραμμα θα αναβαθμιστεί σε 50άρι. Το ίδιο ισχύει για όλα τα διαθέσιμα πακέτα (24, 50, 100). Μόνη προϋπόθεση να είναι τεχνολογικά εφικτό. Για παράδειγμα, αν ένας συνδρομητής έχει επιλέξει το εμπορικό πρόγραμμα των 50Mbps και η τηλεφωνική σύνδεσή του δίνει τεχνικά μέγιστη διαθέσιμη ταχύτητα τα 50Mbps, δεν θα είναι εφικτή η αναβάθμιση από 50 σε 100Mbps. Η δωρεάν αναβάθμιση των ταχυτήτων, εφόσον εγκριθεί από την ΕΕΤΤ, θα ξεκινήσει το πρώτο τρίμηνο του 2022 και αναμένεται να ολοκληρωθεί σταδιακά μέσα στο 2022. Το διάστημα αυτό είναι απαραίτητο, καθώς ανάλογα με την τεχνολογία του δικτύου απαιτούνται διαφορετικές ενέργειες (στην

πλειονότητα των περιπτώσεων η αναβάθμιση γίνεται αυτόματα και απομακρυσμένα, σε άλλες περιπτώσεις χρειάζεται αντικατάσταση router ή καρτών, σε άλλες χρειάζεται συνεννόηση με τεχνικό).

Δεν επηρεάζεται η αμοιβή των μετόχων Παρά τις αυξανόμενες επενδύσεις, ο ΟΤΕ θα συνεχίσει τα επόμενα χρόνια να προσφέρει μια ελκυστική αμοιβή προς τους μετόχους του, επιμερισμένη μεταξύ μερισμάτων και επαναγοράς ιδίων μετοχών. Ειδικά για το 2022, αναμένει να παρέχει μια τακτική συνολική αμοιβή στους μετόχους τουλάχιστον ίση με το 2021, μετά από τις απαραίτητες εταιρικές εγκρίσεις. • • • ΧΡΗΜΑ 69

έρευνα

Νέα κριτήρια και προτεραιότητες στην αγορά εργασίας Το 61% των εργαζομένων δεν αισθάνονται απομονωμένοι όταν εργάζονται εξ αποστάσεως

τηλεργασία έχει μπει για τα καλά στη ζωή μας και ολοένα και περισσότερες εταιρείες υιοθετούν το μέτρο αυτό, καθώς διαπιστώνουν πως η δουλειά συνεχίζει να κυλάει με φυσιολογικούς ρυθμούς και τείνει να είναι και αποδοτικότερη. Το συγκεκριμένο φαινόμενο βεβαίως έλαβε μεγαλύτερες διαστάσεις λόγω της πανδημίας. Ταυτόχρονα, η πανδημία άλλαξε και τις προτεραιότητες όσον αφορά την αναζήτηση εργασίας.

– Το 78% των ερωτηθέντων στην Ελλάδα έναντι του 76% παγκοσμίως δήλωσαν ότι θέλουν μεγαλύτερη ευελιξία στην εργασία και την καριέρα τους, με βάση την εμπειρία που αποκτήθηκε από την πανδημία.

Η τελευταία έρευνα Workmonitor της Randstad αποκάλυψε ότι το 62% των Ελλήνων εργαζομένων αναζητούν νέα εργασία, με το 30% αυτών να κινούνται ενεργά προς αυτήν την κατεύθυνση και το 16% να έχουν αλλάξει πρόσφατα δουλειά. Τα στοιχεία καταδεικνύουν ότι η ανάκαμψη μετά την πανδημία ωθεί τους εργαζομένους στο να επανεξετάσουν τι θέλουν από τη ζωή και την καριέρα τους, ένα κίνημα που συναντάται και σε άλλες χώρες και η Randstad χαρακτηρίζει “Great Enlightenment-Μεγάλο Διαφωτισμό”. Η έρευνα Workmonitor της Randstad, του παγκόσμιου ηγέτη στον κλάδο των υπηρεσιών ανθρώπινου δυναμικού, πραγματοποιείται σε 34 αγορές σε όλο τον κόσμο, με τη συμμετοχή 27.000 εργαζόμενων, και στην Ελλάδα διενεργήθηκε από τις 23 Αυγούστου έως και τις 12 Σεπτεμβρίου 2021 με τη συμμετοχή 1.000 ερωτηθέντων. Σύμφωνα με τα ευρήματα της έρευνας: – Το 59% των ερωτηθέντων στην Ελλάδα αισθάνονται την ανάγκη να πραγματοποιήσουν αλλαγές στην ισορροπία μεταξύ της επαγγελματικής και της προσωπικής τους ζωής από τότε που ξεκίνησε η πανδημία. Ο αντίστοιχος παγκόσμιος μέσος όρος είναι 49%. 70

Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2021

– Το 73% των ερωτηθέντων έχουν μεγαλύτερη σαφήνεια σε ό,τι αφορά τους επαγγελματικούς τους στόχους και το 72% αυτών έχουν περισσότερη διαύγεια σε ό,τι αφορά τους προσωπικούς τους στόχους από την αρχή της πανδημίας, ποσοστό αντίστοιχο με τον παγκόσμιο μέσο όρο.

Η έρευνα Workmonitor διενεργείται δύο φορές τον χρόνο στην Ελλάδα και μας δίνει την ευκαιρία να μετρήσουμε τον παλμό του ανθρώπινου δυναμικού στη χώρα. Η τρέχουσα έρευνα Workmonitor διαπίστωσε ότι πολλοί εργαζόμενοι αισθάνονται υποτιμημένοι. Το 62% των εργαζομένων ψάχνουν για δουλειά επειδή αισθάνονται ότι δεν ανταμείβονται δίκαια ή επαρκώς για τις τρέχουσες δεξιότητές τους.

Τους τελευταίους 18 μήνες, το 85% των εργαζομένων επανεκτίμησαν το πώς εντάσσεται η εργασία στο προσωπικό τους πρόγραμμα, ενώ το 42% αυτών δήλωσαν ότι αισθάνονται περισσότερο άγχος από την πανδημία και παράλληλα ότι θα πρέπει να κάνουν αλλαγές στην επαγγελματική τους ζωή.

