Περιοδικό ΕΤΕΚ, Οκτωβρίου 2022, τεύχος 270

Designed for the future

Creating a sustainable future together: Determined to reduce our environmental footprint, we aim to be CO₂-neutral by 2050. A circular economy, innovation and smart use are the stepping stones on our path. It is time to act, join us now!

Lower CO₂ equivalents and market-leading versatility

Life is more rewarding with the new VRV 5. Our new all-round performer covers all of your mini VRV applications in Daikin’s most sustainable solution.

ū Maximum flexibility allowing installation in rooms down to 10 m² thanks to factory-mounted refrigerant response measures

ū Top sustainability over the entire lifecycle thanks to low GWP R-32 refrigerant and market-leading real life seasonal efficiency

ū Ergonomic serviceability and handling, thanks to wide access area to easily reach components within low-profile single fan casing

ū Best-in-class design versatility with five sound pressure levels down to 39 dB(A) and automatic ESP setting up to 45 Pa allowing ductwork

ū Geared for comfort with intuitive online and voice controls plus a new 10 class indoor unit for small rooms

ΑΡΘΡΟ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗΣ

6 Βιωσιμότητα στη μηχανική Της Μαρίας Θεοδούλου ΘΕΜΑΤΑ

8 Ανακοίνωση: Το ΕΤΕΚ χαιρετίζει την εφαρμογή του αρχικού σχεδιασμού για την κυκλοφορία στη λεωφ. Μακαρίου Γ΄ στη Λευκωσία

Το μηνιαίο περιοδικό και η ιστοσελίδα (www.etek.org.cy) αποτελούν την επίσημη φωνή του ΕΤΕΚ (τα οποία υποστηρίζονται από ηλεκτρονικά μέσα κοινωνικής δικτύωσης - Facebook, LinkedIN, issuu και YouTube). Το περιοδικό αποστέλλεται ταχυδρομικώς ή/και ηλεκτρονικά σε περίπου 14.000 παραλήπτες, μέλη του ETEK, ανώτερα στελέχη δημόσιων οργανισμών και σε διευθυντικά στελέχη επιχειρήσεων. Τα μέλη του ΕΤΕΚ, τα οποία στις αρχές του 2022 αριθμούσαν 16.541 (υπάρχουν άτομα που είναι εγγεγραμμένα σε δύο ή και τρεις κλάδους), προέρχονται από τους κλάδους: Αρχιτεκτονική, Πολιτική Μηχανική, Μηχανολογική Μηχανική, Ηλεκτρονική Μηχανική περιλαμβανομένης της Μηχανικής της Πληροφορικής, Χημική Μηχανική, Μηχανική Μεταλλείων & Εφαρμοσμένης Γεωλογίας, Αγρονομική Τοπογραφική Μηχανική, Επιμέτρηση & Εκτίμηση Γης, Πολεοδομία – Χωροταξία.

Γενική Συνέλευση του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων Κύπρου ΑΡΘΡΑ 25 H Χονδρική Αγορά Λευκωσίας: ένα ιστορικό σύνολο κτηρίων που αξίζει να διαφυλαχθεί 28 Διαστημικά σκουπίδια – η περιβαλλοντική πρόκληση στα όρια του Διαστήματος!

Τηλ: +35726912814 / Φαξ: +35726912799

ΕΚΔΟΤΗΣ ΓΝΩΡΑ ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ

ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΞ

του Επιμελητηρίου αλλά των συγγραφέων τους. H δημοσίευση άρθρων που αποστέλλονται εναπόκειται στην κρίση της Συντακτικής Eπιτροπής του ενημερωτικού δελτίου.

στη μηχανική

Η βιωσιμότητα ή η βιώσιμη ανάπτυξη είναι από τις σχετικά πρόσφατες buzz words, και ακούγεται σε διάφορους τομείς, όπως η οικονομία, η πολιτική, η εκπαίδευση, η τεχνολογία κ.λπ. Σύμφωνα με τον ορισμό της Επιτροπής Brudtland (των Ηνωμένων Εθνών) είναι η ανάπτυξη που εξασφαλίζει την ικανοποίηση των αναγκών

με το περιβάλλον και να μην είναι παρεμβατικός ως προς τις μελλοντικές γενιές. Συναρτήσει αυτών, η βιώσιμη ανάπτυξη υπαγορεύει την ορθολογική εκμετάλλευση των φυσικών πόρων με τη βασική προϋπόθεση να διατηρείται ισορροπία στις πολύπλοκες σχέσεις των ειδών του φυσικού κόσμου, έμβιων και μη, έμβιων και του βιοτόπου (habitat) τους. Αυτές οι σχέσεις με τον φυσικό κόσμο περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, σχέσεις του ανθρώπινου βιότοπου, κοινωνικές, πολιτισμικές και οικονομικές. Κύριοι πυλώνες της βιωσιμότητας είναι η οικονομική αποτελεσματικότητα, η περιβαλλοντική προστασία και η κοινωνική δικαιοσύνη, ενώ προϋποθέτει την ενσωμάτωση των οικονομικών, κοινωνικών και περιβαλλοντικών πολιτικών. Κύρια ζητήματα που αφορούν τη βιώσιμη ανάπτυξη είναι η προώθηση χρήσης «ενεργειακά καθαρών» μορφών μετακίνησης (π.χ. ηλεκτρικά αυτοκίνητα), η «βιωσιμότερη» αναθεώρηση της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής, ο οικολογικός χαρακτηρισμός καταναλωτικών προϊόντων, η βιοτεχνολογία, η εξάλειψη φυλετικών και σεξιστικών διακρίσεων στον εργασιακό τομέα κ.λπ. Συναφείς όροι, οι οποίοι συνήθως χρησιμοποιούνται με σχεδόν ταυτόσημη έννοια, είναι η πράσινη ανάπτυξη και η πράσινη οικονομία Σε φιλοσοφικό και πολιτικό επίπεδο, το ζήτημα της βιωσιμότητας αποτελεί αντικείμενο αέναων συζητήσεων στρογγυλής τράπεζας. Ως έννοια είναι αμφισβητήσιμη σε έναν κόσμο ανισόρροπης ανάπτυξης που χαρακτηρίζεται από υπερκαταναλωτισμό, ειδικά στον Δυτικό Κόσμο, σε ανεπτυγμένες χώρες των οποίων οι οικονομίες ρυθμίζουν τις παγκόσμιες αγορές. Άρα, σε ποιους χώρους θα κατοικούμε και πώς διαμορφώνεται η οικονομία όταν στόχος είναι η καλλιέργεια αντί η εξόρυξη ορυκτών και μεταλλευμάτων; Ποια υλικά και ποιες τεχνολογίες θα χρησιμοποιούνται για πρώτες ύλες στην παραγωγή προϊόντων, στη βιομηχανία, στις οικοδομές; Πώς θα χτίζουμε τις πόλεις όπου κατοικούμε και τους χώ-

Κύριοι πυλώνες της βιωσιμότητας είναι η οικονομική αποτελεσματικότητα, η περιβαλλοντική προστασία και η κοινωνική δικαιοσύνη

