Περιοδικό ΕΤΕΚ Ιανουαρίου 2024 #284

ΤΕΥΧΟΣ 284 • ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2024

Ε Ν Η Μ Ε Ρ Ω Τ Ι Κ Ο Δ Ε ΛΤ Ι Ο

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ

Συγκροτούνται οι επιτροπές και οι ομάδες του ΕΤΕΚ για την τριετία 2023-2026 Υπάρχουν τρόποι να διαλυθούν τα γκέτο, αν υπάρχει και η βούληση Ο ρόλος των προτύπων στην ανάπτυξη της τεχνολογίας των φωτοβολταϊκών συστημάτων

Το ΕΤΕΚ προτείνει δομημένη δημόσια διαβούλευση επί των παραμέτρων του Σχεδίου «Φωτοβολταϊκά για Όλους» πριν την προκήρυξή του * Ταχυδρομικό τέλος πληρωμένο * Ανοικτό αντικείμενο για Κύπρο/Αρ. Άδειας 98 * Κλειστό αντικείμενο για Κύπρο/Αρ. Άδειας 34 * Ανοικτό αντικείμενο για Εξωτερικό/Αρ. Άδειας 52

ISSN 1450-3379 (print), ISSN 2547-8605 (online)

1

KNAUF MADE IN CYPRUS Οικοδομικά προϊόντα με βάση το τσιμέντο

Follow us!

Ο παγκόσμιος όμιλος Knauf με παραγωγή και στην Κύπρο. Στην περιοχή Ασγάτα της Λεμεσού, το 2017 κατασκευάστηκε το νέο σύγχρονο εργοστάσιο της Knauf, το οποίο ειδικεύεται στην παραγωγή οικοδομικών προϊόντων με βάση το τσιμέντο. Επιχρίσματα, σοβάδες και συστήματα επικόλλησης είναι προϊόντα με τα οποία εξυπηρετεί την Κυπριακή και Ελληνική αγορά ικανοποιώντας τις υψηλές απαιτήσεις των Ευρωπαϊκών προτύπων.

KNAUF CYPRUS LIMITED: Χρίστου Ζεϊπέκκη 1, 4504 Βάσα Κελλακίου, P.O. Box 54589 3725 Λεμεσός Τηλ.: +357 25 821 040, Fax: +357 25 821 043 e-mail:knauf-cy@knauf.com www.knauf.com.cy,

2

Scan to download the products brochure

Θ Ε Μ ΑΤΑ

3

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Το μηνιαίο περιοδικό και η ιστοσελίδα (www.etek.org.cy) αποτελούν την επίσημη φωνή του ΕΤΕΚ (τα οποία υποστηρίζονται από ηλεκτρονικά μέσα κοινωνικής δικτύωσης - Facebook, LinkedIN, issuu και YouTube). Το περιοδικό αποστέλλεται ταχυδρομικώς ή/και ηλεκτρονικά σε περίπου 14.000 παραλήπτες, μέλη του ETEK, ανώτερα στελέχη δημόσιων οργανισμών και σε διευθυντικά στελέχη επιχειρήσεων. Τα μέλη του ΕΤΕΚ, τα οποία στις αρχές του 2022 αριθμούσαν 16.541 (υπάρχουν άτομα που είναι εγγεγραμμένα σε δύο ή και τρεις κλάδους), προέρχονται από τους κλάδους: Αρχιτεκτονική, Πολιτική Μηχανική, Μηχανολογική Μηχανική, Ηλεκτρονική Μηχανική περιλαμβανομένης της Μηχανικής της Πληροφορικής, Χημική Μηχανική, Μηχανική Μεταλλείων & Εφαρμοσμένης Γεωλογίας, Αγρονομική Τοπογραφική Μηχανική, Επιμέτρηση & Εκτίμηση Γης, Πολεοδομία – Χωροταξία.

ΥΠΕΎΘΥΝΟΣ ΈΚΔΟΣΗΣ

ΑΡΘΡΟ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ 6

Περιβαλλοντικά βραβεία: Ένας αξιόλογος θεσμός Της δρος Τασούλας Κυπριανίδου-Λεοντίδου

ΘΕΜΑΤΑ 7

12 13 16

Δομημένη δημόσια διαβούλευση επί των παραμέτρων του Σχεδίου Φωτοβολταϊκά για όλους πριν την προκήρυξή του προτείνει το ΕΤΕΚ Να κηρυχθεί διατηρητέο το σύμπλεγμα της Χονδρικής Αγοράς Λευκωσίας ζητά το ΕΤΕΚ Συγκροτούνται οι επιτροπές και οι ομάδες του ΕΤΕΚ για την τριετία 2023-2026 Δημιουργήθηκε ηλεκτρονική βάση δεδομένων για μνημεία και παραδοσιακές κατασκευές

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ Τ.Θ. 21826, 1513, Λευκωσία, Κύπρος Διεύθυνση: Κερβέρου 8, 1016 Λευκωσία, Κύπρος Τηλ: +35722877644 / Φαξ: +35722730373 www.etek.org.cy cyprus@etek.org.cy Γραφείο ΕΤΕΚ στην Πάφο Οδός Σόλωνος 14-16 8010 Πάφος Τηλ: +35726912814 / Φαξ: +35726912799

ΚΑΤΆ ΝΌΜΟ ΥΠΕΎΘΥΝΟΣ

Κωνσταντίνος Κωνσταντή (Πρόεδρος ΕΤΕΚ)

ΕΚΔΌΤΗΣ

ΑΡΘΡΑ - ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ 20 Μέτρα απογκετοποίησης 22 Ο στόχος των «καθαρά μηδενικών εκπομπών» στην αλυσίδα μεταφορών 26 Ο ρόλος των προτύπων στην ανάπτυξη της τεχνολογίας των φωτοβολταϊκών συστημάτων 28 Το πράσινο προφίλ των επιχειρήσεων είναι όντως όσο πράσινο δηλώνουν;

ΓΝΩΡΑ ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ www.gnora.com info@gnora.com Τηλ: +35722441922

ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΞΊΑ Κατερίνα Στεφάνου ktrnstefanou@gmail.com

ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ - ΣΕΛΊΔΩΣΗ Κυριακή Σοφοκλέους

Το ΕΤΕΚ δεν φέρει οποιαδήποτε ευθύνη για την ορθότητα ή και το περιεχόμενο των ενυπόγραφων άρθρων ή/και αναλύσεων, που φιλοξενούνται στο Ενημερωτικό Δελτίο του τα οποία, σημειώνεται, δεν αντιπροσωπεύουν κατ’ ανάγκη την άποψη του Επιμελητηρίου αλλά των συγγραφέων τους. H δημοσίευση άρθρων που αποστέλλονται εναπόκειται στην κρίση της Συντακτικής Eπιτροπής του ενημερωτικού δελτίου.

4

kyriakisofocles@gmail.com

ΔΙΑΦΗΜΊΣΕΙΣ adservicescentral@gmail.com

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

5

5

EDITORIAL

Περιβαλλοντικά βραβεία – Ένας αξιόλογος θεσμός Ένας από τους πιο αξιόλογους θεσμούς στην Κύπρο, που στοχεύει στη βράβευση θετικών για το περιβάλλον δράσεων, είναι αυτός των περιβαλλοντικών βραβείων για δήμους και κοινότητες. Με αυτά τα βραβεία αναγνωρίζονται οι κοινότητες και οι δήμοι που, με πρωτοπόρες δράσεις, συμβάλλουν στην αναβάθμιση του αστικού τους περιβάλλοντος και στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων τους. Η πρωτοβουλία για αυτά τα βραβεία Ο θεσμός προέρχεται από το Κυπριακό Κέντρο Περιβαλλοντικής Έρευνας και Εκπαίδευσης εμπλέκει και (ΚΥΚΠΕΕ), το οποίο, αναγνωρίζοντας ότι μεγάλο αριθμό όλοι οι δήμοι και οι κοινότητες μπορούν να συμβάλλουν ουσιαστικά στη βιώσιμη δημοτών σε κάθε ανάπτυξη, στη βελτίωση της ποιότητας ζωής και στην προστασία του περιβάλ- στάδιο του έργου: λοντος, έχει ως στόχο την ανάδειξη των από τη σύλληψη «Πράσινων Πόλεων και Πράσινων Κοινοτης ιδέας, στην τήτων» της Κύπρου που έχουν υιοθετήσει και αναπτύξει φιλικές προς το περιβάλλον οργάνωση και την πολιτικές και πρακτικές. τελική υλοποίηση Τα Ετήσια Παγκύπρια Βραβεία ΚΥΚΠΕΕ «Πράσινες Πόλεις και Πράσινες Κοινότητες της Κύπρου» υποστηρίζονται από την Επίτροπο Περιβάλλοντος και διοργανώνονται σε συνεργασία με την Ένωση Δήμων Κύπρου και την Ένωση Κοινοτήτων Κύπρου. Το ΕΤΕΚ συμμετέχει ως αξιολογητής σε αυτήν την προσπάθεια. Από τη μέχρι τώρα εμπειρία φαίνεται ότι ο θεσμός αυτός δεν παρέχει μόνο κίνητρα στους δήμους και τις κοινότητες για να αναδείξουν τις φιλικές προς το περιβάλλον δράσεις τους, αλλά παράλληλα εμπλέκει και μεγάλο αριθμό δημοτών σε κάθε στάδιο του έργου: από τη σύλληψη της ιδέας, στην οργάνωση και την τελική υλοποίηση. Σίγουρα, η βελτίωση του αστικού περιβάλλοντος των δήμων και των κοινοτήτων της Κύπρου μπορεί να επιτευχθεί μέσω τοπικών πρωτοβουλιών, όπως η αύξηση των πράσινων περιοχών, των κήπων και των πάρκων, η αειφόρος διαχείριση των απορριμμάτων, η περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση και εκπαίδευση, η εξοικονόμηση ενέργειας, η χρήση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, η Αειφορική Διακίνηση και Μεταφορές, και άλλες πρωτοβουλίες. Επειδή, στη σύγχρονη εποχή, η διατήρηση και η προστασία του περιβάλλοντος αποτελούν επιτακτικές προτεραιότητες για κάθε κοινωνία, οι δήμοι και οι κοινότητες θα πρέπει να διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στην προώθηση της βιωσιμότητας και στη δημιουργία ενός υγιούς περιβάλλοντος για τις επόμενες γενιές.

Συντακτική Επιτροπή

Παρακολουθώντας τα τελευταία χρόνια τις επιμέρους συμμετοχές, την ποιότητα, το περιεχόμενο, αλλά και τον αριθμό των πολιτών που συμμετέχουν, διαπίστωσα ότι κάθε νέα χρονιά φέρνει πιο πλήρεις και αναβαθμισμένες προτάσεις. Αυτό αποτελεί σαφή απόδειξη ότι η προκήρυξη περιβαλλοντικών βραβείων για δήμους και κοινότητες μπορεί να αναδείξει και να προωθήσει περαιτέρω τις προσπάθειες που καταβάλλονται για προστασία του φυσικού περιβάλλοντος. Είναι προφανές ότι τα βραβεία αυτά αποτελούν κίνητρο για τους δήμους και τις κοινότητες να υιοθετήσουν βιώσιμες πρακτικές και να αναπτύξουν πρωτοβουλίες που προάγουν το περιβάλλον, εμπλέκοντας παράλληλα και εκπαιδεύοντας τους δημότες τους. Η συμμετοχή σε αυτού του είδους τα βραβεία προωθεί τον ανταγωνισμό για την υιοθέτηση βέλτιστων πρακτικών στον τομέα του περιβάλλοντος. Οι δήμοι και οι κοινότητες που καταφέρνουν να εφαρμόσουν καινοτόμες και αποτελεσματικές λύσεις για τη μείωση των οικολογικών τους αποτυπωμάτων, την προώθηση της ανακύκλωσης και τη διατήρηση της βιοποικιλότητας, αξίζει να αναγνωριστούν και να ενθαρρυνθούν. Τα περιβαλλοντικά βραβεία αποτελούν, επομένως, ένα ισχυρό κίνητρο για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής στις τοπικές κοινότητες και τη διασφάλιση ενός βιώσιμου μέλλοντος για όλους. Είναι καθήκον μας να αναγνωρίσουμε και να επαινέσουμε όσους συνεισφέρουν στην προστασία του περιβάλλοντος, προάγοντας έτσι την αειφορία στην κοινωνία μας. Στο πνεύμα αυτό, αλλά και όχι μόνο για ανάδειξη των βραβευθέντων δήμων και κοινοτήτων, αλλά και για περαιτέρω προώθηση των ιδεών πίσω από κάθε βραβείο, θα παρουσιάζονται σταδιακά, σε επόμενες εκδόσεις, κάποια από τα βραβεία που συνδέονται και με κλάδους της μηχανικής.

Δρ Τασούλα Κυπριανίδου-Λεοντίδου Χημικός Μηχανικός

ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ: Στέλιος Αχνιώτης - Πολιτικός Μηχανικός • ΜΕΛΗ: Μαρία Θεοδούλου - Ηλεκτρολόγος Μηχανικός, Δρ Γεώργιος Παναγή - Ηλεκτρονικός Μηχανικός, Σωτήρης Πολυδώρου - Αρχιτέκτονας, Δρ Τασούλα Κυπριανίδου-Λεοντίδου - Χημικός Μηχανικός • ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΥΛΗΣ: Αντριάνα Μιλτιάδου - Γραμματειακή Λειτουργός • ΕΤΕΚ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΘΕΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣ: Χάρης Σταυρινού - Επιστημονικός Λειτουργός ΕΤΕΚ

6

ΘΕΜΑΤΑ

Φωτοβολταϊκά για Όλους Παρατηρήσεις και προτάσεις για το «Σχέδιο Φωτοβολταϊκά για Όλους» κατέθεσε το ΕΤΕΚ με επιστολή που απέστειλε στον Υπουργό Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας Γιώργο Παπαναστασίου. Η επιστολή υπογράφεται από τον πρόεδρο του Επιμελητηρίου και αναφέρει: «1. Ο σχεδιασμός μιας ειδικής κατηγορίας Σχεδίου, το οποίο να απευθύνεται στα νοικοκυριά τα οποία δεν είναι ευάλωτα μεν (ως ορίζουν τα κριτήρια) αλλά, παρ’ όλα αυτά, δεν έχουν το αρχικό κεφάλαιο, ούτε πρόσβαση σε αυτό μέσω χρηματοδότησης για να τοποθετήσουν φ/β σύστημα για σκοπούς ιδιοκατανάλωσης, είναι θετικός και χαιρετίζεται.

2. Αντιλαμβανόμαστε ότι είναι επείγον να ληφθούν μέτρα για καταπολέμηση της ενεργειακής φτώχειας, για ενεργειακή δημοκρατία και για αξιοποίηση των ΑΠΕ σε περισσότερα νοικοκυριά, όπως επίσης και την ανάγκη να τρέξουν γρήγορα οι διαδικασίες χωρίς γραφειοκρατία. Όμως η πρόωρη εξαγγελία ενός σχεδίου, του οποίου σημαντικές παράμετροι δεν έχουν οριστικοποιηθεί και η δημοσιοποίηση μέσω δημοσιευμάΤο ΕΤΕΚ προτείνει των των σκέψεων για διαφοροποίησή τους, δομημένη δημόσια δεν βοηθά την αγορά.

3. Επί του προκειμένου είναι εξαιρετικά διαβούλευση επί χρήσιμο να γίνει, το ταχύτερο, μια δομημέτων παραμέτρων νη δημόσια διαβούλευση επί των παραμέτου Σχεδίου πριν τρων του Σχεδίου πριν την προκήρυξή του, ώστε όλα τα εμπλεκόμενα μέρη να θέσουν την προκήρυξή του τις απόψεις και τις εισηγήσεις τους.

