Στρατηγική για προσιτές κατοικίες στην Κύπρο

Το δικαίωμα στην προσιτή στέγαση αποτελεί θεμέλιο λίθο μιας ευημερούσας κοινωνίας. Ωστόσο, στην Κύπρο, ολοένα και περισσότεροι πολίτες αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην εξασφάλιση στέγης λόγω της εκτόξευσης των τιμών των κατοικιών και της συνεχώς μειούμενης διαθεσιμότητάς τους. Το άρθρο εξετάζει τον κρίσιμο ρόλο της ενίσχυσης του υφιστάμενου πλαισίου χωροταξίας και νομοθεσίας για την αντιμετώπιση αυτού του πιεστικού ζητήματος και την προώθηση της δημιουργίας ζωντανών και βιώσιμων κοινοτήτων.

Ένα ζωτικής σημασίας βήμα περιλαμβάνει την ενδυνάμωση των αρμόδιων αρχών να επιβάλλουν συγκεκριμένα ποσοστά προσιτής στέγασης σε νέα αναπτυξιακά έργα. Αυτό προϋποθέτει τον καθορισμό σαφών κριτηρίων για τον προσδιορισμό αυτών των ποσοστών, λαμβάνοντας υπόψη τις τοπικές ανάγκες και ιδιαιτερότητες. Επιπλέον, η παροχή κινήτρων στους οίκους ανάπτυξης γης, όπως η ταχύτερη αδειοδότηση ή η μείωση τελών, μπορεί να ενθαρρύνει τη συμμόρφωση με αυτές τις εντολές.

Μια άλλη σημαντική στρατηγική έγκειται στον καθορισμό ζωνών προορισμένων για προσιτή στέγαση σε διάφορες περιοχές. Ωστόσο, ο προσεκτικός σχεδιασμός είναι απαραίτητος για να διασφαλιστεί ότι αυτές οι ζώνες θα ενσωματωθούν ομαλά στον αστικό ιστό και θα προωθήσουν την κοινωνική συνοχή. Επιπλέον, η παροχή στους κατοίκους αυτών των ζωνών ισότιμης πρόσβασης σε ποιοτικές υπηρεσίες και υποδομές είναι απαραίτητη για τη δημιουργία πραγματικά συμπεριληπτικών κοινοτήτων.

Παράλληλα, είναι σημαντικό να εξεταστεί η δυνατότητα περιορισμού της άσκοπης οικοπεδοποίησης μεγάλων τεμαχίων γης. Η ενθάρρυνση της ανάπτυξης ενιαίων συγκροτημάτων με την παροχή πολεοδομικών κινήτρων θα μπορούσε να συμβάλει σε αυτό. Η εφαρμογή αυστηρότερων κανονισμών για τον υποδιαχωρισμό της γης, σε συνδυασμό με την επιβολή φόρων ή άλλων οικονομικών μέτρων, μπορεί να αποτρέψει τον υπερβολικό διαχωρισμό μεγάλων οικοπέδων. Αυτά τα μέτρα αποσκοπούν στη βελτιστοποίηση της χρήσης γης και στην προώθηση της ανάπτυξης ολοκληρωμένων συγκροτημάτων που ανταποκρίνονται σε μια ποικιλία αναγκών στέγασης.

Τέλος, η ενθάρρυνση της ανάπτυξης συγκροτημάτων μικτής χρήσης προσφέρει μια πολλά υποσχόμενη προσέγγιση. Παρέχοντας κίνητρα, όπως αυξημένα όρια πυκνότητας δόμησης, σε οίκους ανάπτυξης που ενσωματώνουν προσιτή στέγαση σε αυτά τα συγκροτήματα, οι αρχές μπορούν να προωθήσουν την αποδοτική χρήση γης και να δημιουργήσουν ζωντανές κοινότητες. Ωστόσο, η διασφάλιση της αρχιτεκτονικής αρτιότητας και της λειτουργικότητας αυτών των συγκροτημάτων παραμένει πρωταρχικής σημασίας.