Ωστόσο, το 55% των Ελλήνων δυσκολεύονται να αποφασίσουν αναφορικά με τις δεξιότητες στις οποίες πρέπει να επικεντρωθούν ή να αποκτήσουν, δεδομένων των γρήγορων αλλαγών στον κόσμο της εργασίας. Το 80% αυτών θα ήθελαν η ελληνική κυβέρνηση ή ο εργοδότης τους να παρέχουν τεστ αξιολόγησης δεξιοτήτων, για να μπορέσουν να κατανοήσουν καλύτερα σε ποιες δεξιότητες πρέπει να επικεντρωθούν. Κατά τη διάρκεια της πανδημίας, για το 37% των Ελλήνων ερωτηθέντων οι δεξιότητες έχουν γίνει πιο σημαντικές. Το 66% αυτών θα εξέταζαν το ενδεχόμενο να αναζητήσουν εργασία εκτός Ελλάδας, αν μπορεί να πραγματοποιηθεί εξ αποστάσεως. Οι πιο σημαντικοί παράγοντες που καθοδηγούν την επιλογή εργασίας/σταδιοδρομίας μου είναι:

Το 35% των Ελλήνων ερωτηθέντων δήλωσαν ότι προήχθησαν, αλλά μόνο το 12% δηλώνουν ότι έλαβαν αύξηση μισθού. Το 14% αυτών δήλωσαν ότι δεν έχουν λάβει αύξηση μισθού, ούτε αναμένουν να λάβουν. Τον περασμένο χρόνο, η ικανότητα απόκτησης εισοδήματος βελτιώθηκε για το 12% των Ελλήνων εργαζομένων, εξαιτίας της αύξησης στη ζήτηση για δεξιότητες που διαθέτουν. Το 89% αυτών συμφωνούν να συνεχίσουν να παρακολουθούν προγράμματα κατάρτισης και επανεκπαίδευσης, ώστε να αυξήσουν την απασχολησιμότητά τους.

Αποζημίωση/παροχές Ευελιξία εργασίας για να ανταποκριθώ στις υποχρεώσεις μου εκτός δουλειάς Να έχω μια δουλειά με διαχειρίσιμα επίπεδα άγχους Να έχω μια δουλειά με ουσιαστικό περιεχόμενο Να εργάζομαι σε ασφαλές περιβάλλον Να εργάζομαι σε ένα εργασιακό περιβάλλον με αίσθημα φροντίδας Να εργάζομαι σε έναν αξιοσέβαστο εργοδότη Να υπάρχουν δυνατότητες απομακρυσμένης εργασίας Ευκαιρίες επαγγελματικής ανάπτυξης Ευκαιρίες για να αποκτήσω περισσότερες δεξιότητες που θα συμβάλουν στην απασχολησιμότητά μου Ένας χώρος εργασίας στον οποίο μπορώ να συνδεθώ με ανθρώπους Να έχω έναν προϊστάμενο που μπορεί να με στηρίξει Να εργάζομαι σε μια ταχέως αναπτυσσόμενη και/ή καινοτόμο εταιρεία

50% 36% 36% 42% 48% 40% 43% 23% 39% 22% 23% 18% 18%

ΧΡΗΜΑ 71

έρευνα «Η πανδημία έχει αλλάξει τα δεδομένα και στον κόσμο της εργασίας. Οι εργαζόμενοι σε όλο τον κόσμο έχουν πλέον μεγαλύτερη αυτογνωσία, ξέρουν τι θέλουν και ενεργούν σύμφωνα με αυτό. Η αγορά εργασίας σταδιακά αλλάζει από αγορά εργοδότη σε αγορά εργαζομένου, αυτή η εξέλιξη είναι ωφέλιμη για τους εργαζομένους, ωστόσο προϋποθέτει αλλαγή στρατηγικής και προσαρμοστικότητα από τους εργοδότες» σημειώνει η κ. Leigh Ostergard, διευθύνουσα σύμβουλος της Randstad στην Ελλάδα.

εργαζομένων μακροπρόθεσμα. Ενώ η πλειονότητα των εργαζομένων έχουν μεταβεί με επιτυχία στην εποχή των ψηφιακών επικοινωνιών, ένας σημαντικός αριθμός ερωτηθέντων δεν μπορούσαν να υιοθετήσουν τον εξ αποστάσεως τρόπο ζωής και εξακολουθούν να αισθάνονται απομονωμένοι (39%) ενώ εργάζονται από το σπίτι. Δεδομένου του γεγονότος ότι η μοναξιά συμβάλλει στην εξουθένωση των εργαζομένων όχι λιγότερο από άλλους αποτρεπτικούς παράγοντες, όπως η εξάντληση και το άγχος, αυτό το στατιστικό στοιχείο θα πρέπει να ανησυχεί τα στελέχη επιχειρήσεων. Ένας λόγος για καλύτερες συνδέσεις με τους συναδέλφους, όπως αναφέρεται από περισσότερους από τους μισούς εργαζομένους, θα μπορούσε να είναι η εκτεταμένη χρήση μη εταιρικών υπηρεσιών επικοινωνίας, που έχουν αυξηθεί σύμφωνα με την έρευνα. Η επικοινωνία για εργασιακούς σκοπούς μέσω μη εταιρικών υπηρεσιών e-mail έχει αυξηθεί από 67% σε 69%, η μη εταιρική χρήση messenger έχει αυξηθεί από 61% σε 64%, το μη εταιρικό λογισμικό προγραμματισμού πόρων από 42% σε 45%, οι πλατφόρμες web-conferencing από 83% σε 86% και τα κοινωνικά δίκτυα από 67% σε 70%. Το πρόβλημα είναι ότι η λιγότερο επίσημη αλληλεπίδραση μεταξύ των συναδέλφων μέσω μη εταιρικών μέσων όχι μόνο διευκολύνει την επικοινωνία και δίνει την αίσθηση ότι είναι συνδεδεμένοι, αλλά αυξάνει και τους κινδύνους στον κυβερνοχώρο για την εταιρεία. Οι αποκαλούμενες “shadow IT” υπηρεσίες δεν αναπτύσσονται και δεν ελέγχονται από εταιρικά τμήματα πληροφορικής και θα μπορούσαν να είναι δυνητικά επικίνδυνες.