4. Έχοντας σημειώσει τα πιο πάνω επιθυμούμε να καταθέσουμε τα εξής: (α) ο πυρήνας της επιδίωξης αντιλαμβανόμαστε ότι είναι να δοθεί διέξοδος σε νοικοκυριά που δεν έχουν το αρχικό κεφάλαιο (ή πρόσβαση σε αυτό) για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκού συστήματος στην κατοικία τους. Με δεδομένο πως οι πόροι του Ταμείου δεν είναι ανεξάντλητοι, είμαστε σαφώς υπέρ του να υπάρχει στόχευση, ώστε να εξυπηρετηθεί η συγκεκριμένη ομάδα πολιτών, όπως περιγράφεται στο σημείο 1. Συνεπώς, είμαστε υπέρ της εισαγωγής έξυπνων αντικινήτρων τα οποία εμμέσως να οδηγούν στο ίδιο αποτέλεσμα (δηλαδή αυτοί που έχουν το κεφάλαιο να μην προτιμήσουν αυτή τη κατηγορία του Σχεδίου, αλλά να προτιμήσουν κατηγορίες οι οποίες περιλαμβάνουν χορηγία και μεγαλύτερης ισχύος φ/β σύστημα). (β) Σε ό,τι αφορά τη χρήση του συγκεκριμένου σχεδίου (φ/β για όλους, δηλαδή αποπληρωμή με δόσεις) και από ευάλωτους όπως ορίζονται στην ΚΔΠ 289/2015, θα μπορούσε να τους δοθεί προτεραιότητα πέραν της αρχής first come first served ή και να εξεταστεί το ενδεχόμενο πως μόνο οι ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού (ΚΔΠ 289/2015) θα λαμβάνουν χορηγία για το συγκεκριμένο σχέδιο. Περαιτέρω, εισηγούμαστε να εξεταστεί το ενδεχόμενο δημιουργίας ταχείας διαδρομής εξέτασης των αιτήσεων των ευάλωτων καταναλωτών ευρύτερα (ως διοικητική πρακτική) για να μειωθεί το πρόβλημα (χρηματοδότησης και χρηματοροών) που οδηγεί σε μειωμένο ενδιαφέρον εγκαταστατών και συνεπώς σε έλλειψη ανταγωνισμού και τεχνητό πληθωρισμό. (γ) θα πρέπει να καθοριστεί απλό και αποτελεσματικό αντικίνητρο για στρατηγικούς κακοπληρωτές, έτσι ώστε να προστατευθεί το Ταμείο από

καταχρήσεις. Κατά τη γνώμη μας θα πρέπει η αθέτηση πληρωμής της δόσης να έχει τις ίδιες ή ισοδύναμες συνέπειες με την αθέτηση πληρωμής του λογαριασμού ηλεκτρικής ενέργειας. Για νοικοκυριά τα οποία δικαιολογημένα έχουν αθετήσει την πληρωμή δόσης θα πρέπει να δοθεί ευχέρεια παρέκκλισης (ταχεία διοικητική διαδικασία) μετά από υποβολή των στοιχείων και δικαιολογητικών σε κάποιον που θα κρίνει. (δ) θα πρέπει να τεθούν ασφαλιστικές δικλίδες ότι η μεγάλη ζήτηση που θα επιφέρει το σχέδιο δεν θα δημιουργήσει πληθωριστικές τάσεις στη συγκεκριμένη αγορά. (ε) Θα πρέπει να αυξηθεί το κονδύλι που υπάρχει σήμερα διαθέσιμο στο ταμείο ΑΠΕ και ΕΞΕ ώστε να μπορούν να εξυπηρετηθούν περισσότερα νοικοκυριά. Προς τούτο θα βοηθούσε η αξιοποίηση εσόδων που προκύπτουν από τη δημοπράτηση ρύπων. Επί τη ευκαιρία, θα θέλαμε να θέσουμε ακόμη δύο σημεία ως θέματα αρχής, στη διαδικασία ετοιμασίας και προκήρυξης των σχεδίων χορηγιών από το ταμείο ΑΠΕ και ΕΞΕ: i. Το ΕΤΕΚ είναι υπέρ της Αρχής «Πρώτα Εξοικονόμηση Ενέργειας» (energy efficiency first principle) όπως αυτή καταγράφεται στις ευρωπαϊκές Οδηγίες. Συνεπώς, εισηγούμαστε σε επόμενα σχέδια να ενταχθεί η εισαγωγή υλοποίησης μέτρων εξοικονόμησης ενέργειας ως προαπαιτούμενο για την καταβολή χορηγίας για εγκατάσταση φ/β συστημάτων. ii. Η δημόσια διαβούλευση όλων των σχεδίων χορηγιών, πριν την επίσημη δημοσίευσή τους από το Υπουργείο Ενέργειας, μπορεί να βελτιώσει σημαντικά την όλη διαδικασία. Κύριε Υπουργέ, Αφήσαμε τελευταία δύο ευρύτερα αλλά καθοριστικά σημεία. Πρώτο, επειδή ο εναπομείνας διαθέσιμος ηλεκτρικός χώρος [ο οποίος είναι οιονεί δημόσιος πλούτος] είναι συγκεκριμένος και πεπερασμένος η Πολιτεία θα πρέπει να αποφασίσει ή να επιβεβαιώσει πως τα φωτοβολταϊκά στις στέγες για ιδιοκατανάλωση είναι προτεραιότητα και προς τούτο θα πρέπει να ευθυγραμμιστούν όλες οι κρατικές πολιτικές. Και δεύτερο, καθίσταται προφανές πως οι προσπάθειες για εκσυγχρονισμό και ψηφιοποίηση του δικτύου / εγκατάσταση έξυπνων μετρητών αλλά και για βελτίωση των διαδικασιών και χρόνων ανταπόκρισης που αφορούν εξέταση αιτήσεων και σύνδεση φορτίων στο δίκτυο διανομής (π.χ. η μηχανογράφηση του συστήματος και η ηλεκτρονική υποβολή) θα πρέπει να συνεχιστούν και να ενταθούν».

7

Θ Ε Μ ΑΤΑ

Παράταση του Σχεδίου Κινήτρων για Ανάκαμψη Το ETEK ενημερώνει τα μέλη του για την απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου σχετικά με την παράταση του Σχεδίου Παροχής Πολεοδομικών Κινήτρων για Ανάκαμψη της Επιχειρηματικής Δραστηριότητας στην Κύπρο μέχρι τις 31.12.2024. Ακολουθούν οι τροποποιήσεις / διευκρινίσεις στο ισχύον Σχέδιο: Α) Καταβολή αντισταθμίσματος 50% της αξίας της υπέρβασης του συντελεστή δόμησης σε όλες ανεξαιρέτως τις περιπτώσεις, με αύξηση στο 70% στις περιπτώσεις που για την εξέταση της πολεοδομικής αίτησης απαιτείται η αξιολόγηση από την Ειδική Επιτροπή Κινήτρων και η έγκριση από τον Υπουργό Εσωτερικών (περιπτώσεις αναπτύξεων εκτός καθορισμένων περιοχών εφαρμογής των κινήτρων) Β) Καταβολή του αντισταθμίσματος στο Ειδικό Ταμείο που θα δημιουργηθεί για ενίσχυση της στεγαστικής πολιτικής του κράτους, πριν την έκδοση άδειας οικοδομής με χρήση του συνημμένου στη Γνωστοποίηση Χορήγησης Πολεοδομικής Άδειας Εντύπου. Γ) Επιβολή όρου στην πολεοδομική άδεια για υποχρέωση υποβολής της αίτησης για έκδοση άδειας οικοδομής εντός δύο ετών, για όλες ανεξαιρέτως τις περιπτώσεις, ειδάλλως θα απαιτηθεί η καταβολή επιπλέον αντισταθμίσματος 5% της αξίας του δομήσιμου εμβαδού κατά την έκδοση άδειας οικοδομής. Δ) Υποχρέωση υποβολής όλων των απαιτούμενων μελετών και απαιτούμενων διαβουλεύσεων με αρμόδια Τμήματα / Αρχές κατά την κατάθεση της πολεοδομικής αίτησης. Ο έλεγχος συμπερίληψης των απαιτούμενων μελετών και διαβουλεύσεων θα διενεργείται από την Πολεοδομική Αρχή πριν την καταβολή των απαιτούμενων δικαιωμάτων και η Αρχή θα διαφυλάσσει το δικαίωμα μη παραλαβής της αίτησης σε περίπτωση που οι μελέτες ή διαβουλεύσεις δεν συμπεριλαμβάνονται στα έγγραφα της αίτησης. Το προσχέδιο της απόφασης του Υπουργικού Συμβουλίου είναι αναρτημένο στον ιστότοπο https:// www.etek.org.cy/uploads/News/51ec719e77.pdf

8

Τροποποιήθηκε προκήρυξη της Αστυνομίας Ικανοποιημένο είναι το ΕΤΕΚ από την εξέλιξη που είχε παρέμβασή του στον Αρχηγό της Αστυνομίας, αναφορικά με την πλήρωση μιας Εξειδικευμένης Θέσης Δικανικού Αναλυτή Ηλεκτρονικών Δεδομένων στην Αστυνομία Κύπρου. Το Επιμελητήριο είχε επισημάνει σε επιστολή του ότι η προκήρυξη θέσης δικανικού αναλυτή ηλεκτρονικών δεδομένων πρέπει να περιέχει την προϋπόθεση οι υποψήφιοι να είναι εγγεγραμμένοι στο Μητρώο Μελών του Επιστημονικού και Τεχνικού Επιμελητηρίου Κύπρου στον κλάδο της Ηλεκτρονικής Μηχανικής περιλαμβανομένης της Μηχανικής της Πληροφορικής. Όπως ανέφερε η επιστολή: Σύμφωνα με το Άρθρο 25 (1) του περί ΕΤΕΚ Νόμου Ν.224/90, καΜηχανικός της νένας δεν δικαιούται να ασκεί επάγγελμα σε οποιοδήποτε κλάδο Πληροφορικής ο Μηχανικής Επιστήμης, εκτός αν είναι εγγεγραμμένος στο Μηδικανικός αναλυτής τρώο Μελών του ΕΤΕΚ στον εν λόγω κλάδο και του έχει εκδοθεί άδεια άσκησης επαγγέλματος. Επιπρόσθετα, σύμφωνα με τον Ν. ηλεκτρονικών 224/90 αρμόδιο σώμα να καθορίζει τι συνιστά άσκηση επαγγέλδεδομένων ματος σε κλάδο Μηχανικής Επιστήμης είναι το ΕΤΕΚ. Η Μηχανική της Πληροφορικής περιλαμβάνεται στους κλάδους της Μηχανικής όπως αυτοί καταγράφονται στο Άρθρο 2 του Νόμου 240/90–97 περί Ίδρυσης και Λειτουργίας του Επιστημονικού Τεχνικού Επιμελητηρίου Κύπρου: «… κλάδος Μηχανικής Επιστήμης σημαίνει ... (ε) Ηλεκτρονική Μηχανική περιλαμβανομένης της Μηχανικής της Πληροφορικής...» Η άσκηση των καθηκόντων του δικανικού αναλυτή ηλεκτρονικών δεδομένων, όπως αυτά παρουσιάζονται στην προκήρυξη της θέσης, συνιστά άσκηση επαγγέλματος στη Μηχανική της Πληροφορικής και ως εκ τούτου η άσκηση του επαγγέλματος αυτού από πρόσωπα που δεν είναι εγγεγραμμένα στο Μητρώο Μελών ΕΤΕΚ στον εν λόγω κλάδο είναι παράνομη. Περαιτέρω, στην υπό αναφορά προκήρυξη στην παράγραφο «Απαιτούμενα Προσόντα» αναφέρονται τα ακόλουθα: «Πανεπιστημιακό δίπλωμα ή τίτλος ή ισότιμο προσόν στην Επιστήμη των Ηλεκτρονικών Υπολογιστών ή/και την Επιστήμη της Πληροφορικής (περιλαμβανομένων των Software Engineering, Management Information Systems, Data Science & Data Analytics, Digital Forensics, Data Analyst).» Τα πιο πάνω διπλώματα αφορούν προσόντα στη Μηχανική της Πληροφορικής. Ως εκ των πιο πάνω οι υποψήφιοι για τη θέση θα πρέπει να είναι εγγεγραμμένοι στο ΕΤΕΚ ή να δύνανται να εγγραφούν ως μέλη του ΕΤΕΚ πριν τη ανάληψη των καθηκόντων τους. Το δε Σχέδιο Υπηρεσίας και συναφώς η προκήρυξη για τη θέση θα πρέπει περαιτέρω να τροποποιηθούν δεόντως ώστε να περιληφθεί απαίτηση όπως οι υποψήφιοι για τις εν λόγω θέσεις περιλαμβάνονται στο Μητρώο Μελών του ΕΤΕΚ στον κλάδο της Ηλεκτρονικής Μηχανικής περιλαμβανομένης της Μηχανικής της Πληροφορικής. Προς τον σκοπό αυτό εισηγούμαστε να περιληφθεί στο υπό αναφορά σχέδιο υπηρεσίας πρόνοια που να προβλέπει τα ακόλουθα: «Να είναι εγγεγραμμένοι στο Μητρώο Μελών του Επιστημονικού και Τεχνικού Επιμελητηρίου Κύπρου στον κλάδο της Ηλεκτρονικής Μηχανικής περιλαμβανομένης της Μηχανικής της Πληροφορικής.»

ΘΕΜΑΤΑ

Παρέμβαση ΕΤΕΚ για Διαγωνισμό παροχής υπηρεσιών για νέα υπηρεσιακά συστήματα στο Υπουργείο Υγείας Τις επισημάνσεις του σχετικά με τον «Διαγωνισμό για την Παροχή Υπηρεσιών για νέα Υπηρεσιακά Συστήματα του Υπουργείου Υγείας - Αρ. ΤΥΠ2023/060/A/B» απέστειλε το ΕΤΕΚ στον γενικό διευθυντή του Υφυπουργείου Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής. Το Επιμελητήριο καταγράφει πως «έχει ενημερωθεί από μέλη του ότι στα δημοσιευμένα έγγραφα του πιο πάνω αναφερόμενου διαγωνισμού, το “Αντικείμενο της Σύμβασης” αφορά στην ολότητά του άσκηση επαγγέλματος στη Μηχανική της Πληροφορικής. Τυχόν σύμβαση Επιπρόσθετα σημειώνεται ότι στην με άτομα ή παράγραφο “Δικαιούμενοι Συμμετονομικά πρόσωπα χής” δεν γίνεται καμία αναφορά στα απαιτούμενα ακαδημαϊκά προσόντα που δεν έχουν και στα επαγγελματικά προσόντα του δικαίωμα άσκησης Αναδόχου αν πρόκειται για φυσικό πρόσωπο ή στην Ομάδα έργου του επαγγέλματος στη Αναδόχου αν αφορά νομικό πρόσωΜηχανική Επιστήμη πο. Περαιτέρω δεν περιλαμβάνεται πρόνοια για ικανοποίηση της απαίτηείναι ευάλωτη σε σης για εγγραφή στο ΕΤΕΚ σύμφωνα νομικές διαδικασίες με την περί ΕΤΕΚ Νομοθεσία Ν. 224/90. Σημειώνεται ότι η άσκηση επαγγέλματος στη Μηχανική Επιστήμη από άτομα που δεν ικανοποιούν τις πρόνοιες της περί ΕΤΕΚ Νομοθεσίας για χορήγηση δικαιώματος άσκη-

σης επαγγέλματος συνιστά ποινικό αδίκημα. Περαιτέρω, είναι σημαντικό να υπογραμμισθεί πως τυχόν σύμβαση που συνάπτεται με άτομα ή νομικά πρόσωπα που δεν έχουν δικαίωμα άσκησης επαγγέλματος στη Μηχανική Επιστήμη είναι ευάλωτη σε νομικές διαδικασίες που πιθανόν να κινηθούν. Ενημερωτικά σημειώνεται ότι η περί ΕΤΕΚ Νομοθεσία εφαρμόζεται και για άτομα τα οποία είναι εγγεγραμμένα σε άλλο επαγγελματικό σώμα κράτους μέλους και προς τον σκοπό αυτό το Επιμελητήριο εξασφαλίζει τις σχετικές άδειες. Ενόψει των πιο πάνω, παρακαλώ να προχωρήσετε σε σχετική διόρθωση και συμπερίληψη σχετικού όρου ώστε να διασφαλίζεται πως, σύμφωνα και με την περί ΕΤΕΚ Νομοθεσία, κατά την ημερομηνία ανάληψης των καθηκόντων τους, τα άτομα αυτά θα πρέπει να είναι κατάλληλα αδειοδοτημένα από το ΕΤΕΚ. Θεωρούμε ότι, το πρόσωπο που θα αναλάβει τη σύμβαση θα πρέπει να πληροί την περί ΕΤΕΚ Νομοθεσία και ειδικότερα εάν αφορά νομικό πρόσωπο περιορισμένης ευθύνης αυτό πρέπει να είναι εγγεγραμμένο στο Μητρώο Εταιρειών Μελετών του ΕΤΕΚ και να κατέχει για το τρέχον έτος πιστοποιητικό εγγραφής».

Αναθεώρηση εγκυκλίου ΤΠΟ για εξωτερική οριοθέτηση Το ΕΤΕΚ ενημερώνει τα μέλη του πως, σε συνέχεια σχολίων και εισηγήσεων του Επιμελητηρίου, έχει αναθεωρηθεί το περιεχόμενο της Εγκυκλίου του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως, ημερ. 06.11.2023, βάσει της οποίας από την 01.02.2024 δεν θα γίνονταν αποδεκτές αιτήσεις για χορήγηση πολεοδομικής άδειας χωρίς την υποβολή Πιστοποιητικού Εξωτερικής Οριοθέτησης. Σύμφωνα με την αναθεωρημένη Εγκύκλιο του διευθυντή Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως, ημερ. 22.12.2023, από την 01.02.2024, δεν θα γίνονται αποδεκτές αιτήσεις για χορήγηση πολεοδομικής άδειας (περιλαμβανομένων και αιτήσεων για διαίρεση γης σε οικόπεδα), χωρίς την υποβολή απόδειξης κατάθεσης αίτησης στο Τμήμα Κτηματολογίου και Χωρομετρίας για έκδοση Πιστοποιητικού Εξωτερικής Οριοθέτησης και βεβαίωσης από τοπογράφο μηχανικό ότι έχει γίνει η εξωτερική οριοθέτηση του τεμαχίου, η οποία να συνοδεύεται από τοπογραφικό σχέδιο, ώστε οι αιτήσεις να βασίζονται σε πραγματικά δεδομένα

και να αποφευχθούν μελλοντικά προβλήματα σε όλα τα στάδια αδειοδότησης. Επιπρόσθετα, σύμφωνα με την αναθεωρημένη Εγκύκλιο, για σκοπούς διασφάλισης της διαδικασίας έκδοσης Πιστοποιητικού Εξωτερικής Οριοθέτησης πριν την ανάπτυξη του τεμαχίου, στις σχετικές πολεοδομικές άδειες θα τίθεται όρος που θα προνοεί ότι πριν την έκδοση άδειας οικοδομής ή άδειας διαίρεσης, θα προσκομίζεται Πιστοποιητικό Εξωτερικής Οριοθέτησης. Νοείται ότι από την εν λόγω υποχρέωση εξαιρούνται τεμάχια που είναι εγγεγραμμένα ως οικόπεδα. Επίσης, από την 01.02.2024, ταυτόχρονα με τις αιτήσεις για χορήγηση πολεοδομικής άδειας για ανάπτυξη τεμαχίων, θα απαιτείται και η υποβολή αίτησης για οικοπεδοποίηση. Νοείται ότι η εξέταση της πολεοδομικής αίτησης για την ανάπτυξη του τεμαχίου θα ολοκληρώνεται μετά τη χορήγηση της πολεοδομικής άδειας της οικοπεδοποίησης.