Τελικά, η ενίσχυση του πλαισίου χωροταξίας και νομοθεσίας, παράλληλα με την εφαρμογή των προαναφερθεισών στρατηγικών, θα ανοίξει τον δρόμο για ένα πιο ισορροπημένο και συμπεριληπτικό περιβάλλον στέγασης. Διασφαλίζοντας την επαρκή και προσιτή στέγαση για όλους, ενώ παράλληλα, προωθώντας την ανάπτυξη όμορφων και πράσινων κοινοτήτων, η Κύπρος μπορεί να πλησιάσει πιο κοντά στην πραγματοποίηση ενός λαμπρότερου μέλλοντος για τους πολίτες της.

Συνεργασία με τους τοπικούς φορείς: Κλειδί για την επιτυχία

Η στενή συνεργασία με τους Δήμους και τις Επαρχιακές Αρχές αποτελεί θεμέλιο λίθο για την υλοποίηση της στρατηγικής για προσιτή στέγαση. Η ενεργή συμμετοχή τους στην αξιολόγηση και αξιοποίηση τεμαχίων γης, είτε προκύπτουν από διαίρεση μεγάλων εκτάσεων, είτε τα τεμάχια Κοινοτικού Εξοπλισμού, φέρνει στο προσκήνιο τις τοπικές ανάγκες και ιδιαιτερότητες.

Επιπλέον, η ανάπτυξη ισχυρών δεσμών με τον Κυπριακό Οργανισμό Ανάπτυξης Γης (ΚΟΑΓ) δύναται να ανοίξει τον δρόμο για τη δημιουργία πλήθους επιλογών προσιτής στέγασης. Ο ΚΟΑΓ, σε συνεργασία με τους Δήμους, μπορεί να ενσωματώσει μονάδες προσιτής κατοικίας στα στάδια σχεδιασμού νέων έργων. Σημαντική συμβολή δύναται να προσφέρουν οι Δήμοι, παραχωρώντας κατάλληλη δημοτική γη στον ΚΟΑΓ για την υλοποίηση προγραμμάτων προσιτής κατοικίας. Η επιλογή τοποθεσιών με πρόσβαση σε μέσα μαζικής μεταφοράς, σχολεία, καταστήματα και άλλες υπηρεσίες διαδραματίζει καίριο ρόλο στη δημιουργία βιώσιμων κοινοτήτων.

Η συλλογική προσπάθεια και η ομαδική εργασία μεταξύ των αρμόδιων φορέων, με επίκεντρο τις τοπικές ανάγκες, αποτελούν αδιαμφισβήτητα το κλειδί για την επιτυχή υλοποίηση της στρατηγικής για προσιτή στέγαση στην Κύπρο.

Αξιολόγηση του νομοθετικού πλαισίου για την ιδιοκτησία γης

Επιτακτική κρίνεται η διεξαγωγή μιας εις βάθος αξιολόγησης του υφιστάμενου νομοθετικού πλαισίου που διέπει την ιδιοκτησία γης στην Κύπρο, με ιδιαίτερη έμφαση στους θεσμούς της πλήρους κυριότητας (Freehold) και της μακροχρόνιας μίσθωσης (Leasehold).

Η αξιολόγηση αυτή δεν αποσκοπεί μόνο στην καταγραφή πιθανών αδυναμιών ή ασαφειών που οδηγούν σε δυσλειτουργίες, αλλά και στην ευθυγράμμιση του νομοθετικού πλαισίου με τις τρέχουσες κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες της Κύπρου. Είναι σημαντικό να εξεταστεί κατά πόσο οι υπάρχοντες θεσμοί εξυπηρετούν επαρκώς τις σημερινές ανάγκες της αγοράς ακινήτων.

