Αστικά λύματα και η προγραμματισμένη μας αποτυχία

Το 1991 η ΕΕ υιοθέτησε την Οδηγία 91/271/ΕΟΚ για την επεξεργασία των αστικών λυμάτων η οποία είχε πρόνοιες για:

• Εγκατάσταση δικτύων συλλογής και σταθμών επεξεργασίας λυμάτων δευτεροβάθμιας ή ισοδύναμης, στους οικισμούς με πληθυσμό μεγαλύτερο από 2.000 άτομα

• Παρακολούθηση και αυστηρότερη επεξεργασία σε ευαίσθητες περιοχές που υπόκεινται σε ευτροφισμό

• Παρακολούθηση των απορρίψεων του επεξεργασμένου νερού και της λάσπης.

Με την ένταξή μας στην ΕΕ εμείς ως κράτος αναλάβαμε και την εναρμόνισή μας με μια σειρά από Οδηγίες. Όσον αφορά το θέμα των λυμάτων, η συμφωνία που κάναμε τότε ήταν ότι μέχρι το 2012 θα κάναμε όλα όσα έπρεπε για να συμμορφωθούμε με την Οδηγία.

Αυτά λέγαμε τότε στις Βρυξέλλες, αυτό όμως που έκανε εδώ το κράτος ήταν να προγραμματίσει τη συμμόρφωση μέχρι το 2027 αντί μέχρι το 2012, άσχετα αν είχαμε την υποχρέωση να κάνουμε και εκθέσεις.Το 2019, δηλαδή επτά χρόνια μετά την τελευταία ημερομηνία που συμφωνήσαμε, η ΕΕ μας απείλησε με δικαστήριο αν οι απαντήσεις που δίναμε δεν ήταν ικανοποιητικές.

Μας οδήγησαν στο δικαστήριο και μας καταδίκασαν (Υπόθεση C-248/19). Το θέμα μάλιστα συζητήθηκε και στη Βουλή αλλά κανένας δεν είχε μια καλή δικαιολογία για όλη αυτή την καθυστέρηση.Και φυσικά εμείς, μετά την καταδίκη, αντί να επισπεύσουμε τις διαδικασίες και την εκτέλεση των έργων, κάναμε σχεδιασμό για επέκταση ακόμη δύο χρόνια, δηλαδή να συμπληρωθούν τα έργα το 2029. Έργα που είπαμε ότι θα κάναμε το 2012!

Όπως είναι φυσικό, τέσσερα χρόνια μετά την πρώτη προειδοποίηση, η ΕΕ θα μας πάρει και πάλι στο δικαστήριο και όλοι αναμένουν ότι, αυτή τη φορά, η ποινή θα ανέρχεται σε εκατοντάδες εκατομμύρια.Τα αποχετευτικά συστήματα θεωρούνται από τα πιο μεγάλα περιβαλλοντικά και υγειονομικά έργα που γίνονται σε μια πόλη. Προστατεύουν τα υπόγεια ύδατα, εμποδίζουν τα λύματα να ρέουν στους δρόμους από υπερχειλίσεις, μειώνονται τα έξοδα των πολιτών για εκκενώσεις βόθρων, η επεξεργασία των λυμάτων δίνει άφθονο νερό στη γεωργία και προστατεύονται τα εδάφη από νιτρικά.Όλα αυτά είναι πλεονεκτήματα τα οποία άρχισε τώρα το Ευρωκοινοβούλιο να επανεξετάζει για να αναβαθμίσει και να βελτιώσει την αντίστοιχη Οδηγία. Και φτάσαμε σήμερα στο σημείο να συζητούν την επέκταση των ωφέλιμων αυτών δικτύων αποχετεύσεων σε οικισμούς των 1.000 πολιτών!Μέχρι τώρα η υποχρέωσή μας ήταν για αποχετευτικό σε οικισμούς από 2.000 πολίτες και άνω και, όπως καταλαβαίνουμε όλοι, η αλλαγή αυτή θα επιδεινώσει το πρόβλημά μας, αφού θα επεκτείνει τις υποχρεώσεις μας, τη στιγμή που εμείς ακόμη δεν υλοποιήσαμε τις υποχρεώσεις μας του 2012!

Μια άλλη αλλαγή που συζητούν είναι η υποχρέωση να λειτουργούν τα συστήματα αποχέτευσης εξ ολοκλήρου με ενέργεια από ΑΠΕ. Ο λόγος που τίθεται αυτός ο όρος είναι επειδή τα συστήματα αποχέτευσης είναι από τους μεγαλύτερους καταναλωτές ενέργειας λόγω των πολλών αντλιών που έχουν, των μεγάλων αποστάσεων που καλύπτουν οι αγωγοί και της ενεργοβόρας διαδικασίας επεξεργασίας των λυμάτων.

Ακόμη δύο θέματα που συζητούν να αλλάξουν, είναι η ανάκτηση θρεπτικών στοιχείων για εμπλουτισμό των εδαφών και, το πιο καυτό από όλα, είναι η συζήτηση για το ποιος θα αναλάβει τα υψηλά έξοδα αφαίρεσης φαρμακευτικών ουσιών από τα επεξεργασμένα λύματα. Με βάση την αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει» θέλουν να περάσουν τα έξοδα στις φαρμακοβιομηχανίες οι οποίες φυσικά αντιδρούν πολύ έντονα.

Είναι η ανικανότητά μας να προγραμματιστούμε; Θεωρούμε ότι είμαστε έξυπνοι και θα τους ξεγελάσουμε; Δεν μας νοιάζει, ας τα κάνουν οι επόμενοι;

Ό,τι και να είναι, πρέπει κάποια στιγμή αυτό να σταματήσει, γιατί δεν συμβαίνει μόνο τώρα, έχουμε τα ίδια και χειρότερα με τα θέματα ενέργειας, με τις υποχρεώσεις μας για το κλίμα, το κυκλοφοριακό και τόσα άλλα…

Χαράλαμπος Θεοπέμπτου

Ηλεκτρολόγος μηχανικός