9

Θ Ε Μ ΑΤΑ

Τριήμερο σεμινάριο ΕΤΕΚ για Πραγματογνωμοσύνες To ETEK διοργανώνει τριήμερο σεμινάριο με θέμα «Πραγματογνωμοσύνες επί Τεχνικών Θεμάτων - Θεσμικό Πλαίσιο, Διατάξεις ΕΤΕΚ και Συναφή Θέματα, Συγγραφή, Παρουσίαση Επιλεγμένων Παραδειγμάτων». Το σεμινάριο θα πραγματοποιηθεί μεταξύ 15-17 Φεβρουαρίου 2024, στο Εκπαιδευτικό Πολιτιστικό Κέντρο ΕΤΕΚ, Θησέως 9 -11, εντός των τειχών της Λευκωσίας, και θα έχει συνολική διάρκεια 19 ώρες. Η παρακολούθηση του σεμιναρίου είναι υποχρεωτική για τους Πραγματογνώμονες του Μητρώου Πραγματογνωμόνων του ΕΤΕΚ (εφόσον δεν παρακολούθησαν το αντίστοιχο σεμινάριο σε προηγούμενη διοργάνωση) και για όσους ενδιαφέρονται να εγγραφούν στο Μητρώο. Εκπαιδευτές: • Θεοφάνης Κάκος, πολιτικός μηχανικός, εκπαιδευτής ΤΕΕ • Κώστας Αλλαγιώτης, πολιτικός μηχανικός, συντονιστής Επιτροπής ΕΜΕΔ ΕΤΕΚ • Πλάτωνας Στυλιανού, πολιτικός μηχανικός, Α’ αντιπρόεδρος ΕΤΕΚ • Νίκος Παπαευσταθίου, δικηγόρος, νομικός σύμβουλος ΕΤΕΚ Τέλος Συμμετοχής: €100 (περιλαμβανομένου ΦΠΑ) για μέλη του ΕΤΕΚ με τακτοποιημένες οικονομικές υποχρεώσεις €120 (περιλαμβανομένου ΦΠΑ) για υπόλοιπους συμμετέχοντες. Η δήλωση συμμετοχής υποβάλλεται ΜΟΝΟ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΑ το αργότερο μέχρι τη Δευτέρα 12 Φεβρουαρίου 2024 ακολουθώντας τον σύνδεσμο: https://etekseminars.org/ Περισσότερες πληροφορίες και αναλυτικά το πρόγραμμα του σεμιναρίου στην ιστοσελίδα του Επιμελητηρίου.

Συμπερίληψη κλάδου Αρχιτεκτονικής στα απαιτούμενα προσόντα της θέσης λειτουργού του Υφυπ. Πολιτισμού ζητά το ΕΤΕΚ Να δοθεί η δυνατότητα και σε αρχιτέκτονες μέλη του ΕΤΕΚ να διεκδικήσουν θέση λειτουργού στο Υφυπουργείο Πολιτισμού Επιστολή στην Υφυπουργό Πολιτισμού δρα Βασιλική Κασσιανίδου απέστειλε το ΕΤΕΚ με θέμα τους «περί Υφυπουργείου Πολιτισμού (Θέσεις Ανώτερου Λειτουργού Πολιτισμού και Λειτουργού Πολιτισμού) (Σχέδια Υπηρεσίας) Κανονισμούς του 2023». Η επιστολή αναφέρει τα ακόλουθα: «Το Επιμελητήριο έχει ενημερωθεί ότι το Υπουργικό Συμβούλιο, κατά τη συνεδρία του που πραγματοποιήθηκε στις 9.11.2023, αποφάσισε να εγκρίνει τους σχετικούς Κανονισμούς αναφορικά με τα Σχέδια Υπηρεσίας για τις θέσεις Ανώτερου Λειτουργού Πολιτισμού και Λειτουργού Πολιτισμού. Λαμβάνοντας υπόψη τα “Καθήκοντα και Ευθύνες” και για τις δύο πιο πάνω αναφερόμενες θέσεις καθώς και το γεγονός ότι η Αρχιτεκτονική αποτελεί ένα πολύ μεγάλο μέρος της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, παραδοσιακής και σύγχρονης, ενώ η ανάδειξη και η προβολή της είναι ανάμεσα στις βασικές αρμοδιότητες του Υφυπουργείου, θεωρούμε ότι τις υπό αναφορά θέσεις θα έπρεπε να δύνανται να διεκδικήσουν και μέλη του ΕΤΕΚ στον κλάδο της Αρχιτεκτονικής. Περαιτέρω επισημαίνεται ότι η Αρχιτεκτονική, σε όλες τις εκφάνσεις της, είτε αφορούν την αρχιτεκτονική κληρονομιά είτε τη σύγχρονη αρχιτεκτονική δημιουργία, εκφράζει το επίπεδο του πολιτισμού της χώρας μας και αντανακλά την ιστορική της διαδρομή. Η αρχιτεκτονική, καθώς διαμορφώνει το δομημένο περιβάλλον, παραδίδει στην κοινωνία ένα πολιτιστικό αγαθό το οποίο αποτελεί τη γέφυρα μεταξύ της ιστορίας, του πολιτισμού, των συμβολικών εκφράσεων και των υλικών προϋποθέσεων της ζωής. Ενόψει των πιο πάνω παρακαλώ να ενεργήσετε ούτως ώστε να τροποποιηθούν τα δύο υπό αναφορά Σχέδια Υπηρεσίας και να συμπεριληφθεί στην παράγραφο “Απαιτούμενα Προσόντα” πρόνοια για διεκδίκηση των θέσεων και από μέλη του ΕΤΕΚ στον κλάδο της Αρχιτεκτονικής περιλαμβανομένης της Αρχιτεκτονικής Τοπίου».

Συγχαρητήρια ΕΤΕΚ στη νέα επίτροπο Περιβάλλοντος, αρχιτέκτονα Α. Θεοδοσίου Το ΕΤΕΚ συγχαίρει την Αντωνία Θεοδοσίου για την ανάληψη των καθηκόντων της ως επίτροπος Περιβάλλοντος. Η Αντωνία Θεοδοσίου φοίτησε στο Πολυτεχνείο Άαχεν στη Γερμανία, και απέκτησε πτυχίο Αρχιτεκτονικής επιπέδου μάστερ με ειδικότητα στην οικολογική δόμηση και την αποκατάσταση μνημείων αρχιτεκτονικής κληρονομιάς. Παρακολούθησε σειρά μαθημάτων για ένα χρόνο στη Μηχανική Περιβάλλοντος στο Τεχνικό Πανεπιστήμιο Μπράουνσβαϊγκ στη Γερμανία. Παρακολούθησε επίσης σειρά μαθημάτων για δυο χρόνια στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών στην Αποκατάσταση Ιστορικών Μνημείων στο Πανεπιστήμιο Φρέντερικ στην Κύπρο.

10

Μεταξύ άλλων διετέλεσε για πέντε χρόνια διευθύντρια Έργου Διαχειριστικού Σχεδίου Βιώσιμης Ανάπτυξης Ακάμα στο Τμήμα Περιβάλλοντος για τα Υπουργεία Περιβάλλοντος και Εσωτερικών και συνεργάστηκε με την Εθνική Επιτροπή UNESCO για την ένταξη της Τέχνης της Ξερολιθιάς στον Εθνικό και τον Παγκόσμιο Κατάλογο της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ανθρωπότητας και μετείχε ως εμπειρογνώμονας της UNESCO σε αντίστοιχα εκπαιδευτικά προγράμματα. Είναι αντιπρόεδρος της Διεθνούς Ένωσης Διεπιστημονικής Μελέτης της Ξηρολιθιάς (SPS) και αντιπρόεδρος του Διεθνούς Συμβουλίου Μνημείων και Χώρων - Κυπριακό Τμήμα (ICOMOS).

Θ Ε Μ ΑΤΑ

Clean up your daily kitchen operation & special events with a smart food waste solution: the LFC biodigester Ο LFC biodigester αποτελεί ένα δοκιμασμένο σύστημα 8ης γενιάς εναλλακτικής διαχείρισης απορριμμάτων φαγητού. Πρόκειται για ένα «ατσάλινο στομάχι» το οποίο μέσω αερόβιας διαδικασίας μετατρέπει τα απορρίμματα σε υγρό απόβλητο. Επεξεργάζεται τα τρόφιμα μέσα σε 24 ώρες. Προσθέτετε απορρίμματα ανά πάσα στιγμή.

Turn your food waste into liquid waste for the drain

• Άοσμη, πεντακάθαρη διαδικασία

• No waste • No trash bills • No smells • No mess

• Συνεχής WiFi έλεγχος της «χώνεψης»

• Εκροή λυμάτων στην αποχέτευση • Πλήρης καταγραφή δεδομένων • Χαμηλό λειτουργικό κόστος

Trusted and used by 500+ global companies

W: +357 25 711 731 • M: +357 97 900 449 • kyriacos.kyriakides@powerknotocean.com • www.powerknot.cy W: +357 22 100 043 • M: +357 99 960 046 • andreas.kyriakides@powerknotocean.com ENECON Hellas Ltd is Power Knot’s exclusive distributor for Cyprus & other markets

11

Θ Ε Μ ΑΤΑ

Να κηρυχθεί διατηρητέο το σύμπλεγμα της Χονδρικής Αγοράς Λευκωσίας Η Χονδρική Αγορά Λευκωσίας αποτελεί ένα αξιόλογο σύμπλεγμα κτηρίων, με ιδιαίτερη αρχιτεκτονική, ιστορική και κοινωνική αξία, το οποίο θα πρέπει να προστατευθεί και να συντηρηθεί. Το σύμπλεγμα είναι αποτέλεσμα Αρχιτεκτονικού Διαγωνισμού που είχε κηρυχθεί το 1965 και αποτελεί ένα δημοτικό κτήριο της περιόδου της Ανεξαρτησίας της Κύπρου πριν από τον πόλεμο, του οποίου η αρχική μορφή, ως μοναδικό δείγμα μοντέρνας αρχιτεκτονικής στην Κύπρο, διασώζεται σε μεγάλο βαθμό μέχρι σήμερα. Το Επιμελητήριο, με παρέμβασή του προς το Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως (ΤΠΟ) και τον Δήμο Λευκωσίας, τον Σεπτέμβριο του 2022, ζήτησε να κηρυχθούν διατηρητέα τα κτήρια που στεγάζουν τη Χονδρική Αγορά Λευκωσίας και να προχωρήσει η προκήρυξη αρχιτεκτονικού διαγωνισμού με κατάλληλα ποιοτικά κριτήρια, ώστε τα κτήρια να συντηρηθούν ορθά, διατηρώντας παράλληλα τον αρχιτεκτονικό τους χαρακτήρα. Οι ίδιες απόψεις είχαν εκφραστεί έντονα από πλευράς ΕΤΕΚ, ενώπιον της Βουλής των Αντιπροσώπων, στο πλαίσιο συζήτησης για τη Χονδρική Αγορά Λευκωσίας και την ανάγκη για άμεση εξεύρεση λύσεων για τη συνέχιση της λειτουργίας της, τον Οκτώβριο του 2022. Το ΤΠΟ είχε ανταποκριθεί γραπτώς ζητώντας τη σύμφωνη γνώμη της Δημοτικής Αρχής και δηλώνοντας την πρόθεσή του να συμπεριλάβει το σύμπλεγμα της αγοράς στο προσεχές διάταγμα διατήρησης, σημειώνοντας πως μαζί με το γειτονικό βιομηχανικό συγκρότημα ΣΟΠΑΖ έχει αξιολογηθεί και περιληφθεί στον κατάλογο των σημαντικότερων κτηρίων

μοντέρνας αρχιτεκτονικής της Κύπρου, στον διεθνή οργανισμό τεκμηρίωσης του μοντέρνου κινήματος Docomomo. Το ΕΤΕΚ θεωρεί ότι η στασιμότητα του θέματος δημιουργεί ανησυχία για το μέλλον της Αγοράς. Πρέπει αμέσως να κηρυχθεί διατηρητέο το σύμπλεγμα και να γίνουν οι απαραίτητες εργασίες ώστε να καταστεί ασφαλές, διατηρώντας παράλληλα την αρχιτεκτονική του ταυτότητα. Το κράτος οφείλει να αποτελεί φωτεινό παράδειγμα και θεματοφύλακα της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, πράττοντας αυτό που ζητά από τους πολίτες του: να σέβονται και να προστατεύουν την αρχιτεκτονική κληρονομιά του τόπου. Είναι καθήκον μας να διαφυλάξουμε την Αγορά ως πολύτιμο κομμάτι της αρχιτεκτονικής και πολιτιστικής μας κληρονομιάς, και ως ανεκτίμητο δημόσιο αγαθό που ανήκει στις επόμενες γενιές. Το Επιμελητήριο σκοπεύει να συζητήσει εκτενώς το θέμα με τον δήμαρχο Λευκωσίας σε συνάντηση που έχει προγραμματιστεί το αμέσως επόμενο διάστημα.

ΕΤΕΚ - ICOMOS Κύπρου: Ημερίδα «Τα Κονιάματα στην Παράδοσή μας» Το ΕΤΕΚ και το ICOMOS Κύπρου σε συνεργασία με την Επιστημονική Επιτροπή Μνημείων και Παραδοσιακών Οικοδομών ΕΤΕΚ συνδιοργανώνουν ημερίδα με θέμα «Τα Κονιάματα στην Παράδοσή μας – Χρήση Κονιαμάτων σε Παραδοσιακές Οικοδομές και Μνημεία». Η ημερίδα θα πραγματοποιηθεί το Σάββατο 3 Φεβρουαρίου 2024 (08:30-14:20) στο Εκπαιδευτικό και Πολιτιστικό Κέντρο ΕΤΕΚ. Η εκδήλωση έχει τεθεί υπό την αιγίδα του Υφυπουργείου Πολιτισμού. Στόχος της ημερίδας είναι η ανάδειξη της σημασίας της χρήσης των κονιαμάτων στην αποτελεσματική προστασία παραδοσιακών οικοδομών. Έμφαση θα δοθεί στη χρήση επισκευαστικών κονιαμάτων σε ιστορικά κτήρια, στον σχεδιασμό, στη συμβατότητα και στην αποτίμηση παραδοσιακών κονιαμάτων αποκατάστασης, στη διαχρονική χρήση κονιαμάτων στην Κύπρο και στον χαρακτηρισμό κονιαμάτων. Η συμμετοχή στην ημερίδα είναι δωρεάν. Εισηγητές: • Καθ. Παναγιώτης Τουλιάτος, ομότιμος καθηγητής του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου • Καθ. Κλαίρη Παλυβού, ομότιμη καθηγήτρια, Τμήμα Αρχιτεκτόνων,

12

Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και επισκέπτρια καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Frederick της Κύπρου • Καθ. Αστέριος Μπακόλας, αναπλ. καθηγητής, Σχολή Χημικών Μηχανικών, Τομέας Επιστήμης και Τεχνικής των Υλικών, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο • Καθ. Ιωάννης Ιωάννου, καθηγητής, Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών και Μηχανικών Περιβάλλοντος, Πανεπιστήμιο Κύπρου • Καθ. Μαρία Φιλοκύπρου, αναπλ. καθηγήτρια, Τμήμα Αρχιτεκτονικής, Πανεπιστήμιο Κύπρου Η δήλωση συμμετοχής υποβάλλεται μόνο ηλεκτρονικά το αργότερο μέχρι και την Πέμπτη 1 Φεβρουαρίου 2024, ακολουθώντας τον πιο κάτω σύνδεσμο: https://docs.google.com/forms/d/1cWA8HDcvV-fEgkCZDD86kx7ktC_ naeYYh9jrOcAq7wk/edit

Θ Ε Μ ΑΤΑ

Τιμήθηκε η προσφορά του αείμνηστου Πεύκιου Γεωργιάδη Με επιτυχία στέφθηκε η εκδήλωση που διοργάνωσε ο Παγκύπριος Οργανισμός Αρχιτεκτονικής Κληρονομιάς για να τιμήσει την προσφορά του αείμνηστου Πεύκιου Γεωργιάδη στην αρχιτεκτονική κληρονομιά, παρουσιάζοντας την πρόσφατη έκδοση με αυτό το θέμα. Μιλώντας στην εκδήλωση ο πρόεδρος του ΕΤΕΚ, κ. Κωνσταντίνος Κωνσταντή, ανέφερε: «Tο ανάστημα του Πεύκιου αντικατόπτριζε το μεγάλο πνευματικό του εκτόπισμα στις δημόσιες συζητήσεις για το μέλλον του λειτουργήματος του αρχιτέκτονα. Μεταλαμπάδευε τις ευαισθησίες που είχε και την πίστη του προς διαμόρφωση του περιβάλλοντος και του πολιτισμού μας». Ιδιαίτερη μνεία έκανε στην πολυσχιδή δράση του Πεύκιου Γεωργιάδη, που ανέδειξε την αξία της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς και τοποθέτησε την αρχιτεκτονική στον χάρτη του πολιτισμού, με συνείδηση και συνέπεια μέσα από όλη την πορεία του - την προσωπική, την πολιτική και

την αρχιτεκτονική. Ο κ. Κωνσταντή αναφέρθηκε παράλληλα στην ιδιαίτερη σχέση του με τις νεότερες γενιές. «Τους νέους που πάντα ενθάρρυνε για συμμετοχή στα κοινά, πάντα συζητούσε μαζί τους με στόχο να τους κινητοποιήσει για νέες καινοτόμες προσεγγίσεις, αναδεικνύοντας την αξία της διαφύλαξης της πολιτιστικής μας κληρονομιάς», όπως χαρακτηριστικά είπε. Δήλωσε πως και ο ίδιος είναι ένας από αυτούς που ο Πεύκιος ενθάρρυνε και στήριξε στα πρώτα του χρόνια ως πρόεδρος του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων και του χρωστά πολλά για αυτό. Τέλος σημείωσε πως αυτό που οφείλουμε να κάνουμε είναι να συνεχίσουμε την παρακαταθήκη του ακολουθώντας τις αρχές του στο σήμερα: προστατεύοντας την αρχιτεκτονική κληρονομιά και αναδεικνύοντας την αξία της σε ένα περιβάλλον που δυστυχώς ακόμα δεν της αποδίδει τον ρόλο που θα έπρεπε.