ρους όπου εργαζόμαστε όταν δεν έχουν στόχο τη χρηματοοικονομική συσσώρευση; Η βιωσιμότητα, η παραγωγή, η κυκλική οικονομία είναι ζητήματα μείζονος σημασίας που επηρεάζουν τον σχεδιασμό των αστικών συνθηκών, του εργασιακού περιβάλλοντος, της εκπαίδευσης και της «ανάπτυξης». Συναρτήσει αυτού η βιωσιμότητα είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με διάφορους τομείς της μηχανικής, όπως η αρχιτεκτονική με βιοκλιματική προσέγγιση, η χημική μηχανική, κ.λπ. και δεν παραμένει αποκλειστικά συνδεδεμένη με τους μηχανικούς περιβάλλοντος. Κύριο γνώρισμα της μηχανικής επιστήμης είναι η επίλυση προβλημάτων, άρα αποκτώντας μια «πράσινη κουλτούρα» μπορούν να επιφέρουν πραγματική αλλαγή και να αποτελέσουν αρωγό για πραγματική πρόοδο και ανάπτυξη στην κοινωνία. Η αλλαγή μπορεί να επέλθει από τον σχεδιασμό προϊόντων και διαδικασιών με ενεργειακή απόδοση, βέλτιστη χρήση και αξιοποίηση φυσικών πόρων, όταν οι μηχανικοί εφαρμόζουν πρακτικές και πολιτικές με γνώμονα την ελάχιστη επίδραση στο περιβάλλον, αξιοποιώντας επιχειρησιακές ευκαιρίες, μειώνοντας το κόστος (μακροπρόθεσμα κυρίως). Παράλληλα παραμένει μεγαλύτερη πρόκληση για τις κυβερνήσεις, οι οποίες για να επιτύχουν μια «Πράσινη Οικονομία» χρειάζεται να βελτιώσουν τη νομοθεσία που αφορά περιβαλλοντικά θέματα, να ενισχύσουν τη χρήση νέων τεχνολογιών που εξυπηρετούν βιώσιμες τεχνικές, να δώσουν κίνητρα ή πόρους για την εφαρμογή έρευνας ή πρακτικών που αποσκοπούν σε πιο «ηθική» παραγωγή. Μέσα από τα δεδομένα, την ανάπτυξη της τεχνολογίας, διάφορες τακτικές και προϊόντα έχουν επαναπροσδιοριστεί λόγω της γνώσης που αποκτήθηκε εκ των υστέρων. Αντίστοιχα για να αναπτυχθεί μια «Πράσινη Κουλτούρα» με στόχο τη βιωσιμότητα, η προσέγγιση στον σχεδιασμό πρέπει να γίνεται με την απαραίτητη αξιολόγηση πέρα από τον παρόντα χώρο και χρόνο, με σεβασμό στο περιβάλλον που θα κληρονομήσουν οι επόμενες γενιές. Με αυτόν τον τρόπο θα μπορέσουν οι σύγχρονοι μηχανικοί να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα που καλούνται να επιλύσουν με παραγωγικό και δημιουργικό τρόπο εξυπηρετώντας το Περιβάλλον και την Κοινωνία.

Το ΕΤΕΚ εξέφρασε με ανακοίνωσή του, στις 7 Οκτωβρίου, τη μεγάλη ικανοποίησή του και χαιρέτισε την απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου για επαναφορά των αρχικών σχεδιασμών για τη λεωφόρο Μακαρίου Γ΄ στον Δήμο Λευκωσίας. Σύμφωνα με ενημέρωση που είχε το Επιμελητήριο από τον Δήμο Λευκωσίας, από τις 20 Οκτωβρίου 2022 θα επιτρεπόταν μόνο η κυκλοφορία μέσων μαζικής μεταφοράς, οχημάτων τροφοδοσίας καθώς και η κυκλοφορία αστυνομικών, πυροσβεστικών οχημάτων κ.λπ., όπως και για τους αδειούχους για χώρους στάθμευσης (καταστηματάρχες-κάτοικους). Τα πιο πάνω αποτελούσαν πάγιο αίτημα του ΕΤΕΚ από την ολοκλήρωση της αναδιαμόρφωσης του δρόμου τον Νοέμβριο του 2021. Συγκεκριμένα σημειώνεται ότι, στον αρχικό σχεδιασμό του τμήματος της Μακαρίου Γ΄, μεταξύ της συμβολής με τις λεωφόρους Σπύρου Κυπριανού και Διγενή Ακρίτα και της συμβολής με τη λεωφόρο Ομήρου, προνοείτο η πεζοδρόμηση της λεωφόρου με μικτή χρήση από λεωφορεία, μέσω της δημιουργίας πλατιών

και το αίσθημα ασφάλειας του κοινού για την απρόσκοπτη διακίνησή του. Σε αντίθετη περίπτωση τίθεται σε κίνδυνο η εφαρμογή των πιο πάνω αποφάσεων και ελλοχεύει ο κίνδυνος παρανομιών. Ο πρόεδρος του ΕΤΕΚ, Κωνσταντίνος Κωνσταντή, σε δήλωσή του χαιρέτισε την απόφαση του Δήμου Λευκωσίας η οποία θα βοηθήσει σημαντικά τις διαδρομές των λεωφορείων και συνεπώς τη λειτουργία των δημόσιων μεταφορών εντός του κέντρου της πόλης. «Είναι ένα μεγάλο βήμα», πρόσθεσε «να μιμηθούμε άλλες ευρωπαϊκές χώρες οι οποίες με την ανάπλαση των αστικών κέντρων των πόλεων, περιορίζουν τη χρήση του ιδιωτικού αυτοκινήτου μέσω της προώθησης της ενεργής διακίνησης και ειδικότερα της ενθάρρυνσης

Διαιτησίας

η αναβάθμιση του θεσμού της Διαιτησίας. Τέθηκε επίσης η προώθηση του θεσμού της Διαμεσολάβησης και έγινε ενημέρωση για τις υπηρεσίες που προσφέρονται από το Κέντρο ΕΜΕΔ ΕΤΕΚ (Κέντρο Εναλλακτικών Μεθόδων Επίλυσης Διαφορών ΕΤΕΚ - Διαιτησία, Διαμεσολάβηση, Κριτική Διαδικασία, Πραγματογνωμοσύνη, επίλυση καταναλωτικών διαφορών). Εκ μέρους του Επιμελητηρίου παρέστησαν στη συνάντηση ο πρόεδρος Κωνσταντίνος Κωνσταντή, ο γραμματέας Πλάτωνας Στυλιανού, το μέλος

και συνεπώς για τη διασφάλιση της δημόσιας ασφάλειας. Έμφαση δόθηκε επίσης στα προβλήματα που αντιμετωπίζει μεγάλο μέρος του κτηριακού αποθέματος της Κύπρου και τα οποία καθιστούν την ανάγκη για τακτική επιθεώρηση των κτηρίων αυτών ακόμη πιο επιτακτική. Κατά την ημερίδα έγινε παρουσίαση μεθοδολογίας για την οπτική επιθεώρηση και την αξιολόγηση της επικινδυνότητας κτηρίων στη βάση εντύπων που έχουν ετοιμαστεί και εκδοθεί από το ΕΤΕΚ, με σκοπό να αξιοποιηθούν από μελετητές για τον σκοπό αυτό αλλά και για την ενθάρρυνση τακτικών επιθεωρήσεων στα κτήρια. Στην ημερίδα συμμετείχαν ως προσκεκλημένοι ομιλητές ο δρ Ευθύμης Λέκκας, πρόεδρος του Οργανισμού Αντισεισμικής Προστασίας Ελλάδας (ΟΑΣΠ) και ο κ. Άρης Χατζηδάκης, πολιτικός μηχανικός και αναπληρωτής πρόεδρος του ΟΑΣΠ, για την παρουσίαση παραδειγμάτων τυπικής παθολογίας κτηρίων από τον εθνικό και τον διεθνή χώρο, με έμφαση στην ανάγκη

Το Επιμελητήριο συνέχισε το προηγούμενο διάστημα τις συναντήσεις του με υποψήφιους για την Προεδρία της Δημοκρατίας. Στις 30 Σεπτεμβρίου 2022, ο πρόεδρος Κωνσταντίνος Κωνσταντή και ο διευθυντής του ΕΤΕΚ Χριστόδουλος Χατζηοδυσσέως συναντήθηκαν με τον υποψήφιο κ. Χαράλαμπο Αριστοτέλους και με τον υποψήφιο κ. Κωνσταντίνο Χριστοφίδη. Κατά τη συνάντηση με τον κ. Χριστοφίδη ο υποψήφιος ανέπτυξε το όραμά του και έγινε ειδική συζήτηση για το κυκλοφοριακό και τη λύση που μπορούν να δώσουν μέσα σταθερής τροχιάς και την πράσινη μετάβαση της οικονομίας. Υπενθυμίζεται ότι ενόψει των επικείμενων Προεδρικών Εκλογών, τον Φεβρουάριο του 2023, το ΕΤΕΚ έχει απευθυνθεί στους υποψηφίους Προέδρους και έχει υποβάλει υπόμνημα για ζητήματα που άπτονται των αρμοδιοτήτων του. Συναντήσεις έχουν ήδη γίνει και με άλλα άτομα που εξήγγειλαν, μέχρι στιγμής, υποψηφιότητες (με τη σειρά που έγιναν χρονικά οι συναντήσεις): Μάριο Ηλιάδη, Χριστόδουλο Πρωτοπαπά, Νίκο Χριστοδουλίδη, Ανδρέα Μαυρογιάννη, Γιώργο Κολοκασίδη και Αχιλλέα Δημητριάδη. Τις επόμενες μέρες είναι προγραμματισμένες και άλλες συναντήσεις. Στο υπόμνημα αναλύονται πολιτικές, δράσεις και ρυθμίσεις για μια σειρά από κορυφαία ζητήματα όπως: • H μακροπρόθεσμη στρατηγική για τη βιώσιμη ανάπτυξη της Κύπρου • Θέματα ηλεκτρονικής διακυβέρνησης και ψηφιακής ατζέντας • H μετάβασή μας σε έναν πιο ανθεκτικό, πιο πράσινο και πιο ψηφιοποιη-

Στρατηγικά ζητήματα πολεοδομίας και χωροταξίας, περιλαμβανομένων και σύγχρονων πολεοδομικών εργαλείων • Ο δημόσιος αναπτυξιακός προϋπολογισμός, ο ρόλος του Δημοσίου ως ο μεγαλύτερος αγοραστής και συναφή θέματα

• Ενεργειακά θέματα και ζητήματα περιβαλλοντικής προστασίας, περιλαμβανομένων της ανάγκης δημιουργίας ενός κύματος ανακαινίσεων και ανάληψης πρωτοβουλιών για την καταπολέμηση της ενεργειακής φτώχιας • Αναθεώρηση, αναβάθμιση και αξιοποίηση εναλλακτικών μεθόδων επίλυσης διαφορών. Για σκοπούς διαφάνειας αλλά και ενημέρωσης των μηχανικών αλλά και οποιουδήποτε άλλου ενδιαφερομένου το υπόμνημα είναι αναρτημένο στην ιστοσελίδα του ΕΤΕΚ https://www.etek.org.cy/uploads/ ekdoseis/596cb2NZ1I.pdf.

