GREEK HOSPITALITY GUIDE 2018

2018

GREEK HOSPITALITY

GUIDE

Ετήσια έκδοση του περιοδικού

Ανοίγει ο δρόμος για τον συνεδριακό τουρισμό στην Ελλάδα Αλήθειες και ψέματα για τις προοπτικές ανάπτυξης του συνεδριακού τουρισμού στη χώρα μας

2 GREEK HOSPITALITY GUIDE

Εμπιστευθείτε την εκδήλωσή σας στο

Alkyon Resort Hotel & Spa

CONFERENCE LAYOUT

Η προνομιακή του θέση, σε απόσταση μιας ώρας από την Αθήνα, το καθιστά πρώτο και για τις εταιρικές σας συναντήσεις. Το ξενοδοχειακό συγκρότημα λειτουργεί όλο τον χρόνο και διαθέτει μοναδικούς χώρους συνεδρίων, παρουσιάσεων, εταιρικών συναντήσεων, σεμιναρίων, πολιτιστικών εκδηλώσεων και δεξιώσεων. Οι 5 κομψές και λειτουργικές αίθουσες, συνολικού HALL EV AGGELIA MIKIS THEODORAKIS MIKIS THEODORAKIS I MIKIS THEODORAKIS II ARMONIA IVI WINTER’S ROOM

εμβαδού 1.145 τ.μ., είναι πλήρως εξοπλισμένες με τα πιο σύγχρονα μέσα, με φυσικό φωτισμό στην πλειοψηφία τους και μπορούν να φιλοξενήσουν από μια μικρή σύσκεψη έως και ένα συνέδριο 600 ατόμων. Οι υπερσύγχρονες εγκαταστάσεις και οι άριστες υπηρεσίες υποστήριξης διασφαλίζουν ότι κάθε επαγγελματική διοργάνωση θα σφραγιστεί με κύρος και επιτυχία.

HEIGHT

Μ2

3,7 5,3 5,3 5,3 2,80 - 3,20 2,80 - 3,20 2,3

548 322 136 186 61 69 143

Διαθέσιμος εξοπλισμός αιθουσών Ενσύρματη και ασύρματη πρόσβαση στο Ιnternet, Data projector, Οθόνες προβολής, TV/Videο, DVD player, Flip charts & Poster Board, Κεντρική κονσόλα μικροφώνων, Podium, Lectern, Laser Beam Pointer, Πλήρως κλιματιζόμενοι χώροι, Ευρύχωρα φουαγιέ.

Alkyon Resort Hotel & Spa Βραχάτι Κορινθίας τηλ. 27410 52010 Γραφείο Πωλήσεων Αθηνών τηλ. 210 6425393

www.alkyonhotel.gr

editorial

5

Οι μεγάλες προοπτικές του συνεδριακού τουρισμού

6

2018

περιεχόμενα

GREEK HOSPITALITY

GUIDE

Γενικός Διευθυντής ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΟΥΖΟΥΝΗΣ ouzounis.k@ethosmedia.eu Σύμβουλος Έκδοσης ΧΆΡΗΣ ΝΤΙΓΡΙΝΤΆΚΗΣ pressntigri@gmail.com

Σε «χαμηλά νερά» ο συνεδριακός τουρισμός στην Ελλάδα

Key Account Managers ΡΑΝΤΩ ΜΑΝΩΛΟΓΛΟΥ manologlou.r@ethosmedia.eu

12

Τι είναι ο συνεδριακός τουρισμός

KΏΣΤΑΣ ΡΑΜΠΊΔΗΣ rampidis.k@ethosmedia.eu Υποδοχή Διαφήμισης ΔΈΣΠΟΙΝΑ ΡΟΠΌΔΗ ropodi.d@ethosmedia.eu Επιμέλεια-Διόρθωση ΑΜΑΛΙΑ ΛΟΥΒΑΡΗ louvari.a@ethosmedia.eu Δημιουργικό ΠΟΠΗ ΚΑΛΟΓΙΑΝΝΗ popikalogianni@gmail.com

16

Φωτογραφίες SHUTTERSTOCK Εκτύπωση-Βιβλιοδεσία-Ένθεση IRIS ΕΚΤΥΠΩΣΕΙΣ Α.Ε.Β.Ε.

Οι κύριες πηγές ζήτησης συνεδριακού τουρισμού

Ιδιοκτησία

Συνέντευξη: Αλ. Αγγελόπουλος Δ/νων Σύμβουλος, Aldemar

24

20

Θεσσαλίας 29, 174 56, Άλιμος T: 210 9984950 Φ: 210 9984953 E: info@insuranceworld.gr

Ποια είναι η μέση διάρκεια των συνεδριακών εκδηλώσεων

Greek Hospitality Awards 2017-2018

28

Απαγορεύεται η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή, ολική, μερική ή περιληπτική ή κατά παράφραση ή διασκευή απόδοσης του περιεχομένου της εφημερίδας με οποιονδήποτε τρόπο, μηχανικό, ηλεκτρονικό, φωτοτυπικό, ηχογραφήσεως ή άλλο, χωρίς προηγούμενη γραπτή άδεια του εκδότη. Νόμοι 238/1970, 4301/1979, 100/1975, ΝΔ 3565/1956 και 4254/1962 και κανόνες του Διεθνούς Δικαίου.

GREEK HOSPITALITY GUIDE 5

ΟΙ ΜΕΓΆΛΕΣ ΠΡΟΟΠΤΙΚΈΣ ΤΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΑΚΟΎ ΤΟΥΡΙΣΜΟΎ Υψηλό συνάλλαγμα, τουρισμός όλο τον χρόνο

Μ

ολονότι η Ελλάδα προσιδιάζει σε «πολύφερνη νύφη» στην παγκόσμια κονίστρα του τουρισμού, η χώρα θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ακόμη και παρίας στον ιδιαίτερα προσοδοφόρο, συναλλαγματικά, κλάδο του συνεδριακού τουρισμού. Με γνώμονα το ότι η συμμετοχή σε συνέδριο τείνει να δημιουργήσει πρόσθετη ζήτηση γενικών τουριστικών υπηρεσιών στη χώρα προορισμού, όλοι οφείλουν να εγκύψουν στο ζήτημα της ανέλιξης της αγοράς. Σύμφωνα με πρόσφατη δειγματοληπτική έρευνα, από το σύνολο των διανυκτερεύσεων των συνεδριακών επισκεπτών το 30% περίπου αναφέρονταν σε επιμήκυνση της παραμονής πέρα από τη διάρκεια του συνεδρίου, με πρότερη άφιξη ή καθυστερημένη αναχώρηση. Είναι αλήθεια ότι οι συνεδριακές υποδομές της χώρας, ειδικά για τη διοργάνωση συνεδρίων έως 2.000 ατόμων, δεν υπολείπονται σε τίποτα σε σχέση με τον ανταγωνισμό. Όμως η χώρα δεν είχε ποτέ την κατάλληλη πολιτική προώθησής της ως συνεδριακού προορισμού. Για παράδειγμα, είναι αστείο να βλέπει κάποιος τη συμμετοχή συνεδριακών γραφείων δήμων σε εκθέσεις BC, που διαρκώς φθίνουν, και όχι σε όλες τις

εξειδικευμένες εκθέσεις διοργάνωσης συνεδρίων. Είναι αλήθεια ότι οι, κατά καιρούς, αναπτυξιακοί νόμοι στην Ελλάδα επιδαψίλευαν σημαντικά κονδύλια για την ανέγερση συνεδριακών κέντρων σε ξενοδοχεία της χώρας, με επιδοτήσεις 50% και πάνω. Όμως οι επιχειρηματίες του κλάδου προτίμησαν να στρέψουν ένα σημαντικό ποσό των αντλούμενων κεφαλαίων στην ανάπτυξη περισσότερων δωματίων και όχι στη δημιουργία brand μαζί με τους δήμους φιλοξενίας των επιχειρήσεών τους, προκειμένου να προωθήσουν τα προϊόντα τους. Στο Greek Hospitality Guide, επιχειρείται να γίνει ευκόλως διακριτή η δυναμική του κλάδου, ενώ προτείνονται λύσεις και πολιτικές επαύξησης του συνεδριακού τουρισμού στην Ελλάδα. Χάρης Ντιγριντάκης

ΟΝ

Όν ΟΜ

ομ

Α

α

ΕΤ

ΑΙ

ΡΕ

ΙΑ

Σ

Επ

ών

υμ

ο

6 GREEK HOSPITALITY GUIDE

ΣΕ «ΧΑΜΗΛΆ ΝΕΡΆ» Ο ΣΥΝΕΔΡΙΑΚΌΣ ΤΟΥΡΙΣΜΌΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΆΔΑ Ευοίωνες προοπτικές για άνοιγμα της αγοράς το 2018 Πέραν των εκάστοτε ακριτομυθιών για την ανάπτυξη του συνεδριακού τουρισμού στην Ελλάδα, κοινός τόπος είναι ότι η χώρα μας κινείται σε «χαμηλά νερά» στη διοργάνωση συνεδρίων. Μολονότι η Ελλάδα διαθέτει υποδομές για τη διοργάνωση παμπληθών συνεδρίων έως και 1.000 ατόμων, μετρημένα στα δάχτυλα του ενός χεριού είναι τα συνεδριακά κέντρα δυναμικότητας 2.000 ατόμων. Η ανυπαρξία κυβερνητικής πολιτικής για τον κλάδο είναι διαχρονική, δεδομένου του ότι απουσιάζει από τη χώρα Μητροπολιτικό Συνεδριακό Κέντρο 5.000-10.000 θέσεων, μολονότι στο παρελθόν είχε εξαγγελθεί η ανέγερσή του.

του Χάρη Ντιγριντάκη pressntigri@gmail.com

GREEK HOSPITALITY GUIDE 7

Γ

ιατί όμως όλοι θέλουν τον συνεδριακό τουρίστα; Γιατί καταναλώνει 4 έως 5 φορές περισσότερο από τον κλασικό τουρίστα του μαζικού τουρισμού, ενώ ταξιδεύει και όλο τον χρόνο. Κατά γενική ομολογία, ο συνεδριακός τουρισμός αποτελεί παρακαταθήκη για τη δημιουργία τουρισμού όλο τον χρόνο. Από τα αποσπασματικά στοιχεία που υπάρχουν, συνάγεται ότι ο συνεδριακός τουρισμός καλύπτει το 3-4% του αριθμού των αφίξεων αλλοδαπών τουριστών διεθνώς και το 6-7% της συνολικής εισροής τουριστικού συναλλάγματος. Σε αρκετές όμως από τις μικρότερες βορειοευρωπαϊκές και σε ορισμένες κεντροευρωπαϊκές χώρες, καθώς και σε πολλές από τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες ή μεγαλουπόλεις, η οικονομική σημασία του συνεδριακού τουρισμού σε σχέση με τον τουριστικό τομέα ως σύνολο φαίνεται να υπερβαίνει αρκετά τους διεθνείς μέσους όρους που προαναφέρθηκαν. Από άποψη εξειδίκευσης στον συνεδριακό τουρισμό, με βάση τα υπάρχοντα στοιχεία, η χώρα μας φαίνεται να κατέχει μία από τις τελευταίες θέσεις στην Ευρώπη (1-2% του συνολικού αριθμού των συνεδριακών εκδηλώσεων που καταγράφονται από την International Meetings Association-ICCA τα τελευταία χρόνια). Γενικά, μπορεί να λεχθεί ότι ο βαθμός ανάπτυξης του συνεδριακού τουρισμού στην Ελλάδα είναι μέτριος. Η Αθήνα φαίνεται να συγκεντρώνει το 40% περίπου της συνολικής συνεδριακής κίνησης, τα τελευταία χρόνια, ενώ σημαντικά είναι και τα μερίδια της Κρήτης, της Δωδεκανήσου και της Μακεδονίας. Τα τελευταία χρόνια, σε παγκόσμιο επίπεδο, η συνεδριακή δραστηριότητα

αναπτύσσεται με σχετικά χαμηλούς ρυθμούς (μεταξύ 1% και 2%). Για τη χώρα μας η κίνηση φαίνεται να κυμαίνεται από έτος σε έτος, τα τελευταία χρόνια, χωρίς όμως σαφή ανοδική ή καθοδική τάση. Οι κυριότερες πηγές ζήτησης συνεδριακών υπηρεσιών είναι δύο, δηλαδή τα διάφορα είδη οργανώσεων (επιστημονικών, επαγγελματικών κ.ά.) από τη μια μεριά (association market), που καλύπτουν περισσότερο από το ήμισυ της συνολικής κίνησης, και οι μεγάλες κυρίως επιχειρήσεις (corporate market) από την άλλη, που καλύπτουν μεν μικρότερο μέρος της κίνησης σε αριθμούς, αλλά αρκετά μεγαλύτερο μέρος του οικονομικού αντικειμένου, λόγω υψηλότερης κατά κεφαλήν δαπάνης. Ο συνεδριακός τουρισμός παρουσιάζει, γενικά, μικρότερο βαθμό εποχικότητας από τον τουρισμό συνολικά, καθώς και εποχική συμπληρωματικότητα με τη μεγάλη μάζα του γενικού τουρισμού. Περίοδος αιχμής της συνεδριακής κίνησης στην Ελλάδα είναι το τρίμηνο Απριλίου-Ιουνίου (με περισσότερο από 40%). Ακολουθεί το τρίμηνο Ιουλίου-Σεπτεμβρίου (με 35% περίπου) και το τρίμηνο ΟκτωβρίουΔεκεμβρίου (με 15% περίπου). Η κίνηση το τρίμηνο ΙανουαρίουΜαρτίου είναι χαμηλή, με μερίδιο συγκρίσιμο με εκείνο του γενικού τουρισμού. Η μέση ημερήσια δαπάνη ανά συνεδριακό επισκέπτη εμφανίζεται πολλαπλάσια 5 έως και 6 φορές του αντίστοιχου μεγέθους για τον γενικό τουρισμό. Επειδή όμως η μέση διάρκεια παραμονής των συνεδριακών επισκεπτών τοποθετείται μεταξύ 4 και 5 ημερών και είναι γενικά βραχύτερη από ό,τι συμβαίνει

με τον γενικό τουρισμό, η μέση δαπάνη ανά συνεδριακό επισκέπτη εξακολουθεί μεν να είναι υψηλότερη, σε σύγκριση με τον γενικό τουρισμό, αλλά σε μικρότερο βαθμό (διπλάσια έως τετραπλάσια). Για τις μεγαλύτερες εκδηλώσεις, το μέσο μέγεθος των συνεδριακών εκδηλώσεων από άποψη αριθμού συνέδρων διαμορφώνεται διεθνώς μεταξύ 500 και 1.000 ατόμων. Συνολικά, όμως, το μέσο μέγεθος είναι αρκετά μικρότερο. Το μέσο μέγεθος των συνεδρίων στην Ελλάδα υπολείπεται κατά πολύ του διεθνούς μέσου όρου και δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 170 άτομα.