Kaspersky Μια πρόσφατη έρευνα της Kaspersky διαπίστωσε ότι 6 στους 10 εργαζομένους (61%) δεν αισθάνονται απομονωμένοι όταν εργάζονται εξ αποστάσεως, με το 37% των εργαζομένων σε τηλεργασία να καταφέρνουν να επικοινωνούν ακόμη καλύτερα με τους συναδέλφους τους με αυτόν τον τρόπο. Η εκτεταμένη χρήση μη εταιρικών υπηρεσιών επικοινωνίας επιτρέπει καλύτερες συνδέσεις, αλλά αυξάνει το επίπεδο κινδύνου από πόρους πληροφορικής που δεν παρακολουθούνται. Κατά τη διάρκεια του 2020, άνθρωποι και οργανισμοί υπέστησαν πολλές αλλαγές. Η επιδημιολογική κατάσταση και οι επακόλουθοι περιορισμοί των lockdown σε όλο τον κόσμο επηρέασαν σοβαρά την επικοινωνιακή πτυχή της ιδιωτικής και επαγγελματικής ζωής των ανθρώπων. Οι νέες συνθήκες δημιούργησαν διαφορετικές προκλήσεις και κοινωνική απομόνωση σε συνδυασμό με έλλειψη επικοινωνίας με συναδέλφους –αυτά ήταν από τα πιο πολυσυζητημένα προβλήματα για τους εργαζομένους σε καθεστώς τηλεργασίας. Η Kaspersky ερεύνησε 4.303 εργαζομένους στον τομέα της πληροφορικής από 31 χώρες για να μάθει πώς οι επιχειρήσεις και οι άνθρωποι κατάφεραν να προσαρμοστούν στη νέα πραγματικότητα και πώς οι νέες μορφές εργασίας συσχετίζονται με την ευημερία των 72

Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2021

«Οι άνθρωποι συνήθως χρησιμοποιούν πρόσθετα εργαλεία για καλούς λόγους. Και δεν υπάρχει τίποτα κακό με τους εργαζομένους να προσπαθούν να κάνουν την εργασία τους και τις επικοινωνίες τους πιο βολικές. Φυσικά, οι μη εταιρικές υπηρεσίες ή εφαρμογές δεν είναι απαραίτητα κακόβουλες (αν και αυτό είναι επίσης δυνατό). Οι “shadow IT” λύσεις πληροφορικής δεν αφήνουν τους ειδικούς σε θέματα ασφάλειας ή πληροφορικής να αποκτήσουν την πλήρη εικόνα της ψηφιακής υποδομής της εταιρείας. Αυτή η κατάσταση οδηγεί σε αυξημένο κίνδυνο, επειδή οι ειδικοί δεν λαμβάνουν υπόψη τα μη εγκεκριμένα εργαλεία κατά την ανάπτυξη μοντέλων απειλών, διαγραμμάτων ροής δεδομένων και προγραμματισμού. Επίσης, τα τμήματα πληροφορικής δεν ελέγχουν την πρόσβαση σε “shadow IT” υπηρεσίες και οι εργαζόμενοι μπορούν να θέσουν σε κίνδυνο πολύτιμες εταιρικές πληροφορίες, όπως η προσθήκη νέων μελών σε μια μη εξουσιοδοτημένη συνομιλία εργασίας ή η μη διαγραφή πρώην συναδέλφων από αυτήν. Μεταξύ άλλων ανησυχητικών πτυχών περιλαμβάνεται και η απρόσεκτη χρήση μη επιδιορθωμένων εφαρμογών ή οι εσφαλμένες ρυθμίσεις απορρήτου, που οδηγούν σε διαρροή δεδομένων. Επιπλέον, ο χειρισμός προσωπικών πληροφοριών μέσω αναξιόπιστων υπηρεσιών επιφέρει πρόστιμα για παραβιάσεις των κανονιστικών απαιτήσεων» εξηγεί ο Andrey Evdokimov, επικεφαλής Ασφάλειας Πληροφοριών της Kaspersky. • • •

3 ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ Ο

22-23.02.2022 LiveOn Hybrid Event #ocin22 ethosevents.eu

SAVE THE DATE

Διοργάνωση

Σε συνεργασία με την

άρθρο

Πόσο σημαντική είναι η δεξιότητα επίλυσης προβλημάτων (problem solving skills) για τα σημερινά στελέχη επιχειρήσεων του Μιχάλη Μάρκου, MBA, Διευθυντικού Στελέχους-Συμβούλου Επιχειρήσεων & Καθηγητή Διοίκησης Επιχειρήσεων/Marketing Μία από τις σημαντικότερες δεξιότητες που πρέπει να διαθέτει ένα στέλεχος, σε όποιον κλάδο κι αν δραστηριοποιείται, είναι η ικανότητα επίλυσης προβλημάτων (problem solving skills). Αυτό συμβαίνει επειδή όποιο επάγγελμα κι αν ασκεί, πάντα θα έρχεται αντιμέτωπος με μικρά ή μεγάλα προβλήματα, τα οποία θα χρειάζεται να επιλύσει. Πρόβλημα θεωρείται κάποιο εμπόδιο, δυσκολία ή πρόκληση που δυσκολεύει την έκβαση ενός στόχου ή αποτελέσματος και που χρήζει αντιμετώπισης. Γενικότερα, τα προβλήματα μπορούν να κατηγοριοποιηθούν ως προς τη δυνατότητα επίλυσής τους και είναι: α) Επιλύσιμα (η λύση τους είναι γνωστή και έχει διατυπωθεί ή η συνάφειά τους με ήδη επιλυμένα προβλήματα επιτρέπει να θεωρείται βέβαιη η επίλυσή τους), β) Ανοικτά (η λύση τους δεν έχει ακόμα βρεθεί, αλλά δεν έχει αποδειχθεί ότι δεν επιλύονται) και γ) Άλυτα (έχει αποδειχθεί ότι δεν επιλύονται). Μπορούν επίσης να κατηγοριοποιηθούν ως προς τον βαθμό δόμησης των λύσεών τους και είναι: α) Δομημένα (ο τρόπος λύσης είναι αυτοματοποιημένος και δεν αφήνει εναλλακτικές επιλογές), β) Ημιδομημένα (ο τρόπος λύσης μπορεί να επιλεγεί από ένα πλήθος δυνατών λύσεων) και γ) Αδόμητα (οι λύσεις τους δεν μπορούν να δομηθούν ή δεν έχει διερευνηθεί η δυνατότητα δόμησής τους). Τέλος, τα προβλήματα μπορούν να κατηγοριοποιηθούν ως προς το είδος επίλυσής τους και είναι: α) Απόφασης (απαντούν συνήθως σε διαζευκτικές ή διχοτομικές ερωτήσεις), β) Υπολογιστικά (απαιτούν υπολογισμούς ώστε να βρεθεί η λύση τους) και γ) Βελτιστοποίησης (απαιτούν να βρεθεί η καλύτερη δυνατή λύση από όλες τις προτεινόμενες αποδεκτές λύσεις). Αρκετές έρευνες, κατά καιρούς, έχουν αναδείξει ότι η δεξιότητα επίλυσης προβλημάτων 74

Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2021

είναι αυτή που λείπει συχνότερα από τους αποφοίτους ανώτερης/ανώτατης εκπαίδευσης, ωστόσο είναι εκείνη που αναζητούν περισσότερο οι επιχειρήσεις από τα στελέχη τους. Η δεξιότητα της επίλυσης προβλημάτων αφορά στην ικανότητα να αξιολογεί κανείς καταστάσεις, να εντοπίζει προβλήματα, να εξετάζει τρόπους επίλυσής τους και να επιλέγει τον πλέον κατάλληλο. Η διαδικασία αυτή περιλαμβάνει την αναγνώριση των μακροπρόθεσμων συνεπειών, καθώς και τη σύλληψη, εφαρμογή και αξιολόγηση ενός σχεδίου δράσης για την επίλυση του προβλήματος. Επομένως, όταν ένα στέλεχος βρεθεί αντιμέτωπο με ένα πρόβλημα, θα πρέπει να προσπαθήσει να βρει τη λύση και να διατυπώσει πιθανές εναλλακτικές προτάσεις. Μάλιστα, στο εργασιακό περιβάλλον εκτιμώνται ιδιαίτερα οι άνθρωποι εκείνοι που αναλαμβάνουν προσωπική ευθύνη για να διασφαλίσουν την επίτευξη των στόχων. Άνθρωποι που μπορούν να διαβλέψουν ότι ίσως υπάρχει καλύτερος τρόπος για να γίνει κάτι και που είναι έτοιμοι να διερευνήσουν και να εφαρμόσουν αλλαγές. Επίσης, είναι οι άνθρωποι που δεν πανικοβάλλονται και δεν τα παρατούν όταν κάτι δεν πάει καλά, αλλά προσπαθούν να βρουν την καλύτερη και αποδοτικότερη λύση σε προβλήματα που προκύπτουν καθημερινά. Συνεπώς, η επιτυχία μιας επιχείρησης εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την προθυμία της να βοηθήσει το στελεχιακό της δυναμικό να βελτιώσει τις ικανότητές του στην επίλυση προβλημάτων. Προς αυτήν την κατεύθυνση βοηθούν οι δραστηριότητες που στοχεύουν στην ανάπτυξη της ομαδικότητας και αφορούν τομείς όπως η επικοινωνία και η συνεργασία, η προσαρμοστικότητα ή η ενίσχυση των τεχνικών λήψης αποφάσεων. Για να αντιμετωπιστεί σωστά ένα πρόβλημα πρέπει πρώτα από όλα να προηγηθεί η κατανόησή του. Η κατανόηση ενός προβλήματος αποτελεί συνάρτηση δύο παραγόντων, της σωστής διατύπωσης εκ μέρους του δημιουρ-

γού του και της αντίστοιχα σωστής ερμηνείας από τη μεριά εκείνου που καλείται να το αντιμετωπίσει. Εν συνεχεία, ξεκινούν οι διαδικασίες επίλυσης του προβλήματος και τα κυριότερα στάδια προς την επίλυσή τους είναι τα κάτωθι: 1. Κατανόηση (η κατανόηση του προβλήματος σημαίνει τον εντοπισμό του ζητούμενου, των δεδομένων, των περιορισμών και των συνθηκών που το περιγράφουν). 2. Οργάνωση ενός σχεδίου λύσης (η επινόηση ενός σχεδίου αφορά στη διαδρομή από την κατανόηση του προβλήματος ώς τη σύλληψη ενός σχεδίου και την εξεύρεση της σχέσης μεταξύ των δεδομένων και του ζητούμενου). 3. Υλοποίηση σχεδίου λύσης (η υλοποίηση του σχεδίου αφορά στην εφαρμογή του σχεδίου με τη λεπτομερή εξέταση των λεπτομερειών και τον έλεγχο κάθε βήματος). 4. Έλεγχος (αφορά στην ανασκόπηση και αναθεώρηση της λύσης, την επανεξέταση του αποτελέσματος αλλά και της πορείας που οδήγησε σε αυτό, την αιτιολόγησή του και την πιθανή εύρεση ενός διαφορετικού τρόπου επίλυσης. Επίσης, αφορά στη χρησιμοποίηση του ίδιου του αποτελέσματος ή της μεθόδου που χρησιμοποιήθηκε σε κάποιο άλλο, παρεμφερές πρόβλημα). Εν κατακλείδι, είναι γεγονός πως τα στελέχη, πλέον, για να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις των σύγχρονων επιχειρήσεων θα πρέπει να διαθέτουν τη δεξιότητα επίλυσης προβλημάτων. Κι αυτό γιατί οι επιχειρήσεις, σήμερα, αναζητούν στελέχη που να θεωρούνται “problem solvers” (και όχι “problem creators”), άτομα δηλαδή που θα κάνουν ό,τι περνά από το χέρι τους για να βρουν την καλύτερη και αποδοτικότερη λύση στα μικρά ή μεγάλα προβλήματα που προκύπτουν στις επιχειρήσεις. • • •

Η ελληνική αγορά υγείας

με ένα κλικ!