Πραγματοποιήθηκε, το Σάββατο 24 Σεπτεμβρίου 2022, στο Σιακόλειο Εκπαιδευτικό Κέντρο Κλινικής Ιατρικής Πανεπιστημίου ΚύπρουΑμφιθέατρο, στη Λευκωσία, η 33η Γενική Συνέλευση του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων Κύπρου. Την έναρξη των εργασιών της Συνέλευσης κήρυξε, εκ μέρους του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας, ο γενικός διευθυντής του Υπουργείου Εσωτερικών δρ Κώστας Κωνσταντίνου. Τη Συνέλευση προσφώνησε ο πρόεδρος του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων Κύπρου, Χρίστος Χριστοδούλου, και απηύθυνε χαιρετισμό ο πρόεδρος του ΕΤΕΚ, Κωνσταντίνος Κωνσταντή. Στο πλαίσιο της Συνέλευσης παρουσιάστηκαν διαλέξεις από τους εκλεκτούς προσκεκλημένους, τη Ruth Schagemann, πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Αρχιτεκτόνων, τον Ian Pritchard Hon, γενικό γραμματέα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Αρχιτεκτόνων και τον Dr. Tillman Prinz, γενικό γραμματέα του Γερμανικού Τεχνικού Συμβουλίου Αρχιτεκτόνων. Τιμήθηκαν η Μαργαρίτα Κρητιώτη, αρχιτέκτονας, και η Πρεσβεία του Βασιλείου της Ολλανδίας στην Κύπρο με το «Αρχιτεκτονικό Βραβείο Συλλόγου Αρχιτεκτόνων Κύπρου 2022». Οι εργασίες της Συνέλευσης ολοκληρώθηκαν με αρχαιρεσίες κατά τις οποίες εξελέγη το νέο Διοικητικό Συμβούλιο. Κατά την Έκτακτη Συνεδρία στις 26-09-2022, το Διοικητικό Συμβούλιο του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων Κύπρου καταρτίστηκε σε σώμα ως ακολούθως • ΔΙΚΑΙΟΣ Άλκης – Πρόεδρος • ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΟΥ Μύρια – Αντιπρόεδρος Δημοσίων Σχέσεων

• ΦΕΡΑΙΟΣ Παύλος – Αντιπρόεδρος Οικονομικής Διαχείρισης • ΣΟΛΩΜΟΥ Χάρης – Γενικός Γραμματέας • ΚΑΖΑΜΙΑΣ Μάριος –Ταμίας • ΓΕΩΡΓΙΑΔΟΥ Κάριν – Συντονιστής Εκδηλώσεων • ΜΕΝΤΕΣΙΔΟΥ Αθηνά – Γραμματέας Φοιτητών & Νέων Αρχιτεκτόνων • ΚΥΡΙΑΚΙΔΗΣ

αναδείξουν την αναγκαιότητα και την ανεκτίμητη προσφορά των αρχιτεκτόνων στην εξέλιξη της κοινωνίας και του πολιτισμού εν γένει. Ο Πρόεδρος Αναστασιάδης σημείωσε ότι σε αυτό το πλαίσιο έχει θεσμοθετηθεί ανά τριετία ο Διαγωνισμός Κρατικών Βραβείων Αρχιτεκτονικής, με στόχο τη δημόσια αναγνώριση εξαιρετικών δειγμάτων σύγχρονης Αρχιτεκτονικής στον τόπο μας. Ενδεικτική δράση, πρόσθεσε, αποτελεί και η διοργάνωση εκδηλώσεων για τις Ευρωπαϊκές Ημέρες Κληρονομιάς, που συντονίζονται από το Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως του Υπουργείου Εσωτερικών. Σημείωσε ότι καταβάλλονται προσπάθειες προώθησης αναπτυξιακών έργων, μέσα από ένα σύστημα ευέλικτων διαδικασιών, καθώς επίσης αναβάθμισης και εκσυγχρονισμού των προσφερόμενων υπηρεσιών, οι οποίες καταγράφουν μέχρι στιγμής θετικά αποτελέσματα. Ο κ. Αναστασιάδης έφερε ως ενδεικτικό παράδειγμα τον σχεδιασμό και την υλοποίηση της Νέας Πολιτικής Αδειοδότησης, με την οποία εισήχθη η διαδικασία ταχείας αδειοδότησης οικιστικών αναπτύξεων. Ταυτόχρονα, είπε, εφαρμόστηκε για πρώτη φορά η δυνατότητα ηλεκτρονικής υποβολής αιτήσεων για χορήγηση πολεοδομικής άδειας στις Πολεοδομικές Αρχές του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως, και αντίστοιχα αιτήσεων για έκδοση άδειας οικοδομής στις πέντε Επαρχιακές Διοικήσεις ώστε, πέραν του απαιτούμενου εκσυγχρονισμού των Αρχών Αδειοδότησης, να δοθεί λύση στα προβλήματα και στις

αδυναμίες, που δημιουργήθηκαν

της πανδημίας. Μεταξύ άλλων, ο Πρόεδρος

ο γενικός διευθυντής του Υπουργείου Εσωτερικών, δρ Κώστας Κωνσταντίνου, αναφέρθηκε ότι «ο τόπος μας, όσον αφορά τα αναπτυξιακά έργα, εξελίσσεται και ακολουθεί μια ανοδική πορεία, στην οποία οι επιστήμονες αρχιτέκτονες έχουν καίριο ρόλο να διαδραματίσουν». Όπως είπε: «Είναι άξιο επαίνου το γεγονός ότι οι δράσεις και οι πρωτοβουλίες των αρχιτεκτόνων αγκαλιάζουν και τους νέους φοιτητές Αρχιτεκτονικής, στους οποίους προσφέρετε απλόχερα την υποστήριξη,

Δημοκρατίας ανέφερε ότι έχει τεθεί σε χρήση από τις πέντε Πολεοδομικές Αρχές του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως, το Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα «Ιππόδαμος», μέσω του οποίου οι πολεοδομικές αιτήσεις για μέχρι δύο μονάδες κατοικίας σε οικόπεδο ή σε υπό δημιουργία οικόπεδο, υποβάλλονται και τυγχάνουν ηλεκτρονικής διαχείρισης. Ανέφερε, επίσης, ότι η κυβέρνηση προσβλέπει στην περαιτέρω αγαστή συνεργασία με τον Σύλλογο Αρχιτεκτόνων Κύπρου, προκειμένου να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά διάφορα ζητήματα, που χρήζουν βελτίωσης και εκσυγχρονισμού. Εξέφρασε δε θερμά συγχαρητήρια στο απερχόμενο Διοικητικό Συμβούλιο για την πολυεπίπεδη και εθελοντική του δράση, καθώς και σε όσους στήριξαν με τη συμβολή τους το αξιόλογο και απαιτητικό έργο του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων Κύπρου.