ΓΙΑ ΤΙΣ ΜΕΓΑΛΎΤΕΡΕΣ ΕΚΔΗΛΏΣΕΙΣ, ΤΟ ΜΈΣΟ ΜΈΓΕΘΟΣ ΤΩΝ ΣΥΝΕΔΡΙΑΚΏΝ ΕΚΔΗΛΏΣΕΩΝ ΑΠΌ ΆΠΟΨΗ ΑΡΙΘΜΟΎ ΣΥΝΈΔΡΩΝ ΔΙΑΜΟΡΦΏΝΕΤΑΙ ΔΙΕΘΝΏΣ ΜΕΤΑΞΎ 500 ΚΑΙ 1.000 ΑΤΌΜΩΝ. Αυτό φαίνεται να συνδέεται και με τη σχετικά περιορισμένη προσφορά συνεδριακών χώρων μεγάλης χωρητικότητας, καθώς και με τον γενικά χαμηλό βαθμό ανάπτυξης του συνεδριακού τουρισμού στη χώρα. Η συμμετοχή σε συνέδριο τείνει να δημιουργήσει πρόσθετη ζήτηση γενικών τουριστικών υπηρεσιών στη χώρα προορισμού, με τρόπους όπως η επιμήκυνση της διαμονής του συνέδρου, η ταυτόχρονη επίσκεψη από συνοδούς του συνέδρου (σύζυγο, τέκνα κ.λπ.), για σκοπούς γενικού τουρισμού κ.ά. Σε ορισμένες χώρες, για κάθε διανυκτέρευση συνέδρου κατά τη διάρκεια του συνεδρίου μπορεί να προκαλείται μέχρι και μία ακόμη διανυκτέρευση.

8 GREEK HOSPITALITY GUIDE

ΟΙ ΥΠΟΔΟΜΈΣ Πέρα από την ικανοποιητική στάθμη της γενικότερης υποδομής που απαιτείται για τη στήριξη του συνεδριακού τουρισμού, η συμβολή του Δημοσίου παίρνει και άλλες, ειδικότερες μορφές, οι κυριότερες από τις οποίες είναι οι εξής:

Η συνολική προσφορά χώρων στη χώρα μας για συνεδριακές εκδηλώσεις άνω των 100 ατόμων εμφανίζεται αρκετά μεγάλη (150 χιλιάδες περίπου θέσεις). Οι χώροι, βέβαια, κατά κανόνα, χρησιμοποιούνται συχνά και για πολλά άλλα είδη εκδηλώσεων (εορταστικές εκδηλώσεις, παραστάσεις, διαλέξεις, παρουσιάσεις κ.ά.). Σε κάθε περίπτωση, όμως, από την άποψη της χωρητικότητας της συνεδριακής υποδομής, οι δυνατότητες υποδοχής υπερβαίνουν κατά πολύ τη ζήτηση. Από την πλευρά της προσφοράς, στενότητες παρουσιάζονται μόνο στις μεγάλης χωρητικότητας σύγχρονες εγκαταστάσεις, ενώ άλλες αδυναμίες εντοπίζονται κυρίως στην ποιότητα μέρους της ειδικής υποδομής και των υπηρεσιών.

Η ύπαρξη και η ικανοποιητική λειτουργία τόσο της γενικής όσο και της ειδικής υποδομής και του κατάλληλα εκπαιδευμένου προσωπικού –που συναρτώνται και με το γενικότερο επίπεδο ανάπτυξης μιας χώρας ή μιας περιοχής– διαδραματίζουν κρίσιμο ρόλο στην προσέλκυση συνεδριακού τουρισμού. Αυτό γίνεται σαφές και από τη γεωγραφική κατανομή του διεθνώς.

Δ ημιουργία συνεδριακών κέντρων Δ ημιουργία μη κερδοσκοπικών οργανισμών, συχνά με τη συνεργασία και του ιδιωτικού τομέα, με σκοπό την πληροφόρηση των ενδιαφερομένων και την προβολή μιας πόλης, χώρας ή περιοχής ως τόπου προορισμού για συνεδριακές εκδηλώσεις Δ ημιουργία συστημάτων πιστοποιημένης εξειδικευμένης κατάρτισης για στελέχη οργάνωσης και διεξαγωγής συνεδριακών εκδηλώσεων είτε από μη κερδοσκοπικές οργανώσεις με ή και χωρίς την αρωγή του Δημοσίου είτε και από το Δημόσιο Ε πιδότηση με διάφορες μορφές για την κάλυψη μέρους του κόστους διεθνών συνεδριακών εκδηλώσεων, έτσι ώστε να αυξάνεται η ελκυστικότητα της χώρας σε σύγκριση με άλλες ανταγωνίστριες χώρες Ε πιδότηση των επενδύσεων για τη δημιουργία ειδικής συνεδριακής υποδομής Προβολή και διαφήμιση Στην Ελλάδα, η πρόοδος από την άποψη των ειδικών μέτρων και της εξειδικευμένης μέριμνας του Δημοσίου για την ανάπτυξη του συνεδριακού τουρισμού είναι εξαιρετικά περιορισμένη. Η κρατική παρέμβαση έχει ουσιαστικά περιοριστεί στην επιδότηση της κατασκευής συνεδριακών κέντρων και εγκαταστάσεων. Σημαντικότερη είναι η πρόοδος από την άποψη της γενικής υποδομής. Με τα έργα και τις λοιπές παρεμβάσεις που εντάσσονται στα διαδοχικά Κοινοτικά Πλαίσια Στήριξης, εξοπλίζεται σιγά σιγά η χώρα με σύγχρονη υποδομή και

βελτιώνεται αποφασιστικά η εικόνα της από την άποψη αυτή. Ειδικότερα, σε ό,τι αφορά την πρωτεύουσα, τα έργα για την Ολυμπιάδα του 2004 βελτίωσαν γρηγορότερα και αποφασιστικότερα την υποδομή στην ευρύτερη περιοχή, γεγονός που, μετά από τα «πέτρινα χρόνια» 2008-2012, συνέβαλε και στην αύξηση της ελκυστικότητας της πρωτεύουσας ως τόπου διεξαγωγής συνεδρίων.

Σήμερα, είναι αρκετές οι μονάδες που ασκούν μια ενεργή και συγκροτημένη πολιτική παρουσίας στις ειδικές αγορές και στα φόρουμ που έχουν δημιουργηθεί διεθνώς για τον συνεδριακό τουρισμό και την εκμαίευση πελατείας. Η μέχρι τώρα ανάπτυξη του κλάδου στη χώρα μας είναι, κατά κύριο λόγο, αποτέλεσμα αυτών των προσπαθειών από την πλευρά της προσφοράς. Η συλλογική όμως δράση του ιδιωτικού τομέα, που όπως δείχνει η διεθνής εμπειρία μπορεί να διαδραματίσει αξιόλογο ρόλο, δεν φαίνεται ακόμη να έχει αναπτυχθεί σε ικανοποιητικό βαθμό και, μαζί με την ενεργοποίηση του Δημοσίου, είναι ένα από τα ζητούμενα.

GREEK HOSPITALITY GUIDE 9

ΣΗΜΑΣΊΑ ΚΑΙ ΔΥΝΑΤΌΤΗΤΕΣ ΑΝΆΠΤΥΞΗΣ ΤΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΑΚΟΎ ΤΟΥΡΙΣΜΟΎ ΣΤΗΝ ΕΛΛΆΔΑ Η συμβολή στην ανάπτυξη του τουριστικού τομέα από την ανάπτυξη του συνεδριακού τουρισμού μπορεί να αποδειχθεί πολύ μεγαλύτερη από ό,τι κανείς θα μπορούσε, εκ πρώτης όψεως, να συμπεράνει, κρίνοντας μόνο από τους αριθμούς επισκεπτών, για τους εξής κυρίως λόγους: Η μέση δαπάνη ανά συνεδριακό επισκέπτη είναι αρκετά μεγαλύτερη από τον μέσο επισκέπτη, αυξάνοντας έτσι το οικονομικό αντικείμενο, το οποίο και ενδιαφέρει περισσότερο. Ο συνεδριακός τουρισμός μπορεί να μην αναμένεται να επηρεάσει εντυπωσιακά τη συνολική τουριστική κίνηση. Λόγω όμως της ομαλότερης

εποχικής του κατανομής σε σύγκριση με τον γενικό τουρισμό και της εποχικής συμπληρωματικότητας της συνεδριακής κίνησης με τη συνολική τουριστική κίνηση, ο σχετικά μικρός αριθμός πρόσθετων επισκεπτών μπορεί να αυξήσει σε ανάλογη ή και μεγαλύτερη έκταση τους βαθμούς πληρότητας των ξενοδοχειακών μονάδων που επωφελούνται από τη συνεδριακή κίνηση. Λόγω και της δομής του κόστους των ξενοδοχειακών μονάδων, αυτή η βελτίωση της πληρότητας μπορεί να έχει κρίσιμη σημασία για τα οικονομικά τους αποτελέσματα και την οικονομική τους υγεία. Με τη σειρά της, η ενίσχυση της οικονομικής ευρωστίας των οικονομικών μονάδων του τομέα επηρεάζει και τις προοπτικές περαιτέρω ανάπτυξής του, και την αποδοτικότητά του.

Οι συνεδριακές εκδηλώσεις οδηγούν σε πολύ σημαντική δευτερογενή αύξηση της τουριστικής κίνησης. Η σχετικά περιορισμένη εσωτερική ζήτηση για συνεδριακές υπηρεσίες, που συνδέεται με το σχετικά χαμηλό επίπεδο ανάπτυξης της οικονομίας μας και με την έλλειψη μεγάλων επιχειρήσεων, η σχετικά μεγάλη απόσταση της χώρας μας από τα μεγάλα κέντρα, από τα οποία προέρχεται το μεγαλύτερο μέρος της ζήτησης, και η όχι πάντοτε ευμενής εντύπωση που δημιουργεί η γενικότερη εικόνα της χώρας μας στους οργανωτές για την ποιότητα των υπηρεσιών που μπορούν να αναμένουν, οδηγούν στο συμπέρασμα ότι θα χρειαστούν αρκετά μεγάλες προσπάθειες για την περαιτέρω ανάπτυξη του κλάδου. Από το άλλο μέρος, τα περιθώρια για ανάπτυξη είναι αρκετά μεγάλα, ακριβώς επειδή η έως τώρα πρόοδος υπήρξε περιορισμένη.