Συγκρότηση επιτροπών και ομάδων ΕΤΕΚ για την τριετία 2023-2026 Το Γενικό Συμβούλιο του ΕΤΕΚ, με σχετική του απόφαση, καθόρισε τις προτεραιότητες και τις θεματικές ενότητες που θα απασχολήσουν το Επιμελητήριο κατά την τρέχουσα θητεία του Γενικού Συμβουλίου 20232026. Στο πλαίσιο αυτής της προσπάθειας ζητείται και η δική σας συμβολή στο έργο του Επιμελητηρίου μέσα από Επιτροπές, Ομάδες Εργασίας ή και με όποιο άλλο τρόπο επιλεγεί για την καλύτερη δυνατή προώθηση ενός θέματος. Νοείται πως τα μέλη που θα επιλεγούν να συμμετέχουν θα επιδεικνύουν την απαραίτητη αφοσίωση στους στόχους που έχουν τεθεί και θα είναι διατεθειμένα να αφιερώνουν τον αναγκαίο χρόνο τόσο για τη μελέτη επιστημονικών θεμάτων όσο και για την παρουσίαση/προβολή τους. Επιπρόσθετα, σημειώνεται ότι η κατηγοριοποίηση των θεματικών ενοτήτων αντανακλά τους ευρύτερους στόχους και επιδιώξεις του Επιμελητηρίου για την τριετία 2023-2026, χωρίς αυτές να είναι εξαντλητικές. Είναι σημαντικό να επισημανθεί πως το Επιμελητήριο αναμένεται να απασχολήσουν κατά την τριετία αυτή και άλλα θέματα τα οποία δυνατόν να τύχουν χειρισμού μέσω της δημιουργίας ειδικών ad hoc επιτρο-

πών και ομάδων εργασίας ή όπως αλλιώς κριθεί σκόπιμο από τα αρμόδια σώματα του Επιμελητηρίου. Η συμμετοχή των μελών σε Επιτροπές και Ομάδες Εργασίας, ως γενική αρχή, αποζημιώνεται, ανάλογα με την περίπτωση, βάσει των σχετικών αποφάσεων και του έργου που παράγεται. Προς τον σκοπό αυτό καλούμε τα μέλη του Επιμελητηρίου που επιθυμούν να υποβάλουν τις εισηγήσεις τους, για πρόσθετες θεματικές ενότητες, να το κάνουν στον σχετικό χώρο, προκειμένου οι εισηγήσεις αυτές να αξιολογηθούν. Ενόψει των πιο πάνω, καλείστε να συμπληρώσετε την αίτηση με τα στοιχεία σας, με προθεσμία υποβολής τις 31/1/24, δηλώνοντας το ενδιαφέρον σας για συμμετοχή σε ανάλογη δράση/θεματική ενότητα στον πιο κάτω σύνδεσμο: https://docs.google.com/forms/d/1pjWW8Ru5Is5iqeMjps7LSGhDA1V8pr1lOALrDJ2nQs/edit Για την πιο αποτελεσματική λειτουργία και επιλογή, οι Δηλώσεις σας θα πρέπει να περιορίζονται το μέγιστο σε 3 (τρεις) δράσεις/θεματικές ενότητες.

13

Θ Ε Μ ΑΤΑ

Διορισμοί από Διοικούσα ΕΤΕΚ Η Διοικούσα Επιτροπή του ΕΤΕΚ διόρισε μέλη της για: ΔΙΑΙΤΗΣΙΑ • Χριστάκη Ευθυβούλου, διαιτητή ΕΤΕΚ, για τριώροφη οικοδομή στην οδό Μίλτωνος, στη Λεμεσό ΠΡΑΓΜΑΤΟΓΝΩΜΟΣΥΝΕΣ • Βασίλη Βασιλείου, πολιτικό μηχανικό, για τον έλεγχο εγκατάστασης φωτοβολταϊκού συστήματος σε οικία, αν υπάρχουν παρανομίες, αν επηρεάστηκε από τα τρυπήματα η στεγανότητα της στέγης και να κοστολογηθούν οι απώλειες/ ζημιές καθώς και οι θεραπείες αποκατάστασής τους, σε μονοκατοικία στη Γερμασόγεια.

• Γιώργο Γεωργίου, αρχιτέκτονα, για διερεύνηση και εξήγηση της αιτίας υγρασιών σε διαμέρισμα και αν αυτές προέρχονται από σπάσιμο σωλήνα γειτονικού διαμερίσματος. Τρόπος και κόστος επιδιόρθωσης, σε διαμέρισμα στη Λεμεσό.

• Λοΐζο Βακανά, μηχανολόγο μηχανικό, για διερεύνηση αιτιών μεταφοράς κραδασμών και θορύβων από μεσοπάτωμα σε διαμέρισμα πρώτου ορόφου. Διερεύνηση και κοστολόγηση πιθανής ζημιάς που μπορεί να προκλήθηκε από την τοποθέτηση ανελκυστήρα κάτω από το διαμέρισμα, καθώς και πιθανής ζημιάς από τη θερμοκρασία βιομηχανικών φούρνων του μεσοπατώματος, σε διαμέρισμα στον Άγιο Δομέτιο.

• Ρένα Κάττου, αρχιτέκτονα, για διερεύνηση αιτιών υγρασίας σε υπνοδωμάτιο διαμερίσματος του οποίου η οροφή αποτελεί βεράντα στην οποία τοποθετήθηκε πλακάκι, σε πολυκατοικία στην Ακρόπολη Λευκωσίας.

• Χριστάκη Ευθυβούλου, μηχανολόγο μηχανικό, για διερεύνηση κατά πόσο ο υφιστάμενος ανελκυστήρας φορείου ιδιωτικού νοσοκομείου στην Πάφο μπορεί ή όχι να μετατραπεί σύμφωνα με τις διαστάσεις που ζητά το Υπουργείο Υγείας.

• Γιάννη Περικλέους, πολιτικό μηχανικό, για τον τρόπο παρουσίασης της έκθεσης μη συμμόρφωσης (NCR), η οποία περιγράφει αστοχίες στις προκατασκευασμένες και άλλες δοκούς και την αναζήτηση των λόγων πρόκλησης αυτών.

• Γιάννη Λιασίδη, αρχιτέκτονα, για εκτίμηση εργασιών που έγιναν ημιτελώς και αφορούν υγρομόνωση ταράτσας και αποκατάσταση παραθύρων, σε μονοκατοικία στη Λευκωσία.

14

Το ΕΤΕΚ ερευνά εάν εμπλέκονται μέλη του στις παρανομίες στον Κούρη Στοιχεία από τις αρμόδιες εμπλεκόμενες Αρχές για πιθανές ευθύνες μελών του, στο πλαίσιο έρευνας που διεξάγει, ζήτησε το ΕΤΕΚ, με αφορμή το περιεχόμενο της Ειδικής Έκθεσης της Ελεγκτικής Υπηρεσίας με θέμα «παράνομη ιχθυοκαλλιέργεια, παράνομες επεμβάσεις σε κρατική γη και στον ποταμό Κούρη και παράνομη λειτουργία επιχείρησης εστίασης και χώρων διαμονής επισκεπτών στις Κοινότητες Συλίκου και Τριμίκλινης». Ερωτηθείς ο πρόεδρος του ΕΤΕΚ σχετικά με τα στοιχεία που είδαν το φως της δημοσιότητας για παράνομες επεμβάσεις σε κρατική γη και στον ποταμό Κούρη στις κοινότητες Συλίκου και Τριμίκλινης είπε ότι, δυστυχώς με απογοήτευση και εις βάρος του δημοσίου συμφέροντος, διαπιστώνουμε άλλη μια φορά την αποτυχία, την ανοχή και την ανευθυνότητα του συστήματος να πράξει τα αυτονόητα. Ειδικά σε αυτή την περίπτωση το ενδεχόμενο το ίδιο το σύστημα να αποτελεί ενεργό κομμάτι της παρανομίας αναδεικνύει ακόμα πιο έντονα την ευθύνη του κράτους να διαλευκάνει την υπόθεση και να αποδώσει ευθύνες με αυστηρότητα. Πρόσθεσε πως το ΕΤΕΚ, ως μέρος της Ερευνητικής Επιτροπής που έχει συσταθεί για το θέμα, αντιλαμβάνεται την ευθύνη του και θα συμβάλει με όλες τις δυνάμεις του για να επιτευχθεί ακριβώς αυτό, ώστε η αλήθεια να έρθει στο φως. Υπενθυμίζεται ότι το Υπουργικό Συμβούλιο, σε συνεδρίασή του στις 07.12.23, ενέκρινε τη σύσταση τριμελούς Ερευνητικής Επιτροπής, η οποία διεξάγει διοικητική έρευνα προκειμένου να διαπιστωθεί εάν υπάρχουν ευθύνες στον σχεδιασμό, την υλοποίηση, την αδειοδότηση και τη λειτουργία έργου στην κοινότητα Συλίκου που έχει έρθει στο φως της δημοσιότητας. Στην Επιτροπή συμμετέχει εκπρόσωπος του ΕΤΕΚ μαζί με εκπροσώπους του Υπουργείου Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος και του Υπουργείου Εσωτερικών. Ο κ. Κωνσταντή υπέδειξε ότι ο φυσικός πλούτος της χώρας αποτελεί αδιαπραγμάτευτο κοινό αγαθό, σημειώνοντας ότι το φράγμα του Κούρη είναι μακράν ο μεγαλύτερος ταμιευτήρας νερού στην Κύπρο ο οποίος εμπλουτίζεται με νερό από πολλαπλές λεκάνες και τροφοδοτεί σχεδόν όλη την Κύπρο. Αποτελεί, τόνισε, το σημαντικότερο φράγμα στην Κύπρο από το οποίο εξαρτάται το 80% του πληθυσμού, και στην περίπτωση μόλυνσης ή υποβάθμισης της ποιότητας του νερού του, η επίδραση σε θέματα δημόσιας υγείας θα αφορά τον κάθε Κύπριο. «Η προστασία του ταυτίζεται με την προστασία του δημόσιου συμφέροντος, του περιβάλλοντος και της δημόσιας υγείας με τρόπο που δεν επιδέχεται ούτε αμφισβήτηση ούτε την παραμικρή δυνατότητα απόκλισης από αυτόν τον στόχο», υπογράμμισε τέλος.

Θ Ε Μ ΑΤΑ

Στόχος ένα λειτουργικό και αποτελεσματικό σύστημα αδειοδότησης Το ΕΤΕΚ εκφράζει την ικανοποίησή του σχετικά με την προώθηση από Αυτοέλεγχος, το Υπουργείο Εσωτερικών του μέτρου για ριζική αναθεώρηση της επιτελική εποπτεία, διαδικασίας εξασφάλισης πολεοδειγματοληπτικοί δομικής και οικοδομικής άδειας για έλεγχοι και ενίσχυση αναπτύξεις χαμηλού ρίσκου, ήτοι κατοικίες και μικρές πολυκατοικίες. του επιτόπιου ελέγχου Πρόκειται για ένα εκ των μέτρων που στο εργοτάξιο το Επιμελητήριο, ύστερα από ενδελεχή μελέτη του θέματος, εισηγήθηκε στο Υπουργείο Εσωτερικών, σε ευρεία σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε με αντικείμενο τη βελτίωση του συστήματος αδειοδότησης και ελέγχου της ανάπτυξης, το οποίο αναμένεται να μειώσει εξαιρετικά τους χρόνους για εξασφάλιση των απαραίτητων αδειών ενώ παράλληλα ενισχύει τους ελέγχους στο εργοτάξιο με την εισαγωγή καινοτομιών. Η εισήγηση του ΕΤΕΚ αφορά την υιοθέτηση διαδικασίας έκδοσης «αυτόματης» πολεοδομικής και οικοδομικής άδειας που θα εκδίδεται εφόσον εκπνεύσουν δεσμευτικές και ανατρεπτικές ολιγοήμερες προθεσμίες. Ταυτόχρονα, εγκαθιδρύεται ένα έξυπνο σύστημα διασφάλισης της κανονιστικής συμμόρφωσης, αξιοποιώντας και τις δυνατότητες της τεχνολογίας στη βάση της περαιτέρω απλοποίησης, τυποποίησης και όλων των απαραίτητων δειγματοληπτικών ελέγχων. Συναφώς, στην ίδια πρόταση γίνεται, εκ νέου, προσπάθεια απλοποίησης

της μεθοδολογίας υπολογισμού των τελών για άδειες οικοδομής, αναβαθμίζεται ο ρόλος των μελετητών και εισάγεται ο θεσμός του ελεγκτή δόμησης τρίτου μέρους σε μια προσπάθεια να δοθεί η απαραίτητη σημασία στον οικοδομικό έλεγχο στο εργοτάξιο. Η πρόταση περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, αναβάθμιση και επέκταση της χρήσης του e-συστήματος ΙΠΠΟΔΑΜΟΣ ώστε να αφορά όλες τις αιτήσεις και να λειτουργεί και ως κεντρικός κόμβος για τις διαβουλεύσεις, υποχρεωτική εκπαίδευση μελετητών και προσωπικού αδειοδοτουσών αρχών και περαιτέρω απλοποίηση και καθολική εφαρμογή εγκυκλίων, εντολών και διαταγμάτων που αφορούν ερμηνεία πολεοδομικών διατάξεων. Περιλαμβάνει επίσης δημιουργία ηλεκτρονικών εργαλείων και ηλεκτρονικών καθοδηγητικών εγχειριδίων που θα στηρίξουν το όλο εγχείρημα, καθώς και διαδικασίες ταχείας επίλυσης διαφορών σε περιπτώσεις διαφωνιών σε θέματα ερμηνείας. Το Επιμελητήριο, ως ο Τεχνικός Σύμβουλος του κράτους, θα παρακολουθεί στενά την εφαρμογή του συγκεκριμένου μέτρου αλλά και όλων των άλλων που έχουν αποφασιστεί, θέτοντας εαυτόν στη διάθεση της Πολιτείας για τη διαμόρφωση ενός αποτελεσματικού συστήματος αδειοδότησης που θα εξυπηρετεί τους πολίτες χωρίς όμως εκπτώσεις σε θέματα ασφάλειας, τήρησης της πολεοδομικής και οικοδομικής νομοθεσίας και προστασίας του δομημένου και του φυσικού περιβάλλοντος.