visit us ethosmedia.eu Email: info@ethosmedia.eu T: 210 9984950

po rt al

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΣΤΟ

Το Hilton φεύγει… έρχεται το Conrad Hotels & Resorst

Στις σελίδες αυτές θα βρείτε τους τίτλους ειδήσεων και άρθρων που έχουν δημοσιευθεί τον τελευταίο μήνα στο portal

Η Hilton και η Ιονική Ξενοδοχειακή ΑΕ ανακοίνωσαν την υπογραφή συμφωνίας για το νέο ξενοδοχείο και τις ιδιωτικές κατοικίες που θα δημιουργηθούν στο κέντρο της Αθήνας. Με τη συμφωνία αυτή, τα luxury brands της Hilton, Conrad Hotels & Resorts, Conrad Residences και Waldorf Astoria Residences, θα αποκτήσουν παρουσία στην Ελλάδα και θα λειτουργήσουν εντός του νέου προορισμού που αναπτύσσει η Ιονική Ξενοδοχειακή. Το εμβληματικό κτήριο της Αθήνας, που

σήμερα λειτουργεί ως Hilton Athens, πρόκειται να μετασχηματιστεί σε έναν καινοτόμο και πολυδιάστατο προορισμό, που θα προσφέρει υψηλής ποιότητας φιλοξενία, κατοικίες και πολλαπλές εμπειρίες σε Έλληνες και ξένους επισκέπτες. Το νέο ξενοδοχείο Conrad, το οποίο αναμένεται να υποδεχθεί τους πρώτους επισκέπτες του το 2024, θα περιλαμβάνει περίπου 280 δωμάτια και σουίτες, καθώς και περίπου 50 ιδιωτικές κατοικίες Conrad Residences και Waldorf Astoria Residences.

▶▶▶ TFI Markets: H εταιρεία που αλλάζει τα δεδομένα στις διεθνείς πληρωμές

η TFI Markets έρχεται να προσφέρει ένα ολοκληρωμένο και ανταγωνιστικό προϊόν στον τομέα των εμβασμάτων και πληρωμών, με ταυτόχρονη μετατροπή συναλλάγματος, καθώς και σε χρηματοοικονομικά προϊόντα μείωσης του συναλλαγματικού κινδύνου.

Με προηγμένη τεχνογνωσία στο fintech, η TFI Markets αναφέρει ότι αλλάζει τα δεδομένα στις διεθνείς πληρωμές, πραγματοποιώντας συναλλαγές σε περισσότερες από 150 χώρες με ασφάλεια, ταχύτητα και διαφάνεια. Μετά από 20 και πλέον χρόνια επιτυχημένης πορείας στην κυπριακή αγορά, ήρθε στην Ελλάδα με το μότο #ThinkOutsideTheBank. Η TFI Markets, που ηγείται στην αγορά λύσεων διεθνών πληρωμών της Κύπρου, φέρνει προηγμένη τεχνογνωσία στον τομέα του fintech κι αποσκοπεί στην ενίσχυση της εξωστρέφειας της ελληνικής αγοράς, παρέχοντας ευκολία και ταχύτητα στις διεθνείς πληρωμές, χωρίς περιττές τραπεζικές χρεώσεις. Ο CEO, κ. Χάρης Χαριλάου, ανέφερε ότι

Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2021

▶▶▶ Το πρώτο τρίμηνο του 2022 η ΑΜΚ της Intrakat

Στην ισχυροποίηση της θέσης της Intrakat μέσω των τεσσάρων πυλώνων ανάπτυξης, όπως έχουν διαμορφωθεί στις αντίστοιχες γενικές διευθύνσεις της, αναφέρθηκε κατά την έκτακτη γενική συνέλευση ο κ. Πέτρος Σουρέτης, διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας. Συγκεκριμένα, η τελευταία, πέραν της κατασκευαστικής δραστηριότητας και των έργων ΣΔΙΤ, εστιάζεται και σε ενεργειακά έργα (ΑΠΕ, storage κ.λπ.), ενώ το real estate του ομίλου θα αναπτύσσεται

Intelligence, not just news.

μέσω της Intrakat. Τέλος, ο τεχνολογικός τομέας της επικεντρώνεται σε έργα περιβάλλοντος, καινοτομίας και smart technologies. Η γενική συνέλευση, με ποσοστό απαρτίας άνω του 88%, εξουσιοδότησε το διοικητικό συμβούλιο της εταιρείας να αποφασίσει εφάπαξ για αύξηση μετοχικού κεφαλαίου έως ποσού τρεις φορές μεγαλύτερου του ονομαστικού μετοχικού κεφαλαίου της εταιρείας, με δυνατότητα παραίτησης ή περιορισμού του δικαιώματος προτίμησης των υφιστάμενων μετόχων. Η αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου που προγραμματίζεται αναμένεται να ολοκληρωθεί εντός του πρώτου τριμήνου του 2022. ▶▶▶ Nέα κίνηση στις αγορές από τη ΔΕΗ

Ένα νέο τριετές ομολογιακό δάνειο 300 εκατ. ευρώ, το οποίο μπορεί να παραταθεί κατά δύο έτη, ανακοίνωσε η ΔΕΗ. Το ομολογιακό δάνειο θα έχει ρήτρα μείωσης εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Η ρήτρα επιβάλλει ότι η ΔΕΗ πρέπει να έχει μειώσει μέχρι τον Δεκέμβριο του 2022 τις εκπομπές C02 κατά -40% σε σχέση με τις εκπομπές του 2019. Πρόκειται για κοινό ομολογιακό δάνειο, με τη μορφή ανακυκλούμενης πίστωσης χωρίς εξασφαλίσεις, με Αρχικούς Ομολογιούχους, Συντονιστές και Συνδιοργανωτές την Εθνική Τράπεζα και την Τράπεζα Πειραιώς, όπως επίσης την Εθνική Τράπεζα ως εκπρόσωπο των ομολογιούχων και πληρεξούσιο καταβολών. Η σύμβαση για το δάνειο υπογράφηκε στις 15 Δεκεμβρίου 2021, θα χρησιμοποιηθεί για γενικούς επιχειρηματικούς σκοπούς και θα έχει διάρκεια τρία έτη, ενώ μπορεί να παραταθεί κατά επιπλέον δύο έτη. Η ρήτρα τέθηκε στο πλαίσιο ευθυγράμμισης της χρηματοδοτικής πολιτικής της ΔΕΗ με τη συνολική της στρατηγική για το περιβάλλον και για τον μετριασμό των επιπτώσεων της κλιματικής