Το Imaret βρίσκεται στην Ανατολική Μακεδονία, στη μικρή πόλη της Καβάλας. Είναι ένα ξεχωριστό μέρος, που συνδυάζει δύο φύσεις, αυτήν του μνημείου και αυτήν του ξενοδοχείου, με 26 δωμάτια και σουίτες, το καθένα μοναδικά σχεδιασμένο και διακοσμημένο. Τα δωμάτια βρίσκονται σκορπισμένα μέσα σε τρεις ξεχωριστούς εσωτερικούς κήπους, που αντανακλούν τη γοητεία ισλαμικών κήπων του παρελθόντος. Η σκεπή του είναι μια παράταξη από μολύβδινους τρούλους, σαν μια σύναξη από τεράστιες χελώνες με υπεραιωνόβια καύκαλα στο χρώμα του μολυβιού, που κοιμούνται με

κρυμμένα τα κεφάλια τους. Το Imaret είναι ένα καύχημα για την Καβάλα, όχι μόνο αρχιτεκτονικά, αλλά και από το μετερίζι του παρελθόντος της. Από τις αρχές του 2000, είναι ένα εξαιρετικό μικρό ξενοδοχείο, όμως η ιστορία του ξεκίνησε πολύ διαφορετικά. Ανεγέρθη χάρις στα χρήματα που έστειλε ο ιδρυτής της τελευταίας βασιλικής δυναστείας της Αιγύπτου, ο Μοχάμεντ Αλί, ο οποίος είχε γεννηθεί στην πόλη το 1769 και κατάφερε να μεγαλουργήσει μακριά από αυτήν. Δαπάναις του, δημιουργήθηκε ένα ολόκληρο συγκρότημα, σταδιακά, από το 1808 μέχρι και το 1821, όταν οι Έλληνες θα ξεσηκώνονταν εναντίον των Οθωμανών. Παρότι κατασκευάστηκε στην εποχή του οθωμανικού μπαρόκ, όπου η επίδραση της Δύσης ήταν δεδομένη, κρατά αναλλοίωτες τις βασικές αρχές της εσωστρέφειας που χαρακτηρίζουν αυτήν την αρχιτεκτονική. Στην

αρχική του μορφή αποτελείτο από μεντρεσέ (ιεροδιδασκαλείο), μεκτέμπ (πρωτοβάθμιο σχολείο), 60 κελιά για τους σπουδαστές και ένα ιμαρέτ, το μαγειρείο που φρόντιζε για τον επισιτισμό τους. Τα ευεργετικά του γεύματα χαίρονταν και οι άποροι, καθώς και οι ταξιδιώτες, από το 1842 και μετά. Ο Βρετανός George Frederick Abbott το επισκέφθηκε το 1901 και έγραψε πως είναι «ένα παράξενο ίδρυμα, μια διασταύρωση σχολείου και μαγειρείου». Σέρβιραν σούπα, ρύζι και ζερντέ, ένα πιλάφι αρωματισμένο με σαφράν. Οι προμήθειες των τροφίμων κατέφθαναν από την Αίγυπτο, καθώς ο Μοχάμεντ Αλί φρόντιζε για τον «ομφάλιο λώρο» με το ίδρυμα, το οποίο είχε προικοδοτήσει και με τις φορολογικές προσόδους από το νησί της Θάσου. Αυτό που εντυπωσίασε τον Βρετανό ήταν η βιβλιοθήκη «που άξιζε όσο χίλια καζάνια ρύζι και έναν ωκεανό καφέ». Διέθετε σπανιότατες εκδόσεις, με οθωμανικά, τουρκικά και περσικά χειρόγραφα από τον 12ο αιώνα. Κάποιοι φοβούνται ότι οι Βούλγαροι, στων οποίων τα χέρια έπεσε η πόλη, πήραν αυτόν τον θησαυρό, αλλά μια προσεκτικότερη έρευνα αφήνει την

ελπίδα ότι ήδη από τη δεκαετία του 1820 και με την ένταση ανάμεσα στους Έλληνες και τους Τούρκους, οι Αιγύπτιοι φρόντιζαν να τα μεταφέρουν στο Κάιρο. Ο Μοχάμεντ Αλί επισκέφθηκε την πατρογονική Καβάλα 40 χρόνια μετά την εγκατάστασή του στην Αίγυπτο. Στις 16 Αυγούστου του 1846, από το ντεκ ενός ατμόπλοιου που κατέπλευσε από την Κωνσταντινούπολη, ο ιδρυτής της τελευταίας βασιλικής δυναστείας της χώρας του Νείλου θα πρέπει να χάιδεψε το μούσι του με ικανοποίηση από την εικόνα που αντίκρισε. Μερικές δεκαετίες αργότερα, και αφού η περιοχή είχε βρεθεί στη δίνη τεκτονικών αλλαγών, ένα κύμα απελπισμένων εκτοπισμένων έφτανε από τη Μικρά Ασία στην Καβάλα, βλέποντας το ίδιο θέαμα από τα πλοία που τους έφεραν στην Ελλάδα. Το Imaret, ενσωματωμένο πια στη νέα ελληνική επικράτεια, έγινε το προσωρινό κέλυφος μέσα στο οποίο βρήκαν στέγη οι πρόσφυγες. Οι τελευταίες οικογένειες έφυγαν πια στη δεκαετία του 1960, και έκτοτε ξεκίνησε μια άλλη εποχή για το Ίδρυμα του Μοχάμεντ Αλί: μία από τις αυλές έγινε ταβέρνα, κάποια κελιά

μετατράπηκαν σε αποθηκευτικούς χώρους, μέρη από τις μολύβδινες σκεπές ξηλώθηκαν από επιτήδειους μαζί με τις οθωμανικές ημισελήνους που δέσποζαν στους τρούλους. Μετά τη δόξα, το οικοδόμημα ζούσε την παρακμή του και το μόνο που το έσωζε ήταν το γερό του σκαρί. Το μόνο; Σίγουρα όχι. Την τελική απόφαση για τη σωτηρία του και την αποκατάστασή του πήρε η Άννα Μισσιριάν στα μέσα της δεκαετίας του ’90. Γεννημένη και μεγαλωμένη στην Καβάλα, έκανε στην πόλη της ένα δώρο. Μίσθωσε το Imaret από την αιγυπτιακή κυβέρνηση, καθώς αποτελεί ακόμα τμήμα της βακουφικής της περιουσίας στην Ελλάδα. Το χάρισμά της δεν ήταν το απαιτούμενο πείσμα που χρειάστηκε για να έχει θετική έκβαση η διαπραγμάτευση, αλλά ότι μπόρεσε μέσα σε αυτό το κτίριο, που είχε γνωρίσει κάθε μορφής

ασέβεια, να δει ξανά τη λαμπερή, αξιοπρεπή χάρη του. Πίσω από τα μπάζα, κάτω από τα σκουπίδια, αναδύθηκε ένα εκπληκτικό μνημείο, μετά από 22 μήνες εντατικής δουλειάς. Δεν αναχαιτίστηκε ούτε από το τεράστιο κόστος ούτε από τις μεγάλες δυσκολίες που αντιμετώπισε. Και, από το 2004 και μετά, λειτουργεί ως μια υποδειγματική μικρή ξενοδοχειακή μονάδα. Αυτό που κάνει το Imaret απολύτως ξεχωριστό είναι η μνημειακή του μορφή αλλά και η γαλήνη που επικρατεί στο εσωτερικό του. Λεπταίσθητες μυρωδιές, όμορφα υφάσματα, φωτιστικά που διαχέουν τον μυστικισμό του Ισλάμ, ένα χαμάμ που κρατά το παραδοσιακό τελετουργικό του λουτρού χωρίς ασεβείς καινοτομίες, μια εσωτερική κιστέρνα για δροσερές βουτιές το καλοκαίρι, οι φιλόξενες αυλές για φαγητό και ποτό, δίνουν στον επισκέπτη την αίσθηση ότι εισέρχεται σε έναν άλλο κόσμο, που δεν έχει σχέση με το σήμερα.

12 GREEK HOSPITALITY GUIDE

ΤΙ ΕΊΝΑΙ Ο ΣΥΝΕΔΡΙΑΚΌΣ ΤΟΥΡΙΣΜΌΣ Mε τον όρο «συνεδριακός τουρισμός», γενικά, εννοούμε τις μετακινήσεις ή τις εκδηλώσεις που συνδυάζουν, σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό, την καθαρά παραθεριστική, ταξιδιωτική ή περιηγητική διάσταση και, γενικότερα, την αναψυχή με άλλα ενδιαφέροντα ή παραγωγικές δραστηριότητες που συνδέονται με την ιδιότητα των συμμετεχόντων ως μελών ενός επαγγέλματος, μιας επιχείρησης ή άλλων οργανώσεων, σωμάτων ή συμφερόντων.

Σ

τόχος της «συνεδριακής» διάστασης των μετακινήσεων αυτών –σε αντιδιαστολή με την αναψυχή– είναι, συνήθως, η ανταλλαγή απόψεων, η πληροφόρηση, η κατάρτιση, η γνωριμία, η ενίσχυση του συναδελφικού πνεύματος, η προώθηση των συμφερόντων της ομάδας και άλλα συναφή. Η βαρύτητα της συνεδριακής «διάστασης» στον συνεδριακό τουρισμό μπορεί να ποικίλλει, καλύπτοντας όλο το φάσμα, από τις αυστηρά επαγγελματικές εκδηλώσεις –όπου το στοιχείο της αναψυχής είναι περιορισμένο ή και ανύπαρκτο– έως και τις εκδηλώσεις όπου το στοιχείο αυτό είναι κυρίαρχο, με τα άλλα ενδιαφέροντα να λειτουργούν προσχηματικά, μάλλον, παρά ουσιαστικά. Στην τελευταία αυτή περίπτωση – από την άποψη των σκοπών που εξυπηρετούνται–, η διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στη συνεδριακή δραστηριότητα και στον γενικό τουρισμό αναψυχής μπορεί να καθίσταται δυσδιάκριτη. Έτσι π.χ. ο λεγόμενος «τουρισμός κινήτρων», η προσφορά δηλαδή από την πλευρά του εργοδότη σε επιλεγμένες ομάδες εργαζομένων ως

ανταμοιβή για τις υψηλές επιδόσεις τους σε έναν ή περισσότερους τομείς της δράσης της επιχείρησης ή και σε όλο το προσωπικό, ως γενικευμένη παροχή ευκαιριών δωρεάν τουρισμού, είναι τις περισσότερες φορές κατ’ όνομα μόνο επαγγελματικός, αφού το επαγγελματικό στοιχείο είτε ελλείπει είτε είναι πολύ περιορισμένο. Από την άποψη της πηγής χρηματοδότησης των σχετικών δαπανών, ο διαφορισμός μεταξύ γενικού και συνεδριακού τουρισμού μπορεί να εξακολουθεί να παραμένει ουσιαστικός και όταν ακόμη η επαγγελματική διάσταση είναι πολύ περιορισμένη ή προσχηματική. Οι πόροι που χρηματοδοτούν τη σχετική δαπάνη στην περίπτωση του «τουρισμού κινήτρων» δεν πηγάζουν από το διαθέσιμο ιδιωτικό εισόδημα των μετακινουμένων. Γίνεται δεκτό από τη φορολογική νομοθεσία ότι αποτελούν στοιχείο κόστους της επιχείρησης που παρέχει το κίνητρο. Με τον τρόπο αυτό «αποφεύγεται» ο φόρος που θα καταβαλλόταν αν η σχετική παροχή λάμβανε τη μορφή εισοδήματος των εργαζομένων και η εξοικονόμηση αυτή των πόρων τείνει, ceteris paribus,

να αυξάνει τη ζήτηση των αντίστοιχων τουριστικών υπηρεσιών. Με τις μεθοδεύσεις αυτές, τείνει σε κάποιο βαθμό να λαμβάνει χώρα υποκατάσταση της ζήτησης άλλων κατηγοριών καταναλωτικών ή άλλων αγαθών και υπηρεσιών, που δεν είναι δυνατό να παρέχονται στους εργαζομένους ως αμοιβή χωρίς να υπόκεινται σε φόρο, ή όπου κάτι τέτοιο είναι δυσχερέστερο, με ζήτηση τουριστικών υπηρεσιών συνεδριακής μορφής, με την ευρεία έννοια του όρου. Γενικότερα, το γεγονός ότι οι δαπάνες για συνεδριακές δραστηριότητες, σε πολλές περιπτώσεις, λογίζονται ως στοιχείο κόστους και τυγχάνουν ανάλογης φορολογικής μεταχείρισης, ερμηνεύει ως έναν βαθμό τόσο την έκταση που έχει λάβει η ζήτηση για τις σχετικές υπηρεσίες –ιδιαίτερα στην περίπτωση των πλουσιότερων χωρών– όσο και τα συγκριτικά υψηλά επίπεδα της κατά κεφαλήν δαπάνης. Καθώς η δαπάνη αυτή χρηματοδοτείται, συνολικά, τόσο από τις επιχειρήσεις ή και τις άλλες οργανώσεις που αναλαμβάνουν την πρωτοβουλία όσο και από το διαθέσιμο εισόδημα των