Παράλληλα, η αξιολόγηση οφείλει να εστιάσει στο πώς το νομοθετικό πλαίσιο συμβάλλει στην αποτελεσματική διαχείριση αναπτυξιακών έργων. Η ύπαρξη σαφών και εύχρηστων κανονισμών είναι απαραίτητη για την επιτάχυνση των διαδικασιών και τη διασφάλιση της υψηλής ποιότητας των κατασκευών.

Η αξιολόγηση θα συμβάλει στην εξάλειψη δυσλειτουργιών που μπορεί να προκύπτουν από κενά ή ασάφειες στη νομοθεσία, οι οποίες μπορούν να δημιουργήσουν προβλήματα στην υλοποίηση έργων, να οδηγήσουν σε χρονοβόρες διαδικασίες και να δυσχεράνουν την επίλυση διαφορών.

Επιπρόσθετα, η διαδικασία θα πρέπει να διασφαλίσει την προστασία των δικαιωμάτων όλων των εμπλεκόμενων μερών, ιδιοκτητών και μισθωτών. Η διατήρηση μιας ισορροπίας μεταξύ των δικαιωμάτων και των υποχρεώσεων και των δύο πλευρών είναι θεμελιώδης παράγοντας για την εύρυθμη λειτουργία της αγοράς ακινήτων.

Ολοκληρώνοντας, η εις βάθος αξιολόγηση του νομοθετικού πλαισίου για την ιδιοκτησία γης αποτελεί ουσιαστικό βήμα για την υγιή ανάπτυξη της αγοράς ακινήτων στην Κύπρο. Η υιοθέτηση ενός σύγχρονου και αποτελεσματικού νομοθετικού πλαισίου, που ανταποκρίνεται στις σύγχρονες ανάγκες και προκλήσεις, θα ωφελήσει τόσο τους ιδιοκτήτες όσο και τους μισθωτές, ενώ παράλληλα θα συμβάλει στην ομαλή υλοποίηση αναπτυξιακών έργων.

Συμπέρασμα: Στόχος η δημιουργία μιας δίκαιης αγοράς κατοικίας

Η παροχή προσιτής στέγασης αγγίζει καίρια ζητήματα, ξεπερνώντας τα στενά οικονομικά όρια και αγγίζοντας τον πυρήνα της κοινωνικής δικαιοσύνης. Η παρούσα στρατηγική χαράσσει μια σειρά από στοχευμένες δράσεις, οι οποίες, με την ορθή υλοποίησή τους, δύναται να οδηγήσουν στην υγιή ανάπτυξη της αγοράς κατοικίας στην Κύπρο, θέτοντας τα θεμέλια για ένα πιο δίκαιο και ισορροπημένο περιβάλλον.

Η ενίσχυση του πλαισίου χωροταξίας και νομοθεσίας, σε συνδυασμό με την ενεργή συνεργασία με τους τοπικούς φορείς, αποτελούν θεμελιώδεις άξονες της στρατηγικής. Η αξιολόγηση και η υιοθέτηση επιτυχημένων πρακτικών από άλλες χώρες, λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες της Κύπρου, δύναται να προσφέρει πολύτιμες γνώσεις και λύσεις.

Παράλληλα, η εξασφάλιση επαρκούς χρηματοδότησης, μέσω της αξιοποίησης διαφόρων διαθέσιμων πόρων, διαδραματίζει καίριο ρόλο στην υλοποίηση των προτεινόμενων μέτρων.

Η υλοποίηση της στρατηγικής, μεθοδικά και με πνεύμα συνεργασίας, δύναται να φέρει καρπούς, συμβάλλοντας στην ανάπτυξη βιώσιμων κοινοτήτων. Η προσφορά ίσων ευκαιριών στέγασης σε όλους τους πολίτες της Κύπρου αποτελεί ύψιστο καθήκον και η παρούσα στρατηγική σφραγίζει την προσήλωση προς την επίτευξή του.

Παναγιώτης Παχωμίου

B.Sc (Hons) Arch Diploma Arch RIBA

Chartered Architect