Δωρεάν μαθήματα για τα Νανοϋλικά Από την 1.1.2020 ισχύουν νομοθετικές πρόνοιες, βάσει του Κανονισμού REACH, για τις επιχειρήσεις που παρασκευάζουν ή εισάγουν νανομορφές, είτε αυτούσιες είτε ως συστατικά προϊόντων. Ενώ τα νανοϋλικά προσφέρουν τεχνικές και εμπορικές ευκαιρίες, ενδέχεται επίσης να ενέχουν κινδύνους για την υγεία και το περιβάλλον μας. Γι’ αυτό, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Χημικών Προϊόντων (ECHA) έθεσε υπό την εποπτεία του το Παρατηρητήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τα Νανοϋλικά (EU Observatory for Nanomaterials - EUON) το οποίο δημιουργήθηκε ώστε να ενισχυθεί η διαφάνεια των πληροφοριών σχετικά με τα νανοϋλικά https://euon. echa.europa.eu/el Η Ακαδημία της Ευρωπαϊκής Ένωσης προσφέρει δωρεάν διαδικτυακή σειρά μαθημάτων για τα νανοϋλικά στην ενωσιακή νομοθεσία. Τα μαθήματα αποτελούνται από τα ακόλουθα 4 ξεχωριστά μέρη. Μετά την

ολοκλήρωσή τους εκδίδεται πιστοποιητικό επιτυχούς παρακολούθησης. · Module 01 - Introduction to Nanomaterials · Module 02 - EU legislation and chemicals · Module 03 - How specific EU legislation addresses Nanomaterials · Module 04 - Nanomaterials and REACH https://academy.europa.eu/courses/nanomaterials-in-eu-legislation

15

Θ Ε Μ ΑΤΑ

Ηλεκτρονική βάση δεδομένων για μνημεία και παραδοσιακές κατασκευές Στο πλαίσιο της 1ης πρόσκλησης υποβολής προτάσεων για χρηματοδότηση έργων ή δράσεων ή ενεργειών μέσα από τον Συμμετοχικό Προϋπολογισμό του Επιστημονικού Τεχνικού Επιμελητηρίου Κύπρου (ΕΤΕΚ), και κατόπιν αξιολόγησης σχετικής πρότασης από πενταμελή Επιτροπή, το ΕΤΕΚ ανέθεσε στον καθηγητή του Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών και Μηχανικών Περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου Κύπρου δρα Ιωάννη Ιωάννου τη δημιουργία μιας προσβάσιμης, ηλεκτρονικής βάσης δεδομένων, η οποία θα περιλαμβάνει τα χαρακτηριστικά των υλικών των μνημείων και παραδοσιακών κατασκευών της Κύπρου. Η βάση, η οποία ολοκληρώθηκε πρόσφατα με τη συνεργασία του λειτουργού Πανεπιστημίου Α’ (Θέματα Πληροφορικής) στην Υπηρεσία Πληροφορικών Εφαρμογών του Πανεπιστημίου Κύπρου, Πέτρου Λουκά (https://www.ucy. ac.cy/people/petros), στοχεύει στην ανάδειξη της πολιτιστικής και αρχιτεΌλα τα δεδομένα κτονικής κληρονομιάς του τόπου μας, προήλθαν από αλλά ταυτόχρονα και στην ενημέρωση των συναδέλφων Μηχανικών για τα δειγματοληψίες και χαρακτηριστικά των υλικών των μνηεργαστηριακούς μείων της Κύπρου. ελέγχους που Η βάση φιλοξενείται στην ιστοσελίδα https://monumentmaterials.ucy.ac.cy. διενεργήθηκαν Για την υλοποίησή της δημιουργήθηκε την τελευταία και παραμετροποιήθηκε νέο περιβάλλον χωρητικότητας 10 GB στην πλαττουλάχιστον φόρμα Web Hosting Management δεκαετία (WHM). Σε αυτό, εγκαταστάθηκε η εφαρμογή OMEKA Classic που χρησιμοποιείται κατά κόρον για φιλοξενία ψηφιακών συλλογών και θεωρείται εύχρηστη και λειτουργική λύση για ανάλογες εφαρμογές, αφού επιτρέπει την εύκολη και ανέξοδη ανανέωση της πληροφορίας στη βάση ανά πάσα στιγμή. Σε πρώτη φάση, η βάση περιλαμβάνει καταχωρήσεις 15 μνημείων σε 6 κατηγορίες (υδραγωγεία / νερόμυλοι / ανεμόμυλοι, αρχοντικά, οχυρωματικά έργα, κτήρια του μοντερνισμού, εκκλησιαστικά μνημεία και άλλα παραδοσιακά κτήρια). Για το κάθε μνημείο αναφέρονται γενικά και ιστορικά στοιχεία (όνομα, τοποθεσία, ιστορικό και περιγραφή κατασκευής) και βασικές ιδιότητες υλικών (είδος/τύπος υλικού, μακροσκοπική περιγραφή, πυκνότητα, πορώδες, αντοχές…), ενώ περιλαμβάνονται και κάποιες φωτογραφίες, τόσο του ίδιου του μνημείου, όσο και των υλικών του. Όλα τα δεδομένα που χρησιμοποιήθηκαν για τον αρχικό σχεδιασμό και τον εμπλουτισμό της βάσης προήλθαν από δειγματοληψίες και εργαστηριακούς ελέγχους που διενήργησαν τα Εργαστήρια Λήδρα και Δομικών Υλικών του Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών και Μηχανικών Περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου Κύπρου σε μνημεία της ελεύθερης και της κατεχόμενης Κύπρου την τελευταία τουλάχιστον δεκαετία. Τα εν λόγω εργαστήρια, υπό τη διεύθυνση του δρα I. Ιωάννου, έχουν να επιδείξουν σημαντικό έργο στο πεδίο της συντήρησης και αποκατάστασης ιστορικών κατασκευών και μνημείων. Παράλληλα, είναι πλήρως εξοπλισμένα με συσκευές και όργανα που συνάδουν με τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Η διαθέσιμη

16

υποδομή περιλαμβάνει εξοπλισμό για τη διενέργεια πρότυπων εργαστηριακών ελέγχων προσδιορισμού των φυσικο-μηχανικών και θερμικών ιδιοτήτων των δομικών υλικών. Επιπλέον, υπάρχει η δυνατότητα εφαρμογής μη- ή μικρο-καταστρεπτικών μεθόδων για την έμμεση εκτίμηση των ιδιοτήτων των υλικών των μνημείων, τόσο στο εργαστήριο, όσο και επιτόπου στην κατασκευή. Οι μέθοδοι αυτές περιλαμβάνουν δοκιμές χαραγής, μικρο-διάτρησης, κρουσιμέτρησης, υπερήχων, επιφανειακής μέτρησης της υδατοαπορροφητικότητας κ.ά. Ιδιαίτερη αναφορά πρέπει να γίνει για τον αναλυτικό εξοπλισμό των πιο πάνω εργαστηρίων, ο οποίος περιλαμβάνει όργανα για χημικές (ED-XRF), θερμικές (TG/DTA) και ορυκτολογικές (XRD και πολωτικό μικροσκόπιο) αναλύσεις δειγμάτων. Επιπλέον, τα Εργαστήρια Λήδρα και Δομικών Υλικών διαθέτουν ποροσίμετρο υδραργύρου (ΜΙΡ) και γκάμα μικροσκοπίων για τη μελέτη της μικροδομής των υλικών. Διατίθεται ακόμη εξοπλισμός προετοιμασίας λεπτών και στιλπνών τομών για παρατήρηση σε πολωτικό μικροσκόπιο και σε ηλεκτρονικό μικροσκόπιο σάρωσης (SEM). Ο πιο πάνω εξοπλισμός, σε συνδυασμό με την εμπειρία και την προηγούμενη εμπλοκή του διεπιστημονικού προσωπικού των Εργαστηρίων Λήδρα και Δομικών Υλικών σε έργα συντήρησης-αποκατάστασης, διασφαλίζουν την αξιοπιστία των δεδομένων που έχουν καταχωρηθεί στην ηλεκτρονική βάση. Η πληροφόρηση στη βάση θα ανανεώνεται ετησίως από τους συντελεστές της, ανάλογα και με τα διαθέσιμα νέα δεδομένα που θα προκύπτουν μέσα από δειγματοληψίες και εργαστηριακούς ελέγχους. Οι συνάδελφοι μελετητές είναι ευπρόσδεκτοι να συνεισφέρουν με δικά τους δεδομένα στην προσπάθεια. Για τούτο, καλούνται να επικοινωνούν απευθείας με τον δρα Ι. Ιωάννου στην ηλεκτρονική διεύθυνση ioannou.ioannis.1@ucy.ac.cy Ευελπιστούμε ότι η ανάπτυξη της πιο πάνω βάσης δεδομένων θα αποτελέσει ένα χρήσιμο αρχειακό σύστημα τεκμηρίωσης των δομικών υλικών των μνημείων και παραδοσιακών κατασκευών της Κύπρου. Επιπλέον, μπορεί να συνεισφέρει υποστηρικτικά προς τους συναδέλφους μελετητές σε όλες τις φάσεις εργασιών συντήρησης-αποκατάστασης, όπως η επιθεώρηση, η διάγνωση, η μελέτη και οι εργασίες επεμβάσεων, ο έλεγχος και η αποτίμηση των επεμβάσεων.

Η Παναγία Αψινθιώτισσα στον Πενταδάκτυλο.

Θ Ε Μ ΑΤΑ

Αρχιτεκτονικός Διαγωνισμός για την Ανέγερση Κτηρίων του Τμήματος Πολυμέσων και Γραφικών Τεχνών του ΤΕΠΑΚ Η Υπηρεσία Διαχείρισης Περιουσίας του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου ανακοίνωσε τα αποτελέσματα του αρχιτεκτονικού διαγωνισμού ενός σταδίου για την ανέγερση κτηριακών εγκαταστάσεων του Τμήματος Πολυμέσων και Γραφικών Τεχνών. Η Κριτική Επιτροπή, αφού αξιολόγησε τις μελέτες που υποβλήθηκαν, εκφράζει την ικανοποίησή της για το επίπεδο των συμμετοχών τόσο σε επίπεδο παρουσίασης των παραδοτέων όσο και σε επίπεδο της αρχιτεκτονικής σύνθεσης. Ευχαριστεί όλους τους συμμετέχοντες και συγχαίρει εκείνους που διακρίθηκαν για τις συμμετοχές τους. Ο διαγωνισμός διεξήχθη μεταξύ 25/09/2023 και 11/12/2023. Υποβλήθηκαν 25 συμμετοχές. Η Κριτική Επιτροπή συνεδρίασε μεταξύ 12-15/12/2023 και αφού ολοκλήρωσε την αξιολόγηση των συμμετοχών αποφάσισε κατά την κρίση της να απονείμει τα βραβεία και τους επαίνους.

- ΠΡΩΤΟ ΒΡΑΒΕΙΟ: FEREOS ARCHITECTS LLC σε συνεργασία με το TSAMBIKOS PETRAS ARCHITECTURE. - ΔΕΥΤΕΡΟ ΒΡΑΒΕΙΟ: Χρύσανθος Η. Χρυσάνθου σε συνεργασία με Χριστίνα Χρυσάνθου.

- ΤΡΙΤΟ ΒΡΑΒΕΙΟ: Micromega Architecture & Strategies / Ζωμάς Αλέξανδρος, Μάρα Παπαβασιλείου, Δημήτρης Παπαγεωργίου, Ναταλία Τσακαλάκη, Άννα Τσόκα, Μαρίνα Νέστωρα, Βαγγέλης Στάμπελος, Δημήτρης Καρανάσιος.

- EΠΑΙΝΟΣ: EPArchitects LLC / Ελένη Παττίχη, Taulant Tozaj.

- EΠΑΙΝΟΣ: AREA, ARCHITECTURE REASEARCH ATHENS / Στυλιανή Δαούτη, Γεώργιος Μητρούλιας, Μιχαήλ Ιωάννης Ραυτόπουλος.

- ΕΥΦΗΜΟΣ ΜΝΕΙΑ: ALIAS ARCHITECTS / A.P. LIAKOPOULOS - E.M. BUCHHOLZ O.E. & ASSOCIATES.

1o Βραβείο: FEREOS ARCHITECTS LLC σε συνεργασία με το TSAMBIKOS PETRAS ARCHITECTURE

18

Θ Ε Μ ΑΤΑ

2o Βραβείο: Χρύσανθος Η. Χρυσάνθου σε συνεργασία με Χριστίνα Χρυσάνθου

3o Βραβείο: Micromega Architecture & Strategies / Ζωμάς Αλέξανδρος, Μάρα Παπαβασιλείου, Δημήτρης Παπαγεωργίου, Ναταλία Τσακαλάκη, Άννα Τσόκα, Μαρίνα Νέστωρα, Βαγγέλης Στάμπελος, Δημήτρης Καρανάσιος.

Έπαινος: EPArchitects LLC / Ελένη Παττίχη, Taulant Tozaj.

Έπαινος: AREA, ARCHITECTURE REASEARCH ATHENS / Στυλιανή Δαούτη, Γεώργιος Μητρούλιας, Μιχαήλ Ιωάννης Ραυτόπουλος.

Εύφημος Μνεία: Alias Architects / A.P. Liakopoulos - E.M. Buchholz O.E. & Associates.

19

ΑΡΘΡΑ

Μέτρα απογκετοποίησης Τα περσινά επεισόδια στον Χλώρακα, καθώς και άλλα παλαιότερα στην παλιά Λευκωσία, επιβεβαιώνουν για μια ακόμα φορά ότι η Κύπρος βιώνει σοβαρά φαινόμενα γκετοποίησης. Χρειαζόμαστε επειγόντως ένα σχέδιο απογκετοποίησης. Οι αρμόδιες υπηρεσίες θα ήταν χρήσιμο να αρχίσουν, αν δεν το έκαναν ήδη, να μελετούν παραδείγματα του εξωτερικού, αφού άλλες ευρωπαϊκές χώρες βίωσαν παρόμοια φαινόμενα πολύ πριν από εμάς. Θεωρείται ότι δύο μέτρα που θα μπορούσαν να υποβοηθήσουν προς αυτή την κατεύθυνση είναι: 1) η επικαιροποίηση του Νόμου του Ενοικιοστασίου και 2) η θεσμοθέτηση μηχανισμού για διάθεση «κοινωνικής στέγης με ενοίκιο» σε άτομα και οικογένειες που για οικονομικούς κυρίως, αλλά και άλλους λόγους, είναι πιο επιρρεπή σε φαινόμενα γκετοποίησης. Οι υφιστάμενες διαδικασίες ενοικίασης οικιστικών μονάδων αλλά και ελέγχου των συνθηκών διαβίωσης σε αυτές, φαίνεται ότι δεν αποτρέπουν την υπερσυγκέντρωση οικογενειών, ούτε την υποβάθμιση του επιπέδου καθαριότητας και υγιεινής, αλλά ούτε δυστυχώς και τη διαμόρφωση συνθηκών πρόκλησης οχλαγωγίας και αξιόποινων πράξεων. Οι πρόνοιες του Νόμου του Ενοικιοστασίου (Ν.23/83 και των σχετικών τροποποιήσεών του) επιτρέπουν στους ιδιοκτήτες κατοικιών να ενοικιάζουν τις κατοικίες τους σε ανεξέλεγκτο αριθμό ενοίκων. Καμιά πρόνοια του Νόμου δεν περιορίζει τον αριθμό των ενοίκων που μπορούν να διαμένουν σε μια κατοικία. Από τη στιγμή επομένως που δεν υπάρχει περιορισμός, ένας ιδιοκτήτης μπορεί να ενοικιάσει μια κατοικία σε όσους ενοίκους θεωρεί ότι μπορούν να «χωρέσουν» σε αυτή, αφού υπάρχουν περιπτώσεις που δελεάζεται από το μεγαλύτερο κέρδος. Από την άλλη οι εν δυνάμει ενοικιαστές, λόγω οικονομικής δυσπραγίας, είναι διατεθειμένοι να «μοιραστούν» μια κατοικία με άλλα άτομα, αφού με τον τρόπο αυτό θα δίδουν χαμηλότερο ενοίκιο. Το αποτέλεσμα είναι ότι ένα τυπικό διαμέρισμα ή κατοικία, που προοριζόταν για μια οικογένεια, συχνά καταλήγει να στεγάζει 2, 3 ή και περισσότερες οικογένειες (δηλαδή 10, 15, 20 άτομα) με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Πώς μπορεί λοιπόν να ελεγχθεί αυτή η κατάσταση σε κτηριακό επίπεδο; Πιστεύεται ότι θα ήταν αρκετά βοηθητικό να τροποποιηθεί ο Νόμος του Ενοικιοστασίου, ώστε να καθορισθεί μια «πυκνότητα κατοίκησης» που θα εκφράζεται ως «αναλογία τετραγωνικών μέτρων και αριθμού ατόμων». Θα μπορούσε π.χ. να καθοριστεί ότι σε μια κατοικία των 2 υπνοδωματίων, με εμβαδό Χ τετραγωνικών μέτρων, μπορεί να στεγαστεί Ψ αριθμός ατόμων, ο οποίος όμως δεν μπορεί να ξεπεράσει ένα μέγιστο όριο Ζ ατόμων. Οι πυκνότητες κατοίκησης είναι αντικείμενο που θα πρέπει να τύχει επεξεργασίας και θεσμοθέτησης από τις αρμόδιες υπηρεσίες που σχετίζονται με θέματα οίκησης, κτηματαγοράς κ.λπ. Ο συγκεκριμένος περιορισμός θα πρέπει, σε τελική ανάλυση, να συμπεριλαμβάνεται ως πρόσθετος όρος του οποιουδήποτε ενοικιαστήριου εγγράφου, ώστε να δεσμεύει τόσο τον ιδιοκτήτη της κατοικίας όσο και τους ενοικιαστές. Σε περίπτωση που ο συγκεκριμένος όρος παραβιάζεται, οι αρμόδιες αρχές (και πρώτιστα οι Τοπικές Αρχές και η Αστυνομία)