GREEK HOSPITALITY GUIDE 13

συνέδρων, προκειμένου για αγαθά ή υπηρεσίες που αυτοί ζητούν, πέρα από τα δωρεάν παρεχόμενα ή εκείνα που περιλαμβάνονται στο συνεδριακό πακέτο, είναι φυσικό το σύνολο να τείνει σε αύξηση. Για την εξυπηρέτηση των συνεδριακών δραστηριοτήτων, με την ευρεία έννοια του όρου που χρησιμοποιείται εδώ, πέρα από τις συνήθεις υπηρεσίες γενικού τουρισμού (στέγη, εστίαση, μετακινήσεις, διασκέδαση, αγορές κ.λπ.), απαιτείται και η παροχή περισσότερο εξειδικευμένων υπηρεσιών, είτε για την ικανοποίηση των καθαρά συνεδριακών αναγκών (μεταφράσεις, σχεδιασμός εντύπων, παραγωγή εντύπων, οπτικοακουστικά, γραμματειακή στήριξη, οικονομική και λογιστική στήριξη κ.λπ.) είτε και με την έννοια των υψηλότερης ποιότητας γενικών τουριστικών υπηρεσιών. Το γεγονός ότι η συνεδριακή δραστηριότητα αποτελεί, στις περισσότερες περιπτώσεις, σχετικά μικρό τμήμα του τουριστικού τομέα, το γεγονός ότι η ανάπτυξή της αποτελεί σχετικά πρόσφατο φαινόμενο, καθώς επίσης και ορισμένες εγγενείς

δυσκολίες στατιστικού διαχωρισμού της συνεδριακής συνιστώσας από τις λοιπές συνιστώσες του τομέα, καθιστούν τη διαθέσιμη πληροφόρηση περιορισμένη και όχι πάντοτε τόσο αξιόπιστη όσο θα το ήθελε κανείς. Αυτό επισημαίνεται πολύ συχνά στη διεθνή βιβλιογραφία για το θέμα. Παρά τις δυσχέρειες όμως που δημιουργεί η ανεπάρκεια πληροφόρησης, στις περισσότερες περιπτώσεις, η εικόνα που προκύπτει είναι αρκετά σαφής. Η συνεδριακή δραστηριότητα μπορεί να συμβάλει στην ανάπτυξη του τουρισμού και της ελληνικής οικονομίας με τους εξής κυρίως τρόπους: Ω ς μία από τις ειδικές μορφές τουρισμού, με την αύξηση της συνολικής τουριστικής ζήτησης και του τουριστικού προϊόντος. Μ ε την απάμβλυνση της εποχικότητας της τουριστικής κίνησης, αφού η συνεδριακή δραστηριότητα κορυφώνεται στην περίοδο πριν από τους καλοκαιρινούς μήνες αιχμής του

γενικού τουρισμού (ΑπρίλιοςΙούνιος), είναι συγκριτικά περιορισμένη κατά τους μήνες αιχμής (Ιούλιο, Αύγουστο) και εντονότερη από τον γενικό τουρισμό το φθινόπωρο. Μ ε την αύξηση της μέσης δαπάνης ανά επισκέπτη, αφού η κατά κεφαλήν δαπάνη του συνεδριακού επισκέπτη τείνει να είναι πολύ υψηλότερη από τον μέσο όρο. Μ ε την ενθάρρυνση της ανάπτυξης παράπλευρων δραστηριοτήτων για την εξυπηρέτηση των αναγκών των συνεδριακών εκδηλώσεων. Μ ε την ενίσχυση της ζήτησης για το ποιοτικά ανώτερο σκέλος του φάσματος των τουριστικών και συναφών υπηρεσιών, που συμβάλλει στην άνοδο της μέσης στάθμης και ενισχύει την ελκυστικότητα της χώρας για τους απαιτητικότερους επισκέπτες. Μ ε την ενίσχυση της εν δυνάμει γενικής τουριστικής ζήτησης, καθώς η επίσκεψη στη χώρα για συνεδριακούς σκοπούς δημιουργεί στους επισκέπτες κίνητρα για τουρισμό στην Ελλάδα στο μέλλον.

14 GREEK HOSPITALITY GUIDE

ΑΝΑΖΗΤΟΎΝΤΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΈΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΣΥΝΕΔΡΙΑΚΌ ΤΟΥΡΙΣΜΌ

Η

γενικότερη αναπτυξιακή πολιτική και, ειδικότερα, η δημιουργία και η συντήρηση ικανοποιητικής στάθμης οικονομικής και κοινωνικής υποδομής, όπως και η αποτελεσματικότερη λειτουργία των κρατικών υπηρεσιών, συμβάλλουν αποφασιστικά στην ανάπτυξη του συνεδριακού τουρισμού, με τη βελτίωση της γενικότερης εικόνας της χώρας. Το κράτος όμως οφείλει, κατά τα πρότυπα πολλών άλλων χωρών, να συμβάλει και με ειδικότερα μέτρα σε όλους τους τομείς που προαναφέρθηκαν. Στον βαθμό που στο παρελθόν δικαιολογούνταν επιφυλάξεις για τη σκοπιμότητα της δημιουργίας μεγάλου σύγχρονου συνεδριακού κέντρου στην Αττική, και με δεδομένο το ότι η πιο σημαντική και η πλέον ορατή έμμεση ωφέλεια της χώρας από το εγχείρημα είναι η ώθηση της ανάπτυξης του τουρισμού, η δημιουργία ενός τέτοιου κέντρου καθίσταται αναγκαίο συμπλήρωμα, το οποίο θα συμβάλει και στην πληρέστερη αξιοποίηση της πολύ μεγαλύτερης επένδυσης που γίνεται για την Ολυμπιάδα. Είναι ανάγκη το μεγάλο, πολυδύναμο συνεδριακό κέντρο της Αττικής και της χώρας να σχεδιαστεί, να κατασκευαστεί και να λειτουργήσει με προδιαγραφές που να πείθουν την πλευρά της ζήτησης ότι είναι ανταγωνιστικό έναντι εγκαταστάσεων του είδους σε άλλες χώρες. Λύσεις συμβιβασμού για τον περιορισμό του κόστους, ή για άλλους λόγους, αποτελούν τη χειρότερη επιλογή, αφού θα δεσμεύσουν πόρους χωρίς να ικανοποιούν την αντίστοιχη ανάγκη.

1. Με την εμπειρία από την Αττική θα πρέπει, στη συνέχεια, να εξεταστεί και η προοπτική δημιουργίας και δεύτερου κέντρου στη Θεσσαλονίκη.

2. Είναι επίσης ανάγκη να γίνει κατανοητό ότι η πρωτεύουσα δεν μπορεί να αποκλείεται από οικονομικές λειτουργίες

που μπορεί να είναι απαραίτητες για την οικονομικά επιτυχέστερη αξιοποίηση ενός νέου συνεδριακού κέντρου, με το επιχείρημα ότι αυτές πρέπει, για λόγους παράδοσης και πολιτικών σκοπιμοτήτων, να μονοπωλούνται από τη Θεσσαλονίκη. Ο προφανής κίνδυνος, προκειμένου περί αναγκών που δεν μπορούν να εξυπηρετηθούν από τη Θεσσαλονίκη ή ευκαιριών που δεν μπορούν να αξιοποιηθούν εκεί, είναι η παρεμπόδιση της γενικότερης ανάπτυξης του κλάδου στη χώρα, που πρέπει να αποτελεί και το τελικό ζητούμενο. Σε ένα όλο και πιο ανταγωνιστικό διεθνές περιβάλλον, η παλαιά τακτική αποβαίνει τελικά σε όφελος των ανταγωνιστριών χωρών και αν ωφελεί τη Θεσσαλονίκη, την ωφελεί πολύ λιγότερο από ό,τι βλάπτει τη χώρα στο σύνολό της.

Convention Bureau Είναι ιδιαίτερα αποδοτική για τον τουρισμό της Αθήνας η ύπαρξη Convention Bureau, και ελπίδα όλων είναι να ακολουθήσει ανάλογη πορεία και η Θεσσαλονίκη με το αντίστοιχο γραφείο, που απέκτησε εκ νέου οντότητα. Στο σύστημα των ενισχύσεων για τις επενδύσεις, όπως θα διαμορφωθεί προσεχώς, οι επενδύσεις σε συνεδριακή υποδομή πρέπει ασφαλώς να εξακολουθήσουν να έχουν τη θέση τους. Επειδή όμως σε συνολικό επίπεδο η προσφορά υπερβαίνει τη ζήτηση, προς αποφυγή σπατάλης πόρων, η προσοχή πρέπει να εστιαστεί σε εκείνες τις μορφές υποδομής η προσφορά των οποίων είναι συγκριτικά περιορισμένη, όπως π.χ. σε μονάδες μεγαλύτερου μεγέθους και υψηλότερης στάθμης. Λαμβάνοντας υπόψη τη σύνθεση της προσφοράς κατά μέγεθος και την κατανομή της στον χώρο, είναι σκόπιμο να γίνουν διαφοροποιήσεις από τις απόψεις αυτές. Ειδικότερα, πρέπει να εξεταστεί σοβαρά το αν είναι σκόπιμο να ενθαρρύνεται με υψηλά ποσοστά επιχορήγησης η δημιουργία συνεδριακών

εγκαταστάσεων μεσαίου μεγέθους ή μέτριας ποιότητας, ιδιαίτερα σε περιοχές όπου η προσφορά είναι ήδη άνετη.

Πληροφορίες-Προβολή Θα έπρεπε να αποτελεί αντικείμενο αρχών, όπως λ.χ. το Υπουργείο Πολιτισμού ή το Υπουργείο Τουρισμού, να συλλέγουν πληροφορίες για τις κυριότερες πηγές ενισχύσεων για συνεδριακές εκδηλώσεις από τον δημόσιο τομέα και να επιχειρούν τον συντονισμό τους με κριτήριο και την ανάπτυξη του συνεδριακού τουρισμού. Είναι θετικό το ότι το Υπουργείο Τουρισμού συμμετέχει στις εκθέσεις του κλάδου. Τα πλεονεκτήματα και τα στοιχεία που προβάλλει κανείς ή διαφημίζει για να προσελκύσει τον γενικό τουρισμό δεν συμπίπτουν με εκείνα που μπορεί να προσελκύσουν τον συνεδριακό τουρισμό, παρά μόνο ως έναν βαθμό. Είναι ανάγκη, είτε ως σκέλος των γενικότερων δραστηριοτήτων προβολής του ελληνικού τουρισμού από την πλευρά του Δημοσίου είτε με χωριστό πρόγραμμα, να αναληφθούν δράσεις προβολής που να στοχεύουν με τους κατάλληλους τρόπους στις πηγές της ζήτησης συνεδριακών υπηρεσιών. Για την προώθηση θεμάτων τα οποία, πέρα από το ότι αφορούν και την κάθε επιχείρηση χωριστά, αφορούν και τον τομέα ή τον κλάδο στο σύνολό του, απαιτείται απαραίτητα συνεργασία, κοινή παρουσία, ένας βαθμός συλλογικότητας και ένωση δυνάμεων των επιχειρήσεων του κλάδου. Ο συνεδριακός κλάδος έχει ακόμη στην Ελλάδα περιορισμένες διαστάσεις και για να αποκτηθεί η ελάχιστη κρίσιμη μάζα παρουσίας και πίεσης στην εκπροσώπησή του, που είναι απαραίτητη για την επίτευξη ουσιαστικών αποτελεσμάτων, σκόπιμη θα ήταν ίσως και η ένωση δυνάμεων και η εξεύρεση κοινού τόπου από τους επιμέρους συλλογικούς φορείς του.

Hospitality meets 5* experience

A PIECE OF OASIS

A PIECE OF PARADISE

XT TRAVEL SERVICES: Omirou St 1, Nea Smirni – Athens, Greece | www.xttravelservices.gr | email: xttravel@xttravelservices.gr | tel.: +30 210 9343468 ZANTE PARK RESORT & SPA: Laganas – Zakynthos, Greece | www.zanteparkhotels.gr | email: zantepark@zanteparkhotels.gr | tel. : +30 26950 52310 GALAXY BEACH RESORT: Laganas – Zakynthos, Greece | www.galaxybeachresort.gr | email: galaxyhotel@zhg.gr | tel. : +30 26950 51171

16 GREEK HOSPITALITY GUIDE

ΟΙ ΚΎΡΙΕΣ ΠΗΓΈΣ ΖΉΤΗΣΗΣ ΣΥΝΕΔΡΙΑΚΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΆ ΤΟΥΣ Οι κυριότερες πηγές ζήτησης συνεδριακών υπηρεσιών είναι δύο, δηλαδή τα διάφορα είδη οργανώσεων (επιστημονικών, επαγγελματικών, πολιτικών, εκπαιδευτικών, θρησκευτικών, φιλανθρωπικών, στρατιωτικών ενδιαφερόντων ή συμφερόντων κ.ά.), από τη μια μεριά (association market), και οι μεγάλες, κυρίως, επιχειρήσεις (corporate market) από την άλλη.