αλλαγής, και η τήρησή της διαμορφώνει ευνοϊκούς όρους δανεισμού. ▶▶▶ Η fintech τράπεζα TBI Bank έρχεται στην Ελλάδα

Η TBI Bank, που ηγείται στο inclusive banking και την αγορά του «Αγόρασε Τώρα-Πλήρωσε Αργότερα» (Buy now, Pay later, BNPL), έρχεται και στην ελληνική τραπεζική αγορά, με αδειοδότηση από την Τράπεζα της Ελλάδος. Η TBI Bank είναι μία από τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες τράπεζες στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, με ισχυρή παρουσία στη Βουλγαρία και τη Ρουμανία. Με την αρχή του νέου έτους, πελάτες και έμποροι στην Ελλάδα θα μπορούν να επωφεληθούν από τις καινοτόμες και πλήρως ψηφιακές λύσεις της TBI. Ως πρώτο βήμα, η Τράπεζα θα προσφέρει μια πλήρη γκάμα από BNPL προϊόντα τόσο online όσο και σε καταστήματα, αλλά και σε omnichannel περιβάλλον, με απόλυτη διαφάνεια, ώστε να συμβάλει στην αύξηση των πωλήσεων των εμπόρων και να επεκτείνει χρονικά την αποπληρωμή στις αγορές των καταναλωτών. Μέσα στο 2022, η τράπεζα θα παρουσιάσει και τα γενικά προγράμματα δανειοδότησής της αλλά και την καινοτόμα κάρτα ΝΕΟΝ. Αυτά τα προϊόντα θα είναι διαθέσιμα στους Έλληνες πελάτες online, μέσω της εφαρμογής της TBI στο κινητό και της ιστοσελίδας της, αλλά και τηλεφωνικά, μέσω της Γραμμής Εξυπηρέτησης Πελατών.

▶▶▶ Στο 1,6 δισ. ευρώ η συνολική επίδραση της δραστηριότητας της Pfizer στην Ελλάδα σε μία δεκαετία

Στο 1,6 δισ. ευρώ εκτιμάται ότι θα ανέλθει η συνολική επίδραση της δραστηριότητας της φαρμακοβιομηχανίας Pfizer στο ελληνικό ΑΕΠ κατά την περίοδο 2020-2030, με βάση τρέχουσες

αξίες, ενώ στο ίδιο χρονικό διάστημα εκτιμάται ότι θα δημιουργηθούν, χάρη σε αυτήν, 2.600 πρόσθετες άμεσες και έμμεσες θέσεις εργασίας ετησίως, σύμφωνα με τα ευρήματα μελέτης του Ιδρύματος Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ), που παρουσιάστηκαν στο 32ο Greek Economic Summit. Επισημάνθηκε μάλιστα ότι οι δύο νέες επενδύσεις στη Θεσσαλονίκη, για τη δημιουργία ισάριθμων κέντρων της αμερικανικής φαρμακοβιομηχανίας στην πόλη, σχεδόν διπλασιάζουν την επίδραση που είχε αρχικά η Pfizer στην ελληνική οικονομία. Στην περιφερειακή ενότητα Θεσσαλονίκης εκτιμάται ότι θα αντιστοιχούν οι 1.139 άμεσες και έμμεσες θέσεις εργασίας από τις συνολικά προβλεπόμενες 2.600, ενώ το τοπικό ΑΕΠ προβλέπεται ότι θα λάβει μια ώθηση της τάξης των 657 εκατ. ευρώ. «Καμία οικονομική δραστηριότητα δεν εκτελείται σε απομόνωση. Η εταιρεία, για να μπορεί να παράγει αγαθά και υπηρεσίες, προμηθεύεται από άλλους κλάδους της ελληνικής οικονομίας, οι οποίοι έχουν ζήτηση από άλλους, με τη σειρά τους, και αυτό δημιουργεί μια αλυσίδα αξίας (…) Η συνολική επίδραση της εταιρείας για το 2020-2030 (στο ΑΕΠ) υπολογίζεται ότι θα φτάσει στο 1,6 δισ. ευρώ, με περίπου 740 εκατ. να παράγονται απευθείας μέσα στην ίδια την εταιρεία και 730 εκατ. σε όρους προστιθέμενης αξίας. Για κάθε 1 ευρώ που παράγει η ίδια η εταιρεία, αυτό μεταφράζεται σε επίδραση στο ΑΕΠ που διαμορφώνεται σε 2,18 ευρώ. Το 55% (αυτής της επίδρασης) αφορά την υφιστάμενη δραστηριότητα της εταιρείας στην Αθήνα και το 45% εκείνη στη Θεσσαλονίκη, με τις νέες επενδύσεις» σημείωσε ο Σβέτοσλαβ Ντάντσεφ, επικεφαλής Ανάλυσης Μικροοικονομικών και του Τμήματος Πολιτικής του ΙΟΒΕ. • • • ΧΡΗΜΑ 77

ανάλυση

VERIZON COMMUNICATIONS INC. Εταιρία Εισηγμένη στο Χρηματιστήριο New York Stock Exchange, New York City, USA [Bloomberg Ticker: VZ:US] [Reuters Ticker: VZ.N] Κλάδος Δραστηριότητας: Τηλεπικοινωνίες Πορεία Τιμής Μετοχής (Τελευταίο Έτος, σε $)

54,30

Αρ. Μετοχών (σε εκατ.) Χρ. Αξία (σε εκατ. CA$) Μέσος Ημ. Όγκος Συν. (52 εβδ.) Συντελεστής Beta

4.140,00 224.802 16.682.009 0,482

ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

40.000.000

30.000.000

20.000.000

10.000.000

61,74 54,01 -0,86% -5,37% -8,34%

Μέγ. 52 εβδ. ($) Χαμ. 52 εβδ. ($) Απόδ. 1-Μ Απόδ. 6-Μ Απόδ. 12-Μ

Πηγή: Η Εταιρεία, Χρηματιστήριο

ΕΤΑΙΡΙΚΟ ΠΡΟΦΙΛ

2/10/20 28/10/20 23/11/20 19/12/21 14/1/21 9/2/21 7/3/21 2/4/21 28/4/21 24/5/21 19/6/21 15/7/21 10/8/21 5/9/21 1/10/21 Πηγή: Χρηματιστήριο, Yahoo Finance. Τιμή Μετοχής (σε $)

Τιμή Μετοχής 1 Οκτωβρίου 2021 Χρηματιστήριο (σε $)

Όγκος συν/γών

Η Verizon Communications Inc. είναι μια ολοκληρωμένη εταιρεία τηλεπικοινωνιών που παρέχει ενσύρματες υπηρεσίες φωνής και δεδομένων, ασύρματες υπηρεσίες, υπηρεσίες διαδικτύου και δημοσιευμένες πληροφορίες καταλόγου στις ΗΠΑ.