20

θα μπορούν να επέμβουν και να επιβάλουν, μεταξύ άλλων, εξώδικα πρόστιμα στους ιδιοκτήτες καθώς και άλλα μέτρα, που θα θεσμοθετηθούν, στους ενοικιαστές. Θα ήταν δυνατόν επίσης να προβλεφθούν κάποιες εξαιρέσεις, όπως είναι για παράδειγμα η περίπτωση κατά την οποία μια οικογένεια Ψ ατόμων καθίσταται πολύτεκνη, οπότε η πυκνότητα κατοίκησης μπορεί να ξεπεράσει κατ› ελάχιστον τα όρια που θα τεθούν. Στην καλύτερη περίπτωση που γίνει κατορθωτή η αποτροπή της υπερσυγκέντρωσης ατόμων που είναι πιο επιρρεπή σε φαινόμενα γκετοποίησης σε κτηριακό επίπεδο, εξακολουθεί να υφίσταται η ανάγκη αποτροπής παρόμοιων φαινομένων σε Το στεγαστικό στην επίπεδο οικοδομικού τετραγώνου ή γειτονιάς ή περιοχών ενός πολεοδομικού Κύπρο είναι ένα συγκροτήματος. Το συγκεκριμένο θέμα τεράστιο θέμα και σχετίζεται με το γενικότερο πρόβλημα στέγασης αυτών των ατόμων σε αφορά όχι μόνο της κατάλληλες κατοικίες και είναι σίγουρα πολύ πιο σύνθετο. Απαιτεί περισσότετον πληθυσμό ρες ρυθμίσεις και άλλους μηχανισμούς που βρίσκεται προγραμματισμού και ελέγχου, για τους κάτω από τα όρια οποίους χρειάζεται η εμπλοκή και ειδικών, κοινωνιολόγων, νομικών κ.ά. καθώς της φτώχειας και η λεπτομερής μελέτη εμπειριών άλαλλά και άλλες λων χωρών. ομάδες χαμηλών Τώρα που συζητείται η νέα «ολοκληρωμένη στεγαστική πολιτική» θα ήταν θεκαι μεσαίων μιτό να ενισχυθούν και οι πρόνοιες που στοχεύουν στη στέγαση ατόμων ή οικοεισοδημάτων γενειών που σήμερα σχετίζονται / διασυνδέονται, συμβάλλουν / διαμορφώνουν πυρήνες ή γειτονιές γκέτο. Στις τελευταίες παρουσιάσεις της «ολοκληρωμένης στεγαστικής πολιτικής» αρκετοί κρατικοί λειτουργοί ανέφεραν πως, κατά τη διαμόρφωση της πολιτικής αυτής, λήφθηκαν υπόψη και μέτρα, για να αποφευχθεί η δημιουργία γκέτο. Ο συγκεκριμένος στόχος είναι ορθός. Πιστεύεται ότι αυτό μπορεί να επιτευχθεί με την κατάλληλη «ανάμειξη» οικογενειών, την κατανομή των κατοικιών σε κατάλληλες περιοχές, καθώς και τη δυνατότητα συνδυασμού τους με μικρές και συμβατές χρήσεις γης, που θα μπορούσαν να φέρουν και λίγες θέσεις εργασίας, αλλά και να διαμορφώσουν ένα πιο ανθρώπινο και κοινωνικό πεδίο δραστηριοτήτων, συναναστροφών και συναλλαγών. Είναι λοιπόν η κατάλληλη ώρα, ώστε αφενός η στεγαστική πολιτική να γίνει πιο «ολοκληρωμένη» και αφετέρου να «απελευθερωθούν» οι προβληματικές και υποβαθμισμένες αυτές περιοχές, δίδοντας έτσι την ευκαιρία στους ιδιοκτήτες τους να αξιοποιήσουν με καλύτερο τρόπο τα ακίνητά τους. Απαιτείται κατά συνέπεια η θεσμοθέτηση μηχανισμών παραγωγής, διάθεσης και διαχείρισης στέγης, τόσο «προσιτής στέγης» (affordable housing) όσο και «κοινωνικής στέγης» (social housing). Αν η στέγη σε προσιτή τιμή ή ενοίκιο αντιστοιχεί σε αυτή που ένα νοικοκυριό δεν ξοδεύει (για δόσεις ή ενοίκιο και βασικές λειτουργικές υπηρεσίες) περισσότερο από 30% του εισοδήματός του για να ζήσει εκεί, τότε εξάγεται

ΑΡΘΡΑ ότι υπάρχουν πολλά επίπεδα προσιτής στέγης, ανάλογα με τα διάφορα επίπεδα οικογενειακών εισοδημάτων. Υπάρχουν όμως και οικογένειες με πολύ χαμηλά ή καθόλου εισοδήματα που δεν έχουν τη δυνατότητα να στεγαστούν με αγορά ή ενοικίαση «προσιτής στέγης» και ούτε φυσικά με αυτοστέγαση σε κρατική γη. Για τις οικογένειες αυτές η «προσιτή στέγη» είναι απρόσιτη. Συνεπώς διαφαίνεται ότι χρειάζεται και η θεσμοθέτηση με οικονομοτεχνικούς όρους (και όχι μόνο με λεκτικούς) της «κοινωνικής στέγης», η οποία σίγουρα δεν ταυτίζεται με την «προσιτή». Το στεγαστικό πρόβλημα στην Κύπρο είναι ένα τεράστιο θέμα και αφορά όχι μόνο τον πληθυσμό που βρίσκεται κάτω από τα όρια της φτώχειας ή αυτόν που εξαρτάται από επιδόματα όπως το «Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα», αλλά δυστυχώς, όπως οι στατιστικές επιβεβαιώνουν, και άλλες ομάδες χαμηλών και μεσαίων εισοδημάτων. Και ενώ το Υπουργείο Εσωτερικών, στο πλαίσιο της νέας στεγαστικής πολιτικής προωθεί και κίνητρα προς τον ιδιωτικό τομέα για τη διάθεση με «προσιτό ενοίκιο» (που ισοδυναμεί με το 70% του μέσου ενοικίου μιας περιοχής) για περίοδο 4-6 χρόνων και το Υπουργείο Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων προωθεί την επιδότηση του ενοικίου σε λήπτες του ΕΕΕ, τα προβλήματα στέγασης για άτομα ή οικογένειες επιρρεπή

στην γκετοποίηση θα συνεχιστούν. Διαφαίνεται επομένως ότι η λύση, για τις συγκεκριμένες ευάλωτες ομάδες, θα ήταν η πρόσβαση σε «κοινωνική στέγη με ενοίκιο», το οποίο ενδέχεται να επιχορηγείται με βάση κριτήρια για ανάλογες χρονικές περιόδους και ύψος επιχορήγησης, στη βάση των ιδιαίτερων ατομικών και οικογενειακών χαρακτηριστικών και τις ανάγκες τους, αλλά και τη διάθεσή τους να ενταχθούν στο ενεργό εργατικό δυναμικό και να ενσωματωθούν στην κυπριακή κοινωνία. Προτείνεται λοιπόν η «ολοκληρωμένη στεγαστική πολιτική» και το υπό επεξεργασία «Σχέδιο Δράσης για την ομαλή ενσωμάτωση νόμιμων μεταναστών» που εξαγγέλθηκε πρόσφατα, να εμπλουτιστούν με πρόσθετες εστιασμένες πρόνοιες και κίνητρα, ώστε, πάνω σε οικειοθελή βάση, να ανακαινιστούν και κατοικίες που σήμερα παραμένουν αδρανείς σε περιαστικούς δήμους και κοινότητες, στο «σύνορο» δηλαδή μεταξύ αστικοποιημένων περιοχών και υπαίθρου (που γειτνιάζουν με χώρους απασχόλησης και υπηρεσίες) ώστε να διατεθούν για τη στέγαση και ενσωμάτωση και των πιο πάνω οικογενειών. Γιώργος Χατζημιχαήλ, αρχιτέκτονας

ΑΡΘΡΑ

Ο στόχος των «καθαρά μηδενικών εκπομπών» στην αλυσίδα μεταφορών Οι μεταφορές, και ειδικότερα αυτές των εμπορευμάτων, διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην παγκόσμια οικονομία. Δισεκατομμύρια τόνοι φορτίων μεταφέρονται σε όλο τον κόσμο κάθε χρόνο με φορτηγά αυτοκίνητα, αεροπλάνα, πλοία και τρένα, απαιτώντας τεράστιες ποσότητες ενέργειας και επιβαρύνοντας την ατμόσφαιρα με πολλές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα (CO2). Σύμφωνα με σχετική έρευνα που έγινε από το Massachusetts Institute of Technology Supply Chains Initiative, οι μεταφορές αυτές συμβάλλουν περίπου στο 8% των παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Αν ληφθούν υπόψη και οι παρεμφερείς εργασίες αποθήκευσης, τότε το ποσοστό αυτό διογκώνεται στο 11%! Πρόσφατα στοιχεία αποκαλύπτουν ότι πολλές χώρες μειώνουν τις εκπομπές τους σε CO2, εν μέρει ως αποτέλεσμα του γεγονότος ότι ο τομέας των μεταφορών ήδη αντιμετωπίζει το ανθρακικό του αποτύπωμα. Στην πραγματικότητα, Το νέο διεθνές πολλές μεταφορικές εταιρείες στοχεύπρότυπο ISO 14083 ουν στις μηδενικές καθαρές εκπομπές έως το 2050 ή και νωρίτερα. Όλα όμως καθιερώνει μια πηγάζουν από τη διεθνή πρωτοβουλία κοινή μεθοδολογία και αποτελεσματικότητα να μειωθούν οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Σε συλλογια την γικό επίπεδο ομοσπονδιών μεταφορέων ποσοτικοποίηση της εφοδιαστικής αλυσίδας, υπάρχει το παράδειγμα του Smart Freight Center και την αναφορά (SFC). Το SFC είναι ένας διεθνής μη κερεκπομπών αερίων δοσκοπικός οργανισμός ο οποίος στοτου θερμοκηπίου χεύει στη μείωση των επιπτώσεων από τις εκπομπές που προέρχονται από τις μεταστις αλυσίδες φορές εμπορευμάτων. Για να βοηθήσει μεταφοράς τις πολυεθνικές να παρακολουθούν, να ετοιμάζουν αναφορές και τελικά να μειώεπιβατών και νουν τις εκπομπές τους σε CO2, δημιούρεμπορευμάτων γησε το δίκτυο Global Logistics Emissions Council (GLEC) και ανέπτυξε μια σχετική μεθοδολογία για τον υπολογισμό των εκπομπών αυτών. Η μεθοδολογία, αφού χρησιμοποιήθηκε ευρέως από πάρα πολλές πολυεθνικές, αποτέλεσε τη βάση για τη δημιουργία ενός νέου διεθνούς προτύπου: του ISO 14083 “Greenhouse gases – Quantification and reporting of greenhouse gas emissions arising from transport chain operations”. Η ανάπτυξη του προτύπου αυτού είναι ένα ουσιαστικό βήμα για την οικοδόμηση της αξιοπιστίας της μεθοδολογίας και την προώθηση της παγκόσμιας αποδοχής και της συνεπούς εφαρμογής της από τις κυβερνήσεις, τους επενδυτές και τις πολυεθνικές. Αναμένεται να κλιμακώσει τις συλλογικές προσπάθειες παρέχοντας ένα μοναδικό εργαλείο σε όλους τους σημαντικούς παράγοντες των μεταφορών να ενδυναμώσουν τη δράση ενάντια στην κλιματική αλλαγή, να δημιουργήσουν πολιτικές και να μεθοδεύσουν τη μείωση των εκπομπών και την παρακολούθηση της προόδου. Το ISO 14083 αναπτύχθηκε μέσω μιας διαφανούς συναινετικής διαδικασίας με τη συμμετοχή πολλών ενδιαφερομένων εμπειρογνωμόνων από πολλές χώ-

22

ρες του κόσμου υπό την αιγίδα του διεθνούς Οργανισμού Τυποποίησης ISO. Καθιερώνει μια κοινή μεθοδολογία για την ποσοτικοποίηση και την ετοιμασία αναφοράς για εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου (GHG) που προκύπτουν από τη λειτουργία των αλυσίδων μεταφοράς επιβατών και εμπορευμάτων. Λαμβάνει υπόψη ότι οι μεταφορικές δραστηριότητες ποικίλλουν πολύ, από πολυεθνικούς οργανισμούς που χρησιμοποιούν πολλαπλούς τρόπους για την παροχή υπηρεσιών μεταφοράς σε όλο τον κόσμο μέχρι μικρούς τοπικούς φορείς που παρέχουν μια απλή υπηρεσία σε έναν μόνο χρήστη. Ως εκ τούτου, το πρότυπο έχει υιοθετήσει τέτοια δομή ώστε να είναι ευρέως εφαρμόσιμο. Για να διασφαλιστεί ότι λαμβάνονται υπόψη οι τιμές για τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου που προκύπτουν από τη λειτουργία τόσο των οχημάτων όσο και των κόμβων υπηρεσιών καθώς και η σχετική παροχή ενέργειας, το πρότυπο λαμβάνει υπόψη τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου που σχετίζονται με την παραγωγή και τη διανομή ενέργειας (συμπεριλαμβανομένης για παράδειγμα της παραγωγής και διανομής υγρών καυσίμων ή της μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας από το δίκτυο). Έτσι τα αποτελέσματα του υπολογισμού επιτρέπουν σε φορείς εκμετάλλευσης υπηρεσιών μεταφορών, σε χρήστες αλλά και σε οποιοδήποτε άλλο ενδιαφερόμενο μέρος, να συγκρίνουν πιθανές διαφορετικές πηγές ενέργειας. Το πρότυπο καλύπτει όλους τους τρόπους μεταφοράς (χερσαίους, πλωτούς ή εναέριους, ανεξάρτητα από το μέσο μεταφοράς, δηλ. όχημα, σκάφος ή αγωγό) και περιλαμβάνει τις λειτουργικές εκπομπές GHG από κόμβους υπηρεσιών που διευκολύνουν τη μεταφορά εμπορευμάτων ή επιβατών από το ένα στοιχείο της αλυσίδας μεταφοράς στο επόμενο. Λαμβάνει επίσης υπόψη τη διενέργεια των κενών διαδρομών που απαιτούνται για την επακόλουθη μεταφορά εμπορευμάτων ή επιβατών, και εφαρμόζεται σε όλα τα στάδια κατά μήκος ολόκληρης της αλυσίδας μεταφορών. Η ετοιμασία αναφοράς (reporting) που ορίζεται στο πρότυπο αντικατοπτρίζει την αναγκαιότητα αναφοράς πληροφοριών μεταξύ των μερών σε μια αλυσίδα μεταφοράς, επειδή πληροφορίες που είναι γνωστές στον μεταφορέα ή τον χειριστή του κόμβου υπηρεσιών βοηθούν τους τελευταίους να ποσοτικοποιήσουν, να διαχειριστούν καλύτερα και να μειώσουν τις επιπτώσεις τους από τις δραστηριότητες μεταφοράς ή κόμβου υπηρεσιών. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι το πρότυπο δεν καταπιάνεται με οποιαδήποτε αντισταθμιστικά μέτρα και μεθόδους, αφού εστιάζει αποκλειστικά στον υπολογισμό των εκπομπών GHG. Αναμένεται ότι θα συγκεντρώσει μεγάλη υποστήριξη από τις κυβερνήσεις παγκοσμίως, γεγονός που με τη σειρά του θα ενισχύσει την ευθυγράμμιση μεταξύ κυβερνήσεων και εταιρειών, υπολογίζοντας και καταγράφοντας τις εκπομπές από τις μεταφορές. Το πρότυπο ISO 14083 διατίθεται από το Κέντρο Εξυπηρέτησης και Πληροφόρησης του Κυπριακού Οργανισμού Τυποποίησης (CYS). Γιάννης Βασιάδης, μηχανολόγος μηχανικός, λειτουργός Τυποποίησης στον Κυπριακό Οργανισμό Τυποποίησης (CYS)

ΑΡΘΡΑ

Πρότυπα: Το κλειδί για την αυτοκίνηση του μέλλοντος και την ενίσχυση των υποδομών φόρτισης των ηλεκτρικών οχημάτων Τα πρότυπα του Διεθνούς Οργανισμού Ηλεκτροτεχνικής Τυποποίησης (IEC) διαδραματίζουν ζωτικό ρόλο στη διασφάλιση της φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων χωρίς προβλήματα σε διάφορες χώρες, με στόχο την ενίσχυση της αυτονομίας των ηλεκτρικών οχημάτων και την προώθηση της υιοθέτησής τους σε μεγαλύτερο αριθμό χωρών. Σε πολλές χώρες παγκοσμίως, οι κυβερνήσεις επενδύουν στη διαδικασία υιοθέτησης των ηλεκτρικών οχημάτων ως έναν από τους κύριους τρόπους για να μειώσουν τις εκπομπές αερίων ρύπων και να αντιμετωπίσουν την κλιματική αλλαγή. Οι στατιστικές δείχνουν ότι η υιοθέτηση των ηλεκτρικών οχημάτων αυξήθηκε ραγδαία τα τελευταία χρόνια, παρά τη διστακτικότητα των καταναλωτών να μεταβούν από οχήματα που χρησιμοποιούν ορυκτά καύσιμα σε ηλεκτρικά. Σύμφωνα με την EV-volumes, που διατηρεί μια βάση δεδομένων για τις πωλήσεις ηλεκτρικών οχημάτων, το 2022 παραδόθηκαν συνολικά 10,5 εκατομμύρια νέα οχήματα, σημειώνοντας αύξηση κατά 55% σε σχέση με το 2021. Μία από τις προκλήσεις που πρέπει να αντιμετωπιστούν ώστε να αυξηθεί η χρήση των ηλεκτρικών οχημάτων είναι και η ύπαρξη και λειτουργία υποδομών φόρτισης. Ένα από τα αίτια που πολλοί οδηγοί είναι διστακτικοί στη χρήση ηλεκτρικών οχημάτων είναι το κατά πόσο μπορεί να εξασφαλιστεί η αυτονομία τους. Ανησυχούν δηλαδή για το αν θα έχουν τη δυνατότητα να φορτίσουν τα αυτοκίνητά τους όταν βρίσκονται στον δρόμο ώστε να μπορούν να φτάσουν στον προορισμό τους. Αυτό δεν είναι μόνο θέμα αντίληψης των καταναλωτών αφού, σύμφωνα με πολλούς εμπειρογνώμονες, η ανάπτυξη των υποδομών φόρτισης δεν είναι αρκετά φιλόδοξη για