GREEK HOSPITALITY GUIDE 17

O

ι ανάγκες που επιζητείται να καλυφθούν στις δύο περιπτώσεις είναι εν μέρει κοινές. Η συνεδριακή εκδήλωση, τοποθετημένη καθώς είναι μακριά από τους τόπους εργασίας και κατοικίας των συνέδρων, παρέχει την ευκαιρία για αμεσότερη επικοινωνία, ανταλλαγή απόψεων, ενημέρωση και κατάρτιση, γνωριμία και διασύνδεση, καλλιέργεια του ομαδικού πνεύματος, σχεδιασμό και επεξεργασία λύσεων σε προβλήματα που απασχολούν τους συμμετέχοντες, αλλά και αναψυχή, μακριά από τους πολλούς περισπασμούς, που είναι αναπόφευκτοι στο εργασιακό και οικογενειακό περιβάλλον. Τα στοιχεία της ενημέρωσης και της κατάρτισης, από τη μια μεριά, και της επεξεργασίας λύσεων για συγκεκριμένα προβλήματα, από την άλλη, είναι εντονότερα στην περίπτωση των επιχειρήσεων. Στην περίπτωση των οργανώσεων, μεγαλύτερη σημασία φαίνεται να έχουν η διασύνδεση και η

γνωριμία καθώς και η συγκέντρωση οικονομικών πόρων. Σε γενικές γραμμές, τα επίπεδα της δαπάνης ανά σύνεδρο ή διανυκτέρευση τείνουν να είναι υψηλότερα στην περίπτωση των επιχειρήσεων, αφού η συμμετοχή αποτελεί και μια μορφή παροχής από τον εργοδότη, η οποία σε γενικές γραμμές νομιμοποιείται, όπως αναφέρθηκε, και ως στοιχείο κόστους της επιχείρησης. Τα επίπεδα δαπάνης, σε αρκετές περιπτώσεις, τείνουν να είναι συγκριτικά χαμηλότερα στην περίπτωση των οργανώσεων, όπου συχνά οι σύνεδροι φέρουν μέρος του κόστους εξ ιδίων. Για τους λόγους αυτούς, η ζήτηση, η οποία είναι σε όλες τις περιπτώσεις ευαίσθητη στον συσχετισμό μεταξύ τιμής και αντιπαροχής, στην περίπτωση των οργανώσεων είναι αρκετά ευαίσθητη και στο απόλυτο ύψος της τιμής. Οι εκτιμήσεις για τη σχετική σημασία των δύο αυτών πηγών ζήτησης ποικίλλουν. Σύμφωνα με ορισμένες πηγές, οι διάφορες οργανώσεις καλύπτουν το 65-75% της συνολικής κίνησης συνέδρων, ενώ το υπόλοιπο καλύπτεται, κατά το μεγαλύτερο μέρος, από τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις. Από την άλλη μεριά, μεταξύ των

ΟΙ ΔΙΆΦΟΡΕΣ ΟΡΓΑΝΏΣΕΙΣ ΚΑΛΎΠΤΟΥΝ ΤΟ 65%-75% ΤΗΣ ΣΥΝΟΛΙΚΉΣ ΚΊΝΗΣΗΣ ΣΥΝΈΔΡΩΝ, ΕΝΏ ΤΟ ΥΠΌΛΟΙΠΟ ΚΑΛΎΠΤΕΤΑΙ, ΚΑΤΆ ΤΟ ΜΕΓΑΛΎΤΕΡΟ ΜΈΡΟΣ, ΑΠΌ ΤΙΣ ΜΕΓΑΛΎΤΕΡΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΉΣΕΙΣ. οργανωτών φαίνεται να επικρατεί η εντύπωση ότι στις ανεπτυγμένες χώρες το μεγαλύτερο μέρος των συνολικών συνεδριακών δαπανών προέρχεται από τις επιχειρήσεις, αν όχι γιατί από αυτήν την πηγή ζήτησης προέρχεται το μεγαλύτερο μέρος των συνέδρων ή των συνεδριακών διανυκτερεύσεων, τουλάχιστον γιατί η κατά κεφαλήν δαπάνη είναι αρκετά υψηλότερη στην περίπτωση της ζήτησης από επιχειρήσεις σε σύγκριση με τη ζήτηση από οργανώσεις. Με σχετική ασφάλεια, πάντως, φαίνεται ότι δύο πράγματα μόνο μπορούν να λεχθούν: Πρώτον, ότι ανάλογα με την περιοχή και την κατηγορία συνεδριακών εγκαταστάσεων η σχετική σημασία των δύο πηγών ζήτησης μπορεί να ποικίλλει σε μεγάλο βαθμό και δεύτερον, ότι η στατιστική πληροφόρηση για τη συμμετοχή των δύο πηγών ζήτησης στον συνολικό κύκλο εργασιών είναι εξαιρετικά ελλιπής.

18

GREEK HOSPITALITY GUIDE

ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΉ ΚΑΤΑΝΟΜΉ ΤΩΝ ΣΥΝΕΔΡΙΑΚΏΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΉΤΩΝ Η γεωγραφική κατανομή της συνεδριακής κίνησης είναι αρκετά διαφορετική από την αντίστοιχη κατανομή του γενικού τουρισμού. Από την άποψη του αριθμού των συνεδριακών εκδηλώσεων που καταγράφονται από την ICCA, καλές θέσεις κατέχουν χώρες όπως π.χ. η Φινλανδία, η Σουηδία, η Ολλανδία, η Ουγγαρία και η Νορβηγία, το μερίδιο των οποίων στον γενικό διεθνή τουρισμό είναι συγκριτικά πολύ χαμηλότερο. Είναι αρκετά σαφές ότι ορισμένες χώρες συγκεντρώνουν πολύ υψηλότερο μερίδιο της συνεδριακής δραστηριότητας σε σύγκριση με το αντίστοιχο μερίδιο που συγκεντρώνουν στον γενικό τουρισμό.

ΕΊΝΑΙ ΑΡΚΕΤΆ ΣΑΦΈΣ ΌΤΙ ΟΡΙΣΜΈΝΕΣ ΧΏΡΕΣ ΣΥΓΚΕΝΤΡΏΝΟΥΝ ΠΟΛΎ ΥΨΗΛΌΤΕΡΟ ΜΕΡΊΔΙΟ ΤΗΣ ΣΥΝΕΔΡΙΑΚΉΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΌΤΗΤΑΣ ΣΕ ΣΎΓΚΡΙΣΗ ΜΕ ΤΟ ΑΝΤΊΣΤΟΙΧΟ ΜΕΡΊΔΙΟ ΠΟΥ ΣΥΓΚΕΝΤΡΏΝΟΥΝ ΣΤΟΝ ΓΕΝΙΚΌ ΤΟΥΡΙΣΜΌ. Τα αίτια του φαινομένου διαφοροποιούνται. Φαίνεται όμως να συνδέονται, κατά κύριο λόγο, με τους συσχετισμούς μεταξύ της γεωγραφικής κατανομής των πηγών της ζήτησης για συνεδριακές υπηρεσίες και των χαρακτηριστικών της, από τη μια μεριά, και των προσπαθειών ανάπτυξης της προσφοράς του είδους αυτού των υπηρεσιών, από την άλλη. Έτσι, ορισμένες χώρες με μεγάλο πληθυσμό, σχετικά υψηλό κατά κεφαλήν εισόδημα και χαμηλό βαθμό ειδίκευσης στον γενικό τουρισμό –όπως π.χ. η Ιαπωνία και σε μικρότερο βαθμό

η Γερμανία, που είναι μεγάλες πηγές προέλευσης του γενικού τουριστικού ρεύματος μάλλον, παρά χώρες προορισμού– θα ήταν αναμενόμενο να έχουν μεγαλύτερο μερίδιο στον συνεδριακό τουρισμό σε σύγκριση με τον γενικό τουρισμό. Με δεδομένο τον πληθυσμό, η ζήτηση υπηρεσιών συνεδριακού τουρισμού εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το επίπεδο διαβίωσης και την κοινωνική και οικονομική οργάνωση. Το είδος των οργανισμών και οργανώσεων από τις οποίες πηγάζει κυρίως η ζήτηση αυτή, και ιδιαίτερα οι μεγάλες επιχειρήσεις, συγκεντρώνονται σε μεγάλο βαθμό στις πλούσιες και, ταυτόχρονα, μεγάλες χώρες.

H ζήτηση Για λόγους που έχουν να κάνουν με το κόστος αλλά και με τη φύση των συνεδριακών εκδηλώσεων, συγκριτικά μεγάλο μέρος τους τείνει να γίνεται στη χώρα προέλευσης της ζήτησης. Η ζήτηση αυτή δεν επηρεάζεται από κλιματολογικούς παράγοντες στον βαθμό που αυτό συμβαίνει με τον γενικό τουρισμό, για να χρειάζεται να μετακινείται σε περιοχές με παραθεριστικό κλίμα, ενώ και οι απαιτήσεις της από άποψη ποιότητας των προσφερόμενων υπηρεσιών είναι τέτοιες ώστε να μην προσελκύεται ιδιαίτερα από τις πολύ φθηνές τιμές, όπως συμβαίνει με μία τουλάχιστον κατηγορία του γενικού τουρισμού. Έτσι, με σχετικά υψηλή την εγχώρια ζήτηση συνεδριακών εκδηλώσεων και σχετικά χαμηλή την εγχώρια αλλά και την ξένη ζήτηση γενικών τουριστικών υπηρεσιών σε χώρες όπως κι αυτές που αναφέρθηκαν, είναι φυσικό το μερίδιό τους στον συνεδριακό τουρισμό να είναι

υψηλότερο από ό,τι το αντίστοιχο μερίδιο στον γενικό τουρισμό. Φαίνεται όμως να υπάρχει και μια άλλη ομάδα σχετικά μικρών χωρών, που περιλαμβάνει κυρίως βορειοευρωπαϊκές χώρες –αλλά και άλλες, όπως το Ισραήλ και την Ουγγαρία–, όπου το σχετικά υψηλό μερίδιο στον συνεδριακό τουρισμό είναι μάλλον αποτέλεσμα διαφόρων παραγόντων όπως η ευνοϊκή γεωγραφική θέση σε σχέση με τις μεγάλες πηγές της ζήτησης ή η επιτυχής προσπάθεια εξειδίκευσης σε αυτό το είδος υπηρεσιών και ανάπτυξης της προσφοράς, ακριβώς επειδή φαίνεται ότι η ζήτηση εξαρτάται λιγότερο από τον κλιματολογικό παράγοντα και το χαμηλό κόστος σε απόλυτους όρους και περισσότερο από την ποιότητα των υπηρεσιών και τη γενικότερη εικόνα της χώρας προορισμού. Είναι σαφές ότι για τις χώρες αυτές η εσωτερική ζήτηση για συνεδριακές υπηρεσίες, η οποία λόγω του μεγέθους τους δεν μπορεί παρά να είναι περιορισμένη, δεν είναι δυνατό να δικαιολογήσει τα σχετικά μεγέθη. Στην κατηγορία των χωρών που έχουν επιτύχει κάποιο βαθμό εξειδίκευσης στον συνεδριακό τουρισμό φαίνεται να ανήκουν και ορισμένες μεγαλύτερες χώρες, όπως η Αυστραλία, η Βραζιλία και η Νότια Αφρική, ίσως και γιατί η καθεμιά με τον τρόπο της παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον και προσφέρονται για τον συνδυασμό γενικού και συνεδριακού τουρισμού. Είναι χαρακτηριστικό το ότι αρκετές από τις χώρες που προαναφέρθηκαν –και οι οποίες παρουσιάζουν υψηλές επιδόσεις στην προσέλκυση συνεδριακού τουρισμού– χαρακτηρίζονται και από τα συγκριτικά υψηλότερα επίπεδα μέσης δαπάνης ανά ξένο επισκέπτη.

GREEK HOSPITALITY GUIDE 19

ΕΠΟΧΙΚΌΤΗΤΑ ΣΥΝΕΔΡΙΑΚΟΎ ΤΟΥΡΙΣΜΟΎ Από τα διαθέσιμα στοιχεία για την πορεία του συνεδριακού τουρισμού προκύπτει με σαφήνεια ότι: Ο συνεδριακός τουρισμός παρουσιάζει, γενικά, μικρότερο βαθμό εποχικότητας από τον γενικό τουρισμό. Σ το βόρειο ημισφαίριο, οι περίοδοι αιχμής του συνεδριακού τουρισμού τοποθετούνται πριν και μετά τους καλοκαιρινούς μήνες αιχμής (άνοιξη και φθινόπωρο). Από στοιχεία για την εποχική κατανομή της συνεδριακής κίνησης, τα τελευταία χρόνια, σε μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες στην Ελλάδα –οι οποίες διαθέτουν αξιόλογη

συνεδριακή υποδομή, φιλοξενούν συνέδρια και δέχονται αξιόλογους αριθμούς συνεδριακών επισκεπτών–, προκύπτει σαφώς ότι η ένταση της εποχικότητας αυτού του είδους τουρισμού είναι πολύ μικρότερη σε σύγκριση με τον γενικό τουρισμό. Μάλιστα, ενώ το τρίμηνο ΙουλίουΣεπτεμβρίου, τα τελευταία χρόνια, συγκεντρώνει το ήμισυ και πλέον των ετήσιων αφίξεων τουριστών από την αλλοδαπή στην Ελλάδα, το αντίστοιχο ποσοστό για τον συνεδριακό τουρισμό – εσωτερικό και εξωτερικό– διαμορφώνεται σε 26% περίπου. Η κίνηση συνεδριακών τουριστών στην Ελλάδα φαίνεται να κορυφώνεται στο τρίμηνο Απριλίου-Ιουνίου, το οποίο

καλύπτει το 43% περίπου, έναντι του 30% για τον γενικό τουρισμό. Τα μερίδια του συνεδριακού τουρισμού για τα δύο άλλα τρίμηνα (Οκτωβρίου-Δεκεμβρίου και Ιανουαρίου-Μαρτίου) είναι επίσης αρκετά υψηλότερα σε σύγκριση με τον γενικό τουρισμό (21% και 10% περίπου έναντι 12% και 6% περίπου, αντίστοιχα). Ανάλογη, πάνω-κάτω, είναι και η εικόνα για τις διανυκτερεύσεις, με εξαίρεση το πρώτο τρίμηνο του έτους, για το οποίο το σχετικό ποσοστό είναι παρόμοιο με εκείνο του γενικού τουρισμού. Αξίζει όμως να σημειωθεί ότι σε αρκετές περιπτώσεις η μονάδα που παρέσχε στοιχεία δήλωσε ότι ήταν κλειστή το πρώτο τρίμηνο, πράγμα που, αναγκαστικά, περιορίζει το μερίδιο του τριμήνου αυτού στο σύνολο.