Πορεία Τιμής Μετοχής & Δείκτη (Τελευταία 5 Έτη, Βάση = 100) 210

Αποτελέσματα Α’ Εξαμήνου 2021 & 2020 (Όμιλος, σε εκατ. $)

190 170 150 130 110 90 70 1/10/16 DJIA

1/10/17

1/10/18 Μετοχή

1/10/19

1/10/20

1/10/21

Πηγή: Χρηματιστήριο, Yahoo Finance.

6M 2021

6M 2020

Κύκλος Εργασιών

66.631

7,37%

62.057

Μικτό Κέρδος

19.345

0,16%

19.314

EBITDA

12.167

2,04%

11.924

Κέρδη προ Φόρων

7.078

24,70%

5.676

Καθαρά Κέρδη μφδμ

11.327

24,12%

9.126

Σημείωση: Το οικονομικό έτος της Εταιρείας ολοκληρώνεται στις 31 Δεκεμβρίου.

Η πληροφόρηση που περιλαμβάνεται στο παρόν έγγραφο βασίζεται σε δεδομένα που έχουν ληφθεί από αναγνωρισμένες στατιστικές υπηρεσίες, δημοσιευμένες αναφορές ή πληροφορίες, ή άλλες πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες. Ωστόσο, η πληροφόρηση αυτή δεν έχει εξακριβωθεί από τη VRS και η VRS δεν παραθέτει δηλώσεις για την ακρίβεια και την πληρότητά της. Η πληροφόρηση αλλά και οποιαδήποτε δηλωθείσα άποψη δεν αποτελούν προσφορά για πώληση ή πρόταση για προσφορά πώλησης οποιωνδήποτε μετοχών, δικαιωμάτων προτίμησης, μετατρέψιμων αξιόγραφων ή δικαιωμάτων προαίρεσης των «καλυπτόμενων εταιριών» σε οποιαδήποτε περίπτωση.

ΕΚΘΕΣΕΙΣ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ & ΑΝΑΛΟΓΙΣΤΙΚΕΣ ΜΕΛΕΤΕΣ www.vrs.gr - Έτος Ίδρυσης: 2002 Αθήνα - Λουξεμβούργο, Τηλ. +30 210 321 95 57, +30 6945 851 420, +352 661 337 023 Email: info@vrs.gr ; info@valueinvest.gr

Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2021

• Για τις ανάγκες σύνταξης των ενοποιημένων οικονομικών καταστάσεων βάσει των Διεθνών Λογιστικών Προτύπων • Για την εξεύρεση της αξίας μιας επιχείρησης σε θέματα εξαγορών, συγχωνεύσεων και συμμετοχής στρατηγικού επενδυτή • Για θέματα φορολογικής συμμόρφωσης και για την ανάγκη ακροαματικής διαδικασίας ενώπιον δικαστηρίων

Βασικά Χρηματοοικονομικά Μεγέθη & Δείκτες, Περίοδος 2014-2020 (Όμιλος, σε εκατ. $)

Πωλήσεις

EBITDA

ΚΠΦ

ΚΜΦΔΜ

P/Ε (x)

P/BV (x)

EV / EBITDA (x)

ΔΑΝΕΙΑ / ΙΔΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ (x)

ROE %

2014

127.079

40.219

15.270

11.956

18,8

18,3

8,1

9,2

97,22%

2015

131.620

46.567

28.240

18.375

12,2

13,7

7,1

6,7

111,85%

2016

125.980

44.449

20.986

13.608

16,5

10,0

7,4

4,8

60,42%

2017

126.034

44.174

20.594

30.550

7,4

5,2

7,7

2,7

70,89%

2018

130.863

47.410

19.623

16.039

14,0

4,2

7,1

2,1

30,18%

2019

131.868

47.189

22.733

19.788

11,4

3,7

7,5

2,2

32,23%

2020

128.292

47.060

23.967

18.348

12,3

3,3

7,5

2,2

27,05%

Πηγή: Επίσημες Ενοποιημένες Λογιστικές Καταστάσεις.

Δείκτες Κεφαλαίου Κίνησης, Περίοδος 2017-2020 (Όμιλος, σε εκατ. $)

Πωλήσεις Κόστος Πωλήσεων (χωρίς αποσβ.) Μικτό Περιθώριο Κέρδους

Καθαρά Κέρδη μφδμ Καθαρό Περιθώριο Κέρδους

Ταμειακά Διαθέσιμα

Ημέρες Αποθεμάτων

Ημέρες

Αποθέματα Ημέρες Πελατών

Ημέρες

Πελάτες Ημέρες Προμηθευτών

Ημέρες

Προμηθευτές

2017

2018

2019

2020

126.034

130.863

131.868

128.292

53.063

55.508

54.726

51.201

57,90%

57,58%

58,50%

60,09%

30.550

16.039

19.788

18.348

24,24%

12,26%

15,01%

14,30%

2.079

2.745

2.594

22.171

1.034

1.336

1.422

1.796

23.493

25.102

25.429

23.917

7.063

7.232

7.725

6.667

Operating Cycle

Ημέρες

Cash Cycle (Ταμειακός Κύκλος)

Ημέρες

Πηγή: Επίσημες Ενοποιημένες Λογιστικές Καταστάσεις.

www.vrs.gr - Έτος Ίδρυσης: 2002 Αθήνα - Λουξεμβούργο, Τηλ. +30 210 321 95 57, +30 6945 851 420, +352 661 337 023 Email: info@vrs.gr ; info@valueinvest.gr

Εξειδικευμένοι Χρηματοοικονομικοί Σύμβουλοι στη Δημιουργία Εταιρικής Αξίας και στους Τομείς των Εξαγορών & Συγχωνεύσεων. Έτος Ίδρυσης: 2002 ΧΡΗΜΑ 79

διά ταύτα .