24

να πληροί τους διάφορους στόχους που τέθηκαν σε ανεπτυγμένες χώρες, πόσο μάλλον σε χώρες με αναδυόμενες οικονομίες. Η Πράσινη Συμφωνία, που ανακοινώθηκε τον Δεκέμβριο του 2019, έχει ως στόχο τη μείωση των εκπομπών αερίων ρύπων από τις μεταφορές κατά 90% έως το 2050 σε σχέση με το 1990. Για την επίτευξη αυτού του στόχου, η ανάπτυξη μιας παγκόσμιας υποδομής φόρτισης για ηλεκτρικά οχήματα, η οποία να συμβαδίζει με την αντίστοιχη χρήση ηλεκτρικών οχημάτων από τους καταναλωτές και τις επιχειρήσεις, θεωρείται καθοριστική. Ο αρχικός στόχος είναι η δημιουργία ενός εκατομμυρίου σημείων φόρτισης έως το 2025. Η Πράσινη Συμφωνία προβλέπει Μια ενδιαφέρουσα επίσης την κυκλοφορία 13 εκατομμυρίων οχημάτων με μηδενικές και χαμηλές λύση που κερδίζει εκπομπές στους ευρωπαϊκούς δρόμους έδαφος στις έως το 2025. Σκοπός της πολιτικής αυτής Ηνωμένες Πολιτείες, είναι να καταστεί η φόρτιση των ηλεκτρικών οχημάτων τόσο απλή όσο το την Αυστραλία και γέμισμα του ρεζερβουάρ ενός συμβατιτο Ηνωμένο Βασίλειο κού οχήματος, προκειμένου τα ηλεκτρικά οχήματα να μπορούν να ταξιδεύουν είναι η φόρτιση χωρίς δυσκολία σε όλη την επικράτεια που εγκαθίσταται της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ένας από τους τρόπους για να επιτευχθεί αυτός ο σε ηλεκτρικούς στόχος είναι η προώθηση μιας υποδοπασσάλους ή ακόμη μής φόρτισης, διαλειτουργικής, σε όλη την επικράτεια. Για τον λόγο αυτό, τα και σε πασσάλους πρότυπα που εκπονούνται από δημόσιου φωτισμού διεθνή τον Διεθνή Οργανισμό Ηλεκτρονικής

ΑΡΘΡΑ Τυποποίησης και υιοθετούνται στην πλειοψηφία τους από την ευρωπαϊκή κοινότητα έχουν σημαντικό ρόλο να επιτελέσουν στη διαμόρφωση ενός συστήματος πλήρως λειτουργικού. Τα πρότυπα φόρτισης των ηλεκτρικών οχημάτων ή του συστήματος συνδυασμένης φόρτισής τους, τα οποία προωθούνται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, είναι τα ευρωπαϊκά πρότυπα (τα οποία έχουν υιοθετηθεί από τον Κυπριακό Οργανισμό Τυποποίησης ως εθνικά) EN 62196-2 για το εναλλασσόμενο ρεύμα (AC) και EN 62196-3 για το συνεχές ρεύμα (DC), βασισμένα στη σειρά προτύπων IEC 62196, η οποία καλύπτει τις μηχανικές, ηλεκτρικές και απαιτήσεις απόδοσης για βύσματα, πρίζες, συνδέσμους οχημάτων και εισόδους οχημάτων για τη σύνδεση μεταξύ του εξοπλισμού παροχής ρεύματος για τα ηλεκτρικά οχήματα και του ηλεκτρικού οχήματος. Χάρη σε αυτά τα πρότυπα, οι χρήστες αποκτούν σταδιακά πιο ομαλή πρόσβαση σε διάφορα δίκτυα φόρτισης σε όλη την ηπειρωτική χώρα. Τα πρότυπα IEC 61851, που καθορίζουν τις υποδομές φόρτισης DC και AC, συμπληρώνουν τη σειρά προτύπων IEC 62196. Ωστόσο, ενώ τα διεθνή πρότυπα αποτελούν παράγοντα-κλειδί για τη διευκόλυνση της υιοθέτησης των ηλεκτρικών οχημάτων (ΗΟ), θεωρείται επιτακτική ανάγκη η ανάπτυξη περισσότερων σταθμών φόρτισης σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες, ιδίως στο ανατολικό μέρος της ηπείρου. Το υψηλό κόστος χρηματοδότησης των υποδομών για ηλεκτρικά οχήματα παραμένει τροχοπέδη για την περαιτέρω ανάπτυξη του δικτύου. Οι φορτιστές DC είναι πιο γρήγοροι από τους AC, αλλά και το κόστος τους είναι πολύ υψηλότερο. Ενώ χρειάζονται αρκετές ώρες για τη φόρτιση μιας μπαταρίας με AC, οι φορτιστές DC χρειάζονται μόνο 20 έως 30 λεπτά. Αυτό τους καθιστά πολύ πιο βολικούς και η εμπειρία για τους οδηγούς εξομοιώνεται με την εμπειρία

της χρήσης ενός βενζινάδικου. Ωστόσο, το κόστος ενός φορτιστή συνεχούς ρεύματος με ένα φορτιστή εναλλασσόμενου διαφέρει αρκετά. Μια ενδιαφέρουσα λύση που κερδίζει έδαφος στις Ηνωμένες Πολιτείες, την Αυστραλία και το Ηνωμένο Βασίλειο είναι η φόρτιση που εγκαθίσταται σε κολόνες (Pole-Mounted Charging - PMC). Αυτή η λύση μπορεί να χρησιμοποιηθεί είτε με φορτιστές DC είτε με φορτιστές AC. Η λύση PMC προσφέρει μια οικονομικά αποδοτική και δημιουργική προσέγγιση για την εγκατάσταση δημόσιων σταθμών φόρτισης. Οι φορτιστές τοποθετούνται σε ηλεκτρικούς πασσάλους ή ακόμη και σε πασσάλους δημόσιου φωτισμού, με αποτέλεσμα να μειώνεται το κόστος εγκατάστασης κατά 70% σε ορισμένες περιοχές. Το έξυπνο αυτό σχήμα επιτρέπει την αξιοποίηση μιας υπάρχουσας πηγής ενέργειας. Σε ολόκληρο τον κόσμο γίνονται προσπάθειες για τη μετάβαση από οχήματα που κινούνται με ορυκτά καύσιμα σε ηλεκτρικά μέσα μεταφοράς. Τα Διεθνή Πρότυπα του IEC για τη φόρτιση ηλεκτρικών οχημάτων βοηθούν τους κατασκευαστές να σχεδιάσουν μια πιο ομαλή εμπειρία για τους οδηγούς ηλεκτρικών οχημάτων. Μόνο ο χρόνος θα δείξει εάν οι στόχοι που έχουν οριστεί από διάφορες χώρες θα επιτευχθούν και εάν αυτοί οι στόχοι θα είναι επαρκείς για τη σημαντική μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Για περισσότερες πληροφορίες για τα πρότυπα στον τομέα αυτό μπορείτε να αποτείνεστε στον Κυπριακό Οργανισμό Τυποποίησης (CYS) που είναι ο εθνικός φορέας τυποποίησης της Κύπρου. Πηγή: ΙΕC Tech Αγγελική Λοΐζου, λειτουργός Τυποποίησης στον Κυπριακό Οργανισμό Τυποποίησης (CYS)

Απολογισμός Τυποποιητικού Έργου 2023 από τον CYS Πολύπλευρο και μεστό μπορεί αβίαστα να χαρακτηριστεί το τυποποιητικό έργο που παρήγαγε το 2023 ο Κυπριακός Οργανισμός Τυποποίησης (CYS). Ανταποκρινόμενος στις ανάγκες της σύγχρονης κοινωνίας κι αξιοποιώντας στο μέγιστο το πολύ αξιόλογο και πλήρως καταρτισμένο ανθρώπινο δυναμικό του, προσέφερε πολύτιμα παραδοτέα μέσα από συλλογική εργασία με ντόπιους εμπειρογνώμονες σε πνεύμα συναίνεσης, υπέρ του καλώς νοούμενου συμφέροντος της κοινωνίας. Μέσα από πληθώρα δράσεων τυποποιητικής εργασίας που εξυπηρετούν τους Στρατηγικούς Σκοπούς και Στόχους του CYS, εντός του 2023 ξεχωρίσαμε και σημειώνουμε τις ακόλουθες 10, προϊόν των Εθνικών Τεχνικών Επιτροπών Τυποποίησης: Ολοκληρώθηκε η ελληνική μετάφραση και υιοθετήθηκε το Ευρωπαϊκό Πρότυπο για τις προσφερόμενες Υπηρεσίες από τις επαγγελματίες Αισθητικούς. Προωθήθηκε και προβλήθηκε το Εθνικό Πρότυπο για το Φυθκιώτικο Υφαντό. Διεξάγεται εργασία εξέτασης της δυνατότητας χρήσης ανακυκλώσιμων υλικών από εκσκαφές, κατασκευές και κατεδαφίσεις. Εκπονείται τεχνική προδιαγραφή για τον χρωματισμό των πλαστικών σωληνώσεων. Ετοιμάζεται πρότυπο για τα κυκλικά προϊόντα από πλαστικό. Προωθείται τυποποιητικό έργο για την κλιματική ουδετερότητα. Ολοκληρώνεται εθνικό προσάρτημα που αφορά τους τσιμεντοσωλήνες. Νέα τυποποιητική προσπάθεια για εκπόνηση προτύπων που αφορούν τα ορειβατικά και πεζοπορικά μονοπάτια.

Προετοιμασία στο πλαίσιο της επικείμενης 2ης γενιάς Ευρωκωδίκων. Μεταφράζεται στην ελληνική γλώσσα το βρετανικό Πρότυπο BS7671 για τις ηλεκτρολογικές εγκαταστάσεις. Θερμές ευχαριστίες και τα εύσημα αποδίδονται σε δεκάδες εθελοντές εμπειρογνώμονες από επιχειρήσεις, κυβερνητικές υπηρεσίες, ΜΚΟ, ακαδημαϊκούς, επιστήμονες-μηχανικούς όλων των ειδικοτήτων κ.ά. οι οποίοι εργάζονται με αφοσίωση μαζί με τους αρμόδιους λειτουργούς του Οργανισμού για να φέρουν σε πέρας την εργασία αυτή που προάγει την ποιότητα σε προϊόντα, υπηρεσίες, στην οικονομία και στην κοινωνία του τόπου γενικότερα. Η προσπάθεια θα συνεχιστεί αμείωτη και με περισσότερο ενθουσιασμό και ένταση μέσα στο 2024 για ολοκλήρωση των πιο πάνω και για ανάληψη νέων τυποποιητικών προκλήσεων για κάλυψη σύγχρονων αναγκών της κοινωνίας.

25

ΑΡΘΡΑ

Ο ρόλος των προτύπων στην ανάπτυξη της τεχνολογίας των φωτοβολταϊκών συστημάτων Τα φωτοβολταϊκά συστήματα (ΦΒ) εμφανίζονται ως ένα από τα πλέον υποσχόμενα μέσα παραγωγής καθαρής ενέργειας. Καθώς η τεχνολογία αυτή εξελίσσεται με γοργούς ρυθμούς, η εφαρμογή των προτύπων στα ΦΒ συστήματα αποτελεί ζωτικής σημασίας ζήτημα. Η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ), θέλοντας να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά την ενεργειακή πρόκληση, προχώρησε στην επιτάχυνση της εγκατάστασης ΦΒ συστημάτων με την προσθήκη 41 γιγαβάτ (GW) νέων συστημάτων το 2022. Συνολικά, η ισχύς των ΦΒ συστημάτων στην ΕΕ αυξήθηκε κατά 25% το 2021 σε σχέση με το 2022 (από 167 GW το 2021 σε 208 GW το 2022). Σύμφωνα με τη SolarPower Europe, την οργάνωση στην οποία συμμετέχουν οι μεγαλύτερες εταιρείες ενέργειας στην ΕΕ, αναμένεται ότι η συνολική ισχύς της ΦΒ ενέργειας στην ΕΕ θα υπερβεί τον στόχο των 750 GW έως το 2030, φθάνοντας τα 900 GW. Η ενεργειακή μετάβαση απαιτεί συντονισμένες προσπάθειες από βιομηχανίες, κυβερνήσεις και οργανισμούς. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, ο Διεθνής Οργανισμός Ηλεκτροτεχνικής Τυποποίησης (IEC) και ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Ηλεκτροτεχνικής Τυποποίησης (CENELEC) συνεργάζονται για την εκπόνηση προτύπων σχετικά με τα ΦΒ συστήματα. Τα πρότυπα αυτά συμβάλλουν στην ανάπτυξη της τεχνολογίας των ΦΒ με τρόπο που προωθεί την ασφάλεια, την ποιότητα και την αποδοτικότητα, ενθαρρύνοντας την καινοτομία και τη βιώσιμη ανάπτυξη. Ασφάλεια: Η ασφάλεια των εργαζομένων και του κοινού αποτελεί αδιαμφισβήτητη αξία και συνάμα προτεραιότητα. Υπάρχουν πρότυπα τα οποία καθορίζουν μέτρα ασφαλείας για την προστασία των χρηστών από ενδεχόμενες ηλεκτροπληξίες ή ατυχήματα που μπορεί να προκύψουν από τη λανθασμένη χρήση των συστημάτων και παρέχουν κατευθυντήριες γραμμές για τον σχεδιασμό και την εγκατάσταση των ΦΒ

26

συστημάτων. Για παράδειγμα, το πρότυπο CYS HD 60364- 7-712:2016 «Low-voltage electrical installations - Part 7-712: Requirements for special installations or locations - Photovoltaic (PV) systems» εστιάζει στις απαιτήσεις για ειδικές εγκαταστάσεις ή τοποθεσίες, με έμφαση στα ΦΒ συστήματα. Αυτό περιλαμβάνει τη σωστή επιλογή των υλικών, τη διάταξη των καλωδίων, τη σύνδεση των συστημάτων στο δίκτυο, καθώς και την απομόνωση από πιθανές πηγές κινδύνου, όπως ηλεκτροπληξία και πυρκαγιά. Απόδοση: Οι ΦΒ εγκαταστάσεις πρέπει να παρέχουν την αναμενόΗ προστασία των μενη απόδοση για την προσδοκώμενη παραγωγή ενέργειας. Τα πρόφωτοβολταϊκών τυπα της σειράς CYS EN IEC 60904 συστημάτων από «Photovoltaic devices» και της σειράς CYS EN IEC 61853 «Photovoltaic ακραίες καιρικές (PV) module performance testing συνθήκες είναι and energy rating» καθορίζουν απαραίτητη για τη ακριβείς μεθόδους μέτρησης της εξασφαλίζοντας την βιωσιμότητα και την απόδοσης, ακρίβεια και τη συγκρισιμότητα αποδοτική λειτουργία των μετρήσεων. Τα πρότυπα αυτά θέτουν ένα σταθερό πλαίσιο για τους την αξιολόγηση της απόδοσης των ΦΒ συστημάτων σε πραγματικές συνθήκες λειτουργίας. Μέσω των προτύπων αυτών, διασφαλίζεται ότι η πραγματική απόδοση είναι σύμφωνη με τις προβλεπόμενες αποδόσεις, ενισχύοντας την αποτελεσματική ενσωμάτωση της παραγόμενης ενέργειας στο δίκτυο. Αξιοπιστία: Η προστασία των ΦΒ συστημάτων από ακραίες καιρικές συνθήκες είναι απαραίτητη για τη βιωσιμότητα και την αποδοτική λειτουργία τους. Τα πρότυπα της σειράς CYS EN IEC 61215 «Terrestrial