Elkem

Με στόχο τη μεθοδική ανάπτυξη, η πλατφόρμα «Λεμεσός: μετά την ανάπτυξη τι;» διοργάνωσε σειρά εκδηλώσεων (εργαστήρια, προβολές ταινιών, εικαστικές εκθέσεις και περφόρμανς) μέσα από τις οποίες κάλεσε τους συμμετέχοντες να εξερευνήσουν το Τοπίο της Λεμεσού, υπό τη θεματική τοπίωντροπες, εισάγοντας στην άγνωστη Ευρωπαϊκή Σύμβαση για το Τοπίο το θεσμικό εργαλείο για προαγωγή, προστασία, διαχείριση και σχεδιασμό τοπίων. Επιμελητές των εκδηλώσεων ήταν η Μαρία Λιανού (εικαστικός) και ο Αλέξανδρος Χριστοφίνης (αρχιτέκτονας - μηχανικός). Για τη διοργάνωση συνεργάστηκαν το Υφυπουργείο Πολιτισμού, το ΕΤΕΚ, ο Σύλλογος Αρχιτεκτόνων, το Θέατρο Ριάλτο και ο Δήμος Λεμεσού. Ο κύκλος δράσεων ξεκίνησε την ημέρα αρχιτεκτονικής (3 Οκτωβρίου),

Ριάλτο, στην

Κωνσταντή. Χαιρέτισαν επίσης οι: Νεόφυτος Χαραλαμπίδης, αντιδήμαρχος Λεμεσού, Άλκης Δίκαιος, πρόεδρος Συλλόγου Αρχιτεκτόνων Κύπρου και Ηρακλής Αχνιώτης, διευθυντής Επαρχιακού Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως Λεμεσού. Η κινηματογραφική διασκευή του ομώνυμου αμφιλεγόμενου αριστουργήματος της Ayn Rand παρατηρεί έναν ασυμβίβαστο οραματιστή αρχιτέκτονα, ο οποίος «ηρωοποιείται» περιφρονώντας το συλλογικό φαντασιακό, τα δημοφιλή πρότυπα, και το συλλογικό επιζητώ. Στις 24 Οκτωβρίου παρουσιάστηκε η ταινία EARTΗ του Nikolaus Geyrhalter. Σημειώνεται ότι η ολοκλήρωση

Η Ε ΚΘΕΣΗ Καλλιτέχνες: Αντρέας Αντωνίου, Peter Eramian, Παναγιώτης Δουκανάρης, Μαρίνα Κασσιανίδου, Έλενα Κοτασβήλι, Αλέξης Βαγιανός, Μιχάλης Κοραής, The o Mass Lexileictous, Λοΐζος Ολύμπιος, Αλέξανδρος Τζάννης, Λεόντιος Τουμπουρής, Μιχάλης Παπαμιχαήλ, Μάρω Φασουλή, Έφη Χαλιορή. «Τι σημαίνει να κατοικείς (σε) ένα τοπίο; Όχι απλώς να το αντιλαμβάνεσαι από μακριά; Αλλά να είσαι μέσα σε

Περιήγηση με λεωφορείο και μια 45λεπτη διάλεξη, Δημοτικές Εργατικές Κατοικίες Λεμεσού • 05 ΝΟΕ_Σαβ. 14:00 - ΕΛ Ξενάγηση

CYS

Μετάφραση

για τις Υπηρεσίες Μετάφρασης

Ο Κυπριακός Οργανισμός Τυποποίησης (CYS) έχει προχωρήσει στην υιοθέτηση του ευρωπαϊκού προτύπου CYS EN ISO 17100:2016 ως κυπριακού στην ελληνική γλώσσα. Το πρότυπο αποτελεί χρήσιμο εργαλείο για τους παρόχους που επιθυμούν να εφαρμόσουν τις πρόνοιές του με σκοπό την προσφορά ποιοτικών υπηρεσιών μετάφρασης. Συγκεκριμένα, το CYS EN ISO 17100 παρέχει απαιτήσεις για τις βασικές διαδικασίες, τους πόρους και άλλες πτυχές που είναι απαραίτητες για την παροχή ποιοτικής υπηρεσίας μετάφρασης και η οποία πληροί τις απαιτούμενες προδιαγραφές. Η εφαρμογή του δύναται να οδηγήσει τον πάροχο υπηρεσιών μετάφρασης (TSP) στην πιστοποίηση και να αποδείξει τη συμμόρφωση των μεταφραστικών υπηρεσιών του σύμφωνα με τις πρόνοιες του προτύπου, έτσι ώστε να παρέχεται μια υπηρεσία μετάφρασης που θα ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις του πελάτη. Οι απαιτήσεις μπορεί να περιλαμβάνουν αυτές του πελάτη, του ίδιου του παρόχου και τυχόν άλλες οδηγίες, καλές πρακτικές ή απαιτήσεις νομοθεσίας. Το CYS EN ISO 17100:2016 δεν εφαρμόζεται στις υπηρεσίες διερμηνείας. Για τους ενδιαφερόμενους, το πρότυπο διατίθεται προς πώληση από το Κέντρο Πληροφόρησης και Εξυπηρέτησης (ΚΕΠΕ) στα γραφεία του CYS. Η τιμή πώλησής του CYS EN ISO 17100 στην ελληνική γλώσσα ανέρχεται στα €50,00+ΦΠΑ (5% για πρότυπα σε έντυπη μορφή και 19% για πρότυπα σε ηλεκτρονική μορφή). * Σημείωση: Στην ελληνική έκδοση του προτύπου, δεν συμπεριλαμβάνεται η τροποποίηση Α1:2017, η οποία είναι διαθέσιμη μόνο στην αγγλική γλώσσα.

Επιτάχυνση των διαδικασιών και χορήγηση εγκρίσεων στο Σχέδιο Εξοικονομώ - Αναβαθμίζω

Τα νανοϋλικά στη ζωή μας

Tα νανοϋλικά είναι πολύ μικρά σωματίδια ορατά μόνο με το μικροσκόπιο. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή όρισε τα νανοϋλικά ως υλικά που τα σωματίδιά τους διαθέτουν τουλάχιστον μία εξωτερική διάσταση μήκους 1-100 νανομέτρων (10-9 m). Στην Εικόνα Α φαίνονται σχηματικά οι ενδεικτικές διαστάσεις διαφόρων μεγεθών. Τα νανοϋλικά δεν είναι ουσίες που παράγονται μόνο στο εργαστήριο. Τα νανοϋλικά υπάρχουν παντού στη φύση (π.χ. στη γύρη, στην άμμο), αλλά μπορούν επίσης να δημιουργηθούν από ανθρώπινες δραστηριότητες (π.χ. καυστήρες πετρελαίου, εξατμίσεις αυτοκινήτων, καύση κεριών). Αυτό που προκαλεί τη σημαντική διαφοροποίηση στις ιδιότητες ενός νανοϋλικού είναι το πολύ μικρό μέγεθος των σωματιδίων του. Στη νανοκλίμακα, οι φυσικές, χημικές και βιολογικές ιδιότητες των υλικών διαφέρουν εκπληκτικά σε σχέση με τη συμπεριφορά του υλικού στη συνήθη μορφή του. Τις περισσότερες φορές, όταν μια χημική ουσία είναι σε μορφή νανοϋλικού, μπορεί να παρουσιάζει βελτιωμένες χημικές, φυσικές, ηλεκτρικές, μηχανικές ή και άλλες ιδιότητες. Αποτέλεσμα της σημαντικής διαφοροποίησης των ιδιοτήτων ενός υλικού σε νανομορφή μπορεί να είναι η αύξηση της ηλεκτρικής ή μαγνητικής αγωγιμότητάς του, η βελτίωση των οπτικών ή των επιφανειακών του ιδιοτήτων κ.ά. Με τη νανοτεχνολογία ο άνθρωπος κατάφερε να δημιουργήσει, με τεχνητά μέσα, νέα και πρωτοπόρα υλικά, συσκευές και συστήματα σε

νανομορφές, τα οποία βρίσκουν ολοένα και περισσότερες εφαρμογές που βασίζονται στις βελτιωμένες ιδιότητες. Τα τελευταία χρόνια, η νανοτεχνολογία εξαπλώνεται ραγδαία. Μεγάλος αριθμός προϊόντων καθημερινής χρήσης περιέχει νανοϋλικά. Διαρκώς παράγονται όλο και πιο αποδοτικές μπαταρίες, επιχρίσματα επιφανειών, αντιβακτηριδιακά ενδύματα, καλλυντικά και φάρμακα, ακόμα και τρόφιμα, ενώ αναπτύσσονται νέα πεδία εφαρμογής σε τομείς όπως είναι η ιατρική, η περιβαλλοντική προστασία και η ενεργειακή απόδοση. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η χρήση του νανο-Διοξείδιου του Τιτανίου (TiO2) σε διάφορες εφαρμογές στη βιομηχανία χρωμάτων. Το TiO2 στη νανομορφή του, ενώ είναι αδιαφανές, έχει αυξημένη ικανότητα απορρόφησης της υπεριώδους (UV) ακτινοβολίας. Έτσι, δημιουργεί μια εξαιρετική ανακλαστική επίστρωση, εξασφαλίζοντας τη μακροζωία του χρώματος και την προστασία του υποστρώματος. Σε εξωτερικές εφαρμογές, χρώματα που περιέχουν νανο-TiO2 οδηγούν σε σημαντική εξοικονόμηση ενέργειας σε ζεστές και τροπικές περιοχές αφού, με την αυξημένη ανάκλαση του φωτός, μειώνουν την ανάγκη για κλιματισμό. Επιπρόσθετα, στη βιομηχανία καλλυντικών, η απορρόφηση της UV ακτινοβολίας και η διαφάνεια επιτρέπουν την αποτελεσματική χρήση του νανο-TiO2, ως προστατευτικού, έναντι της UV ακτινοβολίας συστατικού, στα αντιηλιακά προϊόντα.