ΜΈΣΗ ΔΑΠΆΝΗ ΑΝΆ ΣΥΝΕΔΡΙΑΚΌ ΕΠΙΣΚΈΠΤΗ ΣΕ ΣΎΓΚΡΙΣΗ ΜΕ ΤΗ ΜΈΣΗ ΓΕΝΙΚΉ ΔΑΠΆΝΗ ΑΝΆ ΤΟΥΡΊΣΤΑ Σύμφωνα με τα αποτελέσματα δειγματοληπτικής έρευνας μεταξύ συνέδρων στο Σίδνεϊ της Αυστραλίας, η μέση δαπάνη ανά αλλοδαπό συνεδριακό επισκέπτη διαμορφώθηκε σε 5.500 δολ., έναντι 2.250 για το σύνολο των αλλοδαπών επισκεπτών. Η μέση όμως ημερήσια δαπάνη στην περίπτωση των αλλοδαπών συνεδριακών επισκεπτών ανήλθε σε 800 δολ., έναντι μόνο 90, περίπου, για το σύνολο των αλλοδαπών επισκεπτών (Sydney Conventions and Visitors Bureau). Παρά την πολύ μεγάλη διαφορά στη μέση ημερήσια δαπάνη, η διαφορά στη συνολική δαπάνη ανά επισκέπτη ήταν μικρότερη, γιατί η μέση διάρκεια παραμονής των συνεδριακών επισκεπτών στη χώρα αυτή –όπως άλλωστε και σε αρκετές άλλες περιπτώσεις, σύμφωνα με όσα αναφέρονται πιο κάτω– ήταν αρκετά μικρότερη από τη μέση διάρκεια παραμονής των αλλοδαπών τουριστών γενικά. Η μέση διάρκεια παραμονής των αλλοδαπών τουριστών στην Αυστραλία προσεγγίζει τον μήνα, έναντι 10

ημερών περίπου για τους συνεδριακούς επισκέπτες. Από τα δεδομένα για τη συμμετοχή του συνεδριακού τουρισμού στις αφίξεις αλλοδαπών και στη συνολική τουριστική δαπάνη από αλλοδαπούς στο Ηνωμένο Βασίλειο προκύπτει, επίσης, σχέση παραπλήσια με αυτήν που προαναφέρθηκε για το Σίδνεϊ στην Αυστραλία. Η τάση της μέσης δαπάνης ανά συνεδριακό επισκέπτη και ανά συνεδριακή διανυκτέρευση προκύπτει, επίσης, εμμέσως πλην σαφώς, και από τον συσχετισμό της εξειδίκευσης στον συνεδριακό τουρισμό με το επίπεδο της τουριστικής δαπάνης ανά επισκέπτη. Άλλωστε, θα ήταν αδύνατο χώρες με πολύ υψηλά κατά κεφαλήν εισοδήματα, και ως εκ τούτου και υψηλές τιμές υπηρεσιών, να εξειδικευθούν στον συνεδριακό τουρισμό, σύμφωνα με όσα προαναφέρθηκαν, χωρίς η μέση δαπάνη ανά συνεδριακό επισκέπτη να είναι πολύ μεγαλύτερη από την αντίστοιχη μέση δαπάνη ανά τουρίστα σε παγκόσμιο επίπεδο.

Επισκέπτες με μέτρια ή χαμηλά επίπεδα δαπάνης θα ήταν αδύνατο να αντεπεξέλθουν στα επίπεδα των τιμών στις πλούσιες χώρες της Κεντρικής και Βόρειας Ευρώπης. Γενικότερα, συναντά κανείς πολλές γενικές αναφορές στη βιβλιογραφία που τονίζουν ως βασικό χαρακτηριστικό του συνεδριακού τουρισμού την υψηλή κατά κεφαλήν ή κατά διανυκτέρευση δαπάνη, σε σύγκριση με τα αντίστοιχα μεγέθη για τον τουρισμό ως σύνολο σε κάθε περίπτωση. Όπως αναφέρθηκε, το σχετικά υψηλό επίπεδο της δαπάνης ανά συνεδριακό επισκέπτη δεν είναι μόνο απόρροια του σχετικά υψηλού εισοδηματικού επιπέδου των συνέδρων, αλλά και του γεγονότος ότι μέρος ή και το σύνολο του κόστους καλύπτεται από τους φορείς που οργανώνουν τα συνέδρια ή αναλαμβάνουν τη σχετική πρωτοβουλία. Έτσι, στη δαπάνη των φορέων έρχεται να προστεθεί και η ατομική δαπάνη των συνέδρων, η οποία τείνει να είναι υψηλή, λόγω και του εισοδηματικού τους επιπέδου.

20

GREEK HOSPITALITY GUIDE

Ο πελάτης έχει περισσότερο δίκιο απ’ αυτό που πρέπει, αλλά δεν μπορούμε χωρίς αυτόν. Προσαρμοζόμαστε συνέχεια. Συνέντευξη στον Χάρη Ντιγριντάκη

ΑΛΈΞΑΝΔΡΟΣ ΑΓΓΕΛΌΠΟΥΛΟΣ Διευθύνων Σύμβουλος, Aldemar

Ο

λόγος του, ανενδοίαστα, αποτυπώνει με σαφήνεια και ρεαλισμό το «σήμερα» και το «αύριο» του ελληνικού τουρισμού. Ανδρώθηκε επαγγελματικά μέσα από τις παρακαταθήκες του ιδρυτή της αλυσίδας Aldemar και πατέρα του, Νίκου Αγγελόπουλου, έναν «δανδή» του τουρισμού και από τους πρωτοπόρους του ποιοτικού τουρισμού στην Ελλάδα. Ο Αλέξανδρος Αγγελόπουλος είναι ο διευθύνων σύμβουλος της Aldemar και, πέραν της συμμετοχής του στον ΣΕΤΕ και το Ξενοδοχειακό Επιμελητήριο της Ελλάδος, διατελεί και γενικός γραμματέας της Ελληνικής Ένωσης Επιχειρηματιών (ΕΕΝΕ). Στη συνέντευξή του σημειώνει με ενάργεια ότι σήμερα δίνεται μια μοναδική ευκαιρία για επιμήκυνση της σεζόν και εμπλουτισμό του τουριστικού προϊόντος της χώρας. Το ερώτημα που τίθεται είναι αν θα το αντιληφθεί αυτό και η Πολιτεία.

GREEK HOSPITALITY GUIDE 21

ερ. Οι αριθμοί, σήμερα, αναφορικά με τις αφίξεις στον τουρισμό, ευημερούν. Όμως τα έσοδα δείχνουν να υστερούν. Πώς θα αυξηθεί η μέση ημερήσια δαπάνη ανά τουρίστα κατά τη γνώμη σας; απ. Νομίζω πως ο κόσμος, πια, δεν πείθεται από την απλή αναφορά σε αφίξεις. Ξεπεράστηκε! Είναι στατιστικό που αφορά μόνο τις αεροπορικές, αφού οι υπόλοιποι συντελεστές του θαύματος που λέγεται «ελληνικός τουρισμός» ενδιαφέρονται για το πόσο μένει και πόσο ξοδεύει ο επισκέπτης στη χώρα μας. Προφανώς, λοιπόν, όσο δεν κάνουμε σωστή εκτίμηση των μεγεθών του τουριστικού προϊόντος τόσο δυσκολεύει το έργο όσων προσπαθούν να βελτιώσουν και τη μέση ταξιδιωτική δαπάνη και τη μέση διάρκεια διαμονής. Σε μια ασθμαίνουσα οικονομικά Ευρώπη, είναι δύσκολο να ανεβούν σημαντικά τα έσοδα, αφού ο μέσος Ευρωπαίος δεν έχει αυξημένο εισόδημα, αλλά έχει αυξημένες υποχρεώσεις. Προορισμοί και προϊόντα που μπορούν, από τη θέση, το concept και τις ενέργειές τους, κάνουν τη διαφορά προς τα πάνω. Η εθνική στρατηγική, αναπόφευκτα, ακολουθεί τους πρωτοπόρους του κλάδου. Τους οφείλουμε και την προσοχή μας και τουλάχιστον ένα «ευχαριστώ». ερ. Είστε, ως εταιρεία, πρωτοπόρος στο κομμάτι της θαλασσοθεραπείας και του τουρισμού ευεξίας. Όμως η Ελλάδα, εδώ και πολλά έτη, δεν έχει αποκτήσει ένα brand name που θα οδηγούσε στην ανάπτυξη του τουρισμού υγείας. Γιατί; Τι πρέπει να γίνει; απ. Στην Ελλάδα, συναντά κανείς πρωτοπόρους, αλλά στη συνέχεια πέφτει είτε σε κενό πλαισίου είτε σε απομιμήσεις που εκμεταλλεύονται προνομιακές ρυθμίσεις. Δεν είμαστε χώρα που λειτουργεί συντονισμένα, με πλάνο και αναγνώριση των καλών πρακτικών. Όπως όλα τα πράγματα, έτσι και το brand name θα προκύψει από ιδιωτική πρωτοβουλία, που πλέον δεν θα έχει τα χαρακτηριστικά επενδύσεων της τελευταίας δεκαετίας του περασμένου

αιώνα, αλλά θα είναι συλλογική και προσαρμοσμένη στη ζήτηση και όχι στη διαμόρφωση προϊόντων που είναι μόνο στο κεφάλι μας. Μοναδικό ερωτηματικό, ως συνήθως, η στάση που θα κρατήσει το κράτος. Δίνεται μια μοναδική ευκαιρία και για επιμήκυνση της σεζόν και για εμπλουτισμό του τουριστικού μας προϊόντος. Η Όλγα Κεφαλογιάννη, ως υπουργός, έκανε προσπάθειες να φέρει κοντά τον τουρισμό και την υγεία, αλλά δεν πρόλαβε. Ελπίζω ότι θα δοθεί συνέχεια. ερ. Πόσο απειλείται η ξενοδοχειακή αγορά από την ανάπτυξη καταλυμάτων τύπου Airbnb; απ. Δεν αποτελούν απειλή, παρά μόνο σε ό,τι έχει να κάνει με την ενσωμάτωση αυτού του τουριστικού ρεύματος στο τουριστικό μας μοντέλο. Αυτό που προάγει την εικόνα μας ως τόπο φιλοξενίας. Θα μου πείτε: είναι εύκολο αυτό; Καθόλου! Η σκιώδης οικονομία επιτρέπει στους επισκέπτες να μη σέβονται τον τόπο που επισκέπτονται και να μην ακολουθούν κανόνες, αφού το κατάλυμα στο οποίο διαμένουν δεν υπόκειται σε κανόνες και δεν συμμετέχει στο ΑΕΠ μας, υπονομεύοντας έτσι όλους εκείνους τους κλάδους που συνθέτουν το τουριστικό μας προϊόν. Αν δεχτούμε ότι είναι μια αναπόφευκτη εξέλιξη, καλό είναι να μπουν κανόνες υγιεινής, ασφάλειας, φορολογικής ισότητας, ισονομίας και, κυρίως, ορθής συμπεριφοράς στους ίδιους τους επισκέπτες για τον τόπο που επισκέπτονται. Ο ξενοδόχος μεριμνά για τον κάθε επισκέπτη και λογοδοτεί, γιατί όχι και οι υπόλοιποι; ερ. Η αγορά του συνεδριακού τουρισμού παραμένει στάσιμη στην Ελλάδα. Ποιος φταίει; απ. Από τη στιγμή που χάθηκαν τα ιατρικά συνέδρια και απώλεσε ο κλάδος τις δυνάμεις για προβολή, η μόνη ουσιαστική μας πολιτική ήταν η εικόνα της χώρας, που λειτουργεί πάντα καταλυτικά για το διεθνές συνέδριο. Για την εικόνα δεν θα μιλήσω... Καλό είναι να συνειδητοποιήσουμε ότι το τουριστικό προϊόν είναι πολύ