ΑΡΘΡΑ

photovoltaic (PV) modules» καθορίζουν τις απαιτήσεις για τη σχεδίαση, την παραγωγή, τον έλεγχο και τη δοκιμή των ΦΒ πλαισίων. Η συμμόρφωση με αυτά τα πρότυπα διασφαλίζει ότι τα ΦΒ πλαίσια θα λειτουργούν αξιόπιστα για πολλά χρόνια και θα αντέχουν σε διάφορες κλιματικές συνθήκες. Έλεγχος και Συντήρηση: Ο έλεγχος και η σωστή συντήρηση των ΦΒ συστημάτων είναι απαραίτητα για τη διασφάλιση της απόδοσης και της μακροζωίας τους. Η εφαρμογή προτύπων, όπως τα πρότυπα της σειράς CYS EN IEC 62446, διασφαλίζει ότι τα συστήματα θα παραμένουν σε άριστη κατάσταση και θα προσφέρουν μακροχρόνια παραγωγή ενέργειας, δημιουργώντας μεγαλύτερη ελκυστικότητα για επενδυτές. Πιο συγκεκριμένα, το πρότυπο CYS EN 62446-1:2016 (+A1:2018) «Photovoltaic (PV) systems - Requirements for testing, documentation and maintenance - Part 1: Grid connected systems - Documentation, commissioning tests and inspection» προσφέρει καθοδήγηση για την αποτελεσματική τεκμηρίωση προς τους πελάτες και παρέχει κατευθυντήριες γραμμές για τις δοκιμές λειτουργίας, την επιθεώρηση και την ασφαλή εγκατάσταση του συστήματος. Αντίστοιχα, το πρότυπο CYS EN IEC 62446-2:2020 «Photovoltaic (PV) systems - Requirements for testing, documentation and maintenance - Part 2: Grid connected systems - Maintenance of PV systems» περιγράφει τις βασικές απαιτήσεις συντήρησης για τη διατήρηση και τη μέγιστη απόδοση των συστημάτων. Διασύνδεση με το Δίκτυο: Η διασύνδεση των ΦΒ συστημάτων στο ηλεκτρικό δίκτυο είναι καίριας σημασίας. Το πρότυπο CYS EN 61727:1996 «Photovoltaic (PV) systems. Characteristics of the utility interface» ορίζει τις απαιτήσεις για την αποτελεσματική σύνδεση των ΦΒ συστημάτων στα ηλεκτρικά δίκτυα. Περιέχει απαιτήσεις για την ασφαλή και αξιόπιστη λειτουργία των ΦΒ συστημάτων κατά τη διάρκεια διακοπών ρεύματος, καθώς και για τον τρόπο σύνδεσης και λειτουργίας των συστημάτων ώστε να εξασφαλίζεται ο συγχρονισμός τους με το δίκτυο. Παρακολούθηση και Ανάλυση: Η παρακολούθηση και η ανάλυση της

απόδοσης των ΦΒ συστημάτων είναι απαραίτητη για τη βελτίωση της απόδοσης και τον εντοπισμό πιθαΜέσω προτύπων προβλημάτων. Το πρότυπο CYS μπορεί να συγκριθεί νών EN IEC 61724-1:2021 «Photovoltaic και να αξιολογηθεί system performance - Part 1: Monitoring» παρέχει οδηγίες για τη σε πραγματικές συνεχή παρακολούθηση των συστησυνθήκες η απόδοση μάτων, ενώ τα πρότυπα της σειράς CYS EN 61853 «Photovoltaic (PV) διαφορετικών module performance testing and συστημάτων και energy rating» παρέχουν τρόπους ανάλυσης της απόδοσης των ΦΒ τεχνολογιών μονάδων. Μέσω αυτών των προτύπων, οι επιχειρήσεις και οι ερευνητές μπορούν να αξιολογούν και να συγκρίνουν την απόδοση διαφορετικών ΦΒ συστημάτων και τεχνολογιών, λαμβάνοντας αξιόπιστα δεδομένα σε πραγματικές συνθήκες. Τα παραπάνω πρότυπα αποτελούν μερικά μόνο παραδείγματα προτύπων που εκπονούνται σε διεθνές και ευρωπαϊκό επίπεδο σε σχέση με τα ΦΒ συστήματα. Δημιουργώντας ένα αξιόπιστο πλαίσιο καθοδήγησης και ένα ευνοϊκό περιβάλλον για την προώθηση και επέκταση της τεχνολογίας των ΦΒ, η Τυποποίηση όχι μόνο υποστηρίζει την ενεργειακή μετάβαση, αλλά, επίσης, ανοίγει τον δρόμο για εφαρμογή καινοτόμων λύσεων που θα διαμορφώσουν ένα πιο βιώσιμο μέλλον για τις επόμενες γενιές. Ο Κυπριακός Οργανισμός Τυποποίησης (CYS) αποτελεί τον εθνικό φορέα τυποποίησης της χώρας και ως εκ τούτου ο κάθε ενδιαφερόμενος έχει την ευκαιρία να μελετήσει ή και να προμηθευτεί τα πιο πάνω πρότυπα από το Κέντρο Πληροφόρησης και Εξυπηρέτησης του CYS. Κωνσταντίνος Ζαού, λειτουργός Τυποποίησης στον Κυπριακό Οργανισμό Τυποποίησης

27

ΑΡΘΡΑ

Το πράσινο προφίλ των επιχειρήσεων είναι όντως όσο πράσινο δηλώνουν; Η έλλειψη λογοδοσίας ενισχύει το greenwashing, το οποίο βρίσκεται σε ανοδική τροχιά. Συγκεκριμένα, σε μια πρόσφατη έρευνα που διεξήχθη από τη Harris Poll, σε 1.491 CEOs από όλο τον κόσμο, το 58% παραδέχθηκε ότι οι εταιρείες τους ήταν ένοχες για greenwashing. Μεταξύ των ηγετών στις ΗΠΑ, το ποσοστό αυτό αυξήθηκε στο 68%. Από την ίδια έρευνα, το 65% των CEOs ανέφερε ότι, παρόλο που επιθυμούν να αναπτύξουν τις προσπάθειές τους όσον αφορά τη βιωσιμότητα, δεν γνώριζαν τους τρόπους για να το επιτύχουν. Δήλωσαν επίσης ότι δυσκολεύονται στο πώς να επιφέρουν θετικές αλλαγές ως προς τον αντίκτυπό τους στο περιβάλλον και πώς να αποδείξουν αυτές τις προσπάθειες στους πελάτες τους. Το κύριο ερώτημα τότε είναι… πώς μπορεί να αποφευχθεί το greenwashing; Ανεξάρτητα από τον τομέα της περιβαλλοντικής βιωσιμότητας στον οποίο επικεντρώνονται οι εταιρείες (economic, social and environmental), η διασφάλιση αξιόπιστων πρακτικών και αποτελεσμάτων αποτελούν βασικά θεμέλια. Κυρίαρχο ρόλο παίζει και η προστασία των καταναλωτών για τη διασφάλιση της διάφανης προώθησης βιώσιμων προϊόντων και υπηρεσιών που προωθεί μια εταιρεία. Γνωρίζουμε αρκετά καλά ότι υπάρχουν προϊόντα και υπηρεσίες στην αγορά οι οποίες στην πραγματικότητα δεν είναι βιώσιμα/ες όπως ισχυρίζονται. Για την αντιμετώπιση του greenwashing, βρίσκονται σε εξέλιξη εργασίες για τη δημιουργία και τη χρήση «κοινής γλώσσας» για τη μέτρηση της βιωσιμότητας και την απόδοσή της. Συγκεκριμένα, το διεθνές πρότυπο ISO 14068 Greenhouse gas management and climate change management and related activities – Carbon Neutrality, βρίσκεται σε δημόσια διαβούλευση και προγραμματίζεται να δημοσιευθεί περί τα τέλη του έτους. Το πρότυπο αυτό θα παρέχει μια προσέγγιση για τον σχεδιασμό, την επίτευξη και την επικοινωνία σχετικά με το Carbon

Neutrality. Επιπλέον σκοπός του είναι η αύξηση της δημοσιοποίησης και της διαφάνειας (disclosure and transparency). Επιπρόσθετα καθορίζει αρχές, απαιτήσεις και οδηγίες για την επίτευξη και την επίδειξη του Carbon Neutrality μέσω της ποσοτικοποίησης, μείωσης, αφαίρεσης και αντιστάθμισης των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου (GHG). Είναι πλέον εμφανές ότι οι καταναλωτές στρέφονται όλο και περισσότερο προς έναν πιο υγιεινό και βιώσιμο τρόπο ζωής. Πώς μπορεί να επιβεβαιωθεί πόσο διάφανη είναι μια εταιρεία; Πώς μπορούν οι καταναλωτές να εντοπίσουν και να αποφύγουν το greenwashing; Για να διασφαλιστεί ότι τα μηνύματα μάρκετινγκ υποστηρίζονται από αξιόπιστες Πρότυπα ως πρακτικές οι εταιρείες μπορούν να επικεαξιόπιστα ντρωθούν στη χρήση διεθνώς συμφωνημένων ορισμών που λαμβάνουν υπόψη εργαλεία για την ευρύτερη εικόνα για τις συνθήκες τη διαφάνεια εργασίας, την κατασκευή, τη διανομή και τη διάθεση απορριμμάτων. Ένα εργαλείο και λογοδοσία και το διεθνές πρότυπο ISO 14021 περιβαλλοντικών αποτελεί Environmental Labels and Declarations: ισχυρισμών Self-declared environmental claims (Type II environmental labelling), το οποίο καθορίζει τις απαιτήσεις που χρειάζονται για τις εταιρείες οι οποίες χρησιμοποιούν αυτοδηλωθέντες περιβαλλοντικούς ισχυρισμούς (selfdeclared environmental claims), όπως για παράδειγμα οι δηλώσεις/ αναφορές (statements) που εκδίδουν, τα σύμβολα ή γραφικά μέσα που χρησιμοποιούν. Το ISO 14021 αποτελεί σημαντικό εργαλείο για επιχειρήσεις που θέλουν να επικοινωνήσουν σχετικά με τον αντίκτυπο των προϊόντων τους στο περιβάλλον με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Παρέχει μια λίστα γενικών απαιτήσεων που μπορούν να τηρηθούν, καθορίζει συγκεκριμένους όρους που χρησιμοποιούνται συνήθως σε περιβαλλοντικούς ισχυρισμούς (environmental claims) και περιγράφει μια γενική μεθοδολογία αξιολόγησης και επαλήθευσης για αυτοδηλωθέντες περιβαλλοντικούς ισχυρισμούς (self-declared environmental claims). Σημειώνεται ότι τα διεθνή αυτά πρότυπα, ISO 14021 και ISO 14068, με τη σειρά τους και αυτά συμβάλλουν άμεσα στους 17 Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών (UN SDGs). Για περαιτέρω πληροφορίες σχετικά με τα ISO 14021 και ISO 14068 οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να ενημερωθούν ή και να εμπλακούν στη Διεθνή Τεχνική Επιτροπή Τυποποίησης ISO Technical Committee 207 Environmental Management η οποία είναι αρμόδια για τα εν λόγω πρότυπα, επικοινωνώντας με τα γραφεία του CYS στο 22.411.411 ή και στο cystandards@cys.org.cy Ναταλί Γιωργαλλά, Λειτουργός Τυποποίησης Υπηρεσιών & Διοίκησης στον Κυπριακό Οργανισμό Τυποποίησης (CYS)

28

WASTE CHUTE SYSTEMS Automatic Bin Separation are you ready for 2024?!……..

YIANNI®

Waste Management

electronic or rfid doors

4 waste fractions

● From two Floors up..... ● For Every Project!

3 waste fractions

● For Every Budget! ● Reduces Fire Hazard! ● No smells!

2 waste ● No Dirt! fractions Single waste fraction

Carousel

Tri-sorter

Bi-sorter TEL: 22468229 / 99629215 EMAIL: yianni@logos.cy.net

Linear

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ Τo Επιστημονικό Τεχνικό Επιμελητήριο Κύπρου (ΕΤΕΚ) είναι ο θεσμοθετημένος Τεχνικός Σύμβουλος της Πολιτείας και οργανισμός όλων των Κυπρίων Μηχανικών. Ιδρύθηκε με το Νόμο 224/1990 και είναι Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου με αιρετή Διοίκηση. Διαθέτει ιδιόκτητο κτίριο κεντρικών γραφείων και Υπηρεσία αναγκαία για την προώθηση των σκοπών του. Το ΕΤΕΚ έχει σκοπό την προαγωγή της επιστήμης στους διάφορους τομείς που σχετίζονται με την ειδικότητα των Μελών του, της Μηχανικής και της Τεχνολογίας γενικά και την ανάπτυξή τους για αυτοδύναμη οικονομική, κοινωνική και πολιτιστική ανάπτυξη της Δημοκρατίας.

KENTΡΙΚΑ ΓΡΑΦΕΙΑ Κερβέρου 8, 1016 Λευκωσία, Κύπρος ΤΑΧΥΔΡΟΜΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ Τ.Θ. 21826, 1513, Λευκωσία, Κύπρος ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΕΜΑΙL cyprus@etek.org.cy ΕΜΑΙL EΞΥΠΗΡΕΤΗΣΗΣ ΚΟΙΝΟΥ yemp@etek.org.cy Τηλ: +35722877644 Φαξ: +35722730373

www.etek.org.cyΚεντρικά Γραφεία

Οδός Κερβέρου 8, 1016 Λευκωσία Ταχυδρομική Διεύθυνση: Τ.Θ. 21826, 1513 Λευκωσία

Κεντρικό email: cyprus@etek.org.cy Email εξυπηρέτησης κοινού: yemp@etek.org.cy Τηλέφωνο: 22877644 Φαξ: 22730373 www.etek.org.cy

30

Το Επιμελητήριο προσδίδει μεγάλη σημασία σε διεθνή θέματα και καταβάλλει προσπάθεια για επέκταση των σχέσεών του, τόσο με επιμελητήρια άλλων χωρών όσο και με διεθνείς φορείς μηχανικών.  Το ΕΤΕΚ είναι πλήρες μέλος στο European Council of Engineers Chambers (ECEC).  Συμμετέχει, μέσω της ΠΕΤΕΚΚ (Πλατφόρμα για την Έρευνα και Τεχνολογία για τις Κατασκευές στη Κύπρο), στην αντίστοιχη European Construction Technology Platform (ECTP).  Στον ευρωπαϊκό χώρο το Επιμελητήριο συμβάλλει ενεργά στις επαγγελματικές οργανώσεις European Federation of National Engineering Associations (FEANI) και International Council on Monuments and Sites (ICOMOS) και συμμετέχει σε συζητήσεις με ευρωπαϊκές επιτροπές.  Στον διεθνή χώρο, σε συνεργασία με τοπικές επαγγελματικές οργανώσεις, συμμετέχει και εκπροσωπείται στην World Federation of Engineering Organizations (WFEO). Συνεργάζεται στενά με το Τεχνικό Επιμελητήριο της Ελλάδας (ΤΕΕ) και έχει συνάψει πρωτόκολλο συνεργασίας με το ΤΕΕ Τμήμα Κεντρικής Μακεδονίας. Αντίστοιχη συνεργασία υπάρχει μεταξύ του Επιμελητηρίου και του Engineering Council Βρετανίας. Γενικό Συμβούλιο Το ΕΤΕΚ διοικείται από 30μελές Γενικό Συμβούλιο, τα μέλη του οποίου είναι αιρετά και εκλέγονται ανά τριετία. Οι έδρες του Συμβουλίου κατανέμονται ανάλογα με το ποσοστό των μελών του κάθε κλάδου μηχανικής επιστήμης στο σύνολο των μελών του Επιμελητηρίου. Διοικούσα Επιτροπή Η Διοικούσα Επιτροπή είναι το εκτελεστικό και συντονιστικό όργανο του Επιμελητηρίου για την υλοποίηση της πολιτικής του, όπως αυτή διαμορφώνεται από το Επιμελητήριο. Η Διοικούσα Επιτροπή του ΕΤΕΚ για την τριετία 2017 – 2020: 2023-2026: Πρόεδρος, Κωνσταντίνος Κωνσταντή, Αρχιτέκτονας

Πρόεδρος Στέλιος Αχνιώτης, Πολιτικός Μηχανικός Α΄ Αντιπρόεδρος, Πλάτωνας Στυλιανού, Πολιτικός Μηχανικός Α’ Αντιπρόεδρος Κωνσταντίνος Κωσταντή, Αρχιτέκτονας Β΄ Αντιπρόεδρος, Ελίζα Βασιλείου, Μηχανολόγος Μηχανικός Β’ Αντιπρόεδρος Ανδρέας Μαραγκός, Μηχανολόγος Μηχανικός Γενικός Γραμματέας, Ανδρέας Θεοδότου, Πολιτικός Μηχανικός Γενικός Ελίζα Βασιλείου, Μηχανολόγος Μηχανικός ΓενικόςΓραμματέας Ταμίας, Έλενα Χριστοδούλου, Αρχιτέκτονας Γενικός Ταμίας Σωκράτης Σωκράτους, Μηχανικός Πληροφορικής Μέλη

Μέλη: Γαλαζή Ιακώβου, Αρχιτέκτονας, Κυριάκος Θεμιστοκλέους, Θωμάς Άννα Μίτα, Ηλεκτρολόγος Μηχανικός Αρχιτέκτονας, Ντίνος Μηχανικός Νικολαΐδης, Μηχανολόγος Μηχανικός, Ιάκωβος Σωκράτης Σωκράτους, Πληροφορικής Χαραλάμπους, Ηλεκτρολόγος Μηχανικός. Ευαγγελίτσα Τσουλόφτα, Πολιτικός Μηχανικός Ξένιος Παπασταύρου, Μηχανολόγος Μηχανικός

30