διαφόρων μεγεθών.

ανάγκη επαρκούς αξιολόγησης

εγείρει

κινδύνων που μπορεί αυτά να ενέχουν, καθώς επίσης και την ανάγκη για διαχείριση των επιπτώσεών τους, στους εργαζόμενους που τα χειρίζονται, τους καταναλωτές που τα χρησιμοποιούν και το περιβάλλον όπου απορρίπτονται. Η έκθεση των εργαζομένων και του κοινού σε προϊόντα νανοτεχνολογίας έχει χαρακτηρισθεί ως αναδυόμενος κίνδυνος. Λόγω του μικρού τους μεγέθους, τα νανοσωματίδια μπορούν να εισέρχονται στο ανθρώπινο σώμα μέσω της εισπνοής, της κατάποσης και του δέρματος. Οι πιο σημαντικές επιπτώσεις των νανοϋλικών παρατηρούνται στους πνεύμονες και περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, φλεγμονή και βλάβη των ιστών, πνευμονική ίνωση και δημιουργία όγκων. Επίσης, μπορεί να προσβληθεί το καρδιαγγειακό σύστημα. Εκτός από τους πνεύμονες, έχει διαπιστωθεί ότι τα νανοϋλικά επηρεάζουν και άλλα όργανα και ιστούς όπως το ήπαρ, τα νεφρά, την καρδιά, τον εγκέφαλο, το σκελετικό σύστημα και τους μαλακούς ιστούς. Πρόσφατη μελέτη έχει αναδείξει τον κίνδυνο από τις επιπτώσεις της

απορρόφησης νανοϋλικών στον εγκέφαλο του ανθρώπου. Η μελέτη έδειξε ότι νανοϋλικά των Οξειδίων του Αργύρου και του Ψευδαργύρου, που συχνά περιέχονται σε καταναλωτικά αγαθά, έχουν τη δυνατότητα να διαπερνούν τη μεμβράνη του εγκεφάλου και να επηρεάζουν την κυτταρική δράση. Άλλες μελέτες σε αρουραίους έδειξαν ότι ορισμένα νανοσωματίδια έχουν περισσότερες πιθανότητες να προκαλέσουν φλεγμονή και καρκίνο από ό,τι τα σωματίδια της ίδιας χημικής ουσίας, μεγαλύτερου μεγέθους. Στην Εικόνα Β φαίνονται διαγραμματικά ορισμένες ασθένειες που σχετίζονται με την έκθεση σε νανοϋλικά. Στο πλαίσιο του καλύτερου ελέγχου των προϊόντων νανοτεχνολογίας που κυκλοφορούν στην αγορά, διάφορες χώρες έχουν ξεκινήσει την προσπάθεια τήρησης Αρχείου για τα προϊόντα αυτά. Ελάχιστοι Κανονισμοί της ΕΕ περιλαμβάνουν ρητές νομικές απαιτήσεις για τα νανοϋλικά όπως οι Κανονισμοί για τα καλλυντικά και για τα νέα τρόφιμα. Στο πλαίσιο του Κανονισμού REACH, η νομική υποχρέωση των κατασκευαστών και των εισαγωγέων να καταχωρίσουν και να αποδείξουν την ασφάλεια της χρήσης των χημικών ουσιών που χρησιμοποιούν ισχύει και για τις χημικές ουσίες που βρίσκονται σε νανομορφή. Στην Ευρώπη έχει ήδη δημιουργηθεί το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο Νανοτεχνολογίας (European Union Observatory for Nanomaterials [EUON]) που βρίσκεται στην ιστοσελίδα του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Χημικών Προϊόντων (ECHA) και παρέχει πληροφορίες για χημικές ουσίες που υπάρχουν σε νανομορφές. Περισσότερες πληροφορίες για τα νανοϋλικά μπορείτε να βρείτε στην ιστοσελίδα του ECHA και το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο (https://bit. ly/3CdAnny). ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

σε κίνδυνο πρόσωπα στην εργασία

άλλα

(α) Παράλειψη

μέτρων πριν από την έναρξη εργασιών κατεδάφισης με αποτέλεσμα την κατάρρευση μέρους κτηρίου. 2. Την εταιρεία «ΣΩΤΗΡΗΣ ΝΕΤΙΑΤΗΣ & ΥΙΟΙ ΛΤΔ» που δραστηριοποιείται, μεταξύ άλλων, σε εκτέλεση εργασιών σε εργοτάξια, σε συνολικό πρόστιμο €3.000 για τις πιο κάτω παραβάσεις των περί Ασφάλειας

μέρους κτηρίου. (β) Παράλειψη μέσω αρμόδιου προσώπου της, προτού αρχίσει η εκτέλεση της εργασίας κατεδάφισης που ανέλαβε, να ενημερώσει σχετικά τον συντονιστή εκτέλεσης ή άλλο αρμόδιο πρόσωπο για τον γενικό συντονισμό των εργασιών στο εργοτάξιο. 3. Επίσης, το Δικαστήριο καταδίκασε εμπλεκόμενο πρόσωπο σε συνολικό πρόστιμο €2.500 για τις παρακάτω παραβάσεις των περί Ασφάλειας και Υγείας (Ελάχιστες Προδιαγραφές για Προσωρινά ή Κινητά Εργοτάξια) Κανονισμών: (α) Παράλειψη να μεριμνήσει ώστε να ληφθούν επαρκή και κατάλληλα μέτρα πριν από την έναρξη των εργασιών.

Εικόνα Β: Σχηματικά οι διαστάσεις

Με αυτό το άρθρο θα θέλαμε να εκφράσουμε την έντονη ανησυχία μας για το μέλλον της Χονδρικής Αγοράς Λευκωσίας αφότου αξιολογήθηκε ως επικίνδυνη από το Τεχνικό Τμήμα του Δήμου Λευκωσίας (Δήμος Λευκωσίας, 2022. Επικίνδυνες οικοδομές. Ανακτήθηκε από https://www. nicosia.org.cy/el-GR/news/dangerours-buildings/). Παρά τις πολλαπλές αξίες που φέρει, οι οποίες την καθιστούν έργο σημαντικής αρχιτεκτονικής και πολιτιστικής κληρονομιάς, δεν έχει κηρυχθεί διατηρητέα μέχρι στιγμής, και ως εκ τούτου το μέλλον της είναι αβέβαιο και οι αξίες που εμπεριέχει δύνανται να χαθούν λόγω φθοράς ή μέσω πιθανής κατεδάφισής της. Η Χονδρική Αγορά Λευκωσίας, η οποία βρίσκεται στο Καϊμακλί, πλησίον της βιοτεχνικής περιοχής Αμμοχώστου (https://www.facebook. com/groups/cypriotmodernism/permalink/1802971983331290/) και λειτουργεί έως και σήμερα στεγάζοντας φθαρτέμπορες, κρεοπώλες και άλλους εμπόρους χονδρικής πώλησης, αποτελεί ένα αξιόλογο δημοτικό κτηριακό συγκρότημα της περιόδου της ανεξαρτησίας στην Κύπρο πριν από τον πόλεμο (1960-1974), έχει αρχιτεκτονικές, ιστορικές, τεχνολογικές και άλλες αξίες σε τοπικό και παγκύπριο επίπεδο. Την τελευταία δεκαπενταετία, μέσω τοπικών αλλά και διεθνών δημοσιεύσεων, έχει αναγνωριστεί ως ένα από τα σημαντικότερα κτήρια του κυπριακού μοντερνισμού (Σημείωση 1). ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ Για τον σχεδιασμό της παραπάνω αγοράς το Δημοτικό Συμβούλιο Λευκωσίας προκήρυξε το 1965 αρχιτεκτονικό διαγωνισμό. Το πρώτο βραβείο του διαγωνισμού κέρδισε η σχεδιαστική πρόταση των αρχιτεκτονικών γραφείων Ζεμπύλα και Κυθρεώτη, Βαφεάδη και Οικονόμου (Εικ. 1) – Σημείωση 2. Η κατασκευή της αγοράς οργανώθηκε σε δύο φάσεις, με την πρώτη να ολοκληρώνεται το 1967 και να περιλαμβάνει τα δυτικά κτήρια, στα οποία βρίσκονταν χωροθετημένες χρήσεις διοίκησης, χονδρικής πώλησης, ιχθυοπωλεία, αποθήκες και χώροι δημοσίων διευκολύνσεων, όπως παραρτήματα τραπεζών, ταχυδρομείου και τηλεγραφείου, καθώς και τηλεφωνικοί θάλαμοι. Η πρώτη φάση κατασκευής είχε κοστολογηθεί στις 50.000 λίρες (Γραφείο Δημόσιων Πληροφοριών, Ανακοινωθέν, Κυπριακή Δημοκρατία, 10 Σεπτεμβρίου 1966). Η δεύτερη φάση κατασκευής της αγοράς, η οποία δεν πραγματοποιήθηκε σύμφωνα με τον