» ν ύ ο ψ ι δ « s d Τα fun ς ι ε σ ύ δ ν ε π ε G S για E Σε 1,5 τρισ. δολ. εκτιμάται πως θα φτάσει το 2022 το μέγεθος της διεθνούς αγοράς «πράσινων» ομολόγων και εκδόσεων τίτλων με δείκτες αειφορίας. Ραγδαία είναι η ανάπτυξη της επενδυτικής αγοράς που στηρίζεται στη σημαντικότητα των θεμάτων περιβάλλοντος, κοινωνίας και διακυβέρνησης, με τεράστια κεφάλαια να μεταφέρονται από τη λεγόμενη «παλαιά/ρυπογόνο» επιχειρηματικότητα στη «νέα/ περιβαλλοντικά φιλική». Στροφή που μόνο στην τριετία 20182020 αποτυπώθηκε σε ροές σχεδόν 5 τρισ. δολ., με τα πανίσχυρα funds, στο σύνολό τους, να «σπρώχνουν» τους πελάτες τους προς την Environmental, Social and Governance κατεύθυνση. Σε αυτό το διεθνές περιβάλλον των συστημικών μεταβολών, η ελληνική αγορά έχασε πολύτιμο και χρόνο και χρήμα, με συνέπεια οι καθαρές εισροές κεφαλαίων να είναι μηδενικές μπροστά στο εύρος των επενδύσεων που πραγματοποιούνται. Ενδεικτικά, το 2020, χρονιά κατά την οποία και λόγω Covid-19 το θέμα ήταν πολύ ψηλά στην ατζέντα των funds, ούτε ένα δεν ασχολήθηκε με την εγχώρια αγορά. Μετρημένες ήταν οι επιχειρήσεις που εκ προοιμίου και με ίδια πρωτοβουλία ακολουθούσαν ESG πολιτική (Mytilineos, Coca-Cola, TITAN, Motor Oil, OTE, 80

Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2021

Viohalco και ακόμη 2-4 το πολύ), με αποτέλεσμα να συμπεριλαμβάνονται στο portfolio των funds. H συγκυρία είναι παραπάνω από ευνοϊκή, τα funds στην κυριολεξία «διψούν» για ESG επενδύσεις, ενώ μόλις πρόσφατα η ΕΕ εξέδωσε «πράσινο» ομόλογο ύψους 14 δισ. ευρώ, με τις προσφορές να ξεπερνούν τις 11 φορές. Περί τα 150 δισ. για μια «κοινοτική έκδοση» μέσω της οποίας θα (υπό) στηριχθούν χρηματοδοτήσεις του προγράμματος NGEU (Ταμείου Ανάπτυξης), μέρος των οποίων θα διατεθεί και στην Ελλάδα. Συνεπώς, θα πρέπει η εγχώρια αγορά (από το οικονομικό επιτελείο και τους φορείς μέχρι τις επιχειρήσεις και προφανώς το τραπεζικό σύστημα) να μπορεί να ανταποκριθεί στις προϋποθέσεις και τις απαιτήσεις που ήδη θέτουν οι Βρυξέλλες, τα funds και η Φραγκφούρτη. Είναι προφανές πως σε μια εποχή στην οποία οι διεθνείς αγορές επιταχύνουν τον ήδη ταχύ ρυθμό τους, η ελληνική αγορά θα πρέπει να κάνει άλματα προκειμένου να μη χαθεί κι άλλος πολύτιμος χρόνος και, συνακόλουθα, επενδυτικά κεφάλαια που με πρωτοφανή τρόπο κατευθύνονται προς το “ESG trend”.

ΧΡΗΜΑ

ΕΓΓΡΑΦΕΙΤΕ ΣΗΜΕΡΑ ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΕΣ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΗ

ΑΞΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΩΝ (Σε έντυπη και ψηφιακή μορφή) ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΙΔΙΩΤΩΝ ☐ ΦΟΙΤΗΤΙΚΗ (6 ΤΕΥΧΗ) 30,00€

☐ ΕΤΗΣΙΑ (6 ΤΕΥΧΗ) 50,00€

☐ ΔΙΕΤΗΣ (12 ΤΕΥΧΗ) 80,00€

ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ☐ ΚΥΠΡΟΣ (6 ΤΕΥΧΗ) 100,00€

☐ ΥΠΟΛΟΙΠΕΣ ΧΩΡΕΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ (6 ΤΕΥΧΗ) 150,00€

ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΝΟMΙKΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ ☐ ΕΤΗΣΙΑ (6 ΤΕΥΧΗ) 60,00€

☐ ΔΙΕΤΗΣ (12 ΤΕΥΧΗ) 110,00€

ΧΡΗΜΑ

www.banks.com.gr

ΟΙ ΝΙΚΗΤΕΣ ΣΤΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΑ ΒΡΑΒΕΙΑ ΧΡΗΜΑ 2021 ΧΡΗΜΑ

Οι καλύτερες εισηγμένες του 2021

τ.455/ 11-12.2021

ΕΤΑΙΡΙΚΗ ΥΠΕΥΘΥΝΟΤΗΤΑ, ESG ΚΑΙ ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ Το αποτύπωμα των επιχειρήσεων στους τομείς ΕΚΕ-ESG

Ειρήνη Βανταράκη CEO, Greek House Davos

X+7 R

563

SS POS RE

ΚΕΜΠ. KAΛΛΙΘΕΑΣ P

ISSN 1105-0470

H Ελλάδα έχει ρόλο και χώρο στο Νταβός

S PO

21-0117

ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΟ & ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ / τ.455 / 11-12.2021 / € 6,00

Ψηφιακές δεξιότητες: Το στοίχημα της κατάρτισης και η ανάγκη τολμηρών παρεμβάσεων