ευαίσθητο σε πρωτοσέλιδα και γνώμες ειδημόνων! Γεμίσαμε και από αυτούς... Καταλύτης για τα διεθνή συνέδρια είναι η αεροπορική σύνδεση και ο χρόνος πτήσης. Και στα δύο υστερούμε σε σχέση με τις χώρες της κεντρικής Ευρώπης. Τέλος, η διεθνής τρομοκρατία μειώνει την όρεξη για ταξίδια με απρόβλεπτο «χαρακτήρα». Για εγχώρια συνέδρια ούτε λόγος, αφού η οικονομική κατάσταση των επιχειρήσεων δεν επιτρέπει «ανοίγματα». ερ. Ποιες είναι οι νέες τάσεις στην ξενοδοχειακή αγορά; απ. Με μία πρόταση: Ο πελάτης έχει περισσότερο δίκιο απ’ αυτό που πρέπει, αλλά δεν μπορούμε χωρίς αυτόν. Προσαρμοζόμαστε συνέχεια. ερ. Μέσω του Sympossio έχετε προωθήσει παγκοσμίως τη γαστρονομική εικόνα της χώρας μας. Μπορεί να γίνει μεγαλύτερη η σχέση πρωτογενούς και τουριστικού τομέα όταν η σταθερή παραγωγή και οι ικανές ποσότητες προϊόντων απουσιάζουν στην Ελλάδα; απ. Το Sympossio ξεκίνησε ως ένα εταιρικό πείραμα. Σήμερα είναι στοίχημα ζωής, και με ικανοποίηση βλέπω ότι οι άνθρωποι γύρω από αυτό συνδέονται μαζί του με συναίσθημα και, ίσως, πάθος. Αγαπάμε την Ελλάδα, τη γη της, τα προϊόντα της, την κουζίνα της και τους ανθρώπους της. Το Sympossio προσπαθεί με επιτυχία –αν μου επιτρέπεται– να συνδέσει όλα τα κομμάτια της Ελλάδας σ’ ένα ταξίδι γεύσεων, πολιτισμού και αβίαστων σχέσεων. Φέτος, διανύουμε τον 9ο χρόνο του Sympossio, και είναι εντυπωσιακό ότι οι 7 πόλεις του πρώτου χρόνου έχουν γίνει σχεδόν 45. Το Sympossio, πια, είναι ένα εθνικό όχημα προβολής για όλους τους φορείς που το αγκαλιάζουν. Και είναι πολλοί. Η ομάδα μεγαλώνει συνεχώς, και η θέση των παραγωγών είναι αυτή του οδηγού. Ένα αληθινό παράδειγμα του πώς ο τουρισμός, ως αφορμή, συνδέει όλους τους κλάδους της οικονομίας, με ξεκάθαρο στόχο την προώθηση της Ελλάδας.

24

GREEK HOSPITALITY GUIDE

ΠΟΙΑ ΕΊΝΑΙ Η ΜΈΣΗ ΔΙΆΡΚΕΙΑ ΤΩΝ ΣΥΝΕΔΡΙΑΚΏΝ ΕΚΔΗΛΏΣΕΩΝ ΚΑΙ Η ΜΈΣΗ ΔΙΆΡΚΕΙΑ ΠΑΡΑΜΟΝΉΣ ΤΩΝ ΣΥΝΕΔΡΙΑΚΏΝ ΤΟΥΡΙΣΤΏΝ

Σ

ύμφωνα με τη γλώσσα των αριθμών, και σε γενικές γραμμές, μπορεί να ειπωθεί ότι η μέση διάρκεια παραμονής του συνεδριακού επισκέπτη στην Ευρώπη τείνει να είναι αρκετά βραχύτερη από εκείνη του μέσου αλλοδαπού γενικού τουρίστα στην ίδια περιοχή. Σύμφωνα με στοιχεία της ICCA, η μέση διάρκεια των συνεδριακών εκδηλώσεων, παγκοσμίως, παρέμεινε ουσιαστικά στάσιμη γύρω στις 4,5 ημέρες. Η ελαφρά τάση μείωσης που παρατηρείται δεν είναι στατιστικά σημαντική. Παρατηρείται δε ότι, σε αρκετές περιπτώσεις, τα συνέδρια

αυτά καθαυτά –σε αντιδιαστολή με τη διάρκεια παραμονής των συνέδρων, η οποία, όπως προαναφέρθηκε, μπορεί να είναι μεγαλύτερη– διαρκούν δύο ή και μόνο μία ημέρα. Σε σχέση με τα μεγέθη αυτά, στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες η μέση διάρκεια παραμονής των αλλοδαπών τουριστών κυμάνθηκε τα τελευταία χρόνια μεταξύ 7,5 και 10 ημερών. Η έκταση της διαφοροποίησης της μέσης διάρκειας παραμονής των συνεδριακών επισκεπτών από περιοχή σε περιοχή φαίνεται να είναι σημαντική, αλλά περιορισμένη. Μικρότερη φαίνεται να είναι η μέση διάρκεια

στις ΗΠΑ (4,3 ημέρες) ενώ ελαφρά υψηλότερη του μέσου όρου ήταν η μέση διάρκεια στη Λατινική Αμερική. Φαίνεται ότι η διάρκεια των συνεδρίων συναρτάται ως ένα σημείο και με την απόσταση μεταξύ των τόπων προέλευσης των συνέδρων και του τόπου διεξαγωγής του συνεδρίου. Όταν πρόκειται για μεγάλες αποστάσεις, η διάρκεια τείνει να είναι μεγαλύτερη. Λόγω του υψηλού μεταφορικού κόστους, το οριακό κόστος από την παράταση της παραμονής εμφανίζεται συγκριτικά χαμηλό, πράγμα που ενθαρρύνει τη μεγαλύτερη διάρκεια.

GREEK HOSPITALITY GUIDE 25

Πρόσθετη ζήτηση Όπως προαναφέρθηκε, η συμμετοχή σε συνέδριο τείνει να δημιουργήσει πρόσθετη ζήτηση γενικών τουριστικών υπηρεσιών στη χώρα προορισμού, κάτι που επιβεβαιώνεται και από δειγματοληπτικές έρευνες. Αυτό μπορεί να συμβεί κυρίως με τρεις τρόπους: με την επιμήκυνση της διαμονής του συνέδρου, με νωρίτερη άφιξη ή παράταση της αναχώρησης, έτσι ώστε να επωφεληθεί της ευκαιρίας για τουρισμό, με την ταυτόχρονη επίσκεψη στη χώρα διεξαγωγής του συνεδρίου από συνοδούς του συνέδρου (σύζυγο, τέκνα κ.λπ.), για σκοπούς γενικού τουρισμού, πάλι με την ευκαιρία, με την εκκόλαψη σχεδίων μεταγενέστερης τουριστικής επίσκεψης στη χώρα διεξαγωγής από συνέδρους που αποκόμισαν καλές εντυπώσεις ή άτομα του στενού τους περιβάλλοντος, που και στη μια και στην άλλη περίπτωση δεν είχαν την ευκαιρία να

το πράξουν κατά τη διεξαγωγή του συνεδρίου. Σύμφωνα με πρόσφατη δειγματοληπτική έρευνα, από το σύνολο των διανυκτερεύσεων των συνεδριακών επισκεπτών, το 30% περίπου αναφέρονταν σε επιμήκυνση της παραμονής πέρα από τη διάρκεια του συνεδρίου, με πρόωρη άφιξη ή αργότερη αναχώρηση. Ειδικότερα, από τις, κατά μέσο όρο, 10,3 διανυκτερεύσεις ανά σύνεδρο, οι 3 αφορούσαν προσυνεδριακό ή μετασυνεδριακό τουρισμό, ενώ το ήμισυ περίπου των συνέδρων επωφελήθηκαν της ευκαιρίας για επιμήκυνση της παραμονής τους κατά μία ή περισσότερες ημέρες. Εξάλλου, το 42% των συνέδρων είχαν ένα ή περισσότερα άτομα ως συνοδούς, τα οποία βέβαια δεν συμμετείχαν στο συνέδριο, αλλά έκαναν γενικό τουρισμό. Αν συνυπολογίσει κανείς την επιμήκυνση της παραμονής των συνέδρων και την προσέλκυση

συνοδών που πραγματοποιούν γενικό τουρισμό, σύμφωνα με τα δεδομένα αυτά, προκύπτει ότι για κάθε διανυκτέρευση συνέδρου στη διάρκεια του συνεδρίου δημιουργούνται, κατά μέσο όρο, επιπλέον 1-1,3 διανυκτερεύσεις. Στην ίδια έρευνα αναφέρεται, επίσης, ότι ενώ σε σχετικό ερώτημα προς τους συνέδρους κατά την άφιξη μόνο το 36% από αυτούς δήλωσαν ότι σκόπευαν να επισκεφθούν την Αυστραλία για τουριστικούς σκοπούς, σε ανάλογο ερώτημα κατά την αναχώρηση το σχετικό ποσοστό αυξήθηκε σε 76%. Είναι φανερό ότι ακόμη κι αν η έκταση της δευτερογενούς ζήτησης για υπηρεσίες γενικού τουρισμού, που δημιουργείται ως αποτέλεσμα της συνεδριακής δραστηριότητας, είναι πολύ μικρότερη από ό,τι στην περίπτωση που προαναφέρθηκε, θα πρόκειται πάντως για ουσιώδη μεγέθη, που πρέπει να λαμβάνονται υπόψη κατά την εκτίμηση της σημασίας του συνεδριακού τουρισμού.

26 GREEK HOSPITALITY GUIDE Το πεδίο αναφοράς και η περιοδικότητα των συνεδριακών εκδηλώσεων Στην κορυφή της πυραμίδας από την άποψη του γεωγραφικού πεδίου αναφοράς βρίσκονται οι διεθνείς οργανώσεις ή και μεγάλες πολυεθνικές επιχειρήσεις. Στις περιπτώσεις αυτές, η περιοδικότητα είναι πολύ συνηθισμένη και διαχρονικά ακολουθείται ένα «δρομολόγιο» (itinerary), σύμφωνα με το οποίο επιλέγεται κάθε φορά και μια άλλη χώρα ή πόλη ως τόπος διεξαγωγής, από έναν κατάλογο χωρών ή πόλεων που θεωρείται ότι έχουν τις προϋποθέσεις υποδοχής. Αυτό γίνεται τόσο για λόγους ενίσχυσης του στοιχείου της αναψυχής όσο και ως ευγενική ή φιλική χειρονομία προς την τοπική ή εθνική οργάνωση που είναι μέλος της διεθνούς οργάνωσης ή προς τον κλάδο της πολυεθνικής που δραστηριοποιείται στη χώρα υποδοχής. Αντιλαμβάνεται κανείς τη σημασία που έχει για μια μεγαλούπολη ή για μια χώρα να συμπεριλαμβάνεται στον κατάλογο αυτό. Ένα βήμα πιο κάτω από τις εκδηλώσεις με παγκόσμιο «δρομολόγιο» βρίσκονται οι εκδηλώσεις με περιοδικότητα και πανηπειρωτικά «δρομολόγια», κάτι αρκετά συνηθισμένο για την Ευρώπη. Αν και πολλές από τις εκδηλώσεις αυτές –που ενδιαφέρουν ειδικότερα και τη χώρα μας– είναι πολυάριθμες, κατά μέσο όρο, το πλήθος των συνέδρων τείνει να είναι μικρότερο σε σύγκριση με τις διεθνείς.

Αναψυχή και συνεδριακή δραστηριότητα Εκτός όμως από τα δύο είδη εκδηλώσεων που προαναφέρθηκαν, είναι πολύ συχνό το φαινόμενο συνέδρια που περιλαμβάνουν συνέδρους μόνο από μία χώρα ή περιοχή, με ή χωρίς περιοδικότητα, να διεξάγονται σε άλλη χώρα ή περιοχή, έτσι ώστε να συνδυάζεται η συνεδριακή δραστηριότητα με την αναψυχή. Στην περίπτωση αυτή, δεν υπάρχει «δρομολόγιο», με την έννοια ότι δεδομένη χώρα έχει τη σειρά της. Οι αποφάσεις λαμβάνονται με μοναδικό

κριτήριο την εκτίμηση των οργανωτών ως προς τα πλεονεκτήματα που παρουσιάζει κάθε προορισμός. Στις πλουσιότερες και μεγαλύτερες χώρες, ο αριθμός των εκδηλώσεων με εθνικό ή και τοπικό χαρακτήρα που διεξάγεται σε αυτές είναι πολύ μεγαλύτερος από τον αριθμό των πανηπειρωτικών ή των διεθνών εκδηλώσεων που μπορεί να αναμένεται να διεξαχθούν σε αυτές σε δεδομένη περίοδο, αφού η εγχώρια ζήτηση είναι συγκριτικά μεγάλη. Σε μικρότερες όμως χώρες, με μέτριο επίπεδο ανάπτυξης, όπου η εγχώρια ζήτηση είναι σχετικά περιορισμένη, η συνεδριακή δραστηριότητα είναι σε μεγαλύτερο βαθμό συνάρτηση της ανταγωνιστικότητάς τους και των ικανοτήτων τους να προσελκύσουν εκδηλώσεις από την αλλοδαπή, είτε ad hoc είτε κατορθώνοντας να περιλαμβάνονται στα «δρομολόγια». Σημειώνεται, τέλος, ότι, εκτός από τις εκδηλώσεις που παρουσιάζουν περιοδικότητα, και είναι κατά κάποιο τρόπο καθιερωμένες, ή άλλες που οργανώνονται ad hoc, ανάλογα με τις ανάγκες και τις περιστάσεις, υπάρχει και μια αξιόλογη εν δυνάμει ζήτηση για συνεδριακές υπηρεσίες, η έκταση της οποίας εξαρτάται σε σημαντικό βαθμό και από τις ικανότητες εκμαίευσης από την πλευρά της προσφοράς.