πρότασης για τον Αρχιτεκτονικό Διαγωνισμό. Φωτογραφικό υλικό από αρχείο Οικονόμου: Αρχιτέκτονες & Μηχανικοί. ων και καταστημάτων, καθώς και αίθουσες αναψυχής και συνελεύσεων των εμπόρων (σχεδιασμένα σε συνέχεια του κτηρίου διοίκησης προς τα βόρεια), περισσότερα κτήρια χονδρικής πωλήσεως προς τα ανατολικά, επέκταση του χώρου της ψαραγοράς προς τα δυτικά καθώς και χώρο πώλησης λουλουδιών και φυτών (Από αρχείο Οικονόμου: Αρχιτέκτονες & Μηχανικοί).

σχεδιασμός

Τα κύρια κτήρια της αγοράς, εμβαδού περί τα 400 m2, είναι κατασκευασμένα από πλαίσια ανεπίχριστου οπλισμένου σκυροδέματος με πληρώσεις από οπτόπλινθους. Ο καθένας από τους κτηριακούς όγκους αποτελείται από έξι τμήματα, το καθένα με πατάρι που καλύπτει περίπου το 60% του εμβαδού της κάτοψης. Οι πλάκες οροφής είναι κατασκευασμένες σε δύο διαφορετικές στάθμες με την ψηλότερη επίπεδη πλάκα να οριοθετεί τους χώρους των παταριών. Η διαφορά ύψους των πλακών επέτρεψε τη δημιουργία φεγγιτών οι οποίοι προσφέρουν φυσικό φωτισμό σε όλο το βάθος των χώρων ενώ ταυτόχρονα επιτρέπουν και τη ροή αέρα για μείωση της θερμοκρασίας στο εσωτερικό (Εικ. 2). Η κεκλιμένη πλάκα δημιουργεί προβόλους και εκτός των κλειστών χώρων των καταστημάτων για σκίαση και προστασία από τη βροχή, επιτρέποντας την επέκταση της λειτουργίας της αγοράς εξωτερικά (Εικ. 3). Είναι εμφανές ότι οι αρχιτέκτονες της κατασκευής έλαβαν υπόψη τους το κλίμα και τον προσανατολισμό στον σχεδιασμό των κατασκευών αυτών. Στον σχεδιασμό του συμπλέγματος εμπλέκονται από τους σημαντικότερους αρχιτέκτονες του μοντερνισμού στην Κύπρο, στην οποία μετέφεραν και εφάρμοσαν τις δυτικές ιδέες για τη μοντέρνα αρχιτεκτονική μετά τις σπουδές τους στο εξωτερικό. Αξιοσημείωτες είναι οι ομοιότητες

ων οι οποίες σηματοδοτούν τη μετάβαση από την αγροτική κοινωνία στη νέα οικονομία της μοντέρνας εποχής μετά την ανεξαρτησία στην Κύπρο. Ταυτόχρονα οι νέες τεχνολογικές δυνατότητες της χρήσης του οπλισμένου σκυροδέματος το κατέστησαν το κατάλληλο υλικό για τη δημιουργία των αρχιτεκτονικών μορφών που γεφυρώνουν μεγάλα ανοίγματα τα οποία απαιτούνταν στη στέγαση χρήσεων όπως οι αγορές. Ο σχεδιασμός της Χονδρικής Αγοράς Λευκωσίας παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον όσον αφορά την ανάπτυξη της τυπολογίας κτηρίων εμπορικών χρήσεων και την εξέλιξή τους στον 20ό αιώνα, και ειδικότερα τα κτήρια αγορών. Η αρχιτεκτονική της αξία σχετίζεται επίσης με την οικοδομική τεχνολογία που χρησιμοποιήθηκε στην κατασκευή τού σύνθετης γεωμετρίας κελύφους οπλισμένου σκυροδέματος της οροφής και των στεγάστρων (Εικ. 6), αλλά και με τις γλυπτικές μορφές που αυτά έχουν προσλάβει με τον σχεδιασμό τους.

ση και η ραγδαία αύξηση του πληθυσμού των πόλεων ταυτόχρονα με τις καινούργιες δυνατότητες που δημιούργησε η ευρεία χρήση των μηχανοκίνητων οχημάτων. Οι χονδρικές αγορές αποτελούν μια τυπολογία κτηρί-

5 (α): Coyoacan Market, 1955

mercado-de-coyoac%C3%A1ncalle-ignacio.

Εικ. 5 (β): Queensgate Market στο Huddersfield, στο Ηνωμένο Βασίλειο (δεξιά). Ανακτήθηκε από https://bluecote.tumblr.com/ post/182685702675/queensgatemarket-huddersfield-1968-70.

Λόγω των λιγοστών επεμβάσεων στο κτήριο διασώζεται σε μεγάλο βαθμό η αρχική του μορφή και υλικότητα, και μαζί με αυτές και η αισθητική και τεχνολογική του αξία στο επίπεδο του σχεδιασμού και της κατασκευής. Η Χονδρική Αγορά της Λευκωσίας έχει παράλληλα ιστορική αξία, λόγω της σημαντικής χρήσης που φιλοξένησε για πολλές δεκαετίες. Ως κτήριο αγοράς στη συγκεκριμένη τοποθεσία συνδέεται με τον εμπορικό / βιομηχανικό χαρακτήρα της περιοχής, στην οποία λειτούργησε και το ιστορικό κτήριο του ΣΟΠΑΖ. Εξυπηρέτησε μια κομβική λειτουργία του αστικού χώρου, ρυθμίζοντας το εμπόριο των αγροτοκτηνοτροφικών προϊόντων στην πρωτεύουσα, υποβοηθώντας με τη λειτουργία της τα πρώτα μετααποικιακά χρόνια τον επιδιωκόμενο εκμοντερνισμό (Σημ. 6). Η Χονδρική Αγορά της Λευκωσίας όπως και το ΣΟΠΑΖ, που «σταδιακά αποτέλεσαν τοπόσημα της πόλης και

κενά ή φαίνονται τα αδρανή χωρίς την τσιμεντοκονία, πιθανώς λόγω κακής ανάμιξης του σκυροδέματος και μη επαρκούς συμπύκνωσης κατά τη φάση κατασκευής. Επιπλέον φαίνονται λευκές αποθέσεις (ασβεστώματα) και υγρασίες, φαινόμενα που μπορούν να αποδοθούν στις μη επαρκείς απορροές των όμβριων υδάτων, όπως επίσης και στην μη επαρκή ή φθαρμένη υγρομόνωση στις πλάκες οροφής. Επιπλέον, λόγω του ότι το σκυρόδεμα είναι ανεπίχριστο, πιθανόν να υπάρχει εκτεταμένη ενανθράκωση στα δομικά μέλη. Η ενανθράκωση με τη σειρά της, μαζί με την υγρασία και το πολύ μικρό πάχος επικάλυψης, φαίνεται σε κάποια σημεία να έχει οδηγήσει στην οξείδωση του χαλύβδινου οπλισμού, ο οποίος με τη σειρά του διογκώνεται και αποφλοιώνει το σκυρόδεμα της επικάλυψης. ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΚΑΙ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ Λαμβάνοντας υπόψη την επικινδυνότητα των οικοδομών όπως έχει αυτή εκτιμηθεί, υποστηρίζουμε πως είναι πολύ σημαντικό η Χονδρική Αγορά Λευκωσίας να τύχει κατάλληλης διαχείρισης, και να γίνουν αμέσως οι απαραίτητες ενέργειες για την προστασία της ως αρχιτεκτονικό σύνολο. Είναι σημαντικό να επισκευαστεί αμέσως με τον ενδεδειγμένο τρόπο και να ενισχυθεί, με σκοπό τη μελέτη και τη διατήρηση των αξιών της, συμπεριλαμβανομένων του δημόσιου χαρακτήρα και της κοινωνικής της σημασίας. Πέραν των αρμόδιων αρχών σε αυτή τη διαδικασία σημαντικός είναι και ο ρόλος της δημόσιας διαβούλευσης και η συμβολή των ίδιων των πολιτών, για την απόφαση του μέλλοντος της Χονδρικής Αγοράς και των πιθανών σεναρίων/προτάσεων επανάχρησής της. Αντρούλα Γεωργίου, Ειδικός Επιστήμονας Διδασκαλίας και Έρευνας, Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών και Μηχανικών Περιβάλλοντος, Πανεπιστήμιο Κύπρου Πόπη Ιακώβου, Λέκτορας, Τμήμα Αρχιτεκτονικής, Πανεπιστήμιο Κύπρου, Γιώργος Μεσαρίτης, Πολιτικός Μηχανικός, Μελετητικό Γραφείο Πολυτία Αρμός Μιχάλης Σιούλας PhD, Αρχιτέκτονας Αιμιλία Σιάντου, PhD, Αρχιτέκτονας ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

