Άρθρο: «Ποιος ασκεί αρχιτεκτονική σε αυτή τη χώρα;»

EDITORIAL

«Ποιος ασκεί αρχιτεκτονική σε αυτή τη χώρα;»

Ο τίτλος είναι δανεισμένος από μια επιστολή που στάλθηκε από τον Σύλλογο Αρχιτεκτόνων Διπλωματούχων Ανωτάτων Σχολών - Πανελλήνια Ένωση Αρχιτεκτόνων στον ίδιο τον πρωθυπουργό της χώρας. Εδώ στο μικρό μας νησί τα πράγματα είναι ακριβώς έτσι. Ποιος τελικά ασκεί αρχιτεκτονική σε αυτή τη χώρα; Ο σχεδιασμός και η ουσιαστική μελέτη, η Αρχιτεκτονική με την πραγματική έννοια του όρου, είναι αυτό ακριβώς που πάντα έλειπε από τη χώρα μας. Βλέπουμε ότι η παραγωγή του δομημένου χώρου είναι στρεβλωμένη και η απαξίωση του φυσικού περιβάλλοντος είναι εμφανής. Η έλλειψη ουσιαστικού στρατηγικού σχεδιασμού μάς οδηγεί σε αδιέξοδα και επικίνδυνα μονοπάτια. Η επιδερμική προσέγγιση των θεμάτων Χωροταξίας-Πολεοδομίας-Αρχιτεκτονικής, καθιστούν τη χώρα μας παράδειγμα προς αποφυγήν και σ’ αυτό τον τομέα!Η πραγματική ουσία της αρχιτεκτονικής είναι αυτή που μπορεί να προσφέρει αποτελεσματικές λύσεις και ορθή προσέγγιση και επίλυση των προβλημάτων. Θεωρώ ότι η «κρίση» που περνά τα τελευταία χρόνια η ανθρωπότητα, και που φαίνεται ότι θα συνεχιστεί για αρκετά χρόνια ακόμα, μας παρέχει μια τεράστια ευκαιρία να ξαναβρούμε χαμένες αξίες, να απορρίψουμε τη σύνδεση της ποιότητας του «χώρου» με τη χρηματική αναλογία ανά τετραγωνικό.

Η αρχιτεκτονική έχει τον δικό της τρόπο και δυνατότητες να ενεργοποιήσει καταστάσεις και συμπεριφορές και να δώσει απαντήσεις σε ερωτήματα όπως: Τι σημαίνει κέρδος; Τι είναι ανάπτυξη; Ποιες είναι οι πραγματικές αξίες, για ποιους είναι η αρχιτεκτονική; H δημιουργική και εμπνευσμένη αρχιτεκτονική είναι καταλυτικός παράγοντας για την ισορροπία ανάμεσα στον άνθρωπο και στο περιβάλλον. Η ευθύνη της αρχιτεκτονικής έναντι των περιβαλλοντικών προβλημάτων είναι τεράστια και η ευθύνη βρίσκεται στα χέρια των αρχιτεκτόνων, οι οποίοι θα αποφασίσουν πώς θα είναι το έργο και πώς θα ενταχθεί στο τοπίο, ακόμα και πώς θα σταθεί στον χρόνο. Η οικονομική επάρκεια και η ενεργειακή βιωσιμότητα, που ακούμε τόσο πολύ στις μέρες μας, επιτυγχάνονται όταν από τα αρχικά στάδια του σχεδιασμού βασιστούμε σε συγκεκριμένες αξίες που δεν είναι άλλες από την κοινωνική δικαιοσύνη, την τιμιότητα στη διαχείριση των πόρων, την προνοητικότητα, το πάθος για την ομορφιά, την ειλικρίνεια, την αγάπη για το περιβάλλον, αλλά κυρίως την αγάπη για τον άνθρωπο. Η έλλειψη ολοκληρωμένου σχεδιασμού υποδομών και δικτύων με επικαιροποιημένους αναπτυξιακούς στόχους, και με το βλέμμα στραμμένο

στο μέλλον, αφήνει να χαθούν ευκαιρίες. Η έλλειψη σχεδίου εκμετάλλευσης των φυσικών πόρων για την ευημερία του κοινωνικού συνόλου επέτρεψε σε μια χούφτα ανθρώπους να οικειοποιηθούν βάναυσα τον πλούτο της χώρας μας. Η απαξίωση του χωροταξικού και πολεοδομικού σχεδιασμού και της αρχιτεκτονικής κυρίως σε επίπεδο εφαρμογής οδηγούν στην υποβάθμιση της ποιότητας του δομημένου περιβάλλοντος. Η άρνηση παρακολούθησης και εφαρμογής των διεθνών εξελίξεων στην κατασκευή και η επιμονή και η προσκόλληση σε ξεπερασμένες πρακτικές μάς οδήγησε σε παραγωγή χαμηλής ποιότητας χώρων με δυσανάλογο κόστος κατασκευής και δυσανάλογα μεγέθη ενεργειακού κόστους λειτουργίας, εφόσον δεν εφαρμόζονται σε βαθμό που θα έπρεπε και οι αρχές της παθητικής βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής. Όλα τα πιο πάνω συνηγορούν στο να δοθεί βήμα στην αρχιτεκτονική, όπως πραγματικά της αξίζει.

Έλενα Χριστοδούλου, Αρχιτέκτονας