28

GREEK HOSPITALITY GUIDE

GREEK HOSPITALITY AWARDS 2018

ΕΠΙΣΤΡΈΦΟΥΝ ΓΙΑ 4Η ΧΡΟΝΙΆ ΓΙΑ ΝΑ ΑΝΑΔΕΊΞΟΥΝ ΤΟΥΣ ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΈΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΉΣ ΞΕΝΟΔΟΧΊΑΣ

GREEK HOSPITALITY GUIDE 29

Αναλυτικά οι θεματικές ενότητες και οι κατηγορίες βραβείων είναι: ΚΟΡΥΦΑΙΟ ΒΡΑΒΕΙΟ: “Top Greek Hotel 2018”

M

ε ανανεωμένες κατηγορίες βραβείων επιστρέφoυν για 4η χρονιά τα Greek Hospitality Awards (hospitality.ethosawards.eu), τα οποία διοργανώνει η Ethos Awards σε συνεργασία με το οικονομικό και επενδυτικό περιοδικό ΧΡΗΜΑ. Στόχος του θεσμού είναι να αναδείξει ξενοδοχειακές επιχειρήσεις, ενοικιαζόμενα δωμάτια και τουριστικά γραφεία της χώρας που πρωτοπορούν και προσφέρουν καινοτόμες και δημιουργικές λύσεις. Υπογραμμίζεται ότι τα Greek Hospitality Awards 2018 πραγματοποιούνται με ειδικό σύμβουλο τον δημοσιογράφο κ. Χάρη Ντιγριντάκη. Η ανάδειξη των αρίστων της ελληνικής ξενοδοχίας, μέσα από τα Greek Hospitality Awards, έχει ως στόχο να αποτελέσει ένα κομβικό «εργαλείο» μάρκετινγκ για τον κλάδο, με εμβέλεια όχι μόνο εγχώρια αλλά και διεθνή. Τα βραβεία περιλαμβάνουν το ΚΟΡΥΦΑΙΟ ΒΡΑΒΕΙΟ “Top Greek Hotel 2018” και 4 θεματικές ενότητες: 1. BEST GREEK CITY HOTELS 2. BEST GREEK RESORTS 3. BEST GREEK HOTEL FACILITIES 4. SPECIAL AWARDS Επίσης, θα απονεμηθούν επιπλέον 3 Distinctions, τα οποία είναι: Greek Hospitality Leader Greek Hospitality Rising Star Greek Hospitality Influencer

1. ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ

BEST GREEK CITY HOTELS 1.1 Best Greek New City Hotel 1.2 Best Greek Apartment City Hotel 1.3 Best Greek Boutique City Hotel 1.4 Best Greek Business City Hotel 1.5 Best Greek Spa City Hotel 1.6 Best Greek All Suite City Hotel 1.7 Best Greek Romantic City Hotel 1.8 Best Greek Design City Hotel 1.9 Best Greek Heritage City Hotel 1.10 Best Greek Airport City Hotel 1.11 Best Greek Landmark City Hotel 1.12 Best Greek Lifestyle City Hotel 1.13 Best Greek MICE City Hotel 1.14 Best Greek Green City Hotel 2. ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ

BEST GREEK RESORTS 2.1 Best Greek New Resort 2.2 Best Greek Mountain Resort 2.3 Best Greek Rural Resort* 2.4 Best Greek Beach Resort 2.5 Best Greek All Inclusive Resort 2.6 Best Greek Family Resort 2.7 Best Greek New Boutique Resort 2.8 Best Greek Boutique Resort 2.9 Best Greek Casino Resort 2.10 Best Greek Honeymoon Resort 2.11 Best Greek Romantic Resort 2.12 Best Greek Spa Resort 2.13 Best Greek Thalasso Resort 2.14 Best Greek Thermal Spa Resort 2.15 Best Greek Golf Resort 2.16 Best Greek Sports Resort 2.17 Best Greek Design Resort 2.18 Best Greek MICE Resort 2.19 Best Greek Green Resort 2.20 Best Greek Villas & Holiday Homes 3. ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ

BEST GREEK HOTEL FACILITIES 3.1 Best Greek Hotel Marina 3.2 Best Greek Hotel Dining Experience 3.3 Best Greek Hotel Entertainment Experience 3.4 Best Greek Hotel Tailor Made Guest Experience 3.5 Best Greek Hotel Restaurant 3.6 Best Greek Hotel Bar 3.7 Best Greek Hotel Caf� 3.8 Best Greek Hotel Breakfast

3.9 Best Greek Hotel Conference Center 3.10 Best Greek Hotel Spa 3.11 Best Greek Hotel Golf Course 3.12 Best Greek Medical Friendly Hotel 3.13 Best Greek Accessibility Hotel

4. ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ

SPECIAL AWARDS 4.1 Best Greek Excellence In Service Hotel 4.2 Best Greek Sustainable Hotel 4.3 Best Greek Hotel Brand 4.4 Best Greek Hotel Loyalty Programme 4.5 Best Greek Technology Hotel 4.6 Best Greek Innovation Hotel* 4.7 Best Greek Hotel Technology Innovation 4.8 Best Greek Hotel Website 4.9 Best Greek Hotel Mobile App 4.10 Best Greek Hotel Marketing Strategy 4.11 Best Greek Hotel Management Strategy* 4.12 Best Hotel Supplier 4.13 Best Hotel Amenities Supplier 4.14 Best Hotel Entertainment & Technology Supplier 4.15 Best Hotel IT, Web & Telecoms Supplier 4.16 Best Hotel Marketing & Social Media Provider 4.17 Best Hotel Education Provider 4.18 Best Hotel Sustainable Solutions Provider 4.19 Best Tour Operator 4.20 Best Specialist Tour Operator 4.21 Best Online Tour Operator 4.22 Best Hotel Sales Representative Company 4.23 Best Hotel Management Consultant 4.24 Best Greek Coastal Shipping Company* 4.25 Best Cruise Company 4.26 Best Yacht Company* 4.27 Best Greek Day Use Hotel* 4.28 Best Greek LGBT Friendly Hotel* 4.29 Best Greek Hostel* 4.30 Best Greek Studios & Apartments* *Νέα κατηγορία

30 GREEK HOSPITALITY GUIDE

Όλοι οι νικητές των βραβείων Greek Hospitality Awards 2017.

Στα Greek Hospitality Awards 2017, κορυφαίο ξενοδοχείο “Top Greek Hotel 2017” στην Ελλάδα αναδείχθηκε το Grecotel Corfu Imperial. Τα Greek Hospitality Awards 2017, με τη συμμετοχή σημαντικών ξενοδοχείων στις κατηγορίες βραβείων, αναδείχθηκαν από την κριτική επιτροπή αλλά και το ευρύ κοινό, με το σύνολο των αξιολογήσεων να ανέρχεται στις 14.722 ψήφους.

Πάνω από 200 άτομα έδωσαν το «παρών» στην τελετή βράβευσης του θεσμού της ελληνικής ξενοδοχίας. Υπογραμμίζεται ότι το κορυφαίο βραβείο παρέδωσε στην νικήτρια εταιρεία η υπουργός Τουρισμού, κ. Έλενα Κουντουρά, η οποία τόνισε: «Ο θεσμός των Greek Hospitality Awards στηρίζει και προβάλλει το έργο και τις προσπάθειες του ξενοδοχειακού τομέα στην Ελλάδα.

Το Gold βραβείο “Top Greek Hotel 2017” παρέλαβε ο κύριος Νίκος Δασκαλαντωνάκης, πρόεδρος του Ομίλου Grecotel, από την υπουργό Τουρισμού, κ. Έλενα Κουντουρά.

Δίνει έμφαση στην ποιότητα, στην καινοτομία, στην πρωτοπορία και στην αριστεία». Ο βουλευτής Δωδεκανήσου, κ. Μάνος Κόνσολας, επεσήμανε ότι «τα Greek Hospitality Awards αποτελούν έναν θεσμό και περιβάλλουν τη δυναμική του ελληνικού τουρισμού. Η εκδήλωση αυτή, που καινοτομεί και πρωτοπορεί, αποτελεί παράδειγμα για άλλες εκδηλώσεις».

Μάνος Κόνσολας, βουλευτής Δωδεκανήσου, τομεάρχης Τουρισμού ΝΔ, αναπληρωτής καθηγητής, Πανεπιστήμιο Αιγαίου.

Η Ορθόδοξος Ακαδημία Κρήτης (ΟΑΚ) συμπληρώνει μισό αιώνα ζωής (19682018), συνεχίζοντας να δίνει δυναμικά τη μαρτυρία της στις σύγχρονες εξελίξεις. Βασικός στόχος του Ιδρύματος είναι να διευκολύνει και να προάγει τον διάλογο, επιδιώκοντας την άσκηση του ανθρώπου στον διαλογικό τρόπο σκέψης και ζωής. Προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος αυτός το Ίδρυμα συνεργάζεται με Πανεπιστήμια, Ερευνητικά Κέντρα, Οργανισμούς, Φορείς κ.λπ. Τα Συνέδρια, τα Σεμινάρια, οι Επιστημονικές Ημερίδες και οι άλλες δραστηριότητες οργανώνονται σε τοπικό και διεθνές επίπεδο. Από το 1968 μέχρι και σήμερα, έχουν πραγματοποιηθεί περίπου 2.500 Συνέδρια και Ημερίδες. Η ΟΑΚ βρίσκεται στο Κολυμπάρι Χανίων, σε παραθαλάσσιο τοπίο, δίπλα στην ιστορική Ιερά Μονή Γωνιάς (17ος αιώνας), 39 χλμ. από το Αεροδρόμιο Χανίων και 24 χλμ. από την πόλη των Χανίων. Η Ακαδημία είναι ένα σύγχρονο Συνεδριακό Κέντρο, με δύο κεντρικές

και κατά τη διάρκεια των Συνεδρίων, παρέχεται οργανωτική, τεχνική και γραμματειακή υποστήριξη. Επίσης, οι σύνεδροι έχουν τη δυνατότητα διαμονής στην ΟΑΚ, σε μονόκλινο ή δίκλινο δωμάτιο, ενώ η παραδοσιακή κουζίνα και το εστιατόριο του Ιδρύματος διαιωνίζουν τη φιλόξενη παράδοση και διευκολύνουν τη διαπροσωπική κοινωνία των συνέδρων. Οι κύριοι τομείς δράσης του Ιδρύματος είναι οι εξής:

αίθουσες συνεδριάσεων, χωρητικότητας 400-600 και 70-90 ατόμων, αντίστοιχα, οι οποίες διαθέτουν όλα τα μέσα της σύγχρονης τεχνολογίας: σύστημα ταυτόχρονης μετάφρασης, σύγχρονες οθόνες προβολής (video-projectors), μικρόφωνα επιτραπέζια και επιδαπέδια, πίνακες διπλής όψεως (poster boards), δωρεάν διαδίκτυο (Wi-Fi) σε όλους τους χώρους. Πριν

• Επιστήμη-Πίστη-Ζωή • Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας • Θέματα Παιδείας • Ζώσα Ορθοδοξία • Διάλογος Θρησκειών και Πολιτισμών •Ν έες Τεχνολογίες και Κοινωνία των Πολιτών •Ε πιμόρφωση Στελεχών Εκκλησίας και Κοινωνίας • Προγράμματα Διά Βίου Μάθησης κ.ά. Η μεγάλη συνεδριακή εμπειρία αποτελεί την καλύτερη εγγύηση για την επιτυχή διοργάνωση κάθε απαιτητικού Συνεδρίου.

Στοιχεία επικοινωνίας: Τηλ.: 28240 22500 - 28240 22245, E-mail: oac@otenet.gr, Website: www.oac.gr, Facebook: Orthodox Academy of Crete, Instagram: orthodox_academy_of_crete

32 GREEK HOSPITALITY GUIDE

THE PERFECT VENUES FOR YOUR EVERY EVENT 55 years of experience in the organization of Conferences & Incentives Divani Caravel: Total Conference Space more than 4.309 m2 and 16 multi-function meeting halls Divani apollon palaCe & Thalasso: Total Conference Space more than 2.500 m2 and 6 multi-function meeting halls Divani aCropolis: Total Conference Space more than 1.775 m2 and 6 multi-function meeting halls

2 Vassileos Alexandrou Ave. | 161 21 Athens | Tel. 210 720 7000 | info@divanicaravel.gr

www.Divanis.Com