1. (i) Docomomo Cyprus (2014). Cyprus 100 [most] important buildings, sites and neighbourhoods. Ανακτήθηκε από https://issuu.com/docomomo.cyprus/docs/_imp ortantbuildingsdocomomocy_18_04, (ii) Υπουργείο Εσωτερικών, Τμήμα Πολεοδομίας & Οικήσεως, Σύλλογος Αρχιτεκτόνων Κύπρου, & Σύνδεσμος Πολιτικών Μηχανικών και Αρχιτεκτόνων Κύπρου, 2009. Ευρωπαϊκές Ημέρες Κληρονομιάς: Μαθαίνοντας από την Κληρονομιά του Μοντέρνου. Λευκωσία: Υπουργείο Εσωτερικών, Τμήμα Πολεοδομίας & Οικήσεως, (iii) Fereos, S., and Phokaides, P., 2006. Modern Architecture in Cyprus Between the 1930s and 1970s: The Search for Modern Heritage. Docomomo Journal 35.

2. Εφημερίδα «Μάχη», Σάββατο 19 Ιουνίου 1965 (πρωτοσέλιδο). Στην ίδια συνεργασία αρχιτεκτονικών γραφείων είχε ανατεθεί προηγουμένως και ο σχεδιασμός της Δημοτικής Αγοράς (λιανικής πώλησης) Παλαιού Δημαρχείου, στο κέντρο της εντός των τειχών πόλης.

3. Pyla, P. and Phokaides, P., 2009. Architecture and Modernity in Cyprus. EAHN Newsletter No 2/09 [Newsletter of the European Architectural Historians Network].

4. Royal Institute of British Architects. Brutalism. Ανακτήθηκε από https://www.architecture. com/explore-architecture/brutalism.

5. Historic England. Queensgate Market Official list entry. Ανακτήθηκε από https:// historicengland.org.uk/listing/the-list/list-entry/1391505?section=official-list-entry.

6. Σιούλας, Μ. και Ιακώβου, Π., 2021, «Η Ζωή των Κτηρίων», Οδηγός Έκθεσης, Past-forward: Stavros Economou Unarchived, Κρατική Πινακοθήκη Σύγχρονης Τέχνης - ΣΠΕΛ.

7. Historic England, 2017. Commerce and Exchange Buildings, Listing Selection guide. Ανακτήθηκε από https://historicengland.org.uk/images-books/publications/dlsgcommerce-exchange-buildings/.

Το γήινο περιβάλλον και οι επιδράσεις του ανθρώπου σε αυτό δεν περιορίζονται μόνο στην ξηρά και στη θάλασσα, αλλά εκτείνονται και στα όρια του Διαστήματος. Από την εκτόξευση του Sputnik, του πρώτου δορυφόρου το 1957, και του σοκ που προκάλεσε κυρίως στις δυτικές χώρες, ο αριθμός των αντικειμένων σε τροχιά έχει αυξηθεί εκθετικά. Τότε, σε όλο τον κόσμο, ενθουσιώδεις ερασιτέχνες συντονίστηκαν για να ακούσουν

εκπομπής του Sputnik, τα οποία σηματοδότησαν μια νέα

εποχή. Την εποχή του Διαστήματος και της κούρσας που

Το 1961, η πρώτη επανδρωμένη πτήση έσπασε το φράγμα της γήινης ατμόσφαιρας, θέτοντας σε τροχιά τον Yuri Gagarin, και από τότε πολλές ιδιωτικές εταιρείες έχουν μπει στην κούρσα του Διαστήματος. 65 χρόνια από την πρώτη μοναχική περιφορά του Sputnik γύρω από τη Γη, η περιοχή αυτή του Διαστήματος έχει καταστεί αρκετά συνωστισμένη. Το Διάστημα δεν είναι πλέον απρόσιτο, και το μεγάλο κενό από τη στρατόσφαιρά μας και πέρα δεν ήταν ποτέ πιο κοντά, και αυτό συνεπάγεται σημαντικούς κινδύνους. Σήμερα, γύρω στους 7.500 δορυφόρους είναι σε λειτουργία σε ύψος κάτω των 2.000 km, που αποτελεί το άνω όριο της Χαμηλής Γήινης Τροχιάς ή Low-Earth Orbit (LEO). Περισσότερο από το 1/3 αυτών τέθηκαν σε τροχιά τα τελευταία 2 χρόνια, και έπονται ακόμα περισσότεροι. Οι προτεινόμενες εκτοξεύσεις από ιδιωτικές εταιρείες όπως η SpaceX και η Amazon αναμένεται να οδηγήσουν τον αριθμό των δορυφόρων χαμηλής τροχιάς σε περισσότερους από 45.000! Οι δορυφόροι, εντούτοις, αντιπροσωπεύουν μόνο ένα μικρό ποσοστό των αντικειμένων που περιφέρονται γύρω από τον πλανήτη μας. Τα διαστημικά σκουπίδια ή «space junk» αποτελούν ένα διαρκώς αυξανόμενο πρόβλημα. Η NASA παρακολουθεί γύρω στα 27.000 κομμάτια διαστημικών σκουπιδιών μεγαλύτερα από μια μπάλα του τένις, απομεινάρια οχημάτων εκτόξευσης, κομμάτια παλιών διαστημοπλοίων, μέχρι εργαλεία και σακούλια σκουπιδιών από τα διαστημόπλοια. Επιπρόσθετα, υπάρχουν κατά προσέγγιση 1 εκατομμύριο διαστημικά σκουπίδια μεγαλύτερα από ένα βότσαλο, και ακόμα 330 εκ. μεγέθους μεταξύ 1 mm και 1 cm. Όλα αυτά τα αντικείμενα ταξιδεύουν με ταχύτητα 25.000 km/h, ή 7 km/s. Σε αυτή την ταχύτητα, ακόμα και ένα πολύ μικρό αντικείμενο μπορεί να προκαλέσει σημαντική ζημιά. Οποιεσδήποτε συγκρούσεις ή εκρήξεις που προκύπτουν, απλώς προσθέτουν στο πρόβλημα. Όταν για παράδειγμα η Ρωσία προχώρησε σε επιτυχή δοκιμή αντι-δορυφορικού πυραύλου τον Νοέμβριο 2021, δημιούργησε περισσότερα από 1.500 κομμάτια ανιχνεύσιμων διαστημικών σκουπιδιών. Ως αποτέλεσμα, τα μέλη του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού (ISS) κλήθηκαν να βρουν προληπτικό καταφύγιο στην κάψουλα διαφυγής. Ο ISS έχει συνολικά μετακινηθεί, για να αποφύγει τη σύγκρουση με διαστημικά σκουπίδια, 25 φορές από το 1999. Η μεγαλύτερη απειλή από τον συνωστισμό που παρατηρείται σε τροχιά,

είναι οι ζημιές που μπορεί να προκαλέσουν σε δορυφόρους σε λειτουργία. Οι δορυφόροι χαμηλής τροχιάς (LEO) χρησιμοποιούνται κυρίως για τηλεπισκόπηση και όλο και περισσότερο για τηλεπικοινωνίες. Παράλληλα, η τροχιά αυτή στρατιωτικοποιείται όλο και εντονότερα, φιλοξενώντας δορυφόρους παρακολούθησης και στρατιωτικών επικοινωνιών στα πεδία μάχης, κάτι που συνεπάγεται απρόβλεπτες γεωπολιτικές συνέπειες σε ενδεχόμενες συγκρούσεις. Τα διαστημικά σκουπίδια σε χαμηλή τροχιά αποτελούν κίνδυνο και για τις αποστολές πέραν της χαμηλής τροχιάς. Ο κίνδυνος είναι μικρός προς το παρόν, αλλά αυξάνεται σε συνάρτηση με την αύξηση του όγκου των διαστημικών σκουπιδιών. Στο χειρότερο πιθανό σενάριο, τα σκουπίδια θα μας εγκλωβίσουν εντελώς και θα αποκόψουν οποιαδήποτε μελλοντική εξερεύνηση του ηλιακού μας συστήματος, όπως προέβλεψε ο Kessler το 1978.

ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ KESSLER Τι θα συμβεί αν συνεχίσουμε να προσθέτουμε στον σωρό των διαστημικών σκουπιδιών; Το 1978, όταν η κούρσα του Διαστήματος ήταν σε έξαρση, ένας επιστήμονας της NASA, ο Donald Kessler, επιχείρησε να δώσει μια απάντηση στο ερώτημα. Ο Kessler ισχυρίστηκε ότι όταν ο αριθμός των αντικειμένων σε χαμηλή τροχιά φτάσει σε ένα κρίσιμο σημείο, τα κομμάτια από μια σύγκρουση θα μπορούσαν να ξεκινήσουν μια αλυσιδωτή αντίδραση συγκρούσεων. Αυτό εν τέλει θα δημιουργήσει ένα νέφος διαστημικών σκουπιδιών που θα περικυκλώσουν τον πλανήτη, καθιστώντας τον χώρο του Διαστήματος τόσο απροσπέλαστο όσο και άχρηστο. Οι χώρες των G7 δεσμεύτηκαν το 2021 να διαχειριστούν το πρόβλημα των διαστημικών σκουπιδιών, εκδίδοντας και μια κοινή ανακοίνωση, με την οποία αναγνώρισαν τη σημασία των κοινών προτύπων για τη βιώσιμη διαχείριση των διαστημικών δραστηριοτήτων, καλώντας οργανισμούς όπως ο ISO να συμβάλουν στην προστασία του διαστημικού περιβάλλοντος

Σήμερα, περίπου 7.500 δορυφόροι είναι σε λειτουργία σε ύψος κάτω των 2.000 km

τον σχεδιασμό και τη λειτουργία όλων των διαστημικών οχημάτων και προωθητικών μέσων, τα οποία είτε εκτοξεύονται ή περνούν από την περιοχή χαμηλής τροχιάς γύρω από τη Γη, διασφαλίζοντας ότι θα αφήσουν όσο το δυνατόν λιγότερα απόβλητα κατά τον ωφέλιμο χρόνο ζωής τους αλλά και μετά. Όταν για παράδειγμα ένας δορυφόρος έχει φτάσει στο τέλος του ωφέλιμου χρόνου ζωής του, μετατρέπεται σε ακόμα ένα μεγάλο κομμάτι αποβλήτου. Το ISO 24113 απαιτεί οι σχεδιαστές

KENTΡΙΚΑ ΓΡΑΦΕΙΑ Κερβέρου 8, 1016 Λευκωσία, Κύπρος ΤΑΧΥΔΡΟΜΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ Τ.Θ. 21826, 1513, Λευκωσία, Κύπρος ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΕΜΑΙL cyprus@etek.org.cy ΕΜΑΙL EΞΥΠΗΡΕΤΗΣΗΣ ΚΟΙΝΟΥ yemp@etek.org.cy

Τηλ: +35722877644 Φαξ: +35722730373 www.etek.org.cyΚεντρικά Γραφεία Οδός Κερβέρου 8, 1016 Λευκωσία Ταχυδρομική Διεύθυνση: Τ.Θ. 21826, 1513 Λευκωσία

Κεντρικό email: cyprus@etek.org.cy Email εξυπηρέτησης κοινού: yemp@etek.org.cy

Τηλέφωνο: 22877644 Φαξ: 22730373 www.etek.org.cy

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ

ΤΕΧΝΙΚΟ

ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ

ΚΥΠΡΟΥ

Τo Επιστημονικό Τεχνικό Επιμελητήριο Κύπρου (ΕΤΕΚ) είναι ο θεσμοθετημένος Τεχνικός Σύμβουλος της Πολιτείας και οργανισμός όλων των Κυπρίων Μηχανικών. Ιδρύθηκε με το Νόμο 224/1990 και είναι Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου με αιρετή Διοίκηση. Διαθέτει ιδιόκτητο κτίριο κεντρικών γραφείων και Υπηρεσία αναγκαία για την προώθηση των σκοπών του.

Το ΕΤΕΚ έχει σκοπό την προαγωγή της επιστήμης στους διάφορους τομείς που σχετίζονται με την ειδικότητα των Μελών του, της Μηχανικής και της Τεχνολογίας γενικά και την ανάπτυξή τους για αυτοδύναμη οικονομική, κοινωνική και πολιτιστική ανάπτυξη της Δημοκρατίας. Το Επιμελητήριο προσδίδει μεγάλη σημασία σε διεθνή θέματα και καταβάλλει προσπάθεια για επέκταση των σχέσεών του, τόσο με επιμελητήρια άλλων χωρών όσο και με διεθνείς φορείς μηχανικών.  Το ΕΤΕΚ είναι πλήρες μέλος στο European Council of Engineers Chambers (ECEC).  Συμμετέχει, μέσω της ΠΕΤΕΚΚ (Πλατφόρμα για την Έρευνα και Τεχνολογία για τις Κατασκευές στη Κύπρο), στην αντίστοιχη European Construction Technology Platform (ECTP).  Στον ευρωπαϊκό χώρο το Επιμελητήριο συμβάλλει ενεργά στις επαγγελματικές οργανώσεις European Federation of National Engineering Associations (FEANI) και International Council on Monuments and Sites (ICOMOS) και συμμετέχει σε συζητήσεις με ευρωπαϊκές επιτροπές.  Στον διεθνή χώρο, σε συνεργασία με τοπικές επαγγελματικές οργανώσεις, συμμετέχει και εκπροσωπείται στην World Federation of Engineering Organizations (WFEO). Συνεργάζεται στενά με το Τεχνικό Επιμελητήριο της Ελλάδας (ΤΕΕ) και έχει συνάψει πρωτόκολλο συνεργασίας με το ΤΕΕ Τμήμα Κεντρικής Μακεδονίας. Αντίστοιχη συνεργασία υπάρχει μεταξύ του Επιμελητηρίου και του Engineering Council Βρετανίας Γενικό Συμβούλιο Το ΕΤΕΚ διοικείται από 30μελές Γενικό Συμβούλιο, τα μέλη του οποίου είναι αιρετά και εκλέγονται ανά τριετία. Οι έδρες του Συμβουλίου κατανέμονται ανάλογα με το ποσοστό των μελών του κάθε κλάδου μηχανικής επιστήμης στο σύνολο

2020-2023: Πρόεδρος, Κωνσταντίνος Κωνσταντή, Αρχιτέκτονας Α’ Αντιπρόεδρος, Ανδρέας Θεοδότου, Πολιτικός Μηχανικός Β’ Αντιπρόεδρος, Ελίζα Βασιλείου, Μηχανολόγος Μηχανικός Γενικός Γραμματέας, Πλάτωνας Στυλιανού, Πολιτικός Μηχανικός

Γενικός Ταμίας, Χρίστος Χριστοδούλου, Αρχιτέκτονας

Μηχανικός Κωνσταντίνος Κωvσταντή, Αρχιτέκτονας Ανδρέας Μαραγκός, Μηχανολόγος Μηχανικός Ελίζα Βασιλείου, Μηχανολόγος Μηχανικός Σωκράτης Σωκράτους, Μηχανικός Πληροφορικής

Μέλη

Βαρνάβας Λάμπρου, Πολιτικός Μηχανικός

Θωμάς Μίτα, Ηλεκτρολόγος Μηχανικός

Ξένιος Παπασταύρου, Μηχανολόγος Μηχανικός

Μέλη: Άννα Γαλαζή Ιακώβου, Αρχιτέκτονας, Κυριάκος Θεμιστοκλέους, Αρχιτέκτονας, Ντίνος Νικολαΐδης, Μηχανολόγος Μηχανικός, Ιάκωβος Χαραλάμπους, Ηλεκτρολόγος Μηχανικός.

Σωκράτης Σωκράτους, Μηχανικός Πληροφορικής